Polacy Obronią 8 6 1 7 7 9 Tytuł Mistrzów Nato?

Wywiad z Janem-Krzysztofem Dudą Szkoła „Mata” „Cracovia” London Chess Classic

...CAŁY W KOLORZE Nr 1 (65) 2017

1926

O Y

L Ofi cjalne czasopismo

Polskiego Związku Szachowego

W C

I w tym ISSN 1689‑6343 A A ( Z Z E K S Cena 5% VAT Nakład 1500 egz. 9,90 zł

Szachy i wojsko Prenumerata – najlepszy sposób kupienia „Mata”. Zobacz s. 31 s. Zobacz „Mata”. kupienia sposób najlepszy – Prenumerata

R Czy 1 0 1 0 7 4 3 6

9 polacy obronią 8 6 1 7 7 9 tytuł mistrzów nato?

PISZĄ I KOMENTUJĄ: HEBERLA, MIŚTA, PIORUN, PRZEDMOJSKI, TOMCZAK w ceremonii otwarcia udział wzięli m.in. (od lewej): Bogdan Ścibut – dyrektor generalny MoN, krzysztof Pajączek – grający prezes wiceprezes Pzszach adam dzwonkowski wręczył puchar dla stowarzyszenia „solvitur ambulando” i dyrektor generalny gIF, andrzej dariusza sycza za napisanie pracy magisterskiej na temat szachów. dera – minister w kancelarii Prezydenta rP (również biorący udział Nagrodę w imieniu nieobecnego ze względów zdrowotnych w mistrzostwach) oraz dobrosław dowiat-urbański – szef służby Cywilnej. podporucznika odebrał płk tomasz Malinowski – przewodniczący to piękne nawiązanie do szachowych tradycji II rzeczypospolitej Międzynarodowego wojskowego komitetu szachowego

II MPaP zgromadziły na starcie liczne grono pracowników arcymistrz Jacek gdański zawzięcie walczył o tytuł w turnieju administracji rządowej i samorządowej, w tym kilkoro mistrzów blitza. wśród kibiców widoczni są m.in. członek zarządu Pzszach i arcymistrzów Łukasz turlej, minister andrzej dera, poseł tadeusz Cymański i prof. tadeusz wolsza (trzeci z prawej, w głębi) II Mistrzostwa Polski Administracji Publicznej w obiektywie zawodnicy rywalizowali o 24 komplety medali w kategoriach indywidualnych oraz Marka Skrzypczaka o 6 pucharów w klasyfi kacji drużynowej. Na zdjęciu grupowym uczestnicy oraz organizatorzy

w kategorii kobiet zwyciężyła mf. Milena Magnucka przed Jagodą w turnieju szachów szybkich wygrał am. robert kuczyński, drugi gołek i byłą dwukrotną medalistką olimpijską mm. grażyną był por. Mateusz sypień, a trzeci Paweł sygulski szmacińską W numerze

BICIE W PRZELOCIE SZACHY W SZKOLE s. 4 s. 20-21 Rekord frekwencji w Spodku! ŚWIAT Ewa Brożek s. 5 London Chess Classic Adam Bukojemski, s. 22-23 Niesamowity pionek Malcolm Pein Paweł Dudziński,

y Jacek Tomczak Szanowni POLSKA s. 6-7 Najlepsi szachiści s. 24 „Maty w szkole” – wśród urzędników materiały dydaktyczne Czytelnicy c O strows Foto Michał Trybusz Maciej Sroczyński s. 8-10 XXXV JĘZYKOZNAWSTWO uże wrażenie wywarł na mnie skład Komitetu Honorowe- Międzynarodowy Memoriał s. 27-30 Angielsko-polski go II Mistrzostw Polski Administracji Publicznej. Galerię naj- Szachowy im. Ludwika słownik szachowy, cz. 2 D ważniejszych osobistości, które wsparły tę szachową inicjaty- Zamenhofa Marcin Maciaga wę, otwiera bowiem premier RP Beata Szydło. Widać, że szachy powoli Leszek Zega, Bartłomiej Heberla wracają na należne im miejsce. A tylko kwestią czasu pozostaje większe SZKOŁA MATA i bardziej wymierne wsparcie szachistów ze strony władz centralnych. s. 13 „Cracovia”? s. 25 Rozwiązuj z mistrzami W poprzednim „Macie” tematami przewodnimi były: mecz o mi- Strzał w dziesiątkę! świata! Siła pionka strzostwo świata oraz szachy i językoznawstwo. Bieżący numer stoi Aleksander Miśta, Kacper Piorun pod znakiem uwypuklenia związków gry królewskiej z wojskowością. Paweł Dudziński W końcu Polska może się chlubić aktualnymi mistrzami NATO! Okład- s. 32-33 Powrót króla kowy artykuł z należną pieczołowitością opracował mistrz Rafał Przed- s. 26 WYWIAD: Ostrzę sobie Jacek Tomczak mojski. zęby na kolejne lata! W ostatnich tygodniach rozegrano kilka ważnych turniejów. Poza Jan-Krzysztof Duda s. 34 Kombinacje z London MPAP były to opisywane przez nas na kolejnych stronicach „Mata”: Chess Classic Ogólnopolskie Mistrzostwa Szkół i Przedszkoli w Katowicach, któ- SZACHY I WOJSKO Adam Bukojemski re okazały się największą imprezą w historii polskich szachów, XXXV s. 14-19 Sukcesy i ciekawa Międzynarodowy Memoriał im. Ludwika Zamenhofa w Białymstoku, historia szachów w wojsku s. 38 Rozwiązania kombinacji gdzie rewelacyjny wynik uzyskał Bartłomiej Heberla (widzimy go na Rafał Przedmojski Adam Bukojemski plakacie „Mata”), czy kolejna odsłona Międzynarodowego Festiwalu Szachowego „Cracovia”. W Krakowie wygrał nasz stały współpracow- s. 19 Wpływ szachów KRONIKA, KOMUNIKATY nik Aleksander Miśta. Inny nasz korespondent, Adam Bukojemski, na dowódcę wojskowego I KORESPONDENCJE przysłał relację z London Chess Classic, wraz ze zbiorem kombinacji Dariusz Sycz s. 35-37 pochodzących z tychże zawodów. Nieosobowym bohaterem tego „Mata” będzie jednak skromny pio- PUBLICYSTYKA PLAKAT MATA nek. Najmniejsza bierka okazuje od czasu do czasu swój potencjał, s. 10-11 Szachy polskie s. 12 Bartłomiej Heberla siejąc niesamowity zamęt na szachownicy. Stąd tytuł artykułu: „Nie- (alternatywne). Czy możliwy Tomasz Jarocki samowity pionek”, z którym powiązana jest rubryka mistrzów świata jest „reset” w teorii otwarć? i „Maty w szkole”. Sławomir Strumiło GALERIE W dziale „Publicystyka” prof. Sławomir Strumiło prezentuje pomysł s. 2 II Mistrzostwa Polski na pewną niewielką modyfikację zasad gry (chodzi o początkowe usta- Administracji Publicznej wienie figur). Przy czym szachy Fischera wydają mu się zbyt radykalną Okładka (od lewej): Mateusz Sypień, Marek Skrzypczak transformacją startowego układu. Choć sam mógłbym zaliczyć siebie Kamil Cichy, Sławomir Kędzierski, do grona szachowych konserwatystów, uważam, iż warto zainicjować Dariusz Sycz, Marcin Pietruszewski, s. 39 Ogólnopolskie dyskusję na ten temat. Tym bardziej, że być może w przyszłym roku, Damian Graczyk i Rafał Przedmojski. Mistrzostwa Szkół i Przedszkoli przy okazji Memoriału Zamenhofa, zorganizowany zostanie turniej Brak Sławomira Kraińskiego w Katowicach „szachów polskich”, jak nazwał tę odmianę gry królewskiej prof. Stru- Carl Portman Walkusz Fotografia miło. Zachęcam także do zapoznania się z krótkim wywiadem z młodym reprezentantem Polski Janem-Krzysztofem Dudą pt. „Ostrzę sobie Gdzie można kupić Mata? zęby na kolejne lata”, jak również z analizą zwycięskiej partii Magnu- Salony sieci Empik na terenie całego kraju sa Carlsena z Siergiejem Karjakinem na MŚ w Nowym Jorku autorstwa arcymistrza Jacka Tomczaka. Polski Związek Szachowy, Aleje Jerozolimskie 49, Warszawa Biuro czynne: poniedziałek – piątek, 9:00-17:00 Redaktor naczelny Paweł Dudziński Krakowski Klub Szachistów, ul. Prądnicka 43, Kraków Klub czynny: poniedziałek – piątek od 16:30

