COLOFON Exploitatie: Stichting Media Communicatie Hoofdredacteur: Hans Knot Lay Out: Jan van Heeren Druk: EPC

Vaste Medewerkers: Walter du Bateau, Michel van Hooff (Neder- land); Rene Burcksen, Jan Hendrik Kruidenier (VS); Jelle Knot (Internationaal); Eric Wiltshire (Satelliet); Ingo Paternoster (Duitsland); Gijs van der Heuvel (Caribisch Gebied); Howard Rose (England); Etienne Kerremans (België)

Verantwoordelijke Uitgever Met het oog op ’25 jaar radiodag in Stichting Media Communicatie 2003’ wil de redactie van Freewave Postbus 53121 1007 RC Amsterdam een leuke site maken met foto’s van 25 jaar Radiodag. De jaren 1979 t/m Correspondentieadres: 1983 ontbreken in onze eigen Hans Knot, Postbus 102, 9700 AC Groningen collectie. Heb jij daar foto’s van, meldt dit dan aan Hans Knot, Lidmaatschap: Postbus 102, 9700 AC Groningen of Nederland: Euro 23,- via e mail: [email protected] Europa: Euro 28,- Rest v/d wereld: Euro 34,50

Einde abonnement? INHOUD Op de adresband staat de datum waarop het abonnement afloopt. Vernieuw dit tijdig! Perikelen 3 Voortaan a.u.b uw eigen adres vermelden on- Heden en verleden 5 der mededelingen van uw overschrijving (zo- Nieuws uit België/ Duitsland/ Engeland 10 wel via een overschrijvingskaart als elektro- Nieuws de wereld rond 12 nisch). Nieuws uit Amerika/ Recensies 13 U kunt evenueel uw adresgegevens doormailen/ opstu- Interview met Roger ‘Twiggy’ Day 15 ren met verwijzing naar de overschrijving. Meer herinneringen aan Luxembourg 23 Internet surftips 27 Transacties: Postgiro 4065700 Elke auteur en adverteerder is verantwoordelijk t.n.v. Stichting Media Communicatie, Amsterdam voor zijn/haar eigen publicatie. Zonder toestem- (met vermelding eigen adresgegevens) ming van de redactie is gehele of gedeeltelijke overname, in welke vorm dan ook, uit deze Verzending: Freewave niet toegestaan. Eventuele klachten inzake verzending, onregel- matige ontvangst en adreswijziging ten alle FOTO'S tijden richten aan: Stichting Media Communica- Indien niet anders vermeld zijn alle foto's uit het tie, Postbus 53121, 1007 RC Amsterdam Freewave archief.

Advertentietarieven: eenmalig tweemalig OMSLAG 1/1 pagina: Euro 23,- Euro 34,50 Radiodag 2002: v.l.n.r. Pieter Damave, Rob 1/2 pagina: Euro 14,- Euro 23,- Olthof & Jan Fre Vos, Hans Hogendoorn, Hans 1/4 pagina: Euro 10,- Euro 16,- Knot, Graham Gill, Brian Aderson, Dennis King, Kleinere advertenties zijn niet mogelijk. model Mebo II, de bezoekers, Nigel Harris ISSN NR. 1381-8562 © Martin van der Ven & JvH

2 - Freewave 342 naast MTV en TMF. Omdat Veronica snel van start wil, zullen vanaf april tot september programma’s Perikelen van Veronica via TMF worden uitgezonden. De herpositionering van MTV en TMF als ijzersterke WO 27 FEB: Voor afgelopen maandag was de merken in de jongerendoelgroep wordt hierdoor officiële start aangekondigd van Teamtalk 252, versterkt. Voorzitter van Veronica Mr. Willem van het vervangende station van Atlantic 252. Om der Meer Walcheren zegt: “De samenwerking met organisatorische redenen is dit uitgesteld en van- MTV, die wordt ondersteund door Bestuur en daag is de nieuwe startdatum bekend gemaakt. Vereniging van Veronica, is gebaseerd op de Het is nu gepland op 11 maart aanstaande. toekomstvisie en expansiemogelijkheden die MTV DO 28 FEB: Vandaag wordt bekend dat met in- ons biedt. De stations zijn volledig complementair gang van 15 mei Hans Snijder de nieuwe hoofd- en geven een, naar mijn mening, goede opbouw redacteur wordt van Omrop Fryslân. De huidige in de diverse doelgroepen. Belangrijk is dat ieder hoofdredacteur, Pim Gaanderse, zal zich alleen station volledige autonomie heeft en dat is voor nog toeleggen op het directeurschap van de om- Veronica natuurlijk van het allergrootste belang. roep. Snijder was eindredacteur bij de NPS voor Uiter- het programma ‘Van Gewest tot Gewest’ en lid aard, zo van het eindredacteurenoverleg van NPS Televi- beëindigt sie. Veronica het pers- DO 28 FEB: Studio De Watertoren, waar onder bericht, zijn daarbij de onderhandelingen met The meer het programma van Paul de Leeuw wordt Box ook tot een einde gekomen. opgenomen, verdwijnt aldus meldt AdFormatie. De ruimte wordt naar alle waarschijnlijkheid om- WO 6 MAART: Het is altijd al weer erg om hem op gebouwd tot kantoorruimte voor reclamebureau omroepfeestjes tegen te komen en nu moeten Ubachs Wisbrun dat op hetzelfde terrein als De we hem ook nog regelmatig op de televisie gaan Watertoren zetelt. De studio werd gehuurd door aanschouwen. Wel er zit een knop op. We heb- productiemaatschappij Marat-tv van Paul de ben het over Gerard Joling, die een eigen pro- Leeuw en Rudolf Spoor. Het Amsterdamse stads- gramma mag gaan doen bij SBS6. Kijkers onder- deel Westerpark heeft de vergunning ingetrok- vragen over sport, politiek en de showbizz. ken onder druk van klachten uit de buurt. Bewo- VR 8 MAART: Tijdens een opname van het pro- ners klaagden over geluidsoverlast. Volgens een gramma ‘Het Zwarte Schaap’ in de VARA studio woordvoerder van Marat-tv is exploitatie niet lan- had Emiel Ratelband behoorlijk last van een oppo- ger rendabel. Per 1 juli eindigt het huurcontract. nent in het programma. Het ging om professor VR 1 MAART: Liberty TV, een televisiestation dat Drent van de Vrije Universiteit van Amsterdam. in een aantal landen programma’s brengt over Toen het gesprek niet zo liep als Ratelband wilde, toeristische onderwerpen, is nu ook in Neder- pakte hij uit zijn koffer een groot waterpistool om land te zien. Van origine in België opgestart, kan de professor weg te spuiten. Die vertrok inder- het programma nu ook via InfoThuis in de Haag- daad en de VARA weet nog niet of het programma elanden op de kabel worden gezien. zal worden uitgezonden. VR 1 MAART: Een onverwachte benoeming is VR 8 MAART: In een programma van het Huma- die van Unico Glorie, voormalig Veronicabaasje, nistisch Verbond wordt riooljournalist Ger Lam- tot lid van de Raad van Bestuur van Endemol. De mens gevolgd. Ook is Joop van Tellingen in beeld. 37-jarige gaat met ingang van 1 april zich bezig Deze paparazzi wordt gezien als de beste foto- houden als eindverantwoordelijke interactieve graaf, op zijn gebied, van het land. Maar hij wordt media en (mobiele) telefonie. gehinderd door de journaliste van het Humanis- tisch Verbond. Niet één maar vele keren, hetgeen DI 5 MAART: Veronica keert definitief terug op hem leidt tot vermaningen. Als dat niet helpt roept televisie. Al enkele weken werd gekeken of een hij: ‘Ga weg buitenlander’. En dan belandt de band samenwerking tussen Veronica en MTV bij het ministerie van Justitie. Networks met de stations Kindernet, MTV en TMF mogelijk is. Al deze gesprekken hebben erin ge- VR 8 MAART: Rechter in Amsterdam geeft Rick resulteerd dat dit inderdaad kan. Vanaf septem- van der Ploeg alsnog gelijk. Een rechtszaak aan- ber zal Veronica samen met Kindernet een totaal- gespannen tegen zijn besluit tot niet toelaten van programmering verzorgen op een nieuw kanaal DNO tot omroepbestel, werd door de initiatiefne-

Freewave 342 - 3 mers van De Nieuwe Omroep, Walter Etty en Aad net. Zo had het programma ‘Den Haag Vandaag’ van den Heuvel verloren. Of men verdere stap- recentelijk een absoluut kijkersrecord en scoor- pen zal ondernemen is nog niet bekend. den ‘Barend en Witteman’ liefst 200.000 kijkers meer dan normaal men gewend is bij de MA 11 MAART: De kogel is programmaredactie. door de kerk. De KRO stopt met ingang van 28 juni aan- MA 25 MAART: Bij de e-mails vandaag het goede staande definitief met Ontbijt- bericht dat TV Noord, als het gaat om de regio- televisie. Medewerking door nale verslaggeving van de gemeenteraads- de NOS lukte niet waardoor verkiezingen, zoals eerder deze maand gehou- de financiering van 200 programma’s per jaar voor den, de hoogste kijkcijfers in ons land heeft ge- de KRO-leiding te veel werd bevonden. haald. Men behaalde een kijkdichtheid van 5,3%. Wel moest men de landelijke verslaggeving voor WO 13 MAART: Nadat eerder deze dag ‘I’ll go to laten gaan want de NOS boekte een kijkdichtheid Rio’ van Centraal Beheer werd verkozen tot dé van 5,8%. commercial van het jaar door ons eigen kijkers- publiek, wordt vandaag ook bekend dat het de MA 25 MAART: In de persoon van de 33-jarige bedoeling van de Ministerraad is om Business Maarten van Dijk heeft BNN een opvolger gevon- News Radio een grotere landelijke FM-dekking toe den voor Laurens Drillich, die in januari bij de te wijzen. Men zal waarschijnlijk van 47% naar omroep vertrok als televisiedirecteur. Van Dijk 60% gaan. werkt al sinds het begin van deze omroep, in 1998, bij BNN en was onder meer verantwoor- VR 15 MAART: Veronica maakte bekend dat haar delijk als eindredacteur voor programma’s als ‘De nieuwe doelgroep, zodra men met televisie uit- Liegende Hollander’, ‘Kamphues maakt Vrienden’ zendingen begint, de jeugd zal zijn van 13 tot 19 en ‘Teringtubbies’. Zijn loopbaan begon hij bij jaar. Tevens meldde men dat in de toekomst alle Veronica, alwaar hij zowel voor de televisie- als programma’s in eigen huis zullen worden gemaakt. de radioafdeling werkte. Een ander bericht dat vandaag binnendruppelt meldt dat Harry Vermeegen geen nieuw contract MA 25 MAART: De publieke regionale en lokale krijgt van de Holland Media Group. Reden is dat omroepen mogen, via een kabinetsbesluit, in de zijn programma’s niet meer aanslaan bij de doel- toekomst ook hun signalen gaan verspreiden via groep. Vermeegen begon zijn radioloopbaan bij de satelliet. Hierdoor kunnen deze stations ook Radio Noordzee in 1973, toen hij verslaggever buiten hun oorspronkelijk uitzendgebied gaan werd voor het programma ‘AD Sport en Sportwe- werken. Tot dusver bestond er een reld’, dat iedere zaterdagochtend eruit ging op de verspreidingsverbod buiten de regio. 220 meter. DI 26 MAART: Per 1 juli aanstaande zal politiek DI 19 MAART: Clarry Polak zal het Radio 1 Jour- verslaggeefster Margriet Brandsma een nieuwe naal gedag zeggen om van de NOS over te stap- baan krijgen bij de omroepen. Zij zal vanaf dat pen naar de VARA. Zij zal gaan meewerken aan moment correspondent in Duitsland worden. Ze het programma ‘De ochtenden’. De overstap zal werkt sinds 1996 voor de NOS en zal Bert op 1 juni aanstaande gemaakt worden. Tigchelaar in Berlijn gaan opvolgen. Hij werkte daar sinds 1990. DO 21 MAART: Willeke Alberti keert weer terug met een eigen programma op het televisiescherm DI 26 MAART: De VARA schorst Henk West- bij de TROS. Dit deed ze ook al in de jaren zestig broek met onmiddellijke ingang gezien hij in zijn bij de AVRO (samen met haar vader Willy) en in programma op Radio 3, ondanks afspraken met de jaren zeventig van de vorige eeuw bij de TROS. zijn bazen, toch politieke uitspraken heeft gedaan Vanaf 6 april gaat ze zeven afleveringen presen- richting Leefbaar Nederland. Zijn advocaat heeft teren van het programma ‘Zaterdagavond met inmiddels een afspraak gemaakt met de juridi- Willeke’. Een programma voor amusement. André sche afdeling van de omroep om meer duidelijk- van Duin zal het onderdeel ‘Bingo’ in de show heid te krijgen. gaan doen. WO 27 MAART: Op 11 december werd de zen- VR 22 MAART: Het blijkt dat wanneer Pim Fortuyn der aan boord van de Communicator uitgezet op de buis verschijnt er een enorme aanwas aan waardoor de uitzendingen van Q The Beat tijde- kijkers is te meten. Soms gaat het zelfs om lijk tot een einde kwamen, in afwachting van de verdubbeling van kijkcijfers op het betreffende herverdeling van de AM-frequenties door de re-

4 - Freewave 342 gering. Waarschijnlijk duurde het wachten te lang ning van luisteraars. Heb je behoefte mee te be- want Q The Beat is terug op de 1244 kHz vanaf talen dan kun je via e mail contact leggen met het zendschip. [email protected] WO 27 MAART: De VARA-soap Westbroek heeft Aanvulling 1 een vervolg. Hij blijkt niet geschorst te worden, WO 27 FEB: Ook deze maand weer een aan- niet ontslagen, maar gaat zeven weken op be- tal aanvullingen op de steeds completer rakende taald verlof. Wat er daarna, en dus ook na de Discografielijst. Ik luisterde naar wat oude opna- verkiezingen, zal gebeuren is niet duidelijk. men van RNI Goes DX en wel de Duitse service die in presentatie was van Peter en Werner Hart- DO 28 MAART: De familie van de wig. Wel zij gebruikten als tune het nummer al overleden Philip Bloemendal heeft ‘Because they’re young’ van Duane Eddy. En laat toestemming verleend zijn naam te het nu dezelfde gitarist zijn met het nummer ‘Peter verlenen aan een stimuleringsprijs Gunn’ dat werd gebruikt door Ingo Paternoster voor jonge radio en televisie talen- ter ondersteuning van zijn promotiespot voor de ten. De prijs zal dit najaar worden Free Radio Campaign Germany, in het voornoemde uitgereikt en bestaan uit een oor- programma. konde, kunstwerk en 3500 Euro. Eens in de twee jaar zal de prijs worden toege- Vergeten wezen aan een jonge programmamaker die een Bij het doorlopen van de lijst van zingende duidelijke stem heeft maar bovenal een helder taal- deejays blijkt dat ik destijds vergeten heb op te gebruik. nemen het lied dat nooit op plaat uitkwam, maar vaak op de radio was te beluisteren. Ik heb het VR 29 MAART: Vandaag komt er een einde aan over ‘Het Buitengaatslied’ van Gerard Smit en Erik het gebruik van de wel overbekende wereldbol, Post op RNI. Een tenslotte, wat RNI betreft, even die tussen diverse programma’s op de BBC tele- melden dat ik nog een jingle ter promotie van een visie al is gebruikt sinds 1964. Toen al werd de RNI Beatles Classic tegenkwam, die nog niet in omroepster vervangen door een voice-over. de lijst stond. Ter ondersteuning werd een Vanaf vandaag zal de bol worden vervangen door instrumentale uitvoering van ‘Let it be’ gebruikt, spotjes met dansende mensen. De productie van waarvan de uitvoerenden onbekend zijn. de acht verschillende spots heeft de BBC 1,14 miljoen Euro gekost. Isaac Hayes Prachtige soundtrack van de film Shaft uit MICHEL VAN HOOFF EN HANS KNOT 1971 nu in de uitgebreide versie op CD en dan kom je meteen weer leuke dingen tegen. Het num- mer ‘Early Sunday Morning’ werd gebruikt in het programma ‘Buitengaats’ op Radio Noordzee maar Heden en verleden tevens ook als filler in andere programma’s. ‘Café In de problemen Regio’s’ werd gebruikt voor een jingle voor Den- DI 27 FEB: Sinds februari 2001 is de Duitse Ser- nis King op . Het nummer ‘Moanin’’ vice van Radio Caroline een onderdeel gewor- in de uitvoering van Art Blackley werd op Radio den van de programmering, zoals die vanuit Veronica gebruikt door Jan van Veen ‘Veronica, Maidstone wordt uitgezonden. De reacties op dit Veronica, hier uw eigen station Veronica’. En ten- onderdeel zijn grotendeels positief te noemen en slotte werd voor de jingle ‘A RNI DX Oldie’ de de programma’s in presentatie van Bobby en Paul song ’25 or 6 to 4' door Chicago Transit Authority worden redelijk beluisterd. Zoals het er nu voor- gebruikt. staat zal op 29 juni aanstaande voor de laatste maal het programma worden uitgezonden omdat John de Mol de financiële mogelijkheden om de zendtijd te ko- En dan de directeur van pen, uitgeput zijn. Radio Noordzee, John Het enige redmid- de Mol, die zijn deejays del is nog finan- verbood de door hem ciële ondersteu- opgenomen platen te draaien op het station. Bobby Smith & Hans ten Hoge deelde Paul Meier een plaagstoot uit om het nummer El Paso, waar- © Martin vd Ven mee De Mol behoorlijk had gescoord in 1960, te

