TKBB’NİN KURUMSAL İLETİŞİM YAYINIDIR CORPORATE COMMUNICATION PUBLICATION OF TKBB

YIL YEAR: 5 SAYI ISSUE: 26 TEMMUZAĞUSTOS JULY AUGUST 2021 16 36 56 Malezya Merkez Bankası TKBB Danışma Kurulu Üyesi Bank Al Habib Türkiye Temsilcisi Bank Negara Malaysia TKBB Advisory Board Member Bank Al Habib Turkey Chief Representative Prof. Dr. Ahmet YAMAN Yasemin Toy Sürdürülebilirlik Yolculuğunda Zekât Duyarlılığı Türkıye-Pakistan Arasında Değer Bazlı Aracılık Zakat Sensitivity Dostane İlişkiler Value-Based Intermediation Friendly Relations Between In The Sustainability Journey Turkey and Pakistan

22 SÜRDÜRÜLEBİLİR FİNANSI YENİDEN DÜŞÜNMEK Re-thinking Sustainable Finance İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Rektörü Rector/President of Istanbul Sabahattin Zaim University Prof. Dr. Mehmet Bulut

DANIŞMA KURULU ADVISORY BOARD ÜLKE PANORAMASI İcindekiler 36 COUNTRY PANORAMA Yıl Year :5 Sayı Issue: 26 I Temmuz-Ağustos July-August 2021 ZEKÂT DUYARLILIĞI 54 ZAKAT SENSITIVITY PAKİSTAN PAKISTAN

YORUM COMMENT 10 SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA VE KATILIM FİNANS SUSTAINABLE DEVELOPMENT AND PARTICIPATION FINANCE

ANALİZ ANALYSIS 22 12 TEKNOLOJİ TECHNOLOGY KAPAK COVER İSLAMİ FİNANS 2021-2022: ROTA ROUTE SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜMEYE DOĞRU SÜRDÜRÜLEBİLİR FİNANSI YENİDEN DÜŞÜNMEK 42 ISLAMIC FINANCE 2021-2022: TOWARD RE-THINKING SUSTAINABLE FINANCE SUSTAINABLE GROWTH ELEKTRONİK GENEL KURUL REHBERİ 86 ELECTRONIC GENERAL ASSEMBLY ZENGİN TARİHİ MİRASIYLA GUIDELINES BİR GÜNEY ASYA ÜLKESİ: EKOSİSTEM | ECOSYSTEM PAKİSTAN A SOUTH ASIAN COUNTRY WITH 16 RICH HISTORICAL HERITAGE: SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK PAKISTAN YOLCULUĞUNDA DEĞER BAZLI ARACILIK YORUM COMMENT VALUE-BASED INTERMEDIATION IN THE SUSTAINABILITY JOURNEY 46 VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ VE POTANSİYEL FIRSATLAR ASSET MANAGEMENT COMPANIES AND POTENTIAL OPPORTUNITIES

4 5 BAŞKAN’DAN FROM THE CHAIRPERSON

GELECEK İÇİN GÜÇLÜ ADIMLAR STRONG STEPS FOR THE FUTURE

on yıllarda finansal teknoloji ala- The rapid rise in financial technology and nında yaşanan hızlı yükseliş ve bu the increasing number of initiatives in this YAPIM PRODUCTION Salandaki girişimlerin giderek çoğal- area have radically changed the service ması finans sektörünün hizmet anlayışını approach of the financial sector and signif- kökten değiştirmiş, geleneksel bankacılık icantly eliminated the traditional banking TKBB Adına İmtiyaz Sahibi Genel Direktör sistemini büyük oranda ortadan kaldır- system. This digital transformation, which Owner in the name of TKBB Group Publishing Director mıştır. Hâlihazırdaki finans modellerini affects current financial models and even Osman Akyüz Mustafa Özkan etkileyen ve hatta yeni finans modellerinin introduces new models, presents essential ortaya çıkmasını sağlayan bu dijital dönü- opportunities for our sector to develop its Danışma Kurulu Yayın Editörü şüm, kuşkusuz sektörümüzün finansal financial capabilities and achieve sustain- Advisory Board Publishing Editor kabiliyetlerini geliştirmesi ve sürdürüle- able growth. Metin Özdemir İlayda Özbay İkram Göktaş bilir bir büyüme yakalaması için önemli In general, the participation finance sector Melikşah Utku Yardımcı Editör fırsatlar sunuyor. Nevzat Bayraktar Assistant Editor boasts a robust technological infrastruc- Ufuk Uyan Ahmet Çağatay Günaltay Genel anlamda güçlü bir teknolojik altya- ture and a seasoned memory for crises. Murat Akşam pıya ve krizlere karşı oldukça deneyimli bir We witnessed how it rapidly adapted to the İkram GÖKTAŞ Sanat Yönetmeni hafızaya sahip olan katılım finans sektö- pandemic's adverse conditions and contin- TKBB Yönetim Kurulu Başkanı Genel Yayın Yönetmeni Art Director rünün özellikle pandeminin meydana ge- ued to provide services without disruption. Chief Editor TKBB Chairman of the Board of Özge Lafcı tirdiği olumsuz koşullara hızla adaptasyon During this period, we have seen that new Fatma Çınar Directors sağladığına ve hizmetlerini aksatmadan service models and different product op- Dijital Medya Uzmanı sürdürdüğüne şahit olduk. Bu dönemde tions that meet customer expectations were Yayın Koordinatörü Digital Media Specialist Editorial Coordinator Aydın Şavur müşteri beklentilerini karşılayan yeni hizmet modellerinin implemented with great agility. Erman Şahin ve farklı ürün seçeneklerinin büyük bir çeviklikle devreye Ticari İşler Direktörü alındığını gördük. Our industry needs to continue its work in the upcoming period Group Business Director with much stronger solutions and innovative approaches in Ömer Arıcı Sektörümüzün önümüzdeki dönemde fintek alanında çok the field of fintech. Indeed, with a stakeholder-oriented vision daha güçlü çözümler ve yenilikçi yaklaşımlarla, çalışmalarına rather than a shareholder approach, activities focusing on peo- Finans Sorumlusu devam etmesi hayati önem taşıyor. Elbette bununla birlikte ple and the environment is critical for achieving sustainable Merkez Finance Manager hissedar yaklaşımından ziyade paydaş yaklaşımına sahip growth. By creating innovative, alternative funding sources Headquarter Mine Demirkan Saray Mh. Dr. Adnan Büyükdeniz Cd. Akofis Park C Blok bir vizyonla, insan ve çevre odaklı yürütülecek faaliyetler de such as sustainable and hybrid Sukuk and providing solutions in these areas, we can capture the spirit of the time and take No:8 Kat:8 34768 Ümraniye / İSTANBUL Yayın Türü sürdürülebilir bir büyüme yakalamamız açısından son derece T: +90 ( 216 ) 636 95 00 (pbx) Type of Publication kritik. Sürdürülebilir ve hibrit sukuk gibi yenilikçi, alternatif strong steps for the future. www.katilimfinans.com.tr Süreli yayın / Periodical finansman kaynakları oluşturarak ve bu alanlarda çözümler [email protected] İki ayda bir yayınlanır / Published bimonthly sunarak zamanın ruhunu yakalayabilir, gelecek için güçlü We are all aware that products and services that do not inte- adımlar atabiliriz. grate human and nature cannot last long. We all have impor- Baskı tant responsibilities to create a circular economy that brings Print Artık biliyoruz ki insanı ve doğayı odağına almayan hiçbir communal and social benefits to the forefront. Only then can Seçil Ofset ürün ya da hizmet uzun ömürlü olamıyor. Toplumsal ve sosyal we move forward and contribute to the development of our 100. Yıl Mahallesi Massit Matbaacılar No:77, Site Sk., faydayı öne çıkaran, döngüsel bir ekonominin oluşması ko- industry and the national economy. 34218 Bağcılar/İstanbul Tel: 0212 629 06 15 nusunda hepimize önemli görevler düşüyor. Ancak bu şekilde I respectfully greet you all. www.secilofset.com.tr daha sağlam adımlarla geleceğe yürüyebilir, sektörümüzün gelişimine ve ülke ekonomisine katkı sağlayabiliriz.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. /katilimfinansdergisi @KatilimFinans /katilimfinansdergisi Dijital dönüşüm, sektörümüzde Digital transformation offers essential TKBB’nin Kurumsal İletişim Yayınıdır. Bu dergide yer alan yazılar, aksi belirtilmedikçe Türkiye Katılım Bankaları Birliği’nin resmi görüşünü yansıtmaz, imzalı yazılarda belirtilen görüşler sadece yazarlarına aittir. finansal kabiliyetlerin geliştirilmesi ve opportunities for developing financial sürdürülebilir bir büyüme yakalaması capabilities in our industry and achieving This is the corporate publication of TKBB. The views and opinions expressed in this publication are those of the authors and do not reflect the official policy or position of TKBB. için önemli fırsatlar sunuyor sustainable growth

6 7 Sunuş Presentation TÜRKİYE'DE SÜRDÜRÜLEBİLİR Katılım Bankacılığı hakkında haberleri, gelişmeleri ve daha FİNANS VE KATILIM BANKACILIĞI fazlasını bulmak için sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsiniz. SUSTAINABLE FINANCE AND PARTICIPATION BANKING IN TURKEY

26. sayımızın kapak konusunda, son dönemde On the cover of our 26th issue, we focus önemi artan sürdürülebilir finans ve katılım on sustainable finance, which has finans sektörünün rolüne odaklanıyoruz gained importance recently, and on the role of participation finance sector

eğerli okurlarımız, Dear readers, D Finans dünyasındaki gelişmeleri yakından takip We present you the 26th issue of Katılım Finans, which in- ederek kapsamlı bir çalışma yürüttüğümüz Katılım cludes extensive studies following the developments in the Finans’ın 26’ıncı sayısını istifadenize sunuyoruz. finance world.

İzninizle bu sayımızın içerik kurgusunu sizlere tanıtmak isteriz. I would like to introduce you the content/theme of this issue. Kapak konumuzda, özellikle pandemi döneminde önemi gittik- Our cover theme includes a study on sustainable finance çe artan sürdürülebilir finans modelleri üzerine bir çalışmayı models whose importance is increasing, especially during the sizlerle buluşturuyoruz. İlgili bölümde İstanbul Sabahattin Zaim pandemic. In the related section, Rector of Sabahattin Zaim Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Bulut “Sürdürülebilir University, Professor Dr. Mehmet Bulut, refers to the issue in Finansı Yeniden Düşünmek” başlıklı bir yazı kaleme alırken, his article titled “Re-thinking Sustainable Finance”. The subject Türkiye’de faaliyet gösteren üye altı katılım bankamızın genel is further emphasised in the articles written by our member müdürleri de konu üzerine görüşlerini paylaşıyor. participation banks’ CEOs.

Yayınımızın sayfalarında; Bank Negara Malaysia (Malezya This issue holds valuable contributions by significant institu- Merkez Bankası) gibi önemli kurumlar ve TKBB Danışma tions such as Bank Negara Malaysia (Malaysia Central Bank), Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ahmet Yaman, Kuveyt Türk Katılım along with TKBB Advisory Board Member Prof. Dr. Ahmet Bankası A.Ş. Yatırımcı İlişkileri Yönetmeni Gökhan Göçmen, YAMAN, Kuveyt Türk Participation Bank Investor Relations Varlık Yönetim Şirketleri Derneği (VYŞD) Başkanı Sezin Ünlü- Manager Gökhan Göçmen, CEO/Chair of Asset Management doğan, Vakıf Katılım Teftiş Kurulu Başkanı gibi değerli isimler Companies Association Sezin Ünlüdoğan, Chairman of the bir araya geliyor. Audit Board of Vakıf Participation Ersin Çatalbaş.

Her sayıda katılım finans alanında faaliyetleri ile hem yerel In our country panorama section, where we introduce coun- hem de uluslararası İslami finans endüstrisine önemli katkı tries that make significant contributions to both local and sağlayan bir ülkeye yer verdiğimiz ülke panoraması bölü- international Islamic Finance industries through numerous mümüzde bu defa, Pakistan’ı konuk ediyoruz. Bu bölümde; participation in finance activities, we hosted Pakistan. In this Türkiye-Pakistan ilişkilerinden Pakistan’ın İslami finansta section we present our evaluations on various aspects, from nasıl gelişim gösterdiği konusuna uzanan başlıklarla, farklı the topics of Turkiye and Pakistan relations to how Pakistan açılardan değerlendirmeleri kapsayıcı bir içerik ile konuya developed in Islamic finance, by using an expert point of view. tkbborgtr dair uzman isimlerin kaleminden okuyoruz. TurkiyeKatilimBankalariBirligi We would like to present our gratitude to all the contributors Değerli bilgilerini, görüşlerini aktararak dergimize katkı veren for their valuable information and perspectives, as well as you TkbbOrgTr tüm isimlere ve siz kıymetli okuyucularımıza teşekkürlerimizi readers. We would like to take this opportunity to wish Turkey sunuyoruz. Bu vesileyle Türkiye’nin ve tüm İslam âleminin and the entire Islamic world a happy Eid. turkiyekatilimbankalaribirligi Kurban Bayramını kutluyoruz. We hope to see you in our future issues. Türkiye Katılım Bankaları Birliği Önümüzdeki sayılarımızda tekrar buluşmak dileğiyle. tkbb.org.tr We wish you an enjoyable read. katilimfinansdergisi Keyifli okumalar dilerim. tkbbdanismakurulu.org.tr KatilimFinans Fatma Çınar tkbbegitim.org.tr katilimfinansdergisi TKBB Uluslararası İlişkiler ve Kurumsal İletişim Yöneticisi International Relations and Corporate Communication Manager

katilimfinans.com.tr Katılım Finans

8katilimendeksi.org Katilimfinans 9 YORUM TKBB Genel Sekreteri Secretary General of TKBB Osman Akyüz www.katilimfinans.com.tr

Ülkemizde faaliyette bulunan katılım the Sustainable Development Goals (SDG) by collaborating bankaları, sürdürülebilirlik alanında globally under the leadership of the United Nations (UN). This agreement is comprised of 17 Sustainable Development örnek çalışmaları hayata geçirmekte ve Goals and 169 targets. ürettikleri değerleri paylaşmaktadır The agreement, titled "Transforming our World: the 2030 Agenda for Sustainable Development", has been adopted by tında olduğunu görenler, Birleşmiş Milletler’in (BM) liderliğinde 193 UN member states. The Agenda for Sustainable Develop- küresel iş birliği yaparak, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı ment Goals aims to establish a better and more sustainable (SKA'lar) başlattı. Bu anlaşma, 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı world for everyone by 2030 and aims to find solutions to pov- ve 169 alt başlık olarak belirlenmiştir. erty and achieve development for all. It also aims to aspire to achieve a healthy, high-quality and productive life, and equal “Dünyamızı Dönüştürmek: 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gün- education for all with the 17 Sustainable Development Goals, demi” başlıklı anlaşma BM üyesi 193 ülke tarafından kabul which are essential for the future of our globe. edildi. 2030 yılına kadar herkes için daha iyi ve sürdülülebilir In order to implement the SDG, the role of stable financing bir dünya oluşturmayı amaçlayan SKA'lar, yoksulluğa çözüm has become crucial. Tackling the climate crisis, transition bulmayı ve kalkınmayı herkes için hedeflemiştir. Yerküremizin to a low-carbon economy and sustainable resources are geleceği için önemli olan 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacıyla valuable in global financial markets. Focus on critical themes SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA VE sağlıklı, kaliteli ve üretken bir yaşamı, herkes için hakkaniyetli such as renewable energy and resource efficiency, as well as eğitime ulaşmak istemiştir. environmental protection and rehabilitation, women employ- KATILIM FİNANS ment and occupational health and safety increased. Green SKA’yı hayata geçirebilmek için, istikrarlı finansmanın rolü issuances, by financial institutions as well as issuances by SUSTAINABLE DEVELOPMENT AND PARTICIPATION FINANCE önemli hâle gelmiştir. İklim krizi ile mücadele, düşük karbonlu the states and public institutions, have gained great im- ekonomiye geçiş ve sürdürülebilir kaynaklar küresel finans portance in the global arena. According to the Green Bond piyasalarında değerli bir yerdedir. Enerjinin yenilenebilirliği ile report, sustainable green bond issues reached $650 billion ürdürülebilir kalkınma, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını Sustainable development can be explained as a method kaynak verimliliği başta olmak üzere, çevrenin by the end of 2020. gidermek konusunda taviz vermeden, ihtiyaçların of meeting the needs without compromising on meeting güvencesi, rehabilitasyonu, kadın istihdamı, iş the needs of the future generations. Today, sustainability Participation finance, which is in line with S karşılanabilme metodu olarak açıklanabilir. Günü- sağlığı ve güvenliği gibi ana temalara odaklanma has become a key concept. With this concept, it is aimed sustainability, is a fair, ethical, participatory müzde, sürdürülebilirlik kavramı önemli bir hâle gelmiştir. Bu artmıştır. Finansal kurumların yanında devlet- BIRLEŞMIŞ to maintain our world’s efficiency without damaging its financial system that protects its stakeholders. kavramla dünyamızın; dengesine, kaynaklarına, kapasitesine lerin ve kamu kurumlarının da yöneldiği yeşil balance, resources, capacity and natural order. Sustainable MILLETLER, 17 Demand and trading volumes in participation ve doğal düzene zarar vermeden yeterliliğinin sürdürülebilmesi ihraçlar, küresel alanda büyük önem kazanmış- development is a civic initiative aiming to protect the lives SÜRDÜRÜLEBILIR finance instruments compatible with sustain- amaçlanmaktadır. Sürdürülebilir kalkınma, gelecek nesillerin tır. The Green Bond’un raporuna baktığımızda, of future generations. Unfortunately, during the industrial able and responsible investment frameworks hayatını korumayı hedefleyen bir sivil inisiyatiftir. 19. Yüz- sürdürülebilir yeşil tahvil ihraçları 2020 sonunda KALKINMA revolution of the 19th century and the subsequent period of have been increasing, especially in Malaysia, yıldaki sanayi devrimi ve akabindeki ekonomik kalkınma 650 milyar dolara ulaşmıştır. economic development, the desire to earn and accumulate AMACI VE 169 Indonesia, Kenya, Kazakhstan, Abu Dhabi and döneminde kazanma ve biriktirme isteği maalesef belli başlı have created significant challenges. Southeast Asian countries. While green Sukuk sorunlara neden olmuştur. Sürdürülebilirlik ile uyumlu olan katılım finans; ALT BAŞLIK is the leading product in the participation fi- Consumption of natural resources, pollution of the air, en- paydaşlarını gözeten, adil, etik, katılımcı bir fi- BELİRLEMİŞTİR nance sector, it is seen that companies and Doğal kaynakların tüketilmesi, hava, çevre ve denizlerin kir- vironment and seas, ignoring technological innovations, nansal düzendir. Malezya, Endonezya, Kenya, banks, as well as governments, tend to utilize letilmesi, teknolojik yeniliklerin dikkate alınmaması, gelir inequalities in income distribution and the continuation of Kazakistan, Abu Dhabi ve Güneydoğu Asya this product in securing financing. Participa- dağılımındaki eşitsizlikler ve dünya nüfusunun hızlı artışının the rapid increase in the world population have not taken ülkeleri başta olmak üzere; sürdürülebilir ve ACCORDING tion banks operating in Turkey also carry out devam etmesi, sürdürülebilirliği ve yenilenebilirliği göz önünde sustainability and renewability into account. Since the 1980s, sorumlu yatırım çerçevelerine uygun katılım exemplary projects in the area of sustainability and share the values they produce. To achieve bulundurmamıştır. Seksenli yıllardan bu yana sürdürülemezlik unsustainability has created a negative picture. Those who finans araçlarına olan talep ve işlem hacimleri TO THE GREEN sustainable development, financial institutions olumsuz bir tablo oluşturdu. Dünyanın geleceğinin tehlike al- realized that the world's future is in jeopardy have initiated artmaktadır. Katılım finans sektöründe, yeşil BOND REPORT, need to integrate sustainability principles at sukuk öncü ürün olurken, şirketler ve bankalarla SUSTAINABLE their core. birlikte devetlerin de finansman temininde bu ürüne eğilim gösterdikleri görülmektedir. Ül- GREEN BOND kemizde faaliyette bulunan katılım bankaları ISSUANCES Sürdürülebilir kalkınmayı gerçekleştirebilmemiz için finans kurumlarının iş da sürdürülebilirlik alanında örnek çalışmaları REACHED $650 hayata geçirmekte ve ürettikleri değerleri pay- Participation banks in Turkey modellerinin özüne sürdürülebilirlik prensiplerini entegre etmeleri gerekmektedir laşmaktadır. Sürdürülebilir kalkınmayı gerçek- BILLION BY THE leştirebilmemiz için, finans kurumlarının özüne END OF 2020 carry out exemplary projects in Financial institutions need to integrate sustainability principles into the core of their business sürdürülebilirlik prensiplerini entegre etmeleri the area of sustainability and models in order to achieve sustainable development gerekmektedir. share the values they produce

10 11 ANALİZ ANALYSIS www.katilimfinans.com.tr

with the sector’s increasing compliance with environmen- Standard&Poors (S&P) Global tal, social and administrative (ESG) values, private Islamic social finance instruments and green sukuk are used more Ratings bu yıl sukuk alanında frequently. This would help tackle the aftermath of the pandemic and support the agenda for core countries’ en- 140-155 milyar dolar arasında ergy transition. However, such processes may remain slow given the additional complexity of these instruments and toplam sukuk ihracı öngörüyor the core Islamic finance countries’ slow implementation of policies to manage the energy transition. nin çözümüne yardımcı olacağına inanılıyor. Ayrıca sek- törün; çevresel, sosyal ve idari (ESG) değerlerle uyumunu THE GROWTH IS SUPPORTED artırmasıyla birlikte özel İslami sosyal finans araçlarının ve yeşil sukukun daha sık kullanıldığı da görülüyor. Bu The Islamic finance industry continued to grow in 2020, durumun, salgın sonrasında yaşanacak sıkıntıların üste- although more slowly than in 2019. The industry’s assets sinden gelinmesine yardımcı olacağı ve ülkelerin enerji expanded by 10.6% in 2020 versus 17.3% in 2019, when dönüşüm gündemini destekleyeceği düşünülüyor. Fakat higher-than-expected Sukuk supported growth. bu araçlarla ilgili ek karmaşıklık ve temel İslami finans ülkelerinin enerji geçişini yönetmek için politikaları yavaş TURKEY WILL CONTINUE TO GROW uygulaması göz önüne alındığında, bu tür süreçlerin yavaş Economic recovery in Islamic finance countries is expect- kalması bekleniyor. ed, although some countries’ GDP growth will be lower than İSLAMİ FİNANS 2021-2022: observed historically. Growth is predicted due to the United BÜYÜME DESTEKLENIYOR Arab Emirates (UAE), where Dubai Expo is most likely İslami finans sektörü, 2020 yılında büyümeye giderken bu to help boost economic activity. Turkey will continue to SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜMEYE DOĞRU büyümenin, 2019 yılına kıyasla daha yavaş gerçekleştiği grow in the participation finance sector and will be driven görüldü. Sektörün varlıkları, beklenenden yüksek sukuk ih- primarily by public participation banks. racıyla büyümenin desteklendiği 2019 yılındaki yüzde 17,3'e ISLAMIC FINANCE 2021-2022: TOWARD SUSTAINABLE GROWTH karşılık 2020’de yüzde 10,6 oranında yükselme gerçekleşti. COVID-19 PANDEMIC AND NEGATIVE RISKS TÜRKIYE’NIN BÜYÜMESI DEVAM EDECEKTIR S&P Global Ratings believes there remains high, albeit mod- Standard&Poors (S&P) Global Ratings’in açıkladığı rapora According to the report released by Global Ratings of Stand- erating, uncertainty about the evolution of the coronavirus göre; küresel İslami finans sektörünün 2021-2022 döne- ard & Poors (S&P), the global Islamic finance sector is be- Bazı ülkelerin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) büyümesi pandemic and its economic effects. Vaccine production minde yüzde 10-12 gibi bir oranla büyüme göstereceğine lieved to have a 10 to 12 percent growth rate in 2021-2022. daha düşük olmasına rağmen, İslami finans ülkelerinde is ramping up, and rollouts are gathering pace around the inanılıyor. Salgının sebep olduğu şok ve petrol fiyatındaki Despite the shock caused by the pandemic and the drop in ekonomik düzelmeler bekleniyor. Dubai Expo'nun eko- world. Widespread immunization, which will help pave düşüşe rağmen 2020 yılında İslami finansta hızlı büyüme oil prices, there was rapid growth in Islamic finance in 2020. nomik faaliyetlerin artmasına yardımcı olma olasılığının the way for a return to more normal social and economic gerçekleşti. yüksek olduğu Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) sayesinde activity levels, looks to be achievable by most developed Although a modest recovery for most core Islamic finance büyüme olacağı tahmin ediliyor. Türkiye’nin katılım finans economies by the end of the third quarter. 2021-2022 döneminde çoğu temel İslami finans ülkesinde countries in 2021-2022 is expected, there is the possibility sektörünün büyümeye devam edeceği ve daha çok kamu tutarlı bir toparlanma beklenmesine rağmen sektörün that the sector will expand on the basis of continued stand- katılım bankaları tarafından yönlendirileceği öngörülüyor. A DECLINE IN SUKUK ISSUANCE sürekli standardizasyon ve entegrasyon zemininde geniş- ardization and integration. Over the next 12 months, there COVID-19 SALGINI VE OLUMSUZ RISKLER In 2020, unlike what some market participants expected, leyeceği düşünülüyor. Önümüzdeki 12 ay boyunca, Dubai is the possibility of progress on a unified global legal and the overall volume of Sukuk issuance dropped to $139.8 İslami Ekonomi Geliştirme Merkezi (DIEDC) ve ortaklarının regulatory framework for Islamic finance that the Dubai S&P, yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgınının gelişimi ve billion from $167.3 billion in 2019. That led to a sharp drop geliştirdiği İslami finans için birleşik bir küresel yasal ve Islamic Economy Development Center (DIEDC) and its part- ekonomik etkileri konusunda tutarlılık gösterse bile belir- in the oil price and the significant increase in financing düzenleyici çerçeve konusunda ilerleme olacağı tahmin ners are developing. Such a framework could help resolve sizliğin hâlâ yüksek olduğunu düşünüyor. Aşı üretimi ve ediliyor. Sözkonusu çerçevenin, İslami finans sektörünün the lack of standardization and harmonization that the aşıların dağıtım oranları tüm dünyada hız kazanıyor. Daha on yıllardır karşılaştığı standartlaşma ve uyum eksikliği- Islamic finance industry has faced for decades. In addition, normal sosyal ve ekonomik faaliyet seviyesine geri dönüşün On the Sukuk front, S&P Global önünü açacak olan sürü bağışıklığı üçüncü çeyreğin sonuna Türkiye’nin katılım finans sektörünün büyümeye devam edeceği ve daha çok kamu kadar çoğu gelişmiş ülke tarafından ulaşılabilir görünüyor. Ratings forecasts total sukuk katılım bankaları tarafından yönlendirileceği öngörülüyor SUKUK İHRAÇLARINDA DÜŞÜŞ GERÇEKLEŞTI issuance about $140 billion–$155 Turkey will continue to grow in the participation finance sector and will be driven primarily by 2020'de, bazı piyasa katılımcılarının beklediğinin aksine, public participation banks sukuk ihraçlarının toplam hacmi, 2019'da 167,3 milyar billion this year