Redaktor naczelny: Piotr Kaim, am. Michał Krasenkow, To‑ Prenumerata i zakupy przez Internet: mf. Paweł Dudziński masz Lissowski, am. Aleksander Miśta, [email protected] ([email protected]) mm. Piotr Murdzia, am. Kacper Piorun, Łamanie: jmsz Stali współpracownicy: am. Bartosz Soćko, am. Monika Soć‑ Korekta: Kinga Dudzińska Wydawca: Polski Związek Szachowy am. Mateusz Bartel, mf. Michał Bar‑ ko, mf. Maciej Sroczyński, am. Dariusz Druk: Adres: Al. Jerozolimskie 49 tel, mm. Jacek Bielczyk, Adam Buko‑ Świercz, am. Jacek Tomczak, am. Rado‑ 00−697 Warszawa jemski, am. Jan‑Krzysztof Duda, Adam sław Wojtaszek, am. Jolanta Zawadzka ISSN 1689−6343 Dzwonkowski, am. Grzegorz Gajewski, Internet: www.pzszach.pl polska

W skład Komitetu Honorowe- go weszli m.in.: Stanisław Kar- czewski – marszałek Senatu RP, Najlepsi szachiści Mateusz Morawiecki – wicepre- mier, minister rozwoju i minister finansów, Mariusz Błasz- czak – minister spraw wewnętrz- nych i administracji, Witold Bań- wśród urzędników ka – minister sportu, jak również posłowie, senatorowie, ministro- wie, dyrektorzy generalni mini- Po raz drugi pracownicy administracji publicznej zmierzyli się w mistrzostwach Polski sterstw i urzędów, a także inni w szachach szybkich i błyskawicznych. Do rywalizacji przystąpiło blisko 200 uczestników. przedstawiciele administracji oraz służb mundurowych. Zawody rozegrane zostały Michał Trybusz wzięli udział także pracownicy Ministerstwo Sportu i Turystyki w siedzibie Ministerstwa Roz- administracji samorządowej. udzieliło finansowego wsparcia woju. Uczestnicy rywalizowali ormuła zawodów rozgry- Organizatorem turnieju był na rzecz organizacji mistrzostw. o 24 komplety medali w katego- wanych 9 i 10 grudnia zo- Polski Związek Szachowy we Patronat nad turniejem obję- riach indywidualnych oraz 6 pu- F stała rozszerzona wzglę- współpracy z Towarzystwem ła Prezes Rady Ministrów Beata charów w zmaganiach zespoło- dem poprzedniej edycji. Wtedy Edukacyjno-Sportowym „Solvi- Szydło. wych. Poza kategorią open przy- to do rywalizacji przystąpili tylko tur Ambulando” oraz Stowarzy- pracownicy administracji rządo- szeniem Absolwentów Krajowej wej. Tym razem w zmaganiach Szkoły Administracji Publicznej. Marek S krzy pc zak

Ministerstwo Obrony Narodowej drużynowy mistrz Polski administracji publicznej w szachach szybkich i błyskawicznych ppłk Sławomir Kędzierski świetnie zorganizowanych MPAP kapitan drużyny WP niewątpliwie przyda nam się Reprezentacja Wojska Polskiego w Budapeszcie w walce o obro‑

Marek S krzy pc zak zdominowała drużynową kla‑ nę tytułu. Na wyróżnienie wśród syfikację MPAP 2016 zarówno żołnierzy zasługuje por. Mateusz w szachach błyskawicznych, jak Sypień, który zdobył srebrny me‑ Arcymistrz Jacek Gdański i szybkich, zdobywając cztery złote dal indywidualnie w szachach ZUS, mistrz Polski administracji publicznej w szachach błyskawicznych puchary. Zwraca uwagę fakt, że 5 szybkich. Cieszy także przyznanie z 6 tzw. zawodników punktujących przez PZSzach pucharu oraz na‑ Jestem bardzo zadowolony, bo nizowany. Można powiedzieć, że to aktualni drużynowi mistrzowie grody finansowej ppor. Dariuszo‑ złoty medal zawsze cieszy. To jest to tylko mistrzostwa administra‑ NATO. Doświadczenie zebrane wi Syczowi za napisanie pracy ma‑ świetny turniej, znakomicie zorga‑ cji, ale to aż mistrzostwa Polski. podczas silnie obsadzonych oraz gisterskiej o tematyce szachowej.