Freewave 342 - 5 gebruiken voor het maken van een jingle voor het Ik heb met opzet gekozen voor zijn Voice of Peace programma Driemaster. Nu we het toch over Ra- periode, gezien Caroline die dag al aan de beurt dio Noodzee hebben kunnen we meldden dat voor was geweest wat het verleden betreft. Andere, de promo’s ten bate van de Strengholt publicatie heerlijke, gasten waren Pieter Damave, Hans Muziek Express men ‘Stokemobile’ van Casey and Hogendoorn, Brian Anderson, Dennis King en the Pressure Group enige tijd werd gebruikt. Graham Gill. Wat ik van allen heb begrepen dat ze de dag enorm gezellig hebben gevonden en dat We love the Beatles, oh yes we do vooral hereniging van een aantal mensen na meer DO 28 FEB: Vanmiddag om kwart na drie was Ad dan 25 jaar een enorm fijn gevoel had gegeven. Bouman in de studio van Radio 2 om in Dank voor Uw komst. SCHIFFERS.FM herinneringen op te halen aan Veronica’s Beatledag. Dit jaar is het al weer 30 Verklaring jaar geleden dat men op schrikkeldag alleen maar Dank is ook verschuldigd aan al die vrijwilligers muziek en interviews van de Beatles liet horen die iedere keer voor de dag bereid zijn mee te op de 192 meter. Uiteraard gingen de herinnerin- werken. Voor vervoer: Bert Bijholt, Meindert Dik- gen niet alleen in spraak maar ook kwam het ge- boom, Theo van Halsema. Voor standverkoop: luid van dit dag in een fragment terug. Meindert en Pim Dikboom, Pim en Jana Knot, Jan Fré Vos. Voor begeleiding van de gasten: Evert Radiodag Stolman. We kunnen altijd op jullie rekenen. Ook ZA 2 MAART: Vroeg in de ochtend opgestaan natuurlijk dank aan een ieder die is gekomen om om op andermaal een mooie winterdag, zoals het het geheel te aanschouwen. Op naar de volgende de laatste jaren iedere keer is op de radiodagen, radiodag met tenslotte nog een verklaring over te reizen naar Amsterdam. Koningszaal bij Artis mijn herhaalde vraagstelling over stilte achter in als locatie en hopelijk een redelijke opkomst. De de zaal. Als je in de zaal zit kan het best zijn dat je verwachting is zondermeer uitgekomen want ruim het geluid van de vraaggesprekken goed ver- 300 mannen en vrouwen, langzamerhand het staat. Immers de geluidsboxen versterken het merendeel van middelbare leeftijd, kwamen op geheel. Echter als je aan de kant van de interview- deze dag af. Niet alleen om films te kijken en de tafels zit, hoor je niet dat geluid, we zitten immers stands te bezoeken maar vooral om elkaar te zien, achter de boxen. Wat echter naar de presentatie- te spreken en herinneringen op te halen. Het valt tafel komt is het zinderende geluid van mensen ons met het jaar meer en meer op hoe hartelijk die zo nodig tijdens het interviewen met elkaar men na al die jaren met elkaar omgaat en hoeveel moeten praten. Dus de tegenstroom van geluid. vriendschappen er in de afgelopen 24 jaar tij- Met deze uitleg hoop ik dat er begrip is voor mijn dens die dagen zijn ontstaan. Maar we kwamen irritatie die herhaaldelijk ontstond. Op naar 25 jaar ook voor de gasten, die de moeite hadden om radiodag in maart 2003. vanaf ‘om de hoek’ en ‘van verre’ belangeloos te komen om te worden ondervraagd door Hans Fredericia en Mi Amigo Knot en Jelle Boonstra. ZO 3 MAART: Het is vandaag op de kop af 34 jaar geleden dat twee sterke sleepboten door de Afwezige firma Wijsmuller werden ingezet om de MV Helaas, zo hoorde ik 36 uur voor aanvang van de Fredericia voor de westkust van Engeland en de radiodag, dat Johnny Lewis wegens persoon- MV Mi Amigo voor de oostkust van Engeland weg lijke omstandigheden niet kon komen. Helaas, maar te slepen, richting de haven van IJmuiden en later Johnny had zijn goede vriend Nigel weten over te die van Amsterdam. Het niet betalen van de reke- halen naar Nederland te vliegen. Alleen zijn vlieg- ning van bevoorrading door Ronan O’Rahilly en tuig was volgens Nigel uitgevallen waardoor hij de zijnen was de reden. Het zou tot 1972 duren pas laat in de middag arriveerde en er slechts alvorens beide schepen verkocht zouden wor- een den voor de sloop. De MV Fredericia ging inder- kort in- daad naar de sloop bij de firma Van de Marel, terview terwijl Gerard van Dam de MV Mi Amigo wist te kon redden van de sloop. Het zou vervolgens nog 8 plaats jaar dienst doen als zendschip. vinden. Opsomming Martin MA 4 MAART: ‘Ik heb op de radiodag de cd Caroline- ‘Tunes of Northsea’ gekocht, schrijft ons Martin stand van der Ven. Daarop leuke aanvullingen voor de

6 - Freewave 342 discografielijst: Dyke Brothers - Think of me terugkomen van Veronica als televisiestation. Wel forever’ werd gebruikt voor de jingle ‘RNI Interna- leerden we een nieuw woord in het Journaal tional Station’. Ciska Peters & Pro Musica met het want ze hadden het over een zeezenderpiraat. nummer ‘Geef me je hand’ Dit is de originele song Boek uit het zuiden die later werd bewerkt tot het strijdlied in het ka- WO 6 MAART: Wie herinnert zich nog Ian MacRae der van de ‘Hou em in de lucht actie van Radio die in de jaren zestig van de vorige eeuw werkte Noordzee en de nieuwe titel ‘Geef ons een kans’ voor Radio City en Radio Caroline South? Hij heeft meekreeg. Isaac Hayes met het nummer ‘You in Australië een nieuw boek uitgebracht met de can’t even walk in the park’ was de opener van veelzeggende vraag ‘I’ve always wanted to work Ferry Maat’s Soul Show op RNI. in radio but where do I start?’ Een soort van hand- Meer boek voor de toekomstige radiomaker met als door Maar er staat meer op deze CD dat nog niet in de ze te begeleiden op het juiste pad richting de mi- lijst stond: Little Sammy Goha - Rock ‘n’ Roll is crofoon van een radiostation. Want er is zo ont- here to stay, hetgeen de originele song is van het zettend veel te leren alvorens je kunt spreken ‘RNI is here to stay’ lied. Dan staan ook de van een welgeslaagde loopbaan. De titel van het Temperance Seven erop met het nummer boek is: ‘The Beginners Guide to Becoming a Ra- ‘Pasadena’ dat werd gebruikt voor ‘Noordzee’s dio Star’. Liefst 35 jaar heeft Ian erop zitten in de Zondagmiddagtoestanden’. Vermeldenswaard is radio industrie en alle ervaringen die hij heeft op- ook Judge Dread en zijn ‘Big Eight’ Hij produ- gedaan heeft hij meegenomen bij het schrijven ceerde een speciale ‘RNI ‘Thank You’ versie. En van dit boek. En daarin zitten echt niet alleen de tenslotte in de categorie ‘Uitvoerenden onbekend’ goede maar ook de slechte het nummer ‘Gas’ dat een tijd Peter Holland’s tune ervaringen die hij heeft op- op RNI was. Axel’s theme tune op RNI in 1970 gedaan. En bovenal, met de was ‘Wie ein Blitz’ van ‘Orchester Sam Spence’. inhoud van dit boek kun je Na maandenlang zoeken naar deze titel heeft overal ter wereld terecht. Martin van der Ven het nummer gevonden. Tot Het boek wordt via een slot, wat dit blokje betreft, luisterde ik naar een website gepromoot: cassette met daarop ‘de Top 100 aller tijden’ op www.allaboutradio.net Radio Veronica van mei 1972, zoals altijd met Pink- Steve Joy steren uitgezonden. Daar werd een fragment ge- WO 6 MAART: Ik kwam hem het meest recentelijk bruikt voor een jingle van het nummer ‘Op een tegen in de studio van Medway FM in Rochester, mooie Pinksterdag’ van Leen Jongewaard, al weer een aantal jaren geleden. De toenmalige waarna aansluitend ‘en voor de rest is alles klote’ programmaleider Bob LeRoi meldde me enkele werd gebruikt. maanden later dat Steve Joy het station al weer Arutz Sheva had verlaten om op het eiland Malta voor Calypso DI 5 MAART: Het laatste zee- FM te gaan werken. Steve zijn loopbaan liep on- zenderproject ter wereld, der meer via de VOP naar en Arutz Sheva, zal op niet al te lange termijn ook te de ILR. Het kan vreemd gaan. Bob is inmiddels ontvangen zijn via WorldSpace ontvangers. Men aan de slag bij Calypso FM als programma- heeft daartoe zendtijd gehuurd op de Afristar directeur en Steve is terug in Rochester. Alleen satelliet. Dit betekent dat vervolgens het signaal de naam van het station is gewijzigd in Mercury van Arutz Sheva digitaal zal zijn te ontvangen. In FM, alwaar hij niet alleen programma controller is eerste instantie zal de Hebreeuwse service van maar ook presentator. Arutz Sheva, dat nu via de 105.2 MHz eruit gaat, Veronica Racing Team worden overgezet op de satelliet. Men zal het WO 6 MAART: Sill Steffens bericht me na een programma in eerste instantie alleen richten op bezoek aan onze Soundscapes site om ons te Israël en het Midden Oosten en dus kunnen bezit- complimenteren met deze site en de gebrachte ters van World Space ontvangers in Europa en info, waarna hij schrijft: ‘Zelf heb ik een iets an- Amerika het programma niet ontvangen. dere hobby maar is wel gerelateerd aan zee- In een flits zender tijd. Veronica had in de begin jaren ze- DI 5 MAART: Al was het maar in een flits, toch ventig het zogenaamde Veronica Racing Team. was het leuk op het NOS Journaal enkele beel- Dit team bestond onder meer uit twee race- den te zien van de Norderney en Stan Haag in wagens van het merk Lotus. De auto’ s waren actie in Hilversum. Dit bij het bericht omtrent het van het het type 69 en vielen in de formule junior

Freewave 342 - 7 klasse. Nu ben ik bezig met de aankoop van één RSL beginnen onder de naam Radio Caroline, puur van deze twee auto’s en wil de auto weer in om de activiteiten van het station te promoten. Op topconditie restaureren. De andere auto is geëx- een eerlijke wijze heeft men aan Peter Moore van porteerd naar Australië. Mij lijkt het erg leuk om de Caroline organisatie gevraagd de naam te tijdens een van de historische racen op Zand- mogen gebruiken. Neen, is het antwoord. Waar voort deze auto weer aan de start te brengen zijn we toch mee bezig Moore. Suggestie: Caroline met de toenmalige coureur van de auto.’ Inmid- North, Promote Caroline, Caroline International, dels hebben we Sil in contact gebracht met Barry Caroline in Scotland, Caroline in the Highlands, Zandt Scholte, die destijds de verslaggeving deed Caroline the Honest. Allemaal namen die de naam voor de Telegraaf als het ging om het racen en Radio Caroline niet herbergen en uitzenden maar. ook voor Veronica TeleSport actief was. Nog een aanvulling Lang geleden ZO 10 MAART: In de lange ‘Laser Hot Hits 576’ VR 8 MAART: Tjonge, toch wel jingle (Returning to your radio set, Laser is back) erg leuk luisteren naar ‘Three in werden niet alleen de gememoreerde ‘Walk in the a row’ vanmiddag via Radio line’ van The Bangles en ‘Everlasting Love’ van Caroline op de kabel in Gronin- The Love Affair gebruikt, maar ook ‘Steam’ van gen. Luister naar een deejay, Peter Gabriel, ‘Montego Bay’ van Amazulu en ‘In waarvan ik je kan vertellen dat the army now’ van Status Quo. Waarvan akte. hij de allereerste persoon was Dan het nummer ‘Turn, turn, turn’ van The Byrds. die ik interviewde nadat ik hoofdredacteur was Dit werd gebruikt ter ondersteuning van een geworden van Freewave Media Magazine in juli promotietoer van de groep, onder de noemer 1978. Sindsdien heb ik hem nog één keer gezien ‘Veronica brengt the Byrds naar Nederland’. Een op de Ross Revenge. Carl Kingston, een zeer spot uitgezonden in 1972. Terry Davis gebruikte sympathieke radiomaker die naast Radio Caroline op RNI, tijdens zijn programma ‘Target Ten’ het ook de Voice of Peace op zijn lijstje van zee- nummer ‘Genie with the light brown eyes’ als filler zenders heeft staan. Ook was hij in de jaren ze- voor zijn overzichten. ventig deels verantwoordelijk voor het internatio- Gerard Smit nale popnieuws op Radio Mi Amigo. Maar wat ik WO 13 MAART: Deze voormalige Radio Noord- nog wel even kwijt wil is dat ik telkens op deze zee deejay en nieuwslezer stuurt regelmatig een laatste werkdag hoor dat Carl zegt dat het maan- rondschrijven naar vrienden en bekenden waarin dag is. Andermaal een klein regiefoutje in hij zijn belevenissen in Suriname beschrijft. En ja Maidstone. hoor, daar kwam in de maarteditie de MEBO II om Ger Lammens de hoek: ‘Vermoedelijk hebben we een computer- VR 8 MAART: Bij het Humanistisch Verbond op bakroe (een soort boze geest). Van de week Nederland 3 vanavond een item over de tactie- was hij even meegereisd naar de studio van Ra- ken van de ‘riooljournalistiek’ in Nederland. Hoe dio Apintie. Ik was net met mijn programma be- ze al dan niet omgaan met de bekende Nederlan- gonnen toen de plaat ‘Dead end street’ van The ders. Ze hadden een voor het blad Weekend zeer Kinks letterlijk doodliep. Het nummer werd ineens belangrijke journalist uitgekozen om een portret verdreven door een Hindoestaans station. Ik houd van hem te maken. Het ging om Ger Lammens, in van Hindoestaanse muziek (we waren net de het midden van de jaren tachtig nog enige tijd vrijdagavond ervoor naar het klasse optreden ge- deejay geweest op Radio Monique. Een leuke weest van Sonu Nigam, een van de grote Indiase reportage en een goed bericht voor Walter popzangers van dit moment), en draai elke Simons, Ron West en andere collega’s uit die tijd: zondagavond in het programma toch wel een het leek erop dat Ger zeer recentelijk onder de hindoestaans nummer. Maar een hindoestaans douche was geweest! Verhalen over Ger in de station dat Oom Gerard met geweld uit de ether tijd van Radio Monique zijn er genoeg maar tel- drukt, herinnerde me iets teveel aan bijna 30 jaar kens als hij ter sprake komt, is daar het verhaal geleden toen Radio Veronica met een bom Radio over de deejay Ger die maar niet onder de douche Noordzee, waar ik gewerkt heb, het zwijgen op te krijgen was aan boord van de Ross Revenge, probeerde te leggen. Gelukkig was er iemand waarna, na lange tijd van ongemak, collega’s hem aanwezig die de radiokaper terug kreeg naar maar een handje hebben geholpen. diens eigen frequentie. Overigens wel een grap- pig toeval, want de avond voor dit incident had ik Naamgebruik van het internet een foto gedownload waarop ik ZA 9 MAART: In Schotland wil men graag een

