SURINAAMS MAGAZINE SRD 2

extra verkiezingsnummer April-Mei 2020 | www.parbode.com

Wat beloven partijen?

Op wie stem jij?

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 1 3/7/2020 3:12:16 PM Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 2 3/7/2020 3:12:17 PM Parbode Verkiezingsuitgave 2020

Colofon

Uitgave: Caribbean Media Group, Paramaribo Illustratie cover: Jurmen Kadosoe Illustraties: Cor Dam (†), Jurmen Kadosoe Redactie: Julian Neijhorst (hoofdredacteur) en Zoë Lay-out: Roy Kartomoehamat Deceuninck Acquisitie: Lytania Bishoen Corrector: Radha Jaharia Medewerkers: Joyce Doekhie, Jolien Inghels, Laura de Pauw, Victor de Roeck, Evy van der Sanden, Charissa Schmidt, Redactie Christa Sluisdom, Samantha Waridjan, Stephanie Waridjan Wichersstraat 10A, Paramaribo Telefoon: +597 – 473922 Fotografie: Regilio Derby, Joyce Doekhie, Jolien Inghels, e-mail: [email protected] Laura de Pauw, Victor de Roeck, Evy van der Sanden, Charissa Schmidt, Christa Sluisdom, Samantha Waridjan Niets uit deze uitgave mag geheel/gedeeltelijk worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Parbode, lees dat blad! Elke maand overal te koop

Verantwoording

Na het succes van het verkiezings- nummer in 2015 besloot Parbode ook dit jaar een speciaal verkiezingsnummer te maken. Hiermee willen we de komende verkiezingen begrijpelijker maken voor de (jonge) kiezers. Ook willen we hen stimuleren om actief deel te we veel meer lezers bereiken. Ook Deze uitgave werd mogelijk gemaakt nemen aan het politieke debat en hebben we de schrijfstijl aangepast door de Stichting Democratie en Media naar de stembus te gaan op 25 mei en de moeilijke begrippen uitgelegd. te Amsterdam 2020. Daarom hebben we de oplage Zo kan iedereen van dit nummer voor dit nummer flink verhoogd en de meegenieten en een meer bewuste prijs zeer laag gehouden. Zo kunnen keuze maken.

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 3

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 3 3/7/2020 3:12:17 PM De verkiezingen van 25 mei 2020

Democratie Het parlement In een democratie heeft het volk de macht. We hebben Het parlement vertegenwoordigt het volk van Suriname. een volksvertegenwoordiging, vrije meningsuiting, vrije Het parlement wordt in Suriname ook De Nationale pers, vakbonden en andere zaken die invloed hebben op Assemblée genoemd. Het is het hoogste politieke orgaan de politieke beslissingen. De regering moet luisteren naar van ons land. Hier worden wetten gemaakt en gekeurd. het volk, het volk mag kritiek en feedback geven. Er zitten in totaal 51 mensen in het parlement. Het In de jaren 80 kon je je eigen mening niet uiten, omdat wij parlement is opgedeeld in coalitie en oppositie. De coalitie een dictatuur in Suriname hadden. Dit houdt in dat het wordt gevormd door de politieke partijen waarop het land in handen was van één persoon die alle beslissingen meest is gestemd. De rest van de leden behoort tot de nam. Tegenwoordig kan men alleen regeren als men een oppositie. Het belangrijkste verschil tussen coalitie en meerderheid heeft in het parlement. oppositie is dat de coalitie door haar meerderheid steun geeft aan de regering. Het parlement moet controleren of de regering haar werk goed doet. De mensen die in het parlement zitten noemen we de assembleeleden of volksvertegenwoordigers. Elk assembleelid kan een voorstel doen om een nieuwe wet te maken.