12 13 ANALİZ ANALYSIS

dolardan 139,8 milyar dolara düştü. Bu, petrol DIKKATE DEĞER fiyatlarında keskin düşüşe ve İslami finans ülke- S&P Global Ratings believes lerinin finansman ihtiyaçlarında önemli artışa VERILER sebep oldu. İhraççıların fon almanın daha kolay İslam Kalkınma there remains high, albeit ve daha hızlı olduğu konvansiyonel piyasalara Bankası (IDB), 2020 başvurduğu görüldü. Bazı şirketlerde mevcut yılında 1,5 milyar moderating, uncertainty ekonomik çerçevede zarar olacağı tahmin edi- dolarlık sürdürülebilir liyor. Ancak bu risk, bankaların bilançolarına sukuk ve 2021 yılında about the evolution of the pek çok ülkede uygulanan idari yetkilendirme ve likidite destek tedbirleri sayesinde henüz tam 2,5 milyar dolarlık bir coronavirus pandemic and olarak gerçekleşmiyor. Bu tedbirlerin pek çok sukuk ihraç etti ülkede genişletilmesinin, kredi riskinin ortaya its economic effects çıkmasını daha da geciktirdiği söyleniyor. 2021'in ilk çeyreğinde, sukuk ihraç hacimleri needs of core Islamic finance countries. These FINTEK SEKTÖRÜN DIRENCINI toplamda %1,4, yeniden issuers have instead tapped the conventional ARTTIRACAK markets, where it is easier and quicker to get açılmalar (mevcut the funds. Some corporates will also suffer from COVID-19, bir şirketin veya bir bankanın işletme- yapılar bünyesindeki the current economic environment. Howev- sinin, çevrimiçi ortama kaydırılma kapasitesi- ihraçlar) hariç tutulursa er, this risk has not yet fully materialized on nin işletme sürekliliği açısından ne kadar kritik banks’ balance sheets because of the regulatory önem taşıdığını göstermiştir. İslami bankalar ve %22 oranında artmıştır forbearance and liquidity support measures sukuk için daha yüksek dijitalleşme ve fintek implemented in many countries. The extension alanındaki iş birliği, daha dengesiz ortamlar- of these measures in most countries has further daki dayanıklılıklarını güçlendirmeye ve yeni delayed the materialization of credit risk. büyüme yolları açmaya yardımcı olabilir. Sektör kısmen buna ulaşmış durumdadır ve dijitalleş- FINTECH WILL ENHANCE THE INDUSTRY'S me artık karar vericilerin öncelikleri arasında RESILIENCE önemli bir yere sahiptir. Bankacılık hizmetlerini dijital ortamda alma, blockchain teknolojisini COVID-19 has demonstrated how the capacity kullanma dijital platformda sukuk ihraç etme ve SIGNIFICANT of a company or a bank to shift its business siber güvenliği artırmanın sektörün dayanıklılı- online is critical for its continuity. For Islamic ğını artıracak üç ana faktör olacağı söyleniyor. DATA banks and sukuk, higher digitalization and fin- The Islamic tech collaboration could help strengthen their Fintek’in İslami finans endüstrisini zenginleştir- Development Bank resilience in more volatile environments and me becerisinin ön koşulu, yeterli fiziksel altyapı- (IDB) issued a $1.5 open new avenues for growth. The industry is yı sağlamak ve gerekli denetim ve düzenleyici billion sustainable partially there, and digitalization is now taking çerçeveyi uygulamaktır. Bu nedenle, Körfez Arap a prominent place among decision-makers’ Ülkeleri İşbirliği Konseyi ile başka yerlerdeki pek sukuk in 2020 and priorities. Getting banking services digitally, çok düzenleyici ve otoriteler, fintek şirketlerinin another $2.5 billion issuing sukuk on a digital platform using block- yenilikleri test edebileceği düzenleyici sanal one in 2021. chain technology, and enhancing cybersecurity alanlar açmıştır. will be the three main factors that would help In the first quarter the industry’s resilience. S&P, pandeminin gelişimi ve of 2021, sukuk A prerequisite for fintech’s ability to enrich the issuance volumes Islamic finance industry is providing adequate ekonomik etkileri konusunda were up by 1.4% physical infrastructure and implementing the in total and 22% if necessary supervision and regulatory frame- tutarlılık gösterse bile sukuk re-openings work. That is why several regulators and author- (issuances under ities in the GCC and elsewhere have launched belirsizliğin hâlâ yüksek incubators or specific regulatory sandboxes existing structures) where fintech companies can test innovations. olduğunu düşünüyor are excluded. Kaynak/Source: S&P

14 EKOSİSTEM Bank Negara Malaysia Malezya Merkez Bankası www.katilimfinans.com.tr

ties, particularly those that are consistent/aligned with Temel Şer'i ilkeler, İslami finans the Sustainable Development Goals. Four underpinning thrusts of VBI are ─ entrepreneurial mindset; community kurumlarına kârın ötesinde bir empowerment; good self-governance; and best conduct. amaç sağlar Since the issuance of the VBI Strategy Paper in 2017, VBI has evolved from a broad conceptual aspiration to an anchoring strategy for many IFIs in Malaysia in driving organisational transformation, i.e. corporate mission, busi- Kalkınma Hedefleri ile tutarlı/uyumlu olan faaliyetlere doğru mobilize edilmesini gerektirir. Girişimci zihniyet, topluluk güçlendirme, iyi öz yönetim ve en iyi davranış, VBI'nın dört temel itici gücünü oluşturmaktadır. The fundamental principles VBI Strateji Belgesinin 2017’de yayımlanmasından bu yana of Shariah provide Islamic VBI; Malezya'daki birçok İslami finans kurumu için kurum- sal misyon, iş uygulamaları, finansal çözümler, network financial institutions a purpose oluşturma ve performans ölçümü gibi kurumsal dönüşümü yönlendirmede geniş bir kavramsal istekten öte bir referans beyond profit SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK YOLCULUĞUNDA noktası stratejisine dönüşmüştür. MALEZYA’DA VBI’IN KATALIZE EDILMESI IÇIN ORTAK ÇABALAR DEĞER BAZLI ARACILIK CONCERTED EFFORTS IN CATALYSING VBI IN MALAYSIA VALUE-BASED INTERMEDIATION IN THE SUSTAINABILITY JOURNEY

Malezya İslami finans sektörü tarafından geniş ölçüde The Value-based Intermediation (VBI) initiative, embraced benimsenen Değer Bazlı Aracılık (VBI) girişimi, değer öner- widely by the Malaysian Islamic finance industry, signifies melerini yükseltme ile birlikte ekonomiye ve topluma the long-term commitment of the industry to raise the sağladığı etkiyi artırmaya yönelik sektörün uzun vadeli value propositions and impact it delivers to the econo- taahhüdünü ifade etmektedir. Bu girişim aracılığıyla sü- my and society. Through this initiative, the industry has reçleri, uygulamaları ve olanakları yükseltmeyi taahhüt undertaken to elevate the processes, practices, offerings, eden sektör ayrıca sürdürülebilir işletmeleri ve topluluk- and conduct that will also promote sustainable businesses ları da teşvik edecektir. İslami finansın esas değerlerinin, and communities. The distinguishing factor of VBI lies at ahlaki pusulasının ve önceliklerinin belirlenmesinde ayırt its root, which is the objectives of Shariah in determining edici faktör olarak VBI’nın kökünde yatmakta olan İslam Islamic finance underlying values, moral compass and hukuku hedefleri vardır. Bu, daha sonra kârlılık ve risk priorities. This is then demonstrated by its significant faktörleri de dâhil olmak üzere İslami finans kurumlarının impact on business models of Islamic financial institu- iş modelleri üzerinde kayda değer bir etki ile uygulan- tions (IFIs), including the drivers of profitability and risks. maktadır. Bu temel Şer’i ilkeler, İslam finans kurumlarına These fundamental principles of Shariah provide IFIs with kârın ötesinde bir amaç sağlar. Ayrıca finansal kaynakların a purpose beyond profit. It also calls for the mobilisation of üretken ekonomik faaliyetlere ve özellikle Sürdürülebilir financial resources towards productive economic activi-

Değer Bazlı Aracılık Malezya'da İslami finansın sürdürülebilirlik yolculuğunu şekillendiriyor Value-based Intermediation (VBI) shapes sustainability journey of Islamic finance in Malaysia

16 17 EKOSİSTEM www.katilimfinans.com.tr

ness practices, financial solutions, network building and VBI implementation in Malaysia has pivoted gradual VBI (Değer Bazlı Aracılık); performance measurement. Diagram 1 provides a snapshot Malezya'da VBI’nın hayata behavioural change on industry players to be more 'con- Malezya'daki birçok İslami finans of the VBI journey in Malaysia. geçirilmesi, sektör oyuncularının scious' in their business practices. (See Diagram 3) An important facet of this journey is the impact-based risk Several new innovations by IFIs, which consider social and kurumu için geniş bir kavramsal management system for assessing financing and invest- iş uygulamalarında daha bilinçli impact-driven considerations, are also anchored by VBI ment activities of IFIs in line with their respective VBI com- aspiration. These include offerings of a blended finance istekten öte bir referans noktası mitments. On this front, the Value-based Intermediation olmaları için kademeli davranış programme combining social finance instruments (waqf, Financing and Investment Impact Assessment Framework stratejisine dönüşmüştür (VBIAF) serves as a reference for other financial institutions değişikliğini yönlendirdi beyond Islamic finance intending to incorporate environ- mental, social and governance (ESG) risk considerations VBI implementation in İslami finans kurumlarının finansman ve yatırım faaliyet- in their own risk management system. The first cohort of İslami finans kurumlarının sosyal ve etki odaklı hususları lerini; ilgili VBI taahhütleri doğrultusunda değerlendirmeye VBIAF sectoral guides on energy efficiency, renewable en- Malaysia has pivoted gradual dikkate alan birtakım yeni inovasyonları da VBI hede- yönelik etki tabanlı risk yönetim sistemi, bu yolculuğun ergy and palm oil detailing ESG risk considerations in the fiyle desteklenmektedir. Bunlar arasında sosyal finans önemli bir yönünü oluşturmaktadır. Bu doğrultuda Değer financing and investment decision-making process was behavioural change on industry araçlarını (vakıf, zekat ve sadaka) birleştiren harmanlan- Bazlı Aracılık Finansmanı ve Yatırım Etki Değerlendirme issued on 31 March 2021. This guidance document aims mış finans programı olanakları, mikro finansman ve B40 Çerçevesi (VBIAF); çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) risk to further develop the industry's capacity and capability players to be more conscious mikro girişimcilerin sürdürülebilir gelir elde etmelerini değerlendirmelerini kendi risk yönetim sistemlerine dâhil to progress further in the sustainable finance journey (see sağlayarak güçlendirmek için kapasite geliştirme desteği; in their business practices etmeyi amaçlayan İslami finans dışındaki diğer finansal Diagram 2). Three additional guides for manufacturing, oil kuruluşlar için bir referans görevi görmektedir. Finansman and gas, construction, and infrastructure are also underway with targeted finalisation by 2021. ve yatırım karar verme sürecinde ESG risk değerlendir- EKONOMIDE VE TOPLUMDA DAVRANIŞ DEĞIŞIKLIĞINI MOTIVE ETMEK IÇIN TEMEL ARAÇLAR OLAN VBIAF melerini detaylandıran enerji verimliliği, yenilenebilir THE BIG “WHY” AND ITS GROWING PRACTICAL SEKTÖREL KILAVUZLARI enerji ve palm yağı ile ilgili VBIAF sektörel kılavuzlarının RELEVANCE ilk tertibi 31 Mart 2021'de yayımlandı. Bu kılavuz dokü- VBIAF SECTORAL GUIDES AS KEY TOOLS TO MOTIVATE BEHAVIOURAL CHANGE IN THE ECONOMY AND SOCIETY man, sektörün sürdürülebilir finans yolculuğunda ilave Islamic finance is intrinsically rooted in delivering a higher ilerleme kapasitesini ve kabiliyetini daha da geliştirmeyi overarching objective (Maqasid Shariah) to preserve/ad- amaçlamaktadır Üretim, petrol ve gaz, inşaat ve altyapı vance the common interest of society by preventing harm için üç ek kılavuzun da 2021 sonuna kadar tamamlanması and maximising benefits. These value propositions are hedefleniyor. not only consistent with universal and ethical values but seek to achieve economic aspirations through continuous BÜYÜK “NEDEN” VE UYGULAMADA ARTAN ÖNEMI elevation of the overall well-being. On the global front, the growing intensity of sustainable finance provides oppor- İslami finans; özünde zararı önleyerek ve faydaları en üst tunity for IFIs to take stewardship and influence financial düzeye çıkararak toplumun genel çıkarlarını korumak/ development, which is in line with its catalytic role in ilerletmek gibi daha yüksek kapsamlı bir hedefin (Ma- promoting inclusive and sustainable economic growth, as kasidü’ş Şeriat) sağlanmasına dayanmaktadır. Bu değer well as providing a moral motivation in steering growth önermeleri; yalnızca evrensel ve etik değerlerle tutarlı and development on a more sustainable path. olmakla kalmamakta aynı zamanda genel refahın sü- rekli yükseltilmesi yoluyla ekonomik hedeflere ulaşmayı amaçlamaktadır. Küresel boyutta sürdürülebilir finansın artan yoğunluğu, İslami finans kurumlarına; kapsayıcı ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teşvik etmedeki Value-based Intermediation katalizör rolüyle uyumlu, aynı zamanda büyümeyi ve daha sürdürülebilir bir yolda gelişmeyi yönlendirmede ahlaki (VBI) has evolved from a broad bir motivasyon sağlayan finansal gelişmeyi yönetme ve tesir etme fırsatı sağlar. conceptual aspiration to an

Malezya'da VBI’nın hayata geçirilmesi, sektör oyuncuları- anchoring strategy for many Islamic nın iş uygulamalarında daha bilinçli olmaları için kademeli davranış değişikliğini yönlendirdi. financial institutions in Malaysia Kaynak: BNM Faaliyet Raporu 2020 Source: BNM Annual Report 2020

18 19 EKOSİSTEM www.katilimfinans.com.tr

zakat and sadaqah), microfinancing and capacity-build- planning, coordination, execution and communication Malezya tekafül endüstrisi, ing assistance to empower B40 micro-entrepreneurs Finans sektörü; as every stakeholder has a role to play within its circle to generate sustainable income; introduction of social of influence and capacity. The VBI progress and devel- Malezya haneleri/ impact deposit accounts that enable customers to pro- ekonomik, çevresel ve opments in this challenging and competitive environ- vide financial relief by voluntarily preceding a portion of ment lead to promising steps for Islamic finance to take işletmeleri için daha büyük their returns to those whose incomes are affected by the sosyal sürdürülebilirliğe stewardship in sustainable finance – to create greater Covid-19 pandemic; and customised financing packages socio-economic impact and to align innovation with ve daha yapıcı bir etki bundled with complementary value-added services, e.g. doğru düzenli bir geçişi the needs of productive activities and social well-being. application for halal certification, business advisory and sağlayabilecek ürünler ile market access to assist halal entrepreneurs. hızlandırmada etkin rol iş uygulamalarına VBI'yı The Malaysian takaful industry has also started to ex- oynamaktadır plore integrating VBI into products and business prac- entegre etme çalışmalarına tices that can deliver a more significant and more con- structive impact for Malaysian households/businesses. başladı In collaboration with the takaful industry players, the etkin rol oynamaktadır. Bu yolculuk, her paydaşın Malaysian Takaful Association (MTA) has recently re- kendi etki ve kapasite çemberi içinde yer alacağı bir The financial sector plays a leased the VBI Framework for Takaful (VBIT) on 23 June rol olduğu için politika planlama, koordinasyon, yü- 2021 to guide VBI adoption by the takaful industry. rütme ve iletişim gerektirir. VBI'ın bu zorlu ve reka- catalytic role in accelerating müşterilerin gelirlerinin bir kısmını yeni tip korona- betçi ortamda kaydettiği ilerleme ve gelişmeler, İslami The above is evidenced by several key measured out- virüs (COVID-19) salgınından etkilenenlere gönüllü finans alanında sürdürülebilirlik konusunda umut an orderly transition towards comes reported in the VBI Preview Report 2017-2020. olarak aktararak finansal rahatlamalarını sağlayan verici adımlar atılmasını sağlıyor. Bu sayede, daha The Islamic banking industry has intermediated over sosyal etkili mevduat hesaplarının devreye alınması ve fazla sosyo-ekonomik etki yaratılması ve inovasyonun economic, environment and social USD37.3 billion of VBI-related aligned initiatives that ücretsiz katma değerli hizmetlerle bir araya getirilen üretken faaliyetlerin ve sosyal refahın ihtiyaçlarına stretch over financial inclusion, business empower- isteğe uyarlanmış finansman paketleri (örn. helal ser- uygun hâle getirilmesi hedefleniyor. sustainability. ment and environmental sustainability. More than 4,500 tifika başvurusu), iş danışmanlığı ve helal girişimcilere renewable energy and green projects were financed yardımcı olmak için pazara erişimi bulunmaktadır. over USD2.1 billion funding; more than 100,000 SMEs Malezya tekafül endüstrisi, Malezya haneleri/işletme- & Micro-SMEs were supported via USD9.6 billion fi- leri için daha büyük ve daha yapıcı bir etki sağlaya- nancing; and nearly 35,000 deserving families now bilecek ürünler ile iş uygulamalarına VBI'yı entegre own affordable homes in over 190 projects approved VBI ARACILIĞIYLA YAPILAN FONLAMALAR etme çalışmalarına başladı. Malezya Tekafül Birliği financing, among others. FUNDS INTERMEDIATED WITH VBI (MTA), tekafül endüstrisi oyuncuları ile iş birliği içinde, The financial sector plays a catalytic role in accelerating tekafül endüstrisi tarafından VBI'nın benimsenmesine an orderly transition towards economic, environmental rehberlik etmek için yakın zamanda Tekafül için VBI and social sustainability. This journey requires policy Çerçevesi'ni (VBIT) 23 Haziran 2021’de yayımladı.

Üstte bahsedilenler, 2017-2020 VBI Önizleme Rapo- ru’nda bildirildiği üzere, birkaç önemli ölçüm sonucu ile ispat edilmiştir. İslami bankacılık sektörü; finansal The Malaysian takaful industry has kapsama, iş güçlendirme ve çevresel sürdürülebilirliği kapsayan 37.3 milyar doların üzerinde VBI ile ilgili also started to explore integrating uyumlu girişimlere aracılık etmiştir. Diğerlerinin yanı sıra 4.500'den fazla yenilenebilir enerji projesi ve yeşil VBI into products and business projeye 2,1 milyar dolardan fazla finansman sağlanmış; 100.000'den fazla KOBİ ve Mikro-KOBİ, 9,6 milyar ABD practices that can deliver a bigger doları finansmanla desteklenmiş ve yaklaşık 35.000 hak eden aile, 190'dan fazla onaylanmış finansman and more constructive impact projesi sayesinde uygun fiyatlı evlere sahip olmuştur. for the Malaysian households/ Finans sektörü; ekonomik, çevresel ve sosyal sürdü- rülebilirliğe doğru düzenli bir geçişi hızlandırmada businesses Kaynak: VBI Önizleme Raporu 2017-2020 Source: VBI Preview Report 2017-2020

20 21 İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Rektörü KAPAK Rector/President of Istanbul Sabahattin Zaim University Prof. Dr. Mehmet Bulut www.katilimfinans.com.tr SÜRDÜRÜLEBİLİR FİNANSI YENİDEN DÜŞÜNMEK RE-THINKING SUSTAINABLE FINANCE

Daha paylaşımcı, kapsayıcı, kucaklayıcı dayanışmacı ve daha dengeli bir sürdürülebilir ekonomi/finans modeline ihtiyaç duyulmaktadır

We need a more shared, inclusive, embracive, solidaristic and balanced sustainable economy/finance model

22 23 KAPAK www.katilimfinans.com.tr

The modern financial system is considered to have started in Müslüman iş adamları ile the XV century with the "double-entry system of accounting " used by Luca Pacioli, an Italian professor of mathematics tüccarlar tarafından kurulmuş and friend of Leonardo da Vinci, in his mathematics text- book Summa de arithmetica. In the XVII century, the essential foundations of the new economic system were laid with the şirket modelleri Avrupalılar establishment of joint-stock companies called East and West Indian Companies of the English and Dutch, together with tarafından aynen alınıp ekonomik the first examples of modern interest banks and the buying and selling of the stocks of these companies, first in the Am- hayata dâhil edilmiştir sterdam and then in the London stock exchanges. The most important activity of these companies was to monopolise the Asian, African and Mediterranean trade with alternative routes to the Silk and Spice Roads, where Muslim merchants were more active until then. With the arrival of Europeans in these regions, international trade quickly started to become odern finans sisteminin başlangıcı XV. yüzyılda a monopoly, leaving out many traders and business people İtalya’da Leonardo da Vinci’nin arkadaşı matema- that were initially from different races, languages, religions, M tik profesörü Luca Pacioli’nin Aritmetik kitabına and cultures taking part in a wide range of businesses on the eklediği “çift düzen muhasebe sistemi” olarak kabul edilebilir. Asian and African shores. XVII. yüzyılda modern faizli bankaların ilk örnekleriyle birlikte İngiliz ve Hollandalıların Doğu ve Batı Hint Kumpanyaları Before the XVII. century, almost all types and models of com- adlı anonim şirketlerin kurulması ve bu şirketlerin hisse se- Modern finans sisteminin en panies, except joint-stock companies, were created by Muslim netlerinin önce Amsterdam arkasından da Londra borsala- Business models created by Muslim businesspeople and merchants in the Islamic world. These rında alınıp satılmasıyla yeni ekonomik sistemin en önemli company models were obtained by Europeans in the same temelleri atılmış oldu. Bu şirketlerin en önemli faaliyet alanı businesspeople and merchants önemli üç temel kurumu; anonim style and incorporated into their economic life. However, a o zamana kadar daha çok Müslüman tüccarın etkin olduğu joint-stock company model based on limited liability on the İpek ve Baharat yollarına alternatif güzergâhlar üzerinden were obtained by Europeans in the şirket, banka ve borsa olarak subscribed capital emerged in Europe, not in the Muslim region. Asya, Afrika ve Akdeniz ticaretinin tekelini ele geçirmekti. Initially, politicians and even governments were the most im- Önceleri Asya ve Afrika kıyılarında birçok farklı etnisite, dil, portant partners of these companies. This had provided a very din ve kültüre mensup tüccar ve iş adamlarının serbestçe exact style and incorporated into ortaya çıktı different model for financial and economic life for companies in iştirak ettiği uluslararası ticaret, bu coğrafyalara Avrupalıların terms of financing compared to previous periods. In companies gelmesiyle yerini hızla tekellere bırakmaya başladı. their economic life XVII. yüzyıl öncesinde anonim şirketler dışındaki neredeyse tüm şirket tür ve modelleri İslam dünyasındaki Müslüman iş invented by Muslims, the founders' responsibility to not migrate adamları ile tüccarlar tarafından kurulmuş, bu şirket modelleri from this world with the rightful share was related to all their Avrupalılar tarafından aynen alınıp ekonomik hayata dâhil assets. In contrast, the responsibility of the founders of the new edilmiştir. Ancak taahhüt edilen sermayeyle sınırlı sorumlu- joint-stock companies in the period when the foundations of luğu esas alan anonim şirket modeli Müslüman coğrafyasında the modern financial system and capitalism were laid was değil Avrupa’da ortaya çıkmıştır. Başlangıçta devlet adamları not limited to their assets but the capital they had committed. hatta devletler de bu şirketlerin en önemli ortakları konu- This allowed new companies to go beyond apprehension and mundaydı. Bu, şirketlerin finans temini konusunda iktisadi establish a borrowing, funding and financial supply. ve finansal hayata önceki dönemlerden çok farklı bir model getiriyordu. Müslümanların icadı olan şirketlerde kul hakkı ile bu dünyadan göçmemek için kurucuların sorumluluğu tüm The three most important mal varlığıyla ilgiliyken modern finans sistemi ile kapitaliz- min temellerinin atıldığı dönemdeki yeni anonim şirketlerin kurucularının sorumluluğu mal varlıklarıyla değil taahhüt institutions of the modern ettikleri sermaye ile sınırlıydı. Bu durum yeni şirketlere ta- hayyülün ötesinde bir borçlanma, kaynak ve finans tedariki financial system emerged as imkânı sağlamaktaydı.

Modern finans sisteminin önceki dönemlerden farklı en önem- joint-stock companies, banks li üç temel kurumu; anonim şirket, banka ve borsa olarak ortaya çıktı. Dünya ekonomisinde çok önemli bir konuma and stock exchanges

24 25 KAPAK www.katilimfinans.com.tr

Ekonomide ve finans the Netherlands and the UK played a leading role in this field. Since their emergence in the historical process, there have been many financial crises where the three institutions have modellerinde, alternatiflerin been at the heart of their existence. At this point, it is clear that individuals and institutionalisation with a "Homo Economicus" kaçınılmaz bir biçimde gündeme approach are pursuing interests and unlimited desires. Natu- rally, the modern economic/financial system is implementing gelmesi beklenmektedir new legal regulations according to needs. Nevertheless, despite all the measures taken, the duration, depth and impact of crises emerging are accumulating. Thus, alternatives are expected to emerge inevitably in the economy and financial models.

The World Gross National Product (GDP) exceeded $80 trillion by the end of 2020 and has produced enough goods and ser- vices for practically everyone. However, the problems, wars, injustices, imbalances, and poverty experienced in the global political, economic and social fields are not diminishing. On çıkarı ve sınırsız arzuları peşinde koşan “homo economicus” the contrary, they are increasing. This means that something anlayışını benimsemiş birey ve kurumsallaşmanın etkisi açık- is wrong. We believe that one of the most critical areas that tır. Tabiatıyla modern ekonomik/finansal sistem ihtiyaçlara is going wrong in the economy is the unsustainable modern The three most important institutions of the modern financial göre yeni yasal düzenlemeleri hayata geçirmektedir. Ancak financial system, which produces crisis and unfair profits. Alınan tüm tedbirlere rağmen system emerged as joint-stock companies, banks and stock alınan tüm tedbirlere rağmen krizlerin ortaya çıkış süresi git- The idea of the modern world's dominant economic and finan- exchanges. What could be the most crucial reason why the tikçe sıkılaşmakta, derinliği ve etkisi de giderek artmaktadır. cial paradigm is based on the limitations of resources and the Muslim world, which had risen to a significant position in the O zaman ekonomide ve finans modellerinde, alternatiflerin krizlerin ortaya çıkış süresi infinite human needs on Earth. However, even though people's world economy and had been highly influential in international kaçınılmaz bir biçimde gündeme gelmesi beklenmektedir. needs are limited, their desires and requirements are unlimited. trade, especially on the silk and spice, land and sea routes, did Dünya Gayrisafi Milli Hasılası (GSYİH), 2020 yılı sonu itibarıyla People of the modern age who act with this understanding gittikçe sıkılaşmakta, derinliği not invent or, more accurately, reveal these three institutions 80 trilyon doları aşmış ve esasen herkese yetecek kadar mal ve believe that they can reach pleasure, joy, and happiness as while developing all other trade and financial institutions? hizmet üretilmiştir. Buna rağmen dünyadaki siyasal, ekonomik they consume. This problematic economic paradigm results There can be many factors. However, the most important reason ve etkisi de giderek artmaktadır ve sosyal alanda yaşanan sorunlar, savaşlar, haksızlıklar, den- in soil, water and air pollution. Lands and seas are filled with is the priorities and the values system of Islam and Muslims' gesizlikler, açlık ve sefalet azalmamakta tersine artmaktadır. garbage and industrial waste. Every day, millions of people die perspective in world views, economies and lives. O zaman yanlış giden bir şeyler var demektir. Kanaatimiz of terror or hunger. odur ki ekonomide yanlış giden en önemli alanlardan birisi de Unlike the Islamic world, in Europe, despite the apparent resist- yükselmiş ve uluslararası ticarette başta ipek ve baharat yolları istikrar içinde sürdürülemeyen, kriz ve haksız kazanç üreten Evidently, this trend, paradigm, and process will begin to ance of the church, a financial system was built with the efforts olmak üzere kara ve deniz yollarındaki son derece etkili olan modern finans sistemidir. be scrutinised further with the new coronavirus (COVID-19) of economic elites, especially statesmen and governments. Müslüman dünyanın diğer tüm ticaret ve finans kurumlarını epidemic. From now on, we need a more shared, inclusive, This financial system was an institutional framework that geliştirirken bu üç kurumu icat etmemiş veya daha doğru Modern dünyanın yarattığı egemen ekonomik ve finansal embracive, solidaristic and balanced sustainable economy/ legitimises interest, which is a risk-free earning, speculative bir deyimle ortaya çıkarmamış olmasının en önemli nedeni paradigma fikri, yeryüzündeki kaynakların sınırlılığı ve insan finance model. This economic/financial approach is necessary, return based on an income, independent of the real economy, ne olabilir? Bunun birçok nedeni üzerinde durulabilir ancak ihtiyaçlarının sınırsızlığı üzerine kuruludur. Ancak insanların not just for human beings, but for the protection and survival way of doing business and earning with an understanding that en önemli nedeni İslam’ın öncelikleri ve değerler sistemi ihtiyaçları sınırlı olabileceği gibi, arzu ve istekleri de sınırsız of all living, non-living (lifeless) beings. In one respect, the emphasised the institution instead of the person. Undoubtedly, ile Müslümanların dünya görüşünde, ekonomiye ve dünya olabilir. Bu anlayışla hareket eden modern insan, tükettikçe COVID-19 process has provided everyone with the opportunity hayatına bakışında aranabilir. daha çok hazza, neşeye ve mutluluğa ulaştığını düşünmekte- dir. Bu sorunlu ekonomik paradigmanın bir sonucu olarak top- İslam dünyasından farklı olarak Avrupa’da kilisenin görünür- rak, su ve hava gittikçe kirlenmektedir. Karalar ile denizler çöp deki direncine rağmen başta devlet adamları ve hükûmetler ve endüstriyel atıklarla dolmaktadır. Dünyada terör ve açlıktan olmak üzere ekonomik elitlerin de çabasıyla; risksiz kazanç ölen milyonlarca insana her gün bir yenisi eklenmektedir. olan faizi, reel ekonomiden bağımsız getiriyi esas alan spekü- Despite all measures, the latif kazancı ve kişinin yerine kurumu öne çıkaran anlayışla Yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgını ile birlikte bu gidişatın, iş yapma ve kazanma biçimini meşrulaştıran kurumsal bir duration, depth and impact of paradigmanın ve sürecin daha fazla sorgulanmaya başla- Alternatives are inevitably finans sistemi inşa edildi. Hiç şüphesiz Hollanda ve İngiltere nacağı aşikârdır. Bundan böyle daha paylaşımcı, kapsayıcı, bu alanda öncü rol oynadı. kucaklayıcı dayanışmacı ve daha dengeli bir sürdürülebilir the emerging crises is gradually ekonomi/finans modeline ihtiyaç duyulmaktadır. Bu noktada expected to emerge in the Tarihsel süreçte ortaya çıktıkları günden bu yana üç kurumun sadece insanın değil, tüm canlı ve cansız varlıkların korunma- merkezinde yer aldığı birçok finans krizi gerçekleşti. Burada escalating sını ve yaşatılmasını öngören bir ekonomik/finansal yaklaşım economy and financial models