8 - Freewave 342 -nog jong en Wijzigingen programmering slank- van het ZO 17 MAART: Sietse Brouwer meldt ons: ‘Vanaf zendschip de morgen is Graham Gill terug. Elke maandagavond MEBO II over- van 19.00 tot 20.00 uur. Voorlopig gevolgd door stap op een twee specials met muziek van één band van elk andere boot. een uur. Aan een nieuw twee uur durend pro- (zie hiernaast) gramma voor deze plaats wordt gewerkt. Er zijn Cambridge gesprekken gaande met potentiële presentato- VR 15 MAART: ren. De Breakfast show van Dave Asher is over- Chris Cortez genomen door Dave Fox. Dave Asher gaat op meldt ons nog onregelmatige basis programma’s maken. Zijn enkele zaken, huidige werk als Station Manager van een com- die hij de laat- mercieel station in Engeland neemt teveel tijd in ste weken beslag om wekelijks een programma te doen voor hoorde op de ons’. Britse radio. Twee keer per week Onder meer ZO 17 MAART: De laatste zes maanden was hoorde hij de The Emperor Rosko al via de programmering van volgende uitspraak van Tony Blackburn: ‘Ik heb Classic Gold te beluisteren op de zaterdag- zowel voor Radio London als Radio Caroline ge- middagen van 12 tot 15 uur. Met ingang van van- werkt. We dachten toen dat we de gehele radio- daag komen daar ook nog eens dezelfde uren op industrie op zijn kop zouden zetten. Ik ben dan zondag (Britse tijd) bij. Rosko begon ooit zijn loop- ook zeer dankbaar aan de zeezenders in de ja- baan bij Radio Caroline om later internationaal zeer ren zestig van de vorige eeuw te hebben mogen groot te worden. meewerken. Maar de mensen waar ik nu mee samenwerk binnen het Capital Radio concern Terug blikken weten niets van die tijd, ze weten niet wat zij te WO 20 MAART: Op Yorin FM deze morgen terug- danken hebben aan onze successen van des- blikken naar 1980 in het programma van Robert tijds.’ Jensen en Jan ‘Paparazzi’. Fragmenten zijn er te horen van de laatste momenten voor de deejays, die nog aan boord waren van de MV Mi Amigo, Tevens meldde hij dat Keith Skues recentelijk op enkele uren voordat het zendschip voorgoed naar het BBC Eastern Counties Network de primeur de bodem van de Noordzee verdween. Let wel had van een nieuwe single van het Cornish Duo liefst 22 jaar geleden. En Jan vertelde dat hij tij- ‘Just Us’. Een melodietje in een jaren zestig jasje, dens het zinken huilde. En hij was niet de enige, bovendien de titel ‘Pirate Radio’ dragend, hetgeen naar we aannemen. voor Skues al genoeg is om het bij voorkeur te draaien in zijn populaire show. Ed Stewart ZO 24 MAART: Wel vandaag op BBC Radio 2 in Afscheid de Ed Stewart show andermaal iemand die zijn VR 15 MAART: Vandaag kwam voorlopig ook verleden gelukkig niet verzwijgt. Liefst vijf minu- een einde aan de radioloopbaan van Dave Lee ten lang ging Ed met zijn luisteraars terug in de tijd Travis, een man die eigenlijk sinds 1966 onafge- om zijn belevenissen in de tijd van Radio London, broken op tal van radiostations actief is geweest, in de jaren zestig van de vorige eeuw, terug te uiteraard met zijn roots op Radio Caroline South halen. En dan te bedenken dat hij nog steeds bij en later Radio Caroline North. Zijn doordeweekse de favoriete top10 deejays van Engeland hoort. programma’s op Classic Gold zijn door Klasse. contractbeëindiging vanaf vandaag verleden tijd. Wel zijn er nog kansen op een terugkeer van DLT Kabinetsbeslissing vervangen door uit- in de weekenden. De toekomst zal het zeggen. spraak rechter Flauwtjes was het afscheid te noemen, waarbij DI 26 MAART: De wet, door de regering van de presentator die achter hem aan kwam, Paul Israël aangenomen, die het onder meer mogelijk Burnett – toch ook een man die al decennia lang maakte voor Arutz Sheva aan land haar radio- op de radio zit en zijn roots bij had, met programma’s in de toekomst te gaan verzorgen, geen woord repte over het afscheid van DLT. blijkt gewoon waardeloos te zijn. Het Hoge Ge- rechtshof van het land heeft namelijk vandaag

Freewave 342 - 9 beslist dat het amendement bij de Bezeq wet, die marktleider van het Vlaamse radiolandschap tien de mogelijkheid aan land omschreef, niet wettig jaar oud. Ter gelegenheid van deze verjaardag is. Hierdoor kan de wet, die in 1999 werd aange- werd Radio Donna fastfoodradio. Hamburger- nomen, niet worden uitgevoerd. Anoniem beslo- keten McDonald bracht een speciale ‘Donna-bur- ten de aanwezige rechters tot ongeldigheid. Door ger’ op de markt. Zo- dit besluit is het voor alle niet gelicenceerde sta- wel Radio 1 - 7,3 pro- tions verboden vanaf land uit te zenden. Arutz cent, Radio 2 - 30,2 Sheva zal derhalve als zeezender blijven bestaan procent, Klara - 1,4 en volgens de directie al haar activiteiten vanuit procent als Studio Brussel 6,2 procent moeten internationale wateren gaan voortzetten. Zoals marktaandeel inleveren. Studio Brussel deelt het bekend heeft het zendschip van Arutz Sheva al- hardst in de klappen. Het marktaandeel daalde tijd in nationale wateren gelegen en de vraag is immers van 8,4 naar 6,2 procent. In een paar of dit in de toekomst zo zal blijven, ondanks de maanden tijd is het pas opgestarte Q-Music (3 uitspraak van de directie van het station. Wel procent) al half zo groot als Studio Brussel, maar heeft Rabbi Y Levy, lid van de Nationale Reli- nethoofd Jan Hautekiet van Studio Brussel is daar gieuze Partij, onmiddellijk na de uitspraak de pre- niet van onder de indruk: “Zij mikken op een breed mier van Israël gevraagd direct actie te onderne- publiek, terwijl onze luisteraars veel kritischer men om er alsnog zorg voor te dragen dat het zijn”. Inderdaad zo kritisch dat ze massaal afha- station in de toekomst van land actief kan wor- ken. Volgens de recente gegevens is het station den. Dit vanwege het feit dat het station sinds alweer 80.000 luisteraars kwijt. Een grondig on- 1987 heeft bewezen de stem van het merendeel derzoek volgt waarom deze luisteraars afhaak- van het volk te zijn. ten. Eenmalig ETTIENNE KERREMANS VR 29 MAART: Op 12 april aanstaande, zo meldt Radio 192, zal Ferry Maat eenmalig te beluisteren zijn op het station en wel tussen drie en zes uur Nieuws uit Duitsland in de middag. Na Ted Bouwens dus andermaal Benoeming een voormalige Radio Noordzee deejay die de Hoewel hij al eerder, in de periode 192 microfoon mag bewerken. Maar ook Marc tussen 1994 en 1999 als corres- van Amstel zal vanaf april te horen zijn in het pondent in Washington voor de weekend en dus andermaal een voormalige deejay ARD had gewerkt, is Tom Buhrow van Radio Noordzee, die naar Radio 192 trekt. door de directie van de ARD an- dermaal benoemd tot correspon- Dank aan: Mike Brand, Henny Meijners, dent in Washington. Maar hij heeft Ton van Draanen, Martin van der Ven, Rob tevens de leiding over het kantoor Olthof, Sietse Brouwer, Paul de Haan en aldaar gekregen. Buhrow is een toonaangevende Chris Cortez. Samenstelling: HANS KNOT radio documentairemaker, die in zijn loopbaan al diverse grote onderscheidingen voor zijn werk Nieuws uit België mocht ontvangen. THOMAS VOELKNER EN INGO PATERNOSTER Radio is not dead De openbare omroep, VRT, pakt uit met de voorjaarsmeting van het grootscheepse Nieuws uit Engeland RadioScan-onderzoek bij 4.504 Vlamingen tus- sen 7 januari en 3 februari 2002. Enkel Radio Tweedehands maar modern Donna gaat er op vooruit, terwijl Studio Brussel Voor het maken van een programma in de ochtend- een historisch dieptepunt beleeft. De positieve uren in het Pashto en het Dari, de talen die ge- start van het landelijke commerciële FM-station sproken worden in Afghanistan, is voor de Q-Music (VTM) wordt bevestigd. 4-FM komt met Afghaanse begrippen moderne apparatuur aan- 0,4 procent marktaandeel amper van de grond. gekomen in de hoofdstad Kaboel. Het is geschon- Met bijna 38 procent marktaandeel blijft Radio ken door enkele stations uit Scandinavië en door Donna, zelfs met de toegenomen concurrentie, Radio Forth uit Schotland. Aldaar was de appa- nog altijd aan populariteit winnen. Op 28 maart ratuur opgeslagen nadat men nieuwe had aan- (zelfde verjaardag als Radio Caroline) werd de gekocht voor eigen gebruik. Het maken van het programma wordt verder financieel ondersteund

10 - Freewave 342 door de Europese Commissie. betreft Virgin Radio, verleden tijd. Oplichterij Officieel stuk Een medewerker van Channel 4 heeft zich re- Trevor Brooks heeft bij de commissie voor con- centelijk op een school laten inschrij- currentie beding van de EG een protestbrief ge- ven als scholier om op die manier ge- deponeerd waarin hij de monopoliepositie van volgd te kunnen worden door een Merlin Broadcasting voor de korte golfradio in televisieploeg. In werkelijkheid was hij Groot Brittannië aanvecht. Reeds in de eerste gewoon een journalist, die er niet op uit was om helft van de jaren tachtig van de vorige eeuw zelf geportretteerd te worden maar om te zien meldden we U al dat Trevor erop uit was de mo- hoe op school omgegaan wordt met geweld, nopoliepositie van de BBC aan te vechten daar hij drugs en andere vormen van criminaliteit. Na de geen kans kreeg op een eigen licentie. Tijdelijk uitzending van de documentaire is er een storm- heeft hij destijds met zijn Radio Fax vanuit Ierland loop aan protesten in de dagbladen verschenen. programma’s via de kortegolf uitgezonden onder de naam Radio Fax. Meer phoneys Maar de kijkers in Engeland zijn wel vaker om de Onderzoek tuin geleid als het gaat om de zogenaamde nep- Brooks vraagt de voorzitter van de commissie, items. In 1996 was het Carlton TV die met de Mario Monti, een onderzoek in te stellen naar de documentaire ‘The Drugsconnection’ een belang- monopoliepositie die nu Merlin Communications rijke televisieonderscheiding won. In de documen- inneemt. Dit bedrijf is de commerciële voortzet- taire vertelden de makers dat ze hun leven ge- ting van de technische dienst van de BBC. Hij wil waagd hadden bij het maken van het interview dat de commissie de weigering van de Britse re- met de kartelleider. In werkelijkheid gering onderzoekt, waarin het aan Trevor Brooks ging het om een werkloze voorma- wordt ontnomen een eigen korte golf service op lige bankbeambte, die alleen op laag te zetten. In 1997 diende hij een soortgelijke brief niveau connecties had binnen de in bij het Europese Hof van de Mensenrechten. drugswereld. Een andere shot in de documen- Helaas was hij met zijn toenmalig verzoek op het taire zag iemand een shot heroïne nemen, dat in verkeerde adres daar hij bericht terug kreeg dat werkelijkheid een zoete vloeistof bleek te zijn. het al dan niet verlenen van een dergelijke licentie niet viel onder de werkzaamheden van dit Hof. Hoge boete Toen de aap eenmaal uit de mouw was gekomen Fout werd Carlton TV door de ITC (Independent Brooks beroept zich ook op de fout die de Britse Television Commission) op de vingers getikt en regering zou hebben gemaakt toen de technische kreeg men een boete van ruim 150.000 pond. Zo dienst van de BBC, die verantwoordelijk was voor zijn er verschillende voorbeelden te noemen hoe de zenderbeheer, commercieel werd gemaakt. de Britten worden verrast op onjuistheden in pro- Men heeft namelijk op geen enkele manier een gramma’s. Als laatste voorbeeld het verhaal van openbare aanbesteding gedaan, waardoor meer- het BBC programma ‘Vannessa Show’. In één dere partijen zouden kunnen hebben gestreden van de afleveringen werd een tweetal dames om de eer de technische begeleiding voort te opgevoerd die zusters zouden zijn en al jaren- zetten als commerciële onderneming. Ook beroept lang met elkaar in onmin zouden leven. In werke- hij, in de brief, zich op het gegeven dat er in Groot lijkheid waren ze ingehuurd bij een theaterbureau Brittannië geen monopoliepositie is voor uitzen- en zagen ze elkaar die dag voor de eerste keer. dingen via de FM en de AM en dat dit ook het geval zou moeten zijn voor de korte golf. Uitein- Op straat gezet delijk zal er een uitspraak volgen van de commis- John Holmes, één van de presentatoren op Virgin sie, maar aangenomen moet worden dat dit weer Radio, is door de directie van het station recente- lange tijd op zich zal laten wachten. lijk onmiddellijk op straat gezet. Hij had het gepro- beerd, samen met één van zijn assistenten, in te Opmerkelijk breken in een psychiatrisch ziekenhuis om op Recentelijk zoek te gaan naar zanger Adam Ant, die er voor werd er een behandeling was. Dit ging de directie van het ra- nieuw station diostation te ver gaan. Nadat men een officiële opgericht in klacht had gekregen van de directie van het zie- Stoke on Trent, in Staffordshire, dat als een histo- kenhuis was de radioloopbaan van Holmes, wat risch feit kan worden beschouwd in de Britse