PARBODE 4 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 4 3/7/2020 3:12:17 PM De verkiezingen van 25 mei 2020

President, vicepresident, voorzitter van De Nationale Assemblée In Suriname hebben wij een president als staatshoofd. De president is verantwoordelijk voor alles wat de regering doet. Hij benoemt ook de ministers en kan noodtoestanden uitroepen. De president sluit buitenlandse overeenkomsten en zet zijn handtekening onder wetten die worden gemaakt in het parlement. De president kan zelf geen wetten maken en bepaalde besluiten nemen. Hij moet daarvoor eerst goedkeuring krijgen van het parlement. Als je president wil worden moet je:

• De Surinaamse nationaliteit hebben • Minstens zes jaar in Suriname wonen • Minstens 30 jaar oud zijn • Zeven mensen in het parlement moeten je steunen als presidentskandidaat • Geen strafblad hebben • Niet uitgesloten zijn van het kiesrecht

Onder de president heb je de vicepresident. De taak van de vicepresident is om de eenheid te bewaren. Hij moet ervoor zorgen dat ministers die overleg moeten voeren dat ook werkelijk doen. Als de president dat nodig vindt, kan hij de vicepresident de macht geven om in zijn plaats overeenkomsten en wetten te tekenen. De vicepresident wordt dan voor een tijdje waarnemend president.

De voorzitter van De Nationale Assemblée Districtscommissaris en ressortraad heeft de leiding over vergaderingen in het parlement. De districtscommissaris, ook wel de dc genoemd, staat De voorzitter zorgt voor orde tijdens de discussies. aan het hoofd van een district en zorgt bijvoorbeeld voor Na de verkiezingen wordt de oudste persoon in het de verstrekking van vergunningen. De dc's werken samen parlement tijdelijk aangesteld als voorzitter. Hij of zij leidt met de ressort- en de districtsraden. De ressortraad de eerste vergadering. Tijdens deze vergadering worden ondersteunt de ontwikkeling in het ressort. Op 25 de president, de vicepresident en de voorzitter gekozen mei worden er ook verkiezingen gehouden voor de door de mensen in het parlement. Als 34 of meer mensen ressortraadsleden. Aan de hand van deze resultaten wordt in het parlement voor je stemmen, ben je gekozen als de invulling van de districtsraad bepaald. De districtsraad president. Als het niet lukt om een president te kiezen in staat boven de resssortraad. Elke districtscommissaris is het parlement, dan moet dat gebeuren in de Verenigde voorzitter van de districtsraad in zijn district. Je kan niet Volksvergadering. Die bestaat uit De Nationale Assemblée, stemmen voor een dc. De dc wordt namelijk benoemd de districtsraden en de ressortraden. door de regering.

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 5

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 5 3/7/2020 3:12:18 PM Stemmen Op 25 mei worden er twee soorten verkiezingen Wat moet je meenemen wanneer je gaat stemmen? gehouden. De verkiezing voor de leden van de ressort- Je geldige ID-kaart, rijbewijs of paspoort en je oproepkaart. raden en de verkiezing voor de assembleeleden in het parlement. Suriname telt 62 ressorten. In alle ressorten Wie mag stemmen? staan stembureaus. Iedereen die 18 jaar of ouder is en de Surinaamse In Suriname worden algemene, vrije en geheime nationaliteit heeft. verkiezingen gehouden. Dat betekent dat de verkiezingen over het hele land worden gehouden, dat je vrij bent Wat mag je niet meenemen in het stemhokje? om te kiezen op wie je stemt en dat niemand zal weten Je telefoon. op wie jij stemt. Het ministerie van Binnenlandse Zaken is verantwoordelijk voor het organiseren van de Hoe moet je stemmen? verkiezingen. Het thema van dit jaar is: JOUW STEM, Je pakt het rode potlood. Kleur het bolletje in dat vóór de ONZE TOEKOMST. naam staat van de persoon die jij in het parlement wenst te plaatsen. Er is ook een stembiljet voor de ressortraad. Bij die verkiezing kan je op meerdere mensen stemmen.

