2 Na twaalf jaar verlaat leder mens gunt de mr. Herman illegalen betere levens­ Lauxtermann de Tweede omstandigheden, maar de Kamer. Zijn portefeuille rechtsongelijkheid t.a.v. omvatte ondermeer degenen die hier als gemeentelijke herinde­ .. lingen. Geen dankbare - vluchteling officieel asiel .. aanvragen, is niet klus, want twee keer - acceptabel. moest hij daardoor op - De wetten m.b.t. de de 'reservebank' wach­ - ten op een Kamerzetel. - illegalen moeten worden - nageleefd. Maar ook zal het begrip 'passende DECEMBER 1992 Nr1410 arbeid' snel moeten De Commissaris als DOCUMENTATIECENTRUM ISBN: 0166- 8498 worden aangepast. NEDERLANDSE POLITIEKE 10 orakel en mens.'

VERHAALRÉCHT LEIDT TOT WILLEKEUR

Het verhaalrecht via 13 de nieuwe bijstandswet heeft in Nederland geleid tot volstrekte willekeur. De meeste gemeenten voeren naar goeddunken een eigen beleid. Lody Pieters schetst de gang van zaken, die ronduit verbijsterend is.

. . . VVD·LUSTRUMVIERING ' j ~ ~ 16 Op 23 januari 1993 zal ~ de VVD haar 45-jarig jubileum in Groningen • vieren. Het toekomstig landbouwbeleid wordt in hoofdlijnen bepaald 111 door het GATT-overleg, het Europees en het Nederlands beleid. Die Gatt-onderhandelingen zijn voor sommige sectoren bedrei­ z gend, zo werd gesteld tijdens de discussiedag Landbouw en Natuu1: Het kort daarna gesloten accoord tussen de EG-onder­ lilt handelaars en Washington over de vrijhandel in landbouwpro­ dukten bracht in vele landen de boeren op de been. De onzeker­ International • heid in deze sector wordt steeds groter. Nu moet in f\[ederland Property Consultants de zuivelindustrie inleveren. Wat behelsde dat accoord waar­ Gebouw Hirsch over de EG-landen nog moeten stemmen? 11 Leidseplein 29 1017 PS Amsterdam Telefoon 020-626 26 91 Topplan voor topsport door regering a ewimpeld

door Arno Visser

Wanneer Richard Krajicek tot de niet alleen een belangrijke manier van vrij­ etijdsbesteding, het vraagt bovendien een finales van een groot tennistoer­ bepaalde inzet van mensen en draagt bij aan nooi doordringt, staat onmiddel­ de individuele ontplooiing. Topsport heeft daarnaast ook positieve effecten voor de hele lijk in de kranten dat hij met een samenleving; het heeft een grote economi­ kwart miljoen aan prijzengeld sche betekenis en het bevordert de 'Holland Promotion'. De VVD-Tweede Kamerfractie naar huis gaat. Toen fan deed daarom het voorstel een speciaal "Fonds Lammers onlangs zijn rentree in voor de Topsporter" op te richten.

de Formule 1 vierde, werd daarbij Topsporters verkeren namelijk in zulke speci­ · vermeld dat hij uit eigen zak Fl fieke omstandigheden dat de normale regels voor de studiefinanciering en uitkering niet 800.000,- had bijgedragen om op hen toepasbaar zijn. "De afgelopen jaren deelname aan 2 races te financie­ heeft men voornamelijk getracht een oplos­ sing te vinden in een verruiming van de ren. Over het enorme salaris dat regels, zodanig dat de topsporter niet in de Marco van Basten krijgt om te knel zou komen. Maar dat werkt niet," aldus Het VVD-Tweede Kamerlid Dick Dees. "Als je met uitzonderingsclausules Dick Dees overlegde met voetballen in de Italiaanse competitie wordt driftig gespeculeerd, gaat werken, dan raak je verstrikt in de Hans van Breukelen (doel­ maar dat het om miljoenen gaat is zeker. Ook goed en hard fietsen bureaucratie en krijg je precedentwerking man PSV en oud-interna­ naar andere categorieën. Bijvoorbeeld musi­ tional) en Maarten Ducrot staat tegenwoordig borg voor huizenhoge verdiensten. Het is daarom ci." (ex-wielrenner) in het par­ niet vreemd dat de gemiddelde Nederlander het idee heeft dat het lementsgebouw o.a. over Met behulp van een topsportfonds is het het Topsportfonds. financieel uitstekend gaat met topsporters. mogelijk mensen een uitkering te geven die is Foto: ANP afgestemd op hun specifieke omstandighe­ den. En wanneer ze daar gebruik van maken, I n Nederland genieten topschaatsers of Inzet en niveau hoeven ze geen beroep meer te doen op stu­ I tophockeyers minstens zoveel populariteit Veel atleten, roeiers en hockeyers die preste­ diefinanciering of de bijstand. als hun voetballende en tennissende ren op wereldniveau zijn afhankelijk van stu­ collega's. En iedere vier jaar is er altijd wel diefinanciering of een sociale uitkering. De Financiering weer een atleet van Olympisch niveau die de werkelijkheid is daarom anders dan een In het voorgestelde VVD-plan was een jaar­ aandacht naar zich toe weet te trekken. Het krantebericht over Krajicek doet vermoeden. lijks bedrag gereserveerd van 10 miljoen gul­ aantal trainingsuren dat vooraf ging aan Toen Ellen van Langen met een gouden den. Daarmee kunnen 200 à 250 sporters hun prestaties doet zeker niet onder voor dat medaille uit Barcelona terugkeerde vond ze van Olympisch of wereldniveau worden van professionele sporters. Maar door het bij wijze van spreken tussen de stapel post ondersteund. Een deel van het geld is al ontbreken van structurele financiële steun - met felicitaties ook het bericht dat haar uitke­ beschikbaar: 2,7 miljoen afkomstig van die de kosten van levensonderhoud en sport­ ring werd stop gezet. Nederlands Olympisch Commité, het minis­ specifieke uitgaven moet dekken- is de finan­ terie van WVC en de Stichting Nederlandse ciële situatie van veel toppers uit amateur­ Positief effect Sportfederatie. Ook de begrotingen van de sporten uiterst onzeker. De VVD vindt het belangrijk dat een goed ministeries van Sociale Zaken en Onderwijs sportklimaat in Nederland bestaat. Sport is kunnen in principe ieder 1 miljoen afstaan

2 (er wordt immers minder beroep op gedaan). Zo'n 1,3 miljoen zou met behulp van spon­ soring door de sportwereld zelf kunnen wor­ den opgebracht. En een klein deel (5%) van de opbrengst van de (nieuwe) instantloterij Illegalenbeleid bron van zou jaarlijks 4 miljoen kunnen opleveren. Maar juist op dat laatste punt str<:'ndde het topsportplan. De VVD-Tweede Kamerfractie vindt dat de voortdurende zorg overheid voor de sportwereld een positieve en stimulerende rol moet spelen. Ook minister Hedyd'Ancona onderschrijft dit. Ze pleitte door Reny Dijkman .zelfs een aantal malen voor een topsport­ fonds, - maar deed vervolgens niets. Een Er is een periode geweest, namelijk tijdens de Tweede Wereldoorlog, Voor werkgevers zullen de inmiddels ver­ gemiste kans om te scoren. De volgende doel­ hoogde boetes een rem op het aannemen poging moest daarom komen van de opposi­ dat het woord 'illegaal' de Geuzennaam vormde voor de verzetslie­ van illegalen moeten gaan vormen. tie. De WD diende een aantal amendemen­ den. Het betekende: handelen tegen wetten opgelegd door een vijan­ Met een snelle invoering van een legitimatie­ ten in tijdens de behandeling van de instant­ plicht zou pas werkelijk een stap in de goede loterij, met als doel de plannen concreet te delijke natie, die Nederland bezette. richting worden gezet. maken. Het was te hopen dat de minister zo Anno 1992 wordt dit begrip heel anders ingekleurd. sportief was zich achter dit initiatief te scha­ Opsporingsbeleid ren om dit schot voor open doel te verzilve­ De liberalen zijn mordicus tegen het thans in ren. Dat deed ze echter niet. Haar enige ant­ sommige steden gevoerde beleid dat alleen woord op het WO-initiatief was de belofte u is echter het dilemma dat grote wetten maakt, moet je ze handhaven. Maar illegalen met een crimineel verleden het land dat ze over enkele maanden zelf met een bevolkingsgroepen zonder enige ze moeten ook nageleefd kunnen worden. worden uitgezet. plan komt. De regeringsfracties zijn inmid­ vluchtelingenstatus naar de Westeuropese Door het illegalenvraagstuk ontstaat het risi­ Illegaal is illegaal. Gaat men door met dit dels gewend aan uitstel, ze steunden de landen trekken om een beter bestaan te vin­ co dat legale allochtonen onterecht in een onzalig beleid dan komen de klappen neer minister. De sportwereld staat nu aan de zij­ den. De taxaties van het aantal illegalen kwaad daglicht worden gesteld.' op de hier wonende allochtonen met een ver­ lijn, en ieder moment kan het eindsignaal lopen sterk uiteen. Staatssecretaris Kosto Ook zullen om de instroom te ontmoedigen blijfsstatus en op de Nederlanders met een klinken. Aangezien de begratingsbehandelin­ houdt het op zo'n 150.000 tot 200.000. een aantal Nederlandse wetten moeten wor­ lagere opleiding, waarvoor het steeds moeilij­ gen voorbij zijn kan het nog geruime tijd Nederland is zo lek als een vergiet. den aangepast. Het is toch te gek voor woor­ ker zal worden om aan werk te komen. duren voordat D' Ancona zelf met een plan leder mens gunt de illegaal verbeterde levens­ den dat tuinders en bollenboeren geen Het probleem maakt de politiek in feite komt. omstandigheden, maar de rechtsongelijkheid arbeidskrachten kunnen krijgen voor seizoen­ machteloos, indien politiekorpsen het beleid t.a.v. degenen die hier als vluchteling offi­ werk terwijl de arbeidsbureaus met volle onvoldoende uitvoeren - en dat gebeurt -; cieel asiel aanvragen, is niet acceptabel. kaartenbakken van werklozen kampen. Het indien verhuurders en particuliere beleggers begrip 'passende arbeid' moet snel worden woonruimte verhuren aan illegalen -en dat 111 Moderne slavernij verruimd. gebeurt -en indien werkgevers illegalen blij­ Het illegalenvraagstuk heeft naar twee zijden ven aannèmen. een negatieve werking. Mensen die hier zon­ Misbruik voorzieningen der enige legitimiteit verblijven, accepteren Al in het najaar van 1990 heeft de WO-frac­ Volkstelling CiEEN vaak een moderne vorm van slavernij om tie de regering gevraagd om maatregelen te Een van de grootste politieke blunders is de maar niet uitgezet te worden. Veel te lange treffen tegen het bezit van SOFI-nummers bij afschaffing van de tienjaarlijkse volkstelling PROCENTEN werkdagen, lagere lonen dan de minima, illegalen. Tijdens het Tweede-Kamerdebat geweest, omdat daartegen onder het mom geen afdracht van sociale premies, zijn scher­ bleek dat er nog steeds geen koppeling van privacy-schending grote weerstand werd MAAR ing en inslag voor hen die nog aan werk bestaat van gegevensbestanden bij de over­ gevoerd. weten te komen. heid. De WD wil een koppeling van het Indien die tellingen gewoon waren gehou­ De andere kant is onze arbeidsmarkt met nog gemeentelijke bevolkingsregister en het aan­ den, had de politiek zich geen volledig maar CENTEN vele honderdduizenden werklozen die op staande Vreemdelingen Administratie wel een duidelijker beeld kunnen vormen zoek zijn naar een baan. Systeem en met andere bestanden die bij van de omvang van het illegalenprobleem en Met dit zinnige voorstel kwam het WO­ overheidsvoorzieningen worden gebruikt. tijdiger maatregelen kunnen treffen. Tweede-Kamerlid Broos van Erp tijdens het Passende arbeid Zolang dat niet gebeurt blijft misbruik van huurdebat in de Tweede Kamer. Broos Binnen de WO heeft Frits Bolkestein meer die voorzieningen moeilijk te bestrijden. 11 betoogde dat de huren anders nog veel verder dan een jaar geleden een pleidooi gehouden uit elkaar komen te liggen en dat is de bedoe­ voor een nationaal debat over integratie van ling niet. Een huur van f 600,- plus 5,5% de hier wettig verblijvende buitenlanders en stijgt jaarlijks aanzienlijk meer dan een huur over het illegalenvraagstuk. Hij kreeg zowel van f 400,- met eenzelfde stijgingspercenta­ adhaesie als hoon. De NRC maakte het hele­ ge. Ook zijn voorganger Pol de Beer heeft dat maal bont door enkele weken geleden te kop­ in het verleden bepleit. Tot nu toe heeft de pen: 'Bolkestein haalt janmaat rechts in.' Dit regering dovemansoren. is beneden elk niveau! Wat Bolkestein beoog­ de en nog steeds nastreeft is een debat over een nationale zaak, waarbij politieke belan­ gen absoluut niet aan de orde zijn. De WD zit echt niet te wachten op overlopers van de CD. Dat debat is nooit echt gevoerd. Wel deeldebatten, zoals over het illegalenbeleid alleen. jan Kees Wieben ga over het vraagstuk: 'Als je

