Esterscheide Bij Storm En Mist

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Esterscheide Bij Storm En Mist esterscheide b ij storm en m is t N ï - V- ^*r. il in het Westerscheldegebied Strandvermaak bij de gestrande PAX te Westkapelle, juli 1960. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder vooraf­ gaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ISBN 9 0 7 0 7 1 9 0 2 9 39735 De Westerschelde bij storm en mist Scheepsrampen in het Westerscheldegebied van 1860-1982 C. Heijkoop BIKKER BOEKEN/DEN BOER DRUKKERS - VLISSINGEN 1983 I Literatuuropgave en bronnen. Illustratieverantwoording: Het gebruikte fotomateriaal is afkomstig van of uit de collecties van de navolgende personen of instellingen: Documentatiecentrum Zeeuws Deltagebied, Middelburg. 10, 11, 28, 36, 41, 81, 142. Fotobureau Scaldis, Kruiningen. 38, 96, 168. Foto Dert, Vlissingen. 66, 70, 71, 72, 107, 108, 156. Foto Guido Coolens, Antwerpen. 5, 114. C. Heijkoop, Middelburg. 2,13,16,17 onder, 20, 21,22,23, 27,30,31,32,33,43,44,45,47,48,49,52,54,55,56, 57,59,60, 62, 64, 65, 67, 68, 69, 76, 78, 79, 82, 83, 84, 86, 87, 88, 90, 93, 94, 97, 99, 100, 105, 115, 116, 118, 122, 127, 129,139,141, 144, 146, 155, 158, 159, 162, 163 onder, 165 onder, 167, 170, 172, 174, 175, 176, 177, 179, 180. J. A. Heijliger, Middelburg. 17 boven, 34, 46, 58, 63, 95, 103, 123, 161. Luchtfotografie Slagboom & Peeters, Teuge. 35, 37, 111, 125. Maatschappij v. d. Brugse Zeevaartinrichtingen, Brugge. 132, 133, 135, 137. Nationaal Foto Persbureau, Amsterdam. 24, 110. Nationaal Scheepvaartmuseum, Antwerpen. 120, 121. Niestern-Sander, Delfzijl. 169 onder. F. Ophals, Antwerpen. 102, 163 boven, 164, 165 boven, 169 boven. Fl. van Otterdijk, Antwerpen. 124, 173. PZC Vlissingen. 50, 51, 73, 75, 104, 189. J. F. van Puyvelde, Brussel. 148, 150, 152. A. Simpelaar, Terneuzen. 91. Stad Antwerpen, havenbedrijf, Antwerpen. 14, 117, 119. Stedelijke Musea Brugge, fonds Zeebrugge. 130, 136. J. J. Steketee, Vlissingen. 42, 53 Foto omslag: De brandende Attican Unity op 26 augustus 1977 (Slagboom). Bronnen: Bij het samenstellen van "De Westerschelde bij storm en mist" werden de navolgende bronnen geraadpleegd: J. W. J. Baron van Haersolte: "Het gulden boek der zee", 1918. L. W. de Bree: "Zeeland 40-45”, deel 1, 1979. J. van Beylen en C. Mermans: "Zeii en stoom op de Schelde", 1977. M. P. de Bruin: "Aan de rede", 1975. M. P. de Bruin en T. Kannegieter: "Zeeland bij gaslicht", 1974. "British vessels lost at sea, 1939-1945”, 1947. H. T. Tentón and J. J. Colledge: "Warships of World W ar II", vol. 5, 1962. J. L. Moulton: "Battle for Antwerp", 1978. J. Rohwer en G. Hummelchen: "Chronology of the war at sea”, 2 vols. L. A. Sawyer and W. H. Mitchell: "The Libertyships", 1973. C. Smit: "De Belgisch-Nederlandse permanente commissie van toezicht op de Scheldevaart 1840-1976", 1976. R. Sodenkamp: "Tot ondergang gedoemd”, 1976. J. W. Stock: "Zeebrugge en Oostende 1918”, 1979. R. W. Thompson: "De 85 dagen”, 1961. De Westerschelde als scheepvaartweg, rapport Rijkswaterstaat, 1977. J. Wesseling: "De geschiedenis van Terneuzen”, 1962. M. H. Wilderom: "Tussen afsluitdammen en deltadijken”, deel III, 1968. Periodieken: De Belgian Shiplover, Lekko, Lloyd's register of shipping, de MIddelburgsche Courant, de Provinciale Zeeuwse Courant. Registers Bureau Veritas, de Terneuzense Courant, de Vlissingsche Courant, Wandelaar/Sur l’Eau, Zeeuws Tijdschrift en verder diverse haven- en gemeentegidsen. Archiefonderzoek is verricht bij de navolgende instellingen: Archief van de het waterschap Walcheren, Nederlands Loodswezen, Rijkswaterstaat Zeeland (afdeling NXB) en verder zijn aantekeningen van diverse privépersonen geraadpleegd. 4 Inhoudsopgave Literatuuropgave en bronnen .............................................................................................. 