PARBODE 6 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 6 3/7/2020 3:12:18 PM Zetelverdeling Niet stemmen of ongeldig stemmen Het parlement heeft 51 zetels, wat betekent dat 51 Als je het stembiljet niet op de juiste manier invult, dan is mensen in het parlement mogen zitten. Het aantal zetels je stem ongeldig. Het is ook ongeldig als je blanco stemt, wordt over de tien districten van Suriname verdeeld. dat is wanneer je geen enkel vakje kleurt. Paramaribo heeft de meeste inwoners en krijgt daarom Blanco en ongeldige stemmen tellen niet mee als de 17 zetels in het parlement. Het zouden er eigenlijk veel stemmen worden geteld. Als je niet stemt of ongeldig meer moeten zijn, als je kijkt naar het aantal inwoners. stemt, geef je macht aan kiezers die wel hebben gestemd. Wanica krijgt zeven volksvertegenwoordigers, Nickerie vijf. Je legt je neer bij hun keuze, want zij bepalen welke partij Sipaliwini en Commewijne komen elk in aanmerking voor dan wel aan de macht komt. Stel dat maar tien personen vier zetels. Para, Saramacca, Marowijne en Brokopondo geldig stemmen en negentig mensen niet of ongeldig moeten het doen met drie zetels. Coronie krijgt twee stemmen, dan bepalen die tien personen welke partijen zetels in het parlement, wat veel is in verhouding tot het alle zetels krijgen! Het is dus heel belangrijk dat je gaat aantal inwoners. stemmen!•

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 7

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 7 3/7/2020 3:12:19 PM Een terugblik Wat heeft Bouterse allemaal gedaan? Het tweede termijn van president Bouterse loopt bijna op z’n einde. Er werd veel beloofd aan het volk, maar wat heeft regering Bouterse-Adhin nu echt gerealiseerd sinds 2015? En wat is het volk opgevallen? We noemen een paar positieve en negatieve punten.

Positief Negatief

Veel wegen zijn geasfalteerd en er zijn nieuwe Er zijn miljoenen US-dollars en euro’s geleend voor bruggen en volkswoningen gebouwd. Vroeger was de bouw van deze wegen en bruggen. Die miljoenen het niet duidelijk hoe je grond moest aanvragen, nu is moet het volk nog terugbetalen. De koers is hoog en dat beter gestructureerd dankzij de gronduitgiften. alles is duur.

Veel vrouwen kregen hoge en belangrijke functies. De mensen die belangrijke functies uitoefenen Dit is goed voor het belang van vrouwen in de worden snel vervangen. Zo zijn er heel veel ministers maatschappij. gewisseld in de afgelopen vijf jaar. Hierdoor wordt er veel beloofd, maar de mensen krijgen niet genoeg tijd om ook iets uit te werken. Dit kost ons ook veel geld, want elke minister die langer dan een jaar aanzit krijgt levenslang recht op financiële voorzieningen.

Bouterse heeft ervoor gezorgd dat Suriname een Aan sommige landen waarmee Bouterse veel goede band heeft met verschillende landen, zoals samenwerkt, nemen we liever geen voorbeeld. Zo Cuba, China, India, Rusland en Venezuela. kunnen burgers van China, Cuba en Rusland in grote problemen komen wanneer ze vrij zeggen wat ze willen. Ook in Suriname zelf werkt Bouterse veel samen met negatieve invloeden, zoals mensen met een strafblad. Zo heeft hij ervoor gezorgd dat zijn pleegzoon, Romano Meriba, uit de gevangenis kwam. Meriba werd veroordeeld omdat hij was betrokken bij een dodelijke roofoverval. Bouterse zijn andere zoon, Dino Bouterse, zit in Amerika een gevangenisstraf uit van 16 jaar. Bouterse had Amerika gevraagd om Dino over te brengen naar Suriname, maar Amerika heeft dat geweigerd, omdat ze bang zijn dat Bouterse Dino ook gratie zal verlenen in Suriname. Gratie geven aan familieleden is een negatief voorbeeld voor de samenleving, want iemand die misdaden heeft gepleegd moet ook daarvoor boeten.

PARBODE 8 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 8 3/7/2020 3:12:19 PM Wat heeft Bouterse allemaal gedaan?

Positief Negatief

Bouterse is een moksi, hij is zelf van verschillende President Bouterse gedraagt zich niet goed in het bevolkingsgroepen afkomstig. Hij vindt dat de parlement. Als iets gezegd wordt waar hij het niet mee verschillende volken in Suriname juist goed zijn voor eens is, loopt hij weg uit het parlement. Ook komt de rijkdom van ons land, en niet moeten zorgen voor hij bij belangrijke besprekingen soms helemaal niet verdeeldheid. Hij vertegenwoordigt de hele bevolking, opdagen, terwijl hij verplicht verantwoording moet en niet enkel één bevolkingsgroep. afleggen aan het volk. De president staat niet boven het parlement, maar dat lijkt Bouterse te zijn vergeten.