26 27 KAPAK www.katilimfinans.com.tr

to rethink everything with the notion of improving humanity tradition, history, civilisation and culture. This is because the Sadece insanın değil, tüm and protecting the environment (flora and fauna) within the Dünya ekonomisinde son modern interest-free financial institutions began to appear in framework of compassion, affection, justice and morality. Rumelia as an Ottoman invention nearly six hundred years canlı ve cansız varlıkların yıllarda yaşanan insani ve before modern capitalism started to enjoy the financial insti- Therefore, despite all the global adverse developments, there tutions with interest rates in the West. During the period, Cash is a growing interest in the above-mentioned matters and new Waqfs, which financed and institutionalised the economy as korunmasını ve yaşatılmasını alternatives are emerging. Studies on economic and financial toplumsal gelişmeler insanlığı well as education in a stable manner, spread to every corner alternatives have gained momentum not only in Muslim coun- of the empire. When considering the heritage of the Ottomans öngören bir ekonomik/finansal tries in the East such as Indonesia and Malaysia, but also in yeni ve alternatif arayışlara which continued until its final stages and the facts presented all regions populated by Muslims, including in the West such in the 14-volume work led by the author of these lines, we see yaklaşım gerekmektedir as Europe and the USA. yöneltmektedir that the most influential models of the long-term sustainable finance system belong to the geography of our civilisation. It Given the frequently crisis-generating aspect of interest-cen- is evident that accelerating and deepening these initiatives tred modern capitalism, the most critical and consistent ap- will contribute to a more stable and sustainable world finance proach to sustainable finance is undoubtedly the Islamic econ- system. gerekmektedir. Bir yönüyle COVID-19 süreci; merhamet, mu- omy and finance models based on the interest-free system. It habbet, adalet ve ahlak çerçevesinde tüm insanlık için daha is evident that recently, global studies have been proliferating olmasının; geleneğimiz, tarihimiz, medeniyetimiz ve kültü- güzelini ve iyisini isteme, hayvanlar ve bitkiler (flora ve fauna) in this regard. Furthermore, in addition to institutional de- rümüz açısından da ayrı bir anlamı ve önemi vardır. Çünkü dünyasını koruma anlayışıyla her şeyi yeniden düşünmek velopments in the Islamic economy and finance, numerous modern kapitalizmin Batı’daki faizli finans kurumlarının neş- açısından herkese önemli bir fırsat sunmuştur. academic and graduate programs and research centres have vünema bulmaya başladığı dönemlerde modern faizsiz finans been opened in Turkey in the last few years. In this context, kurumları yaklaşık altı yüz yıl önce bir “Osmanlı icadı” olarak In recent years, human and social Şu hâlde dünyada yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen bu- expanding in-depth studies in the academic field, opening new Osmanlı Avrupa’sı Rumeli’de ortaya çıkmıştır. Süreç içinde rada anılan konulara olan ilgi de giderek artmakta ve yeni courses and programs at central universities ensure that we are eğitimin yanında ekonomiyi de istikrar içinde finanse eden alternatifler gündeme gelmektedir. Doğu’da Endonezya ve more hopeful about the future of a sustainable financial system. ve kurumsallaşan Para Vakıfları, imparatorluğun her köşesine developments in the world economy Malezya gibi sadece Müslüman ülkelerde değil Batı’da Avru- yayılmıştır. Osmanlı son dönemlerine kadar devam eden bu Human and social developments in the recent world economy, pa ve Amerika’ya kadar Müslümanların yaşadığı her yerde mirası; bu satırların yazarının öncülüğünde hazırlanan 14 are prompting humanity to seek new especially the economic, social, political and financial crises, ekonomik ve finansal alanda alternatifler üzerine çalışmalar ciltlik eserle de ortaya konan gerçekler ışığında değerlendi- are prompting humanity to seek new alternatives. Accordingly, hız kazanmıştır. rildiğinde, uzun dönemli sürdürebilir finans sistemi ile ilgili the expectations and hopes of the mind, scientific knowledge, alternatives. en önemli modellerin, yaşadığımız medeniyet coğrafyasına Faizi merkeze alan modern kapitalizmin sıklıkla kriz üreten conscience, and in short, the human-centred brains and hu- ait olduğu anlaşılmaktadır. Bu konudaki çalışmalara hız ver- yönü dikkate alındığında sürdürülebilir finans alanındaki en manity have risen, from Turkey to all over the world, particu- mek ve derinlik kazandırmanın dünyanın daha istikrarlı ve önemli ve en tutarlı yaklaşımın faizsiz sisteme dayalı olan larly in our close region. Recognising this, it is expected that sürdürülebilir bir finans sistemine kavuşmasına daha üst İslam ekonomisi ve finans modelleri olduğuna şüphe yoktur. the individuals and institutions in this country will increase düzeyde katkılar sağlayacağı aşikârdır. Bu konuda son dönemde dünya genelindeki çalışmaların hızla their qualified work. arttığı söylenebilir. Bununla birlikte Türkiye’de de son yıllarda İslam ekonomisi ve finansı alanında ortaya çıkan kurumsal The recent involvement of Ziraat Participation Bank, Vakıf gelişmeler yanında akademik alanda da birçok lisans ve li- Participation Bank and Emlak Participation Bank in partici- sansüstü programlar ile araştırma merkezleri açılmıştır. Bu pation banking has a special meaning and importance to our çerçevede akademik alandaki çalışmaların derinlikli olarak yaygınlaşması ve merkez üniversitelerde yeni kürsülerin ku- rulması ve programların açılması sürdürülebilir finans sistemi- nin geleceği konusunda daha ümitli olmamızı sağlamaktadır.

Dünya ekonomisinde son yıllarda yaşanan insani ve toplumsal gelişmeler, özellikle de ekonomik, sosyal, siyasal ve finansal An economic/financial approach krizler insanlığı yeni ve alternatif arayışlara yöneltmektedir. Bu çerçevede Türkiye’den başta yakın coğrafyamız olmak üzere tüm dünyada aklı, ilmi irfanı, vicdanı, kısacası insanı is necessary, not just for human yeniden merkeze alan düşünen beyinlerin ve insanlık ailesinin beklentileri ve umutları artmıştır. Bunun farkında olarak bu beings, but for the protection and ülkedeki kişiler ve kurumların nitelikli çalışmalarını artırması beklenmektedir. survival of all living, non-living Son dönemlerde Ziraat Katılım Bankası, Vakıf Katılım Bankası ve Emlak Katılım Bankası’nın katılım bankacılığına dâhil (lifeless) beings

28 29 GÖRÜŞ Albaraka Türk Genel Müdürü CEO of Albaraka Türk Melikşah Utku www.katilimfinans.com.tr

Türkiye Emlak Katılım Bankası Genel Müdürü CEO of Turkiye Emlak Participation Bank Nevzat Bayraktar SÜRDÜRÜLEBİLİR FİNANSAL STRATEJİNİN ÖNEMİ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK THE IMPORTANCE OF FINANCIAL SUSTAINABILITY SUSTAINABLE STRATEGY Sektörümüzü büyütmek ve kurumumuzun finansal sürdürülebilirliğini artırmak amacıyla Katılım finans sisteminin risk paylaşımını öne katılım bankacılığının ruhuna uygun yeni ürün çıkaran bir yaklaşımla spekülatif işlemleri ve hizmetler geliştiriyoruz sınırlaması, sürdürülebilir bir finansman modeli We are developing new products and services that sunuyor comply with participation banking to grow our sector The participation finance system’s limitation of and increase the financial sustainability of our speculative transactions through an approach institution that highlights risk sharing provides a sustainable Finansal sürdürülebilirlik; bir işletmenin tüm paydaşları için Financial sustainability is the body of operations carried financing model değer oluşturmak üzere kullandığı kaynaklardan daha faz- out to ensure long-term financial performance that meets lasını geri kazanma yeterliliği sağlayan uzun vadeli finansal the requirements to recover more than the resources used performansın teminatı ve bunu tehdit eden finansal sıkın- by a company to create value for all its stakeholders and Sürdürülebilirlik, günümüz stratejilerini etkileyen en Sustainability has become a fundamental concept that tıların önlenmesi veya en az seviyeye indirilmesi amacıyla prevent or minimise the financial troubles that threaten yürütülen çalışmalar bütünüdür. Günümüzde, finans kuruluş- önemli kavramlardan birisidir. Özellikle COVID-19 döne- affects today’s strategies. Related efforts are increasing, it. Profitability targets, which are a key performance in- larının temel performans göstergelerinden birisi olan karlılık minde ilgili çalışmalar daha da artarken, bu durum finans especially in the COVID-19 period, which affects financial dicator for financial institutions today, can have severe hedefleri, kontrolsüz büyümeyle birlikte ağır sonuçlara da piyasalarını da etkiliyor. Sürdürülebilir alanda ihraç edilen markets. Sustainably issued bonds can make the debt consequences with uncontrolled growth. Growth based on yol açabilmektedir. Krediye ve klasik finansman modellerine tahviller, borçlanma piyasasını daha sürdürülebilir kılabilir. market more sustainable. Sustainable finance models, credit and traditional financing models adversely affect our dayalı gerçekleşen büyümeler, kriz zamanında sektörümüzü Paris İklim Anlaşması ile belirlenen 2050’de karbon nötr which will comply with Paris Climate Agreement’s Car- olumsuz etkilerken, kurumları alternatif finansman arayışları- industry in times of crisis while motivating institutions to olma hedefine uygun olacak sürdürülebilir finansman bon Neutral target by 2050, will gain momentum in both na yöneltmektedir. Katılım bankacılığı özünde mal ve hizmet seek alternative financing. modelleri, gerek fon gerek borçlanma piyasasında oldukça the funding and borrowing markets. In terms of its social finansmanına dayalı olması sebebiyle reel sektörü ve doğru- The fact that participation banking is essentially based ivme kazanacaktır. İslami finans da bu alanda gerek sosyal aspects and principles, Islamic finance has significant dan üretimi desteklemektedir. Bu durum sektörümüzü daha on the financing of goods and services supports the real yönü gerek prensipleri itibarıyla önemli bir potansiyele potential in this field as well. The participation finance dayanıklı ve sürdürülebilir kılmaktadır. Türkiye Emlak Katılım sahiptir. Katılım finans sisteminin risk paylaşımını öne system’s limitation of speculative transactions through Bankası olarak katılım bankacılığının finansal sürdürülebilirlik economy and direct production. This makes our industry çıkaran bir yaklaşımla spekülatif işlemleri sınırlaması, an approach highlighting risk-sharing offers a sustain- alanındaki en önemli çalışma alanının katılım bankacılığının more resilient and sustainable. At Türkiye Emlak Par- sürdürülebilir bir finansman modeli sunuyor. 2008 krizinde able financing model. Islamic finance institutions that aslına, özüne uygun ürün ve hizmetlerinin geliştirilmesi ve ticipation Bank, we believe that participation banking’s türev ürünlerle işlem yapmayan İslami finans kuruluşları did not trade with derivatives were less affected during güçlendirilmesi olduğunu düşünüyoruz. Emlak katılım olarak most important activity in financial sustainability is the krizden oldukça az etkilenmişlerdi. Kriz dönemlerinde İsla- the 2008 crisis. Institutions that comply with Islamic sektörümüzü büyütmek ve kurumumuzun finansal sürdürüle- development and strengthening of products and services mi prensiplere uygun çalışan kurumlar daha sürdürülebilir principles in times of crisis take a more sustainable ap- bilirliğini artırmak amacıyla katılım bankacılığın ruhuna uy- that are suitable to the essence of participation banking. bir zemine oturuyor. Bu anlamda uluslararası standartlarla proach. In this sense, we need to reach our potential in gun yeni ürün ve hizmetlerimizi geliştirmeye devam ediyoruz. da sürdürülebilirlik alanında potansiyelimize ulaşmamız sustainability and international standards. Participation Within this period, we introduced the New Murabaha Pro- gerekiyor. Katılım bankaları iş modellerini günümüz sür- banks must build a structure to integrate their business Bu süreçte, Yeni Murabaha Süreci’ni hayata geçirdik. Bu uy- cess. With this application, it is ensured that the payment gulama sayesinde yapılan ticari işlemlerde ilgili ürünlerin dürülebilir finans zeminine entegre etme ve sürdürülebilir models into today’s sustainable financial landscape and is guaranteed in commercial transactions if the relevant alıcıya eksiksiz ulaşması ve satıcının malı eksiksiz teslim bir büyüme modeline uygun hale getirmesi konusunda bir align them to a sustainable growth model. With the Eco- products reach the buyer completely and the seller delivers etmesi halinde ödemenin garanti edilmesi sağlanmaktadır. yapı inşa etmeliler. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de nomic Reform Package announced by President Erdoğan, the goods in full. Another product that we have imple- Gerçekleştirdiğimiz bir diğer yeni ürün ise Katılım Havuzuna henüz yeni olan sürdürülebilir finansta, Cumhurbaşkanı a significant area of growth has emerged in sustainable mented is Participation Pool-indexed Sukuk. This product Endeksli Sukuk ürünümüzdür. Sözkonusu üründe sabit bir Erdoğan’ın açıkladığı Ekonomi Reform Paketi ile birlikte finance, which is still new in Turkey as in the rest of yields a return that is realised through the participation oran yerine katılım havuzunda oluşan kar ile getiri oluşmakta, önemli bir büyüme alanı oluştu. Katılım bankaları olarak the world. As participation banks, we can increase our pool instead of a fixed rate. Customers can also receive a ayrıca oluşturulan katılım havuzu ile müşteriler katılım ha- bu alanda potansiyelimizi artırabilir ve özel alanlara odak- potential in this area and improve our financial system vuzunun geçmişteki olumsuz performansından korunarak higher rate of return by protecting their participation pool lanarak finans sistemimizi geliştirebiliriz. by focusing on specific areas. daha yüksek bir getiri oranı elde edebilmektedir. from former negative performance.

30 31 GÖRÜŞ Kuveyt Türk Genel Müdürü CEO of Kuveyt Turk Ufuk Uyan www.katilimfinans.com.tr

Türkiye Finans Genel Müdürü CEO of Turkiye Finans Murat Akşam HER ALANDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKTE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK YENİLİKÇİ ALTERNATİF: SUSTAINABILITY IN ALL AREAS KATILIM FİNANS Sürdürülebilirliği, topluma değer katan ve AN INNOVATIVE ALTERNATIVE IN bu topraklarda kazandığını bu topraklar için faydaya dönüştüren bir yaklaşımla ele alıyoruz SUSTAINABILITY: PARTICIPATION FINANCE

We embrace sustainability with an approach that adds Katılım finans sistemi sahip olduğu özgün yapısı value to society and transforms what is gained in these ile süregelen mevcut ekonomiler içerisinde lands into benefits for these lands sürdürülebilir ve yenilikçi bir alternatif olma konumunu sağlamlaştırıyor Son yıllarda önemi küresel düzeyde daha iyi kavranan sür- Sustainability, whose importance has recently been better dürülebilirlik, birçok sektörde olduğu gibi finans dünyasının understood at the global level, is at the forefront of the finance The participation finance system reinforces its position as a sustainable and innovative gündeminde de ön sıralarda yer alıyor. Sürdürülebilirlik, ya- world along with many other industries. Until recently, sustain- alternative within current economies as a result of its unique structure kın zamana kadar enerji alanıyla sınırlıydı ve yenilenebilir ability has been limited to the energy field and has been used enerjiyi ifade etmek için kullanılıyordu. Sayısı giderek artan to express renewable energy. With increasing natural disasters, Dijitalleşme tüm dünyada hızlı bir değişimi beraberinde getirse Even though digitalization leads to rapid change, the new age doğal afetler, iklim değişikliği ve tüm dünyayı etkisi altına climate change and the global pandemic, sustainability is cur- de yeni çağ, kârlılık ve büyüme rakamlarının ötesinde; çevresel, is taking shape within environmental, social and economic alan koronavirüs salgınıyla birlikte, ekonomik büyümeden rently discussed in almost every field, from economic growth sosyal ve ekonomik sürdürülebilirlik ile değer ve insan odaklı sustainability along with value-oriented structures beyond toplumsal refaha, tarım ve turizmden çalışma koşullarına and social welfare to agriculture, tourism and working condi- yapılar etrafında şekilleniyor. Benzer şekilde; pandemi, küresel profitability and growth figures. Similarly, the pandemic and kadar hemen her alanda sürdürülebilirlik konuşulmaya baş- ısınma gibi temel sorunlar, Birleşmiş Milletler’i 2030 yılına fundamental issues such as global warming have encouraged landı.Kuveyt Türk olarak kendimizi, tüm paydaşlarına değer tions.At Kuveyt Türk, we define ourselves as a participation kadar ulaşılması gereken sürdürülebilir kalkınma hedefleri the United Nations to set sustainable development goals katan ve değerleriyle büyüyen kurumsal sosyal sorumluluk finance institution with corporate social responsibility, adding belirlemeye ve bu hedefler etrafında eylem planları oluşturma- that need to be achieved by 2030 and develop action plans sahibi bir katılım finans kuruluşu olarak tanımlıyor, faaliyet- value to all our stakeholders and developing our values. We also ya teşvik ediyor. Özünde sürdürülebilir üretim ve üretimden around these goals. The participation finance system, which lerimizden kaynaklı çevresel etkiyi en az düzeyde tutmayı, consider it a key component of our sustainability approach to elde edilen gelirin adil paylaşımı olan katılım finans sistemi is essentially sustainable production and sharing the income sürdürülebilirlik yaklaşımımızın ana bileşenleri arasında gö- minimise the environmental impact of our activities. By uti- bu kapsamda, sadece İslam coğrafyasının değil tüm dünyanın from production, is of great importance in terms of human-ori- rüyoruz. Dijital teknolojilerin gücünden istifa ederek sadece lising the power of digital technologies, we ensure operational önceliğine aldığı insan odaklı finansal yaklaşımlar açısından ented financial approaches that are prioritized not only by the operasyonel verimlilik sağlamakla kalmıyor, bu sayede hem efficiency as well as the sustainability of the business of our büyük önem taşıyor. Sadece kâra odaklı iş modellerinin ivme Islamic geography but also by the whole world. When only kuruluşumuzun hem de müşterilerimizin işlerinin sürdürü- organisation and customers. kaybettiği bu dönemde, katılım finans sistemi sahip olduğu profit-oriented business models lost momentum, the partici- lebilirliğini de güvence altına alıyoruz. özgün yapısı ile süregelen mevcut ekonomiler içerisinde sür- pation finance system reinforces its position as a sustainable With a comprehensive project that we have launched to Sürdürülebilirlik yaklaşımımızı kurumsal bir çerçeveye oturt- dürülebilir ve yenilikçi bir alternatif olma konumunu sağlam- and innovative alternative within current economies due to embed our sustainability approach in the corporate frame- mak adına başlatmış olduğumuz kapsamlı bir projeyle, çev- laştırıyor. Üretime ve reel ekonomiye katkı yapma misyonu ile its unique structure. I believe embracing sustainable finance resel ve sosyal kredi değerlendirme sisteminden yeşil ürün work, we work in many different areas from environmen- katılım finans sektörünün; sürdürülebilir finans modellerini models of the participation finance industry to contribute to ve hizmetlere, atık yönetiminden tasarruf planlamalarına, tal and social credit evaluation systems to green products sahiplenmesinin, ülkemizdeki sosyal ve ekonomik yapılar the production and the real economy will have a transforma- entegre kurumsal sosyal sorumluluk projelerinden yöneti- and services, from waste management to savings plans, üzerinde dönüştürücü bir etkiye sahip olacağını düşünüyorum. tive impact on social and economic structures in our country. şim önceliklerine birçok farklı alanda çalışmalar yürütüyor, from integrated corporate social responsibility projects to Türkiye Finans olarak biz de üzerimize düşen görevleri yapma- At Türkiye Finans, we strive to do our part and diversify our çevresel ve sosyal kurumlarla iş birliği içerisinde bu alanda governance priorities, and take steps towards becoming a ya gayret ediyor; bu alandaki iş modellerimizi çeşitlendiriyoruz. business models in this field. The most concrete example of sertifikalandırılmış bir kuruluş olma doğrultusunda adımlar certified institution in this field in cooperation with envi- Ülkemizde 356 MW büyüklüğünde yenilenebilir enerji projesini this perspective is that we have financed a 356 MW renewable atıyoruz. Özetle sürdürülebilirliği, topluma değer katan ve bu ronmental and social institutions.In summary, we perceive finanse etmemiz ve finansman büyüklüğümüzün 3,27 milyar energy project in our country and that our total financing topraklarda kazandığını bu topraklar için faydaya dönüştüren sustainability with an approach that adds value to society TL’lik bir değere ulaşması bu anlayışın en somut örneğidir. Son value has reached 3.27 billion Turkish lira. Lastly, as part of bir yaklaşımla ele alıyor, toplumsal ve kültürel değerleri muha- and transforms what we earn from it into benefits for this olarak global çapta deneyime sahip enerji şirketlerinden HT our strategic cooperation with HT Solar, an energy company faza etmeyi önemsiyoruz. Bize emanet edilen hava, su, toprak, land while caring to preserve social and cultural values. Solar ile yaptığımız stratejik iş birliği ile ülkemizde yenilenebilir with global experience, we will be there for investors at every çevre ve medeniyetimizin geçmişten gelen tüm değerlerini enerji projelerinin her aşamasında yatırımcıların yanında ola- stage of renewable energy projects in our country, and we will We strive to maintain the values of the air, water, soil, envi- koruyarak, sürdürülebilir bir şekilde gelecek nesillere taşımak cak; onlara hem danışmanlık hem de finansman hizmetlerini have the opportunity to provide them with both consultancy ronment and civilisation entrusted to us and pass them to için çalışıyoruz. bir arada sunma fırsatı yakalayacağız. and financing services. future generations in a sustainable way.

32 33 GÖRÜŞ Vakıf Katılım Genel Müdürü CEO of Vakıf Participation İkram Göktaş www.katilimfinans.com.tr

Ziraat Katılım Genel Müdürü CEO of Ziraat Participation Metin Özdemir KATILIM FİNANS SEKTÖRÜ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İÇİN FARKINDALIĞINI ARTIRMAK ÖNEMLİ INCREASING SUSTAINABILITY PARTICIPATION FINANCE SECTOR AWARENESS Finansal okuryazarlığı ve sürdürülebilirlik IS CRUCIAL FOR SUSTAINABILITY farkındalığını artırma çalışmalarını sosyal sorumluluğumuzun bir gereği olarak görüyoruz Güçlü bir devamlılık ancak ve ancak içinde We consider the efforts to increase financial literacy bulunduğumuz toplumun ihtiyaçlarını and sustainability awareness as a requirement of our gözeterek, paydaş ekonomisini odağımıza alarak social responsibility mümkün olacaktır Topluma, çevreye ve ekonomiye katkı sağlamak üzere çalış- Striving to contribute to society, environment and economy, A robust continuum is only possible by focusing on the malarını sürdüren Bankamız, kuruluşu ile birlikte kısa sürede our bank completed its sustainability approach within a short stakeholder economy and considering the needs of the sürdürülebilirlik yaklaşımını tamamlamıştır. Karar alma süreç- period after its establishment. We handle environmental and society we reside in. lerimizde, kaynaklarımızı ve hizmet alt yapımızı yönetmede social issues and potential risks related to them carefully and ve sosyal sorumluluk projelerimizi yürütürken çevresel ve meticulously in our decision-making processes, managing toplumsal konular ile bunlara ilişkin potansiyel riskleri dikkatli our resources and service infrastructure, and conducting our Döngüsel ekonominin önem kazandığı, teknolojinin sağ- We are going through an era in which the recurring ve özenli bir yaklaşımla ele alıyoruz. social responsibility projects. Our bank is the first to imple- ladığı olanaklarla tüm iş yapış şekillerimizin değiştiği, economy is gaining prominence, all business methods ment the Zero Waste system in our Headquarters and all our müşteri beklentilerinin farklı yönlere evrildiği bir dönem- are transforming towards technological advances, İsrafın önlenmesi, kaynakların daha verimli kullanılması, atık- branches to prevent waste, use resources more efficiently, den geçiyoruz. Özellikle pandemiyle birlikte kullanımı and customer expectations are altering in different ların ayrıştırılarak toplanması ve geri kazanımın sağlanması and recycle waste. All of our employees embraced the project hızla artan teknolojinin insan hayatının tüm alanlarında directions. With the pandemic, we have witnessed kapsamında Sıfır Atık sistemini Genel Müdürlük binalarımız significantly as it contributed to the development of environ- meydana getirdiği değişime hep beraber şahit olduk. Fi- the changes in all areas of human life brought on ve tüm şubelerimizde ilk uygulayan bankayız. Çevre koruma mental protection awareness within the institution. We also nans sektörünü de derinden etkileyen dijital dönüşüm by the rapidly increasing use of technology. Digital bilincinin kurum bünyesinde gelişmesine katkı sağlandığın- identified environmental sustainability as a critical agenda kuşkusuz bizlere, sunduğumuz hizmetlerin ve ürünlerin transformation has undoubtedly made an immense dan dolayı projeyi tüm çalışanlarımız büyük oranda sahiplendi. item, including combating climate change and transitioning daha da iyileştirilmesi ve yeni hizmet modellerinin oluş- impact on the finance industry, providing and offer- İklim değişikliği ile mücadele ve düşük karbon ekonomisine to a low-carbon economy. ması anlamında çok önemli fırsatlar sundu ve sunmaya ing great opportunities to improve our services and geçiş süreci de dâhil olmak üzere, çevresel sürdürülebilirliği da devam ediyor. products and create new service models. de önemli bir gündem maddesi olarak belirledik. We consider the efforts to increase financial literacy and sustainability awareness as a requirement of our social re- Elbette ortaya çıkan ya da geliştirilmiş finans modellerinin However, focusing solely on technology will not be Finansal okuryazarlığı ve sürdürülebilirlik farkındalığını sponsibility. We try to create new perspectives and aware- devamlılığını sadece teknolojiyi odağa alarak sağlamak sufficient to maintain emerging or developed finan- artırma çalışmalarını sosyal sorumluluğumuzun bir gereği ness with the Sustainable Human Resources Management yeterli değil. Güçlü bir devamlılık ancak ve ancak içinde cial models. A robust continuum is only possible by olarak görüyoruz. Sürdürülebilir İnsan Kaynakları Yönetimi approach. We aim to continue our investments in education bulunduğumuz toplumun ihtiyaçlarını gözeterek, paydaş focusing on the stakeholder economy and consid- yaklaşımı ile yeni bakış açıları ve farkındalık oluşturmaya for the continuous development of our human resources. We ekonomisini odağımıza alarak mümkün olacaktır. Tek ering the needs of the society we reside in. Through çalışıyoruz. İnsan kaynağımızın sürekli gelişimi için eğitim are moving forward in the field of corporate sustainability by taraflı değil, kolektif bir kazancı ve refahı önemseyen, daha collective gain and welfare rather than unilateral, alanındaki yatırımlarımızı sürdürmeyi hedefliyoruz. Şeffaflık, continuously improving our activities in line with the prin- yaşanabilir bir dünya hedefiyle faaliyetlerini yürüten ve following activities that aim for a more viable envi- hesap verebilirlik, yasalara uyum, etik ilkelere bağlılık ve risk ciples of transparency, accountability, compliance with laws, bugüne kadar yaşanan tüm krizleri başarıyla atlatan ka- ronment and successfully overcoming every obstacle/ yönetimi prensipleri ile faaliyetlerimizi sürekli geliştirerek adherence to ethical principles and risk management. tılım finans sektörünün giderek artan gücü de bu çalışma crisis, Participation finance continues to increase its kurumsal sürdürülebilirlik alanında ilerliyoruz. anlayışından ileri gelmektedir. Önümüzdeki dönemde tüm strength. In the future, using the participation finance We have set the ultimate goal of generating value for the dünyada katılım finans sektörünün, faaliyet modelinin ve sector’s globally adopted operating models and prin- Türkiye ekonomisine artan oranda değer üretmeyi ve sürdü- Turkish economy and supporting sustainable development benimsediği prensiplerin, finans modellerinin sürdürüle- ciples on the sustainability of financial models will rülebilir kalkınmayı çok yönlü desteklemeyi, nihai hedefimiz in multiple ways. In line with this objective, we will resolutely bilirliği açısından ne derece önemli olduğu çok daha iyi be more vivid. olarak belirledik. Bu hedef doğrultusunda, katılım finans siste- continue our projects to expand the participation finance anlaşılacaktır. mini yaygınlaştırma projelerimize kararlılıkla devam edeceğiz. system.

34 35 DANIŞMA KURULU www.katilimfinans.com.tr

It is common knowledge that zakat is one of the foundations Zekât, dinimizin temellerinden of Islam, and it is also the most efficient social security in- stitution. Zakat, which applies to those who have a certain olan sosyal bir güvencedir amount of asset, is the obligatory act of an annual donation of a specified amount of wealth to those of low-income, the poor, or religious services. This act is, in fact, exist in all di- vine religions (The Holy Quran: Surah Maryam 19/31,55; Old Testament, Book of Deuteronomy, 14/29; The Bible, Gospel of ilindiği gibi zekât, dinimizin üzerine kurulduğu te- Luke: 18/12,22). mellerden birisi ve onun en etkili sosyal güvenlik B kurumudur. Zekât; belli ölçülerde mal varlığına sahip A person who gives zakat both purifies herself/himself and olanların, özellikle düşük gelir grubundan insanlara, muh- her/his assets and extends a helping hand to those in need. taçlara veya dinî hizmet alanlarına yılda bir defa farz olarak At the same time, it contributes to minimising the results vermeleri gereken miktardır. Aslında bütün ilâhî dinlerde var of the difference in sustenance (An-Nahl 16/71; Az-Zukhruf olan bir ibadettir. (Kur’an-ı Kerim, Meryem 19/31,55; Tevrat, 43/32), which depends on many reasons, and the income Tesniye, 14/29; İncil, Luka, 18/12,22) distribution imbalances created by people.