II MPAP w Szachach Szybkich II MPAP w Szachach Błyskawicznych Warszawa, 10 grudnia 2016 r., 7 rund, 102 ucz. Warszawa, 9 grudnia 2016 r., 9 rund, 91 ucz. 1. am. Robert Kuczyński Ministerstwo Skarbu Państwa 2469 6,0 1. am. Jacek Gdański Centrala ZUS w Warszawie 2424 8,0 2. Mateusz Sypień Ministerstwo Obrony Narodowej 2211 6,0 2. Zbigniew Gałyga Urząd Miejski w Tychach 2149 7,0 3. Paweł Sygulski Urząd Gminy w Czarnej 2249 6,0 3. mf. Tomasz Pacuszka Powiatowy Urząd Pracy w Grudziądzu 2219 7,0 4. mf. Aleksander Kraiński Urząd Miejski w Grudziądzu 2135 6,0 4. am. Robert Kuczyński Ministerstwo Skarbu Państwa 2477 7,0 5. am. Jacek Gdański Centrala ZUS w Warszawie 2425 5,5 5. Rafał Przedmojski Główny Inspektorat Farmaceutyczny 2276 7,0 6. Marcin Pietruszewski Ministerstwo Obrony Narodowej 2060 5,5 6. Krzysztof Ciemniak Urząd Celny w Bydgoszczy 2089 7,0 7. mfk. Milena Magnucka Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego 1847 5,5 7. Mateusz Sypień Ministerstwo Obrony Narodowej 2188 6,5 8. mf. Jacek Markiewicz Ministerstwo Środowiska 2300 5,5 8. Sławomir Kraiński Ministerstwo Obrony Narodowej 2118 6,5 9. Jagoda Gołek Urząd Miejski w Poznaniu 2013 5,5 9. Jagoda Gołek Urząd Miejski w Poznaniu 2122 6,0 10. Rafał Przedmojski Główny Inspektorat Farmaceutyczny 2354 5,0 10. Paweł Sygulski Urząd Gminy w Czarnej 2137 6,0

6 Nr 1 (65) 2017 polska znano także tytuły dla amatorów, czeń Społecznych), a w szachach którzy posiadali w dniu przepro- szybkich arcymistrz Robert Ku- wadzenia zawodów ranking nie- czyński (Ministerstwo Skarbu przekraczający 1600 punktów Państwa). W kategorii kobiet za- Elo lub 1600 rankingu krajowe- wody zakończyły się wygraną Ja- go (w przypadku braku rankingu gody Gołek z Urzędu Miejskie- FIDE). Pierwszy dzień upłynął go w Poznaniu (szachy błyska- na zmaganiach w szachach bły- wiczne) oraz Mileny Magnuc- skawicznych. Drugiego dnia ry- kiej z Urzędu Marszałkowskiego walizowano o mistrzostwo Pol- Województwa Wielkopolskiego ski w szachach błyskawicznych. (szachy szybkie). – Szachy to piękna, królew- Dodatkowo prezes Polskiej ska gra, która ma bardzo dużo Izby Informatyki i Telekomuni- wspólnego z administracją. kacji przygotował puchary dla Przede wszystkim i w admini- najlepszych pracowników admi- stracji, i w szachach trzeba dużo nistracji publicznej w kategorii myśleć. Sądzę, że dlatego właśnie „Informatyka i telekomunika- cieszy się ona tak dużą popular- cja”. W szachach błyskawicznych nością wśród pracowników ad- nagroda trafiła do Piotra Cubały ministracji publicznej – powie- (NIK), a w szachach szybkich na- dział Dobrosław Dowiat-Urbań- grodzony został Adam Adamski ski, szef Służby Cywilnej, w roz- (MON). mowie z reporterami PZSzach. Mistrzostwa zakończyły się Wśród zawodników obserwo- dużym sukcesem organizacyj- wać mogliśmy m.in. Tadeusza nym i medialnym. Informacje Marek S krzy pc zak Cymańskiego – posła na Sejm o wydarzeniu znaleźć można było RP, Andrzeja Mioduszewskiego m.in. w programach TVP War- – senatora RP i Andrzeja Derę – szawa, na antenie RMF FM czy Arcymistrz Robert Kuczyński ministra w Kancelarii Prezyden- na portalach organizacji samo- Ministerstwo Skarbu Państwa, mistrz Polski administracji publicznej ta RP. rządów terytorialnych. Wszelkie w szachach szybkich doniesienia na ten temat znajdu- Arcymistrzowie na medal ją się na oficjalnej stronie turnie- O wyrównanym poziomie świad‑ zadecydowała o końcowej kla‑ W najbardziej prestiżowej ka- ju: www.mpap.pzszach.pl. czy fakt, że czterech zawodni‑ syfikacji. Cieszę się, że to mi się tegorii open, w szachach błyska- Już teraz zapraszamy na ko- ków miało tyle samo punktów poszczęściło i zostałem mistrzem wicznych zwyciężył arcymistrz lejną edycję, która zaplanowana i dopiero dodatkowa punktacja Polski. Jacek Gdański (Zakład Ubezpie- jest na 8-9 grudnia 2017 roku. Marek S krzy pc zak Marek S krzy pc zak

Milena Magnucka Jagoda Gołek Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, mistrzyni Pol- Urząd Miejski w Poznaniu, mistrzyni Polski administracji publicznej ski administracji publicznej w szachach szybkich w szachach błyskawicznych Jako juniorka dużo grałam w róż‑ Szachy bardzo rozwijają kreatyw‑ Myślę, że to bardzo dobra inicja‑ nych środowisk, co stanowi do‑ nych turniejach szachowych, repre‑ ność, a także logiczne myślenie. To tywa. skonałą okazję do integracji pra‑ zentowałam swoje województwo przydaje się w pracy w administra‑ To wyjątkowe mistrzostwa, bo cowników administracji rządowej i kraj. Obecnie gram sporadycznie. cji rządowej czy samorządowej. rzadko spotyka się tyle osób z róż‑ i samorządowej.

Nr 1 (65) 2017 7 szachy i wojsko Carl PortMaN Polscy mistrzowie Nato. od lewej: płk tomasz Malinowski (kierownik drużyny i przewodniczący IMCC), por. Mateusz sypień, ppor. dariusz sycz, sierż. pchor. damian graczyk, rafał Przedmojski, st. sierż. sławomir kraiński, st. szer. pchor. kamil Cichy, ppłk sławomir kędzierski (kapitan drużyny) i kpr. pchor. Marcin Pietruszewski. shrivenham, 2016 r.

tujący złoto Polakom w pojedyn- W 2016 roku wojskowi szachiści odnieśli kilka cennych sukcesów, a jednocześnie ku z Hansem Christophem An- dzięki współczesnym badaniom i książkom fanów szachów coraz lepiej poznajemy dersenem (2214; 5 pkt.). Oto naj- ważniejsza partia ostatniej run- fascynujące historie związane z wojskiem i królewską grą. dy z komentarzami zwycięzcy:

komentuje Rafał Przedmojski i Indywidualnych Mistrzostwach Zwycięska drużyna otrzy- kpr. pchor. Marcin Pietruszewski NATO w Szachach w Akademii mała przechodnią ośmiokilo- akt, że szachy są obecnie Obrony Zjednoczonego Króle- wą rzeźbę przedstawiającą kró- Marcin Pietruszewski (2163) całkiem popularne w Si- stwa Wielkiej Brytanii i Irlandii la Kanuta II Wielkiego. Warto Ulrich Bohn (2146) łach Zbrojnych RP, widać Północnej w Shrivenham. Pola- przypomnieć, iż był to sławny Mistrzostwa NATO w Shrivenham, F 7 runda, B06 było po wynikach II Mistrzostw cy zdobyli drużynowe złoto po król Danii oraz Anglii i Norwe- Polski Administracji Publicznej raz pierwszy w historii zawodów gii z polskimi korzeniami. Hi- 1.e4 g6 2.d4 Fg7 3.Hc3 d6 4.f4 rozegranych w grudniu w War- (liczył się wynik pierwszej czwór- storycy przypuszczają, że był a6 5.Hf3 b5 6.Fd3 Hd7 7.e5 c5 szawie. Zawodnicy Minister- ki zawodników: 20,5 punktu z 28 wnukiem Mieszka I i Dobra- Jeden z najostrzejszych warian- stwa Obrony Narodowej zdo- możliwych do zdobycia). Wywal- wy. Jego matką była ich córka tów. Można grać w pozycyjnym byli tytuł drużynowego mistrza czyli także brązowy medal in- Świętosława, siostra Bolesława stylu 7...Fb7 8.De2 e6 (8...c5 Polski w szachach szybkich dywidualnie oraz srebro w tur- Chrobrego. Jej synami z mał- 9.Hg5 z dużą przewagą, R. Ho- i błyskawicznych, a porucznik nieju szachów błyskawicznych. żeństwa z królem Danii i Nor- whannisjan – A. Minasjan, 2012) Mateusz Sypień z 21. Brygady W mistrzostwach wzięło udział wegii Swenem Widłobrodym 9.a4 b4 10.He4 F×e4 11.F×e4 d5 Strzelców Podhalańskich wy- 98 zawodników z 19-stu drużyn, byli 2 duńscy królowie: Harald 12.Fd3, Z. Nagy – L. Kolus, 2002. walczył tytuł wicemistrza Pol- w tym 16-stu narodowych. Dru- II Svensson i Kanut II Wielki. 8.Fe4 Tb8 9.O-O c×d4 ski w szachach szybkich. War- gie miejsce zajęła armia niemiec- Złoto zostało wywalczone do- Myślę, że lepsze jest 9...b4 10.Ha4 to zauważyć, że poziom sporto- ka, trzecie Siły Zbrojne Danii. In- piero w ostatniej rundzie. Jej bo- Dc7 11.d×c5 H×c5 12.H×c5 D×c5+ wy mistrzostw był wysoki: gra- dywidualnie zwyciężył Duńczyk, haterami byli grający z Niemca- 13.Dd4 D×d4+ 14.H×d4 Fd7 li m.in. arcymistrzowie Robert mistrz FIDE Finn Pedersen (Elo mi kpr. pchor. Marcin Pietru- 15.Hf3, C. Balogh – O. Almeida, Kuczyński (mistrz Polski w sza- 2249; 6,5 pkt. z 7 partii), które- szewski z Wojskowej Akademii Quintana 2010. I białe nie mają chach szybkich) i Jacek Gdań- mu udało się także triumfować Technicznej, który białymi poko- tak silnej inicjatywy, jak w par- ski (mistrz Polski w blitzu) oraz w blitzu (7 pkt. z 9 partii), drugi nał Ulricha Bohna (2159; 4,5 pkt.) tii, ale mój przeciwnik także był wielu innych mistrzów. był Niemiec, mistrz FIDE Mark oraz ppor. Dariusz Sycz z Cen- w bojowym nastroju. Gorsze jest Wcześniej, w sierpniu, repre- Helbig (2311, 6 pkt.). Szczegółowe trum Szkolenia Wojsk Inżynie- 9...Hh6 10.e×d6 e×d6 11.f5 z ata- zentacja Sił Zbrojnych RP zajęła wyniki są dostępne na stronie: ryjnych i Chemicznych, który kiem. I miejsce w XXVII Drużynowych www.natochess.com. czarnymi zdobył remis gwaran- 10.D×d4 b4 11.He2 14 Nr 1 (65) 2017 szachy i wojsko

Obiektywnie lepsze było 11.Ha4, ale obawiałem się 11...Da5 i mu- siałbym grać 12.b3, co wygląda- łoby trochę niebezpiecznie po 12...Hgf6. 11...Hh6 Pozwala białym na rozwinięcie inicjatywy. Czarne powinny za- grać 11...Dc7 12.Fe3 Fb7 13.Da7 Hh6 14.F×b7 T×b7 15.D×a6 Hf5 z małą przewagą białych i prak- tycznymi problemami w pozy- cji z powodu presji na skrzydle hetmańskim. Możliwe było też 11...Hc5 12.Fc6+ Fd7 13.F×d7+ D×d7 14.Td1 z małą przewagą białych. m a n Carl Port Widok na salę gry podczas zwycięskich dla Polaków Mistrzostw NATO