Bouterse spreekt de taal van het volk. Hij zorgt ervoor Bouterse en zijn regering vertellen niet alles. Zo dat iedereen hem begrijpt. Ook de mensen die voor vertelde Bouterse niet hoe de regering aan de dollars Bouterse werken kunnen goed uitleggen wat de kwam die ze aan de cambio van Chotelal gaf. De dollars regering doet en zorgen ervoor dat de regering altijd kwamen van Amerika. Dat mocht het volk niet weten, goed overkomt. want de afspraak met Amerika was dat de dollars voor de banken waren, en niet voor de cambio’s. Toen Amerika erachter kwam dat de dollars voor cambio’s zijn gebruikt, is ze gestopt met het leveren van dollars. Omdat de regering haar afspraken niet nakomt stijgt de koers. Dit is slecht voor de economie van Suriname.

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 9

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 9 3/7/2020 3:12:19 PM Wat heeft lanti voor jou gedaan?

Marlon Jozefzoon (48) uit Klaaskreek (Brokopondo)

n mijn ogen niets. Er wordt “Igewoon waarde van het district weggedragen. De Brokopondo waterkrachtcentrale, houtblokken en goud komen van dit district, toch doen ze niets bijzonders voor ons.”

Jessica Dipodrono (23)

k denk dat bepaalde dingen wel goed “Igedaan zijn, zoals het asfalteren van wegen waar lang niet naar gekeken werd. Maar de minpunten overtreffen de pluspunten. Zo is het een groot minpunt dat er weinig stabiliteit in Suriname is. Ook wordt het als student steeds zwaarder en duurder. Als we denken aan afstuderen, is de kans heel klein dat we hier ook iets kunnen opbouwen.”

Mariska Manuel (44)

k ga op de NDP stemmen. Voor “Imijn buurt hebben ze heel veel gedaan. Op Geyersvlijt hebben ze geasfalteerd, in de Manjastraat is er een school gekomen. Ik ben heel tevreden. Er zijn bruggen, huizen en een ziekenhuis gebouwd, de regering heeft heel veel gedaan. De huidige situatie is niet zo moeilijk als anderen zeggen. In andere landen is het veel erger, ik heb dat zelf gezien. We komen wel eruit.”

PARBODE 10 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 10 3/7/2020 3:12:19 PM Romario Leidsman (26)

p een gegeven moment zijn er stomme “Okeuzes gemaakt, zoals het afsluiten van leningen. Ze zijn geld gaan verspillen. Ze hadden ook beloofd de koers aan te pakken, maar dat is niet gelukt. Het is jammer dat het middelbaar onderwijs niet aangepakt werd in het binnenland. Kinderen moeten speciaal daarvoor naar de stad komen.”

Priscilla Yflaar (22)

n mijn buurt, de Goede Verwachting, “Izijn grondbeschikkingen uitgegeven en waterleidingbuizen geplaatst, omdat niet iedereen aangesloten was op het waterleidingnet. Dat was een goede zaak, maar er mocht wel meer openheid zijn van de regering. Men neemt zomaar beslissingen waar niemand iets van weet, zoals met de verdwenen kasreserves. Ik wil graag betaalbaar onderwijs en vooral meer studiekeuzemogelijkheden. Ook de gezondheidszorg moet verbeteren en toegankelijk worden voor eenieder.”

Nandhili Mijnals (20)

r zijn wel goede dingen gedaan “Ede afgelopen jaren, maar waar is het noodzakelijk? Daar gaat het om. Ze hebben wegen gebouwd en zo, maar ik wil economische vooruitgang zien. Dat is iets wat op lange termijn van belang is. Ik kan die nieuwe weg niet eten voor een paar jaar. Ik heb geld in mijn zak nodig om mijn studies af te kunnen ronden. Lanti heeft helemaal niets gedaan voor studenten zoals ik.”