Zekât veren duyarlı bir insan, bu ibadetiyle hem kendisini ve According to the holy books, especially the Quran, the necessi- malını arındırmakta hem de ihtiyaç sahiplerine yardım elini ties of human beings are available in nature. However, human uzatmaktadır. Aynı zamanda birçok hikmete bağlı olan rızık beings have been unfair and ingreatful in both obtaining and farklılığının (Nahl 16/71; Zuhruf 43/32) sonuçlarını ve insan- fairly distributing these blessings. Thus, it can be said that lar eliyle meydana getirilen gelir dağılımı dengesizliklerini the disruption of the socio-economic order is the result of asgariye indirmeye katkı sağlamaktadır.

Kutsal kitapların, özellikle de Kur’an-ı Kerim’in beyanına göre, insanların ihtiyaçlarını karşılayacak ölçüde servet ve nimet doğada mevcuttur. Fakat insanlar haksızlık ve nankörlük yaparak hem bu nimetleri elde etme hem de adil dağıtma Zakat is a social security that is noktasında kusurlu davranmışlardır. Dolayısıyla sosyoekono- mik düzenin bozulması, insanların kendi elleriyle yaptıkları one of the fundamentals of our yüzündendir. (İbrahim 14-32-34; Rum 30/41-42; İncil, Romalılara TKBB Danışma Kurulu Üyesi TKBB Advisory Board Member Prof. Dr. Ahmet YAMAN Mektup, 14/20). religion

ZEKÂT DUYARLILIĞI ZAKAT SENSITIVITY

Zekât öyle bir minvalde olmalıdır ki alan kişi bir daha almak zorunda kalmasın Zakat should be in such a way that the recipient does not have to require it again

36 37 DANIŞMA KURULU www.katilimfinans.com.tr

human’s own doing. (Ibrahim 14-32-34; Rum 30/41-42; Bible, (Nisa 4/5) on our agenda? Are the responsibilities of wealth, İnsanların temel düzeydeki Letters to Romans, 14/20) Zekât, zamanı geldiğinde in other words, the obligations/rights towards Muslims, Is- lamic societies and the future of Islam being respected, and ihtiyaçlarının karşılığı doğada Zakat is one of the most efficient ways of restoring this de- muhtaç kişinin eline üç beş can it be delivered faultlessly to the rightful owners? Is the teriorating order. However, has zakat become an influential zakat potential of the Islamic world adequately reflected to mevcuttur institution that can fulfil this function in our control? Have kuruş para vermek gibi dar bir the recipients, which are called masarif al-zakat (At-Tawba Muslims been conscious of spending their wealth, or in fiqh 9/60)? Finally, do we have a zakat policy based on common terms, are they mature enough? Is the divine message in the anlamda olmamalıdır sense and divine ruling, which is isolated from all kinds of Zekât, bozulan bu düzenin tekrar sağlanmasında en etkili verse “Do not give trust to the weak-minded, the property political, sectarian, racial and regional considerations? olacak araçlardan birisidir. Bununla birlikte zekât, acaba bu which Allah has given to your responsiblity for protection” dece tek bir kalemden elde ettiği yıllık ihracat gelirinin dört işlevini bizim elimizde yerine getirecek etkili bir müessese It is compulsory to seek answers to these fundamental ques- yüz milyar doları bulduğu bir dünyada açlık sınırının altında haline gelebilmiş midir? Müslümanlar serveti harcama konu- tions while also addressing the secondary issues, may be milyonlarca Müslümanın yaşıyor olmasının vebali hepimizin sunda bilinçli, fıkhî tabirle reşîd olabilmişler midir? “Allah'ın even before, such as the goods, production, capital and values The basic necessities of human üzerinde değil midir? İşte zekât bu bağlamda ayrı bir önem ve koruyasınız diye sizin sorumluluğunuza bıraktığı malları, that are subjected to zakat. It is a fact that we as Muslims and muhakeme yeteneği zayıf kimselere emanet etmeyin!” (Nisâ beings are available in nature the Islamic World do not lead knowledge, opinions, thoughts, 4/5) ilahi fermanı gündemimizde midir? Servetin sorumlu- education, culture and arts globally in this day and age. It lukları, bir başka ifadeyle Müslümanlara, İslam toplumlarına is also clear that Muslims face countless challenges in this ve İslam’ın geleceğine yönelik borçları/hakları gözetilmekte period. When taking these into account, we should realise that ve eksiksiz olarak hak sahiplerine ulaştırılabilmekte midir? consuming our energy with internal conflicts is futile, and İslam dünyasının zekât potansiyeli yeterince mesârifü’z-zekât we should not be content with the search for happiness in denen hak sahiplerine (Tevbe 9/60) yansıtılabilmekte midir? our little world. Instead of acting with the ummah as a unity, Ve nihayet bizim her türlü siyasi, meşrebî, mezhebî, ırkî ve we can not have the luxury (poverty, weakness, exiguity) to mahalli mülahazalardan soyutlanmış aklıselim ve şeri şerife act with narrow civilian affiliations and carry on reading dayalı bir zekât siyasetimiz bulunmakta mıdır? our lives with the codes of the past that are no longer alive.

Zekâta tabi olan mal, üretim, sermaye ve değerlere dair fer’î I fear that this attitude that does not comply with the dignity, konuları ele almanın yanında, hatta belki onlardan daha önce- honour, and universal teachings of Islam, will not please likli olarak bu hayati sorulara cevap aranması gerekmektedir. Allah (swt) and His Messenger (pbuh) and wipe Muslims off Müslümanlar ve İslam dünyası olarak bu yeni zamanlarda the face of history . bilgide, fikirde, düşüncede, eğitimde, kültürde ve sanatta kü- resel ölçekte iktidarda olamadığımız bir gerçektir. Bir başka Today, as Muslims, our opportunities are much better accord- gerçek de içinde yaşadığımız çağda Müslümanlar olarak sa- ing to yesterday. The Islamic world has improved its mate- yısız meydan okumalarla karşı karşıya kalmış olmamızdır. rial assets and gained economic advantages in many areas. Despite this, the existence of Muslim geographies as among Hâl böyleyken enerjimizi kendi iç çatışmalarımızda tüket- the poorest parts of the world is difficult to justify. Are we not memeli, kendi küçük dünyamızda saadet arayıp bununla to blame for the fact that millions of Muslims live below the yetinmemeliyiz. Ümmet şuuruyla değil de dar mülki men- hunger limit in a world where a single Islamic country has subiyetlerle davranma ve hayatı geçmiş dönemlerin artık an annual export income of four hundred billion dollars from yaşamayan kodlarıyla okuma gibi bir lüksümüz (fakirliğimiz; just one item? Thus, in this context, zakat should be handled düşkünlüğümüz, yoksunluğumuz) olamaz. with particular importance and value.

İslam’ın izzeti, şerefi ve evrensel öğretisiyle bağdaşmayan; dolayısıyla Yüce Allah’ın razı olmayıp elçisinin (s.a.v) memnu- niyet duymayacağı böyle bir tutum, korkarım ki Müslümanları da tarihin dışına itecektir.

Bugün Müslümanlar olarak düne göre imkânlarımız gelişmiş- Zakat should not be tir. İslam dünyası birçok konuda maddi varlıklarını ilerletmiş ve pek çok alanda iktisadi avantajlar elde etmiştir. Buna parochially understood as rağmen dünyanın en yoksul kesimleri içinde Müs- lüman coğrafyaların da bulunmasının izahı güçtür. donating an unsubstantial Sadece bir tek İslam ülkesinin, üstelik yine sa- amount to someone in need.

38 39 ZK_Uzaktan-Musteri-Olmak_2021_21x27cm ilan_VR3.pdf 1 25.06.2021 16:11

DANIŞMA KURULU

C

M

Y Kişilere kazançlı yolları gösterip, Parochial evaluation of zakat and its application as the form CM of transferring an unsubstantial amount to someone in need MY

in due time, prevent the sufficient benefit of zakat. Zakat CY onlara parasal yönde destek should be paid in such a way that the person who receives it CMY should not require it again in the future. In other words, the olunmalıdır amount and form she/he receives should assist in placing K him/her in a position that gives zakat.

Caliph Umar (ra), knowing this reality, told “When you give, değerle ele alınmalıdır. make them wealthy.”. The most practical way to make people Zekâtı çok dar anlamıyla değerlendirip, zamanı gelince fa- rich is to indicate the methods that can help them profit and kirin ve muhtacın eline üç beş kuruş vermek, yani sadece support them financially in this path. As a matter of fact, Ca- para transferi yapmak biçiminde uygulamak, ondan yeterli liph Umar (ra) gave three camels to a person who complained verimin alınmasına engel olmaktadır. Zekât öyle bir biçimde about his poverty and thus provided him the opportunity to eda edilmelidir ki alan kişi, normal şartlarda bir daha zekât start up his business. Unfortunately, this effective method almak zorunda kalmasın, aksine aldığı miktar ve biçim o has been forgotten today, and zakat is limited to product or kimseyi, üretip zekât verir hâle getirsin. cash payment.

Bu gerçeği bilen Hz. Ömer (r.a) “Verdiğiniz zaman zengin ya- pın” demiştir. Kişileri zengin yapmanın en pratik yolu, onlara kazançlarını sağlayacakları yolları göstermek ve bu yönde parasal destek sağlamaktır. Nitekim Hz. Ömer, fakirlikten şikâyet edip yardım talebinde bulunan bir kişiye üç deve birden verip ona iş kurma imkânı tanımıştır. Bu etkili yöntem, Profitable ways must be shown maalesef günümüzde unutulmuş, zekâtlar ya elimizdeki ürün- den ya da cebimizdeki nakitten bizzat ödenmek biçiminde to people, and financial support eda edilmekle sınırlı kalmıştır. should be provided

40 TEKNOLOJİ Kuveyt Türk Katılım Bankası A.Ş. Yatırımcı İlişkileri Yönetmeni Kuveyt Türk Participation Bank Investor Relations Manager Gökhan Göçmen www.katilimfinans.com.tr

Borsaya kote şirketlerin tümü için DIGITILISATION AND REMOTE ACCESS The concept of digitalisation has become more popular elektronik genel kurul zorunluluğu among all sectors amid the coronavirus (COVID-19) pandem- ELEKTRONİK GENEL KURUL REHBERİ ic. All sectors are reviewing their current business methods and accelerating their digitalisation process. Digitalisation getirilmesi dünyada bir ilktir efforts and the increasing significance of corporate govern- ELECTRONIC GENERAL ASSEMBLY GUIDELINES ance accelerate the significance of holding general assembly (GA) and board of directors (BD) meetings via remote access. In this context, the Electronic General Assembly System DIJITALLEŞME VE UZAKTAN ERIŞIM (E-GAS), prepared by the Central Registry Agency (CRA) Elektronik Genel Kurul Sistemi’nin (E-GKS) kullanımının yaygınlaşması, Yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgını sürecinde adını within the Action Plan No. 49 of the Istanbul International şirketlerimizin kurumsal yönetim etkinliğinin uluslararası alanda kabulüne ve sık sık duymaya başladığımız dijitalleşme kavramı tüm Financial Center Project, started rendering its services on rekabet gücünün arttırılmasına katkıda bulunacaktır sektörlerin ilgi odağı olmuştur. Artık tüm sektörler mev- October 1, 2012. The E-GAS allows transmitting video and cut iş yapış şekillerini gözden geçirmekte ve dijitalleşme audio transmission via live broadcast to hold the general süreçlerini hızlandırmaya çalışmaktadır. Bir taraftan di- assembly meetings in an virtual environment. jitalleşme çabaları diğer taraftan da kurumsal yönetimin THE POSITION OF THE ELECTRONIC GENERAL giderek önem kazanması genel kurul (GK) ve yönetim kurulu ASSEMBLY IN THE LEGISLATION (YK) toplantılarının uzaktan erişimle gerçekleştirilmesinin önemini arttırmaktadır. Bu anlamda İstanbul Uluslararası Article 1527 of the Turkish Commercial Code (TCC) num- Finans Merkezi Projesi 49 No'lu Eylem Planı çerçevesinde bered 6102 has made it possible to hold GA meetings in Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK) hazırladığı, elektronik electronic and physical environments. The Regulation on ortamda genel kurul toplantılarının gerçekleştirilebilmesi General Assemblies of joint-stock companies to be held in için canlı yayınla görüntü ve ses naklinin aktarımına imkân an electronic environment, which regulates the electronic veren Elektronik Genel Kurul Sistemi (E-GKS), 1 Ekim 2012 general assembly application procedures and principles, tarihinde hizmet vermeye başlamıştır. was published in the Official Gazette dated 28 August 2012 number 28395. Companies whose stocks are listed on the ELEKTRONIK GENEL KURULUN MEVZUATTAKI YERI stock exchange must hold their GA meetings in an electronic 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) 1527. maddesiyle GK environment. As for publicly held joint-stock companies toplantılarının fiziki ortamın yanı sıra elektronik ortamda and public companies not listed on the stock exchange, da yapılmasını mümkün hâle getirmiştir. Elektronik genel conducting a virtual general assembly is left to their pref- kurul uygulamasının usul ve esaslarını düzenleyen Anonim erences. Introducing a virtual general assembly mandate Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara for all listed companies is the first in the world İlişkin Yönetmelik 28 Ağustos 2012 tarih 28395 sayılı Resmî E-GAS APPLICATION Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Pay senetleri borsaya kote olan şirketlerin GK toplantılarını zorunlu ola- Joint-stock companies that request to hold GA meetings rak elektronik ortamda yapmaları gerekmektedir. Halka virtually should agree with a live broadcasting company and kapalı anonim şirketler ve borsaya kote olmamış halka açık use CRA's E-GAS application. With the E-GAS application, şirketler için elektronik genel kurul yapılması tercihlerine shareholders can attend the physically held GA meeting, bırakılmıştır. TTK’de borsaya kote şirketlerin tümü için elekt- either in person or through a representative, simultaneously ronik genel kurul zorunluluğu getirilmesi dünyada bir ilktir. with the virtual environment, as a result of the video and audio transmission. In addition, E-GAS was established as E-GKS UYGULAMASI an information system that provides the opportunity to ex- press opinions and suggestions regarding the agenda, vote, GK toplantılarını elektronik ortamda yapmak isteyen anonim and log in with an electronic signature. In April 2013, E-GAS şirketler bir canlı yayın şirketiyle anlaşmalı, ayrıca MKK’ye ait E-GKS programını kullanmalıdır. E-GKS uygulamasıyla pay sahipleri; fiziki olarak gerçekleştirilen GK toplantısına, görüntü ve ses nakli sayesinde elektronik ortamda fiziki Introducing an electronic general ortam ile eş zamanlı olarak şahsen veya temsilci aracı- The widespread use of the Electronic General Assembly System (E-GAS) lığıyla katılabilir. Yanı sıra E-GKS, gündeme ilişkin görüş assembly mandate for all listed will contribute to the international acceptance and competitiveness of the ve öneri bildirme, oy kullanabilme ve elektronik imza ile corporate governance efficiency of our companies giriş yapabilme imkânı sağlayan bir bilişim sistemi olarak companies is the first in the world

42 43 TEKNOLOJİ www.katilimfinans.com.tr

where the contents that need to be registered and announced Teknolojide görülen gelişmeler, E-imza kullanımıyla E-GKS uygulaması with the trade registry records are regularly stored and üzerinden GK toplantısına katılım ve presented in an electronic environment. mevzuattaki süreçlerin sanal E-GAS works have revealed the necessity of integration of oy kullanımı güvenli olarak mümkün the CRA and Central Registry Number System. Registration ortama taşınması gerekliliğini will be possible by uploading the minutes of the decisions hâle gelmiştir signed after the GA meeting to the E-GAS system and for- ortaya çıkarmıştır warding them to the Central Registry Registration System. Through this method, there will be no need for a physical registration application. Currently, it is not possible to com- ELEKTRONIK GENEL KURUL UZMANLIĞI SERTIFIKASI plete post-meeting registration procedures online. However, Sermaye Piyasası Lisanslama ve Sicil Kuruluşu Eğitim Por- studies on this issue continue. kurulmuştur. E-GKS uygulaması Nisan 2013’te düzenlenen talı (OEP) üzerinden elektronik genel kurul uzmanlığı eği- Financial Sector Technology Awards yarışmasının Best Use ELECTRONIC GENERAL ASSEMBLY EXPERTISE timi vermektedir. Uygulamalı olarak online verilen eğitim of Online Services kategorisinde birinci olmuştur. CERTIFICATE E-GKS uygulamasının ekran üzerinden nasıl kullanıldığıyla Application took first place in the Best Use of Online Services ilgili bilgi vermektedir. Bu sertifikayla, E-GKS programından ELEKTRONIK İMZA KULLANIMI category of the Financial Sector Technology Awards. The Capital Markets Licensing and Registry Training Portal elektronik genel kurulu yönetme yetkisi elde edilmektedir. (OEP) provides electronic general assembly expertise train- Bu nedenle mevcut yasalara internetle ilgili maddeler ek- GK toplantısı sonrasında, toplantı tutanağına elektronik USE OF ELECTRONIC SIGNATURE ing. The practical online training provides information on lenmiştir. Ülkemizde elektronik imza kullanımıyla ilgili E-GKS ekranını yöneten sertifikalı E-GKS uzmanının da how to use the E-GAS application on the screen. With this yasal düzenlemeler; 23 Ocak 2004 tarih, 25355 sayılı Resmî For this reason, some articles related to the internet have been imza atması gerekmektedir. certificate, the authority to manage an electronic general Gazete’de yayımlanan 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu added to the existing laws. Legal regulations regarding the assembly is obtained from the E-GAS program. After the ile yürürlüğe girmiştir. E-imza Kanunu’na göre, e-imzanın use of electronic signatures in our country entered into force SONUÇ GA meeting, the certified E-GAS expert who manages the ıslak imzayla aynı hukuki sonuçları doğuracağı hüküm altına with the Electronic Signature Law No. 5070 published in the Pandemi süreciyle birlikte dijitalleşme tüm iş kollarını etkisi electronic E-GAS screen must also sign the meeting minutes. alınmıştır. İmzanın, E-imza Kanunu Madde 8’de açıklanan Official Gazette No. 25355 dated January 23, 2004. According to altına almıştır. Bu gelişmelerin sonucu olarak, klasik iletişim Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısı (ESHS) tarafından the e-signature Law, it is ensured that an e-signature will have CONCLUSION araçlarının yerini online iletişim araçları almaktadır. Günü- sağlanması gerekmektedir. Ülkemizde ESHS’lerden kimlik the same legal consequences as a wet signature. The signature müzde iletişim araçlarının sağlamış olduğu imkânlar, çok veya pasaport numarasıyla elektronik imza alınabileceği must be provided by the Electronic Certificate Service Provider Digitalisation has affected all business lines amid the pan- ortaklı şirketlerin iç işleyişinde ve GK toplantılarının gerçek- gibi yabancı menşeli ESHS’lerden alınmış elektronik imzalar (ECSP) described in Article 8 of the E-signature legislation. In demic. As a result of these developments, online commu- leştirilmesinde fayda sağlamaktadır. Ticaret hukukundaki da güvenli nitelikte kabul edilmekte olup kullanımlarına our country, electronic signatures can be obtained from ECSPs nication tools are replacing traditional tools. Today, the op- gelişmelere paralel olarak MKK tarafından E-GKS adında izin verilmektedir. E-imza kullanımıyla E-GKS uygulaması with an ID or passport number. Also, electronic signatures portunities provided by communication tools are beneficial bir sistem geliştirilmiş ve online genel kurul yapılmasına üzerinden GK toplantısına katılım ve oy kullanımı güvenli from foreign ECSPs are considered secure and are permitted. in the internal functioning of multi-partner companies and imkân sağlanmıştır. E-GKS uygulamasının kullanımın olarak mümkün hâle gelmiştir. With the use of e-signatures, safe participation and voting at the implementation of GA meetings. In parallel with the yaygınlaşması şirketlerimizin kurumsal yönetim etkin- GA meetings via E-GAS application have become possible. developments in commercial law, an application called E-GKS, MERKEZI SICIL KAYIT SISTEMI (MERSIS) liğinin uluslararası alanda kabulüne ve rekabet gücünün E-GAS was developed by CRA. Through this application, it ENTEGRASYONU E-GKS, CENTRAL REGISTRY NUMBER SYSTEM arttırılmasına katkıda bulunacaktır. Ayrıca pay sahipleriyle has been possible to hold a virtual general assembly meeting. INTEGRATION şirketler arasında artan bilgi alışverişi; şeffaflık ve uluslara- The widespread use of the E-GAS application will contribute Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS), Ticaret Sicili Yönet- rası mevzuatla uyum gösteren yapısı sayesinde, Türkiye’nin to the international acceptance and competitiveness of meliğindeki tanımlamaya göre; ticaret sicil memurlukları According to the Trade Registry Regulation definition, the küresel çapta yatırımcılar açısından cazip hale gelmesine the corporate governance effectiveness of our companies. tarafından yapılan tescil, tadil ve terkin gibi ticaret sicil Central Registry Number System is an application in which ve İstanbul Finans Merkezi projesine katkı sağlayacaktır. In addition, the increased information exchange between işlemlerinin elektronik ortamda yürütüldüğü, ticaret sicil trade registry transactions such as registration, amendment, shareholders and companies, thanks to its transparency kayıtlarıyla tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli and cancellation made by trade registry offices are carried and structure in compliance with international legislation, olarak depolanıp elektronik ortamda sunulduğu, merkezi out electronically. It is managed by the Ministry of Customs will contribute to the Istanbul Finance Center project, which ortak veri tabanını da içeren Gümrük ve Ticaret Bakanlığı and Trade and also includes the common central database, will make Turkey an attraction centre for global investors. tarafından yönetilen bir uygulamadır.

E-GKS’nin çalışma şekli MKK ve MERSİS ’in entegrasyonun Technological advancements gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. GK toplantısı sonrası imzala- Safe participation and voting at nan karar tutanağının E-GKS sistemine yüklenip MERSİS’E have revealed the prerequisite iletilmesiyle tescil imkânı mümkün hâle gelecektir. Bu sa- GA meetings via E-GAS application yede fiziki olarak tescil başvurusuna gerek kalmayacaktır. Hâlihazırda toplantı sonrası tescil işlemlerinin online olarak of transferring the legislation has become possible with the use tamamlanması mümkün değildir. Bu konuda çalışmalar devam etmektedir. processes to a virtual environment of e-signatures

44 45 YORUM Varlık Yönetim Şirketleri Derneği Başkanı CEO of Asset Management Companies Association Sezin Ünlüdoğan www.katilimfinans.com.tr

Over the years, the asset management sector has played an VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ VE essential role in maintaining stability in the banking sector and the national economy. As of today, the sector transferred POTANSİYEL FIRSATLAR a resource of 5.3 billion TL to the finance sector in return Varlık yönetim sektörü, yıllar for the non-performing receivables purchased with a prin- ASSET MANAGEMENT COMPANIES AND POTENTIAL OPPORTUNITIES cipal amount of 62.6 billion TL 1.2 million of the more than 3 million customers whose receivables were transferred to içinde bankacılık sektörü ve Asset Management Companies were granted their financial freedom. We continue to employ more than 2000 people arlık Yönetim Şirketleri, başta bankalar olmak üzere Asset Management Companies assist financial institutions, ülke ekonomisindeki istikrarın to create solutions for the problematic receivables of our finans sektörünün gecikmiş alacaklarını satın alarak especially banks, to improve their balance sheets by pur- current 2.1 million customers. 1.9 million of our customers V kurumların bilançolarını iyileştirmesine destek olur. chasing outstanding receivables. It redeems organisations are individual customers, and approximately 250 thousand Kurumları operasyonel yükten kurtarırken alacakların tahsili, from the operational burden and carries out activities such sürdürülebilirliği için önemli bir of them are commercial customers. varlıkların nakde çevrilmesi ve yeniden yapılandırılması gibi as receivables collection, encashing and restructuring In the period from 2008 up until the pandemic, when non-per- faaliyetleri yürütür. Türkiye’de bu alanda faaliyet gösteren assets. As Asset Management Companies Association, rol üstlendi forming debt sales began to be sold to Asset Management şirketleri, Varlık Yönetim Şirketleri Derneği’nin çatısı altın- we bring together the companies operating in this field Companies, the volume of non-performing receivables grew da buluşturuyoruz. Derneğimizin temel amaçlarını Varlık in Turkey. The main objectives of our association are to contribute to the development of the asset management Varlık yönetim sektörü, yıllar içinde bankacılık sektörü ve ülke regularly. However, the growth trend in sales volume was Yönetim Şirketleri sektörünün gelişmesine ve işlemlerinin discontinued due to the flexibility brought to companies sector and to the spread of its transactions, ekonomisindeki istikrarın sürdürülebilirliği için yaygınlaşmasına katkıda bulunmak, faaliyetlerinin ulusla- the problem of receivables follow-up and the to ensure that its activities are carried out in line with önemli bir rol üstlendi. Bugün itibarıyla sektör, rarası normlar ve genel kabul görmüş ilkeler doğrultusunda economic uncertainty created amid the pan- international norms and generally accepted principles, to satın aldığı 62,6 milyar TL anaparası olan tahsili yürütülmesini temin etmek, mesleğin gelişmesini sağlamak demic. We project that these flexibilities will ensure the development of the profession and to improve VARLIK YÖNETIM ve hizmet kalitesini artırmak olarak sıralayabiliriz. Şu anda gecikmiş alacaklar karşılığında finans sektörüne return to normal in 2021, and banks will be the quality of service. Currently, all our member companies tüm üye şirketlerimiz Bankacılık Düzenleme ve Denetleme 5,3 milyar TL kaynak aktardı. Alacakları Varlık ŞIRKETLERI putting their problematic loans on the market operate under the license they obtained from the Banking Kurumu’ndan (BDDK) aldıkları lisansla ve yine BDDK deneti- Yönetim Şirketlerine devredilen 3 milyondan for healthier balance sheets. We expect sales Regulation and Supervision Agency (BRSA) and under the MÜŞTERILERININ minde faaliyet gösteriyorlar. fazla müşterinin, 1,2 milyonu finansal özgürlük- to be at the level of 2019 this year. supervision of the BRSA. lerine kavuşturuldu. Mevcut 2,1 milyon müşteri- 1,9 MILYONUNU Ensuring that the need for funds is met with in- mizin sorunlu alacaklarına çözüm oluşturmak BIREYSEL, terest-free principles, the participation finance üzere 2000’den fazla kişiye istihdam sağlamaya YAKLAŞIK 250 sector is mainly aimed at a more robust and devam ediyoruz. Müşterilerimizin 1,9 milyonunu BININI TICARI more productive economic structure, such as Katılım finans ekosisteminde oluşturulacak özel segment fonların, potansiyel bireysel, yaklaşık 250 binini ticari müşteriler Asset Management Companies. Therefore, we yatırımcılara alternatif seçenek sunarak ekonomimize çok olumlu katkı oluşturuyor. MÜŞTERILER can work in cooperation and harmony with a structure that aims to achieve the same pur- sağlayacağını düşünüyoruz Varlık Yönetim Şirketlerine tahsili gecikmiş ala- OLUŞTURUYOR pose as we do. cak satışlarının başladığı 2008 yılından pandemi We believe that the special segment funds to be shaped in the participation finance ecosystem dönemine kadar geçen sürede, satış yapılan To turn current challenges into opportunities, will immensely contribute to our economy by offering alternative options to potential investors tahsili gecikmiş alacakların hacmi düzenli ola- ASSET we developed a constructive model that all rak artış gösterdi. Ancak pandemi döneminde MANAGEMENT sorunlu alacak takibine getirilen esneklikler ve oluşan ekonomik belirsizlik nedeniyle satış COMPANIES' hacmindeki büyüme trendine ara verildi. Bu es- CUSTOMERS nekliklerin 2021 yılında normale döneceğini ve CONSIST OF Over the years, the asset bankaların daha sağlıklı bilançolar için sorunlu kredilerini satışa çıkaracaklarını öngörüyoruz. 1.9 MILLION Bu yıl içerisinde 2019 yılı seviyesinde satış ger- INDIVIDUAL management sector has çekleşmesini bekliyoruz. CUSTOMERS AND played an important role Fon ihtiyacının faizsizlik ilkeleri çerçevesinde APPROXIMATELY karşılanmasını sağlayan katılım finans sek- 250 THOUSAND törü de temel olarak Varlık Yönetim Şirketleri in maintaining stability in gibi daha güçlü ve üretken bir ekonomik yapıyı COMMERCIAL amaçlıyor. Dolayısıyla, bizimle aynı amacı he- CUSTOMERS the banking sector and in defleyen bir yapıyla iş birliği ve uyum içerisinde çalışabileceğimizi düşünüyoruz. the national economy

46 47 YORUM www.katilimfinans.com.tr

Mevcut sorunları fırsata çevirmek amacıyla, dünyanın önde importance on. We believe that the special segment funds to be gelen danışmanlık şirketi PwC ile topluma, ekonomiye ve We expect non-performing created in the participation finance ecosystem will immensely ülkeye katkı sağlayacak, tüm paydaşların kazandığı yapıcı SEKTÖR, SATIN ALDIĞI contribute to our economy by offering alternative interest-free bir model geliştirdik. Dünyadaki iyi uygulamaları değerlendi- 62,6 MILYAR TL ANAPARASI OLAN options to potential domestic and foreign investors. The pro- debt sales, which slowed posed fund structure under the model provides flexibility in in- rerek oluşturduğumuz ve ekonomimiz için uygun olduğunu TAHSILI GECIKMIŞ ALACAKLAR flow/outflow. It also protects receivables while enabling banks düşündüğümüz bu modelin hem katılım finans sektörü için down due to the pandemic, to KARŞILIĞINDA FINANS SEKTÖRÜNE to issue securities in different risk groups and dispose of late fayda sağlayacağını, hem de varlık yönetimi ve katılım finans 5,3 MILYAR TL KAYNAK AKTARDI receivables more easily without incurring losses. This allows sektörleri arasında potansiyel iş birliği alanlarına vesile ola- reach the pre-pandemic levels banks to focus on increasing credit volumes and to improve cağını düşünüyoruz. their efficiency. We expect this to impact unemployment rates positively, as the inclusive resolution of the non-performing Modelimiz hem tahsili gecikmiş alacaklar ve yakın izlemedeki this year receivables issue will allow SMEs and other small commercial krediler için tahsilat ve rehabilitasyon seçenekleri sunuyor hem Model kapsamında önerilen fon yapısı hem giriş/çıkış esnek- enterprises that hold an essential place in the economy to de özellikle yabancı yatırımcıların çok önem verdiği segment liği sağlıyor ve alacakları koruyor hem de bankaların farklı continue their activities. A higher quality of assets (loans) on tercihlerine göre portföy bazında yatırım yapma olanağı sağlı- stakeholders have acquired through the world's leading con- risk grubunda menkul kıymet ihraç edebilmesine, gecikmiş banks' balance sheets, a relaxed capital, and a higher appetite yor. Katılım finans ekosisteminde oluşturulacak özel segment sultancy company PwC to contribute to the community, the alacakları daha kolay ve zarara uğramadan elden çıkarmasına for funding will also trigger growth in loan supplies. Low-cost fonların, bilhassa faiz hassasiyeti bulunan, gerek yurt içi gerek economy and the country. We believe that this model, which olanak tanıyor. Böylece bankalar kredi hacimlerini büyütmeye rates triggered by increasing credit volume and a more positive economic situation will encourage more investment from insti- yurt dışı potansiyel yatırımcılara alternatif seçenek sunarak we have developed by assessing the best practices in the ve verimliliklerini artırmaya odaklanabiliyorlar. Takipteki ala- tutions. Increased investments, production and consumption, ekonomimize çok olumlu katkı sağlayacağını düşünüyoruz. world and which is suitable for our economy, will benefit caklar sorununun kapsayıcı bir şekilde çözülmesi, ekonomide both the participation finance industry and create potential means growth in Gross Domestic Product (GDP). In addition, önemli bir yere sahip KOBİ ve diğer küçük ticari işletmelerin areas of cooperation between the asset management and we believe that the positive economic atmosphere created by faaliyetlerine devam edebilmesini sağlayacağı için bu duru- participation finance industries. the resolution of non-performing receivables will increase mun işsizlik oranlarına olumlu yansıyacağını öngörüyoruz. the tax revenues of the state, which will also contribute to the Pandemi etkisiyle yavaşlayan Our model offers both collection and recovery options for Bankaların bilançosundaki aktif (kredi) kalitesinin artması, public interest. non-performing receivables and loans under close monitoring sermayenin rahatlaması ve kredi verme iştahının artması, tahsili gecikmiş alacak and allows us to invest on a portfolio basis, especially according kredi arzındaki büyümeyi de tetikleyecektir. Artan kredi hac- to the segment preferences that foreign investors place great minin ve daha pozitif bir ekonomik durumun tetikleyeceği satışlarının, bu yıl içerisinde düşük maliyet oranları, kuruluşları daha fazla yatırım yapmaya teşvik edecektir. Yatırımların, üretimin ve tüketimin artması ise Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) oranında büyüme anlamı- pandemi öncesindeki na geliyor. Ayrıca, takipteki alacakların çözümü ile yaratılan olumlu ekonomik atmosferin devletin vergi gelirlerinde de seviyelere gelmesini bekliyoruz artışa yol açacağını, bunun da kamu yararına katkı sağlaya- cağını düşünüyoruz.