12.Da7!N 14...Tb5?! 19...Tb7 20.F×b7 F×b7 21.a3 tu), ppłk Sławomir Kędzierski Zgodnie z moją bazą danych Ten ruch pokazuje, że czarne b×a3 22.T×a3 Hf5 23.Hbd4 (2034; drużyna NATO; 21. miej- jest to nowinka, chociaż sama nie mają pomysłu, co grać. Lep- Hg3 24.Rh2! Hh5 25.He2 h6 sce indywidualnie; 4,5 punk- idea jest znana z partii A. Kova- sze było wybranie jednej z nastę- tu), st. sierż. Sławomir Kraiński čević – T. Hillarp Persson, Bu- pujących możliwości: 14...Db6+ (2113; 8. miejsce indywidualnie; dwa 2009. Takie posunięcie jest 15.Fe3 Hc5 16.D×b6 T×b6 5 punktów), kpr. pchor. Mar- trudne do zneutralizowania, 17.Fd5 lub 14...Fb7 15.F×b7 cin Pietruszewski (2163; 11. miej- ponieważ hetmańskie skrzy- Dc7 16.D×a6 T×b7 17.e×d6 e×d6 sce indywidualnie; 5 punktów) dło czarnych jest sparaliżowane 18.Hed4 Hc5, w obu przypad- Rafał Przedmojski (2343; brą- i grozi manewr He2-d4-c6. kach z przewagą białych. zowy medal indywidualnie; 12...O-O 13.Td1!? 15.Fe3 Ta5? 5,5 punktu), ppor. Dariusz Sycz Dokładniejsze było zagranie To nie może być dobra pozy- (2143; 5. miejsce indywidualnie; najpierw 13.h3, ale posunięcie cja dla czarnej wieży... Nale- 5 punktów), por. Mateusz Sypień w partii jest bardziej jadowite żało grać 15...Hf5 16.F×f5 g×f5 (2251; 6. miejsce indywidualnie; i czarne mają praktyczny pro- 17.Hed4 Tb7 18.D×a6 z dużą 5 punktów). blem ze znalezieniem dobrej przewagą białych. 26.g4! Ważna dla końcowego suk- odpowiedzi. 16.Hed4 Białe łapią jeszcze w sidła cesu polskiej drużyny była obec- 13...Te8? Białe mają wygraną pozycję. skoczka. ność przedstawiciela Wojsko- Nie jestem zdziwiony tym błę- 16...Db6 17.Hb3 26…H×f4 27.H×f4 H×e5 wego Stowarzyszenia „Sport- dem, gdyż jedyną szansą na Teraz białe muszą wziąć ja- 28.Hd2 Hc6 29.Ff2 F×b2 -Turystyka-Obronność”, arcy- kontrgrę było paradoksalne kość gońcem, co jest gorsze, 30.Tb3 Fe5 31.T×b7 F×f4+ mistrzyni Agnieszki Brustman, 13...d×e5 14.H×e5 F×e5 15.f×e5 niż wzięcie skoczkiem. Lepsze 32.Fg3 Fg5 33.He4 Fe3 pretendentki do tytułu mistrzy- Hg4 16.D×b8 (16.e6 f×e6 17.h3 było 17.D×b6 H×b6 18.Hb3 Hc4 34.Te1 Fd4 35.H×d6 Td8 ni świata w latach 80., obec- Hgf6 18.Ff3 e5 19.Fh6 Te8 19.H×a5 z wygraną pozycją. 36.Tc7 e×d6 37.T×c6 d5 38.T×a6 nie znanej arbiter międzynaro- z szansami) 16...H×b8 17.T×d8 17...D×a7 18.F×a7 Tb5 Rg7 39.Td6 Tc8 40.Te2 1–0. dowej, która zapewniła repre- T×d8 18.Ff4 h6 i białe muszą zentacji wsparcie analityczne. się wykazać, żeby udowodnić Agnieszka sędziowała również swoją przewagę. Tym sposobem Niemcy – blitza na zakończenie imprezy. 14.h3?! zwycięzcy dwudziestu jeden (!) Zawody były znakomicie zor- Mała niedokładność. Lepsze mistrzostw NATO – ustąpili Po- ganizowane, m.in przy współ- było 14.Fe3 Hg4 15.Fd4 z dużą lakom (w ubiegłych latach zwy- udziale Brytyjskiej Federacji przewagą białych. ciężali także: Norwedzy 1994, Szachowej. Sale szkoły wojsko- Holendrzy 1995-96 oraz Turcy wej w Shrivenham, m.in. mes- 2008 i 2011). sa oficerska w Roberts Hall (ge- Reprezentacja WP grała w wy- nerał Frederick Roberts był jed- równanym składzie, w którym nym z najlepszych brytyjskich wszyscy przyczynili się do koń- dowódców ery królowej Wikto- 19.Fc6! cowego sukcesu. Skład i wyniki rii) świetnie pasowały do klima- Dokładne posunięcie. Białe mu- drużyny: pchor. Kamil Cichy (Elo tu szlachetnej rywalizacji w so- szą grać precyzyjnie, żeby para 2001; drużyna NATO; 31. miejsce juszu NATO. Panowała bardzo gońców czarnych nie stworzyła indywidualnie; wynik 4 punkty), brytyjska atmosfera – szacunku remisowych szans. Słabsze było sierż. pchor. Damian Graczyk dla tradycji. 19.Hbd4 Tb7 20.F×b7 F×b7 (2132; 22. miejsce indywidualnie; Wśród zaproszonych gości 21.He2 z przewagą białych. srebrny medal w blitzu; 4,5 punk- znalazło się wielu kawalerów Nr 1 (65) 2017 15 szachy i wojsko

Orderu Imperium Brytyjskiego czyli w nich m.in. arcymistrzo- Indywidualnie nasi reprezen- Sukces od kuchni (OBE), m.in. arcymistrz, arbiter, wie Simen Agdestein z Norwegii tanci mogą poszczycić się w sza- Za opisanymi osiągnięciami działacz i dziennikarz szachowy (który był trenerem i menadże- chach klasycznych 3 srebrnymi kryje się długoletnia praca wie- w jednej osobie – OBE Raymond rem aktualnego mistrza świata medalami (Rafał Przedmojski, lu ludzi, umożliwiająca powo- Keene oraz dyrektor generalny i lidera listy rankingowej FIDE Haga 2004; sierż. pchor. Mate- łanie i wyjazd reprezentacji, fi- Angielskiej Federacji Szachowej Magnusa Carlsena), Harmen usz Sypień, Hammelburg 2009; nansowanie, załatwienie wie- OBE Mike Truran. Autorem zdjęć Jonkman z Holandii, Fabian sierż. pchor. Dariusz Sycz, Que lu formalności i dopracowanie z imprezy był fotograf szachowy Döttling, Jan Gustafsson, Kar- bec 2014), a także 4 brązowymi szczegółów, które mają potem Carl Portman. Jedną z atrakcji sten Müller z Niemiec, Kıvanç (kpt. Saturnin Skindzier, Ho- kluczowy wpływ na wynik dru- był wspólny wyjazd ekip narodo- Haznedaroğlu z Turcji oraz wie- velte 2003; Rafał Przedmojski, żyny. Jak powiedział kierownik wych do rezydencji królewskiej lu mistrzów międzynarodowych Kołobrzeg 2005; por. Mateusz polskiej ekipy i przewodniczący – Zamku Windsor. 8 pierwszych grających zawodowo w szachy. Sypień, Brest 2012; Rafał Przed- IMCC płk Tomasz Malinowski szachownic transmitowano on- Także w armiach nowych człon- mojski, Shrivenham 2016). na uroczystym zakończeniu za- line w serwisie www.chess24.com. ków NATO grają prawdziwi za- Polacy także wielokrotnie sta- wodów w Roberts Hall: „Czeka- Podsumowanie imprezy stano- wodowcy. Przykładowo Indy- wali na podium w szachach bły- łem na tę chwilę 14 lat!”. wiła uroczysta kolacja przy świe- widualne Mistrzostwa NATO skawicznych, zdobywając 1 zło- Podstawą wyboru repre- cach w Roberts Hall, na której w 2015 r. w Holandii wygrał ar- ty (Adam Karbowiak, Kołobrzeg zentacji SZ RP na mistrzo- odmówiono modlitwę, uhono- cymistrz Aleksandr Volodin. Do- 2005), 4 srebrne (por. Piotr Bie- stwa NATO są organizowane rowano zwycięzców i oczywiście dajmy, że na Olimpiadzie Sza- luszewski, Koge 2010; Adam od 2003 r. mistrzostwa Wojska uczczono toastem z madery bry- chowej w Baku we wrześniu Karbowiak, Brest 2012; st. sierż. Polskiego. Bierze w nich udział tyjską królową. 2016 r. arcymistrz ten liderował Sławomir Kraiński, Warszawa do 100 zawodników. Ostatnie mistrzostwa (Kościelisko 8-14 maja 2016 r.) wygrał por. Ma- teusz Sypień (4-krotny mistrz Wojska Polskiego, 21. Bryga- da Strzelców Podhalańskich) przed kpr. pchor. Marcinem Pietruszewskim (WAT) i sierż. pchor. Damianem Graczy- kiem (Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych). Były one organizowane, w ra- mach zadania zleconego przez MON, przez wspomniane Woj- skowe Stowarzyszenie „Sport- -Turystyka-Obronność”. Jego prezesowi Stanisławowi Jano- wiczowi, wiceprezesowi Jerze- mu Kuflowi oraz członkowi za- rządu Andrzejowi Zubelewi- czowi należą się szczególne po- dziękowania za ich wieloletnie starania, by reprezentanci WP ni e o n dy L mogli wygrywać. Również rok 2015 był uda-

