Historische Vereniging Gemeente Beilen Roelof Aan De Rattenstreek (Nu Drijberseweg)
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T iii jdschrift Historische Vereniging 4 - december 2011 4 - december 2011 4 - december 2011 4 - december 2011 4 - december 2011 Gemeente Beilen - nummer - nummer - nummer - nummer - nummer 23 23 23 23 23 Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang Jaargang boerderij Spier Wijster: Roelof Snijder Beilen: Beileroord 1953-1962 Molens 1600-1832 Hooghalen: Hoofdstraat 7 en Hoofdstraat 8 Brand kamphuis Holthe: Een bijzondere geboorte Kerst in het verleden Zo as ‘t west hef: Zo as ‘t west hef: V.C.J.C.-Kampeerhuis De brand van het kamphuis Hooghalen In 1931 werd ten oosten van Hooghalen naar Op de avond van 24 augustus een ontwerp van de architecten Jans en 2011 brandde het kamphuis af. Henneke een ‘eenvoudig en goedkoop huis’ De brandoorzaak is vermoede- gebouwd, dat als groepsaccommodatie voor lijk kortsluiting geweest. de Vrijzinnig Christelijke Jeugd Centrale ge- Het kamphuis en het terrein bruikt zou kunnen worden. In het tijdschrift was al door Staatsbosbeheer van december 2002 (jaargang 14, nummer aangekocht. Het kamphuis zal 2) schreef Willie Brinkman een bijdrage over niet worden herbouwd. de ontstaansgeschiedenis van dit kampeer- huis, waar velen een bijzondere herinnering aan hebben. Op 24 augustus 2011 brandde, nu het kamp- huis genoemd, af. Inmiddels zijn de puin- resten opgeruimd. Wat rest is het kampvuur! Foto’s omslag voorzijde: De afbeelding ‘winterlandschap’ is opgemaakt aan de hand van twee prenten (Winterlandschap bij Annen en Anloo (persoon en put); beide prenten van Drents Museum Assen) van de schilder Egbert van Drielst (1745- (foto’s: Anne Hut) 1818). Op het detail van de topografische (Franse) kaart uit 1811-1813 staat het dorp Beilen afgebeeld. Kleine foto’s, vanaf boven: De Hoofdstraat in Hooghalen in het begin van de 20ste eeuw, kerst en de ingang van het het ontspannings- Foto’s omslag achterzijde gebouw van Beileroord. Nostalgische kerstkaarten Bekijk ook: www.historischevereniginggemeentebeilen.nl - prijs € 4,50 Bekijk ook: www.historischevereniginggemeentebeilen.nl - prijs € 4,50 II III Oproep Een foto uit 1938 van een hondenkar bij Klatering. Op de kar zitten Albertje en Roelof Wiebing. In 2012 viert de buurtvereniging Klatering haar dertigjarig bestaan. Dit zal leiden tot een publicatie over de geschiedenis van Klatering: de bewoningsgeschiedenis, be- heer en bewerking van de gronden en natuur en van wonen en werken. Wie informatie over nevenstaande foto heeft, kan contact opnemen met Henk Vos, 0593-523028 of [email protected] of met Erik van der Hoeven, 06-51873010 of [email protected]. Mocht u over familiefoto’s of andere foto’s uit Klatering beschikken, dan verzoeken wij u contact op te nemen met Henk Vos of Erik van der Hoeven. Reactie Naar aanleiding van de foto op pagina III (omslag) in het vorige nummer vertelde Jan Gritter (Norg) ons, dat dit schilderij bij hem thuis hangt. Het is door Janny Jalving uit Klijndijk geschilderd. Hij heeft dit schilderij van een particulier gekocht. Inhoud In dit nummer Zo as ’t west hef: V.C.J.C.