Biblioteka Uniwersytecka W Poznaniu
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICKA W POZNANIU IULIANA GRAŻYŃSKA MATERIAŁY DO KATALOGU DRUKÓW W JĘZYKU FRANCUSKIM W ZBIORACH MASOŃSKICH BIBLIOTEKI UNIWERSYTECKIEJ W POZNANIU Według stanu z dnia 31 grudnia 2015 r. POZNAŃ, BIBLIOTEKA UNIWERSYTECKA 2015 1 SPIS TREŚCI WSTĘP 4 Introduction 7 1.ZAGADNIENIA OGÓLNE 10 10. Encyklopedie, słowniki 10 12. Opracowania o treści ogólnej 11 12.3 Podręczniki 15 12.5 Propedeutyka 16 12.5. Apologetyka 17 12.9 Polemika 19 13.Bibliografie i katalogi wolnomularskich 19 13.1 Bibliografie 12 13.3 Katalogi księgarskie 20 13.7. Informatory i opracowania o archiwach, bibliotekach i muzeach wolnomularskich 21 14. Druki periodyczne 22 14.6 Sprawozdania lóż i instytucji wolnomularskich 39 15. Serie wydawnicze 42 16.Mowy wolnomularskie 42 16. 1 Poszczególne mowy 42 16. 2 Zbiory mów 50 17. Dzieła zebrane 52 18.Biografie 18.1 Zbiory biografii 52 18.3 Poszczególne biografie 53 2. FILOZOFIA I MYŚL SPOŁECZNA WOLNOMULARSTWA 20.Rozwój myśli wolnomularskiej. Zagadnienia ogólne 61 21. Stosunek masonerii do poszczególnych kierunków filozofii 65 22. Stosunek wolnomularstwa do religii i wyznań 67 23.Stosunek wolnomularstwa do wiedzy tajemnej 74 26.Etyka wolnomularska. Zagadnienia ogólne 80 26.3 Etyka wolnomularska . Zagadnienia szczegółowe 82 27. Stosunek masonerii do polityki i państwa 84 27. Stosunek masonerii do polityki i państwa.Zagadnienia szczegółowe. 85 28.Stosunek do zagadnień społecznych. Zagadnienia ogólne 92 29. Rozwój myśli wolnomularskiej.Zagadnienia szczegłowe. 100 3. WOLNOMULARSKA LITERATURA I SZTUKA 30.Zagadnienia ogólne 100 33. Wolnomularska lieratura. Dramat 102 34. Poezja 103 34. 7 Poezja. Zbiór pieśni i wierszy 105 35 Proza 107 37. Muzyka wolnomularska 109 38 Plastyka 109 4. HISTORIA WOLNOMULARSTWA 40. Zagadnienia ogólne 109 41.Prekursorzy wolnomularstwa 118 42.Historia wolnomularstwa w poszczególnych wiekach i okresach 124 43.Historia wolnomularstwa w poszczególnych państwach 129 2 44. Historia wolnomularstwa w poszczególnych miejscowościach 159 45.Historia poszczególnych lóż 162 48. Historia wolnomularstwa. Zagadnienia szczegółowe 189 5. ORGANIZACJA I USTRÓJ WOLNOMULARSTWA 50. Organizacja i ustrój wolnomularstwa 190 54.1 Constytucja Andersona 191 55. Organizacja i ustrój wielkich lóż, wielkich wschodów i związków lóż 192 56. Organizacja i ustrój poszczególnych lóż 200 58. Organizacja i ustrój wolnomularskich fundacji charytatywnych 205 59.6 B’nai B’rith 206 59.8 Rotary International 206 6. POLITYKA I PRACA ZEWNĘTRZNA WOLNOMULARSTWA 207 62. Zagadnienia szczegółowe 207 65. Kongresy 207 67. Dobroczynność wolnomularska 212 7. RYTUAŁY I SYMBOLIKA WOLNOMULARSKA 70. Zagadnienia ogólne 213 71. Rytuały I symbolika masońska Zagadnienia szczegółowe 218 72. Stopnie wtajemniczenia 222 73. Katechizmy i instrukcje wolnomularskie 229 74. Ryty I systemy wolnomularskie 236 75. Księgi rytów ogólne 240 76. Księgi rytów stopni masońskich 244 77. Księgi rytów świąt i obrzędów 249 78.Symbolika wolnomularska . Zagadnienia ogólne 249 79. Symbolika masońska. Zagadnienia szczegółowe 251 8. ZWIĄZKI PARAWOLNOMULARSKIE 81.Różokrzyżowcy 253 82.Illuminaci 255 83. Neotemplariusze i związki pokrewne 258 85. Druidzi 258 88. Rotarianie 258 