Freewave 342 - 11 omroepgeschiedenis. Het gaat namelijk om Cross tot een keten van radiostations. Dit kwam vooral Rhythms City Radio, dat een totaal Christelijk in- door investeringen vanuit het Westen, waarbij gestelde organisatie is dat een programma brengt de Berlijnse onderneming Eurocast groot aandeel- van puur religieus getinte onderwerpen. Uitge- houder werd voor 33% van het totaalpakket. zonderd enkele RSL’s is het nooit eerder voorge- Naast de financiële komen dat er een station een langdurige licentie input werd ook een van dergelijke aard is verleend. Het besluit van grote hoeveelheid de Radio Authority deze licentie te verlenen is aan kennis op pro- onderdeel te streven op korte termijn 15 licenties grammatisch en te verlenen in het kader van de zogenaamde technisch gebied ingebracht door deze onderne- ‘Community Stations’. Op langere termijn is er ming. Men bereikt momenteel een luisterdichtheid zelfs ruimte voor 200 van deze stations. Onder van 11.3% in de doelgroep, die ligt tussen 20 en meer is er een licentie voor een Kunststation in 40 jaar. Londen, een Vrouwen station voor Aziaten in Nieuwe QSL kaarten Nottingham en zijn er religieuze stations in onder- Radio Nederland Wereldomroep heeft een nieuwe meer Noord Ierland gepland. serie van acht QSL kaarten uitgebracht, die voor- Daar zaten ze op te wachten stellingen brengen gerelateerd aan typische och- Sinds enkele weken is in Oost Londen een sta- tenden in Nederland. Ze zijn gemaakt door tion van start gegaan dat zich geheel richt op de Willemien Groot en Martien Sleutjes. Om erachter Soul muziek. Derhalve is het station Active FM te komen hoe ze eruit zien en ze in het bezit te van naam veranderd in Soul FM en is de nadruk krijgen is het regelmatig insturen van een vooral komen te liggen op de soulmuziek uit de ontvangstreport de enige mogelijkheid. jaren zestig, zeventig en tachtig van de vorige Niet aan de regels houden eeuw. Het station is eigendom van de UKRD Directe sluiting na één waarschuwing was het Group en is vooral ingezet om de groep luiste- gevolg van het niet luisteren naar de nieuwe re- raars te bedienen die hun muzieksoort nergens gels van de regering van Letland, die voorschrij- anders in de Britse hoofdstad op de diversiteit ven dat de radiostations voor 75% hun program- aan radiostations kunnen vinden. Bovendien is ma’s in het Lets moeten uitzenden. Radio Bizness men ook op internet te beluisteren. Baltic trok zich niets van de nieuwe regels aan Alweer van eigenaar veranderd en werd derhalve ook uit de ether gehaald. Men Prachtig mooi radiostation, destijds onder leiding beëindigde de uitzendingen met een Sovjet strijd- van Bob Le Roi in Rochester opgezet en al weer lied ‘De laatste held’ en sprak van schending van geruime tijd geleden opgekocht door de GWR de mensenrechten. De beslissing van de rege- Group, is recentelijk verkocht aan de Kent Mess- ring staat in het kader van het streven de meer enger Group, een keten dat ook kranten uitgeeft. dan 2,4 miljoen etnische Russen in het land hun Medway FM is overgenomen om een nog sterker nieuwe taal sneller te laten leren. aandeel te krijgen binnen Kent voor deze organi- World Radio Network en Sirius satie. Men heeft tevens Neptune Radio, TLR, Sinds medio maart is World Radio Network in 106.8FM in Folkestone, CTFM en Mercury FM in Amerika te beluisteren via Sirius Satellite Radio. handen. Het eerste wat de nieuwe eigenaar deed Zoals bekend is Sirius van start gegaan met in was het ontslaan van programmadirecteur John totaal 170 digitale kanalen en is te beluisteren in Hurst, destijds de opvolger van Bob LeRoi. onder meer Houston, Denver, Jackson en Phoenix HOWARD G ROSE en waarbij diverse uitbreidingen op korte termijn zijn te verwachten. De programma’s van WRN zijn op kanaal 111 te ontvangen. Het is slechts Nieuws de wereld rond één van de weinige stations met hun studio’s Verlenging buiten Amerika, die gebruik maken van Sirius. Men De commissie verantwoordelijk voor media- ziet het gebruik als een uniek perspectief het in- licenties in Polen, Krajowa Rada Radiofoni i ternationale nieuws en de actualiteiten te ver- Télwizzjii heeft de licentie van het radioketen spreiden. WAWa voor een periode van zeven jaar ver- Vijftien licenties in Griekenland lengd. In principe was WAWa een lokaal station Ruim een jaar nadat de Griekse autoriteiten be- in Warschau, die in 1994 een licentie kreeg toe- sloten een einde te maken aan de uitzendingen gewezen en zich in de loop der jaren uitbreidde

12 - Freewave 342 van 60 illegale radiostations in de hoofdstad Channel 60. Van origine komt Bennet uit Pittsburgh, Athene heeft de regering besloten 15 licenties te waar hij als vrijwilliger zijn eerste radio-ervarin- vergeven. Eerder was men tot het besluit geko- gen opdeed op de High School. Via de zoge- men de illegale stations uit de ether te halen ge- naamde Campus Radio deed hij elke zaterdag- zien deze storing zouden kunnen veroorzaken nacht een eigen show. op de luchtvaartfrequenties van een nieuw te Rondhangen openen vliegveld. Men heeft de Nationale Raad Maar niet alleen op de Campus bleef hij geïnteres- voor Radio en Televisie gevraagd te oordelen over seerd in radio, hij bleek ook rond te hangen bij de licentieaanvragen, waarna rapportage moest andere radiostations, waaronder WAMO. Op een worden gedaan aan de minister voor Pers en dag vroeg de programmadirecteur waarom hij er Massamedia, Prtoopapapas. zo vaak was, hetgeen na een gesprek resulteerde Stopgezet in een betaalde job voor Bennet. Hij ging er een Recentelijk heeft de leiding van HCJB besloten de programma met klassieke soul en rhytmn and Franstalige uitzendingen op religieus gebied via blues presenteren; muziek uit de periode 1950 t/ de korte golf stop te zetten. Uit een onderzoek is m 1969. Pittsburgh had alleen de staalindustrie gebleken dat steeds meer luisteraars afhaken op als financiële trekker, voor de rest heerste er ar- deze dienst. Wel zal men Franstalige program- moede. Dus ook niet veel te verdienen voor de ma’s met dezelfde toon blijven produceren voor radiostations. Als gevolg daarvan besloot Bobby heruitzending via lokale en regionale stations in Bennett zijn geluk elders te zoeken. Afrika en Europa. Het programma werd voor het Washington eerst opgestart in 1941 en heeft een historie van Al weer vele jaren geleden stapte hij in de trein meer dan zestig jaar beleefd. om uiteindelijk in Washington te arriveren. Via een Binnen 2,5 jaar aantal radiostations was hij te horen, hetgeen De minderheidsgroepering van Roemenen, die in ook niet voor de programmadirectie van XM Tsjechië wonen, zijn van plan binnen 2,5 jaar een Satellite Radio ongehoord bleef. Ze namen Ben- eigen radiostation in het land op te zetten om op net vorig jaar aan om zowel de programmaleiding die manier een onafhankelijke boodschap te kun- van 2 kanalen als die van presentator op zich te nen brengen. Men zal hiervoor een aanvraag in- nemen. In totaal straalt XM Satellite Radio 170 dienen bij de Tsjechische regering. Ondertussen verschillende formats op even zovele kanalen uit, is men al begonnen met eigen uitzendingen via waarbij wordt uitgezonden vanuit hypermoderne internet. studio’s in New York. Zoals eerder gemeld zijn de uitzendingen alleen te ontvangen via speciaal JELLE KNOT gebouwde digitale ontvangers. De luisteraars die- nen een vast bedrag per maand te betalen, waar- Nieuws uit Amerika bij men gegarandeerd wordt de signalen in de VS van ‘coast to coast’ te kunnen ontvangen. Van Omschakeling van lokaal naar nationaal voornoemde 170 kanalen zijn er 100 die het hele- Het was de afgelopen maanden even wennen maal zonder de onderbrekingen van commercials om om te schakelen in zijn programma. In plaats doen. van de lokale luisteraars van zijn programma in Washington DC te moeten toespreken waren daar RENE BURCKSEN EN JAN HENDRIK KRUIDENIER Amerikanen over geheel Amerika, die zijn pro- gramma konden beluisteren via het format ‘Soul Street’, één van de tientallen formats die digitaal Recensies zijn te ontvangen en door XM Satellite Radio wor- FUNK-BAKEN UND INDIKATORSTATIONEN den uitgestraald. We hebben het over Bobby Ben- door Gerd Klawitter net. Programmadirecteur Het is altijd prettig om in je shack een handleiding Met zijn mooie, diepe donkere, stem is hij iedere te hebben bij het bepalen van propagatie van de doordeweekse dag tussen 7 en 11 in de ochtend radiogolven. Natuurlijk zijn er programma’s op het te beluisteren op zijn station. Maar naast het internet te vinden, die je hierbij helpen, maar dat programmaleiderschap op Soul Street is hij te- betekent vaak weer het starten van de computer vens verantwoordelijk voor een ander format, en dergelijke, terwijl een goede lijst hierbij meer dat door XM Satellite Radio wordt aangeboden, soelaas biedt. In het boekje van bovenstaande

Freewave 342 - 13 titel vind je eerst de verklaring HÖRZU RADIO GUIDE 2002/2003 van de betekenissen baken en Van dezelfde uitgever ontvingen we de vierde indicatorstation, waarna een op- editie van de Hörzu Radio Guide, die door Klawitter somming begint van amateur-ba- en Siebel vanaf 1998 op onregelmatige tijden kens over de hele wereld, on- wordt bijgewerkt en heruitgeven. Desondanks is derverdeeld in de verschillende dit 400 pagina’s dikke boekwerk al weer voor de amateur-banden op de korte golf, vierde keer op de markt gekomen. Het geeft zoals herhaalbakens en gecoördi- gebruikelijk een opsomming van allereerst alle neerde bakens. Voorts bevat het publieke omroepen in de diverse staten van Duits- toch weer softwarebeschrijvingen van verschil- land, waarbij dit overzicht al 66 pagina’s beslaat. lende programma’s die ons helpen bij het vast- Uitgebreide info rond de stations, de frequenties, stellen van de propagatie. Onderzoeksbakens, het vermogen, de programmering, de adressering meteo zenders en luchtvaartstations, ingedeeld en natuurlijk e- mail en internetinfo, want daar in twintig verschillende regionen geven een goed kan heden ten dage geen enkel radiostation meer beeld van de mogelijkheden om over grote af- zonder. Vervolgens is er uitgebreid aandacht voor standen te luisteren. Een nuttig boek dat je zeker de commerciële radiostations in het land. En als je helpt bij het herkennen van ontvangst (en voor dit hoofdstuk bekijkt wordt je duidelijk dat het radio- de zendamateur) zendmogelijkheden. landschap in Duitsland in het afgelopen decen- Verkrijgbaar bij Siebel-Verlag, Auf dem Steinbuechel 6, nium een enorme schat aan radiostations erbij D53340 Meckenheim. heeft gekregen. Maar ook is er aandacht voor de kleinschalige radio, die in Duitsland onder ver- FUNKLEXIKON schillende benamingen actief zijn: Offene Kanale, door Gerd Klawitter Nichtkommerzieller Lokalrundfunk, Veranstal- Een paar jaar geleden mocht ik een korte recen- tungsrundfunk en Einrichtingsrundfunk. sie schrijven over een boekje, dat onder dezelfde De buurlanden worden, via korte hoofdstukken titel was verschenen. De nieuwe uitgave met ver- inzake de publieke omroepen en hun geschiede- klaringen van begrippen uit de radiotechniek is nis, ook niet vergeten, waarbij voor mij de info aanmerkelijk ruimer van opzet geworden.Werd rond het radiogebeuren in Liechtenstein interes- er aanvankelijk slechts een 800-tal begrippen ver- sant was. Slechts één station, waarbij van de klaard, nu bevat het boekje meer dan 1.300 be- vier gebruikte zenders slechts één in het thuis- grippen, welke allemaal op eenvoudige en goed land staat. Radio L maakt voor de rest gebruik te begrijpen manier worden verklaard. Van A tot van zenders in Oostenrijk en Zwitserland. Ook is Z leidt het door de begrippenwarboel die in de er weer de uitgebreide UKW frequentielijst en de loop der jaren is ontstaan in de radiowereld tot rubriek ‘Alles wat de radioluisteraar interesseert’. stand gekomen is. Zo hoeft U niet meer te twijfe- Van hoe je de radio op de kabel kan aansluiten tot len over de betekenis van en de verschillen tus- de nieuwste ontwikkelingen van DAB en DRM. sen Noise Limiter en Noise Blanker en kent U ook Maar vooral de diverse verhalen, die tussen de het verschil tussen een LED en een LCD. Ook vaste rubrieken zijn gepubliceerd, trokken mijn kunt U te weten komen, waarom internationaal aandacht. Er wordt een apart hoofdstuk besteed de radiotelegrafisten aan boord van schepen aan de historie van de private omroep in Bayern, ‘Phare’ werden genoemd en hoe weinig MAYDAY, waarbij er natuurlijk ook een deel behoort aan de de internationale hulpkreet, te maken heeft met radio die vanuit het buitenland in de jaren zeven- een dag in mei. Aangezien de radio een Duitse tig en tachtig richting Beieren werd uitgestraald. vinding is, komen er veel Duitstalige begrippen Maar ook aandacht voor hoe je eigenlijk radio- voor in het boekje, dat 176 pagina’s bevat maar maker kunt worden en een uitgebreid schema ook de Engelse begrippen worden niet vergeten. over de diverse formats die er zijn binnen de Het is natuurlijk in het Duits geschreven, maar radio industrie met daarbij ook de stroming van ook de Nederlandse gebruikers zullen hieraan formats binnen formats. het nodige plezier beleven. Niets dan lof voor de schrijver, die een bijdrage leverde tot beter be- Al met al een boek die bij mij een vaste plek heeft grip van al die vreemde woorden. gekregen in mijn uitgebreide collectie aan naslag- werken. Hörzu Radio Guide 2002/2003 kost slechts Verkrijgbaar bij Siebel-Verlag Auf dem Steinbuechel 6, D • 12.90 en is te bestellen via de Leserservice van Siebel 53340 Meckenheim. Verlag in Meckenheim. JELLE KNOT HANS KNOT

14 - Freewave 342 Interview met Roger ‘Twiggy’ Day door Jelle Boonstra en Hans Knot