THE SECTOR TRANSFERRED A RESOURCE OF 5.3 BILLION TL TO THE FINANCE SECTOR IN RETURN FOR THE NON-PERFORMING RECEIVABLES PURCHASED WITH A PRINCIPAL AMOUNT OF 62.6 BILLION TL

48 49 DOSYA Vakıf Katılım Teftiş Kurulu Başkanı Chairman of the Audit Board, Vakıf Katılım Ersin Çatalbaş www.katilimfinans.com.tr

The most comprehensive and internationally accepted KONTROL KAVRAMI VE İÇ KONTROL KÜLTÜRÜ Risklere yönelik tedbirlerin definition of an internal control system or process in liter- ature is: “a set of processes or systems that are affected by THE CONCEPT OF CONTROL AND INTERNAL CONTROL CULTURE zamanında alınabilmesi için iç the board of directors, senior management, and all other employees of any entity, established to provide reasona- ble assurance regarding the effectiveness/efficiency of kontrol sistemi sürekli gözden operations, compliance with existing regulations, and geçirilmelidir the reliability of financial statements.” When further scrutinizing the definition, it is understood that internal control is a system that consists of a process that should be adapted and implemented by all employ- ees. In this regard, internal control is a dynamic process ç kontrol sistem veya sürecinin uluslararası literatürde where all employees take part, involving not only the genel kabul görmüş en geniş kapsamlı tanımı; “herhangi control activities but also the management structure, İ bir işletmenin yönetim kurulu, üst yönetimi ve diğer tüm authorities and responsibilities, operations, and deci- çalışanları tarafından etkilenen, operasyonların etkinliği/ve- sion-making mechanisms. rimliliği, mevcut düzenlemelere uygunluk ve mali tabloların Internal control defines the control process of an ac- güvenilirliği konusunda makul düzeyde güvence sağlamak tivity starting from the beginning to the end. For this amacıyla oluşturulan süreç ya da sistemler bütünüdür.” reason, its continuation is essential during the activity, şeklinde karşımıza çıkmaktadır. and therefore it must be applied by the ones in charge of Bu tanımı irdelediğimizde, iç kontrolün aslında bir sistem the activity. This factor is the primary difference between olduğu ve tüm çalışanlar tarafından uyulması, uygulanması the definition of audit and control. This is because an gereken süreçlerden oluştuğu anlaşılmalıdır. Bu açıdan audit is conducted after completing the activity or work bakıldığında iç kontrol sadece kontrol faaliyetini değil, yö- subject to audit. netim yapısını, yetki ve sorumluluklarını, işleyişini, karar In this respect, it would be correct to differentiate the job alma mekanizmalarını kapsayan ve bütün personelin rol descriptions of internal control and internal audit units aldığı dinamik bir süreçtir. within the framework of the factors mentioned above. For İç kontrol, herhangi bir faaliyetin başlangıcından bitişine example, internal control can be designed to play a role in kadar olan süreçte gerçekleştirilen kontrol çalışmasıdır. Bu the process design and process control steps to prevent nedenle de faaliyet devam ederken yapılması esastır. Bu potential risks, as well as putting all of these in writing nedenle bizzat o faaliyetin gerçekleştirilmesinde rol alanlar with workflow diagrams. On the other hand, internal tarafından uygulanması gerekir. Kontrol ve denetim kavram- auditing can be designed to ensure the compliance of the larının birbirlerinden ayrıldığı noktanın da burası olduğu processes with the actual implementation and workflow bilinmelidir. Zira denetim esasen denetime tabi faaliyet ya diagrams, as well as the accuracy and effectiveness of da işin tamamlanmasının ardından gerçekleştirilmektedir. the control steps defined during the processes. This will ensure that the segregation of duties principle is fully Bu açıdan bakılacak olursa, iç kontrol ve iç denetim birim- compliant. lerinin görev tanımlarının da yukarıda bahsedildiği şekilde farklılaştırılması doğru bir yaklaşım olacaktır. Örneğin iç kontrol, süreç tasarımında ve süreç üzerindeki olası risk- lerle o risklerin önlenmesine yönelik kontrol adımlarının oluşturulmasında ve tüm bunların iş akış şemalarıyla yazılı The internal control system should hâle getirilmesinde rol alacak şekilde tasarlanabilecektir. İç denetim ise bahse konu süreçlerin fiili uygulama ve iş akış İç kontrol, yönetim ile çalışanların rol aldığı ve kurumun hedeflere ulaşmasındaki şemalarıyla uyumluluğu, süreçlerin üzerlerinde tanımlan- be continuously reviewed to bütün süreçleri kapsayan sistem bütünüdür mış olan kontrol adımlarının doğruluk ve etkinliği de dâhil olmak üzere uçtan uca denetimini gerçekleştirecek şekilde ensure that risk-related measures Internal control is an integrated system that includes all the processes the organization takes tasarlanabilecektir. Böylelikle görevler ayrılığı ilkesine de on to achieve its targets with the employees and the management tam uyum sağlanmış olacaktır. are implemented promptly

50 51 YORUM www.katilimfinans.com.tr

Internal control is based on risk. When we define risk as banking sector, in addition to the extensive fund alloca- İç kontrol, bankayı ya da situations or events that may cause unexpected damages Oluşturulan kurum içi tion process, it is foreseen that the product variety for both or prevent the execution of activities aimed at achieving resource allocation and fund utilization will gradually katılım bankasını, hedeflerine the strategic objectives of banks and participation finance düzenlemelerin, bütün kurum increase. As a result of these developments, it is natural institutions, each mechanism developed to counter these that the risks exposed will also tend to increase in terms of risks is internal control. In this regard, internal control is quality/quantity. Therefore, it must be noted that design- ulaştırma amacı taşıyan bir not an absolute goal. On the contrary, it is a management çalışanlarının erişimine açık ing an internal control system as a secondary control for tool designed to help the bank or the participation finance all of these transactions in the hectic transaction volume yönetim aracıdır institution achieve its goals. tutulması önemli bir husustur and complexity would bring additional and substantial costs in terms of time and labour. It is important to note Internal control begins with a strong internal control İç kontrolün temelinde risk bulunmalıdır. Bankaların ve ka- kaynak gerekse fon tahsis ve kullandırımına yönelik ürün that such control mechanisms, which will be implement- environment, and its own by the management. It covers tılım finans kuruluşlarının stratejik hedeflerine ulaşmasına çeşitliliğinin giderek artması öngörülmektedir. Bu gelişmeler ed after the process is complete, will not be sufficient to all the functions and activities of the organization. In this yönelik faaliyetlerin icrasına engel olabilecek veya beklen- neticesinde maruz kalınabilecek risklerin de nitelik/nicelik prevent the risk from happening. sense, it concerns all departments. Internal control should meyen zararlara sebep olabilecek durum ya da olayları risk açısından artış eğiliminde olacağı tabiidir. Bu nedenle yoğun not be conducted in addition to the current workflows. By identifying the issues that may cause the half-emp- olarak tanımlarsak, bu risklere karşı geliştirilen her türlü işlem hacmi ve karmaşıklığı içerisinde iç kontrol sistemi- Instead, it should be designed and operated as part of ty glass not to fill completely and contributing to the mekanizmaya iç kontrol denir. Bu açıdan bakıldığında, iç nin bu işlemlerin tümüne yönelik ikincil kontrol şeklinde the workflows. In the internal control system, the links development and implementation of the measures that kontrol kesinlikle bir amaç değildir. Aksine bankayı ya da tasarlanmasının zaman ve emek açısından ilave ve büyük between the processes and the workflows in which the will affect the glass to remain full (in other words, the katılım finans kuruluşunu, hedeflerine ulaştırma amacı maliyetleri beraberinde getireceği de dikkate alınmalıdır. relationships are defined must be present. The workflows measures to be taken and applied to prevent breaking the taşıyan bir yönetim aracıdır. İşlem tamamlandıktan sonra uygulanacak bu tür kontrol in question should primarily include the activities that jug before it is broken) are essentially the activities that mekanizmalarının, riskin gerçekleşmesine engel olmakta need to be performed to achieve the strategic objectives form the basis of the internal control culture. It is vital İç kontrol, güçlü bir iç kontrol ortamıyla başlar ve sahipli- yetersiz kalacağı unutulmamalıdır. ğini ise yönetim yapar. Organizasyonun tüm fonksiyon ve established by the bank or the participation finance in- for all employees to have open access to the established faaliyetlerini kapsar. Bu anlamda tüm birimleri ilgilendirir. stitution. Risks related to these activities must be identi- Yarısı boş olan bardağın tamamen dolmamasına neden internal regulations regarding such activities. İç kontrol, mevcut iş akışlarına ilave olarak yürütülmeme- fied, and systematic and/or manual control mechanisms olabilecek hususları tespit etmek suretiyle, sürekli dolu kal- In contrast, acquaintance and understanding of such reg- lidir. Aksine iş akışlarının bir parçası olarak tasarlanmalı (internal controls) must be established against them. masına etki edecek önlemlerin geliştirilerek uygulamasına ulations is a significant deficiency in the Turkish banking ve işletilmelidir. İç kontrol sisteminde, süreçler arasındaki katkı sağlamak (bir başka ifadeyle testi kırılmadan önce These workflows and internal controls to prevent risks sector. From this point of view, the internal arrangements bağlantılar ve ilişkilerin tanımlandığı iş akışları mutlaka kırılmamasına yönelik olarak alınacak ve uygulanacak should be continuously reviewed. Additionally, steps in question should be designed to be easily accessible, bulunmalıdır. Sözkonusu iş akışları esasen banka ya da tedbirler), esasen iç kontrol kültürünün temelini oluşturan should be taken for areas deemed necessary for improve- understandable, and applicable. What is more, they should katılım finans kuruluşu tarafından belirlenen stratejik he- faaliyetlerdir. Bu tür faaliyetlere ilişkin olarak oluşturulan ment. Thus, a common risk perception and culture will also contain examples of everyday problems or previous deflere ulaşmak için gerçekleştirilmesi gereken faaliyetleri kurum içi düzenlemelerin, bütün kurum çalışanlarının eri- be produced, and implementation standards will be es- risky transactions. Subsequently, the use of awareness as içermelidir. Bu faaliyetlere ilişkin risklerin tespit edilmesi şimine açık tutulması önemli bir husustur. tablished. Ultimately, this will contribute to establishing a benchmark of performance would be crucial to the for- ve o risklere karşı sistemsel ve/veya manuel kontrol me- a database to measure the effectiveness of control. mation, placement and expansion of the internal control kanizmalarının (iç kontrollerin) oluşturulması gereklidir. Buna karşılık sözkonusu düzenlemeler hakkında bilgi sahibi olunması, anlaşılması ve benimsenmesi ise Türk bankacılık culture of banks and participation finance institutions. With the establishment of the internal control system in Bahse konu iş akışları ve risklerin önlenmesine yönelik iç sektöründe önemli bir eksik olarak karşımıza çıkmaktadır. this way, errors based on loss of assets, ease of misuse, kontroller sürekli olarak gözden geçirilmelidir. Ek olarak Bu noktadan hareketle, sözkonusu iç düzenlemeler kolay eri- loss of customers and/or income, and administrative iyileştirmenin gerekli olduğuna kanaat getirilen alanlara şilebilir, anlaşılabilir ve uygulanabilir şekilde tasarlanmalıdır. decisions will be limited. Consequently, the prospect of yönelik aksiyonların alınması sağlanmalıdır. Böylelikle Ayrıca bu düzenlemeler, günlük olarak karşılaşılabilecek difficulties in achieving the set goals will be reduced. ortak bir risk algısı ve kültürü oluşturulacak ayrıca uygulama sorunlardan veya daha önce meydana gelmiş olan risk doğu- It is vital for all employees standartları da tesis edilecektir. Nihayetinde de kontrolün In the projections aimed to increase the share of par- rucu işlemlerden örnekler de içerecek mahiyette olmalıdır. etkinliğinin ölçülmesine yönelik veri tabanının kurgulan- ticipation finance institutions receive from the Turkish Akabinde bilinirliliğinin ölçülerek performans göstergesi masına katkı sağlanmış olunacaktır. olarak kullanılmasının, bankalar ve katılım finans kuru- to have open access to the luşlarındaki iç kontrol kültürünün oluşması, yerleşmesi ve İç kontrol sisteminin bu şekilde kurgulanmasıyla; varlık genişlemesine önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir. established internal regulations kaybı, suistimalde kolaylık, müşteri ve/veya gelir kaybı, Internal control is a management yönetimsel kararlarda hata kısıtlanacaktır. Tüm bunların sonucu olarak da belirlenmiş hedeflere ulaşmada zorluk tool designed to assist the bank or ihtimali azaltılmış olacaktır.

Katılım finans kuruluşlarının; Türk bankacılık sektöründen participation bank to achieve its aldığı payın artırılmasına yönelik oluşturulan projeksiyon- larda, yoğun fon kullandırım sürecine ilave olarak gerek objectives

52 53 ÜLKE PANORAMASI www.katilimfinans.com.tr

PAKİSTAN ÜLKE PAKISTAN COUNTRY PANORAMA PANORAMASI

Bank Al Habib Türkiye Karaçi İşletme Enstitüsü 56 Temsilcisi Yasemin Toy 70 Dr. Irum Saba Türkıye-Pakistan Arasında Pakistan’ın Sektörel ve Dostane İlişkiler Akademik İslami Finans Görünümü Bank Al Habib Turkey Chief Representative Yasemin Toy Institute of Business Administration Karachi Dr. Irum Saba Friendly Relations Between Turkey and Pakistan Islamic Finance Landscape Of Pakistan - Industry and Academia

Meezan Bank Şer'i Uyum Pakistan Ülke Danışmanı, 62 Başkanı Ahmed Ali Siddiqui 74 ZhongShan Kırsal Ticaret Bankası, Çin Finansal Kurumlar Pakistan'ın İlk ve En Büyük ve Ana Yurda Gönderilen İslami Bankası: Meezan Bank Havaleler Eski Başkanı – UBL & Head of Shariah Compliance, NIB Bankası Shafquet Asim Meezan Bank Ahmed Ali Siddiqui Pakistan ve Türkiye Arasındaki The First and Biggest Islamic Bank Ticari İlişkiler in Pakistan: Meezan Bank Country Advisor-Pakistan, ZhongShan Rural Commercial Bank, China Ex-Head of FI & Home Remittances – UBL & NIB Bank, Pakistan Shafquet Asim Emaan İslami Bankacılık Şeriat Trade Relationship Between 66 Başkanı ve Şeriat Danışma Pakistan and Turkey Kurulu Üyesi Syed Abubakr Pakistan’da Şer’i Yönetişim Head of Shariah and Member of DEİK/Türkiye-Pakistan İş Shariah Advisory Board Emaan 78 Konseyi Başkanı Ahmet Cengiz Islamic Banking Syed Abubakr Özdemir Shari’a Governance in Pakistan Pakistan Ticaretinde Potansiyel Fırsatlar DEIK/ Head of Turkey-Pakistan Business Council Ahmet Cengiz Özdemir Potentıal Opportunıtıes In Pakıstan Trade

54 55 Röportaj: Interview: İlayda Özbay ÜLKE PANORAMASI Bank Al Habib Türkiye Temsilcisi Bank Al Habib Turkey Chief Representative Yasemin Toy www.katilimfinans.com.tr

Bank Al Habib Ltd. Pakistan’da iş TÜRKIYE-PAKISTAN yapan veya iş yapmak isteyen ARASINDA DOSTANE Türk firmaları ve Türk bankaları İLIŞKILER ile Pakistan arasındaki ilişkileri güçlendirmeyi hedeflemektedir FRIENDLY RELATIONS BETWEEN TURKEY AND PAKISTAN Katılım Finans dergisine röportaj veren Bank Al Habib Türkiye Temsilcisi Yasemin Toy, Türkiye-Pakistan arasın- daki ticari ilişkileri hakkında değerlendirmelerde bulundu.

EMLAK BANKASINDA BAŞLAYAN VE BANK AL Türkiye ve Pakistan, birlikte hareket etmeleri durumunda çeşitli alanlarda büyük HABIB TÜRKIYE TEMSILCILIĞINE UZANAN KARIYER bir potansiyele sahip YOLCULUĞUNUZU DINLEMEK VE SIZI YAKINDAN TANIMAK ISTERIZ. Turkey and Pakistan hold great potential in various areas if they act together Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler mezunuyum. Bankacılık hayatıma 1998 yılın- Yasemin Toy, the Chief Representative of Bank Al Habib da Emlak Bankasında, kendime yakın hissettiğim Dış Turkey, gave an interview to Katılım Finans to discuss the İlişkiler Bölümü’nde başladım. 2001 yılında iki bankanın trade relations between Turkey and Pakistan. birleşmesiyle Ziraat Bankası Dış İlişkiler/Finansal Ku- rumlar bölümüne devam ettim. Üç yıl Emlak Bankası ve FIRSTLY, WE WOULD LIKE TO KNOW MORE ABOUT YOU 17 yıl Ziraat Bankası olmak üzere toplam 20 yıl Türkiye’nin AND YOUR CAREER JOURNEY STARTING FROM EMLAK kamu bankalarında Global Finansal Kurumlar Müdürü BANK AND EXTENDING TOWARDS BANK AL HABIB olarak görev yaptım. Ziraat Bankası’ndaki kariyerim, Ban- TURKEY REPRESENTATIVE OFFICE. ka’nın dönüşüm sürecine denk geldiği için sendikasyon, I graduated from Ankara University, Faculty of Political postfinansman, ülke kredileri gibi Banka'nın uluslararası Sciences, Department of International Relations. I started piyasalarda ilk borçlanma işlemlerini o zamanki ekibimle my banking career in 1998 at Emlak Bank, in the Foreign yapmıştık. Kariyerimin ilk yıllarında Ziraat Bankası’nın Relations Department, which I felt more accustomed to. dış ticaret payı yüzde 1 seviyesindeyken, ben bıraktığımda Following the merger of the two banks in 2001, I continued yüzde 15’ler düzeyindeydi. Uzun bir süre aynı işi yapıyor to work in the Foreign Relations/Financial Institutions De- olmak beni farklı arayışlara teşvik etti ve 2018 Mayıs ayında partment of Ziraat Bank. I worked as the Global Financial Bank Al Habib’den bir teklif gelince kabul ettim. Üç yıldır Bank Al Habib Türkiye Baş Temsilcisi olarak Pakistan ve Türkiye arasındaki ticari ve bankacılık ilişkilerine katkı Bank Al Habib aims to sağlıyorum. Bank Al Habib ailesinin bir parçası olmaktan gurur ve mutluluk duyuyorum. strengthen the relationship BANK AL HABIB PAKISTAN VE TÜRKIYE TEMSILCILIĞI FAALIYETLERINDEN BAHSEDER MISINIZ? between Pakistan and Turkish Bank Al Habib Ltd. Pakistan’da kurulu 854 şubesiyle hizmet veren ticari bir bankadır ve ülkenin 6’ncı büyük bankası ko- companies which are doing numundadır. Pakistan’ın köklü ve itibarlı ailelerinden Habib Ailesine aittir. 2020 yıl sonu itibarıyla Bank Al Habib’in business in Pakistan

56 57 ÜLKE PANORAMASI www.katilimfinans.com.tr

Institutions Manager in the state banks of Bank Al Habib has held a representative office in Istanbul İki ülke bankacılık Turkey for 20 years, including three years since 2011 to strengthen relations between the Turkish at Emlak Bank and 17 years at Ziraat Bank. firms located in Pakistan and improve employment op- sektörü çeşitli alanlarda Since my career at Ziraat Bank coincided portunities. Turkish banks also execute transactions with with the Bank’s transformation, together Bahrain and Malaysia branches of the Bank managed by the 2020’NİN SONU oldukça sağlam ve with my team at the time, we formed the Representation Office. We are working with Mr. Khurram İTİBARIYLA BANK first borrowing transactions of the Bank Durrani, who has been appointed from Pakistan. Khurram uzun soluklu ilişkiler in international markets such as syndi- Durrani began his banking career in 2001 and has worked as AL HABİB'İN cation, postfinancing, and ECAs (Export a manager in various banks in Pakistan in the area of oper- Credit Agencies). While Ziraat Bank had a ations, credits, marketing and risk management. Khurram PAKİSTAN DIŞ yürütmektedir 1% foreign trade share in the first years of Durrani has been working at the Turkish Representative my career, by the time I left, it was around Office since 2018. Having worked and gained experience in TİCARETİNDEKİ Pakistan dış ticaretindeki payı yüzde 13,65 15%. Having been doing the same job for almost all regions of Pakistan has allowed him to support PAYI %13,65 civarındadır ve İslami bankacılık alanında a long time encouraged me to seek out and guide Turkish companies that do business in Pakistan. da faaliyetlerini sürdürmektedir. Pakistan different opportunities, and thus in May CİVARINDADIR dışında Bahreyn, Malezya ve Seyşeller’de 2018, I accepted Bank Al Habib’s offer. I have WE WOULD LIKE TO HEAR ABOUT THE COMMERCIAL şubeleri ve Türkiye, BAE, Çin ile Kenya’da contributed to the commercial and banking AND BANKING RELATIONS BETWEEN TURKEY AND temsilcilik ofisleri bulunmaktadır. relations between Pakistan and Turkey as PAKISTAN FROM YOUR PERSPECTIVE. the Chief Representative of Bank Al Habib BY THE END OF Bank Al Habib Ltd. 2011 yılından beri İs- The most striking point in bilateral trade between Turkey Turkey for three years. I am proud and hap- tanbul’da temsilcilik ofisi bulundurarak, and Pakistan is that despite the highly positive and friendly 2020, BANK AL py to be part of the Bank Al Habib family. Pakistan Türk yatırımcılara, Pakistan’daki Türk firmaları ile Pakistan economic, social and cultural relations, trade volume is de- HABIB TAKES arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi ve CAN YOU TELL US ABOUT THE ficient. The foreign trade volume between the two countries iş olanaklarının geliştirilmesi hususunda ACTIVITIES OF BANK AL HABIB sağlık, enerji başta olmak is only around $900m. Through the contributions of the APPROXIMATELY hizmette bulunmaktadır. Bankamızın Bah- PAKISTAN AND THE TURKEY administrators/government authorities of both countries, 13.65% SHARE reyn, Malezya şubelerine de Türk bankala- REPRESENTATIVE OFFICE? üzere birçok alanda fırsatlar trade volume is aimed to be increased to $5 billion by 2023. rı tarafından işlemler yönlendirilmektedir. However, due to the pandemic, I think we are far from FROM THE TRADE Ofisimizde Pakistan’dan atanan Khurram Bank Al Habib is a commercial bank serv- sunmaktadır reaching this target. Bilateral trade is also limited because Durrani ile birlikte çalışmaktayız. Khurram ing with 854 offices in Pakistan and is the there is no Free Trade Agreement (FTA). Geographical dis- FINANCE VOLUME Durrani, bankacılık hayatına 2001 yılında country’s 6th largest bank. It belongs to the tance, shipping costs and additional taxes are some of the OF PAKISTAN başlamış olup Pakistan’da çeşitli bankalar- Habib Family, a well-established and repu- neticilerinin de katkıları sonucu 2023 yılına kadar ticaret biggest obstacles in trade. Although the transaction volume da operasyon, krediler, pazarlama ve risk table Pakistan family. By the end of 2020, hacminin 5 milyar dolar seviyesine çıkartılması amaçlan- between banking sectors is deemed to be limited in parallel departmanlarında yöneticilik yapmıştır. Bank Al Habib’s share of Pakistan foreign maktadır. Ancak pandemi döneminin de etkisiyle bu hede- with trade, it is evident that Pakistan banks provide loans Khurram Durrani, 2018 yılından beri Türkiye trade is around 13.65 percent, and it also fe yaklaşamadığımızı düşünüyorum. İkili ticaretin kısıtlı to Turkish banks through such means as syndication and Temsilciliği’nde çalışmaktadır. Neredeyse continues to operate in Islamic banking. In kalmasının bir sebebi de Serbest Ticaret Anlaşması’nın that Pakistani banks easily meet the demands for letters of Pakistan’ın tüm bölgelerinde çalışmış ol- addition to Pakistan, the bank has branches (STA) olmamasıdır. Coğrafi uzaklık, taşımacılık giderleri ve guarantee in the projects carried out by Turkish companies ması ve deneyimi sayesinde özellikle Pa- in Bahrain, Malaysia and Seychelles as well ilave vergileriyle ticaretin önündeki en büyük engel gibi in Pakistan. In short, despite limited trade opportunities, kistan’da iş yapan Türk firmalarına destek as representative offices in Turkey, UAE, gözükmektedir. Ticaretle paralel olarak bankacılık sek- the two countries’ banking sectors have maintained solid, olmakta ve onları yönlendirmektedir. China and Kenya. törleri arasındaki işlem hacmi kısıtlı görülse de Pakistan long-standing ties in various areas. bankalarının, Türk bankalarına sendikasyon gibi imkân- COULD YOU TELL US ABOUT YOUR RELATIONSHIP TÜRKIYE VE PAKISTAN ARASINDAKI larla kredi sağladıklarını, Türk firmalarının Pakistan’da WITH THE PARTICIPATION FINANCE INDUSTRY IN TICARI VE BANKACILIK ILIŞKILERINI gerçekleştirdiği projelerde teminat mektubu taleplerinin TURKEY? SIZIN PERSPEKTIFINIZDEN DINLEMEK The banking sector Pakistan bankalarınca kolaylıkla karşılandığını görmek- ISTERIZ. teyiz. Özetle ticaret hacmindeki kısıtlı olanaklara rağmen As Bank Al Habib, we work with all the participation banks of the two countries iki ülke bankacılık sektörü çeşitli alanlarda oldukça sağlam Türkiye ile Pakistan arasındaki ikili ticaret- ve uzun soluklu ilişkiler yürütmektedir. teki en dikkat çeken husus; ekonomik, sos- maintains a solid and Pakistan offers opportunities to yal ve kültürel ilişkilerin son derece olumlu, TÜRKIYE’DEKI KATILIM FINANS SEKTÖRÜ ILE dostça bir çerçevede seyretmesine rağmen ILIŞKILERINIZDEN BAHSEDER MISINIZ? ticaret hacminin oldukça düşük olmasıdır. long-term relationship Turkish investors in many areas, İki ülke arasındaki dış ticaret hacmi, sadece Bank Al Habib Ltd. olarak Türkiye’de faaliyet gösteren 900 milyon dolar civarındadır. İki ülke yö- in several areas katılım bankalarının hepsiyle çalışmaktayız. Katılım ban- mainly in health and energy