3 Begrotingsdebat: Feuilleton met veel afleveringen

Oe behandeling van de rijksbegroting voor 1993 in de Tweede Kamer gens de VVD geen excuus zijn om niets te Boterzachte plannen heeft dit jaar een merkwaardig verloop gekend. Het is als een feuille­ doen. Integendeel, het kabinet moet de crisis­ Op 27 november heeft het kabinet de aange­ situatie aangrijpen om juist nu een stevig kondigde maatregelen naar de Kamer gezon­ ton met vele afleveringen. In mei van dit jaar, bij de eerste verken­ pakket van maatregelen op tafel te leggen. den in de vorm van wijzigingsvoorstellen op nende besprekingen over de begroting, raakte het kabinet bijna in Het is niet wenselijk dat slechts de helft van de begrotingshoofdstukken. Wat voordien al de problem,en met structurele bezuinigingen duidelijk was geworden, de plannen zijn crisis n.a.v. een conflict over - hoe kan het ook anders - de 'koop­ worden opgelost en dat voor het overige naar boterzacht. Zelfs de Raad van State kon in krachtplaatjes'. In de zomer bereikten de ministers na veel en inten­ incidentele oplossingen wordt gezocht. Ook zijn advies niet nalaten op te merken dat de waren concrete invullingen nog niet voor­ voorstellen onvoldoende hard zijn om tot een sief overleg (NRC/Handelsblad sprak van een kabinet in permanente handen. Frits Bolkesteins conclusie was dat structurele aanpak te komen. staat van begrotingsoverleg) over­ eenstemming. Het kabinet stuur­ de op Prinsjesdag in september een begroting naar de Kamer, waarvan eigenlijk vanaf het begin al duidelijk was dat de voorstellen niet meer in overeenstemming waren met de economische situ­ atie van dat moment.

ijdens de Algemene Beschouwingen in T oktober gaf het kabinet toe dat de plan­ nen bijgesteld moesten worden. Er werd ech­ ter gesproken van wat nadere aanvullingen. Men had goede hoop dat het allemaal wel mee zou vallen. De minister-president voor­ spelde dat de resterende problematiek ver­ houdingsgewijs van bescheiden aard zou zijn.

Oppositie wenst opschorting De oppositie stelde voor de Algemene Beschouwingen op te schorten in afwachting van de nadere plannen. Dat voorstel stuitte op verzet van de regeringspartijen en het debat werd afgerond. De Kamer moest echter oordelen over voorstellen waarvan op dat moment duidelijk was dat bijstellingen zou­ Frits Bolkestein den plaatsvinden. De invulling van die de kern van de economische problemen De wijzigingsvoorstellen zullen op korte ter­ bezuinigingen was èchter onbekend. Een Veel van de besluitvorming over de financiële structureel van aard is. Dit eist structurele mijn in de Kamer worden behandeld. Zo gaat curieuze gang van zaken! problematiek is doorgeschoven naar 1994 en verder. De PvdA reageerde tevreden; het CDA maatregelen, gericht op de specifieke proble­ het feuilleton weer een nieuwe aflevering men van de arbeidsmarkt en de sociale zeker­ tegemoet. Cijfers CPB kwamen hard aan was verdeeld en anonieme Kamerleden van heid. Maatregelen kunnen daarbij worden De nieuwe becijferingen van het Centraal die fractie spraken zich ontevreden uit over genomen bijvoorbeeld in de sfeer van de ver­ Planbureau kwamen hard aan. De proble­ deze 'blanco cheque'. groting van de afstand tussen werken en niet matiek bleek van wat minder bescheiden werken, van vermindering van de giganti­ 11 aard te zijn dan was verwacht. In de eèrste Crisissituatie bestrijden sche subsidiestroom en van een heroverwe­ week van november werd een nader beleids­ Frits Bolkestein concludeerde in het debat dat ging van inkomensafhankelijke subsidies. pakket naar de Kamer gezonden. De voorstel­ het verlangen van de PvdA om de zaak voor­ Hierover is door de Sociaal-Economische len bestonden uit een combinatie van inci­ uit te schuiven naar 1994 door het kabinet Raad erkend dat deze een obstakel zijn voor dentele en structurele bezuinigingen, ieder meer dan gehonoreerd is. De huidige zwakte het accepteren van werk. ongeveer de helft uitmakend van het pakket. in de internationale conjunctuur mag vol-

4 om worden vandalen niet aangepakt?' --~:- ·~·A''' ,"•d. ' JOVD RICHT Petersen had liever gezien dat de VVD zich in het debat over 'Maastricht' meer had gericht \f~~~·;] PIJLEN ;§"' op de consequenties van dat verdrag voor de ii gemiddelde burger dan zich uit te putten in & OPWD discussies over de GATT, waaraan die burger nauwelijks een boodschap heeft. door Victor Hafkamp De jOVD heeft naar zijn mening het grote voordeel de VVD een liberale spiegel te kun­ 'De slepende discussies op het Binnenhof nen voorhouden. 'Wij hebben het voordeel interesseren de burger geen zier, zolang de geen electoraal of coalitiebelang in de gaten politiek niets doet aan de problemen die hij te hoeven houden en als een luis in de pels elke dag ervaart. De politiek drijft op het van de grote partij te kunnen optreden.' instant-debat, grote lijnen worden niet meer gepresenteerd.' Dat is de mening van de Cleane manier nieuwe voorzitter van de onafhankelijke 'je kunt als organisatie zoals de jOVD op een jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie heel cleane manier de VVD een blauwdruk (JOVD), Koen Petersen. De 24-jarige voorhouden onder het motto: het moet zo en Amsterdamse student Amerikanistiek, volgde zo,' aldus Petersen die het van groot belang Tegen de tijd dat dit blad bij u in de bus Cor Schagen op' die de jongerenorganisatie vindt de oplossing van de problemen vooral valt, zitten we heel dicht bij de feestda­ anderhalf jaar leidde. Petersen is sinds 1985 te zoeken in samenwerking met anderen. gen en is hetjaar 1992 bijna voorbij. De lid van de jOVD. Hij is ook VVD-lid, maar Koen Petersen. Ook voor het VVD-minderhedenbeleid blijkt balans van 1992 kan worden opgemaakt. zijn activiteiten beperken zich tot de jonge­ hij niet zoveel waardering te hebben. Het En die balans ziet er goed uit: renorganisatie. Petersen debuteerde met een riekt z.i. meer naar ledenwinst dan naar libe­ Vele liberalen bezochten de bijeenkom­ felle rede op het jOVD-congres in Arnhem. zou de VVD veel sterker moeten profiteren ralisme,- zoals hij in Arnhem opmerkte. sten. Op de laatste twee themadagen, van de ontevredenheid onder het kiezersvolk De nieuwe JOVD-voorzitter blijkt een die over onderwijs en landbouw gingen, Zoals vele vroegere jOVD:voorzitters richtte over het kabinetsbeleid. Maar terwijl de VVD schaakliefhebber, getuige zijn uitspraak dat waren beide keren ongeveer tweehon­ hij zijn vizier op de VVD, die hij in haar zich nauwelijks blijkt te verheffen boven de het bij dit spel 'om de koningin gaat en niet derd mensen aanwezig. Bij de grote hap­ oppositierol veel te tam en te beperkt vindt 22 zetels die zij in de Tweede Kamer bezet, om de pionnen.' Naar zijn mening richt de pening in Dordrecht waren inclusief het opereren. juist voor de VVD zou een belang­ grijpt D66 de grote winst. 'En dat is toch veel' partij zich teveel op de pionnen in haar prak­ Zeeuws mannenkoor en de troubadour rijke rol zijn weggelegd om de kloof tussen zeggend,' meent Petersen. tische politiek. De VVD mag zich in de per­ ruim vijfhonderd mensen aanwezig. politiek en burgerij te overbruggen, vindt hij. soon van Petersen verheugen in een een kri­ In het (bijna) afgelopen jaar kreeg de En die rol maakt de partij niet waar. De VVD Maastricht tisch volger van het politiek schaakspel. Zijn VVD een nieuwe huisstijl en in het ver­ presenteert geen liberaal alternatief voor de Politiek hoeft helemaal niet saai te zijn, als opening was in elk geval veelbelovend. lengde daarvan werd ook het blad ver­ 'wollige chaos die CDA en PvdA kabinetsbe­ de burgerij van die politiek maar de antwoor­ nieuwd. Het resultaat mag er zijn. Ik ben leid noemen.' Hij verwijt de VVD een 'sjoel­ den krijgt waar ze wat aan heeft. 'De mensen er erg blij mee. bak-oppositie'. De partij schuift van alles houden zich bezig met vragen als: waarom 11 1993 gaat voor de WO een druk jaar naar voren maar scoort nooit meer dan vier wordt een winkeldief onmiddellijk vrijgelaten worden. Allereerst gaan we op 23 janu­ punten. Onder de huidige omstandigheden als hij na zijn daad is aangehouden en waar- ari met elkaar het 45-jarig bestaan van de partij in Groningen vieren. Een dag die u niet magmissent Maar ook zal er volgend jaar hard moeten wor­ den gewerkt aan de voorbereiding van de drie verkiezingen in 1994. Programma's moeten wor­ den opgesteld. De kandidaatstellingsprocedures gaan van start en de verkiezingscampagnes moeten georganiseerd worden. Deze activiteiten zullen veel vergen van al die vrijwilligers die in de WO actief zijn. Het hoofd­ bestuur beseft dat terdege en het heeft grote waardering voor hun inzet. In 1993 zal veel werk moeten worden verzet. Misschien bent u op dit moment nog niet actief Het zal je maar gebeuren dat je plot­ in de WD. De komende feest- en vrije dagen seling de Plenaire Vergadering in de bieden een goede gelegenheid om er over na te Tweede Kamer moet voorzitten. Het denken of u daarin verandering wilt brengen. Er overkwam Jan Dirk Blaouw, de zijn legio mogelijkheden om actief te worden: in 27ste in anciënniteit, enkele weken besturen, in commissies, in propagandacommis­ geleden. Alle ondervoorzitters en sies, maar natuurlijk ook in politiek vertegen­ (nog) oudere.-t in dienstjaren waren woordigende functies. Vele handen maken licht verhinderd. Zo doende. werk. Namens het hoofdbestuur wens ik u en de uwen prettige feestdagen en een goede jaarwisseling.

5 WD-fractievoorzitter senaat: Zijlstra-norm moet baken zijn

Het overheidsbeleid zou zich op de langere termijn moeten richten op de drie keer vijftig-norm. Een baken dat ooit door dr. felle. Zijlstra is uitgezet. WD-senaatsvoorzitter ir. David Luteijn gaf dit advies tijdei1s de Algemene Beschouwingen. Een raad waarvoor premier Lubbers blij­ kens zijn antwoord wel gevoelig was.