Ieder jaar komen sinds 1978 een paar honderd mensen uit Engeland, België, Frankrijk, Duitsland en Nederland bijeen op de jaarlijkse radiodag, zoals die wordt georganiseerd door de Stichting Media Communicatie en het Freewave Media Magazine. Deze jaarlijkse bijeenkomst trekt niet alleen de aanhanger van de radiogeschiedenis maar ook velen die sinds de jaren zestig van de vorige eeuw hun vak hebben gemaakt van het ‘radiomaken’. Er is niet veel over de zeezenders voor de Britse kust, in de jaren zestig en zeventig, dat je aan Roger Day kunt vertellen. Hij heeft het zelf grotendeels meegemaakt. Op liefst drie verschillende zeezenders heeft hij, tussen 1966 en 1970, aan boord gewerkt, terwijl hij vanaf band in 1973 nog een korte terugkeer beleefde op Radio Caroline. In 1966 startte Roger zijn loopbaan op Swinging Radio England, vanaf de Laissez Faire en bleef daar totdat het station uit de ether verdween. In november 1966 was hij te beluisteren op Caroline South. Met de komst van de Britse wet tegen de zeezenders wilde Roger eerst stoppen met het maken van uitzendingen, maar hij bedacht zich. Na 14 augustus was hij andermaal deel van het Caroline team, dat die maal door ging onder de naam Caroline International. Hij werkte er onder meer samen met Ross Brown, Spangles Muldoon, Robbie Dale, Carl Mitchell en Johnny Walker. Hij was aan boord, op de bewuste 3e maart 1968, toen een sleepboot van de firma Wijsmuller het zendschip richting de haven van Amsterdam sleepte. Vervol- gens werkte Roger Day een tijdje voor Radio Luxembourg om vervolgens terug te keren vanaf internationale wateren en wel via Radio Northsea International. Gedurende de Radiodag in maart 2001 spraken Jelle Boonstra en Hans Knot met Roger Day. Hij startte zijn loopbaan bij Swinging Radio England in 1966 en is heden ten dage nog steeds binnen de radiowereld actief. Hij is één van de weinigen - die hun loopbaan na de zeezenderperiode hebben voortgezet - waarvan gezegd kan worden dat hij nooit voor de BBC heeft gewerkt. Hoe raakte je geïnteresseerd in de radio? met gebruik van een microfoon en een tape- RD: Datgene dat mij raakte waren de uitzendin- recorder. Een zielig persoon eigenlijk! gen van Radio Veronica. Ik wist niet wat het was, waar het vandaan kwam en zelfs niet dat het Toen de zeezenders er eenmaal waren vanaf een schip werd uitgezonden. Ik woonde in was het de gelegenheid om te solliciteren Zuid-Oost Engeland en Radio Veronica kwam er voor een baan? keihard binnen. Er waren geen echte Britse ra- RD: Ik hoorde Radio Caroline voor het eerst op diostations te beluisteren, uitgezonderd Radio mijn verjaardag terwijl ik langs het strand in Luxembourg. Beide stations speelden veel mu- Margate, waar ik destijds woonde, wandelde. Ik ziek en dat was een heerlijkheid vergeleken met had in de krant al gelezen dat een dergelijk sta- de programma’s die in die tijd via de BBC tot ons tion er zou komen en ik moet zeggen: het was het kwamen. Pas veel later, in de tijd dat ik zelf voor mooiste geboortedaggeschenk dat ik ooit heb een radiostation ging werken, hoorde ik dat Radio gehad. Wist ik veel dat ik er ooit zelf zou komen te Veronica ook vanaf een zendschip haar program- werken. Ik droomde er alleen maar van. ma’s verzorgde. Op school had ik trouwens de Hoe raakte je betrokken bij Swinging Ra- bijnaam Jukebox Joe vanwege mijn bezetenheid dio England? met radio. RD: Ik stuurde auditietapes naar zowel Radio Natuurlijk was de Engelse radio totaal an- Caroline als Radio London, en ik werd, als zo- ders dan datgene Radio Veronica bracht. vele, afgewezen. Op een dag ontmoette ik Dave RD: Er waren twee programma’s per week te Cash, die voor Radio London werkte, en ik vroeg beluisteren waarin grammofoonplaten werden hem hoe groot de kans zou zijn om een baan op gedraaid. En toen ik eenmaal Radio Luxembourg één van de schepen te krijgen. Hij vertelde me had ontdekt dacht ik een dergelijke job ook wel dat het bijna onmogelijk was gezien ik geen erva- leuk te vinden daar ik weg was van muziek. Ik ring had, maar verwees me tevens naar de komst was toen een jaar of 13 en wist niet hoe je iets van een nieuw station. Deze zou gerund wor- dergelijks moest aanpakken. Op een bepaald mo- den door een aantal Amerikanen en Dave wist ment ben ik in mijn slaapkamer gaan repeteren dat ze net per vliegtuig uit Amerika waren geko-

Freewave 342 - 15 men en logeerden in het Hilton Hotel in de wijk keer vroeg hij ons ‘The Yellow Rose of Texas’ te Mayfair in Londen. Het was Dave die me voor- spelen, hetgeen totaal afweek van de normale stelde naar het hotel te gaan en de Amerikanen te muziek die we op het station draaiden. Hoewel bezoeken. Dus besloot ik, samen met mijn vrien- op Britain Radio was dat natuurlijk anders. Beide din, er heen te gaan en ze vroegen wat ik van kerels hadden een prachtig karakter, precies zo- hen wilde. Ik vertelde dat ik een baan wilde bij het als je ze tegen komt als je bezoekt. Boven- station en aangezien ik de eerste Engelsman was, dien, als ze iets wensten te kopen dan gebeurde die zich meldde, vonden ze het redelijk dat ik een dat gewoon, dus financieel zaten ze er erg goed baan zou krijgen. Ze wisten niet of ik goed, slecht voor. of onverschillig zou zijn. Was er ook sprake van een cultureel gat Enkele van de andere knapen op Britain tussen jullie en de Amerikanen? Radio waren Brian Tilney en Colin Nicol. Brian RD: Ze begrepen ons soms totaal niet hoewel wij had ook totaal geen ervaring met radio? hen ook niet begrepen. We probeerden die Ame- RD: Nee, Brian had ervaring opgedaan als Bingo rikaanse deejays altijd veel te plagen, mede om- omroeper. Prachtige kwalificatie natuurlijk. Ik was dat ze zo ongelofelijk professioneel werkten en accountant geweest, terwijl Johnnie Walker er- al jarenlange ervaring hadden binnen de wereld varing had als autoverkoper. Ik denk dat ze juist van de Top 40 radio. Ze waren absoluut betere ons hebben gekozen omdat we geen ervaring deejays dan ikzelf, Johnnie, Brian, Colin en alle hadden en ze eigenlijk geen Britse deejays met anderen ooit zijn geworden. ervaring wensten omdat de Ameri- Wie kreeg alle post aan boord? kanen die vorm van radio maken ge- RD: Wij en dat was heel simpel om- woon heel slecht vonden. Ze wil- dat wij de Britten waren aan boord den dat we soepel, gladjes en snel van het zendschip en Britten rea- overkwamen bij het luisterpubliek. geren nu eenmaal wereldvreemd Het moest een verkoopachtige ma- op buitenlanders en dus kregen wij nier van radio zijn. En de Amerika- post en de Amerikanen bijna niet. nen probeerden ons dat zo goed mo- gelijk te leren. Ik moet dan ook be- Hoe waren de condities aan kennen dat ik nooit heb hoeven mee- boord van het zendschip toen doen in de slechte manier van het je er voor de eerste keer Britse radio maken. kwam? RD: Het schip was bij lange na niet Moesten jullie ook na oude op- klaar toen men voor de Britse kust namen luisteren, zoals de kwam te liggen. De eerste plek waar deejays van Radio London dat moesten? ik heb geslapen was de messroom. Daar stond RD: Jazeker, wij moesten luisteren naar opnamen onder meer een grote vrieskast. Je moet weten van WFUN in Miami. Tot op dat moment had ik nog dat de MV Olga Patricia, zoals de boot eerst heette, nooit Amerikaanse radio gehoord en ik vond het dienst had gedaan als transportschip. Men ver- fantastisch. Bovendien wilden ze ook nog eens voerde de dode militairen vanuit Vietnam. We dat wij ook precies zo als de deejays van WFUN waren er dan ook heilig van overtuigd dat er aan over zouden komen via de radio. Swinging Radio boord van het schip spoken ronddwaalden. Hoe- England is nog steeds één van de beste radiosta- wel het waren wel heel vriendelijke spoken. Ik tions dat er ooit in Europa is geweest. heb trouwens ook nog in de wc en in de badka- Was het bij de stafleden bekend dat jullie mer geslapen en vlak voor mijn vertrek bij het directeur, , eerder betrokken station zijn ze uiteindelijk nog begonnen met het was geweest bij Radio London? bouwen van cabines. RD: Nee, dat was niet bekend en ik kwam er pas Heb je ook programma’s op Britain Radio later achter dat hij betrokken was geweest bij de gepresenteerd? opzet van Radio London en dat ze hem achteraf RD: Jazeker, maar ik denk niet dat daar nog opna- hadden bedonderd. men van op band bestaan. Godzijdank niet. Ik was Heb je Bill Vick of Don Pearson ooit op het een fan van rock and roll en hield er totaal niet zendschip gezien? van met een ingehouden stemming te moeten zeg- RD: Bill niet al te vaak, maar Don kwam er juist wel gen: ‘Hello this is Britain Radio’. vaak. Hij nam dan zijn vrouw altijd mee en iedere Er is al veel geschreven over het concept

16 - Freewave 342 De Carrousel op de Laissez van . Ik denk niet dat dit werd Faire begrepen in Europa, of wel? RD: Nee, niet echt. Ze hoorden Radio Caroline en altijd de eersten met het Radio London en vonden beide stations waarde- nieuwe materiaal uit de loos en wisten dat ze het beter konden doen, Motown stal. Heel veel hetgeen ik het mee eens was. Inderdaad was jongeren vonden ons datgene Radio London en Radio Caroline deden daardoor juist erg goed. veel te langzaam en vervelend. Wij hadden snel- Tja, en veel Beachboys heid maar ik denk dat het allemaal te vroeg kwam. natuurlijk. Was ook fan- Ik denk minstens 10 jaar voordat de Britten er tastisch en we waren ie- echt rijp voor zouden zijn geweest. En dat is dan dereen iedere keer weer ook tegelijk de reden dat we nooit een massa voor. Het probleem was er echter dat we te snel publiek hebben kunnen trekken. Ook hebben ze de platen weer uit onze playlist lieten vallen, vaak een aantal foute beslissingen genomen op het voordat de platen in Engeland waren uitgebracht. gebied van de gekozen frequenties, maar ik moet Muzikaal gezien waren we erg snel en maakten stellen dat tot op de dag van vandaag ik het nog gebruik van een soort van Tipparade, hetgeen steeds een goed station vind. Radio London ook deed. Alleen het verschil was Het schip was uitgerust met een Carrousel dat we in 1966 ook Radio London vaak weer installatie, was deze moeilijk te bedienen? voor waren. RD: Dit was één van de allereerste stations die Hoe werd de BOSS Top 50 samengesteld? geautomatiseerd werd. Natuurlijk komen we dat RD: Soms door mij. Wanneer ik dacht dat een de laatste jaren meer en meer tegen. Maar ik heb bepaalde plaat goed in het gehoor lag zette ik het hier wel even over het jaar 1966. Ik heb avon- deze in de lijst. Echt onderzoek werd niet aan den en nachten lang in de studio gezeten om bij gedaan en nog steeds is research de grootste het ding te gaan zitten, voor het geval er iets mis vijand van de radio industrie. kon gaan. En altijd maar weer wachten op: “This is Britain radio”. Jullie deelden dezelfde tender als Radio London. Konden jullie een beetje opschie- Er wordt wel eens gezegd dat SRE een re- ten met de jongens van dat station? clamebureau had ingehuurd dat onder nor- RD: Als we in de ether waren betekende het dat male omstandigheden alleen reclame ver- we rivalen waren maar daarbuiten waren we kocht aan bioscopen. allemaal vrienden van elkaar. Als we weer eens RD: En het bureau was uiteraard voor ons ook vertraging hadden en in Harwich moesten wach- niet succesvol. Eén van de vele foute beslissin- ten gingen we lekker de pub in om biertjes met gen die de leiding in die periode heeft genomen. elkaar te gaan drinken. De eerste keer dat ik bij- Was het moeilijk om het nieuws op voorbeeld Tony Blackburn ontmoette was op de Swinging Radio England te lezen? tender. Hele rare ervaring want ik luisterde altijd RD: Ja, het was pret om daar het nieuws te mo- naar hem en hij was als een God voor mij. gen lezen. We moesten over een instrumentale De jingles, die jullie bij Swinging Radio Eng- jingle heen praten waarbij we het enorme tempo land gebruikten werden gestolen door Ra- van de muziek probeerden bij te houden met het dio Caroline en Radio London? nieuwslezen. Ook de weerjingle was prachtig RD: Wij waren het eerste station in Europa dat want het betrof een soort van aftelling naar 1, haar jingles kant en klaar had laten inzingen in gevolgd door een dikke explosie. Ik was in het Amerika. Bij Radio London leek het erop dat dit begin zo zenuwachtig dat ik bij 8 al klaar was met ook het geval was alleen was het een bestaand het weerbericht. pakket waar de naam Radio London opnieuw Vertel eens iets meer over de verschil- ingezongen was. Bij Swinging Radio England lende muzieksoorten die op beide stations maakten we gebruik van twee pakketten, het- Swinging Radio England werd geprogram- geen in die tijd voor een station dat slechts zes meerd in verhouding tot de andere sta- maanden in de ether was, een fantastische er- tions. varing was. Tijdens de testuitzending waren we RD: Wij draaiden de muziek op Swinging Radio echter zo naïef het geheel uit te zenden, zonder England vaak veel eerder. Een boel van de ge- er overheen te praten. De andere zendschepen draaide muziek was Amerikaans en we waren lagen vlak bij ons en zowel bij Radio London als

Freewave 342 - 17 Radio Caroline tion maar in het Nederlands moest wor- hebben ze de den geprogrammeerd. test opgenomen. RD: Dat besluit vonden we absoluut verschrikke- Gedurende de lijk. Op een bepaalde dag kwam de tender langs- daarop volgende zij en we waren op het dek van het zendschip. nacht is er hard Johnnie Walker las ons een bericht voor uit de gewerkt in de krant waarin stond dat we een Nederlandstalig productiestudio’s station zouden worden. Letterlijk gezegd zei van beide sta- Johnnie dit voor hem het einde was. Hij sprong tions en hadden op de tender en ging terug naar huis. Ik wens nog ze de volgende steeds dat ik op dat moment dezelfde beslissing dag de jingles in had genomen. Johnnie was eerder op Radio een nieuw jasje Caroline te beluisteren dan ik, het zwijn! gestoken al in Heb je zelf bij Radio Caroline gesolliciteerd hun programma’s; nog voor wij met Swinging of ben je gevraagd voor ze komen te wer- Radio England officieel waren gestart. ken? Was er enige vorm van contact tussen de RD: Nee, ik heb niet direct gesolliciteerd. Na de jongens op het schip en Gary Stevens, die periode bij Radio England ben ik weer het club zijn programma’s in Amerika opnam en circuit ingegaan. In juni 1967 kreeg een aantal daar een topdeejay was? van de zogenaamde superstars koude voeten. Ik RD: Nee, ik heb hem nooit ontmoet. We draaiden kende de jongens bij Radio Caroline en zij kenden gewoon iedere keer een tape waarop het pro- mij. Op een dag kwam ik thuis en vertelde mijn gramma was opgenomen en het begon altijd stan- vader me dat Terry Bate van Radio Caroline me daard met: “Hi everybody, it’s whatever day it had opgebeld met de vraag terug te bellen. Terry was”. Slechts een keer hebben we de verkeerde maakte me niet erg duidelijk dat ze juist achter mij tape opgezet waarbij ik dacht een zondagse tape aan zaten maar kwam meer met de boodschap op de dinsdag werd uitgezonden. dat ze ontzettend op zoek waren naar iemand met radio-ervaring en hij vroeg me wanneer ik Eén van de deejays was Graham Gill… eventueel kon beginnen. Ik heb ‘morgen’ als ant- RD: Ja, hij was een pracht kerel. Een beetje meer woord gegeven en dus zei ik tegen de club- op de achtergrond dan de rest van ons. Boven- eigenaar gedag met de mededeling dat ik weer dien deed hij niet zo uitgebreid mee met alle grap- naar een zendschip zou afreizen. Ik moet eerlijk jes, die we met elkaar aan boord uithaalden. zeggen dat ik voorheen nooit op de MV Mi Amigo En Boom-Boom-Brannigan? was geweest. We waren dan wel met de tender RD: Een totale idioot. Jammer genoeg is hij in Ame- langszij geweest maar kregen nooit toestemming rika doodgeschoten. Ze dachten dat hij een gang- aan boord te komen. Toen we die maal langszij ster was. Nee, een fantastische zeer bijzondere kwamen was het een enorme ervaring. Ik dacht: deejay. ‘Jezus, ik ga voor het allermooiste radiostation ter wereld werken. Het was een magische erva- Zijn jullie gedurende die periode altijd be- ring, dat zich bleef aanhouden tot de laatste dag taald geweest door de organisatie achter dat ik bij het station werkte. Err was iets spe- SRE en Britain Radio? ciaals met die boot. Het was een bepaalde aura RD: Jazeker. Ik heb vaak van die verschrikkelijke waarin je dacht te verblijven. Ik heb mijn leven verhalen gehoord van deejays die niet door hun lang nog nooit drugs gebruikt, maar het moet een eigenaren werden betaald. Alleen de eigenaren soortgelijk gevoel zijn geweest. Er was iets spe- van RNI zijn me nog geld schuldig. En ondanks ciaals dat gewoonweg niet valt te omschrijven. dat ik voor de grootste oplichter in radioland, Ronan, werkte, kan ik stellen dat hij mij altijd be- Had je nu echt een Canadees paspoort ten taald heeft. Zelfs de eigenaren van Radio Eng- tijde van het wegslepen van de beide land hebben mij betaald. Ik moet er nogal vreemd Caroline schepen door de sleepboten van hebben uitgezien en daarom waren ze nogal van Wijsmuller richting Amsterdam in maart me geschrokken en hebben ze me dus maar be- 1968? taald. RD: Nee, ik had nog steeds het Britse paspoort met daarin de foto van die vreemde snuiter. We Op een bepaalde dag besloten de eigena- kregen niet eens de kans om uit te proberen om ren van Swinging Radio England dat het sta-