4 Verklaring van gebruikte afkortingen ................................................................................ 6 Voorwoord ................................................................................................................................... 7 Geschiedenis van de Schelde .............................................................................................. 9 De bevaarbaarheid van de Westerschelde ...................................................................... 19 Van de loodspost Wandelaar tot Breskens .................................................................... 26 Van de loodspost Steenbank tot Vlissingen ................................................................... 40 De Westkappelse zeedijk ...................................................................................................... 52 De rede en het havengebied van Vlissingen ................................................................... 61 De Schoone Waardin ............................................................................................................... 80 Het Pas van Terneuzen en de Everingen ......................................................................... 85 Het Middelgat en het Zuidergat .......................................................................................... 98 Het nauw van Bath .................................................................................................................. 106 De vaarweg bij Antwerpen ..................................................................................................... 113 De Eerste Wereldoorlog .......................................................................................................... 128 De Tweede Wereldoorlog ...................................................................................................... 138 Het Loodswezen ....................................................................................................................... 154 De Sleepvaart op de Schelde .............................................................................................. 161 Wrakopruiming en bergingen in het Westerscheldegebied ...................................... 172 Lijst van gezonken schepen 1860-1982 ........................................................................... 178 Register scheepsnamen ........................................................................................................ 190 5 Verklaring van gebruikte afkortingen AD M Amsterdamse Droogdok Maatschappij te Amsterdam. BRT Bruto register tonnage. Dit is de bruto Ínhoud van het schip, uitgedrukt in registertonnen. Een registerton is een inhoudsmaat die gebruikt wordt bij de scheepsmeting. 1 Registerton = 100 kubieke voeten = 1000/353 m3 = 2,83 m3. CMB Compagnie Maritime Belge (Lloyd Royal) S.A. Antwerpen. CTL Constructive Total Loss. Verzekeringsterm uit het Engelse verzekeringsrecht welke aangeeft hoe groot de schade is. In de praktijk houdt dit vaak in dat de reparatiekosten de waarde van het schip overtreffen. DWT Deadweight tonnage (doodgewicht). Onder deadweight capacity of het draagvermogen van het schip verstaat men het aantal gewichtstonnen aan lading, brandstof, proviand, zoet water enz., dat een schip maximaal mag vervoeren. Dit wordt meestal aangegeven in Engelse tonnen van 1016 kg (= Dwt.) DGSM Directoraat-Generaal Scheepvaart en Maritieme zaken. HAPAG Hamburg-Amerikanische Packetfahrt A.G. te Hamburg. lpk./pk Aanduiding die vaak gebruikt wordt om de sterkte van een sleepboot aan te geven. Deze wordt gemeten in paardekrachten en wel in verschillende vormen. Zo onderscheiden we Ipk. = Indica- teurvermogen, Apk. = Aspaardekrachten en nog een aantal andere. KNSM Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij te Amsterdam. KZHRMS Koninklijke Zuid-Hollandse Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen te Rotterdam. KMS Koninklijke Maatschappij "De Schelde” te Vlissingen. LCT Landing Craft Tanks. LLWS Laag Laag Water Spring. LPG Liquefied Petroleum Gas. LST Landing Ship Tanks. NAP Normaal Amsterdams Peil. NDL Nord Deutsche Lloyd te Bremen. NKD Nui Krijgs Depot (Zero depot de la guerre). Vlaamse term die te vergelijken is in Nederland met NAP. OSRD Opsporings- en Reddingsdienst (Koninklijke Marine). PSD Provinciale Stoombootdiensten in Zeeland. PZC Provinciale Zeeuwse Courant. RSL Red Star Line te Antwerpen (New York). RSV Rijn-Schelde-Verolme te Rotterdam. RWS Rijkswaterstaat. URS Unie van Redding- en Sleepdienst N.V. te Antwerpen (vaak aangeduid ais de Union). VOC Verenigde Oostindische Compagnie. VHF Very High Frequency. Vorm van lokaal radioverkeer tussen wal en schip. Voor de Westerschelde in gebruik in combinatie met radar. (Radarbegeleiding). Ook bekend ais marifoon. VE-Day Victory Europe Day. WIC West-Indische Compagnie. Wvpl. Waterverplaatsing, het volume of het gewicht van de verplaatste hoeveelheid water bij een be­ paalde diepgang van een vaartuig en daarmee het gewicht van dat vaartuig behorend bij die diep­ gang. Meestal wordt deze tonnenmaat gebruikt bij oorlogsschepen en deze geeft dan de grootte van het schip aan. Voor onderzeeboten geldt een waterverplaatsing onder c.q. boven water. 6 Voorwoord Vooral de laatste decennia is de Westerschelde vaak in het nieuws geweest door de vele scheepsongevallen. Er is wel eens geschreven dat deze vaarweg tot de 10 gevaar­ lijkste van de wereld behoort. De laatste jaren is echter een verbetering ingetreden. Vooral door de verregaande techniek (waaronder radar en VHF) is het aantal ongevallen afgenomen. Toch komt de Westerschelde door een aanvaring of stranding nog regel­ matig in het nieuws. En tevens trekt de ongewoon harde concurrentie tussen verschil­ lende sleepvaartrederijen de aandacht. In „De Westerschelde, bij storm en mist” behandelen we het hele
Recommended publications
  • Great Lakes Coast Guard Seminar Held ®;7"C"'"
    V7,1 y-i j * ^ fe3 /a-'.;-."i.'-iUJ-'.E •MS M/' «:;!a m V ,v,4-v'' '••""• mm '-'MM ;;V ;v;Sfi^ • . .• &M' .:^-' I . ^-' ,4 *^ • j I '^-7-. %••-,, ' . I . J.'-iJ.i !3l-. ^ ^ * f i ^ ^ i>J^ . h-miyM" -^ plffftiS?-*-W<p?' t-s^- •'• ^ wP R'' 'Miy.-r-,,-, /.'.•.^.?:cL^'^'' Great Lakes Coast Guard Seminar Held ®;7"C"'" See Special Sypptement SlU Boatmen Hold Conference See Page II " '';^ -m " . iM. A&C Members Approve Merger Talk ilw :%;; 7'; -v;.'''--^T-'.v'• •'45>" !?".•' v'-'^' '-^1-/'" •. ': :- srU PV^ident Paul Hall (center), who is also a vice president of the AFL-CtO. "} ^ riiS!^s©s¥pomtr dwfhfl the meet­ ing. Flanking him oh ife leftMMi®eenberg, president emeritus pi the N RetailsVVholesale andVDepahtiRiStfjr^ and on the right is Reter ^ Bommarito, president of the United Rubber, CorH, Linoleum and Plastic W. C. Tankers ; Workers of America, Both®ceertb©^ gommarito are also vice |residems^ vc-. • ^ SlU Also Scores Cleveland as Sole Test Center Obsolete Lifeboats. Drills Hit at Lakes CG Seminar Obsolete lifesaving equipment, un­ Jack Bluitt, SIU Detroit port agent told of Seamanship. manned ordinary household ladders GREAT LAKES the Log. "Under this new plan, they used for boarding ships, and the lack would have to pay expensive transporta­ Lifesaving Equipment tion and lodging costs." of proper lifeboat drills aboard Great Calling for a new concept in lifesav­ Brother Bluitt, Byron Kelley, SIU Lakes vessels were recently targeted for testing center on the Great Lakes where ing equipment aboard Lakes vessels, the Great Lakes area director for the in­ criticism by the SIU at a Great Lakes entry rated seamen could apply to up­ SIU pointed out that much of the equip­ land waters and Dave LeBarron, assist­ Coast Guard Marine Industry Seminar grade for able seaman, lifeboatman and ment is 30 to 40 years old.