D ie vijftig-norm omvat het volgende. 'De van een regering die echt inspeelt op de zich omvang van de staatsschuld moet ontwikkelende samenleving en die daarbij de terug naar soa;., van het Nationaal Inkomen, noodzakelijke keuzes maakt, geleidelijk gaan dat is nu 70%; het hoogste tarief van de vervagen.' inkomstenbelasting moet maximaal 50% Ten aanzien van het huidig kabinet wees hij zijn en de som der collectieve uitgaven mag op de overdreven pretenties die niet konden niet meer dan 50% van het N.l. bedragen worden waargemaakt, zoals de koppeling (nu 60%).' van lonen en uitkeringen en de bevordering David Luteijn Luteijn onderbouwde zijn advies met de con­ van reële werkgelegenheid.· clusies dat wij in een land leven waarin de baar vervoer uitblijven, hoe misdaad steeds afkeuring uitsprak over alle uitingen van drang van de mondige burger bestaat naar 'De prijs voor handhaving van de coalitie meer loont doordat politie en justitie onvol­ racisme en vreemdelingenhaat. De Eerste grotere bestedings- en bewegingsvrijheid bin­ bestaat immers uit een soort patstelling. doende toegerust en bemand blijven en, ten­ Kamer wil daarmee een duidelijke bemoedi­ nen de particuliere sector. 'Met daaraan Angst voor verlies van het bestaande lijkt de slotte, hoe enerzijds de overheid geld int door ging laten uitgaan naar die bevolkingsgroe­ gekoppeld de heroriëntatie binnen de over­ coalitie te overheersen,' was zijn conclusie. belasting op illegale arbeid, om vervolgens pen, die zich nu in het bijzonder bedreigd heid, waarbij aan de echte kerntaken voor­ 'Als ik zie hoe weinig echt tastbaar resultaat weer veel geld uit te geven aan mensen met voelen. rang wordt gegeven. Het gaat dan om de het Nationaal Milieubeleidsplan tot nu toe uitkeringen die daar gezien zwart, grijs of wit zorg voor de bestuurlijke orde en de rechtsor­ heeft opgeleverd, hoe een deel van het onder­ bijverdienen geen recht op hebben, dan moet de; het menselijk kapitaal, de fysieke struk­ wijs steeds meer in het nauw komt, welke ik helaas constateren dat die deur naar de 11 tuur en de echt zwakke medemens.' chaos is ontstaan binnen de stelselherziening toekomst nog potdicht zit.' volksgezondheid, hoe dringend noodzakelijke Kamerbreed werd een motie aangenomen Gigantische operatie maatregelen tot verbetering van het open- waarin de senaat haar ondubbelzinnige David Luteijn erkende dat het een giganti­ sche operatie betreft, want een globale vert­ aling van de Zijlstro-norm betekent een ver­ OUD-MINISTER schuiving van de collectieve naar de private IN MEMORIAM sector met ongeveer l/5-de deel of circa 40 mld gulden. 'Het zou ook betekenen dat het MR. H.J. DE KOSTER· financieringstekort van de overheid de komende kabinetsperiode verder terug Op 24 november is mr. Henri Johan de. Koster op 78-jarige leeftijd overleden aan een slopende ziekte. gebracht dient te worden; uiteindelijk tot het Hans de Koster heeft binnen de WD vele functies bekleed, zowel op bestuurlijk als politiek vlak. nul-niveau.' Als dagelijks bestuurslid beheerde hij na Haya van Someren de moeilijk~ ~ortefeuille van penningmeester Als we die richting niet opgaan zal de over­ (1977 - 1981). In politieke functies trad hij achtereenvolgens naar buiten als staatssecretaris van Buitenlandse heid op den duur niet meer in staat zijn de Zaken, belast met Europese samenwerking; als minister van Defensie tijdens de kabinetten Biesheuvel; als oudedagsvoorziening voor een steeds groter Tweede Kamerlid tot 1977 en als senator tot 1980. Daarna werd hij benoemd tot lid van de Raad van Stqte in buitengewone dienst. aantal 65+-ers op te brengen. 'We mogen niet speculeren dat de volgende generatie wel De Koster was een deskundig en aimabel man. Zijn activiteiten strekten zich uit tot ver buiten het partij-politieke gebeuren. Vóór zijn poli­ de schulden zal betalen die deze generatie tieke carrière zat hij volop in het bedrijfsleven, ondermeer als voorzitter van het Verbond van Nederlandse Werkgevers, een voorloper van maakt,' aldus Luteijn. het VNO. De oud-verzetsman De Koster heeft zich nationaal en internationaal altijd ingezet voor het Nederlands bedrijfsleven. Vele malen is hij Patstelling onderscheiden. Hij was Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, Grootofficier Orde van Oranje Nassau, drager van de Bronzen Luteijn, die de minister-president feliciteerde Leeuw en hij ontving daarnaast vele buitenlandse onderscheidingen. met zijn tienjarig jubileum had naast lof ook - kritiek op het functioneren van de door Zijn naaste verwanten zenden wij troost in hun verdriet. Hoofdbestuur WD. Lubbers geleide kabinetten sinds 1986. 'In elk geval is vanaf dat moment bij mij het beeld

6 ONTWIKKELINCiSSAMEN· WERKING· MET POLITIEKE i . ·~ LOGSER AAN DE TOP

Door: Ernst van Splunter

De behandeling van de begroting Ontwikkelingssamenwerking 1993 hield een keerpunt in. In navolging van de VVD en het CDA zette nu ook minister Pronk het uitgangspunt dat 1,5% van ons Nationaal Inkomen aan ontwikkelingshulp wordt besteed overboord. Dat is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk te noemen.

Verleden minister echter niet opbrengen. Liever dan Nededand heeft lange tijd, ook met steun toegeven dat er op zijn ministerie werd bezui­ van de VVD een voortrekkersrol vervuld in nigd, koos hij voor het fier handhaven van het ontwikkelingsveld. Samen met de 1,5%-norm. Het verlaten ervan, zou Minister Pronk Noorwegen, Zweden en Denemarken was namelijk een slecht signaal zijn naar de Nededand koploper in de ranglijst van lan­ Noren, Denen en Zweden. Deze landen heb­ De prioriteit van de VVD ligt vanwege de ver­ debat ook al niet uit door helderheid. De den die ontwikkelingshulp gaven. Dit viel te ben inmiddels hun budget verlaagd, zodat anderde internationale situatie bij het inter­ PvdA steunde het beleid van de minister, verklaren uit het oprechte gevoel van betrok­ dat argument niet meer opgaat. Nederland nationale milieu en de ondersteuning van maar bepleitte tegelijkertijd een verhoging kenheid bij de problematiek. Ons medeleven werd dus in hoge mate hypocriet. Volgens Oost-Europa en de GOS-landen. "De kwaliteit van het budget van ontwikkelingssamenwer­ was en is gemeend. Wel werden grenzen Erica Terpstro wordt het tijd dat Nederland de van de ontwikkelingssamenwerking moet king met 1,4 miljard na de volgende verkie­ gesteld. Cuba en het Oeganda van Idi Amin ontwikkelingslanden recht in de ogen gaat verder verbeteren. Dit kan worden bereikt zingen. verdwenen om die reden van de lijst van lan­ kijken. "We moeten erkennen dat wij in een door minder versnippering en meer marktge­ Het CDA beschikte over twee rapporten. Een den die voor hulp in aanmerking kwamen. sterk veranderende internationale situatie richt besteden. Dan hoeft onze politiek van van een commissie onder leiding van oud­ Een andere reden was de gedachte dat ont­ zijn geraakt. Dit vraagt andere prioriteiten." ontwikkelingssamenwerking niet onder een minister Van Dijk, die dezelfde koers bepleit wikkelingsgeld verzelfstandiging van ontwik­ bezuiniging te lijden", zei Erica Terpstra. al~ de VVD. Een ander rapport, van de com­ kelingslanden zou bevorderen. In veel geval­ VVD-lijn. missie Neuman, bepleit wel het loslaten van len bleek de invloed hierop echter marginaal Tijdens de begrotingsbehandeling bepleitte Larmoyant verhaal de norm van 1,5% maar is vaag als het er te zijn. Sterker nog; het kwam voor dat lan­ Erica Terpstra, een teruggang naar 0, 7% van Minister Pronk kreeg tijdens de begrotingsbe­ om gaat wat daarvoor in de plaats moet den afhankelijker werden door de hulpverle­ het Bruto Nationaal Produkt. (Ter vergelij­ handeling van zijn ministerie veel kritiek te komen. De CDA-fractie maakt in het open­ ning. Ook speelde de gedachte dat Nederland king: dit is ongeveer 0,97 Netto Nationaal horen op de bezuinigingen die zijn departe­ baar geen keuze tussen deze twee visies. Ook een gidsfunctie zou kunnen vervullen met Inkomen.) Erica Terpstra:"Dit is geen enorme ment hebben getroffen. Hij verdedigde zich de partijraad van het CDA, in het laatste zijn hoge bijdragen een rol. Deze hoop bleek teruggang. De vervuiling door het graaien uit door te stellen dat hij in feite "een politieke weekend van november, stelde geen nieuwe ijdel. De meeste landen blijven steken op zo'n looser" is. Pronk vorm vast. In dit geval is het CDA dus norm­ 0,4% van hun Bruto Nationaal Produkt. gaf toe te zijn loos! "Ik vind dat niet bepaald politiek moe­ Tenslotte had Nederland een legitiem eigen­ gemangeld door dig en op z'n minst weinig helder," aldus belang in het verlenen van ontwikkelings­ zijn collega's. Bij Erica Terpstra. hulp. Er werden markten in ontwikkelings­ de onderhandelin­ landen gecreëerd, en de wereldvrede was bij gen in het kabinet PRONK hulpverlening gebaat. over extra-bezuini­ De positie van jan Pronk binnen het kabinet gingen had hij het en zijn opstelling tijdens het begrotingsdebat Vervuiling en graaien onderspit gedol­ laten zich eigenlijk niet met elkaar rijmen. De ruifvan ontwikkelingssamenwerking ven. Erica Terpstro Volgens velen is Pronk binnen de PvdA "de wordt de laatste jaren in toenemende mate verweet de minis­ man achter Kok". Dit is op zichzelf geen door verkeerde monden leeggegeten. Zo wer­ ter halfslachtig­ vreemde gedachte, te meer omdat de minister den de kosten voor de opvang van asielzoe­ heid:"Deze minis­ ook buiten zijn beleidsterrein van zich laat kers in Nederland uit deze begroting betaald. ter heeft het horen. Zo deed hij onlangs de spraakmaken­ Toen nog een directe lijn met de nood in ont­ gevecht verloren. de uitlating dat Nederland weer immigratie­ wikkelingslanden te leggen was, stond de Het zij zo. Maar land moet worden. VVD-fractie hier achter. Nu is dat hoe langer dan moet je of het Met het openlijk toegeven van zijn nededaag hoe minder het geval. kabinetsbeleid col­ in het kabinet heeft Pronk geprobeerd deze "De huidige minister, jan Pronk, stond het legiaal verdedigen fiere houding overeind te houden. Volgens grote graaien toe uit de ontwikkelingssamen­ of opstappen. Het Erica Terpstro moeten de feiten echter niet uit werkings-pot.", aldus Erica Terpstra, woord­ Erica Terpstra is van tweeën het oog worden verloren. "In Engeland zou voerder voor de VVD-fractie bij de begrotings­ één." zijn betoog maar op één manier zijn geëin­ behandeling Ontwikkelingssamenwerking de ontwikkelingssamenwerkingspot is groot. digd: met de mededeling dat hij zojuist zijn 1993. "Er vloeiden gelden naar onderwijsdoe­ Zo groot, dat het verschil tussen het voorstel Volgens Terpstro had de hele begrotingsbe­ ontslag had aangeboden. Aan dit soort len. Er kwam een bijdrage voor het budget van de VVD en de werkelijke uitgaven van handeling iets bizars. "Pronk maakte er een vreemde praktijken kun je overduidelijk zien CAO-gezondheidszorg. Ook een vliegtuig het ministerie, niet meer bedraagt dan 300 vertoning van, het was niks meer of minder dat het kabinet is uitgeregeerd." voor het ministerie van Defensie werd voor miljoen gulden. De PvdA plengt daarom kro­ dan de nieuwe kleren van de keizer. Hij de helft betaald uit de gelden van jan kodilletranen als zij krampachtig probeert de klaagde over het verlaten van de 1,5%-norm, Pronk". De overheveling van deze bedragen 1 o/o BNP te halen. Met de 0, 7o/o BNP voldoen maar draagt er wel zelf de verantwoordelijk­ 111 naar andere begrotingen zou de duidelijkheid we trouwens ook aan de internationale heid voor". De PvdA, het CDA en D'66 blonken in het hebben bevorderd. Deze ruiterlijkheid kon de norm."

7 Initiatief vijf kamercentrales gaf boeiende avond

Door: Ernst van Splunter

De door vijf kamercentrales geor­ ganiseerde bijeenkomst in Dordrecht luidt een nieuw tijd­ perk in. In de Circle Studios orga­ niseerden de kc's Dordrecht, 's­ Gravenhage, Zeeland, Leiden en Rotterdam op maandag 23 november jl. een politieke bijeen­ komst nieuwe-stijl. Het karakter van de avond week sterk af van wat de men gemiddeld op een normale spreekbeurt krijgt voor­ geschoteld.