18 - Freewave 342 naar Engeland terug te keren. Maar goed, we naar Engeland. In die dagen had ik behoorlijk lang keerden dus telkens terug naar Nederland, het- haar en leek een beetje op een hedendaagse geen natuurlijk fantastisch was voor een 21-ja- junkie en toen ik door de douane ging werd ik rige die op dat moment geen huwelijkse verplich- uiteraard aangehouden. Dus liet ik mijn spullen tingen had. Het was een prachtige stad om te nakijken en openden ze dus ook de koffer met komen en ik kan je toevertrouwen dat we er enorm daarin de post gericht aan Roger Day en Radio van hebben genoten. Caroline, overal duidelijk leesbaar. De ambtenaar vroeg wat het allemaal was. ‘Brieven van vrien- Was er enig verschil tussen de bevoorra- den’ heb ik maar gezegd. De man keek me aan en ding voor en na de intrede van de Marine zei me dat hij eigenlijk ook wel zo veel vrienden Offences Act in augustus 1967? wenste, die hem konden schrijven. Vervolgens RD: Voor de wet hadden we een dagelijkse ten- werd de koffer dicht gedaan. Ik vroeg toen of dat der vanuit Engeland. Na de invoering werden we alles was en kreeg als antwoord dat ze geen zin eens per week en soms per veertien dagen be- hadden om een zeezenderdeejay te arresteren. voorraad. De kleinere tender kwam vanuit ‘Draai maar een plaat voor ons zodra je weer op Scheveningen, de andere met de grote voorra- het schip bent’. den vanuit IJmuiden. De grote was de Offshore I, nu de Trip Major Minor Records! Erg lange en irritante Tender en commercials. Was het niet moeilijk om niet de kleine in slaap te vallen? Offshore RD: Erg ja. Maar laten we eerlijk zijn, ze hebben II werd la- wat rotzooi via die maatschappij uitgebracht. Toen ter de BBC Radio One van start ging, dacht ik dat we Eurotrip. geen luisteraars zouden overhouden en dus Beide draaide ik al die rotzooi voor zeven uur in de schepen ochtend, zodat we na de klok van zevenen er Swinging Radio England bestaan lekker tegenaan konden gaan. Om Radio Caroline anno 2001 nog steeds met als thuishaven in de lucht te kunnen houden heb je die rotzooi Scheveningen. Ik heb altijd een voorkeur aan de ook nodig, maar we zorgden er wel voor er niet grote tender gegeven, vooral wanneer het wind- te veel last van te hebben in de programma’s. kracht 10 was. Na de invoering raakten we ook Aan de andere kant hadden ze ook prachtig ma- wel eens zonder water en dan waren de om- teriaal uit Amerika op het label. Denk maar eens standigheden niet zo aangenaam te noemen als aan ‘Mony Mony’ van Tommy James and the voorheen. Ook hadden we in die tijd minder con- Shondells. Ik hield trouwens niet te veel van de tact met de mensen aan land. Dubliners maar we moesten de plugplaten nu eenmaal draaien. En dan niet te vergeten al het Ging je tot maart 1968 wel eens naar huis? materiaal van het Immediate label. The Small Faces RD: Eerst beslist niet want we waren doodsbe- hebben het station medegefinancierd. Johnnie nauwd wat ze tegen ons zouden doen. Voor de Walker heeft veel van de plugplaten overboord Kerstdagen van 1967 is echt niemand de kant gegooid en is daar dan ook voor onder handen van Engeland op geweest, behalve Spangles genomen door de leiding. Muldoon, die met een vissersboot richting de MV Mi Amigo kwam en met een roeiboot weer terug Er wordt vaak gesteld dat Ronan O’Rahilly aan wal ging. Plotseling verscheen hij aan dek en in 1967 de controle over Radio Caroline ver- we vroegen wie hij was en het enige dat hij zei loor. wat dat hij een nieuwe deejay was. We besloten RD: Philip Solomon was de man achter de ver- dat het beter was voor hem om aan boord te schrikkelijke muziek die maar bleef doorgaan. We blijven omdat hij geen paspoort bij zich had, dus mochten de man nooit omdat hij destijds de spirit terugsturen was een beetje moeilijk. In ieder ge- uit het station heeft gehaald. Ronan was en is val tot Kerstmis was niemand terug naar huis altijd de drijvende kracht achter het station ge- geweest en ik dacht: ‘Ik wil mijn familie zien en ik weest. Ik hou van die kerel, nog steeds. Hij is mijn ga naar huis’. Ik heb het vooraf aan niemand ver- held omdat hij de gehele radio-industrie in Europa teld en heb mijn koffers gepakt en met de tender heeft doen veranderen met de komst van Radio naar Nederland vertrokken. Vervolgens ben ik via Caroline. Natuurlijk is er door concurrenten, zo- Schiphol naar Heathrow gevlogen. Ik nam be- als zo vaak gebeurd, een donkere kant aan hem hoorlijk veel fanmail, dat aan mij gericht was mee gegeven. Jammer genoeg kan hij niet met geld

Freewave 342 - 19 omgaan en dat is tevens jammer voor Radio maken met de Nederlandse bemanning, die ook Caroline. Ondanks dat hij er niet mee kan omgaan door de onderneming werd betaald en aan boord heeft hij wel het vermogen om toch door te gaan. van de Caroline schepen werd gezet. Eén van Radio is pure business heden ten dage, en dat de knapen, die aan boord was, heette Harry en ik waardeer ik. Maar radio heeft niet meer het hart vroeg hem wat er aan de hand was. Hij zei: “Hé van vroeger, en dat maakt het juist weer zo slecht. Engelsman we gaan jullie naar Japan verslepen”. Ik heb hem gezegd dat hij een grapje maakte en Is het nog steeds mogelijk weer een sta- ging vervolgens richting de studio om me gereed tion op te starten waar een bepaalde kracht te maken voor het live gedeelte van mijn show. vanuit gaat? Niet veel later kwam de kapitein van de MV Mi RD: Als we het geplande lange golf station op het Amigo met die van de sleepboot de studio binnen eiland Mann aan de praat kunnen krijgen zullen en ik kreeg te horen dat ik precies vijf minuten de we een rake klap gaan uitdelen. Men zegt dat het tijd had om de studio te ontruimen en de program- niet mogelijk is, maar het zal ons lukken. Ik weet ma’s stop te zetten. En daar heb ik waarschijnlijk niet hoe de radio in Nederland is, ook vloek ik de grootste fout van mijn leven gemaakt. Ik had zelden maar de Britse radio is met een woord: ze gewoon de studio uit moeten sturen omdat ‘kloten’. Het is zo slecht dat ik niet eens meer daar hun plek niet was. Ik heb op dat moment luister. Ik hou niet van de Top 300 songs die ze waarschijnlijk niet gerealiseerd hoe serieus ze draaien. Ik hou van The Corrs, ik mag ook graag waren. Ik had de microfoon moeten openzetten Robbie Williams horen, maar zeker niet de hele en moeten vertellen dat we hulp nodig hadden en dag. Dank je wel. Ik wil verrast worden aan ik dat iemand vanaf land ons ter zijde zou moeten luister en dat gebeurt al jaren niet meer. Ik heb staan. Dat is precies wat ik had moeten doen. misschien wel mijn loopbaan kapot gemaakt via Natuurlijk gemakkelijk om dat nu zo te kunnen zeg- de Britse radio, maar wie maakt zich daar als gen, maar ik heb het gewoon niet gedaan. Ik ver- luisteraar druk over? liet simpelweg de studio en ze deden deze op slot en dat was gewoon het einde. Denk je dat het iets had uitgemaakt? RD: Er was een knaap in Frinton die onze pro- gramma’s constant beluisterde en ik denk dat hij zo de nodige contacten had en daarmee de mo- gelijkheid kon creëren om datgene wat er aan de hand was tot stoppen te brengen omdat het een behoorlijke tijd duurde alvorens het anker van de MV Mi Amigo was gekapt. Opeens hadden we 3 maart 1969 was een historische dag toen door dat het bloedserieus was. De directie had de beide zendschepen werden wegge- ‘gewoon’ vergeten de rekeningen te betalen. Als sleept. ze het destijds wel hadden gedaan dan denk ik RD: Ik was met de ontbijtshow bezig. En zoals je nu dat men er nog was geweest als zeezender. misschien weet draaide ik meestal non stop mu- We werden weggesleept en er is niets erger dan ziek tot zes uur in de ochtend. Dit om de zender op een boot te zitten waarvan de generator uit is een beetje op te warmen, waarom is me nog omdat dan het meeste gewoon niet functioneert. steeds onduidelijk want die was altijd warm. Ik Toen we eenmaal in Amsterdam arriveerden kwam ging me ondertussen scheren in de douche en een knaap op me af die me vroeg wanneer we omdat we op een schip leefden vond ik het beter zouden terugkomen. Ik heb hem geantwoord dat dat ik dat al vroeg in de ochtend had gedaan. wanneer de rekeningen zouden zijn betaald dit Plotseling lag er een grote boot van de firma Wijs- zou gebeuren, hoewel ik denk dat we van me- muller langszij. Op zich niet zo raar omdat deze ning waren dat dit zeker toen niet meer zou ge- maatschappij ons bevoorraadde met de Offshore beuren. We wisten dat, wanneer we eenmaal I en de Offshore II. Deze maatschappij had in die met de schepen in de haven waren de Britse tijd boten op alle wereldzeeën. Ze maakten geld regering druk zou uitoefenen op de Nederlandse door te luisteren naar de SOS frequenties en het autoriteiten en we niet meer buitengaats zouden daarna redden van schepen in nood en dat om- komen, wat we dan ook zouden proberen. Dus dat ze er vaak als de eersten er bij waren. Het kregen we onze tickets voor het vliegtuig naar leek erop of ze langszij kwamen omdat ze toeval- Engeland om naar huis te gaan, het einde van de lig in de buurt waren en een praatje wensten te droom.

20 - Freewave 342 Je was vrij snel weer in de ether via Radio ling kwam uit de mist die psychedelische boot te Luxembourg. voorschijn en dacht: ‘die gekken hebben het voor Toen Radio One eenmaal in de ether was hadden elkaar’. Toen ik aan boord ging hebben ze alles ze in Luxemburg door dat ze luisteraars verlo- laten zien en hebben ze me gevraagd mee te ren. Ze huurden mij in van Caroline South en Tony helpen het station op te zetten en tot een succes Prince van Caroline North en probeerden er meer te maken. Aan boord was een aantal Duitse een swingend en hip station van the maken. Ten- deejays en ze wilden mij de Engelstalige service minste, ze dachten dat ze dat wilden maar gaven laten opzetten. Ik ben toen naar Engeland terug ons geen echte kans. Ze bleven ons maar vertel- gegaan en heb al mijn familie en vrienden gedag len wat we moesten doen en wat niet. Na alle gezegd en was terug op weg naar zee! vrijheid op Radio Caroline die we hadden, zelfs Hoe was het tussen de Duitsers en de Brit- met die verschrikkelijke plugplaten. Ik was daar ten, opnieuw een cultuurklap? dus snel weg, helemaal toen iemand mij vroeg RD: Absoluut, meer dan tussen de Britten en de The Beach Boys show door Europa te begelei- Amerikanen. Ik ben een persoon die eigenlijk met den. Als een speer was ik vertrokken. Waarschijn- iedereen kan opschieten. Het waren wel aardige lijk ook een domme beslissing want als ik bij Radio kerels. Ik begreep niets van datgene Hannibal al- Luxembourg was gebleven had ik ooit een baan lemaal zei en hij kon mij ook niet verstaan. Maar bij Radio One gekregen, maar daar maakte ik me we tolereerden elkaar wel. Het was een vreemde toen nog niet druk over. mix en In 1970 was je terug op RNI, waren de test- het programma’s opgenomen in Zwitserland duurde of waren ze vanaf het schip? niet al te RD: Zeker vanaf het schip. Ik heb nog steeds een lang kopie van de advertentie thuis uit de Record Mirror want de waarin om deejays voor een Europees radiosta- luiste- tion werd gevraagd. Ik dacht meteen te weten raar wat het was dus ik solliciteerde en kreeg een wenste brief terug van de eigenaren van Radio Nordsee Engelse International. Ze schreven dat ze alles van me deejays. afwisten en dat ze van plan waren een radiosta- Andy Archer & Roger Day (1970) tion op te starten. Nu moet je weten dat ik al door een aantal mensen was getipt dat ze van plan Waren er enige tekens van spionage aan waren Radio Caroline terug te brengen. Wel werd boord, zoals vaak wordt beweerd? er bij verteld dat het veel geld zou kosten dus het RD: Ik ben erg vaak gebeld door journalisten, zelfs werd allemaal een beetje blasé. Meister en Bollier tot een paar jaar geleden en ik heb een heleboel vroegen me echter naar Nederland te komen om geld kunnen maken door het te bevestigen, maar ze te ontmoeten. Een paar dagen later ontving ik het was er gewoon niet. Ik weet dat de beide een reisticket en dat was eigenlijk een mooie Zwitsers van een duistere wereld komen en dat binnenkomer. Ik kuste mijn vrouw tot ziens en ze zeker bij bepaalde zaken betrokken zijn ge- reisde naar Nederland. De ontmoeting vond plaats weest, waar ik het niet mee eens was of ben. En in het Grand Hotel in Scheveningen, een hotel dat als de dingen die men van ze vertelt waar zijn, nu al lang niet meer bestaat, dacht ik. Ze vertel- mogen ze worden opgesloten. Maar, nogmaals, den me dat ze al een schip hadden met de nodige ik heb totaal geen bewijs van spionage-activitei- zenders erop. Ik heb ze toen verteld dat ik derge- ten aan boord van het zendschip. Er wordt ge- lijke verhalen eerder had gehoord. Ze beloofden zegd dat er aan boord van de MEBO II kamers me dat ze me de volgende dag mee zouden ne- waren die niet toegankelijk waren. Diegene die men naar het zendschip. Ze namen me mee naar dat zeggen zijn leugenaars. Ik ben ik elke ruimte de haven van Scheveningen en we gingen met aan boord van het schip geweest. Zelfs met alle een boot richting een schip. Nog steeds geloofde korte golf apparatuur durf ik te zweren dat als er ik het niet, het was ontzettend mistig weer en wel spionage-activiteiten waren geweest, ik dit een schip was echt niet te ontdekken. Op een vandaag verteld zou hebben. bepaald moment passeerden we het REM eiland, met de grote mast erop en vervolgens het schip Wat met betrekking tot de positie- van Radio Veronica. Vooral dit laatste was erg verandering van het zendschip in 1970, toen leuk omdat ik er altijd naar had geluisterd. Plotse- men opens besloot voor de Britse kust te