58 59 ALB_21_063_MASRAFSIZ_BANKACILIK_21x27.pdf 1 9.07.2021 17:24

ÜLKE PANORAMASI www.katilimfinans.com.tr

operating in Turkey. We assigned a limit for Pakistan, Türk participation banks, and we try to mediate mostly foreign trade transactions. Given yatırımcılara her the Islamic banking practices between the two countries, we believe that these rela- İKI ÜLKE zaman öncelik tions could be further developed; thus, we YÖNETİCİLERİNİN have continuous negotiations and contacts vermektedir with these banks. DE KATKILARI WHAT ARE THE POTENTIAL AREAS OF SONUCU 2023 YILINA COOPERATION BETWEEN TURKEY AND PAKISTAN? KADAR TİCARET kalarına limitimiz mevcut olup, ağırlıklı ola- rak dış ticaret işlemlerine aracılık etmeye The social, cultural and historical relation- HACMİNİN 5 MİLYAR çalışıyoruz. İki ülke arasındaki İslami ban- ship between the two sister countries is our kacılık uygulamaları da göz önüne alınarak, greatest hope for mutual trade. With a large DOLAR SEVİYESİNE bu ilişkilerin daha da geliştirilebileceğini and young population of 220 million people, ÇIKARTILMASI düşünüyoruz bu sebeple sözkonusu ban- Pakistan holds a central position in Asia. kalarla sürekli görüşmelerimiz ve temas- It offers an attractive investment environ- AMAÇLANMAKTADIR larımız bulunmaktadır. ment with significant needs waiting to be

met in the field of infrastructure. I think C TÜRKIYE VE PAKISTAN ARASINDAKI that the two countries, which have unique M AS A RESULT OF THE POTANSIYEL IŞ BIRLIĞI ALANLARI close relationships, have great potential in Y HESAP NELERDIR? various fields if they act together. Pakistan CONTRIBUTIONS offers opportunities to Turkish investors, CM Kardeş iki ülke arasındaki sosyal, kültürel İŞLETİM mainly in the health care, energy, defence, MY OF EXECUTIVES ve tarihsel ilişkinin ikili ticaret alanına da construction, tourism, food and chemical yansıması en büyük beklentimiz. Pakistan, CY ÜCRETİ OR GOVERNMENT sectors, and some major Turkish business- 220 milyonluk büyük ve genç nüfusuyla, CMY es are investing in Pakistan. I believe that YOK Asya’da merkezi bir konumda bulunuyor. AUTHORITIES OF BOTH this potential will increase rapidly with a K Altyapı alanında karşılanmayı bekleyen çok further easing of transportation between COUNTRIES, THE AIM fazla ihtiyaçları olan cazip bir yatırım ortamı the two countries. Turkish investors are sunuyor. Dünyada az görülen yakın ilişkileri always prioritized in Pakistan due to the IS TO INCREASE THE olan bu iki ülkenin birlikte hareket etmesi country’s positive attitude towards the durumunda çeşitli alanlarda büyük bir po- TRADE VOLUME TO $5 Turks. I also think that cooperation between 7/24 FAST tansiyele sahip olduğunu düşünüyorum. participation banks in Turkey and the Pa- BILLION BY 2023, Pakistan Türk yatırımcılara, sağlık, enerji, kistan banking sector, which has much EFT/HAVALE savunma, inşaat, turizm, gıda ve kimya sek- experience in Islamic finance and banking, törleri başta olmak üzere olanaklar sunuyor ÜCRETSİZ will contribute to the finance sector in both ve bazı büyük Türk firmaları, Pakistan’da countries. büyük yatırımlar yapıyor. İki ülke arasın- daki ulaşımın daha da kolaylaştırılması ile bu potansiyelin hızla ortaya çıkacağını düşünüyorum. Pakistan’ın Türklere karşı Siz de masrafsız para transferi rahatlığını, hesap işletimine pozitif yaklaşımları sebebiyle ülkede Türk yatırımcılara her zaman öncelik veriliyor. ücret ödemeden yaşayın. Üstelik dijital kanallardan Yine Türkiye’deki katılım bankalarının İs- lami finans ve bankacılık alanında olduk- Pakistan always 7/24 FAST, EFT/havale işlemlerinizi de ücretsiz gerçekleştirin. ça fazla deneyimi olan Pakistan bankacılık sektörüyle iş birliği yapmasının da iki ülke prioritises Turkish finans sektörüne katkı sağlayacağını dü- şünüyorum. investors

60 Röportaj: Interview: Mustafa Özkan ÜLKE PANORAMASI Meezan Bank Şer'i Uyum Başkanı Head of Shariah Compliance, Meezan Bank Ahmed Ali Siddiqui www.katilimfinans.com.tr

Meezan Bank has the largest branch network among all Meezan Bank, Islamic Banks in Pakistan and plays an active role in cre- PAKİSTAN'IN İLK VE ating awareness of Islamic banking. The Bank organizes Pakistan'daki tüm İslami periodic training and seminars and supports a variety of educational institutions. Ahmed Ali Siddiqui, who informed EN BÜYÜK İSLAMİ Bankalar arasında Katılım Finans about the current position of the Islamic finance industry in Pakistan, commented on recent studies en yüksek özkaynak and plans regarding Islamic banking in Pakistan. BANKASI: CAN YOU TELL US ABOUT THE ACTIVITIES OF MEEZAN getirisine (ROE) sahiptir BANK? Meezan Bank is the first and biggest Islamic Bank in Pa- MEEZAN BANK Pakistan’daki tüm İslami Bankalar arasında en büyük şube kistan, providing a complete retail and business financing ağına sahip Meezan Bank, ülkesinde İslami Bankacılık product suite. Meezan Bank has approx. 55% share in total bilincinin oluşturulmasında etkin rol oynuyor. Bu anlamda Islamic Banking industry of Pakistan. Meezan Bank is the THE FIRST AND BIGGEST ISLAMIC BANK IN PAKISTAN: düzenli olarak eğitim ve seminerler düzenleyen Banka, Joint financial advisor to the Ministry of Finance for the çeşitli eğitim kurumlarını da destekliyor. Katılım Finans’a issuance of GOP sukuks. The bank has been awarded the Pakistan’da İslami finans sektörünün mevcut konumunu Best Bank award in 2018 and 2020 by the Pakistan Banking MEEZAN BANK aktaran Ahmed Ali Siddiqui Pakistan’da İslami bankacılık Awards. JCR-VIS has awarded Meezan Bank AAA rating. As alanında gerçekleştirilen son çalışmalar ve planlar hak- the first Islamic bank, it is actively involved in awareness of kında da değerlendirmelerde bulundu. Islamic Banking among the masses and conducts regular Meezan Bank ilk İslami banka olarak İslami Bankacılık farkındalığına public awareness seminars. Meezan Bank supports various MEEZAN BANK'IN FAALIYETLERINDEN BAHSEDEBILIR aktif olarak katılmıştır educational institutes for capacity building of the industry. MISINIZ? As the first Islamic bank, Meezan Bank actively involved in awareness of Islamic Banking WHAT ARE THE FACTORS THAT DISTINGUISH MEEZAN Meezan Bank, Pakistan'da eksiksiz bireysel ve işletme BANK FROM OTHER BANKS IN ISLAMIC BANKING? finansmanı ürünleri sunan ilk ve en büyük İslami Ban- kadır. Meezan Bank, Pakistan'ın toplam İslami Bankacılık Meezan Bank's Shariah Board comprises reputable Shariah sektöründe yaklaşık %55'lik bir paya sahiptir ve Pakistan Scholars, including Sheikh Taqi Usmani Sb. and Sheikh Hükümeti (GOP)’nin sukuk ihraçları için Maliye Bakanlı- Esam M. Essaq. Meezan Bank has the highest return on ğı'nın ortak mali danışmanıdır. Banka 2018 ve 2020 yılla- equity (ROE) among all the Islamic Banks in Pakistan. rında Pakistan Bankacılık Ödülleri tarafından en iyi Ban- The main factors that distinguish Meezan Bank in the ka ödülüne layık görüldü ve JCR-VIS tarafından Meezan Islamic Banking sector of Pakistan are mainly providing Bank'a AAA notu verildi. İlk İslami banka olarak kitleler the most extensive product suite among Islamic banks, hav- arasında İslami Bankacılık bilincinin oluşturulmasında ing the most significant Shariah compliance and Shariah aktif olarak yer almakta ve düzenli olarak toplum bilinç- audit team, as well as having the largest branch network lendirme seminerleri düzenlemektedir. Meezan Bank, among all Islamic banks in the country, which depicts huge sektörün kapasitesini geliştirmek amacıyla çeşitli eğitim customer loyalty. Moreover, Meezan Bank has the largest kurumlarını desteklemektedir. deposit base in Pakistan among all other Islamic banks, more than PKR 1 trillion. MEEZAN BANK'I İSLAMI BANKACILIKTA DIĞER BANKALARDAN AYIRAN UNSURLAR NELERDIR?

Meezan Bank’ın Şer’i Danışma Kurulu, Şeyh Taqi Usmani Sb. ve Şeyh Esam M. Essaq. gibi en saygın Şer’i alimlerden oluşmaktadır. Banka, Pakistan'daki tüm İslami Bankalar arasında en yüksek özkaynak getirisine (ROE) sahiptir. Meezan Bank'ı Pakistan'daki İslami Bankacılık sektöründe Meezan Bank has the highest farklı kılan başlıca faktörler, İslami bankalar arasında en geniş ürün grubunu sağlaması, en büyük Şer’i uyum ve Şer’i return on equity (ROE) among all denetim ekibine sahip olması ve ülkedeki tüm İslami ban- kalar arasında en geniş şube ağına sahip olmasıdır, ki bu the Islamic Banks in Pakistan

62 63 CAN YOU BRIEFLY DESCRIBE THE Islamic Naya Pakistan certificates for providing shari- Pakistan’da kâr-zarar DEVELOPMENT OF ISLAMIC FINANCE IN Son gelişmelerden biri, ah-compliant investment opportunities to NRPs and local PAKISTAN? residents with declared foreign assets. In 2020, Pakistan paylaşımı (PLS)’na dayalı Pakistan'da forex akışının ana witnessed the highest Sukuk issuance of more than Rs Amendments were made in the Banking Com- 650 bn. The government also launched the Islamic Mera NÜFUSUN panies Ordinance to accommodate PLS based Pakistan Mera Ghar scheme to promote low-cost hous- bankacılığı içerecek banking. Creation of Council of Islamic Ideology. kaynağı haline gelen İslami ing for the masses. State Bank of Pakistan has recently %95'ININ RIBAYI Approval of clauses in the constitution of Paki- published the third strategic plan (2021-35) for Islamic şekilde Bankacılık stan demanding the elimination of Riba. Modara- Roshan Dijital hesabının YASAK OLARAK Banking Institutions. It targeted to increase the share of ba companies were introduced. Zakat and Ushr the Islamic Banking industry to 30%, which is currently GÖRDÜĞÜNÜ Şirketleri Yönetmeliği'nde systems were introduced. The Federal Shariah faaliyete geçirilmesiydi around 18%. court declared mark-up procedures un-Islamic. Shari'ah Appellate Bench of Supreme called for GÖSTEREN KAP PAKISTAN'DA İSLAMI BANKACILIK ALANINDA değişiklikler yapıldı the establishment of an interest-free financial GERÇEKLEŞTIRILEN SON ÇALIŞMALAR VE ÇALIŞMASI’NDA system. SBP developed a criterion for issuance PLANLAR HAKKINDA BILGI VERIR MISINIZ? of a license for Islamic Banks. In 2002 the first GÖRÜLDÜĞÜ da yüksek müşteri sadakatini gösterir. Ek olarak, Islamic Bank (Meezan Bank) was established. Is- Meezan Bank, 1 trilyon Pakistan Rupisi (PKR)'den Son gelişmelerden biri, Pakistan'da forex akışının ana lamic Banking Dept and an independent Shariah ÜZERE, fazla mevduat tabanı ile Pakistan'daki diğer tüm kaynağı haline gelen İslami Roshan Dijital hesabının Board of State Bank of Pakistan was established. İslami bankalar arasında birincidir. faaliyete geçirilmesiydi. Sonrasında hükümet yurtdı- PAKISTAN'DAKI şında yerleşik Pakistanlı (NRP)’lara ve beyan edilen WHAT ARE THE MOST IMPORTANT FACTORS KISACA PAKISTAN’DA İSLAMI FINANSIN yabancı varlıklara sahip yerel sakinlere şer’i uyumlu One of the recent developments KITLELERIN FAIZE THAT CONTRIBUTED TO THE DEVELOPMENT GELIŞIMINI ANLATABILIR MISINIZ? yatırım fırsatları sağlamak için İslami Naya Pakistan OF ISLAMIC FINANCE IN PAKISTAN? KARŞI GÜÇLÜ sertifikalarını da uygulamaya koydu. 2020'de Pakis- was the launch of the Islamic Bankacılık Şirketleri Yönetmeliği'nde kar-zarar Strong support from the regulator for promoting tan, 650 milyar Rs'den fazla değere sahip en yüksek DINI DUYGULARI paylaşımı (PLS)’na dayalı bankacılığı içerecek Islamic finance in Pakistan in recognition of sukuk ihracına tanık oldu. Hükümet ayrıca kitleler şekilde değişiklikler yapıldı. İslam İdeoloji Konseyi Roshan Digital account, which which SBP was also awarded the best regula- için düşük maliyetli konutları teşvik etmek amacıyla MEVCUT kuruldu. Pakistan anayasasında Riba'nın kaldırıl- tor for Islamic Banks in 2020 by IFN of the RED İslami Mera Pakistan Mera Ghar planını hayat geçir- masını talep eden maddeler onaylandı. Mudaraba became the primary source of Money Group Malaysia. Strong religious senti- di. Pakistan Devlet Bankası yakın zamanda İslami STRONG şirketleri uygulamaya konuldu. Zekat ve uşr sis- ments of masses in Pakistan against interest, Bankacılık Kurumları için üçüncü stratejik planını temleri tanıtıldı. Federal Şer’i mahkeme, İslami as presented in the KAP Study that shows 95% (2021-35) yayınladı. Bu stratejik plan İslami Bankacılık forex inflow in Pakistan RELIGIOUS olmayan işlemlerde işaretleme prosedürlerini of the population considered riba as prohibited. sektörünün şu anda yaklaşık %18 olan payını %30'a ilan etti. Yüce Şer’i Temyiz Kurulu faizsiz finans SENTIMENTS çıkarmayı hedeflemektedir. sisteminin kurulması çağrısında bulundu. Merkez COULD YOU BRIEF US ABOUT RECENT OF MASSES Bankası (SBP) İslami Bankalara lisans verilmesi ACTIVITIES CARRIED OUT AND PROJECTIONS IN PAKISTAN için kriter geliştirdi. 2002 yılında ilk İslami banka IN THE AREA OF ISLAMIC BANKING IN (Meezan Bank) kuruldu. Pakistan Devlet Banka- PAKISTAN? AGAINST sında (Merkez Bankası) İslami Bankacılık Depart- manı ve bağımsız Şer’I Danışma Kurulu kuruldu. One of the recent developments was the Islamic INTEREST, WHICH Roshan Digital account launch, which became PAKISTAN'DA İSLAMI FINANSIN GELIŞMESINE the major source of forex inflow in Pakistan. THE KAP STUDY KATKIDA BULUNAN EN ÖNEMLI FAKTÖRLER Subsequently, the government also launched SHOWS THAT NELERDIR? 95% OF THE Pakistan’da İslami finansı teşvik etmek için en önemli faktör regülatörden güçlü destek, ki Mer- Amendments were made in the POPULATION kez Bankası (SBP) 2020 yılında Red Money Group Malaysia’nın IFN’i tarafından İslami Bankalar için CONSIDERED RIBA en iyi düzenleyici ödülüne layık görülmüştür. Nü- Banking Companies Ordinance AS PROHIBITED fusun %95'inin ribayı yasak olarak gördüğünü gösteren KAP Çalışmasın’da görüldüğü üzere, to accommodate PLS based Pakistan'daki kitlelerin faize karşı güçlü dini duyguları mevcuttur. banking in Pakistan

64 65 ÜLKE PANORAMASI Emaan İslami Bankacılık, Şeriat Başkanı ve Şeriat Danışma Kurulu Üyesi Head of Shariah and Member of Shariah Advisory Board, Emaan Islamic Banking Syed AbuBakr www.katilimfinans.com.tr

The institutional integrity of Islamic financial institutions Pakistan Devlet Bankası, Şer’i is tied to compliance with the Shari'a principles. So, there should be a robust Shari'a Governance Framework to ensure Yönetişim Çerçevesi’ni 2015 that the institutions comply with the Shari'a rules and give PAKİSTAN’DA ŞER’İ confidence to the masses about the Shari'a compliance of yılında yayımlayarak 2018'e the institution. YÖNETİŞİM As the regulator, the State Bank of Pakistan (SBP) issued kadar üç yıl süreyle geçerli kıldı the Shari'a Governance Framework in 2015, which was applicable for three years until 2018. In 2018, the Shari'a SHARI`A GOVERNANCE IN PAKISTAN Governance Framework was updated, keeping in view the recent developments.

ORGANS OF THE SHARI`A GOVERNANCE İslami finans kurumlarının kurum bütünlüğü, Şer’i prensiple- FRAMEWORK re uygunluğa bağlıdır. Dolayısıyla kurumların Şer’i kurallara Kurumların Şer’i kurallara uymasını sağlamak ve Şer’i uyumluluk konusunda uymasını sağlamak ve kurumun Şer’i uyumluluk konusunda We briefly define the organs of the Shari'a Governance kitlelere güven vermek için sağlam bir Şer’i Yönetişim Çerçevesi olmalıdır kitlelere güven vermek için sağlam bir Şer’i Yönetişim Çer- Framework along with their essential roles: çevesi olmalıdır. There should be a robust Shari'a governance framework to ensure that the 1. Board of Directors institutions are complying with the Shari'a rules and to give confidence to the Düzenleyici kurum olarak Pakistan Devlet Bankası (Merkez Bankası - SBP), Şer’i Yönetişim Çerçevesi’ni 2015 yılında • The Board of Directors is responsible for conforming to masses about Shari'a compliance of the institution yayınlayarak 2018'e kadar üç yıl süreyle geçerli kıldı. 2018 the institution's operations with the Shari'a principles. yılında Şer’i Yönetişim Çerçevesi, son gelişmeler göz önünde The Board of Directors should be fully aware of the Shari'a bulundurularak, güncellendi. non-compliance risk and shall introduce a Shari'a compli- ance oversight mechanism. ŞER’I YÖNETIŞIM ÇERÇEVESI’NIN ORGANLARI • The Board of Directors shall meet the Shari'a Board on a Şer’i Yönetişim Çerçevesi’nin organlarını önemli görevleri half-yearly basis to brief on the Shari'a compliance issues. ile birlikte tanımlıyoruz: The minutes of the meeting are submitted to the Islamic banking department (IBD) of SBP. 1. Yönetim Kurulu 2. Role of Executive Management • Yönetim Kurulu, Kurumun faaliyetlerinin Şer’i prensiplere uygunluğundan sorumludur. Yönetim Kurulu, Şer’i uyum- • The Executive Management shall ensure that all prod- suzluk riskinin tamamen bilincinde olmalı ve bir Şer’i uyum uct papers and documents are made available to staff of gözetim mekanizması sağlamalıdır. respective functional areas.

• Yönetim Kurulu, Şer’i uygunluk konuları hakkında bilgi- • The Executive Management shall take actions against lendirme için altı ayda bir Şer’i Danışma Kurulu ile toplana- staff who fail to ensure Shari'a compliance, and such in- caktır. Toplantı tutanakları, Merkez Bankası’nın (SBP) İslami stances shall have a strong bearing on performance ap- Bankacılık Departmanı’na (IBD) iletilir. praisals of the staff.

2. Üst Yönetimin Rolü • The institution shall ensure that trainings are imparted to the Board of Directors and Executive Management. • Üst yönetim, ilgili birimlerdeki personelin kullanımına tüm ürün belge ve dokümanların sunulmasını sağlayacaktır. • Üst yönetim, Şer’i uyumun temin edilmesini sağlayamayan State Bank of Pakistan issued the personele karşı önlem alacaktır ve bu tür durumlar persone- lin performans değerlendirmeleri üzerinde güçlü bir etkiye sahip olacaktır. Shari'a Governance Framework • Kurum, Yönetim Kurulu ve üst yönetime eğitimlerin veril- in 2015, which was applicable for mesini sağlayacaktır. three years until 2018

66 67 ÜLKE PANORAMASI www.katilimfinans.com.tr

3. Şer'i Danışma Kurulu 3. Shari'a Board 4. Şer’i Uyumluluk Departmanı • The Shari'ah Board shall not delegate its roles to any other person or its members. • Her kurumun, Merkez Bankası (SBP) tarafından • Every Institution shall have at least three mem- • Şer’i Danışma Kurulunu desteklemek ve kurumda belirlenen uygunluk kriterlerini karşılayan en az bers of the Shari'ah Board who fulfil the Fit & şer’i uyum sürecini iyileştirmek için Şer’i Uyum De- 4. Shari'a Compliance Department üç Şer’i Danışma Kurulu üyesi olacaktır. Şer’i Da- Proper criteria set out by the Central Bank (SBP). partmanı kurulacaktır. Şer’i Uyum Departmanı’nda • To support the Shari'ah Board and improve Shari'a nışma Kurulu’nun süresi üç yıldır fakat bu süreç The tenor of the Shari'ah Board is three years en az bir şer’i âlim bulunmalıdır. Kurumlar ayrıca YÖNETIM compliance at the institution, the Shari'a Compliance uzatılabilir. which is extendable. hukuk, muhasebe vb. alanlarda uzmanlar atamaya Department shall be established. The Shari'a Compliance KURULU, ŞER’I teşvik edilmektedir. • Şer’i Danışma Kurulu’nu desteklemek için avukat- • The services of lawyers, accountants, and other Department shall have at least one Shari'a Scholar. The UYUMSUZLUK ların, muhasebecilerin ve diğer profesyonellerin professionals may also be sought to assist the • Şer’i Uyum Departmanı, ürün geliştirme gibi herhan- institutions are also encouraged to depute experts in legal RISKININ hizmetlerinden de yararlanılabilir. Shari'ah Board. gi bir operasyonel/ticari faaliyette bulunmayacaktır. and accounting etc. • Şer’i Danışma Kurulu üyelerinden biri, kurumda • One of the Shari'ah Board members shall be • Şer’i Uyum Departmanı, ödeme gerçekleşmeden • The Shari'a Compliance Department shall not involve TAMAMEN in any operational / business activity like product de- tam zamanlı olarak görev yapacak ve Şer’i konu- the Resident Shari'a Board Member (RSBM), who önce katılım hesabı sahiplerine kâr/zararın dağıtı- velopment. BILINCINDE larda açıklama yapan Daimi Danışma Kurulu Üyesi shall sit in the institution on a -time basis and mını onaylayacaktır. (RSBM) olacaktır. explain Shari'a matters. • The Shari'a Compliance Department shall verify the OLMALI VE BIR • Şer’i Uyum Departmanı, kurumların şer’i uyum- distribution of profit /loss to the participation account • Temmuz 2021'den önce, RSBM hariç herhangi • Prior to July 2021, any Shari'ah Board member, luluğunu devamlı gözetleyecek ve Yönetim Kurulu ŞER’I UYUM holders prior to its disbursement. bir Şer’i Danışma Kurulu üyesinin Pakistan'da except RSBM, was allowed to serve as a Shari'ah gözetimi, iç şer’i denetim ve üst yönetim tarafından üç İslami bankaya kadar Şer’i Danışma Kurulu GÖZETIM Board member up to 3 Islamic banks in Pakistan. Şer’i Danışma Kurulu kararlarının uygulanması • The Shari'a Compliance Department shall continuously üyesi olarak hizmetine izin verilmekteydi. Yeni As per the new regulation, every institution shall dâhil olmak üzere Şer’i Yönetişim Çerçevesinin tüm watch on the institutions' Shari'a compliance and shall düzenlemeye göre; her Kurumun en az iki Şer’i MEKANIZMASI have at least 2 unique members, i.e. who are organlarının işler durumda olmasını sağlayacaktır. ensure that all organs of the Shari'ah Governance Frame- Danışma Kurulu üyesi olacaktır ve bu üyeler baş- not working as a Shari'ah Board member with work, including the Board of Directors oversight, internal SAĞLAMALIDIR ka hiçbir kurumda Danışma Kurulu üyesi olarak another institution. • Şer’i Uyum Departmanı, kurumun operasyonlarına Shari'ah audit, and enforcement of the Shari'ah Board's çalışmayacaktır. ilişkin iç şer’i denetimi yürütecektir. rulings by the Executive Management are operative. THE BOARD OF • The appointment, resignation, re-appointment, • Atama, istifa, yeniden atama ve fesih, Merkez and termination shall be subject to clearance 5. Ürün Geliştirme • The Shari'a Compliance Department shall conduct an Bankası’nın (SBP) iznine tabi olacaktır. DIRECTORS from the Central Bank (SBP). internal Shari'a review of the institution's operations. Yeni ve yenilikçi ürünlerin araştırılması ve gelişti- SHOULD BE FULLY ŞER’I DANIŞMA KURULUNUN GÖREVI ROLE OF THE SHARI'AH BOARD rilmesi için her kurumda bir ürün geliştirme birimi 5. Product Development yer alacaktır. Ürün Geliştirme Biriminde en az iki şer’i AWARE OF THE • Şer’i Danışma Kurulu en az üç ayda bir topla- • The Shari'ah Board shall meet at least on a quar- âlimin işe alınması teşvik edilmektedir. Every Institution shall have a product development unit nacaktır. Onaylanan toplantı tutanakları 15 gün SHARI'A NON- terly basis. The confirmed minutes of the meet- for the research and development of new and innovative içinde Merkez Bankası’na (SBP) sunulacaktır. Bir ing shall be submitted to the Central Bank (SBP) 6. İç Şer’i Denetim (ISAU) products. It is encouraged that at least 2 Shari'a scholars ürünün onaylanması/onaylanmaması için yapılan COMPLIANCE within 15 days. The deliberations for approving/ be hired in the Product Development Unit. görüşmeler kayda geçirilecektir. • İç Şer’i Denetim biriminde en az bir şer’i âlimin işe disapproving a product shall be recorded. RISK AND SHALL alınması teşvik edilmektedir. 6. Internal Shari`a Audit (ISAU) • Şer’i Danışma Kurulunun tüm kararları Kurum • All decisions of the Shari'ah Board shall be INTRODUCE için bağlayıcıdır. • İç Şer’i Denetim birimi personeli yalnızca şer’i de- • It is encouraged that at least one Shari'a scholar be hired binding on the Institution. netim yapacaktır. in the Internal Shari'a Audit Unit. A SHARI'A • İç ve dış Şer’i denetim, Şer’i inceleme ve Merkez • The reports of internal and external Shari'a Bankası (SBP) şer’i denetim raporları, düzeltici • Denetim raporunun metodolojisi, rehberi ve formatı • The Internal Shari'a Audit Unit staff shall be dedicated COMPLIANCE audit, Shari'a review and the Central Bank (SBP) önlemler için Şer’i Danışma Kuruluna sunulacaktır. Şer’i Danışma Kurulu tarafından onaylanacaktır. to Shari'a audit only. OVERSIGHT Shari'a inspection shall be submitted to the • Kurum'un yıllık hesaplarında yayımlanmak üze- Shari'ah Board for corrective actions. 7. Dış Şer’i Denetim • The methodology, manual and format of the audit report MECHANISM re, Kurul, denetim ve inceleme bulgularına dayalı shall be approved by the Shari'ah Board. • Based on the audit and review findings, the olarak, öne çıkan önemli hususların yer aldığı yıllık • Bağımsız bir değerlendirmeye sahip olmak için, Shari'ah Board shall issue an annual report, pub- rapor düzenler. kurumun dış şer’i denetimi olacaktır. 7. External Shari'a Audit lished in annual accounts of the Institution, in • To have an independent assessment, there shall be an • Şer’i Danışma Kurulu ayrıca bir fetvanın revize which the significant outstanding issues shall • Kurumların Şer’i Danışma Kurulu üyeleri herhangi external Shari'a audit of the Institution. edilme sürecini de belirleyecektir. be included. bir denetim firması ile bağlantılı olamaz. • The Shari'ah Board members of the institutions shall • Şer’i Danışma Kurulu, görevlerini başka bir kişiye • The Shari'ah Board shall also specify the pro- • Denetim firmaları, personelini şer’i denetim için not be engaged with any audit firm. veya üyelerine devredemez. cess for revising a fatwa. eğitecektir. • The audit firms shall train their staff for the Shari'a audit.