Werkbezoek Het evenement werd vooraf gegaan door een werkbezoek. aan de regio-Oordrecht door de WO-Kamerleden Bolkestein en Terpstra. Op het programma stond onder meer een bezoek aan een Project voor langdurig werklozen. Tijdens het werkbezoek in Dordrecht: v.l.n.r. Dirk ten Veen, VVD-wethouder Dordrecht, Nico Maas, voorzitter afdeling Frits Bolkestein en Erica Terpstro spraken met Dordrecht, Frits Bolkestein, Rob de Bakker, LPC-er kc-Dordrecht, en Erica Terpstra. mensen, minstens drie jaar zonder baan, die via de Dordtmij weer aan de slag konden. Ze koud buffet wachtte waar veelleden van de dour en het Zeeuws mannenkoor o.l.v. Dirk doen eenvoudig maar daarom niet minder vijf kamercentrales aan deel namen. Frits Biezeman. AFDELING belangrijk werk zoals sloten uitb~ggeren, Bolkestein beet vervolgens het spits af. Hij De formule van het evenement in Dordrecht schoonmaken, hekjes rond tuinen plaatsen, betoogde o.a. dat het met de zgn. is een absolute aanrader voor ondernemende HEERJANS· graffiti verwijderen e.d. Ook het leren van de Amerikanisering van de politiek in afdelingen en Kamercentrales die wat anders Nederlandse taal is een onderdeel van het Nederland, "Het gaat niet om het doel, maar willen dan een gebruikelijke sprekersavond DAM project want het aantal nationaliteiten onder om het smoel," erg mee valt. Het geklaag organiseren. Met een iets meer eigentijdse de deelnemers is groot. Tijdens het bezoek over de veramerikanisering van de politiek is invulling van het programma kan een poli­ bracht Frits Bolkestein naar voren dat de wig namelijk in Amerika zelf gelogenstraft. Bill tieke avond dan uitgroeien tot een gebeurte­ WINT •'VAN tussen de beloning van werkenden en zij die Clinton heeft volgens Bolkestein de verkiezin­ nis van allure. De opzet van deze vijf-KC­ werkloos zijn, moet worden vergroot. gen gewonnen met zijn keus voor een actie­ avond is zeker een compliment voor de orga­ SCHERPEN· Dit geluid vond veel weerklank bij de deelne­ ver economisch beleid. De inhoud gaf dus de nisatoren in Dordrecht waard. mers aan het project. Zo werd door heri. doorslag en niet de persoon. Dat verklaart BERG gesteld dat er door deel te nemen aan dit ook de hogere opkomst bij deze verkiezingen. plan, reiskosten worden gemaakt. Dit bleek Conclusie:"Wie wil dat de burger kiest, moet 11 al genoeg om het verschil tussen uitkering en hem iets te kiezen bieden." COMMUNICA· beloning voor het werk dat nu wordt verricht negatief te maken. Gelukkig ondervonden de Talkshow TIEPRIJS'' deelnemers van omwonenden veel waarde­ Na het inleidende betoog kreeg de avond een ring voor hun werkzaamheden, wat veel ver­ talkshow-achtig karakter. Geïnterviewd door door Rob de Bakker goedt. de journalist Elihert Maathuis, ging Frits Tijdens de centralevergadering van de kc­ Bolkestein in op reacties uit de zaaL De blok­ Dordrecht heeft de jury de Van Amerikanisering jes-interviews over criminaliteit, het minder­ Scherpenbergcommunicatieprijs 1992 toege­ Na het werkbezoek begaf het gezelschap zich heden-vraagstuk en infra-structuur, werden kend aan de afdeling Heerjansdam. In de naar de Circle Studios in Dordrecht waar een afgewisseld met optredens van een trouba- motivering van de jury is vermeld dat 'besla-

8 ten is de prijs toe te ken­ veel eenrichtingverkeer. Waakzaam voor het nen aan die groep die instandhouden van de enige echte communi­ dit jaar door enthousias­ catie "het tweerichtingverkeer" met het doel me en: pionierswerk van antwoord te geven op de geconstateerde fei­ "niets'~ "iets" heeft pro­ ten, op de zakelijke perspectieven, met de beren te maken. Een kunst om de menselijke kant niet uit het oog groep die zaken op de te verliezen .... Voortdurende waakzaamheid is rails hèeft gezet die in meer dan incidentele aandacht vinden wij. hun vvo-omgeving En daarom: als men klaagt over te weinig ongewoon zijn en die de enthousiasme voor de politiek en haar partij, moeilijkheden van een over een lauwe interesse, ben ik altijd kleine afdeling heeft geneigd te vragen: En wat doe jij daaraan? geprobeerd te overwinnen, hierin door haar v.l.n.r. de winnaars Leonie Nieuwpoort en Dirk Jan Democratie en liberalisme zijn het waard om voorzitter aangemoedigd.' Manshouwer met kc·voorzitter Jan Boeve. bij voortduring voor te blijven vechten. Zelf antwoord geven, creëren, bedenken èn uit­ Stimulans zijn, waar wij wat aan zouden hebben." voeren is uiteindelijk belangrijk en prikkelt In haar toespraak tot de vergadering liet ere­ Eenvoudig gezegd: het gaat niet om wat men de nieuwsgierigheid,' aldus de jury-voorzitter. voorzitter Wies van Scherpenberg weer eens zegt, maar om wat de ander dènkt dat men horen hoe op een fijngevoelige en duidelijke zegt,' aldus Wies van Scherpenberg. 'Als De prijs werd door een volledig verraste dele­ manier gecommuniceerd kan worden. De onderdeel van communicatie komen eerlijk­ gatie van het bestuur van de afdeling Kortzichtigheid instelling van de prijs bij haar afscheid als heid en innerlijke moed op den duur beter Heerjansdam, in de persoon van bestuurslid Voor de Amsterdamse samenleving kc-voorzitter roemde zij als een briljant idee, over en inspireren meer dan vage beloften en Dirk jan Monshouwer en propagandiste werd 1992 droevig afgesloten. Het vlieg­ omdat op die manier iedereen (afdelingsbe­ ontwijkend gedrag.' Leonie Nieuwpoort in ontvangst genomen. tuig berokkende niet alleen materiële, sturen, leden, etc.) bijna wordt gedwongen maar ook immateriële schade. Als raads­ om over communicatie na te denken. De jury Waakzaamheid lid word je hevig heen en weer geslin­ plaatst de prijs dan ook duidelijk in het kader 'Waakzaamheid tegen machtsmisbruik, 11 gerd tussen ratio en verschillende emo­ van een stimulans om te werken aan de ver­ tegen ondemocratisch handelen in en buiten ties. Je wilt snel helpen, je ziet dat veel betering van de communicatie. De jury de partij; tegen onverschilligheid; tegen te ambtenaren goed werk leveren en toch bestond naast mevrouw Van Scherpenberg is er wit en zwart misbruik. Even later uit mevrouw Overdijk en de heren Kochheim, spreek je tijdens de begrafenis van een Tent en Hengst. De jury heeft een aantal cri­ Leiderdorp jubileert: slachtoffer. De ramp schudde Nederland teria opgesteld. Voor het begrip communica­ wakker: ja, Amsterdam en andere ste­ tie is uitgegaan van de definitie: persoonlijke MUNTEN VOOR GOED DOEL den zijn multi-cultureel. Het woordspel­ actie in tweerichtingsverkeer tussen mensen. letje Nederland blijkt achterhaald. De door Jan Arie van Maarle ramp werd de aanleiding voor stoere Teamwork en communicatie mannenpraat Met en zonder kennis van De jury is van mening dat elk zichtbaar zaken lanceerde de ene na de andere gedrag een vorm van communicatie is. De landelijke politicus voorstellen. Wat een voorzitter van de jury:'Vergaderen is daarom kortzichtigheid! 11/usiepo/itiek! Men meer dan alleen de agenda afwerken; het is wekte de indruk, dat, wanneer 'de ille­ het overbrengen van de boodschap, dat je galen' maar (even??) uitgezet worden samen met één doel bezig bent; het is het 11 het vanzelf weer goed gaat in de oude kweken van begrip en respect voor elkaars wijken. Zo simpel zit de werkelijkheid mening èn .... het doen beseffen van een ver­ 2 niet in elkaar. bondenheid door ieders invulling van de libe­ In nauw overleg met de Tweede­ rale levenshouding. (... ) Door geregeld te ver­ Kamerfractie sloegen de Amsterdamse gaderen ontstaat ook 'teamwork', want in 2 WO-ers niet op hol. Centrale uitgangs­ een team werkt de communicatie dusdanig, punten blijven: dat men de verantwoordelijkheid krijgt om c 1. uitvoering van door de Kamer vastge- de teamsfeer mede te bepalen, zelfs aan te steld restrictief toelatingsbeleid; geven en te beïnvloeden. Ook luisteren is 2. op alle beleidsterreinen ongeacht afkomst voor de communicatie uiterst belangrijk. aanpakken van fraudeurs. Dus ook werkgevers Haya van Someren gaf vroeger een prachtig De afdeling Leiderdorp heeft haar 30-jarig gebracht. Ze bestookten elkaar met vijf en huurbazen; voorbeeld daarvan door naar een spreker jubileum heel apart gevierd. Op de eerste onderwerpen, waarbij zij beurtelings in de 3. koppelen van bestanden die slechts feitelijke va_n achter haar bestuurstafel zichtbaar geïn• plaats heeft zij de avond in het licht van een huid van iemand van een andere politieke gegevens bevatten voor het toetsen van de teresseerd te kijken en echt te luisteren. Dat goed doel gesteld, n.l. voor een project van de partij moesten kruipen om dat standpunt te aanvraag; de burger behoort te weten wat de stimuleert de spreker en de dan bereikte com­ Stichting Ontwikkelingssamenwerking verdedigen (zie foto). Ondanks de moeilijk­ overheid van hem/haar vastlegt; municatie hoort een inspiratie te geven tot Leiderdorp: een graanmolen voor het dorp heidsgraad hebben beide Kamerleden zich 4. geen stoere borrelpraat, maar consequent creativiteit; tot het evenwicht tussen emotie Mbimbi in Tanzania. Daartoe verzamelde enthousiast van hun taak gekweten en ont­ uitvoerbaar beleid. en ratio, tussen intuïtief denken en zuivere men zoveel mogelijk overbodige en overtolli­ stond er een nieuw komisch duo, dat geza­ Alleen met deze uitgangspunten lukt het om analyse.' ge munten van alle denkbare valuta. Het menlijk nog veel succes in het land zou kun­ met draagvlak onder de bevolking rechtvaardi­ gewicht werd op de feestavond op circa 4,5 nen hebben. ge en realistische resultaten te boeken. De kie­ Relativeren kilo geschat. Daarnaast zijn op een rekening Na afloop was er nog een geanimeerde borrel zer moet het zelf kunnen vaststellen: op libera­ 'Zoals Hans Wiegel schreef tijdens het kerst­ van de afdeling ten behoeve van het goede die muzikaal werd opgeluisterd door de Little len kun je vertrouwen. Ze maken waar wat ze reces 1967/68: "Een beetje meer relativeren, doel nog giften binnen gekomen. Steam Band uit Leiderdorp. beloven. De VVD bestrijdt fraude zonder aan­ bereid zijn om naar anderen te luisteren en De andere verrassing was dat zowel Erica zien des persoons. De VVD heeft geen zonde­ af en toe ook eens om je zelf kunnen lachen. Terpstro als Hans Dijkstal op deze avond bok nodig. Zonder de ernst van de zaak te vergeten, zou samen een toneelstukje hebben opgevoerd dat een bijdrage tot politieke vernieuwing waardoor politiek dichter bij de mensen werd