Freewave 342 - 21 gaan liggen. tevens een grote idioot. Ik heb al eerder verteld RD: Een dom besluit. Ik heb geadviseerd het niet dat ik een eerlijk persoon ben en altijd de waar- te doen maar men heeft mijn raad niet gevolgd. heid zeg. Ik had een fout begaan hem dat per- Andy Archer en de rest van het team wilden te- soonlijk ook al eens te zeggen. Ik vermoed dan rug naar de Britse kust. Ik heb ze verteld dat de ook dat hij door had dat ik hem geen goede pro- Britse regering me niet aanstond. Toch werd de grammamaker vond. Dus moest hij wel zien me tocht ondernomen. Dat leek net alsof we dikke kwijt te raken. Dus toen ik uit Spanje terugkwam vingers richting de Britse regering opstaken en vroeg ik wanneer ik terug moest aan boord en hij ons afvroegen wat men tegen ons ging onderne- vertelde me dat het nooit meer zou gebeuren. men. Op het moment dat de overtocht werd ge- Ben je verrast geweest dat Bolllier betrok- maakt was ik thuis in Margate en ik dacht meteen ken was in de Lockerbie affaire? dat het een dom besluit was en het tot grote moei- RD: Ik ben lijkheden zou leiden, waarin ik gelijk kreeg. er erg ver- Hoe raakte Ronan O’Rahilly bij het station baasd over betrokken? dat iemand RD: De Britse regering gaf opdracht ons te gaan zoiets aan storen, hetgeen een ondemocratische beslissing andere was. Het was nooit eerder gebeurd, behalve tij- mensen dens de oorlog. Abnormaal, zelfs abnormaler dan kan toe- de invoering van The Marine Offences Act. Dat brengen. Ik was al een van de meest ondemocratische be- weet het slissingen die er ooit zijn genomen in Engeland. niet, als het echt zo is dat hij was betrokken, mag Maar dan ook nog eens proberen de muziek op hij van mij in de hel verrotten. Niets verbaast me de radio tot een eind te brengen! Het spel werd eigenlijk meer. er alleen maar gemener door en met de verkiezin- gen voor de deur moesten we wel de luisteraars Heden ten dage werk je voor de Fusion verzoeken om op de Conservatieven te gaan Group. Hoeveel stations zijn daar bij betrok- stemmen. Dus kwam Ronan aan boord en veran- ken? derde de naam in Radio Caroline en zette de juiste RD: Momenteel zijn er drie stations en we gelo- koers in. Dit was de eerste verkiezing in de Britse ven nog steeds in de vorm van echte radio, historie waarbij ook de 18-jarigen mochten stem- personality radio, hetgeen ons nu weer uniek men. Die generatie gaf helemaal niets om econo- maakt. We zijn nog niet zo lang bezig maar we mie, zij wisten dat de regering hun radiostation hopen de boel weer in de gunstige richting te middels de stoorzenders had weggenomen. Dus kunnen draaien en wel richting échte radio. Mo- moesten we ze er steeds aan herinneren dat ze menteel ben ikzelf niet te beluisteren maar ik ben op de Conservatieve Partij moesten gaan stem- wel van plan dit te veranderen omdat ik het radio men. Niemand heeft het ooit toegegeven maar maken voor mezelf erg mis. Ik heb er altijd van we hebben die verkiezingen daadwerkelijk beïn- gehouden, de mooiste baan die je kunt beden- vloed. Toch waren de verschuivingen in de keu- ken, een hobby waar ik voor betaald word. zes in het zuiden van Engeland van daadwerke- Hoe denk je over de automatisering bin- lijke invloed in de uiteindelijke uitslag in het voor- nen de radio industrie? deel van de Conservatieven. RD: Ik denk dat daar ook een einde aan komt. Ik Hoe hebben jullie dit gevierd? hou van live personality radio. Natuurlijk zijn com- RD: Ik ging helemaal over de top. Ik ben ongelofe- puters mooie apparaten als ze voor het goede lijk dronken geweest en de tender kwam langszij doel worden ingezet. Ze zijn zeker niet mijn vij- om een deel van het team eraf te halen. Dat was and. De vijanden zijn diegene die ze voor de radio de dag na de verkiezingen en tevens de laatste doelen programmeren. Wat de grote jongens de keer dat ik aan boord was. Ik ging naar Spanje radio in Engeland hebben aangedaan? Wel, ze voor vakantie en toen ik terug kwam was ik ont- zouden naar buiten moeten worden gebracht en slagen. neergeschoten moeten worden. Waarom werd je ontslagen? Is er nog een kans dat we je via de lange RD: Voornamelijk een politiek spelletje. We had- golf vanaf het Eiland Man kunnen beluiste- den een nieuwe programmaleider in de persoon ren? van Larry Tremaine, die een Amerikaan was en RD: Ik hoop het zeer zeker. De gedachte te kun-

22 - Freewave 342 nen werken voor een radiostation dat voor Eu- naat blijven, omdat hij mij gewoon niet op kon ropa gaat uitzenden is beter dan het beleven van halen. Iedere zondagmiddag zaten we rond de seks. Toen ik de microfoon aan boord van de Mi radio als Guus Janssen Jr. ‘Tiener Topper Tijd’ Amigo opende had je het gevoel een bepaalde presenteerde. We genoten van ‘La Paloma’ van kracht te hebben. Je had het gevoel meteen een Freddy Quinn, ‘No More’ van Elvis Presley, ‘He’ll sterke band te hebben met de luisteraar. Ik weet have to go’ van Jim Reeves, ‘Please don’t tease’ niet of veel mensen dit gevoel hadden omdat ze van Cliff Richard and the Shadows tot in 1961 het gewoon niet zeggen. Als je naar Blackburn zelfs het nummer ‘Och was ik maar’ van Johnny en Walker luistert weet je welke muziek ze mooi Hoes en ‘Barcelona’, ‘Laila’ van de Regenpfeifer vinden. Heden ten dage luister ik wel eens naar en meer van dat soort werk voorbij kwamen. radiomakers en hoor ze zeggen: ‘Ik ga nu vijf op Annemarie, de omroepster, kan ik me nog goed een rij draaien’ Wat betekent dat eigenlijk? Niets!! herinneren. Ze presenteerde destijds de gouden Ik ben 55 jaar oud en heb nog steeds dezelfde plaat aan Johnny Hoes op Radio Luxemburg 208 principes als toen ik begon met mijn radiowerk in voor ‘Och was ik maar’! In 1965 werd ze vervan- 1966 en dat betekent dat ik nog steeds een rebel gen door ene Annelies. Een andere dame, die ben. eerder bij Radio Veronica werkte, Anuschka, is daarna ook voor Radio Luxemburg gaan werken Meer herinneringen aan en ik herinner me ook ene Peter, niet Koelewijn maar een ander. Toen ik midden 1961 van de kost- school af was en hier in Boxtel naar de MULO Radio Luxembourg ging, had mijn moeder de hele dag Radio Luxem- burg aanstaan op, on- Naar aanleiding van onze special omtrent de her- der meer met ‘Muziek inneringen van Hans Knot aan Radio Luxembourg voor Eva’ met Stan in het begin van de jaren zestig van de vorige Haag, Annemarie en eeuw, kregen we tal van reacties binnen waarin andere presentatoren. de algemene mening was dat men plotseling, door het verhaal dat in december vorig jaar werd ge- De Nederlandstalige uit- publiceerd, weer was terug gebracht in de jeugd- zendingen van het sta- jaren en vele herinneringen, die decennia lang tion zijn ook verant- verdwenen waren, weer waren boven komen woordelijk voor het drijven. Een aantal van de reacties is wel heel doorbreken van veel erg uitgebreid en zijn afkomstig van Bert Bossink Nederlands talent want en Alfred Kleijn. Vervolgens komt Piet Muys aan Radio Luxembourg or- het woord en volgt er nog een leuke reactie van ganiseerde in Eindhoven het ‘Cabaret van het On- de dochter van Joop Reinboud, eens freelance bekend Talent’. Daar zijn latere sterren als Trea medewerker bij Radio Luxembourg. Jarenlang van der Schoot (Dobs)(zie foto), Ria Valk, Anneke was Bert Bossink redacteur van The Fabulous Gröhnloh, Armand, Elly Nieman en Lenny Kuhr Sounds of the Sixties. Een deel van zijn reactie ontdekt. Bovendien besteedde het station aan- treft U hierbij aan. dacht aan lokale beatgroepen, zoals Nicky and the Shouts uit Groningen. Leuk, als je terugdenkt, Bert Bossink is ook het naar Nederland halen van grote arties- Onlangs kwam ik het verhaal tegen van Hans ten. Guus Janssen junior was de drijvende kracht Knot over zijn herinneringen aan de Nederlands- om onder meer Françoise Hardy, Adamo, talige en Vlaamstalige Service van Radio Searchers en Scorpions naar een feestzaal in Luxembourg. Deze heb ik met interesse door- Venlo te halen. Maar ook was hij de eerste die gespit en de herinneringen kwamen bij mij ook Marianne Faithfull kon strikken voor een bezoek weer boven. Ik begon in 1960 op kostschool in aan ons land. Diegene die winnaar waren van Stevensbeek naar Radio Luxemburg te luisteren. een aflevering van eerder genoemde ‘Cabaret De broeders van ‘de La Salle’, het jongens- van het Onbekend Talent’ mochten vervolgens internaat, hadden de hele dag Radio Luxemburg een plaat opnemen bij Phonogram. Duidelijke ban- aanstaan. Onder het eten hoorde je in 1960 den dus. Bobbejaan Schoepen tekeer gaan tussen de mid- dag met zijn dolle programma. Daar mijn vader Ik dien trouwens wel te vermelden dat het niet veel in het buitenland werkte moest ik met een alleen Radio Luxembourg en Radio Veronica wa- aantal andere jongens het weekend op het inter- ren, waar ik naar luisterde. Ook onder meer de

Freewave 342 - 23 BBC Light Service, BFBS, AFN en de Hilversumse kocht en mijn eerste exemplaar van het blad ‘Tuney omroepen werden beluisterd om te horen of er Tunes’ in 1960. Dat laatste geldt ook voor het blad ook plaatjes van mijn favoriete artiesten (Cliff ‘Songwereld’. Ik dacht dat het toen 48 cent was Richard and the Shadows, Buddy Holly, Helen en het heel wat moeite kostte om mijn moeder of Shapiro, Connie Francis, Peter Kraus en Jim vader weer 48 cent af te troggelen voor de aan- Reeves) werden gedraaid. In Hilversum was er schaf van een muziekblad. Mijn vader haatte alle trouwens een duidelijke anti rock and roll houding vormen van Amerikaanse muziek. Echt, die haat waarbij de jazzvoorgangers nog een duidelijke was verschrikkelijk. Vooral een ‘Tuney Tunes’ met lepel in de pap hadden, maar daar een andere een foto van Elvis Presley uit de film ‘Blue Hawaï’ keer meer over. ging hem veel te ver, zo vér zelfs dat hij het exem- plaar voor mijn ogen verscheurde. Mijn moeder Radio Veronica had in 1965 was toen zó boos dat ik weer 48 cent kreeg om een programma waarin, een nieuw exemplaar te kopen. onder leiding van Tineke (foto), de artiesten werden Toen ik in 1964, na mijn MULO - opleiding in Den geplugd die een single Bosch, ging werken, gingen van mijn salaris ook hadden opgenomen op het een paar gulden per week op aan de aanschaf Favorieten Express lable. van bladen als ‘Tuney Tunes’,’Muziek Express’, Later dat jaar zou Radio ‘Muziek Parade’, totdat ik in 1965 de Engelse ‘Re- Luxembourg dit overne- cord Mirror’ en ‘Hitweek’ ontdekte. En die werden men tot en met 1967. vervolgens ook iedere week gekocht. Door mijn reisgeld voor de trein, wat ik kreeg van mijn werk- Zelf ben ik de Nederlandstalige uitzendingen van gever, in mijn zak te steken en per fiets van Boxtel Radio Luxemburg tot eind 1966 blijven volgen, naar Den Bosch heen en weer te rijden en dat bij want ondanks de komst van Radio London, Ra- weer of geen weer, heb ik veel geld bespaard dio Caroline en Radio Veronica, ging de radio ie- dat ik later in de aanschaf van de bladen kon dere zondagmiddag nog steeds op ‘Swinging USA’ investeren. Later heb ik van mensen, die er met met Jan Theys met zijn Beatles en Elvis rubriek verzamelen van muziekbladen stopten, veel kun- van een half uur per week en daarna ‘Tiener nen overnemen, in 1965 zelfs al de complete jaar- Topper Tijd’ steeds met Guus Janssen Jr. gangen ‘Tuney Tunes’ van 1944-1957 voor niets gekregen. Ze hielden er mee op en voelden zich Ik vond het in die tijd verbazingwekkend dat Guus te oud voor Tienermuziek. Janssen Jr. de plaat ‘Ready Teady’ van Cliff Richard and The Drifters nog steeds als tune ge- Radio Luxemburg draaide in 1964 altijd van die bruikte, ondanks dat deze plaat uit de jaren vijftig typische Vlaamse Tiener Topper Tijd hits zoals afkomstig was. Met Jan Theys en Camillo Felgen ‘Waar en wanneer’ van Bob Benny en ‘Longfall had ik destijds (1963-1965) schriftelijk contact. In Sally’ van The Shakers en ook het nummer: ‘Al- het blad ‘Pop Telescoop’ 1968 stond een foto van leen’ van John Larry, plaatjes die hier in de platen- Peter Koelewijn in de studio van Radio Luxem- winkel niet zo gauw te vinden waren. Zo heb ik burg met daarbij afgedrukt de top 15 en tips van jaren geleden, misschien wel 30 jaar terug of nog ‘Tiener Topper Tijd’. Ik heb tot begin 1967 Radio meer, ooit een LP gekocht in België: ‘Super Party Luxemburg nog wel eens opgehad op zondag- 1964’ op Polydor LPHM 5503, gepresenteerd door middag. De programma-overzichten van 1967 heb Jos Baudewijn. Deze had toen ook een hoge func- ik ook nog allemaal in de Muziekparade. Na okto- tie bij de BRT en was daar tevens presentator. Hij ber 1968 stond er niets meer in Muziekparade kondigde op die LP mooie nummers van Bob over Radio Luxemburg maar alles bij elkaar moet Benny, John Larry en dergelijke aan. Ik luisterde ik zeker zo’n 90 bladzijden ‘Radio Luxemburg’ uit vroeger rond 1964 en 1965 op zondagmiddag de periode 1961-1968 hebben. Daar kun je alleen ook altijd naar het BRT tienerprogramma ‘Tiener- al een kompleet boekwerk van maken. klanken’, een soort van Vlaamse uitvoering van ‘Tijd voor Teenagers’. Ik denk me te kunnen herin- Achteraf ben ik erg blij dat ik toen ook al zo fana- neren dat die Jos Baudewijn daar ook iets van tiek was met het verzamelen van alles over mu- samenstelde! ziek en de achtergronden van de artiesten. Toen ik op school zat, ging al mijn zakgeld al aan de De ‘Tiener Topper Tijd Top 15’ op Radio Luxem- aanschaf van grammofoonplaten en muziek- burg met Guus Janssen Jr. was een echte BENE- bladen op. Ik geloof dat ik mijn eerste exemplaar LUX hitparade waar de platen maanden op ble- van de Muziek Parade in januari 1962 heb ge- ven staan. In de beatkrant ‘KINK’ werden in 1966