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 11

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 11 3/7/2020 3:12:19 PM Doven stemmen voor meer studiemogelijkheden

et ministerie van Binnenlandse Zaken heeft Via de televisie kunnen doven elke dag naar het verschillende activiteiten georganiseerd zodat programma Ko’w' Go Stem! kijken, waarbij er speciaal voor Hdoven kunnen stemmen bij de verkiezingen. Zo hen een gebarentolk in een hoekje van het scherm te zien is ervoor gezorgd dat doven hun nieuwe identiteitskaart is. Elke week is er dan nieuwe informatie met betrekking konden maken. Doven waren ook bij de lancering van de tot het stemmen. ‘Wettelijke ter inzage legging’, waarbij kiezers konden nagaan of hun gegevens kloppen. Voor deze activiteit Maar ook andere organisaties dragen een steentje bij. werd een groep doven speciaal opgehaald met een Zo maakt de UNDP, het ontwikkelingsprogramma van bus. Het was een bijzondere dag, er werd luide muziek de Verenigde Naties, in samenwerking met Women afgedraaid. Hoewel de doven de muziek niet konden United Suriname verkiezingsprogramma’s speciaal voor horen, voelden ze wel elke trilling. De toespraken werden doven. Op Facebook, YouTube en de televisie worden vertaald door een gebarentolk. toneelstukjes van doven vertoond. Hierin worden de verkiezingen uitgelegd.

“Het is de bedoeling dat de doven geen speciale begeleiding nodig hebben op 25 mei, omdat alles al via de programma’s is uitgelegd. Ik merk wel dat de doven de programma’s volgen”, vertelt Rosita Etnel, de tolk die de verkiezingsprogramma’s vertaalt naar gebarentaal. Tijdens de interviews met verschillende doven worden we geholpen door een tolk.•

PARBODE 12 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 12 3/7/2020 3:12:19 PM Wiren Meghoe (20) is doof. Hij is heel bekend in Suriname, omdat de film Wiren over hem is gemaakt. Hij gebaart: “Ik wil freedom voor de doven. Ik wil dat doven en horenden een gelijke behandeling krijgen. Doven mogen bijvoorbeeld wel met de auto, bromfiets en fiets rijden, maar we willen ook graag een bus en truck kunnen besturen. Dat mag nu niet. Verder is het belangrijk dat politieagenten leren Alice Nibte (38) is slechthorend. Ze wil graag communiceren met doven. Bij een aanrijding dat de regering ervoor zorgt dat er hogere kunnen doven dan niet voor de gek worden opleidingen komen voor doven, en dat er in gehouden. Er moeten meer tolken komen. Suriname niet alleen de Kennedyschool is. Gaat Hierdoor kunnen doven verder studeren. Ook ze dit jaar naar de stembus? “Ik weet al voor wil ik graag dat er Nederlandse ondertiteling wie ik ga stemmen: HVB. Maar ik denk eerlijk komt op de tv.” gezegd dat NDP weer zal winnen.”

Ook Selena Frankly (18) Tiffany Sampake (29) is doof. vindt het belangrijk dat er Ze gaat nog kijken op wie ze gaat meer tolken voor doven stemmen. “Eigenlijk vind ik stemmen komen. “Ik wil graag dat tijdverlies”, gebaart ze. “Ik wil de regering helpt met een graag dat de regering een tolkenopleiding. En dat we clubhuis voor ons regelt, na de Kennedyschool de waar doven elkaar kunnen mogelijkheid hebben om ontmoeten. Ook wil ik verder te studeren.” dat de regering helpt met werk voor doven te regelen, want anders zitten ze gewoon thuis en doen ze niets. Verder wil ik dat er meer studiemogelijkheden komen voor doven.”