; IPM S w ; ny dla wojskowych szachistów, gdyż student WAT Marcin Pie- truszewski zdobył tytuł mistrza Polski służb mundurowych w Pokrzywnej, a reprezentujący Departament Polityki Zbroje- niowej MON Rafał Przedmojski

Szachy wojenne 1939-1945 wojenne Szachy wywalczył tytuł mistrza Polski Żołnierze grają w szachy w świetlicy Batalionu Strzelców Podhalańskich, Szkocja 1941 r. w I Mistrzostwach Polski Admi- nistracji Rządowej w Szachach Historia szachów w NATO reprezentacji narodowej Estonii. 2013; sierż. pchor. Damian Gra- Szybkich w Warszawie (17 paź- Szachy w NATO są koordy- O skali prestiżu i chęci zdobycia czyk, Shrivenham 2016) i 4 brą- dziernika 2015 r., pod patrona- nowane przez Międzynarodo- pierwszego miejsca drużynowo zowe medale (Adam Karbowiak, tem szefa Służby Cywilnej) oraz wy Wojskowy Komitet Szacho- niech świadczy czasowe wciele- Warszawa 2013; st. szer. Daniel tytuł mistrza Polski Rady Przy- wy (IMCC, International Mili- nie do Bundeswehry pierwszej Michalski, Quebec 2014; por. jaciół Szachów (Ossa, 6-7 listo- tary Chess Committee, strona: niemieckiej szachownicy kobie- Piotr Bieluszewski, Kołobrzeg pada 2015 r.). www.natochess.com). Jego wielo- cej na olimpiadach szachowych, 2005 oraz Amsterdam 2015). Te letnim przewodniczącym był ho- arcymistrzyni Elisabeth Pähtz, wyniki przekładają się na zna- Szachy i wojsko lenderski generał brygady Hen- która grała w mistrzostwach czenie Polski w działalności ww. Warto przypomnieć kilka drik Steffers, prywatnie fan sza- NATO w latach 2006-2007. komitetu IMCC. W 2011 r. gene- ciekawostek związanych z woj- chów, grający z siłą kandydata Polska dwukrotnie gościła im- rał Steffers przekazał przewod- skiem i królewską grą. Szachy na mistrza. Od roku 1978 grano prezę: w Kołobrzegu w 2005 r. nictwo w pracach komitetu Po- pochodzą najprawdopodobniej tzw. turnieje NATO, a od 1989 r. oraz w Warszawie w 2013 r. Re- lakom. Oficerowie Sił Zbrojnych z Indii, a stamtąd przedostały organizuje się oficjalne mistrzo- prezentacja SZ RP bierze udział RP płk Tomasz Malinowski oraz się do Persji (z tego języka po- stwa NATO. Ich gospodarzami w mistrzostwach NATO nie- ppłk Sławomir Kędzierski pełnią chodzi najwięcej szachowych są kolejne państwa sojuszu. przerwanie od 2002 r. Druży- kluczowe funkcje we władzach zasad i terminów). Były grą elit, Mistrzostwa mają czasami nowo Polacy zdobyli 1 złoty, 9 tego gremium, tj. przewodni- wojowników i duchowieństwa, bardzo silną obsadę. Uczestni- srebrnych i 3 brązowe medale. czącego i sekretarza. odzwierciedlając prowadzenie 16 Nr 1 (65) 2017 szachy i wojsko bitwy. Z tego powodu zasady gry ulegały zmianie. Np. w śre- dniowieczu królowa (w innych kulturach wezyr lub hetman) była najsłabszą figurą, mogą- cą się ruszać po skosie, dopiero po ruchu króla, a pionki za- mieniały się w królową. Po upo- wszechnieniu broni palnej gra w szachy uległa znacznej prze- mianie (zmieniona została rola damy-hetmana, wprowadzono roszadę oraz bicie w przelocie) i dlatego przetrwała do naszych czasów. Wg niektórych źródeł w szachy grał już król Bolesław Chrobry i Rycheza Lotaryń- ska, żona Mieszka II Lamber- ta. W Polsce zachował się jeden z niewielu kompletów szachów z okresu średniowiecza – szachy sandomierskie. Wielbicielami królewskiej ni e o n dy gry byli najwybitniejsi dowód- L cy, np. cesarz Francuzów Na-

poleon Bonaparte. Przykładem IPM S w ; (do niedawna mało znanym), jak bardzo szachowe umiejęt- ności przydają się wojsku, są kryptolodzy, którzy łamali szyfry. To właśnie szachiści, fak- tycznie będący wręcz zawodow- cami, tworzyli ośrodki kryptolo- 1939-1945 wojenne Szachy giczne w kilku armiach świata. Prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz gra w szachy z polskim uczniem szkoły wojskowej w Wielkiej Brytyjska drużyna narodowa Brytanii, ok. 1943 r. opuściła rozgrywaną we wrze- śniu 1939 r. Olimpiadę Szacho- ków było kryptologami. Później lombek i Stuart Milner-Barry. z przyszłym wieloletnim mi- wą w Buenos Aires (wygrali ją pracowali w ośrodku w Blet- Wszyscy byli szachowymi pro- strzem świata Michaiłem Bo- Niemcy, drugie miejsce zaję- chley Park. Byli to mistrzowie fesjonalistami. Alexander osią- twinnikiem 1:1 (mecz składał się ła Polska) i nie uczestniczyła międzynarodowi: Conel Hugh gnął remisowy wynik w 1946 r. z dwóch partii), Milner-Barry w finale A, gdyż aż 3 jej człon- O’Donel Alexander, Harry Go- w meczu radiowym z ZSRR jest twórcą granych do tej pory wariantów znanych otwarć szachowych, np. w obronie Nimzo- witscha i w obronie francuskiej. Warto dodać, że Milner-Barry był wieloletnim wiceprzewod- niczącym Brytyjskiej Federacji Szachowej, a Golombek sędzio- wał m.in. Turniej Pretendentów w 1959 r. oraz mecz o mistrzostwo świata pomiędzy Micha- iłem Botwinnikiem i Tigranem Petrosjanem w 1963 r. Również ich szef Alan Turing – angielski matematyk, kryptolog i twórca nauk informatycz- nych, był zafascynowany tą grą i skonstruował w 1948 r. pierwszy grający algorytm szachowy. W czasie II wojny światowej US A C

; N Navy wykorzystywała umiejęt- ności matematyczne najsilniej- szego amerykańskiego arcymi- ar che ss strza Reubena Fine’a (według retrospektywnych obliczeń był to najsilniejszy rankingowo szachista świata w latach 1940- 1941) m.in. do zwalczania U-Bo- otów. Pasjonatem szachów był także polski kryptolog, który ła-

Szachy wojenne 1939-1945. W 1939-1945. wojenne Szachy mał niemieckie szyfry Enigmy Kazimierz Glabisz (drugi od prawej) z reprezentacją szachową Węgier przed Grobem Nieznanego Żołnierza, podczas – Marian Rejewski. Ku jego pa- Olimpiady Szachowej w Warszawie w 1935 r. mięci odbywa się międzyszkol- Nr 1 (65) 2017 17 szachy i wojsko

1938), kapitan Henryk Gruber (prezes PKO, legionista), ochot- nik w wojnie 1920 r. Józef Rogo- ziński (dyrektor w NIK, prezes PZSzach w latach 1929-1935). W zarządzie PZSzach zasiadał także brat marszałka – Kazi- mierz Piłsudski, członek hono- rowy PZSzach. Fascynująca historia „Muszkieterów” i nie tylko Warto na koniec wspomnieć o do niedawna zupełnie zapo- mnianej historii, która jest co najmniej tak interesująca, jak ni e o n dy L udział zawodników angielskich w pracach kryptologicznych.