24 - Freewave 342 aanvallen op deze Benelux hitparade geleverd had ook bijna niemand geld om een taperecorder omdat bijvoorbeeld het nummer ‘Lana’ van Roy te kopen. Dat lukte bij de meeste mensen pas in Orbison er nog steeds op stond, terwijl die hier in 1967. Ik heb op Radio Luxemburg in het verleden Nederland al lang van de Veronica Top 40 af was. heel wat plaatjes aangevraagd o.a. ‘Nino’ van Je kon duidelijk merken dat een gedeelte van de Connie Francis (een song dat in 1963 succesvol jeugd zich afkeerde van Radio Luxemburg, ten- was in Duitsland), ‘Kissin Cousins’ van Elvis minste van de Nederlandstalige uitzendingen in Presley en ‘Ain’t she sweet’ van The Beatles. Je 1966. Een ander aantal kraakte bijvoorbeeld ook kreeg dan altijd een keurige brief van ze dat je Herman Stok af met zijn programma’s als ‘Tijd plaat gedraaid werd!’, aldus Bert Bossink. voor Teenagers’ en ‘Top of Flop’, terwijl er toen Alfred Kleijn ook een anti Radio Veronica clubje bezig was met Verdere aanvullingen op het verhaal komen van ingezonden stukken in ‘Beatkrant’ en de redactie Alfred Kleijn uit Utrecht. Hij merkt op dat Johan van ‘KINK` wilde toen al dat Radio Veronica zou van Minnen ook bekend is geworden als buiten- verdwijnen, want Radio London en Radio Caroline land correspondent in Bonn, hetgeen juist is. Dat waren volgens hen stukken beter. Je lacht je rot werd hij in de loop van de jaren zeventig. Niet als je dergelijke stukjes nu terugleest. alleen voor de VARA maar ook voor de NOS en Tot 1970 heeft Muziek Parade samengewerkt met andere omroepen. Wat betreft Herman Emmink Radio Luxemburg en er was toen ook in 1970 (op foto met zange- een Radio Luxemburg Disco Show met onder res Gitte) meent meer Peter Koelewijn en Felix Meurders (The big Alfred terecht dat bird). Daarna ging Muziek Parade in zee met Herman Emmink Radio Noordzee, maar dat gebeurde wel alle- niet alleen televi- maal bij diezelfde uitgeverij in Hilversum in die sieprogramma’s fraaie villa De Hofstede in Naarden (Postbus 117, ging presenteren Hilversum). Dit adres werd vroeger op Radio maar tevens voor Noordzee ook gebruikt waar je post kon naar AVRO’s Radio toesturen. En Postbus 208, zowel in Amsterdam Journaal werkte. Alfred vervolgt zijn verhaal met als in Brussel, was tevens het toenmalige de opmerkingen over de Nederlandse service: postbusadres van Basart, het platenconcern van ‘Halverwege de jaren zeventig was deze ser- Strengholt in Naarden. vice op werkdagen nog slechts te horen van zes In de polluitslagen van Muziek Parade stond Guus uur tot half acht in de avond, terwijl op de zondag- Janssen junior, de latere directeur van Basart en avonden men slechts tussen zes en zeven uur Strengholt, als presentator vrij hoog genoteerd er was. Op de werkdagen was de presentatie in op de 3e plaats 1964, 4e plaats in 1965 achter handen van Peter Koelewijn. In de jaren tachtig Joost den Draayer en nog voor Jan van Veen. werd de zendtijd nog verder terug gebracht. Toen Omdat ik me herinner dat ik diverse brieven in het was men nog slechts te beluisteren op werkda- verleden naar die Postbus 208 in Amsterdam heb gen tussen zeven en half acht in de avond en op gestuurd en later ook in de Noordzee tijd naar zondagen van zes tot zeven uur in de avond. Op Postbus 117 Hilversum (de oude postbus van de werkdagen was de presentatie overgenomen Muziek Parade), is het duidelijk dat er sterke ban- door de Vlaming Mike Verdrengh, terwijl op de den waren tussen Strengholt en de Nederlands- zondagen de Benelux Top 20 was te horen, in de talige service van Radio Luxembourg. presentatie van Frans van der Drift. Deze had eerder voor Radio Mi Amigo en de TROS gewerkt. De heren Will Luikinga en Rob Out waren samen Ik weet wel dat in dit programma nog één met Co de Kloet en Willem Duys ook medewer- commercial was te horen en wel voor het was- kers van Muziek Parade in de periode 1966-1967. middel ‘Dreft’. De uitzending werd iedere dag af- Verbazingwekkend omdat Muziek Parade nogal gesloten met het einde van het nummer ‘Goodbye’ erg pró Radio Luxemburg was maar ze namen van Mary Hopkin en later werd dit vervangen ook de Radio Veronica programma’s soms in hun door de jingle ‘I’ve been listening to your show on blad op, evenals reclame voor de Caroline Club the radio, and you seems like a friend to me’. Het van Radio Caroline op 199. was ook het begin van een song, van de Starland Het is inderdaad vreemd dat er niets bewaard is Vocal Band. Dwars er doorheen klonk het slaan gebleven van geluidsdragers van Nederlands- van een klok, gelijk aan de klok van de Big Ben in talige programma’s van Radio Luxemburg. In 1963 Londen. Direct na de closedown startte het actu-

Freewave 342 - 25 aliteiten programma in het Italiaans dat door de de zondagavond. Net ervoor zat eerst Helen RAI werd verzorgd en echt niet om aan te horen Shapiro en later Frank Ifield met een eigen show. was. Nadat eerst in de eind jaren tachtig het pro- Adam Faith & The Roulettes kwamen begin 1963 gramma op de zondag verdwenen was, werd in de plaats van de Cliff Richard Show. In die niet lang na het verscheiden van de Engelse ser- shows werden veel nummers uitgeprobeerd en vice ook de Nederlandse service stopgezet. van een aantal bestaan geen plaatopnamen. Het nummer ‘Reelin’ and Rockin’ en het nummer ‘Razzle Piet Muys Dazzle’ werden overigens wel op 12 juli 1962 Een andere lezer van onze site beleefde de uit- opgenomen in Abbey Road Studio in Londen, on- zendingen van Radio Luxembourg ook al in de danks dat ze pas in 1965 werden uitgebracht! jaren zestig en heeft wat herinneringen opge- Maar dan zit ik al bij de Engelse Service en wijken diept. we af van het doel: herinneringen aan de In Teenager Muziekparade kwamen in 1960 ook Nederlandstalige Service van Radio Luxembourg. onze eigen Indo bands aan bod, zoals Electric Weia Reinboud Johnny & his Skyrockets, The Black Dynamites En dan kwam er nog een leuke reactie van Weia en uiteraard The Tielman Brothers. Het was on- Reinboud uit Utrecht. Ze was aan het surfen en gehoord en uniek, want deze bands werden door reageerde in een e-mail als volgt: ‘Zo af en toe Hilversum volledig genegeerd. Op zondagmorgen, laat ik ‘Google’ eens zoeken wat er aan nieuwe ik dacht rond 11 uur, begon eind 1960 of 1961 treffers op mijn achternaam te vinden is. Van- een talentenjacht onder de naam Grote Variété daag was het weer zo ver en nu blijkt er ineens Prijs. Gesponsord door Volkswagen Pon met ui- een artikel over Radio Luxemburg te zijn waarin teraard als hoofdprijs een Kever. De show trok ook mijn vader genoemd wordt, Joop Reinboud. door Vlaanderen onder de naam Volkswagen tour- Zo uit het hoofd kan ik er dit over melden: Hij nee. Dan Ellery was de eerste winnaar en het maakte een programma dat gesponsord werd door zangeresje Lilian St.Pierre was bijvoorbeeld de ‘Eltink meubelen te Wychen’. Ik heb de plaatjes tot winnares in 1964. in de treuren gehoord, dus hoe onbelangrijk ook, Er was ook een teenager talentenjacht (naam in mijn geheugen bleek het gemakkelijk te vinden. schiet me niet te binnen) en van een van deze Die programma’s bestonden uit singletjes met uitzendingen bezit ik de opname Bongo Blues van lichte muziek, met daartussen kletspraatjes en The Four Strangers uit 1961. Paul van Boxtel in reclame. Mijn vader zat totaal niet in de lichte 1963 zanger bij The Hurricane Rollers uit Vught muziek, dus hoe ging dat: iemand bracht hem elke wist het volgende te melden: ‘Via een talenten- week een doos met singletjes die populair waren jacht in ‘Carlton’ te Eindhoven, in 1963, kregen wij of dat juist moesten worden. Aad Swart heette een uitnodiging om een opname voor Radio die man die ze bracht, zo meen ik. Iemand met Luxemburg te maken. Dat gebeurde in een studio een bulderende hese lach, en een snor met op- in Tongelre (België), waar we naar toe reden met gedraaide punten. Mijn vader draaide thuis het zeven personen en alle instrumenten in een begin en het eind van zo’n plaatje om even iets Citroën DS. Ik heb de opname zelf, maar die is zo voor ertussen te bedenken. Dat programma werd slecht, dat ik deze liever niet beschikbaar stel.’ dan ergens opgenomen, niet in het buitenland. Ik denk in de studio bij Phonogram of zo. En dat Frans Pannevis, drummer van The Desperates in was het dan. Ik heb het programma zelden ge- Dordrecht, vertelde mij: ‘In 1963 zijn we twee hoord want wij luisterden helemaal niet naar de keer op Radio Luxemburg geweest met een num- radio! En zeker niet naar lichte muziek en de din- mer op zondagmorgen. De opnamen vonden gen die mijn vader, als freelancer deed, was plaats in Tongelre en Say Mama van Gene Vin- omdat het alleen maar geld opbracht. Hij begon, cent was een van die nummers. De technici ke- net als Netty Rosenfeld trouwens, in 1945 bij ken hun ogen uit toen ze onze zelf gemaakte Radio Herrijzend Nederland, hij was toen 25. Iets echobox zagen van oude bandrecorder onder- later is hij bij de Wereldomroep in vaste dienst delen. Maar het apparaat werkte perfect. De Cliff gegaan maar al vrij snel is dat op knallende ruzie Richard & Shadows Show op Radio Luxemburg uitgedraaid en is hij gaan freelancen. Hij deed liep, met onderbrekingen, van eind 1959 tot begin dus van alles, van serieus tot licht, bioscoop- 1963. In de periode 1960-1962 gesponsord door reclames, nieuwslezen (onder andere de eerste Ever Ready Batteries onder de naam Me & My uitzending op de dag van de Watersnoodramp op Shadows. De show werd eerst op donderdag- 1 februari 1953), later het Journaal op televisie, avond uitgezonden en verhuisde uiteindelijk naar hij zat weer later bij ‘Kenmerk’ van de IKON totdat

26 - Freewave 342 hij in 1967 of 1968 bij de KRO in vaste dienst is nieuwe station in Londen, Soul FM: gegaan. Daar maakte hij vooral typische K-pro- www.soulforlondon.com gramma’s en verder bijvoorbeeld het presente- Modelletjes van zendschepen zijn altijd leuk naar ren van de internationale monsterproducties op te kijken. Maar ook om te maken. Zo heeft Jeff wetenschapsgebied van Nigel Calder. Ik ga nog Martin zijn producten op zijn site gezet: eens met mijn broer zoeken in de geluidsarchieven www.geocities.com/JeffGold220/ in Hilversum om te zien wat er bewaard gebleven model.htm is. Dat zal met zo’n omnivoor heel wat zijn, maar moeilijk te vinden.’ 1 april startte er een nieuw station voor homo- seksuelen en lesbiennes. Het gaat om de opvol- Zie daar een aantal herinneringen van lezers van ger van LBH. Men is ook op het Worldwide net te het uitgebreide verhaal met herinneringen over ontvangen: www.thesceneradio.co.uk Radio Luxembourg in het begin van de jaren zes- tig van de vorige eeuw, dat vorig jaar december De steeds maar terugkerende Internationale verscheen in het online journal Soundscapes en Funkaustellung, die al decennia lang in Berlijn het Freewave Media Magazine. Van de pen van wordt georganiseerd, heeft ook een eigen Bert Bossink zal een serie herinneringen aan de website: www.ifa-berlin.da radio en muziek uit de jaren zestig deze zomer in Alle leuke wetenswaardigheden, die een radio- voornoemde tijdschriften van start gaan. programma kunnen opvrolijken, kun je ook via het net halen. Kijk bijvoorbeeld eens op: Met dank aan Bert Bossink voor de foto’s bij dit artikel http://shop.showprep.de Dan Chiel Montagne. Hij is nu ook op internet te Surftipsvinden met een eigen site: Ook deze maand weer een aantal tips voor het www.chielmontagne.nl/index2.htm opvragen van pagina’s op Internet. Maar zoals Maar er is meer over hem te vinden: gebruikelijk eerst ons eigen webadres: home.zonnet.nl/comebackchiel/ www.mediacommunicatie.nl chielonline.html Daarnaast heeft Hans Knot, tezamen met Ger Tillekens, een eigen site, via de Universiteit Gro- Wat ook erg leuk is, zijn de ningen, waarop diverse langere verhalen over pagina’s over Radio Delmare de geschiedenis van de popradio en de popmu- van Theo van Halsema: ziek. Deze site heeft de mogelijkheid tot het be- www.geocities.com/ luisteren van fragmenten en het zien van vele theovanhalsema/ historische foto’s. Er wordt gestreefd maande- Dan een site die voor de Dx’ers onder ons zonder- lijks met een (aantal) nieuwe verhalen te komen. meer interessant genoemd mag worden en voor Bookmarken dus: www.soundscapes.info urenlang plezier kan zorgen: De verschillende thema’s binnen het on line tijd- http://radio-dx.startkabel.nl/k/radio-dx/ schrift zijn ook zeer gemakkelijk te ontsluiten: index.php?nr=1 - Alles over zeezenders: Ja, en dan hebben we Jan van Zanten, ofwel offshore.soundscapes.info Mister Paparazi. Ooit deejay op Radio Monique en - Alles over landpiraten en kleinschalige radio: nu al weer geruime tijd bij Yorin. Herken hem van micro.soundscapes.info zijn bijna jaarlijkse bezoeken aan de radiodag: -Alles over historische bijdragen radio en televisie: www.rtl.nl/experience/yorinfm/jocks/ history.soundscapes.info jan.xml Rob Olthof kun je E-mailen via: [email protected] De laatste tip voor deze maand betreft de online Hans Knot kun je E-mailen via: uitzendingen van City FM, dat pretendeert hét sta- [email protected] en/of [email protected] tion van de Randstad te zijn: Onze vrienden van Radio Journal meldden dat www.cityfm.nl het gouwe ouwe station Radio Fun fun uit Ham- Denk je ook een interessante site te hebben ge- burg nu ook on line is te volgen: vonden meldt dit dan aan ons via www.funfun95.de [email protected] Elders in onze Freewave meldden we over het MARTIN VAN DER VEN EN HANS KNOT

Freewave 342 - 27