9 Natuurbeleidsplan, het Milieubeleidsplan en Na de behandeling van de acht stellingen in ]. het Waterbeheersplan. _Deze notals en plan­ evenveel gespreksgroe~•en en de plenaire dis­ nen vragen extra financiering en sarnenwerc cussie sloot discussieleider, de heer ir. D. · king van: de gebruikers van de grond, d~ Luteijn, de discussie af met de volgende con­ overheden en de Landinrichting. De besluit­ clusies: vorming over het Structuurplan 'Groene - Er bestaat beslist bereidheid het zgn. buiten­ Ruimte' zal de procedure krijgen van een gebied aan te passen, maar er moet een Planologische Kernbeslissing (PKB). degelijk evenwicht worden bereikt. Alhoewel hij zei niet terug te willen naar de -Waar nodig moet worden gekomen tot een periode van de trekschuit en de olielamp stel­ scheiding van functies en waar mogelijk tot de hij wel, in tegenstelling tot Warmelink, verwevenheid. dat de keuzes reeds waren gemaakt. Delen - De overheid moet niet meer activiteiten v.l.n.r.: Drs. P. Slot, inleider, P. Nijhoff, inleider, F. Mulder, van het platteland moeten tot reservaat wor- opstarten dan ze financieel en organisato­ Discussiedag dagvoorzitter, B.J. Warmelink, inleider, ir. D. Luteijn, discus~ den verklaard. Kritiek had hij t.a.v. de 'boter­ risch aankan. sieleider. zachte' financiering, die hierbij is en wordt - Op papier zijn er misschien wel keuzes LANDBOUW aangeboden. gemaakt maar financieel nog beslist niet. Het puur landbouwgebied en puur natuurgebied. draagvlak brokkelt af zonder voldoende - Centrale aansturing gewenst is met landin­ Ongewenste versnippering financiële middelen. EN NATUUR richting als instrument en de provincie als Drs. Slot, directeur Landinrichtingsdienst, - Het instrument van Landinrichting is bruik­ schakel. wees als laatste spreker op de inhoud van de baar en goed. Ze is evenwel financieel te veel door C.Buining en G.W.Bulk - Meer samenwerking vereist is tussen land­ Landinrichtingswet en gaf aan dat van de beknot. bouw en natuur. ruimtelijke verdeling van Nederland ( - Procedures moeten eenvoudig en duidelijk Ruim 170 belangstellenden hebben deelgeno­ 4.000.000 ha) er 2.500.000 ha landelijk zijn. men aan de discussiedag Landbouw en Eigen houtvoorzieningen gebied is, waarvan 1.000.000 ha aandacht - Er bestaat de tendens reeds nu tot uitvoering Natuur. De werkgroep, samengesteld uit ver­ De heer P. Nijhoff, directeur 'Stichting Natuur heeft van Landinrichting. Reductie van lan­ te komen, terwijl het parlement nog niet eens tegenwoordigers van de kamercentrales en Milieu', begon met een overzicht van de delijk gebied leidt volgens Slot tot ongewenste heeft beslist. Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel, verschillende milieu-effecten zoals verdun­ versnippering. Hij gaf de taken van de pro­ - Er bestaat hang naar echt particulier initia­ Gelderland, Flevoland en Den Helder o.l.v. de ning ozonlaag, broeikaseffect, verzuring, ver­ vincies en de waterschappen aan en reali­ tief en aarzeling tegen het ontstaan van heer}. Teeselink had drie sprekers uitgeno­ droging, waterverontreiniging en bestrij­ seerde zich terdege dat uitermate voorzichtig organisaties ( met kans op verambtelijking) digd, die elkaar door hun beroep goed aan­ dingsmiddelen. moet worden opgetreden bij eigendomsver­ en de er naar toe leidende subsidiestromen. vulden. Hij meent dat ruimte moet worden vrijge­ wisseling omdat het om mensen gaat en de - De taak van het parlement is controle op de De heer B.J. Warmelink, veehouder en agra­ maakt voor o.a. eigen houtvoorzieningen en rechtszekerheid van die mensen moet blijven overheidsmiddelen. Algemeen werd de vraag risch bestuurder, gaf de landbouwvisie. Hij het creëren van lokaties voor verplaatsing gewaarborgd. gesteld of hier wel voldoende democratische stelde dat het toekomstig landbouwbeleid in van defensieterreinen. Landinrichting deed vroeger veel aan onder­ controle op wordt of zal worden toegepast. hoofdlijnen wordt bepaald door het GATT­ Volgens Nijhoff moet verandering in het steuning en heeft nu het gevoel dat ze er overleg, het Europees en het Nederlands beleid komen d.m.v.: de 4e Nota R.O., het meer tegenin zal moeten gaan. 11 beleid. Velen in de agrarische sector maken gebruik van op zich een betrekkelijk klein areaal, waardoor GATT-onderhandelingen voor sommige sectoren bedreigend zijn en het TIEN JAAR WIEGEL IN nationaal beleid, met name het milieubeleid, als bedreigend wordt ervaren. Het agrarisch nog eens zijn visie op open­ inkomen staat of komt onder druk te staan, FRIESLAND bare functies als het minis­ hetgeen aanpassing vraagt van zowel Brussel terschap en het Commissa­ als Den Haag. door Jelle Hemkes riaat der Koningin: ernst, maar ook ruimte voor wat financiële rek Tien jaar geleden oogstte de benoeming van speelsere zaken en een beet­ Het uitgangspunt is minder productie, min­ Hans Wiegel als Commissaris der Koningin je decorum .... der kosten en minder opbrengsten. Voorts in Friesland binnen deze provincie nogal wat 'Ik heb als minister van vraagt de heer Warmelink zich af of op de kritiek, maar die verstomde al snel. Met zijn Binnenlandse Zaken bij de bedrijven de financiële rek nog wel aanwezig volstrekt eigen stijl nam hij de Friezen snel sluiting van het parlemen­ is om op bovengenoemde ontwikkelingen te voor zich in en de grote populariteit waarin taire jaar weer van de koets kunnen inspelen bij een toenemende extensi­ hij zich thans mag verheugen vormde de gebruik gemaakt. Ik vond vering van het grondgebruik. basis voor de verschijning van een boek over dat schitterend, maar je zag Herstructurering (in bijv. 15 jaar) zal gedaan­ zijn periode als Commissaris der Koningin in ook wat izegrimmige teverandering met zich meebrengen. Friesland: Hans Wiegel in Friesland. Met als gezichten. Die behoorden Hij stelt dat scheiding van functies noodzake­ ondertitel: De commissaris als orakel en veelal toe aan de partijge­ lijk is voor een goede ontwikkeling van land­ mens. Hans Wiegel met Ed van Thijn noten van de heer Van bouw- en natuurgebieden, waarbij goed Thijn. En Anne Vondeling (toenmalige gestructureerde landbouwgebieden moeten Bedrijfsleven Friesland nemen. Een deel van de opbrengst van het Kamervoorzitter, red.) zei tegen me: "Zo ben boek mocht Wiegel bestemmen voor een zelf je daar weer met paard en wagen" .. .' worden ontzien. Op 9 november jl. vond in een goed bezette te bepalen goed doel. Uitgever/samensteller Na het officiële gedeelte, met daaraan gekop­ Warmelink concludeert dat: aula van het Aegongebouw in Leeuwarden - Keuzes moeten worden gemaakt, daar de de overhandiging van het eerste exemplaar Klaas Jansma kon hem daartoe de eerste che­ peld een rondgang over een kleine fototen­ que overhandigen, waarbij Wiegel verklaar­ toonstelling over Hans wiegel, werd de bij­ plannen erg ambitieus zijn en er eerder prio­ aan Hans Wiegel plaats. De persoon Wiegel de dat de opbrengst zal gaan naar de eenkomst met een beerenburgjein een riteiten moeten worden gesteld. werd achtereenvolgens· door Aegon-directeur Stichting Promotie Bedrijfsleven Friesland. 'fûgeltsje' (glaasje zonder voet, red.) besloten. -Voorkeur voor waardevolle gebieden helder­ Bob Dippel, uitgever Klaas Jansma en drs. Ed heid schept zowel naar landbouw als naar van Thijn, burgerneester van Amsterdam, Paard en wagen natuur. belicht. Daarna kon Wiegel het eerste exem­ 11 In zijn dankwoord benadrukte Hans Wiegel - Overgangsgebieden noodzakelijk zijn tussen plaar uit handen van Ed in ontvangst

10 De GATT-onderhandelingen

door Jan Mulder

Sinds de Tweede Wereldoorlog is het besefgegroeid dat voor het vergroten van de welvaart een vrijere wereldhandel nodig is. In Genève werd in 1948 een orga­ nisatie opgericht onder de naam General Agreement on Tariffs and Trade (GATT) ofwel Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel. Het voornaamste doel van de organisatie is het wegne­ men van handelsbelemmeringen opdat producenten en consumen­ ten maximaal hun mogelijkheden kunnen benutten.

Ook in Nederland trokken boze boe- inds 1948 werden verschillende onder­ GATT-ronde kan nu nog geen oordeel worden staan. Echter, dan moet deze sector wel de ren de stront op. Eén van hun eerste 5 handelingsrondes afgesloten. Een geveld. Deze resultaten zijn immers nog niet tijd worden gegund zich aan de veranderen­ acties tegen de veel besproken land­ bekende ronde uit het verleden was de bekend. de situatie aan te passen. Het is niet mogelijk bouwparagroaf, waardoor vooral de Kennedy-ronde. De laatste ronde heeft de Maar wel kan men nu reeds vaststellen dat plotseling een forse inkomensachteruitgang zuivel zal moeten inleveren, vond naam Uruguay-ronde gekregen omdat de het principe van meer vrijhandel en het te accepteren. Het is daarom noodzakelijk dat plaats op het rnarktplein in Bergen­ onderhandelingen zes jaar geleden begonnen opruimen van handelsbelemmeringen de er snel duidelijkheid komt over de effecten op-Zoom. Daar dumpten zij hun in de plaats Punta del Este in Uruguay. laatste decennia bewezen heeft veel bij te van de GATT-akkoorden. Vallen deze werke­ steeds verder in prijs zakkende aard­ dragen aan vergroting van de welvaart in die lijk binnen de grenzen zoals die zouden gel­ appelen. Vele onderwerpen maken dit keer deel uit landen die dat principe toepassen. den als gevolg van de Mac Sharry-akkoorden Foto: Dick de Boer. van de onderhandelingen. O.a. de diensten­ Niemand is ook gebaat bij een periode van en zijn de inkomenscompenserende maatre­ sector met voorstellen tot liberalisatie van het handelsoorlogen waarbij een strafmaatregel gelen werkelijk voldoende? De ongerustheid bankwezen, verzekeringen en telecommuni­ van de ene handelspartner wordt opgevolgd hierover die nu in landbouwkringen leeft, catie. Daarnaast vonden onderhandelingen door een tegenmaatregel van de andere par­ moet worden weggenomen. Immers een eer­ plaats over intellectuele eigendomsrechten tij. Grote delen van de landbouwsector zullen der akkoord geldt nog steeds. In het Verdrag (auteursrecht, patentrecht). De onderhande­ profiteren van de nieuwe handelsvrijheid. van Rome van 1958 wordt als een van de lingen over bovenstaande onderwerpen moe­ doeleinden van de landbouwpolitiek vermeld ten nog worden afgerond. Zwaar getroffen sectoren het verzekeren van een redelijke levensstan­ Het is echter ontegenzeggelijk een feit dat die daard aan personen werkzaam in de land­ Vrijhandel in landbouwprodukten sectoren van de landbouw die nu het meest bouw. Het is belangrijk dat deze overeen­ Eén onderwerp, voor het eerst op de agenda, worden beheerst door het gemeenschappelijk komst niet uit het oog wordt verloren. heeft echter alle aandacht naar zich toege­ landbouwbeleid van de Europese trokken. De onderhandelingen over meer Gemeenschap zwaar zullen worden getroffen. vrijhandel in landbouwprodukten. Over de juiste gevolgen moet nog helderheid 11 komen, maar dat die negatief zullen zijn is Sinds de Europese Commissarissen duidelijk. En dat voor een sector die ook al in Andriessen en Mac Sharry terugkeerden uit het verleden door inkomensverlagende maat­ Washington met een akkoord over de land­ regelen getroffen werd. bouwparagraaf bestaat er optimisme dat de onderhandelingen over de nog openstaande Ongerustheid meningsverschillen m.b.t. andere dan land­ Het is duidelijk dat de landbouwsector een bouwsectoren ook opgelost kunnen worden. vergroting van de welvaart voor andere groe­ Over het concrete eindresultaat van de hele pen in de samenleving niet in de weg wil

11 WEL GROTE VRIJHEID, De fractie nodigt u uit MAAR WEl· Wegens overweldigend succes wordt het bezoekersprogramma aan de WO-Tweede Kamerfractie in 1993 voortgezet. Met ingang van 22 januari a.s. bent u weer elke maandag of vrijdag van harte welkom met uw afdeling, jaarclub, medebestuursleden, collega's of buren. NlGWERK IN Gewoon alleen of met z'n tweeën kan natuurlijk ook.