; IPM S w ; Dotyczy ona udziału polskich szachistów w najważniejszej polskiej organizacji wywiadow- czej II wojny światowej noszą- cej nazwę „Muszkieterzy”. Założył ją inżynier i wyna- lazca Stefan Witkowski (1903-

Szachy wojenne 1939-1945 wojenne Szachy 1942). Organizacja ta została po- Wódz Naczelny Polskich Sił Zbrojnych gen. Kazimierz Sosnkowski, niegdyś stały partner do gry wołana do życia w październiku marszałka Józefa Piłsudskiego, wizytuje Szkołę Młodych Ochotniczek. Bliski Wschód, 1943 r. lub listopadzie 1939 r. w War- szawie, kiedy jej twórca zaprzy- ny turniej w Łochowie (region tii! Statystykę prowadził Sosn- nych w czterech rządach II RP siągł pierwszych 48 członków. pochodzenia tego wybitnego kowski – w formie kresek na (w latach 1921, 1925–1926 i 1935– Miała bardzo sprawną struktu- matematyka). piecu stołowego pokoju. Wy- 1936), a potem prezydenta RP rę organizacyjną, która przeka- nik był mniej więcej remiso- na uchodźstwie, Władysława zywała informacje wywiadow- Szachy i wojskowi wy (dwie wygrane na plus dla Sikorskiego – premiera RP w la- cze bezpośrednio wywiadowi II Rzeczypospolitej Sosnkowskiego). tach 1922-1923, a w czasie II woj- brytyjskiemu. Sam Witkowski Tradycje królewskiej gry Nic dziwnego, że marszałek ny światowej Naczelnego Wo- podejmował działania o bar- w Wojsku Polskim są bogate. patronował Olimpiadzie Sza- dza Polskich Sił Zbrojnych, jak dzo politycznym charakterze, Poznaliśmy je szerzej stosunko- chowej w Warszawie w 1935 r., również przez MSZ, które fi- m.in. w październiku 1941 r. wo niedawno dzięki fundamen- a także, podobnie jak wielu in- nansowało wyjazdy reprezen- spotkał się w Krakowie z mar- talnym pracom profesora Tade- nych oficerów WP, fundował tacji. O roli, jaką odgrywały sza- szałkiem Edwardem Śmigłym- usza Wolszy (Arcymistrzowie, mi nagrody w turniejach zawo- chy w polityce i dyplomacji II -Rydzem, który w tajemnicy strzowie, amatorzy... Słownik bio dowców. Najbardziej znana jest RP, najdobitniej świadczy fakt, przybył do kraju, a na począt- graficzny szachistów polskich, t. 1-5, nagroda za piękność w II Mi- iż władze PZSzach przekona- ku grudnia 1941 r., w porozu- Warszawa 1995-2007), a tak- strzostwach Polski w 1927 r. ły polskich graczy żydowskiego mieniu z Niemcami i za zgodą że Pawła Dudzińskiego (Szachy w wysokości 2000 zł (obecnie pochodzenia, m.in. Najdorfa, KG ZWZ, zorganizował prze- wojenne 1939-1945, Ostrów Wiel- równowartość około 60 tys. zł). do wyjazdu na Olimpiadę Sza- rzut na teren ZSRR 4 oficerów kopolski 2013) i Stefana Gawli- Oficerem, który bezpośred- chową (nieoficjalną) w Mona- organizacji dowodzonych przez kowskiego (Arcymistrzowie. Złota nio wspierał organizację olim- chium w 1936 r., którą, z oczy- rtm. Czesława Szadkowskiego, era polskich szachów, Warszawa piady i inne inicjatywy szacho- wistych względów, większość którzy dotarli do armii generała 2016). we, był bliski współpracownik graczy wyznania mojżeszowe- Andersa w ZSRR. Zapalonym i silnym sza- marszałka, gen. broni Leon Ber- go bojkotowała. 6 grudnia 1941 r. dokona- chistą był marszałek Józef Pił- becki. Liczbowo przedstawiało się no scalenia całej organizacji sudski. Grał już w gimnazjum Warto tu przytoczyć wypo- to tak, że połowę składu władz „Muszkieterów” z ZWZ. Jed- w Wilnie. Jego brat Bronisław wiedź generała Sosnkowskie- Polskiego Związku Szachowe- nak Witkowski został z rozka- (później zesłany na Sachalin go na temat gry królewskiej: go w 1939 r. stanowili wyso- zu generała Stefana „Grota” Ro- za udział w zamachu na cara „Szachy mają pewne podobień- cy oficerowie i żołnierze WP: weckiego, komendanta główne- Aleksandra III, jego potomko- stwo z wojną przez terminolo- generał Kazimierz Sosnkow- go AK, pozbawiony dowództwa wie mieszkają w Japonii) zano- gię, względnie manewr, różnią ski (wówczas generał broni, „Muszkieterów”, a następnie tował w pamiętniku pod datą 1 się natomiast bardzo istotnie a po śmierci generała Sikor- wykonano na nim wyrok śmier- marca 1882 r.: „Do 12 graliśmy pracą dowódcy. Obaj szachiści skiego w czasie II wojny świa- ci. Prawdopodobnie nastąpiło z Ziukiem (pseudonim mar- działają z dokładną znajomo- towej – Wódz Naczelny), gene- to ze względu na jego działania szałka) w szachy”. Na dokładkę ścią sytuacji, podczas gdy przed rał Sergiusz Zahorski, pułkow- o charakterze politycznym oraz obaj partnerzy zerwali się z lek- wodzem zakryta jest strona nie- nik Kazimierz Glabisz (oficer bezpośrednie kontakty z wy- cji... Józef Piłsudski grał także przyjaciela. Poza tym szachista do zleceń Naczelnego Wodza, wiadem brytyjskim i niemiec- na zesłaniu, m.in. z działaczem operuje bezdusznymi figurami, później generał brygady), puł- kim, a także brak jego zgody na socjalistycznym Stanisławem gdy tymczasem wódz ma żoł- kownik dyplomowany sape- ujawnienie agentów głębokiego Landym. Partnerem szacho- nierzy o różnej wartości moral- rów dr Marian Steifer (kapitan wywiadu. Co łączy kierownic- wym marszałka był jego najbliż- nej”. sportowy związku), pułkownik two „Muszkieterów” i szachi- szy legionowy towarzysz broni Szachy były popierane tak- lekarz Bronisław Nakoniecz- stów? generał Kazimierz Sosnkowski. że przez szereg wybitnych oso- nikow-Klukowski (m.in. wo- Stefan Gawlikowski, pisząc W trakcie uwięzienia po kryzy- bistości II Rzeczypospolitej, jewoda warszawski i wicemi- w Arcymistrzach o pułkowniku sie przysięgowym w Magdebur- np. Władysława Raczkiewicza nister spraw wewnętrznych, Marianie Steiferze (rozdział gu rozegrali oni ponad 250 par- – ministra spraw wewnętrz- prezes PZSzach w latach 1935- „Gdziekolwiek jesteś Panie Puł- 18 Nr 1 (65) 2017 szachy i wojsko