89.Inne organizacje 246 89. Inne, drobne związki parawolnomularskie 258 90. Literatura antymasońska 259 Schemat klasyfikacji zbiorów masońskich 269 Schéma de la classification du fonds maçonnique 274 3 WSTĘP Historia kolekcji masoników Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, znanej jako jeden z największych księgozbiorów literatury wolnomularskiej w Europie, sięga 1945 roku. Księgozbiór ten powstał na bazie druków skonfiskowanych przez Gestapo europejskim lożom wolnomularskim na Śląsku i Pomorzu. Dokumenty zgromadzono w Bibliotece Fachowej Reichsführera SS Heinricha Himmlera, częściowo opracowano, ostemplowano i oznakowano proweniencją1. Spośród 80.000 książek 50% stanowią druki w języku niemieckim, a 16% dzieł jest w języku francuskim. Wśród najcenniejszych źródeł, stanowiących dziedzictwo historii francuskiego wolnomularstwa, można wymienić: Rytuały inicjacyjne Madame la Marquise *** , wygrawerowane przez Mlle*** (ok. 1744), dzieła Pricharda, Larudana, Péreau oraz „Almanach des Francs-Maçons: Imprimé pour l’usage des Frères 1757 – 1792”. Nieujęty w tabeli katalogu jest cenny manuskrypt Pieces en Prose, Et En Vers, A L’usage de L’Aimable Sciété des Maçons Libres A Lorient, powstały w 1760 roku w Bretanii. Począwszy od 1981 roku osobą odpowiedzialną za prowadzenie pracowni Zbiorów Masońskiech był Andrzej Karpowicz, znawca literatury masonologicznej2. Opracował on kolekcję, rozwinął ją na bazie nowego schematu klasyfikacji masońskiej i udostępnił badaczom3. III. Schemat klasyfikacji zbiorów masońskich: 1. Dział ogólny (encyklopedie, podręczniki, bibliografie, katalogi, czasopisma, spisy członków lóż, mowy lożowe, biografie, Polonica) 2. Filozofia, etyka, myśl społeczna wolnomularstwa 3. Wolnomularska literatura i sztuka 4. Historia wolnomularstwa 5. Organizacja i ustrój wolnomularstwa 6. Polityka i praca zewnętrzna wolnomularstwa 7. Rytuały i symbolika wolnomularstwa 1 Andrzej Karpowicz, Geneza i zawartość kolekcji druków masońskich Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, University of Shieffeld, „CRFF Working Paper Series”, No.6/2009. 2 Tadeusz Cegielski, Księga Konstytucji 1723 roku i początki wolnomularstwa spekulatywnego w Anglii, Warszawa ,Wyd. Klio, 2011, s. XVII, ISBN 978-83-87676-50-6. 3 Tomasz Kurzawa, Andrzej Karpowicz – twórca Pracowni Zbiorów Masońskich Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, „Biblioteka”, Nr 15 (25), 2011, s. 162-249, PL ISSN 0551-6579. 4 8. Związki parawolnomularskie 9. Literatura antymasońska. Posiadanie przez Biblioteką Uniwersytecką tak ciekawego i cennego dla historyków wolnomularskich źródła wiedzy przyczyniło się do wzrostu zainteresowania kolekcją ze strony innych bibliotek. W 1984 roku Biblioteka Uniwersytecka otrzymała z Bayreuth zaproszenie do uczestnictwa w corocznych pracach Kongresu AMMLA (Europejskie Stowarzyszenie Muzeów, Bibliotek i Archiwów Wolnomularskich)4. W styczniu 2012 roku Pracownia Zbiorów Masońskich została członkiem AMMLA. Dwa lata później, na zorganizowanym kongresie AMMLA w Poznaniu i w Ciążeniu, jakość kolekcji masoników wzbudziła ponownie uznanie specjalistów problematyki wolnomularskiej. Z katalogiem wystawy Kolekcja masońska w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu". Katalog wystawy, 3 lipca – 31 października 2014 w opracowaniu Iuliany Grażyńskiej można się zapoznać na stronie Biblioteki Uniwersyteckiej: http://lib.amu.edu.