POLEN U wordt om elfuur ontvangen door een van de fracliemedewerkers, waarna de rondleiding kan beginnen. Na afloop hiervan krijgt u onder het drinken van een kopje koffie in de fractiekamer door Henk Talsma een film Ie zien over de Tweede Kamer. Om 12.30 uur volgt dan een vragen- en aniwoorden­ halfUurtje met een van onze Kamerleden. Ter afsluiting krijgt iedereen een informatiepakketje. Tijdens het bezoek van de Nederlandse parle­ mentaire delegatie aan Pol~n begin vorige Het bezoekersprogramma loopt van 22 januari tot en met 28 juni 1993. U kunt zich hiervoor maand kwam ondermeer het volgende aan opgeven door tijdens kantooruren te bellen met Sandra Boot, tel: 070-318 30 35. de orde. Bij de eerste vrije verkiezingen op 27 oktober 1991 deden maar liefst 150 partijen of politieke groeperingen mee. Daarvan kwa­ men er 19 in het parlement. In en tussen de partijen zijn nog veel wisselingen. Dat is niet verwonderlijk in een democratie die eigenlijk Henk Talsma pas één jaar oud is. Nederlandse projecten. In een tuinbouwpro­ uiting. Er zijn vestigingen van Nederlandse Interim-grondwet ject wordt door Nederlandse deskundigen banken in Polen. Een beginnend ondernemer Onlangs werd een interim-grondwet aange­ voorlichting gegeven en assistentie verleend doet er goed aan een van deze kantoren bij lil ~ Maanblad voor de Volkspartij • 1_,0 · voor Vrijheid & Democratie nomen. Het voorstel hiertoe is door de Poolse tot modernisering van produktiemethoden. zijn financiële transacties te betrekken. Dit gebeurt met financiële ondersteuning uit president Walesa ingediend. Daarin had hij nr.1410 sterke bevoegdheden voor de president opge­ het Programma Samenwerking Oost-Europa Majdanek 1- ~~~~:~:~8:::2 nomen. Door diverse amendementen zijn die (PSO). Uit gesprekken met Poolse telers bleek De delegatie bezocht ook het voormalige - echter zo afgezwakt dat Walesazich er thans het nu reeds een groot succes te zijn. Duitse concentratiekamp Majdanek. Voor Hoofdredacteur: Reny Dijkman ernstig over beraadt of hij die grondwet wel Het andere project is het samenwerkingsver­ wie de boeken van De Jong (deel 8), "De band tussen de Stichting Tehuizen en Ondergang" van Presser en "De Gele Ster" moet ondertekenen. Redactie: van Schoenberner kent met de vele nauwkeu­ Dagverblijven voor gehandicapten in Aalten ( J Alexander Beels EN vier tehuizen bij Lublin, waarvan wij er rige en gruwelijke foto's was het betreden van ~W HansdeBie Vrijheid en werkloosheid Op economisch gebied bestaat een bijna twee bezochten. In Nederland wordt voor het kamp geen nieuwe schok. Wel was de Victor Hafkamp Johan Hommes algehele vrijheid met vrije inwisselbaarheid deze tehuizen geld ingezameld, WORDEN rondgang door het grote kamp met zijn vele barakken en gebouwen een soort lijfelijke 0 Miehiel Krom van de Poolse zloty in westerse valuta en Nederlandse deskundigen uitgezonden en Lady Pieters aanwezigheid in de geschiedenis, die mijn terug. Door de afschaffing van het commu­ Poolse verzorgers ( al 54 ) naar Aalten en Mark Rutte beeld van de holocaust heeft aangevuld en nistisch systeem, waarin iedereen werk had omgeving gehaald en in kennis gesteld van I m.m.v. Amo Visser ongeacht kwaliteit en prijs van het geprodu­ de nieuwste ervaringen op het gebied van voltooid. 111 en Ernst van Splunter Op de verdere bijzonderheden van het kamp ceerde, zijn er nu 3 miljoen werklozen. begeleiding en verzorging van verstandelijk kan en wil ik niet ingaan; het zou ook niet Redactiesecretariaat: Sociale fondsen ontbreken vrijwel geheel. gehandicapten. We hebben in Polen daarvan Elisabeth Gans, passen. Ik wil alleen nog vermelden dat juist Q Daardoor is er veel armoede, al schijnt die, hartverwarmende resultaten gezien. WO, Postbus 30836, tijdens ons bezoek een groep Joodse jongeren door de Poolse bereidheid om met werk er 2500 GV 's-Gravenhage. in een van beide crematoria een godsdiensti­ hoe dan ook wat bij te verdienen, soms weer Nederlands bedrijfsleven In een bespreking met vertegenwoordigers ge bijeenkomst hield met de bijbehorende 2 Ledenadministratie: iets mee te vallen. 070- 3613061 van het Nederlands bedrijfsleven in Polen rituele kledingstukken, waarbij zij in grote 111 ernst enkele oeroude Joodse gezangen zon­ Nederlandse projecten kwam hun positieve kijk op verdere Druk: gen. Het ging ons door merg en been. In de buurt van LubJin bezochten wij twee Nederlandse mogelijkheden in Polen tot Q Ten Brink, Meppel b.v.

Vormgeving: Concept: Stempels & Oster 11 -11 Lay-out: Siem Willems Redactieraad: p/a WO, Postbus 30836, z 2500 GV 's-Gravenhage, .. t.a.v. mr. I. W.Opstelten, vrz. Edit -,Jivt_·n·n SciHHHliHliTil~t· "l'il.l:tr'' h:amkla:tr. Advertentie-exploitatie: llll'l het !lllT'>H'fll'kt'rl 1:!11 IJL'l ~Lh .... IIHTilll\.'> Bureau van Vliet b.v., t·n 1·cn:t.utllgd th1or Y.--1 1111r ,,.!":i,-: 2040 M Zandvoort, pn pa.tr "i<)H.- Kicin mode!. htHIJ.! <.:1 -1 rn. l,m...Urt-t;- 1ollr 1(,5,- per tel: 02507- 14745. rr;;::;;~~ >

12 E lU :SE lU

meen vind ik het Nederlands parlement een voorbeeld van integerheid en sympathieke onderlinge omgang voor heel wat landen in Herman Lauxtermann: Europa. De Duitsers staan verbaasd over de losse en informele manier waarop in Nederland de Kamerleden met elkaar omgaan'. En tot slot: 'Politiek is niet iets vies! Het Nederlands politiek klimaat biedt een prachtige omgeving waarin dit wordt bewe­ De echte vrienden blijven zen'.

over WIJ ZIJN Herman Lauxtermann behoort GEEN tot de meest aimabele WD- Twee de Kamerleden. Kennis van JAGERS: zaken en hard werken combi­ RECHT EN neert hij met een enorme relati­ viteit en dus met veel humor. In ONRECHT IN januari verlaat hij de Kamer. DE NIEUWE Mét Herman verdwijnt een stukje sfeer. Een interview op de valreep BIJ STANDS· met Hans de Bie. WET Herman Lauxtermann (64) zal zijn laatste dag in het parlement na het Kerstreces rede­ door Lody Pieters lijk nuchter ondergaan. Hij zegt daarover: 'Ik realiseer mij dat ik de aangename aspecten De nieuwe wet die het verhalen van een bij­ van deze baan zal missen. Zoals de collegiale standsuitkering op ex-partners regelt, heeft de contacten. En het aanzien? Ik denk dat je afgelopen tijd nogal wat beroering gewekt. aanzien het resultaat is van je inspanningen. Herman Lauxtcrmann Schrijnende verhalen van 'slachtoffers' van de nieuwe maatregel vulden de zendtijd van menig Aanzien kan natuurlijk prettig overkomen, begin van mijn politieke loopbaan'. een gerespecteerde partij. Ik voel veel voor de praatprogramma. Verontwaardiging heerst alom. maar ik heb ook de ervaring dat je nogal wat In die jaren openbaarde zich het specialisme sociale democratie, een stroming die veel Terecht of niet? Een snelle tocht langs enkele ongevraagd aanzien krijgt toebedeeld. Zowel van mr. Lauxtermann: de stadsvernieuwing. heeft gedaan voor de verheffing van de wer­ sociale diensten in den lande geeft een wat genu­ als wethouder van Den Bosch ( 1970- 1977) Een in de loop der jaren opgebouwde deskun­ kende klasse in Europa', zegt Lauxtermann. anceerder beeld. als tijdens mijn Tweede-Kamerfunctie kan ik digheid, waarvan de VVD later nog veel zal Hij vindt het niet gezond als één politieke mij daarvan voorvallen herinneren. Aanzien profiteren. De scheidende parlementariër her­ club onafgebroken aan de macht blijft. 'Dan Peggy H. (43) is moeder van twee zoons van in de betekenis dat je vrienden hebt die je innert zich ook een aantal herindelingen, die gaat het op een monarchie lijken. Van Agt 15 en 17. Toen ze trouwde en kinderen kreeg, gezelschap zoeken omdat jij die belangrijke meestal niet tot besluiten leidden die in grote wijst Lubbers als zijn opvolger aan. Lubbers zegde ze haar baan als kapster op. Maar functie hebt.' Lauxtermann kan dan ook met dank werden afgenomen. Op basis van een wijst Brinkman aan. Daar heb ik wat tegen. thuis in een hoek van de keuken zette ze dat enige nieuwsgierigheid uitkijken naar de notitie van de toenmalige minister van De VVD heeft met de PvdA heel veel - met werk voort. Zwart natuurlijk. Een ieleale situ­ directe toekomst wanneer hij niet meer tot de Binnenlandse Zaken, Koos Rietkerk, heeft name niet-materiële - zaken kunnen regelen. atie. 150 Kamerleden behoort. 'Dan hou je je echte Lauxtermann aan heel wat besluiten mee Omdat ook liberalen progressieve mensen Ruim vijf jaar geleden werd de echtscheiding vrienden over,' zegt hij met een schalkse blik. getimmerd. Meestal was hij zelf voorstander zijn is die verwantschap tussen de PvdA en de uitgesproken. Peggy sprak met haar man af van grootschalige herindelingen. Hij vertelt VVD niet eens zo gek,' aldus de dat ze geen aanspraak zou maken op ali­ Zonder ervaring daarover: 'Bij kandidaatstellingen voor de "Amsterdamse Brabander", die vroeger een mentatie (het zogenaamde 'nihil-beding'), De jurist Lauxtermann werd in Amsterdam Tweede Kamer werd ik hiervoor gestraft. Dan katholiek jongetje was. hoewel hij een goedbetaalde baan had. Ook geboren als zoon van een handelaar in con­ volgde de beloning voor mijn niet-populaire financieel wilde zij onafhankelijk zijn van fectiekleding. Via een baan in Rosmalen boodschap. Twee keer verdween ik na de ver­ Gein haar ex-man. Naast de bijstandsuitkering die kwam hij in de plaatselijke politiek terecht. kiezingen voor korte tijd in de wachtkamer. Bij zijn politieke vrienden is Herman onder­ zij toen kreeg, bleef zij haar 'keuken-kapsa­ Dat was in Den Bosch. Daar werd hij voorzit­ Beide keren keerde ik in de Kamer terug en meer zeer gezien wegens de gein die hij in lon' runnen. Voor een bijstandsmoeder met ter van de afdeling en tweede secretaris van mocht ik in de tussenliggende periocles als veel van zijn werk heeft. Gein, die hij combi­ twee opgroeiende kinderen en een nieuwe de kc-Noord-Brabant. Hij denkt met plezier adviseur bij de fractie blijven'. neert met een kijk van betrekkelijkheid op vriend (ook met een eigen bedrijf), had ze een aan die tijd terug. 'Ik werd voor de gemeente­ zijn functie. Hij zegt: 'Ik moet inwendig altijd riant inkomen. raad gevraagd. Vond ik wel lollig, maar toen VVD samen met PvdA lachen als mensen zichzelf zo belangrijk vin­ Totdat er een sociaal rechercheur voor de werd ik tot mijn stomme verbazing gelijk wet­ Lauxtermann hoopt het nog eens mee te den dat zij opgeblazen rondlopen. Ik heb wel deur stond die in opdracht van de rechtbank onderzoek deed naar de juistheid van de uit­ houder. Zonder enige roodservaring dus. mogen maken dat de VVD samen met de van die types gekend die voorzitter spelen Zeven jaar ben ik dat gebleven. Dat was het PvdA gaat regeren. 'De Partij van de Arbeid is van hun eigen fanclub. Maar in het alge- kering.