kowniku...”), zastanawia się, skiego wywiadu już w 1918 r. to odnotować, że w książce Je- Nie jest to jedyna fascynują- czy prawdą są twierdzenia hi- w Moskwie. rzego Rostkowskiego nazwisko ca historia z pogranicza fikcji storyków, iż współpracował on Kto go przyjmował? To pro- Mariana Steifera się nie poja- i bohaterskiej historii związana z tą organizacją. Możemy być ste – przyjaciel jego ojca – leka- wia. Tymczasem właśnie postać z szachistami. Bratem Bronisła- tego zupełnie pewni. Mamy rza medycyny, również lekarz, Steifera tłumaczy wiele zagadek wa Nakoniecznikowa-Klukow- inny nieszachowy ślad. W rów- tajny komendant placu POW związanych z „Muszkieterami”, skiego, prezesa PZSzach w la- nie nowej książce pt. Świat w Moskwie w 1918 r., Broni- np. łatwość podróży marszałka tach 1935-1938 był komendant Muszkieterów. Zapomnij albo zgiń sław Nakoniecznikow-Klukow- Rydza-Śmigłego po Węgrzech. główny Narodowych Sił Zbroj- (Poznań 2016) jej autor Jerzy ski – późniejszy trzeci prezes Jak wiadomo, Marian Steifer nych Kazimierz Nakonieczni- Rostkowski stawia tezę, że Ste- PZSzach. Tymczasem pułkow- uratował w lutym 1916 r. ranne- kow-Klukowski „Kmicic”. On fan Witkowski musiał się wcze- nik Marian Steifer – od 1932 r. go Károly’ego Barthę, ministra także był szachistą (Słownik bio śniej zetknąć z polskim wy- kapitan sportowy związku, zaj- obrony Węgier w latach 1938- graficzny..., t. 5, s. 81). Zginął wiadem, a po napaści Niemiec mował się w swym wojskowym -1942, wynosząc go z pola wal- 18 października 1944 r. w Czę- i ZSRR na Polskę w 1939 r. robił życiu wywiadem i przemysłem ki (w czasie I wojny światowej stochowie wraz z adiutantem, jedynie to, do czego go przygo- zbrojeniowym. Dokładnie tak otrzymał m.in. Krzyż Żelazny prawdopodobnie dlatego, że towano. Uważa on, iż Witkow- samo, jak Stefan Witkowski – II klasy i stopień porucznika ar- mógł przeciwstawić się marszo- ski został zwerbowany do pol- twórca „Muszkieterów”. War- mii austro-węgierskiej). wi sił NSZ na zachód. Wpływ szachów na dowódcę wojskowego W historii występowało wie- Szachy od bardzo dawna były wykorzystywane w dziedzinie wojskowości. lu doskonałych strategów, któ- Pierwsze ich formy powstały w Indiach, a także w Chinach. Wojownicy i członkowie rzy potrafili grać w szachy (jed- ni bardzo dobrze, inni przecięt- wyższych kast ćwiczyli dzięki nim myślenie strategiczne. Grali w nie mężczyźni nie), np.: Jan III Sobieski, Józef oraz młodzieńcy. Piłsudski, Kazimierz Sosnkow- ski, Henryk Sucharski i inni. Warto zaznaczyć, iż sama ppor. Dariusz Sycz znajomość gry w szachy rozwija wiele cech oraz umiejętno- rólewska gra dotarła rów- ści, które są przydatne w po- nież do Europy, gdzie dejmowaniu kluczowych de- k pełniła rolę rozrywki mi- cyzji wobec swoich żołnierzy. litarnej, przeznaczonej głównie Szachy rozwijają strategiczne dla mężczyzn. W średniowie- i logiczne myślenie, uczą odpo- czu szachy weszły na królewskie wiedzialności, dyscypliny, prze- i arystokratyczne dwory. widywania, wytrwałości, podej- Były również w pewnym mowania trudnych decyzji oraz okresie wykorzystywane w aka- polepszają pamięć. Rozwijają demiach wojskowych, co trwa również koncentrację, umiejęt- do dnia dzisiejszego. W XIX ność wizualizacji, a także pro- wieku w akademiach zaczęły mują twórczość i kreatywne jednak dominować gry wojen- myślenie. Powyższe cechy nie- ne, ponieważ bardziej odzwier- odłącznie charakteryzują oso- ciedlały bitwę na polu walki. bowość wybitnego stratega.

Obecnie szachy uznaje się za Jerzy kuFel PPŁk rez. grę o celach rozrywkowych dariusz sycz na Mistrzostwach Nato w kanadzie w 2014 r. wywalczył i edukacyjnych, chociaż mogą indywidualnie i drużynowo srebrny medal Artykuł powstał na podsta- rozwijać strategiczne myślenie wie pracy magisterskiej pt. dowódcy wojskowego. Dowodzenie na wysokim i procesów, aby wyciągnąć traf- „Wpływ szachów na dowódcę Nietrudno zauważyć, iż mają szczeblu jest bardzo trudne. ne wnioski. Poza tym wybit- w kontekście podejmowanych one związek ze sztuką wojsko- Dowódca, będący w końcu stra- ny strateg powinien być dale- przez niego decyzji”, napisanej wą. Partia szachowa jest bitwą tegiem, musi posiadać rozległą kowzroczny, wymagający, kre- na Wyższej Szkole Oficerskiej pomiędzy dowódcami i ich ar- wiedzę, a także zdolność prze- atywny, asertywny i niezależny, Wojsk Lądowych im. gen. Ta- miami, która rozgrywa się na widywania i planowania. Nale- a także winien rozumieć swoich deusza Kościuszki we Wrocła- szachownicy. Obaj dowódcy ży też dodać, że bardzo ważne podwładnych. wiu. mają za zadanie poznać swoje jest analityczne i logiczne my- armie, zrozumieć ich faktycz- ślenie, dzięki któremu moż- ne możliwości. Naczelni wo- na podjąć optymalną decyzję W historii występowało wielu doskonałych dzowie muszą także rozmieścić w warunkach stresu i ograni- strategów, którzy potrafili grać w szachy (…), swoje pododdziały na stanowi- czonego czasu. np.: Jan III Sobieski, Józef Piłsudski, Kazimierz skach, a następnie umiejętnie Dowódca musi mieć świado- Sosnkowski, Henryk Sucharski i inni. nimi operować. mość otaczających go zdarzeń Nr 1 (65) 2017 19