68 69 ÜLKE PANORAMASI Karaçi İşletme Enstitüsü Institute of Business Administration Karachi Dr. Irum Saba www.katilimfinans.com.tr

ing financial institutions in Pakistan are regulated by the Pakistan'daki İslami Securities and Exchange Commission of Pakistan (SECP). PAKİSTAN’IN SEKTÖREL According to State Bank’s Islamic Banking Bulletin (IBB), the Bankacılık ürünleri ağırlıklı total market share of the Islamic banking industry is 17% VE AKADEMİK İSLAMİ and 18.3% on the assets side and deposits side, respectively [December 2020]. The asset base grew by 12.1% compared to olarak mudaraba, müşareke, the last quarter, whereas the deposits side had a quarterly FİNANS GÖRÜNÜMÜ icare, murabaha, salam, growth of 11.7%. Islamic Banking products in Pakistan are mainly based ISLAMIC FINANCE LANDSCAPE OF PAKISTAN - istisna ve azalan müşarekeye on Mudarabah, Musharakah (Partnerships), Ijarah (Rental Agreements), Murabaha (Selling on profit), Salam, Istisna dayanmaktadır and Diminishing Musharaka. After years of hard work, INDUSTRY AND ACADEMIA education, training, and awareness, Islamic banks are now strong. They cater to corporate and retail clients, including textile businesses, power generation companies, and other FMCGs. Islamic Banks came up with innovative products that benefited themselves and the banking industry; for example: “Asaan Account” means an accessible account, İslami finans Islamic financial an account that can be opened based on CNIC (National sektörü ile system needs 37 mudaraba şirketi ve İslami yatırım fonu bulunuyor. Identity Card) only. The role of the Islamic banking industry akademisyenler to establish Pakistan'daki bankacılık dışı finansal kurumlar, Pakistan has been very influential, not only to Islamic banks but the arasında uzun long-lasting, Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SECP) tarafın- banking industry. dan düzenlenmektedir. Devlet Bankası İslami Bankacılık süreli ve güçlü strong ties Bülteni’ne (İBB) göre; İslami bankacılık sektörünün aktif Pakistan’s academia has played an instrumental role in bağlar kurulması between tarafında yüzde 17, mevduat tarafında ise yüzde 18,3 pazar the field of Islamic Finance as well, especially after the gerekiyor industry and payı bulunmaktadır [Aralık 2020]. Aktif büyümesinde geçen establishment of three centres for excellence in Islamic academicians çeyreğe göre yüzde 2,1, mevduat tarafında ise çeyreklik finance in three different cities of Pakistan by SBP, namely: büyüme yüzde 11,7 olmuştur. 1) Centre for Excellence in Islamic Finance (CEIF) Institute of Business Administration (IBA) Karachi akistan İslam Cumhuriyeti 14 Ağustos 1947 tarihin- The Islamic Republic of Pakistan came into existence on Pakistan'daki İslami Bankacılık ürünleri ağırlıklı olarak mudaraba, müşareke (ortaklıklar), icare (kira sözleşmeleri), de, ülkede İslami bir ekonomik sistem oluşturmak August 14, 1947, intending to have an Islamic economic sys- 2) Centre for Excellence in Islamic Finance (CEIF), Lahore murabaha (kâr üzerinden satış), salam, istisna ve azalan P amacıyla kuruldu. 1 Temmuz 1948'de Pakistan'ın tem in the country. The founder of Pakistan, Quaid-i-Azam University of Management Sciences (LUMS), Lahore kurucusu Muhammed Ali Cinnah Pakistan Devlet Banka- Muhammad Ali Jinnah, in his speech, while inaugurating müşarekeye dayanmaktadır. Yıllarca süren sıkı çalışma, eğitim, öğrenim ve farkındalık sonrasında, İslami bankalar sı'nın (Pakistan Merkez Bankası) açılışı sırasında yaptığı the State Bank of Pakistan (the central bank of Pakistan) on artık güçlüdür. Tekstil işletmeleri, enerji üretim şirketleri konuşmada, Pakistan’ın İslam'da eşitlik ve sosyal adalet July 1, 1948, said that Pakistan should present to the world an ve diğer hızlı tüketim ürünleri şirketleri dâhil olmak üzere kavramına dayalı bir ekonomik sistemi dünyaya sunması economic system based on the Islamic concept of equality kurumsal ve bireysel müşterilere hizmet vermektedir. İs- gerektiğini söyledi. Pakistan’da 1980’lerde İslami bankacılık of humanity and social justice. In Pakistan, Islamic bank- Islamic Banking products in lami Bankalar, kendilerine ve bankacılık sektörüne fayda uygulaması başlatılmış ancak ilgili paydaşların farkındalık ing was launched in the 1980s but failed due to the lack of sağlayan yenilikçi ürünler üretti; örneğin: yalnızca CNIC ve hazırlık eksikliğinden dolayı başarısız olmuştur. İslami awareness and preparedness of the relevant stakeholders. Pakistan are mainly based (Ulusal Kimlik Kartı) hesabıyla açılabilen “Asaan Hesap” finans sektörü 2002 yılında Pakistan'da yeniden faaliyete The Islamic Finance industry relaunched in Pakistan in yani erişilebilir hesap. İslami bankacılık sektörünün rolü geçmiştir ve o tarihten itibaren de yükseliştedir. Pakis- 2002, and since then, it is on the rise in Pakistan. In Pakistan, sadece İslami bankalar açısından değil bankacılık sektörü on Mudarabah, Musharakah tan’da ikili bankacılık sistemi vardır: Konvansiyonel ve there is a dual banking system: conventional and Islamic. açısından da son derece etkili oldu. İslami. 2002 yılında, Pakistan Devlet Bankası (PDB), İslami In 2002 the State Bank of Pakistan (SBP) established its (Partnerships), Ijarah (Rental Bankacılık departmanını kurmuş ve faaliyet göstermesi Islamic Banking department and gave license to the first Pakistan'ın akademisi, İslami Finans alanında da önemli için ilk tam teşekküllü İslami banka olan Meezan Bank’a full-fledged Islamic bank, Meezan Bank, to start operations. bir rol oynadı ve bu özellikle Pakistan'ın üç farklı şehrinde Agreements), Murabaha (Selling lisans vermiştir. PMB tarafından İslami finans alanında üç adet mükem- Now, there are 5 full-fledged Islamic Banks and 17 Islamic meliyet merkezi kurulduktan sonra daha da etkili oldu: Şimdiyse, Pakistan'da beş tam teşekküllü İslami Banka windows of conventional banks in Pakistan. There are 5 full on profit), Salam, Istisna and ve 17 konvansiyonel bankanın İslami penceresi bulunu- fledge-takaful (Islamic Insurance) companies, 37 mudara- 1) CEIF (İslami Finans Mükemmeliyet Merkezi) İşletme yor. Bunun yanı sıra tam teşekküllü beş tekafül firması, bah companies, and Islamic mutual funds. The non-bank- Enstitüsü, Karaçi Diminishing Musharaka

70 71 ÜLKE PANORAMASI www.katilimfinans.com.tr

The government is arguably the most important stakeholder Pakistan'daki birçok when it comes to making a change in the economy. So far, the response of SBP has been positive towards Islamic üniversitede İslami Finans banking, but further emphasis and importance are needed from the Government of Pakistan for establishing a state PAKISTAN'DA alanında dersler verilmektedir like Riasat e Madina. 5 TAM To sum up, even though Islamic finance in Pakistan is grow- ing at a decent pace, the growth of the Islamic financial TEŞEKKÜLLÜ system needs to establish long-lasting, strong ties between İSLAMI Ekonomide bir değişim söz konusu olduğunda muhte- industry and academicians, so the knowledge imparted melen en önemli paydaş Hükûmet’tir. Şimdiye kadar PM- by the academicians help to solve the problems faced by BANKA VE 17 B’nin İslami bankacılığa reaksiyonu olumlu olmuş ancak the industry. Riasat e Madina gibi bir devlet kurulması için Pakistan KONVANSIYONEL Hükûmeti’nin konuya daha fazla ilgi ve önem göstermesi BANKANIN gerekmektedir. In several Pakistani İSLAMI Özetle, Pakistan'da İslami finans istikrarlı bir şekilde bü- yürken, İslami finans sektörü ile akademisyenler arasın- PENCERESI da uzun süreli ve güçlü bağlar kurulması gerekmektedir. universities’ courses in the field Dolayısıyla akademisyenlerin sağladığı bilgiler, sektörün 3) Centre for Excellence in Islamic Finance (CEIF), BULUNUYOR karşılaştığı sorunların çözülmesine yardımcı olabilir. Pakistan'ın akademisi, Institute of Management Sciences (IMSciences), of Islamic Finance are taught CURRENTLY, Peshawar İslami Finans alanında The objectives of establishing these centres are to THERE ARE 5 provide advanced industry and academic research, FULL-FLEDGED önemli bir rol oynadı create awareness, and deliver training and adviso- ry services in Islamic finance not only in Pakistan ISLAMIC BANKS 2) CEIF (İslami Finans Mükemmeliyet Merkezi), but also globally. IBA-Karachi has launched MS Lahore Üniversitesi İşletme Bilimleri (LUMS), Islamic Banking and Finance since 2017 to provide AND 17 ISLAMIC Lahore the trained human capital for this growing indus- WINDOWS OF try. In several Pakistani universities’ courses in the 3) İslami Finans Mükemmeliyet Merkezi (CEIF), field of Islamic Finance are taught and, in some CONVENTIONAL İşletme Bilimleri Enstitüsü (IMSciences), Peşaver universities, there are specific degree programs and diplomas in Islamic Finance domain, or they Bu merkezlerin kurulmasındaki amaç; ileri BANKS IN have both special courses also degree programs; sektörel araştırmalar ve akademik araştırma- examples academic institutions like IBA-Karachi, PAKISTAN lar yapmak, farkındalık oluşturmak ve sadece LUMS, IMSciences Peshawar, IBA Sukkur, COM- Pakistan’da değil tüm dünyada İslami finans SATS Lahore, UMT Lahore, International Islamic alanında eğitim ve danışmanlık hizmetleri ver- University Islamabad, Riphah International Uni- mektir. IBA-Karaçi, büyüyen bu sektöre insan versity, etc. sermayesi sağlamak üzere 2017 yılından bu yana İslami Bankacılık ve Finans yüksek lisans progra- mı kurmuştur. Pakistan'daki birçok üniversitede İslami Finans alanında dersler verilmektedir. Bazı The role of the Islamic banking üniversitelerde İslami Finans alanında özel de- rece programları ve diplomalar bulunmaktadır. IBA-Karaçi, LUMS, IMSciences Peşvar, IBA Sukkur, industry has been very COMSATS Lahor, UMT Lahor, International Isla- mic University İslamabat, Riphah International influential, not only to Islamic Üniversitesi gibi akademik kurumlar bunlara örnektir. banks but the banking industry

72 73 Pakistan Ülke Danışmanı, ZhongShan Kırsal Ticaret Bankası, Çin Finansal Kurumlar ve Ana Yurda Gönderilen Havaleler Eski Başkanı – UBL & NIB Bankası ÜLKE PANORAMASI Country Advisor-Pakistan, ZhongShan Rural Commercial Bank, China Ex-Head www.katilimfinans.com.tr of FI & Home Remittances – UBL & NIB Bank, Pakistan Shafquet Asim

The people of Pakistan always feel proud that their ances- Pakistan, ihracata kıyasla tors contributed to the struggle of their Turkish brothers and PAKİSTAN VE sisters in the Turkish War of Independence. The people of Türkiye'den daha fazla Pakistan and Turkey enjoy brotherly relations that are not only deep-rooted in history but also are based on shared ithalat yapıyor values and common national interests. The history of this TÜRKİYE ARASINDAKİ enriching relationship can be traced back to even before establishing the Republic of Turkey on 29 October 1923 and the Islamic Republic of Pakistan on 14 August 1947. TİCARİ İLİŞKİLER Pakistan halkı, atalarının Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki Türk As I remember, since the independence of Pakistan, both countries have been extending exemplary support to each kardeşlerinin mücadelesine katkı sağlamaktan her zaman other during the most challenging times. Pakistan-Turkey gurur duymuştur. Pakistan ve Türkiye halkları, sadece köklü relationships are now based on political, cultural, trade and TRADE RELATIONSHIP BETWEEN PAKISTAN AND TURKEY bir tarihe değil, aynı zamanda ortak değerlere ve ortak economic relations by governments and private sector ulusal çıkarlara dayanan kardeşlik ilişkilerine sahiptir. Bu business people of the two countries. Kurumların Şer’i kurallara uymasını sağlamak ve Şer’i uyumluluk konusunda değerli ilişkinin tarihi, 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriye- kitlelere güven vermek için sağlam bir Şer’i Yönetişim Çerçevesi olmalıdır ti'nin ve 14 Ağustos 1947'de Pakistan İslam Cumhuriyeti'nin Pakistan and Turkey want to increase bilateral trade ties to kurulmasından öncesine bile uzanmaktadır. Pakistan'ın make the existing relationship stronger and more beneficial bağımsızlığından bu yana, hatırladığım kadarıyla her iki for both countries. During the last five years, trade volume Pakistan and Turkey want to increase bilateral trade ties to make the existing ülke de en zor zamanlarında örnek teşkil eden desteği relationship stronger and more beneficial for both the countries between the two countries increased from $600 million birbirlerine vermektedirler. Pakistan-Türkiye ilişkileri artık to $900 million. Pakistan's main commodities importing iki ülkenin hem hükûmetleri hem de özel sektör iş insan- from Turkey are communication tools, cameras, machines, ları arasında siyasi, kültürel, ticari ve ekonomik ilişkilere textiles, fabrics for sofa and curtains, fuels, chemicals, foot- dayanmaktadır. wear, etc. Whereas Pakistan is exporting to Turkey textile and clothing, chemicals, animals, vegetables, minerals, Pakistan ve Türkiye, mevcut ilişkileri her iki ülke için daha metals, stones and glass, wood, footwear, hide and skin güçlü ve faydalı hâle getirmek için ikili ticaret bağlarını and raw materials etc. The balance of trade between the artırmayı istemektedir. Son beş yılda iki ülke arasındaki two countries is not equal. Pakistan is importing more from ticaret hacmi 600 milyon dolardan 900 milyon dolara yük- Turkey as compared to export. selmiştir. Pakistan Türkiye'den haberleşme araçları, kame- ralar, makineler, tekstil, koltuk ve perde kumaşları, yakıtlar, Islamabad and Ankara mutually agreed to first speedily kimyasallar, ayakkabı vb. başlıca malları ithal ederken; bring bilateral trade between two countries to over $1 billion Türkiye'ye tekstil ve giyim, kimyasallar, hayvanlar, sebzeler, and then increase the trade volume up to $5 billion per mineraller, metaller, taşlar ve camlar, ahşap, ayakkabı, deri, year. I am confident that during 2021 $1 billion trademarks hammadde vb. ihraç etmektedir. İki ülke arasındaki ticaret can be achieved between the two countries. Pakistan and dengesi eşit değildir. Pakistan, ihracata kıyasla Türkiye'den Turkey want a workable and long-lasting free trade agree- daha fazla ithalat yapıyor. ment (FTA) to have a win-win situation for both countries. Negotiation between two commerce ministries will finalize İslamabad ve Ankara, iki ülke arasındaki ikili ticareti hızla 1 the FTA as quickly as possible, so both countries can benefit milyar ABD dolarının üzerine çıkarmak ve ardından ticaret from this arrangement. No doubt, the existing two-way hacmini yılda 5 milyar ABD dolarına çıkarmak konusunda trade between Pakistan and Turkey amounts to around $900 karşılıklı olarak mutabakata vardılar. 2021 yılı boyunca million, which is not up to the mark and far from the true iki ülke arasında 1 milyar ABD doları değerinde ticaret potential. Both countries business peoples are very keen seviyesinin elde edilebileceğinden eminim. Pakistan ve to enhance bilateral trade and arrange meetings regularly Türkiye, her iki ülke için de kazan-kazan durumuna sahip, through the Chamber of Commerce of both countries. The uygulanabilir ve uzun süreli bir Serbest Ticaret Anlaşması (STA) istemektedir. İki ticaret bakanlığı arasındaki müzake- reler, her iki ülkenin de bu düzenlemeden yararlanabilmesi için STA'yı mümkün olan en kısa sürede sonuçlandırmak için devam etmektedir. Pakistan ve Türkiye arasındaki Pakistan is importing more from mevcut çift yönlü ticaret, 900 milyon dolar civarındadır ki bu miktar istenilen seviyeden ve gerçek potansiyelinden Turkey compared to export

74 75 ÜLKE PANORAMASI www.katilimfinans.com.tr

population of the two countries are more than 300 Pakistan'ın akademisi, million (Turkey 85 million & Pakistan 220 million), so there is ample scope to enhance bilateral trade.

İslami Finans alanında Pakistan government already invited Turkey SON 5 YILDA to join the China-Pakistan Economic Corridor önemli bir rol oynadı (CPEC). Turkish investors needed detailed infor- IKI ÜLKE mation and knowledge about mega projects in çok uzaktır. Her iki ülkenin iş insanları, ikili ticareti Special Economic Zones (SEZs) to consider in- ARASINDAKI geliştirmeye ve her iki ülkenin Ticaret Odası ara- vesting if projects are viable for them. Different TICARET HACMI cılığıyla düzenli olarak toplantılar düzenlemeye Turkish companies already invested around $1.5 çok heveslidir. İki ülkenin nüfusu 300 milyondan billion in Pakistan. More than 17 Turkish com- 600 MILYON fazla (Türkiye 85 milyon ve Pakistan 220 milyon), panies are already working in different Pakistan bu nedenle ikili ticareti geliştirmek için geniş bir cities; some of them are Albayrak Pakistan, Ozpak, DOLARDAN 889 kapsam bulunmaktadır. Arcelik, Cukurova Kimya, MOOÖI Atolye etc. They MILYON DOLARA are primarily involved in Waste management, Pakistan Hükûmeti, Türkiye'yi Çin-Pakistan Eko- transport, energy, finance, infrastructure projects, YÜKSELMIŞTIR nomik Koridoru'na (CPEC) hâlihazırda davet etti. construction, telecommunications, manufactur- Türk yatırımcıların, Özel Ekonomik Bölgelerde ing, tourism and other industries. devam eden mega projeler hakkında ayrıntılı bilgi DURING THE ve tecrübeye ihtiyaçları vardı, böylece projeler During the landmark visit of President Recep LAST 5 YEARS kendileri için uygunsa yatırım yapmayı değer- Tayyip Erdogan to Pakistan in February 2020, it lendirebilirlerdi. Farklı Türk şirketleri şimdiden was agreed between two countries to promote and TRADE VOLUME Pakistan'a yaklaşık olarak 1,5 milyar dolar yatırım cooperate in the field of science and technology, yapmıştır. Hâlihazırda Pakistan'ın farklı şehirle- defence, industry, tourism, health, education, etc. BETWEEN TWO rinde faaliyet gösteren Albayrak Pakistan, Özpak, COUNTRIES Arçelik, Çukurova Kimya, MOOÖI Atolye vb. gibi We believe Pakistan and Turkey friendship is a 17'den fazla Türk şirketi vardır. Bu şirketler çoğun- true brotherly relationship. Long live Pakistan-Tur- INCREASED lukla atık yönetimi, ulaşım, enerji, finans, altyapı key friendship. projeleri, inşaat, telekomünikasyon, imalat, turizm FROM $600 ve diğer sektörlerde yer almaktadırlar.

MILLION TO Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Şubat $889 MILLION 2020'de Pakistan'a yaptığı tarihi ziyarette, iki ülke arasında bilim ve teknoloji, savunma, sanayi, tu- rizm, sağlık, eğitim vb. alanlarda gelişim ve iş We believe Pakistan and birliği yapılması kararlaştırılmıştır.

Pakistan ve Türkiye dostluğunun gerçek bir kar- Turkey friendship is a true deşlik ilişkisi olduğuna inanıyoruz. Yaşasın Pa- kistan-Türkiye dostluğu. brotherly relationship

76 ÜLKE PANORAMASI DEİK/Türkiye-Pakistan İş Konseyi Başkanı DEIK/ Head of Turkey-Pakistan Business Council Ahmet Cengiz Özdemir www.katilimfinans.com.tr

The trade volume between Turkey and Pakistan was $889 İş insanlarımız açısından million in 2020. We exported $620 million to Pakistan and imported $269 million. Although the current trading volume Pakistan pazarında gıda içecek does not reflect the potential, the Pakistan-Turkey Business and Investment Forum, which was organized as part of the official visit to Islamabad by our President Recep Tayyip PAKİSTAN TİCARETİNDE sektörü ve ilgili teknolojiler Erdoğan in 2020, set a $1 billion goal for trade volume in the first phase and $5 billion in 2023 and the Action Plan and açısından fırsatlar olabilecek Articles were determined for improving trade and invest- POTANSİYEL FIRSATLAR ment relations with the Strategic Economic Framework (SEC). Thus, I believe this will accelerate mutual trade.

POTENTIAL OPPORTUNITIES IN PAKISTAN TRADE In Pakistan, instead of a COVID-19 pandemic complete lockdown and strict curfews, activities were curtailed in high-case areas. As of September 2020, things were back 2020 yılında Türkiye ile Pakistan arasındaki ticaret hacmi to normal by 90%. As part of the fight against the adverse 889 milyon dolar olarak gerçekleşti. Pakistan’a ihracatımız effects of the COVID-19 pandemic on the economy, the 620 milyon dolarken, ithalatımız 269 milyon dolar oldu. Pakistani government has announced a support package Devletler arası anlaşmaların, özel sektörün önünü de açmasıyla Pakistan’da söz Var olan ticaret hacmi potansiyeli yansıtmamakla birlikte, of 1.2 trillion rupees. Of this amount, 150 billion rupees konusu sektörde iyi bir pazar elde edeceğimizi görüyoruz T.C. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ta- were allocated for workers and low-income groups, and rafından 2020 yılında İslamabad’a gerçekleştirilen resmi 280 billion rupees to purchase grain for the uninterrupted We expect to have a good market in Pakistan as international agreements pave the ziyaret kapsamında düzenlenen Pakistan-Türkiye İş ve food supply. On the other hand, while the loan interest Yatırım Forumu’nda ticaret hacmi için ilk etapta 1 milyar way for the private sector payments of exporters were postponed, 100 billion rupees of dolar, 2023 yılında ise 5 milyar dolar hedef ortaya kondu support was provided for SMEs and the agricultural sector. ve imzalanan Stratejik Ekonomik Çerçeve (SEÇ) ile ticaret In addition, the citizens were provided more straightforward ve yatırım ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik Eylem Planı methods to pay their electricity and water bills. ve Maddeleri belirlendi. Bu sayede karşılıklı ticaretin hızla ivme kazanacağını düşünüyorum. With a young population of 220 million people and its cen- tral location in Asia, as well as the opportunities it offers in Pakistan’da yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgını karşı- many sectors such as infrastructure and energy, Pakistan sında tamamen bir kapanma ve topyekûn sokağa çıkma stands out for the business people in our country thanks to yasakları yerine, vakaların yoğun olduğu bölgelerde ak- the country’s deep-rooted relationship with Turkey. Unfor- tivitelerin kısıtlanması yoluna gidildi. 2020 yılı Eylül ayı tunately, the share of Turkey in Pakistan’s total imports has itibarıyla ise yüzde 90 oranında normal hayata dönüldü. CO- been 0.8%, according to 2019 figures. This figure is relatively VID-19 salgınının ekonomi üzerindeki olumsuz etkileri ile low considering our deep relations. 10.5% of Pakistan's total mücadele kapsamında Pakistan hükümeti 1,2 trilyon rupilik imports originate from the food industry, and it is estimated bir destek paketi açıkladı. Bu tutar içerisinden 150 milyar rupilik kısım işçiler ve düşük gelir seviyesindeki kesimler için, 280 milyar rupi gıda tedarikinin kesintisiz sürmesi için tahıl alımına ayrıldı. Diğer taraftan, ihracatçıların kredi faizi ödemeleri ertelenirken KOBİ’ler ile tarım sektörü için 100 milyar rupilik destek sağlandı. Ayrıca vatandaşların elektrik, su gibi faturaları için kolaylıklar getirildi. We believe there will Pakistan, 220 milyonluk genç nüfusuyla Asya’daki merkezi konumuyla Türkiye ile derin köklere sahip iyi ilişkileriyle be opportunities for our altyapı, enerji gibi birçok sektörde sunduğu fırsatlarla ülke- miz iş insanları açısından öne çıkan bir coğrafya. 2019 yılı businesspeople in terms of the rakamlarına göre, maalesef Türkiye’nin Pakistan’ın toplam ithalatındaki payı yüzde 0,8 oranında gerçekleşmiştir, bu food and beverage industry and derin ilişkilerimize bakınca oldukça düşük bir düzey. Pa- kistan’ın toplam ithalatının yüzde 10,5’i gıda sektörü kay- related technologies

78 79 ÜLKE PANORAMASI www.katilimfinans.com.tr

that Pakistan's agricultural products market will houses, solid waste management, logistics technologies, Çin-Pakistan Ekonomik reach $35 billion by 2023, up from $22.1 billion in İnşaat ve sektördeki teknolojiler and infrastructure planning and development. 2018. I think there may be opportunities for the Koridoru (CPEC) food and beverage industry and related technol- konusunda Pakistan pazarında Pakistan's target in the energy sector is to increase both ogies in the Pakistani market for our business- renewable energy and hydroelectricity to 30% of total ener- 2020 PAKISTAN- people. Moreover, the machinery industry plays gy capacity by 2030. We observe investment opportunities kapsamındaki altyapı, an essential role in Pakistan's imports, and I think önemli fırsatlar geçmişte olduğu in Pakistan's energy sector for foreign investors in LNG TÜRKIYE İŞ Turkish companies may have a bigger share in the imports and investments, solar and wind energy and other baraj, yol ve inşaat machinery imports of Pakistan. I believe that there gibi gelecekte de var olacak renewable energy sources, oil and natural gas produc- VE YATIRIM tion, electricity distribution networks and coal production will be efforts to allow our companies to export duyuluyor. Altyapı inşaatı alanında Çin-Pakistan Ekonomik technologies. One of the essential pillars of the economic FORUMU’NDA projelerinde Türk more agricultural machinery to Pakistan, which Koridoru’nun (CPEC) etkisi ve Türk iş insanlarımız açısın- cooperation between our countries is cooperation in the has a vision of increasing agricultural production. dan arz ettiği potansiyele de değinmek gerekir. Koridor TICARET HACMI defence industry. We expect to get a good market in Pa- kapsamında yabancı firmalar için Pakistan’da özellikle firmalarının daha aktif As in the past, significant opportunities in the kistan as international agreements pave the way for the karayolu ve demiryolu altyapısının geliştirilmesi, gelişmiş IÇIN ILK ETAPTA Pakistani market will exist in the future for the private sector depolar, katı atık yönetimi, lojistik teknolojileri ve altyapı olarak yer alması construction industry and technologies, of which I 1 MILYAR DOLAR, planlama ve geliştirilmesi gibi alanlarda imkânlar olduğu am a part of. Economists estimate that Pakistan's In the context of the Strategic Economic Framework and da ifade ediliyor. 2023 YILINDA gerekiyor construction industry, which stood at $26.7 billion the attached Action Plan signed during President Recep in 2018, will increase to $34.9 billion by 2023. Turk- Tayyip Erdoğan's visit to Islamabad in February 2020, the naklıdır ve 2018 yılında toplam değeri 22,1 milyar Pakistan’ın enerji sektöründeki hedefi, 2030 yılına kadar ISE 5 MILYAR ish companies should be more actively involved in priority areas for economic cooperation between the two dolar olan Pakistan tarım ürünleri piyasasının toplam enerji kapasitesi içerisinde yenilenebilir enerji- infrastructure, dams, roads and construction pro- countries have been identified as textile, banking and fi- DOLAR HEDEF 2023 yılında 35 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaş- nin payını yüzde 30’a, hidroelektriğin payını yüzde 30’a jects under the China-Pakistan Economic Corridor nance, transportation, communication, low-cost housing ması öngörülmektedir. İş insanlarımız açısından çıkartabilmektir. Pakistan’ın enerji sektöründe yabancı ORTAYA KONDU (CPEC). So far, Turkish construction and contract- construction, defence industry, aviation, automotive, ag- Pakistan pazarında gıda içecek sektörü ve ilgili yatırımcılar için LNG ithalatı ve yatırımları; güneş ve rüzgâr ing companies have participated in 68 projects riculture and water resources, health services, medicine, teknolojiler açısından fırsatlar olabileceğini dü- enerjisi ile diğer yenilenebilir enerji kaynakları; petrol ve worth $3.4 billion in Pakistan. We see that housing education, energy, organized industrial zones, tourism and AT THE 2020 şünüyorum. Ayrıca, makina sektörü Pakistan’ın doğal gaz istihsali; elektrik dağıtım ağları ve kömür üretimi construction in Pakistan accounted for 51.3% of SMEs. Businesspeople in both countries state on every plat- ithalatında önemli bir yer teşkil etmektedir ve teknolojilerinde yatırım imkânları olduğunu gözlemliyoruz. PAKISTAN- the total value of the construction industry. With form that the signing of a Free Trade Agreement between Pakistan’ın gerçekleştirdiği makine ithalatında Ülkelerimiz arasındaki ekonomik iş birliğinin önemli ayak- the world's fifth-largest population, 700,000 new Turkey and Pakistan, considering the sensitivities of the Türk firmalarımızın payının daha fazla olabile- larından birisi de savunma sanayi alanındaki iş birliğidir. TURKEY homes are needed each year. It is worth mention- two countries, will benefit bilateral trade and investment ceğini düşünüyorum. Firmalarımızın özellikle Özellikle devletler arası anlaşmaların, özel sektörün önünü ing the impact of the China-Pakistan Economic relations and contribute to the development of trade rela- BUSINESS AND tarım üretimini arttırmaya yönelik bir vizyonu de açmasıyla Pakistan’da söz konusu sektörde iyi bir pazar Corridor (CPEC) on infrastructure construction tions. At DEIK/Turkey-Pakistan Business Council, we strive olan Pakistan’a daha fazla tarım makinası ihracatı elde edeceğimizi görüyoruz. INVESTMENT and its potential for Turkish businesspeople. It is to increase our activities to enable our business people to gerçekleştirmesi yönünde çalışmalar yapılabile- also stated that there are opportunities for foreign Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Şubat be informed about potential opportunities related to the ceği fikrindeyim. FORUM, companies in Pakistan, particularly in improving 2020’deki İslamabad ziyareti sırasında imzalanmış olan prominent industries in trade and investment relations between Turkey and Pakistan. TARGETED $1 Benim de bir parçası olduğum inşaat ve sektördeki road and railroad infrastructure, advanced ware- Stratejik Ekonomik Çerçeve ve ekindeki Eylem Planı kap- teknolojiler konusunda Pakistan pazarında önemli samında tekstil, bankacılık ve finans, ulaştırma, iletişim, BILLION IN TRADE fırsatlar geçmişte olduğu gibi gelecekte de var ola- düşük maliyetli konut inşası, savunma sanayii, havacılık, VOLUME IN THE cak. Ekonomistler tarafından, Pakistan’ın 2018 yı- otomotiv, tarım, su kaynakları, sağlık hizmetleri, ilaç, eği- lında 26,7 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip olan tim, enerji, organize sanayi bölgeleri, turizm ve KOBİ’ler, FIRST PHASE inşaat sektörünün 2023 yılında 34,9 milyar dolara Turkish companies should iki ülke arasındaki ekonomik iş birliğinde öncelikli alanlar çıkacağı öngörülüyor. Özellikle, Çin-Pakistan Eko- olarak belirlenmiştir. Ayrıca, Türkiye ve Pakistan arasın- AND $5 BILLION nomik Koridoru (CPEC) kapsamındaki altyapı, be more actively involved da iki ülkenin hassasiyetlerini göz önünde bulunduran Significant opportunities for IN 2023 HAVE baraj, yol ve inşaat projelerinde Türk firmalarının bir Serbest Ticaret Anlaşması’nın imzalanmasının ikili daha aktif olarak yer alması gerekiyor. Bugüne in infrastructure, dam, road ticaret ve yatırım ilişkilerine fayda sağlayacağı ve ticaret Pakistan's construction and BEEN TARGETED kadar, Türk inşaat ve müteahhitlik firmalarımız ilişkilerinin gelişmesine katkı sağlayacağı her iki ülke iş Pakistan’da 3,4 milyar dolar değerinde olan 68 insanları tarafından da her mecrada dile getiriliyor. DEİK/ industry technologies will projede yer aldı. İnşaat sektörüne yönelik olarak; and construction projects Türkiye-Pakistan İş Konseyi olarak, Türkiye ve Pakistan Pakistan’da konut inşaatının sektörün toplam arasında ticaret ve yatırım ilişkilerinde öne çıkan sektörlere değerinin yüzde 51,3’üne karşılık geldiğini görüyo- under the China-Pakistan yönelik, iş insanlarımızın potansiyel fırsatlar hakkında be present in the future as ruz. Dünyanın en büyük beşinci nüfusuna sahip bilgi sahibi olmaları amacıyla faaliyetlerimizi arttırmaya olan ülkede, her yıl 700 bin yeni konuta ihtiyaç Economic Corridor (CPEC) gayret ediyoruz. in the past