13 Gerechtelijke procedure heid. Alle gemeenten zijn verplicht om vol­ Slordig Volgens de nieuwe Bijstandswet die op 1 gens dezelfde criteria uitkeringen te verhalen De meeste gemeenten hebben door hun pas­ augustus jl. van kracht werd, moet de bij­ op onderhoudsplichtigen . .Dat lijkt alleszins sieve beleid een grote achterstand opgelopen standsuitkering van Peggy H. worden ver­ redelijk. De invoering van de wet blijkt in de in het verhalen van uitkeringen. Toen eind -.- " fik IRt AIJ!3Ii... -=- • C» IIU .Uc:ii. E: 11U haald op haar ex-man. Hij zou na ruim vijf praktijk echter allesbehalve soepel te verlo­ juli bekend werd dat zij vanaf 1 augustus .._. .-.-::z::-=: .:» • jaar scheiding nog circa zeven jaar moeten pen. actief moesten verhalen, ontstond grote bijdragen aan haar levensonderhoud. In een onrust bij de sociale diensten. Weliswaar gesprek met een ambtenaar van de afdeling Nieuw leven kreeg men een jaar de tijd om alle lopende Verhaal van de sociale dienst gaf hij aan Om te beginnen is er de enkele gemeente die uitkeringsgevallen te onderzoeken, maar er daar niets voor te voelen. Niet zozeer vanwe­ al jarenlang actief verhaalt. Toen in 1984 het moest met terugwerkende kracht tot 1 augus­ ge de hoogte van die bijdrage als wel vanwe­ wetsvoorstel over de onderhoudsplicht voor tus 1992 verhaalsbijdrage worden opgelegd. ge de onredelijkheid van de maatregel in het het eerst in de Tweede Kamer kwam, gingen Inmiddels is de druk enigszins van de ketel. licht van de hele situatie. De ambtenaar kon enkele ambtenaren binnen deze gemeenten De verhaalsbijdrage geldt pas vanaf de begrip opbrengen voor zijn standpunt en zich specifiek bezighouden met het ontwikke­ datum dat iemand daadwerkelijk een 'ver­ adviseerde hem een gerechtelijke procedure len van een verhaalsbeleid. haalsaanschrijving' ontvangt. te starten. Aldus geschiedde. Uitkeringsgerechtigden werden volgens Niettemin moest het merendeel van de De VVD-radio-uitzendingen zijn eens in de veer­ De rechter oordeelde dat de vrouw gezien bepaalde criteria in categorieën ingedeeld, gemeenten op korte termijn zijn ambtenaren tien dagen te beluisteren op Radio 5 van 17.50 haar situatie en beroep gemakkelijk zelf in waarna de gemeente al dan niet tot verhaals­ bijscholen en zelfs nieuw personeel aanne­ uur tot 18.00 uur. De uitzendingen van politieke haar onderhoud kon voorzien. De bijstands­ actie overging. Als bijvoorbeeld een bijstands­ men. partijen vinden plaats op dinsdag, woensdag, uitkering werd ingetrokken en de vrouw gerechtigde vrouw in een Blijf-van-mijn-Lijf­ In augustus/september werden 'algemene donderdag en vrijdag. Raadpleeg dus even uw moest een (part-time) baan zoeken. huis had gezeten, werd haar uitkering niet aanschrijvingen' verstuurd die nogal wat gids. verhaald op haar ex-partner. paniek veroorzaakten, onder meer omdat Harde bewijzen Voor de berekening van de verhaalsbijdrage ook mensen die in het geheel niet onder­ De komende WO t.v.-uitzendingen zijn op 23 De betrokken sociale dienst die deze procedu­ paste de sociale dienst een soort 'netto­ houdsplichtig waren een dergelijke brief ont­ december 1992 op Nederland 2 van 20.22 tot re had uitgelokt, was blij met de uitspraak. methode' toe. Uitgangspunt daarbij was het vingen. 20.25 uur; op 13 januari 1993 op Nederland 1 Deze en soortgelijke situaties vormen name­ netto-inkomen van de onderhoudsplichtige Staatssecretaris Ter Veld van Sociale Zaken van 19.52 - 19.55 uur; op 29 januari op lijk geen uitzondering. Ambtenaren in kwes­ minus enkele redelijke aftrekposten. De bij­ noemde dit 'bijzonder slordig'. Ze verzuimde Nederland 3 van 18.47- 18.50 uur en op 17 tie hebben vaak een sterk vermoeden, al dan drage aan de uitkering bedroeg dan gemid­ echter daarbij te vermelden dat de wet al februari van 20.22 - 20.25 uur op Nederland 2. niet gestaafd door (anonieme) tips van der­ deld circa f 100,-- tot f 125,-- per maand. vanaf 1984 op de rol stond en door het her­ den, dat er ten onrechte een beroep wordt In de nieuwe situatie moet deze gemeente in haalde uitstel flink aan geloofwaardigheid gedaan op de bijstand. Maar als de uitke­ principe in alle gevallen verhaal halen. had ingeboet. Toen de wet er uiteindelijk toch ringsgerechtigde dat ontkent, moet de Alleen als er dringende redenen zijn in de doorkwam, moesten gemeenten binnen enke­ gemeente met 'harde' bewijzen komen om persoonlijke omstandigheden van de bij­ le weken in actie komen. Nu pas, enkele zélf een onderzoek te kunnen starten. standsgerechtigde, kan de gemeente afzien maanden na invoering van de maatregel, In een aantal gevallen gaat de onderhouds­ van verhaal. Welke redenen dat zijn en hoe belooft de staatssecretaris de gemeenten plichtige zelf op onderzoek uit. 'Begrijpelijk', dringend ze moeten zijn, is echter niet duide­ enkele 'vuistregels' voor de invoering van de zegt de sociale dienst, 'omdat de bijdrage van lijk. De invulling van deze criteria moet in de verhaalswet toe te sturen. Is dat ook niet 'bij­ Onderhoudscontract de onderhoudsplichtige kan oplopen tot praktijk nog plaats vinden. zonder slordig' te noemen? Tenslotte, maar zeker niet op de laatste enkele honderden guldens per maand, terwijl Bovendien moet er nu een andere bereke­ plaats, is er het emancipatoire aspect aan de het vermoeden bestaat dat zijn ex-partner ningsmethode worden gehanteerd. Bij deze LAT-relatie verhaalsmaatregel. De verhaalswet heeft naast haar uitkering nog neveninkomsten 'bruto-methode' vallen de verhaalsbijdragen Tot overmaat van ramp kondigt de staatsse­ immers in 98% van de gevallen betrekking heeft. Wij zijn niet zulke jagers, als wij soms veel hoger uit, soms zelfs driemaal hoger dan cretaris aan dat de onderhoudsplicht in de op vrouwelijke bijstandsgerechtigden en hun worden voorgesteld. Wij houden wel degelijk in de oude situatie. De verhaalsambtenaren toekomst wellicht ook voor samenwonende ex-partners. Vrouwen die na een mislukt rekening met de belangen van de onder­ vinden dat niet reëel gezien de financiële partners gaat gelden. Wat wordt dan ver­ huwelijk een eigen leven hebben opgebouwd houdsplichtige.' draagkracht van veel onderhoudsplichtigen. staan onder samenwonen? Valt een LAT-rela­ of willen opbouwen -weliswaar met behulp Daarnaast zijn er ook onderhoudsplichtigen tie waarbij (een deel van) de kosten van van een bijstandsuitkering-, zullen twaalf Rechtsongelijkheid die tot 1-8-92 niet beantwoordden aan de levensonderhoud worden gedeeld, daar ook jaar lang nog een financiële en administra­ De meeste gemeenten voerden tot 1 augustus oude verhaalscriteria en dus jarenlang niets onder? tieve band houden met hun ex-partner. De jl. een zogenaamd passief beleid ten aanzien van de gemeente gehoord hebben. Ze zijn na Dat probleem speelt nu al bij de onderhouds­ economische zelfstandigheid die zij hebben van het verhalen van Uitkeringen op onder­ een scheiding een nieuw leven begonnen, plicht van expartners. Hoe kunnen die met verkregen, is weliswaar een pseudo-zelfstan­ houdsplichtigen. D.w.z. er werd niet of nau­ vaak met een andere partner en kinderen. 'objectieve gegevens' aantonen dat hun ex­ digheid (ze blijven immers afhankelijk van welijks verhaald. En als -in gevallen van ver­ Volgens de nieuwe wet moet de gemeente nu vrouw met een ander samenwoont of een de uitkerende instantie), maar in veel geval­ haal- de onderhoudsplichtige weigerde te alsnog de uitkering van de ex-partner gaan LAT-relatie heeft? Jen hebben zij (nog) geen andere keuze. Van betalen, dan ondernam de gemeente geen verhalen. Weliswaar zal de gemeente daarbij Zoals gezegd zal daarvoor in veel gevallen de mogelijkheden voor een zelfstandig verdere actie. rekening houden met de gewijzigde situatie een beroep worden gedaan op de rechter. Dat bestaan -een bijstandsuitkering of een baan­ In enkele gemeenten wordt de verhaalsmaat­ van betrokkenen, de kosten en schulden die zal naar verwachting erg veel tijd en papier­ is de laatste optie voor veel oudere en/of regel echter al vanaf begin jaren tachtig toe­ zijn gemaakt om zich te verbeteren e.d. Maar werk gaan kosten. Nog afgezien van de uit­ slecht opgeleide vrouwen en vrouwen met gepast. Niet structureel en consequent, maar toch .. .is hier sprake van rechtvaardigheid? eindelijke opbrengst van de verhaalsactie. kleine kinderen geen echte optie. Zij hebben incidenteel en volgens door de desbetreffende Sociale diensten zijn er pessimistich over. Ten bij hun huwelijk tevens een onderhoudscon­ sociale dienst zelf opgestelde criteria. Ten eerste verwachten zij dat de betalingsdisci­ tract met twaalf jaar looptijd geslotl!n. De opzichte van andere gemeenten, maar ook pline slecht zal zijn. Op de tweede plaats redelijkheid van de verhaalswet komt hier­ binnen zo'n gemeente was er dus eigenlijk heeft de groep onderhoudsplichtigen naar mee in een ander licht te staan. schatting gemiddeld een laag inkomen; (einde rubriek Mensen) sprake van rechtsongelijkheid. Woonde de B.E.O. Designs b.v. Ingenieurs .BJ' bijstandsgerechtigde in een gemeente met· gevreesd wordt dat de jaarlijkse opbrengst een passief beleid of ontsnapte zij aan de werktuigkunde, sanitair-, klimaat-, elektro-, regel­ van 180 miljoen niet gehaald zal worden. De aandacht van een actieve sociale dienst, dan en procestechniek, software applilcaties en logistiek 10% die elke gemeente van de geïnde ver­ 11 had de onderhoudsplichtige 'geluk'. haalsbijdrage mag houden, zal dan ook naar Postbus 2020 · 1110 PA Diemen Tel. & fax Met de invoering van de nieuwe verhaalswet verwachting niet opwegen tegen het werk dat selekt (020) 6950536 komt er een einde aan deze rechtsongelijk- daarvoor verzet moet worden.

14 : :Reacties op het themanummer Maar ook daar hebben politiek, bestuur, 4. "In België rijdt men wél rustig", op pag. 7:

' ' Openbaar Ministerie en politie een gezamen­ Kennelijk nooit in België gereden! Toen onge­ i Hoewel de tijd'tussen de ontvangst van lijke verantwoordelijkheid. veer 15 jaar geleden de 100 km-limiet werd !Vrijheid & Democratie van november en de Dit oplossingsmodel kan overigens ook van i . I ingesteld, was dit om drie redenen: minder : sluitingstermijn van het decembernummer toepassing zijn bij de problematiek op gebie­ .ongelukken, energiebesparing en minder i uiterst krap was, heeft een aantal leden toch den als verkeer en milieu. milieubelasting! i nog kans gezien op het thema te reageren. Kier Brul, Waarom weer 120 zonder voldoende controle? 'Die brieven worden op deze pagina - deels Nieuwerkerk a/d Ijssel. · Alle argumenten van vroeger gelden nog ·. · i ingekort" afgedrukt. steeds! De 88-jarige Haye · Daarnaast heeft de redactie veel enthousiaste Cellentekort In een tijd dat samenhang en coördinatie niet Boersma is door de en enkele negatieve reacties ontvangen op Voor het cellentekort is op zeer korte termijn uit de verf komen, in een tijd waarin alles ver­ Friese kc-voorzitter Hein : V&D nieuwe stijl. Voor al die reacties zijn we een oplossing die aansluit op de wijze waarop keerd lijkt te gaan en maatregelen die worden Dijkstra onderscheiden ' u niet alleen zeer dankbaar, maar wij zullen velen in een cel terecht zijn gekomen: het ver­ genomen alleen maar de verwarring doen toe­ met de Gouden WO­ ook- waar mogelijk- uw goede adviezen in richten van "arbeid" in de nachtelijke uren. nemen, ·lijken thematische benaderingen niet speld. Boersma maakte het blad proberen te verwerken. De:celcapaciteit kan in de grotere inrichtingen terecht. Als parlement en regering door de drie periodes deel uit van de Friese worden verdubbeld door het laten verrichten bomen het bos niet meer zien, is het belangrij­ Statenfractie, waarvan één als voorzitter. Hij is Redactie. van ploegendiensten door gedetineerden. Eén ker het bos weer te ontdekken dan het onder­ kamercentralevoorzitter geweest en hij had helft verblijft 's nachts in de werk-, lucht- en deel boom te analyseren. langdurig zitting in de partijcommissie Verdwenen veiligheid recreatieruimte om om half 6 de andere, sla­ De samenhang is meer dan de som der delen! Landbouw. pende, helft afte lossen. Minister Hirsch­ De bedoeling van de themabladen is goed! 'WAT IKPROEFDE UIT DE ARTIKELEN Ba/lir; kandus nu al12.000 stapelbedden Probeer echter meer thema's te vinden die de was een gevoel vanmachteloosheid.. Men had bestellen. Verder is het in beslag nemen van samenhang van deelproblemen te lijf gaan. Tineke Eelkman Rooda wel. zogenaamde oplossingen, maar zocht het rijbewijs een aanvullende vrijheidsstraf die En geef ons meer tijd om te reageren! - van der Made werd ; deze' niet bij zichzelf, maar veelal bij een de belastingbetaler niets kost en politiecontro­ wethouder te i ander. le op vooral nachtelijke misdrijven behoorlijk R.A. Meijer, Albrandswaard. Voordien

