Sylwetki
W 2013 mija 80. rocznica urodzin Andrzeja Trzaskowskiego, wybitnego muzyka icysty. Andrzej . Trzasko wski Synopsis
azywano go „mózgiem polskie- deusza Ciejki (1941–50). W latach 1947– – taką informację usłyszał w rektoracie UJ. go jazzu” – od połowy lat 50. –51 uczęszczał do elitarnego gimnazjum Doradzono mu, by szybko podjął pracę Nuchodził za niekwestionowany im. Jana Sobieskiego i spróbował szczęścia autorytet w dziedzinie „muzyki synko- w Krakowie. To właś- za rok. powanej”. Wszechstronne wykształcenie, nie wtedy zaintere- Przez kilkanaście talent, intuicja, otwarty umysł i zdolność sował się jazzem. Za- miesięcy zarabiał na do przenikliwych analiz pozwoliły mu łożył pierwszy zes- życie, grając w nocnych się realizować w wielu dziedzinach. Był pół Rhythm Quartet, lokalach Krakowa, Ło- zdeklarowanym modernistą. Wielokrot- rozpoczął współpracę dzi i Zakopanego. La- nie podkreślał, iż jest zwolennikiem bez- z krakowskimi grupami tem 1952, wraz z Me- względnego postępu w sztuce. Te poglądy Jerzego Borowca i Józe- znajdowały odbicie w jego kompozycjach, fa Szewczyka i nawiązał nagraniach i tekstach. kontakty z ówczesnymi liderami jazzu: Kazi- Od Bacha do „Birda” mierzem Turewiczem, Janem Walaskiem, „Seant” – jeden Andrzej Trzaskowski urodził się 23 mar- Jerzym Matuszkiewiczem i Witoldem Ku- ca 1933 roku w Krakowie. Wywodził się jawskim. W 1949 grał w zespole studenc- albumów z jednego z najstarszych polskich rodów kim w klubie Rotunda pod kierunkiem szlacheckich, pieczętującego się herbem Tadeusza Prejznera. Trzaska. Jego dziad, Bronisław Trzaskow- Jesienią 1950, pół roku przed maturą, ski, był znanym językoznawcą i pedago- został zatrzymany przez funkcjonariuszy giem, zaś ojciec, dr Stanisław Trzaskowski Urzędu Bezpieczeństwa i osadzony na – prawnikiem i melomanem (studiował trzy miesiące w areszcie śledczym przy w Wiedniu prawo, fortepian i wiolonczelę). ul. Pomorskiej (podejrzewano go o przy- Andrzej Trzaskowski zaczął grać na należność do grupy konspiracyjnej). I choć fortepianie w czwartym roku życia. Re- maturę zdał „cum laudo”, nie został do- gularną naukę podjął w 1940, najpierw puszczony do egzaminów na polonistykę u Olgi Axeull-Łapickiej, a następnie u Ta- z powodu „poważnych zatargów z władzą”
60 Sylwetki
lomanami (w składzie grupy znalazł się płytowych Mariana Eilego i Jerzego Skar- wy, gdzie wkrótce powołał własną formację m.in. Krzysztof Trzciński, jeszcze nie Ko- żyńskiego), napisał znakomity, pionierski *e Wreckers (z Alojzym Musiałem, Woj- meda), występował w Ustroniu Morskim. tekst, zawierający wiele odkrywczych spo- ciechem Karolakiem, Romanem Dylągiem Drugie podejście na Uniwersytet Jagiel- strzeżeń i precyzyjnych analiz. i Andrzejem Dąbrowskim). Zespół czerpał loński zakończyło się powodzeniem – Trza- Nadal był członkiem Melomanów. Od inspiracje z muzyki Parkera, Gillespie’ego skowski został przyjęty na muzykologię. 1954 zespół zaczął wykonywać także reper- i hard-bopu, zaś sam Trzaskowski wzoro- Katedrą Historii i Teorii Muzyki kierowa- tuar nowoczesny – za jego dobór i aranżację wał się na pianistyce Horace’a Silvera. Wrec- ła wówczas prof. Stefania Łobaczewska. odpowiadał właśnie Trzaskowski. Z Melo- kersi zadebiutowali na Jazz Jamboree 1959. Chłopak był spragniony wiedzy. Realizu- manami wystąpił na I Festiwalu Jazzowym W następnym roku, w składzie poszerzo- jąc program studiów, niezależnie uczył się w Sopocie w 1956. W tym samym roku zo- nym o Zbigniewa Namysłowskie- nowych technik kompozytorskich i analizy stał uznany za najlepszego pianistę jazzowe- muzyki u Bogusława Schae)era i Eugeniu- go w plebiscycie tygodnika „Przekrój”. Od
go, nagrali płytę (tzw. „czwórkę”) i wystąpili w Filharmonii Narodowej. W czasie Jam- 1958, wraz z Janem „Ptaszynem” Wróblew- boree 1960, Trio Trzaskowskiego akompa- skim, grał w Jazz Believers – grupa błysnęła niowało Stanowi Getzowi – artyście, będą- sza Rudnika (w Studiu Eksperymentalnym podczas I festiwalu Jazz Jamboree. cemu wówczas na szczycie listy magazynu Polskiego Radia). Tytuł magistra otrzymał „Down Beat”. 31 października w FN doszło w roku 1957 na podstawie pracy o muzyce do wspólnej sesji nagraniowej. Późna noc Charliego „Birda” Parkera, artysty uważa- Lata 60. to najbardziej twórczy okres i długie godziny oczekiwania (Getz, w pod- nego w Polsce za ultranowoczesnego. Nie w karierze Trzaskowskiego. Już sam począ- łym nastroju, próbował się dodzwonić do dysponując praktycznie żadnymi mate- tek dekady był dla niego wyjątkowo pomyśl- swojego impresaria Normana Granza, by riałami (korzystał ze skromnych kolekcji ny. W 1960 przeniósł się na stałe do Warsza- uzyskać zgodę na nagranie) wygenerowały u naszych muzyków zmęczenie i wysoki poziom stresu, co odbiło się na poziomie ich gry. Jednak dziś, z perspektywy czasu, album „S. Getz & A. Trzaskowski Trio” brzmi naprawdę dobrze, właściwie oddaje tamtą atmosferę i ma ogromne znaczenie archiwalne. Na kolejnym Jamboree Trzas- kowski znów zagrał z międzynarodową gwiazdą – angielskim barytonistą Ronnie Rossem. W 1962 przyznano mu stypendium American State Department; w czerwcu te- goż roku, z otrzymanym po latach oczeki- wania paszportem w kieszeni, wyjechał do Stanów. Towarzyszył mu nowy skład Wrec- kersów – Dąbrowskiego zastąpił Adam Ję- drzejowski, Karolaka – Michał Urbaniak (na saksofonie tenorowym). W USA zespół koncertował m.in. w Departamencie Stanu,