80 81 TKBB HABER www.katilimfinans.com.tr

rumları, katılım bankaları ve akademik çevreleri ile temas lish cooperation with Malaysia, with which we already have TKBB OLAĞAN GENEL KURULU GERÇEKLEŞTİ sağlanmış, iş birliği adımları atılmıştır. Ekonomi Reform long-term relations and cooperation. The developments on TKBB ORDINARY GENERAL ASSEMBLY TOOK PLACE Paketi’nde Katılım Bankacılığı ile ilgili yer alan gelişmeler, participation banking in the Economy Reform Package are 2025 hedeflerimiz bağlamında büyük önem arz etmektedir. of great importance in the context of our 2025 targets. In line Birlik olarak 2025 hedeflerimiz doğrultusunda, ülkemizde with our 2025 objectives, the Association has set out the ac- Yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgını şartlarının etkisiyle The Ordinary General Assembly of TKBB, which could not take katılım bankacılığının sağlıklı ve sürdürebilir şekilde ge- tions to be taken for the healthy and sustainable development 2020 yılında gerçekleştirilemeyen Türkiye Katılım Bankala- place in 2020 due to the preventive measures taken amid the lişimi için gerçekleştirilecek eylemleri, altı temel stratejik of participation banking in our country with six strategic rı Birliği (TKBB) 19’uncu Olağan Genel Kurulu (seçimsiz) ve pandemic, held its 20th Ordinary General Assembly (elective) hedef altında planladık. Sektörümüzün tüm paydaşlarının objectives. We created our vision for 2025 with the goal of 2020-2021 Dönemini ihtiva eden 20. Olağan Genel Kurulu with the inclusion of the 19th Ordinary General Assembly katılımıyla İletişim, Ekosistem, Ürün Çeşitliliği, Standartlar Communications, Ecosystem, Product Diversity, Standards (seçimli) TKBB’ye üye bankaların temsilcileri ile salgın (non-elective) on May 25, 2021, at the TKBB headquarters with ve Yönetişim, Dijital ve Yetkinlik İnşası hedefleriyle 2025 and Governance, and Digital and Competency Building in koşulları gözetilerek 25 Mayıs 2021 tarihinde TKBB mer- the necessary COVID-19 precautions. vizyonumuzu oluşturduk.” collaboration with all industry stakeholders. kezinde gerçekleştirildi. During the General Assembly Meeting, the Chairman of TKBB Genel Kurul’da yapılan seçim ile Ziraat Katılım Genel Müdü- Following the General Assembly election, CEO of Ziraat Partic- Genel Kurul Toplantısında açıklamalarda bulunan TKBB Metin Özdemir discussed local and global developments of rü Metin Özdemir, TKBB Başkanlığı görevini Vakıf Katılım ipation Metin Özdemir handed over the TKBB Chairmanship Yönetim Kurulu Başkanı Metin Özdemir, 2020 yılı içerisinde finance and economy in 2020. “A positive process started in Genel Müdürü İkram Göktaş’a devretti. to CEO of Vakıf Participation İkram Göktaş. finans ve ekonomi alanlarında yerel ve küresel gelişmeleri Turkey with the epidemic being brought under control in the değerlendirdi. “Türkiye’de yılın üçüncü çeyreğinde salgının third quarter of the year. The incentives and support pack- kontrol altına alınması ile birlikte olumlu bir süreç başladı. ages implemented to support the real sector contributed to Reel sektörü destelemek üzere hayata geçirilen teşvikler the acceleration of the economy,” stated Özdemir. He further ve destek paketleri ile ekonominin ivmelenmesine katkı added that the TCMB (Central Bank) followed an expansionary sağladı.” diyen Özdemir, ayrıca TCMB’nin tahvil alımları monetary policy by purchasing bonds and took additional yaparak genişleyici bir para politika izlediğini ve piyasada measures to overcome the possible liquidity congestion in olası likidite sıkışıklığını aşmak için ek tedbirler aldığını the market. KATILIM FİNANS VE ETKİ belirtti. Özdemir mentioned that participation banks will contin- YATIRIMCILIĞI EĞİTİMİ Katılım bankalarının ekonomiye desteğini artırarak devam ue to support the economy and added that they will be the edeceğinden de bahseden Özdemir, özellikle bu süreçte prominent supporters of export-focused import substitute PARTICIPATION FINANCE AND IMPACT INVESTING başta KOBİ’ler olmak üzere ülkemize katma değer katan, products, which add value to our country, especially SMEs, TRAINING PROGRAM ihracata odaklı ithal ikamesi ürünlerin en önemli destek- during this process. çisinin katılım bankaları olacağını belirtti. TKBB Continues to Expand, Despite the Pandemic COVID-19‘a Rağmen TKBB’nin Çalışmaları Hız Kesmedi Chairman of TKBB Ozdemir talked about the work carried UNDP İstanbul Uluslararası Kalkınmada Özel Sektör Mer- UNDP Istanbul International Center for Private Sector in TKBB Başkanı Özdemir TKBB’nin çalışmalarına dair şöyle out by the organisation as follows: kezi (IICPSD), Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) ile iş Development (IICPSD) organised a training program on konuştu: “Although for the most of 2020 we have worked remotely, birliği içerisinde Katılım Finans ve Etki Yatırımcılığı konu- Participation Finance and Impact Investing in coopera- “2020 yılının bir bölümü uzaktan erişimli çalışma koşulla- TKBB’s activities have continued to diversify and accelerate. sunda bir eğitim programı düzenledi. "Sürdürülebilir Kal- tion with the Participation Banks Association of Turkey rında geçmiş olsa da, TKBB’nin faaliyetlerinin çeşitlendiğini Our Association, which aims and operates towards becoming kınma Amaçları (SKA'lar) için Etki Yatırımı: Katılım Finans (TKBB). The online seminar titled "Impact Investing for the ve hız kazandığını söylememiz gerekiyor. Sektörün ortak the common roof and the most unified voice of the industry, İçin Yeni Bir Bölüm" adlı seminer, Küresel İslami Finans ve Sustainable Development Goals (SDGs): A New Chapter for has continued to make a multi-faceted and influential con- çatısı ve ahenkli sesi olmayı hedefleyen ve bu yönde fa- Etki Yatırım Platformu’nun (GIFIIP) katılım finansörlerinin Participation Finance" will help participation financiers aliyet gösteren Birliğimiz yıl boyunca Türkiye’de katılım tribution to the development and growth of the participation ve yatırımcıların sürdürülebilir kalkınma alanında yeni and investors of the Global Islamic Finance and Impact bankacılığı sektörünün gelişimine ve büyümesine çok banking industry in Turkey throughout the year. We focused yatırım fırsatlarını yakalama kabiliyetlerini geliştirmelerine Investment Platform (GIFIIP) improve their ability to seize yönlü ve güçlü katkıda bulunmayı sürdürdü. Yurt içi ve yurt on deepening the contribution we have made with national destek olma çabalarının bir parçası olarak çevrimiçi şekilde new investment opportunities in the field of sustainable dışı iş birlikleri ile yürüttüğümüz katkıyı derinleştirmeye and international collaborations. We also continued our ef- gerçekleşti. TKBB Genel Sekreteri Osman Akyüz, SKA'ların development. The program commenced with an opening odaklandı. Algı ve itibar yönetimi ile katılım bankacılığı- forts to expand the scope of participation banking through gerçekleştirilmesinde finansörlerin ve yatırımcıların temel speech from the Secretary General of TKBB, Osman Akyüz, nın daha geniş kitlelere ulaşması için çalışmalarımıza perception and reputation management. The Central Advi- rolünü vurgulayan bir açılış konuşması yaptı. emphasising the essential role of investors and financiers hız kesmeden devam ettik. 2018 yılından bu yana hizmet sory Board has been providing services since 2018 and has in realising the SDGs. sunan Merkezi Danışma Kurulu’nun çalışmaları bu sü- maintained its efforts in this process without interruption. Seminere Türkiye'den katılım bankaları, kalkınma kuru- reçte kesintisiz devam etti. 2020 yılında, TKBB açısından In 2020, another prominent topic on the agenda for the TKBB luşları, düzenleyici ve denetleyici kurumlar ve devlet ku- Participants from Turkey's participation banks, development öne çıkan bir diğer gündem maddesi uluslararası ilişkiler was our structuring and essential breakthroughs in interna- rumlarından katılımcılar yoğun ilgi gösterdi. Seminerin institutions, regulatory and supervisory institutions, and public alanındaki yapılanmamız ve önemli atılımlarımız olmuş- tional relations. In this context, we maintained contact with moderatörlüğünü ise IICPSD Proje Müdürü Sayın Ayşe Nur institutions showed great interest in the programme. The sem- tur. Bu kapsamda, uzun süreli ilişkilerimiz ve işbirliğimiz interest-free financial authorities, regulatory institutions, Tepebaşı’nın gerçekleştirdiği programda derinlemesine inar, which was moderated by IICPSD Project Manager, Ayşe bulunan Malezya başta olmak üzere, Bahreyn, Fas ve Ci- participation banks and academic circles in countries such eğitim modülleri, özel oturumlar ve örnek olay incelemeleri Nur Tepebaşı, provided information about in-depth training buti gibi ülkelerin faizsiz finans otoriteleri, düzenleyici ku- as Bahrain, Morocco and Djibouti. We took steps to estab- üzerine bilgilendirme sağlandı. modules, special sessions and case studies.

82 83 TKBB HABER

TÜRKİYE-BAHREYN FİNANS WEBİNARI DÜZENLENDİ

TURKEY & BAHRAIN FINANCE WEBINAR

Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB), Dış Ekonomik İliş- Participation Banks Association of Turkey (TKBB) organ- kiler Kurulu (DEİK), Bahreyn Bankalar Birliği (BAB), Türkiye ised a webinar titled “Turkey-Bahrain: Cooperation and Bankalar Birliği (TBB) ve Türk Eximbank iş birliği ile Bahreyn Mutual Investment in the Banking and Finance Sector” in cooperation with the Foreign Economic Relations Board Bankalar Birliği’ne üye bankalara “Türkiye-Bahreyn: Bankacılık of Turkey (DEİK), Bahrain Association of Banks (BAB), ve Finans Sektöründe İş Birliği ve Karşılıklı Yatırımlar" konulu the Banks Association of Turkey (TBB) and Export Credit webinar düzenlendi. 25 Mayıs’ta DEİK Türkiye-Bahreyn İş Kon- Bank of Turkey (Turk Eximbank) for member banks of seyi Başkanı Bilgün Gürkan’ın moderatörlüğüyle düzenlenen Bahrain Association of Banks (BAB). The webinar, which webinarda; BAB Başkanı Adnan Ahmed Yousif, DEİK Yönetim took place on the 25th of May, hosted Chairman of BAB Kurulu Üyesi ve TBB Başkan Yardımcısı Ümit Leblebici, TBB Ahmed Yousif, DEIK Board Member and Vice-Chairman of TBB Ümit Leblebici, General Secretary of TBB Ekrem Kes- Genel Sekreteri Dr. Ekrem Keskin , TKBB Uluslararası İlişkiler kin,International Relations and Corporate Communication ve Kurumsal İletişim Yöneticisi Fatma Çınar, Türk Eximbank Manager of TKBB Fatma Çınar, Deputy General Manager Genel Müdür Yardımcısı Enis Gültekin ve DEİK Baş Ekonomisti of Turk Eximbank Enis Gültekin, and Head Economist of Hakkı Karataş katılımcılar arasında yer aldı. DEIK Hakkı Karataş.

COVID-19 SONRASI FİNANSAL SİSTEM, KARCIEF’TE

KONUŞULDU Fatma Çınar TKBB Uluslararası İlişkiler ve Kurumsal POST-COVID-19 FINANCIAL SYSTEM WAS İletişim Yöneticisi International Relations and Corporate DISCUSSED AT KARCIEF Communication Manager Yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgını neticesinde sosyal ve The 1st Karatay International Conference on Islamic Econom- ekonomik hareketliliğin azalması ile ortaya çıkan duraksa- ics and Finance (KARCIEF) took place on May 22 and 23 to manın İslami Finans ekosistemi, eğitim, özel sektör ve katılım determine the effects of the standstill caused by the reduced bankacılığı üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amacıyla dü- social and economic mobility on the Islamic Finance ecosys- tem, education, the private sector and participation banking zenlenen 1. Karatay Uluslararası İslam İktisadı ve Finans Kon- amid COVID-19. feransı (KARCIEF), 22-23 Mayıs tarihleri arasında gerçekleşti. During the conference, which was based on the theme of “Fi- “COVID-19 Sonrası Değişen Finansal Sistem ve Yeni Yönelimler” nancial Systems and New Directives Post-COVID-19”, Interna- ana temasıyla düzenlenen Konferans’ta, Türkiye Katılım Ban- tional Relations and Corporate Communication Manager of kaları Birliği (TKBB) Uluslararası İlişkiler ve Kurumsal İletişim the Participation Banks Association of Turkey (TKBB), Fatma Yöneticisi Fatma Çınar; “Pandemi Döneminde Katılım Banka- Çınar, delivered an opening speech titled “Participation Banks cılığı ve Sektör Performansı” konulu bir açılış konuşması yaptı. and Their Performance During the Pandemic”

84 ROTA Ahmet Çağatay Günaltay www.katilimfinans.com.tr

ZENGİN TARİHİ MİRASIYLA PAKISTAN NEREDE? Pakistan, doğusunda Hindistan, batısında Afganistan ile İran, BİR GÜNEY ASYA ÜLKESİ: kuzeydoğusunda Çin ve güneyinde Umman Denizi ile komşudur. WHERE IS PAKİSTAN?

Pakistan borders India in the east, Afghanistan and Iran in the west, China in the northeast and the PAKİSTAN Arabian Sea in the south.

A SOUTH ASIAN COUNTRY WITH RICH HISTORICAL HERITAGE: PAKISTAN Babür İmparatorluğundan, sömürge dönemi Hindistan’a ve 1947'de bağımsız A historical heritage stretching from the Babur Empire to colonial Pakistan’a uzanan tarihi bir miras… India and independent Pakistan in 1947…

üney Asya’da bulunan Pakistan, 881.913 kilometre- Located in South Asia, Pakistan is a country with a total konuşan Müslüman kesim), yüzde 4 Beluci ve yüzde 3 founding of the country), 4% Baloch and 3% others. In the kare yüz ölçümüne sahip 216,5 milyon nüfuslu bir land area of 881,913 square kilometres with a population of diğer unsurlardan oluşmaktadır. Toplam nüfusun yüzde country where 97% of the total population is Muslim (80% G ülke. Urduca ve Farsçada “pak, temiz ülke” anlamı- 216.5 million. Pakistan, which means "pure, clean country" 97’si Müslüman (yüzde 80 Sünni, yüzde 20 Şii) olan ülkede, Sunni, 20% Shia), 3% are Christians, Hindus, Sikhs and na gelen Pakistan; ismini İngiliz dominyon dönemindeki in Urdu and Persian, got its name from the combination yüzde 3’lük kesimde Hristiyan, Hindu, Sih ve Budistler yer Buddhists. Hindistan’ın Pencap, Afganya, Keşmir ve Sind eyaletlerinin of the initials of the Indian states of Punjab, Afghanistan, almaktadır. isimlerinin baş harflerinin birleşiminden almıştır. Kashmir and Sind during the British Dominion period. With a Gross Domestic Product (GDP) of 278.2 billion dollars Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’sı (GSYİH) 278,2 milyar dolar (2019) (2019), textile, clothing products, leather clothing, shoes, Barındırdığı coğrafi farklılıklar sebebiyle Pakistan’da farklı With its geographical differences, it is possible to see vari- olan Pakistan’da; tekstil, giyim ürünleri, deri giyim, ayak- agriculture, food products and beverage sectors are at the iklim özelliklerini bir arada görmek mümkündür. Ülkede yaz ous climate characteristics coexist in Pakistan. While tem- kabı, tarım, gıda ürünleri ve içecek sektörleri ön plandadır. forefront in Pakistan. aylarında 46 °C'ye kadar çıkan sıcaklıklar, kış aylarında ise peratures in the country can reach up to 46 °C in summer, 4 °C civarında seyredebilmektedir. Ülke genelinde karasal in winter, it is around 4 °C. Although a continental climate Hindistan kültüründen izler taşıyan Pakistan mutfağı, bolca The Pakistani cuisine, which has traces of Indian culture, bir iklim hâkimken, yağış alan kuzey bölgeleri ormanlarla prevails throughout the country, the rainy northern regions sos ve baharat içeren tariflere sahiptir. Güney Asya’nın has recipes that contain plenty of sauces and spices. Gen- kaplıdır. Güney bölgeleri ise tropikal iklim özellikleri gös- are covered with forests. Furthermore, the southern regions zengin tatlarının bir araya geldiği yemeklerde genel olarak erally, milk, lentils, seasonal vegetables, flour and wheat termektedir. show tropical climate characteristics. süt, mercimek, mevsim sebzeleri, un ve buğday ürünleri products are used in the dishes where the rich tastes of Pakistan’ın etnik yapısı; yüzde 45 Pencabi, yüzde 15 Peştun, Pakistan's ethnic structure consists of 45% Punjabi, 15% kullanılmaktadır. Ülkenin başkenti İslamabad, Karaçi, Lahor, South Asia come together. Islamabad, which is the country's yüzde 15 Sindhi, yüzde 10 Seraiki, yüzde 8 Muhacir (ülke- Pashtun, 15 Sindhi, 10% Seraiki, 8% Muhajir (Urdu-speak- Ravalpindi, Haydarabad, Multan ve Peşaver önemli şehirler capital, Karachi, Lahore, Rawalpindi, Hyderabad, Multan nin kuruluşu esnasında Hindistan’dan göç eden Urduca ing Muslim segment that migrated from India during the olarak göz önüne çıkmaktadır. and Peshawar stand out as important cities.

86 87 ROTA www.katilimfinans.com.tr

PAKISTAN'S TOP TRAVEL DESTINATIONS tasarlanmıştır. Hint mimarisinin iyi örneklerinden as an excellent example of Indian architecture. Numerous Barındırdığı coğrafi farklılıklar sebebiyle biri olarak gösterilmektedir. Sarayda, geçici ve art pieces from temporary and permanent collections are 1. BADSHAHI MOSQUE daimi koleksiyonlardan pek çok sanat eseri exhibited in the palace. Pakistan’da farklı iklim özelliklerini bir Located in Lahore, Badshahi is a mosque built in 1671 by sergilenmektedir. the Babur emperor Abul Muzaffer Muhyiddin Muhammad. 8. WAZIR KHAN MOSQUE arada görmek mümkündür Being one of the largest mosques on the Asian continent, 8. WAZIR KHAN CAMII Wazir Khan, a mosque built in 1641, is located in the city it is an important example of Babur architecture. 1641 yılında inşa edilen bir cami olan Wazir of Lahore. Known for its sophisticated decorations, the PAKISTAN’IN ÖNE ÇIKAN GEZI NOKTALARI Khan, Lahor kentinde yer almaktadır. Karmaşık mosque is considered one of the city's tourist attractions. 2. LAHORE CASTLE süslemeleriyle bilinen cami, şehrin turistik 1. BADSHAHI CAMII The Lahore Castle, which is one of the country's most im- merkezlerinden biri olarak kabul edilir. 9. PAKISTAN MONUMENT Lahor şehrinde bulunan Badshahi, 1671 yıllında Babür portant examples of Babur architecture, was included in Built in 2005, the Pakistan Monument symbolizes the na- imparatoru Ebul Muzaffer Muhyiddin Muhammed the UNESCO World Heritage List in 1981. Located directly 9. PAKISTAN ANITI tional unity of the country. The four main leaves on the tarafından inşa ettirilmiş bir camidir. Babür mimarisinin opposite the Badshahi Mosque, the castle was built in 1566. 2005 yılında yaptırılan Pakistan Anıtı, ülkenin ulusal monument represent the country's four major provinces: önemli bir örneği olan cami, Asya kıtasının en büyük There are 21 monuments and 2 museums in the castle. birliğini sembolize etmektedir. Anıtta yer alan dört Balochistan, Punjab, Sindh, and Khyber Pashtunya. The camilerinden biridir. ana yaprak; Ülke’nin dört büyük eyaleti Belucistan, structure opens onto a terrace with a bird's eye view of 3. SHALIMAR GARDENS Pencap, Sind ve Hayber Peştunya’yı temsil the City of Islamabad. 2. LAHOR KALESI Completed by Emperor Shah Jahan in 1637, the Shalimar etmektedir. Yapı İslamabad Şehri’ni kuş bakışı gören Ülkenin önemli Babür mimari örneklerinden Lahor Gardens was included in the World Heritage List by UN- bir terasa açılmaktadır. 10. FRERE HALL Kalesi, 1981 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne ESCO. Frere Hall, one of Karachi's most important buildings, was girmeye hak kazanmıştır. Badshahi Camii’nin tam 10. FRERE HALL designed by Henry Saint Clair Wikins and built as a town karşısında yer alan kale 1566 yılında yaptırılmıştır. Kale 4. SAIFUL MULUK LAKE Karaçi’de bulunan önemli yapılardan biri olan Frere hall in 1865. Sophisticated wall paintings of the famous içinde 21 anıt ve 2 müze yer almaktadır. Lake Saiful Muluk, located in the Kaghan Valley in the south Hall, 1865 yılında Henry Saint Clair Wikins tarafından painter Sadequain decorate the roof of the building. of Pakistan, is one of the highest lakes in the country at an tasarlanarak belediye binası olarak inşa edilmiştir. 3. ŞALEMAR BAHÇELERI altitude of 3,224 meters above sea Binanın çatısını ünlü ressam Sadequain’in karmaşık 11. LOK VIRSA MUSEUM 1637 yılında İmparator Şah Cihan tarafından duvar resimleri süslemektedir. Located in Islamabad, Lok Virsa Museum brings together tamamlanan Şalemar Bahçeleri, UNESCO tarafından level. With its incredible view, Saiful Muluk is one of the sculpture, painting, ceramic work, music, and textile collec- Dünya Mirasları Listesi’ne alınmıştır. most popular tourist destinations. 11. LOK VIRSA MÜZESI tions. The traditional architecture of the museum building İslamabad’da bulunan Lok Virsa Müzesi, is also one of its eye-catching features. 4. SAIFUL MULUK GÖLÜ 5. MINAR-E-PAKISTAN heykel, resim, seramik işleme, müzik ve tekstil Pakistan’ın güneyinde Kağan Vadisi’nde yer alan Constructed in 1960, Minar-e-Pakistan was built as a sym- koleksiyonlarını bir araya getirmektedir. Müze 12. FAISAL MOSQUE Saiful Muluk Gölü, deniz seviyesinden 3 bin 224 metre bol of the country's independence and Islamic Religion. binasının geleneksel mimarisi de dikkat çeken Located in an area of 5 thousand square meters, Faisal yükseklikte ülkenin en yüksek göllerinden biridir. Harika The 62-meter-high tower, which combines Islamic and özelliklerinden biridir. Mosque is one of the religious structures that appeal to bir manzaraya sahip Saiful Muluk, turistlerin önemli Mongolian architecture, has verses from the Qur'an and 99 quite a number of people, with its capacity of 74 thousand uğrak noktalarından biridir. names of Allah on its base made of white marble. 12. FAYSAL CAMII persons. The mosque was designed by Vedat Dalokay from 5 bin metrekarelik bir alana konumlanan Faysal a Contemporary Islamic perspective and was completed 5. PAKISTAN KULESI 6. MOHENJO-DARO ANCIENT CITY Camii, 74 bin kişilik kapasitesiyle oldukça fazla in 1986. 1960 yılında inşa edilen Pakistan Kulesi, ülkenin The Ancient City of Mohenjo-Daro, which is thought to have insana hitap eden dini yapılardan biridir. 1986 yılında bağımsızlığı ve Müslümanlığın simgesi olarak been built in the 26th Century BC, is under protection by tamamlanan cami, Vedat Dalokay tarafından Çağdaş Islamabad, which is the country's capital, yaptırılmıştır. İslam ve Moğol mimarisini bir araya UNESCO and is a popular tourist destination. İslami bakış açısıyla tasarlanmıştır. getiren 62 metre yüksekliğindeki kulenin, beyaz Karachi, Lahore, Rawalpindi, Hyderabad, 7. MOHATTA PALACE mermerden yapılma tabanında Kur’an-ı Kerim ayetleri One of the important symbols of Karachi, Mohatta Palace, ve Allah’ın 99 ismi yer almaktadır. Multan and Peshawar stand out as was designed by Agha Ahmed Hussain in 1927. It is cited Ülkenin başkenti İslamabad, Karaçi, 6. MOHENCO-DARO ANTIK KENTI important cities M.Ö. 2500 yılında inşa edildiği düşünülen Mohenco- With its geographical differences, Lahor, Ravalpindi, Haydarabad, Multan ve daro Antik Kenti, UNESCO tarafından koruma altına Peşaver önemli şehirler olarak göz önüne alınmıştır ve ülke ziyaretçileri için önemli bir uğrak it is possible to see various climate noktasıdır. çıkmaktadır 7. MOHATTA SARAYI characteristics coexist in Pakistan Karaçi’nin önemli simgelerinden biri olan Mohatta Sarayı, Ağa Ahmed Hüseyin tarafından 1927 yılında

88 89 SÖZLÜK

Sukuk

Islamic investment certificate

Sukuk Islamic investment certificate

Bir tür finansal sertifika, yatırım sertifikası. Varlıklar üzerindeki mülkiyet veya menfaat paylarını ya da bir yatırım faaliyetindeki payları temsil etmek üzere finansman sağlamak amacıyla ihraç edilen ve sahiplerini elde edilen gelirden payları oranında yararlandıran menkul kıymetler. Arkasında yatan sözleşmeye göre sukuk; icare sukuku, mudarebe sukuku, müşareke sukuku, hibrit sukuk vb. türlere ayrılır.

A type of financial certificate, investment certificate. Securities that are issued to provide financing to represent ownership or usufruct shares in assets or shares in an investment activity, enabling their owners to benefit from the generated income according to their shares. It is divided into different types such as ijarah sukuk, mudarabah sukuk, musharakah sukuk, hybrid sukuk, etc. based on the contract behind it.

90 TKKB - Katılım Finans - 26. Sayı lanları Hk._BASKI.pdf 1 2.07.2021 17:02