    [Show full text]
  • ROIRO Westward Vent Are Energy Plan
    See Paste 11 B*E<>WJ:iS6>SSUii«WSU':^SEiH7. OKirial publication of the SEAFARERS Internationa! Union • Atlantic, Gulf, Lakes and Inland Waters District^* AFL-CIO ^«ss?w5ls®®?ssay€Mi•ynv^.3" '...-''S-'S; •,^ R ,;.! V , ^4^! -,,i , • .' ,y%".' wmm' ROIRO Westward Vent are Energy Plan '•-M •-wj SlU PresideBt Paul Haif, serving as Ci^airiTia AFL-GIQ Ensfgy Gom^ mittee gets a preview of President Carter's energy plan for the country. The briefing included discussion on how the program would affect Ameripen i/-i workers, James Schlesinger, right, ehlef energy advisor to the President, also took part in the briefing. (See story page 5.) i Eif T'-rm J I V.U '-fV'. -.i "•-I'Vu u', Philadelphia^'•'VC?,*,* (See page 3.)QV page ll.; ./• -W;'^'.Z . -V'Sj^MS Qv .-T;- -•::,.•••• • . .' ." •;, • • •. •• •'• " r '-d ; Sitf TiTVr.V- See Cental Fold New River Contracts at Inland fugs^ABL seeSee Page 2 iftpi ;d;:^ av. Hail/Turner Meet on Proposed SiU-MC6tS Merger See Page 3 Boatmen OK Pacts at Inland Tugs, ABL SIU Boatmen at two Mississippi and in a year, his vacation benefit would be the Union's contracted tug, towboat ing goals for upcoming contract nego­ Ohio River towing outfits have over­ higher accordingly, and if he works and dredging companies into the Sea­ tiations with seven inland companies whelmingly accepted new three-year less than 240 days in a year, the benefit farers Vacation Plan one-by-one as operating on the rivers and the Gulf contracts, which among other things,, would be less accordingly. each company's contract comes up for Intracoastal Canal.
    [Show full text]
  • Helsingør Værft 1882 -1982
    HELSINGØR VÆRFT 1882 -1982 Af HANNE POULSEN Om et værft, der har været i virksomhed i hundrede år, kan skrives bøger om arbejdslivet, de tekniske fremskridt og om produktet. Når det gælder en så alsidig industrivirksomhed som Helsingør Værft, er det især svært at begrænse fremstil­ lingen. Forfatteren har valgt at lægge hovedvægten på det samspil mellem reder og værft, der har skabt Helsingør Værfts specielle image. Den 1. marts 1982 var det hundrede år siden, at de offentlige myndig­ heder indvilligede i at fremleje arealet mellem Kronborg og Barfoed & Rohmanns træskibsværft til aktieselskabet Helsingørs Jernskibs- og Maskinbyggeri. Koncessionen til værftets oprettelse var i novem­ ber 1881 blevet overdraget grosserer og skibsreder M.C. Holm og skibsbygmester Vilh. Dyhr. Mads Holm, Værftets grundlægger Mads Holm var født i Nykøbing Mors i 1827 som et efter tidens sprog­ brug »uægte« barn af væverpige og kogerske Maren Nielsdatter, men i 1838 blev moderen gift med tøffelmager Lars Holm, der lyste dren­ gen i kuld og køn. Mads Christians store interesse var skibsbyggeriet, og han kom i lære som skibstømrer hos skibsbygger Berthel Holm i Nykøbing. Mester var dog ikke tilfreds med sin læredreng, der måtte flytte til Thisted, hvor skibsbygger Strand helt anderledes forstod og påskønnede den lidt sære og allerede da ambitiøse lærling. Om Holm udtalte Strand senere, at da han havde været to år i lære, kunne han måle sig med de fleste svende. Mads Holm blev svend i 1846 og arbej­ dede et årstid på skibsbygmester Paghs værft i Ålborg, før han aftjen­ te sin værnepligt til orlogs. Herefter tog Mads Holm til Helsingør og fik arbejde på træskibsværftet.
    [Show full text]
  • East Coast War Channels in the First and Second World War
    East Coast War Channels in the First and Second World War Antony Firth March 2014 A report for English Heritage Fjordr Ref: 16131 English Heritage Ref: 6586 Fjordr Marine and Historic Environment Consulting Title East Coast War Channels in the First and Second World War Fjordr Ref / Version 16131 External Ref(s) EH 6586 Authors Antony Firth Derivation Origination Date 04/09/13 Date of Last Revision 28/03/14 (24/04/14) Status / Required Action Final (rev) Circulation Public File Name / Location East Coast War Channels - Final Report (rev) 240414 This report was prepared by Fjordr for English Heritage. The conclusions expressed in this report are those of Fjordr and do not necessarily reflect the views of English Heritage. Fjordr Limited. Company No. 07837575 VAT Reg. No. 138 7501 05 Post Office House, High Street, Tisbury, SP3 6LD Tel. 01747 873806 Registered Office: Windover House, St. Ann Street, Salisbury, SP1 2DR East Coast War Channels Fjordr 16131 – March 2014 Contents Acknowledgements .......................................................................................................... iv Executive Summary .......................................................................................................... v 1. Introduction ........................................................................................................... 1 1.1. Initial Overview ............................................................................................ 1 1.2. Research Aim and Objectives .......................................................................
    [Show full text]