i Ik schrijf deze brief op persoonlijke titel, maar kan vereenvoudigen. Den Haag. was zij WD-fractievoor- · maak daarbij gebruik van mijn ervaringen als L.Nelen, zitter. Zij heeft de portefeuilles Ruimtelijke politieman. Kruisland. Politie-reorganisatie Ordening, Volkshuisvesting, , Wij zullen door middel van maatwerk, dus op De vraag bij het thema had moeten zijn: Leidt Woonruimteverdeling, Economische Zaken, plaatselijk niveau via een integrale preventieve Eerst bos, dan bomen de politie-reorganisatie tot meer veiligheid? Openbare Werken en de coördinatie Milieu-aan­ aanpak het hoofd moeten bieden aan deze Hierbij snel enkele reacties op het thema Op korte termijn in elk geval niet. gelegenheden. problemen, 'Verdwenen Veiligheid'. De organisatie is dermate grootscheeps, dat er Die integrale aanpak betekent een gezamen­ 1. Het Kamerlid op pag. 4: "een gevangene onvermijdelijk meer tijd gaat zitten in de reor­ lijke verantwoordelijkheid van bestuur, poli­ kost ongeveer tweemaal zoveel als een bejaar­ ganisatieperikelen dan in de directe politie­ De Heer W.J.I. van Beek tiek, Openbaar Ministerie, politie en burgers. de. Gevangenen en bejaarden hebben net zorg. Daarnaast zal het herplaatsen van per­ werd dit jaar benoemd Een ieder draagt vanuit zijn/haar verantwoor­ zoveel recht op hun privacy." Bedankt voor de soneel op korte termijn ertoe leiden dat aan­ tot Gedeputeerde van de delijkheid zijn/haar steentje bij. Die verant­ vergelijking! I wezige kennis wegvloeit en weer opnieuw moet Provincie Noord-Brabant, woordelijkheden zijn bij een ieder bekend. 2. De Offlcier van Justitie op pag. 4: worden opgebouwd. Dat zijn twee onvermijde­ De inhoud van zijn porte­ Wel is het noodzakelijk dat wij elkaar op die "Verschraling van de sociale controle is een lijke gevçlgen van de gekozen aanpak, te feuille is: Financiën, toezicht gemeenten en verantwoordelijkheden moeten durven aan­ belangrijke oorzaak van !Jet verminderde weten liever in een keer alles geregeld dan via gewesten, algemene en juridische zaken, open­ spreken en dat wij daarop zelf ook aanspreek­ normbesef in onze samenleving." een geleidelijk proces er naartoe groeien. bare nutsbedrijven, automatisering en informa­ baar zijn. Alle betrokkenen moeten in deze Is het omgekeerde niet eerder waar? De over-. Wellicht een verstandig besluit als de veilig­ tievoorziening. situatie op _basis van gelijkwaardigheid dan heid overtreedt zelf (o.a. ministers op de weg) heid dan maar op middellange termijn aan­ ook regelmatig met elkaar in conclaaf gaan. normen en regels. Hier hoort het eerst normo­ zienlijk toeneemt. Het tragische is dat dat We zullen dan ook allereerst preventieve vertredend gedrag te worden vervolgd en echt mag worden betwijfeld d.w.z. in ieder De 31-jarige Onno Hoes maatregelen moeten nemen. Daarbij denk ik gestraft! geval in de regi_o die ik kan overzien, te weten uit 's-Hertogenbosch aan de juiste infrastructurele maatregelen, 3. 'Drugsrelated crimes' op pag. 5. Als er een de Gooi- en Vechtstreek. werd op 1 december beë­ juiste planologische beslissingen, mogelijkhe­ "gedoogbeleid" op het gebied van de soft­ Als gemeenteraadslid van een partij die ijvert digd als lid van den voor een flexibele aanpassing van plaat­ drugs is met toegestane verkooppunten; er een voor meer zichtbare politie, kun je er alleen Provinciale Staten Noord­ selijke regelgeving, criminaliteits-preventie- "gedoogbeleid" bestaat t.a.v. prostitutie en er maar knarsetandend kennis van nemen. Veel Brabant. Hij kreeg de portefeuilles 'Economische . maatregelen, voorlichting e.d. een "gedoogbeleid" tót de Bijlmerramp heeft meer mogelijkheden staan raadsleden name­ Zaken' en 'Cultuur en Onderwijs' Op die wijze kunnen diverse vormen van cri­ bestaan voor illegalen dan weten we dat de lijk niet meer ter beschikking. Daarom kan ik minaliteit op plaatselijk niveau beter worden "crimes" relaties hebben naar drugs, prostitu­ mij volledig vinden in de uitspraak van burge­ bestreden en dan denk ik aan woning inbra­ tiè en illegalen en dat de samenhang tussen meester Kamphuis van Bloemendaal dat de De heer N.A. Kaneel is voorzitter geworden van ken, auto-inbraken, fietsendiefstallen en van­ deze zaken veel te weinig de aandacht krijgt. reorganisatie van de politie een stap terug is. de WO-afdeling Deventer. Hij is de opvolger dalisme. Uiteraard is het zo dat als deze Samenhang zien en coördineren is iets waar van de heer J.P. Zijl, die 10 jaar de voorzittersha­ maatregelen tekort schieten wij te allen tijde politiek, kabinet en parlement niet sterk in A.f. Gouka, VVD-gemeenteraadslid, I mer hanteerde. terug moeten kunnen vallen op repressie. zijn. Bussum. __j

SPECIALITEITEN RESTAURANT ~À "Het Kasteel van Rhoon" b.v. l~~~ RESTAURANT Tevens zalen voor recepties, diners en vergaderingen. S.G. Abel Dorpsdijk 63, 3161 KD Rhoon, teL: 01890-18896/ 18884/ 18488 Kloksteeg 3 Leiden Telefoon 071 123053

15 SYMPOSIUM ~ VORMINGS· TELDERS· EN SCHO· STICHTING LINCiSDACi

vrijdag 22 januari 1992 30 JANUARI 1993

'VAN THORBECKE TOT TELDERS' AANVANG: 10.00 UUR POSTILJONMOTEL BUNNIK 13.30- 17.30 uur in de Senoutskamer van de R.U.G., Broerstraat 5 te Groningen. Op de traditionele landelijke dag voor vor­ ming en scholing wordt het cursusaanbod en Sprekers zijn o.a. prof. dr.). Th.). van den trainingsprogramma van de Haya von Berg, hoogleraar parlementaire geschiedenis Somerenstichting gepresenteerd. Tevens kunt Rijksuniversiteit Leiden, en prof. dr. E.H. u informatie verzamelen tijdens het 'shop­ Kossman, emeritus hoogleraar moderne pen' en van gedachten wisselen met trainers, geschiedenis van de Rijksuniversiteit inleiders en V&S-functionarissen. Groningen. WOORDEN DRINGEND VERZOEK Deze dag is bedoeld voor vormings- en scho­ Tijdens het symposium, dat samen met het aan degenen die foto's insturen lingsfunctionarissen, trainers, inleiders, Documentatiecentrum Nederlandse Politieke voor Vrijheid & Democratie i.v.m. HEBBEN HUN bestuurders van afdelingen en centrales. Partijen en uitgeverij Van Gorcum (Assen) het regio-katern. Kortom voor een ieder die zich inzet voor of wordt georganiseerd, zal de bundel 'Van Wilt u s.v.p. geen kleurenfoto's zen­ BETEKENIS interesse heeft in, vorming en scholing. Thorbecke tot Telders. Hoofdpersonen uit de den maar gewone zwart-wit kieken. geschiedenis van het Nederlands Liberalisme Te vaak blijkt dat bij afdruk in Dit is de titel van het net uitgekomen boek Dit jaar zal speciale aandacht worden gege­ vóór 1940' worden gepresenteerd. Het eerste zwart-wit van kleurenfoto's te wei­ van Frits Bolkestein. Het omvat artikelen, toe­ ven aan o.a. de Leergang Gemeenteraad. Met exemplaar wordt overhandigd arm Frits nig kwaliteit overblijft om ze in het spraken en interviews die hij tussen zijn oan­ de Gemeenteroodsverkiezingen in het vizier Bolkestein. blad mee te kunnen nemen. treden als fractievoorzitter op Koninginnedag zijn ( of worden ) de cursussen geactualiseerd Het boek dat in de winkel f 35,- zal kosten, 1990 en oktober 1992 heeft gehouden. en vernieuwd. 30 januari zal hiervan een kunt u tijdens het symposium voor f 25,­ Dit boek bevat ondermeer Bolkesteins opvat­ korte presentatie worden geÇJeven. kopen. tingen over het Europa na Maastricht, De plaats is het Postiljonmotel te Bunnik. JUBILEUMm Ontwikkelingssamenwerking, de integratie Deze locatie is zowel met het openbaar ver­ Aanmelding is noodzakelijk gezien de van minderheden en vele andere onderwer­ voer als met de auto goed bereikbaar. U beperkte ruimte. lERING pen. Ook treedt de schrijver erin op als inter­ wordt deze dag om 10.00 uur ontvangen met Dit kan tot 15 januari 1993 schriftelijk bij: viewer van Francis Fukuyama, Elie Kedourie koffie. Het is ons streven de dag met een Prof. Mr. B.M. Teldersstichting, Op 24 januari 1993 bestaat de VVO 45 jaar. Dat en Peter Bauer. gezamenlijke lunch (tot uiterlijk 13.30 uur) Koninginnegracht 55a, 1514 AE Den Haag. gaan we vieren op zaterdag 23 januari 1993 Ook PvdA-fractieleider Thijs Wöltgens hield te besluiten. Tel: 070- 363 19 48; Fax: 070- 363 19 51. met een grote happening in de Gosterpoort in een boek ten doop. Hij noemde het 'Lof van Op bovenstaand telefoonnummer kunt u ook Groningen. de Politiek'. Beide politici namen elkaars eer­ Om alvast een indruk te krijgen van het aan­ nadere informatie over het symposium en/ of ste exemptoor in ontvangst in de nieuwe tal mensen dat wij kunnen verwachten het boek inwinnen. Het programma ziet er als volgt uit: behuizing van het Perscentrum Nieuwspoort (mede i.v.m. de te bestellen maaltijden), ver­ 13.30- 14.00: ontvangst zoeken wij u zich zo snel mogelijk bij ons op 14.00- 16.30 uur: symposium "De rol van poli­ 'Woorden hebben hun betekenis' is voorf te geven. Dat kan schriftelijk bij de Haya van tieke partijen na het jaar 2000" 34,95 te koop in de boekhandel. Uitgeverij Somerenstichting, postbus 30836, 2500 GV 's­ 16.30- 17.30 uur: aperitief Prometheus. ISBN 90 5333 1328. Gravenhage. Op ons telefoonnummer 070- 17.30- 19.30 uur: lopend buffet 361 30 10 kunt u ons ook bereiken voor vra­ 19.30- 19.35 uur: Adri Oees, kc-voorzitter gen en nadere informatie. Groningen 19.35- 19.45 uur: VVD-voorzitter Oian van U komt toch ook?! Leeuwen -Schut 19.45- 20.05 uur: Politiek leiderFrits Bolkestein 20.05- 20.35 uur: Feestrede door Henk Vonlzofr; Commissaris der Koningin in ' ' ~ .. - - ' . (~roningen - . ' . 0 20.35-21.30 uur: Seth Gaaikemamet een

confermee toegespitst op de jarige VVO VVD-afdelings- en regionale huis-aan-huisbla­ den, de stadsradio of het regionaal t.v.-kanaal Het symposium is grntis. Kaarten à f 45,- voor hebben de functie van deze rubriek in de loop het I.Jtlf(et plus het avondprogramma of kam·- der laatste jaren overgenomen. Wel zullen wij u ten à f 12,50 p.p. alléénvoor het avondpro­ van grote VVD-evenementen op de hoogte blij­ ven houden. grmmna zijn verkrijgbaar bij de Provinciale Voor dit blad waren geen spreekbeurten na 16 Propagandisten o( door overrnaicing van het december gemeld. bedrag op gironummer 379 62 45 of bankreke­ De spreekbeurtenrubriek zal met ingang ning: 35.77.14.962 t.n.v. VVO-kamercentrale van het nieuwe jaar komen te vervallen. Al Groningen. Scheemda. Oe betaling moet voor 10 uit de ~JIPO-enquête bleek dat er weinig januari plaatsvinden. belangstelling voor bestond.

16