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1013&Itemid=203 Środowisko wolnomularskie doceniło znaczenie tej kolekcji w publikacjach Franc- Maçonnerie Magazine, Paris, 09/10 2014, Le Journal de la Grande Loge de France Nr 115, Paris,2014 oraz w książce Viorel Danacu, Masoneria aşa cum a fost 5. Zdaniem uczestników kongresu zbiór masoński w Bibliotece Uniwersyteckiej jest największy wśród wszystkich im znanych. Wielokrotnie zgłaszane zainteresowanie środowiska naukowego francuskojęzyczną literaturą wolnomularską zrodziło pomysł sporządzenia obecnego katalogu. Jest on kontynuacją pracy rozpoczętej przez Andrzeja Karpowicza, który wydał drukiem Biuletyny nabytków oraz Katalog druków współczesnych w zbiorach masońskich Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Opisy bibliograficzne zwartych i ciągłych francuskich druków masońskich pochodzą z katalogu kartkowego systematycznego i aktualizowanych rekordów druków francuskich opracowanych w systemie komputerowym Horizon (po zamknięciu katalogu tradycyjnego w 2012 roku). Od 1951 roku, w katalogu kartkowym Pracowni Zbiorów Masońskich opracowano ok. 68 000 opisów bibliograficznych, a od 2002 roku w bazie Horizon zostało zarejestrowane ok. 13 000 masoników. 4 AMMLA jest jedynym w Europie forum, na którym pracownicy tej wyspecjalizowanej dziedziny mogą się spotkać i wymieniać doświadczenia. W związku z tym jest jedyną organizacją, która może się podjąć zadania koordynacji digitalizacji druków i dokumentów wolnomularskich znajdujących się w muzeach, bibliotekach i archiwach europejskich. 5 Bucureşti, Paco, 2014. 5 Co roku dzięki wymianie, darom i zakupom krajowym i zagranicznym zbiór powiększa się o nowe książki i czasopisma. Obecny katalog, według stanu z dnia 31 grudnia 2015, obejmuje 2395 pozycji, druków zwartych oraz czasopism i jest opracowany na podstawie Polskiej Normy: PN-82/N-01152-01 Opis bibliograficzny. Książki i pierwszej części Przepisów katalogowania książek Marii Lenartowicz, (Warszawa 1982) a opisy bibliograficzne czasopism i serii według Polskiej Normy: PN-82/N- 01152-02 Wydawnictwa ciągłe i Przepisów katalogowania Marii Janowskiej (Warszawa 1996). Opisy zostały uzupełnione sygnaturami kolejnych egzemplarzy druków oraz wszystkich numerów czasopism. Plan katalogu przedstawiono w układzie rzeczowym, według rozdziałów. Schemat klasyfikacji pozwala na zapoznanie się z zakresem tematycznym w językach polskim i francuskim. Pytania czytelników o możliwość przeglądania zdigitalizowanych baz z filtrami językowymi przyczyniło się do zaoferowania pełniejszej informacji dotyczącej zbioru masońskiego Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu i sporządzenia pierwszego katalogu wolnomularskiego w wersji elektronicznej. Informacje o zasobach Kolekcji masońskiej BUAM są dostępne na stronach: http://buuam.digital-center.pl http://karo.umk.pl/Karo/karo.php?al=&lang=pl http://www.nukat.edu.pl www.lib.amu.edu.pl 6 INTRODUCTION La collection maçonnique de la Bibliothèque de l'Université de Poznan est connue depuis 1945, comme l'un des plus grands fonds de la littérature maçonnique