-Kampeerhuis Roelof Snijder uit Wijster (1897-1980) was tijdens de Hooghalen - Redactie II Eerste Wereldoorlog dienstplichtig militair. Over Roelof Snijder. Een Beiler dienstplichtig zijn belevenissen vertelde hij zijn kleinzoon, Wim soldaat in de Eerste Wereldoorlog - Dondorff, menig verhaal. Wim Dondorff heeft van W.K. Dondorff 02 zijn verhaal een bijdrage voor dit tijdschrift ge- Boerderij Hoofdstraat 7 en woonhuis maakt. Hoofdstraat 8, Hooghalen - Historische De Historische Werkgroep Hooghalen is voornemens Werkgroep Hooghalen 10 een boek uit te geven over boerderijen in Hooghalen, Molens -2: Beilen, 1600-1832 - H.J. Vos 16 Laaghalen en Laaghalerveen. In dit tijdschrift een Uitbreiding en verandering Beileroord voorpublicatie over de boerderij Hoofdstraat 7 en (1953-1965) - G.H. Kamphuis 21 het woonhuis Hoofdstraat 8. Kerst in het verleden - W. Brinkman 26 Verder vervolgen G.H. Kamphuis en H.J. Vos hun bij- Een bijzondere geboorte - J. Drenthenaar 29 dragen over respectievelijk Beileroord en de molens. Van de voorzitter - Albert Lanting 31 Willie Brinkman heeft gegevens verzameld over Ontvangen - Reacties - Redactie 31 kerstviering in Drenthe in het verleden. Johan Zo as ’t west hef: De brand van het Drenthenaar sluit dit nummer af met een verhaal kamphuis - Redactie III over een bijzondere geboorte in Holthe. jaargang 23 - nummer 4 - december 2011 1 door Wim Dondorff Roelof Snijder een Beiler dienstplichtig soldaat in de Eerste Wereldoorlog Mijn grootvader, Roelof Snijder, was een verteller. Geen groter plezier deed het hem dan te verhalen over gebeurtenissen uit zijn jeugd, of anekdotes te vertellen uit zijn diensttijd als wielrijder bij het Nederlandse leger ten tijde van de Eerste Wereldoor- log (1914-1918). Een grootvader met verhalen op zeker moment door meester Hadders in het turf- Roelof Snijder werd geboren in Wijster op 13 augus- hok opgesloten. Toen Roelof zijn straf daar had uit- tus 1897, als zoon van Roelof Snijder, geboren te Wijs- gezeten en meester hem weer wilde bevrijden, bleek ter, 49 jaar oud en Aaltje Etten, 34 jaar oud, geboren de vogel gevlogen. Ongerust waar die snuiter was ge- te Holthe. bleven, beende Hadders naar het ouderlijk huis van Wijster was het dorp, waar hij zijn jeugd doorbracht en de lagere school bezocht. Naar zeggen betoonde Roelof (zittend tweede van rechts) als zes-/ Roelof zich een nieuwsgierige leerling die vlijtig zevenjarige in de klas van meester Hadders leerde. Braaf was hij niet altijd. Zodoende werd hij (rechtsboven op de foto). 2 Historische Vereniging Gemeente Beilen Roelof aan de Rattenstreek (nu Drijberseweg). Daar 1913 zijn moeder, Aaltje Snijder-Etten, op 50-jarige trof hij de deugniet aan in de keuken, braaf aan het leeftijd, terwijl zij op de akker aan het werk was, door aardappelen schillen voor zijn moeder. een zonnesteek werd getroffen. Zij overleed en werd op het oude kerkhof aan de Torenlaan te Beilen be- Boerenarbeider graven. Vijf jaar eerder, op 3 juli 1908, was zijn broer Roelofs vader verdiende de kost als boerenarbeider. Jannes op 21-jarige leeftijd overleden. Daarnaast was hij onbezoldigd rijksveldwachter en lantaarnopsteker in Wijster. Roelof heugde zich het Opkomst voor militaire dienst knerpen van de sneeuw onder zijn voeten, terwijl hij In die tijd was er sprake van militaire dienstplicht. met zijn vader en de hond in de donkere avond door Jonge mannen waren, als zij gezond van lijf en leden het dorp ging om de lantaarns te ontsteken. Om de waren, verplicht het vaderland een aantal jaren als karige verdiensten wat aan te vullen ving zijn vader soldaat te dienen. Omdat niet iedereen nodig was, mollen waarvan, na droging, de huidjes werden ver- werd door loting bepaald wie het leger in moest of kocht. Maar ook stropen in het veld met strikken het geluk had thuis te mogen blijven. Voor rijke men- zorgde voor eten op tafel. sen bestond de mogelijkheid een ingelote zoon vrij Vele verhalen van Roelof gingen over het dorpsleven te kopen van dienstplicht door een zogenaamde in Wijster rond 1900, zoals over een dorpsgericht remplaçant (vervanger) te bekostigen. In Drenthe waarbij een jonge boer door dorpsgenoten op zijn ver- werden zoons van rijke boeren zo vaak vrijgekocht. antwoordelijkheid werd gewezen, door hem op een Voor Roelof Snijder, als zoon van een boerenarbeider, boerenkar naar zijn afgewezen, zwangere vriendin te was dit echter niet aan de orde. Het gezin Snijder brengen1, of over de diefstal bij koude winterdag van telde vele kinderen en veel geld hadden ze ook niet. zödden (slechte turf) bij een rijke boer. Sporen in de In de herfst van het jaar 1916 werd Roelof door de sneeuw leidden de boer en zijn gevolg naar de baan- burgemeester van Beilen opgeroepen zich voor de derdeuren van een boerderij. Hier werd de armoe- loting te melden bij de openbare school te Beilen. Hij dige dader gevonden. Hij moest door de dorps- behoorde tot de ‘gelukkigen’, die goedgekeurd wer- gemeenschap tegen de woedende boer in bescher- den. In het voorjaar van 1917 kreeg Roelof een brief ming worden genomen. En niet te vergeten, het ver- met het verzoek zich te melden bij de kazerne in haal van de jongen die men miste en ’s avonds, na- Assen voor de vervulling van zijn dienstplicht. In dat de boerhoorn het volk had bijeengeroepen, ter- Assen zou hij nader vernemen bij welk leger- nauwernood op tijd in het veld werd gevonden, half onderdeel hij zou worden geplaatst. Die dag, in maart weggezonken in het moeras, of zoals tot slot, de lu- 1917, was het bij de kazerne in Assen een drukte van gubere vondst van een vinger bij het steken van turf, belang: boerenkarren, fietsers en vele jongemannen. waar een heel veenlijk aan vast bleek te zitten. Zij kregen in de kazerne te horen of zij bij het Het was Drenthe nog in alle rust, bedekt met heide- paardenvolk (de cavalerie) of zoals de meesten, bij velden en met boerendorpen, waarvan de inwoners de infanterie werden ingedeeld. Roelof hoorde, dat vaak hun hele leven niet veel verder kwamen dan hij was uitverkoren om te mogen dienen bij het Korps hun eigen dorp of nabuurdorp. Wielrijders, een dan nog jonge elite-eenheid, die als Wijds was het landschap, onverstoord door bos, wo- een soort ‘Quick-reaction force’ op de fiets snel overal ningbouw of industrieterrein. Geluid en zicht reik- in Nederland inzetbaar zou zijn. ten ver. Toen op 31 mei - 1 juni 1916 de Zeeslag bij Na de inschrijving moesten de soldaten afmarche- Jutland tussen de vloot van Engeland en Duitsland ren naar het station om met de trein naar hun leger- plaatsvond, was volgens opa Snijder in Wijster de plaats te gaan. Onderweg in de trein schreef Roelof hele dag de rollende donder te horen van het zware in de gauwigheid op een papiertje, dat hij naar scheepsgeschut. Ook de kustlichten in het Noorden Gouda onderweg was, waar hij zich moest melden waren volgens hem in Wijster ’s nachts goed te zien bij de kazerne van het Korps Wielrijders.