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 13

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 13 3/7/2020 3:12:20 PM Politieke overlopers

et overlopen van politici naar een andere partij een zetel in het parlement en zijn daar binnengekomen is een bekend verschijnsel dat in bijna alle landen namens de PL. Vlak na de verkiezingen verloor PL dus Hvoorkomt. Maar zeker in ons land heeft dit twee zetels in het parlement. Nog pijnlijker is het feit dat begrip een negatieve lading. Overlopen wordt gezien Sapoen en Chitan misschien niet verkozen zouden zijn als als verraad en kiezersbedrog, zeker als het gaat om een ze voor de verkiezingen op de lijst van HVB stonden, want volksvertegenwoordiger die zich met zijn parlementszetel ze waren met behulp van V-7 stemmen in het parlement bij een andere partij voegt. Partijbesturen vinden dat verkozen. PL wilde Sapoen en Chitan terugroepen, maar de zetel eigendom is van de partij en dat degene die dat is niet gelukt. overloopt deze zetel aan de partij moet teruggeven. In de praktijk gebeurt dat bijna nooit.

In Suriname bestaat wel zoiets als de Terugroepwet, maar die lijkt niet te werken. De wet moet ervoor zorgen dat een partij een overloper kan terugroepen naar zijn oude partij, maar in werkelijkheid is dat nog niet gelukt. De wet werd ook nog eens in 2016 aangepast, waardoor het bijna onmogelijk is geworden om een overloper nog terug te roepen. Een overloper kan nu enkel nog teruggeroepen worden met toestemming van het parlement. Als je iemand wil terugroepen, heb je daarvoor de meerderheid, dus minstens 26 stemmen, nodig. Alleen de coalitie kan dat dus doen, want die bestaat uit meer dan 26 zetels. Uit ervaring weten we dat overlopers juist het meest overlopen naar de coalitie.

Vooral de Pertjajah Luhur (PL) heeft de laatste jaren veel te maken gehad met overlopers. Na de verkiezingen van 2015 liepen Raymond Sapoen en Diepakkoemar Chitan beiden over naar de HVB. Sapoen en Chitan hadden allebei

Vorig jaar liep ook William Waidoe over, hij ging van de PL naar de NDP. Toen was de Terugroepwet al aangepast, en vond PL het zelfs niet eens de moeite waard om nog te proberen hem terug te roepen. Op die manier kreeg de NDP er dus nog een ‘gratis’ zetel bij, waardoor zij nog sterker staan in het parlement. Sommige kiezers vinden dat ze op deze manier eigenlijk voor de gek worden gehouden, want je weet niet of de persoon op wie jij stemt misschien na de verkiezingen naar een andere partij overloopt.

PARBODE 14 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 14 3/7/2020 3:12:20 PM “Ik zeg je eerlijk, mijn hart krioelt van de pijn”, zegt Robert Tembong (42). Hij is een overtuigd PL-stemmer. “Het is moeilijk om onder woorden te brengen hoe dat voelt wanneer iemand van jouw geliefde partij overloopt. Je werkt hard voor de partij en gaat met hen, de aspirant- kandidaten, het veld in. Zij babbelen met de mensen en jij als werker gaat vlaggen plaatsen. Je doet als het ware het zware werk, en dan lopen ze weg met de zetel. Dat doet pijn. Waidoe zei nog ‘Voor geen cent ga ik voor de NDP werken’. Ik had vertrouwen in hem. En toch heeft hij die belofte verbroken”, zegt Tembong.

Overlopen is van alle tijden. Wanneer politici overlopen uit ethische principes of in belang van het land, valt dat ergens nog te accepteren. Wanneer men dit doet uit eigenbelang of voor geld is het een heel ander verhaal. Op die manier verliest de politiek een deel van haar geloofwaardigheid. Ook nu houden velen hun hart vast voor eventuele overlopers vlak na de verkiezingen van 25 mei. Maar hen tegenhouden is moeilijk, want de Terugroepwet werkt niet.•

Assembleeleden moeten wel een eed afleggen als ze in het parlement komen, maar volgens de 55-jarige Harrydathsingh Lumsden is dat alleen niet genoeg om het overlopen tegen te houden. “Als je een belofte doet in een tempel, moskee of kerk, dan krijg je het zeker terugbetaald wanneer je verraad pleegt”, waarschuwt Lumsden. Hij is aspirant-kandidaat van PL.

Toch vindt niet iedereen dat overlopers een groot probleem zijn. “Ik vind het sneu wanneer men zegt dat je een overloper bent. Als ze naar jouw partij komen, spreken ze niet van een overloper. Dan zeggen ze: die persoon heeft een goede keuze gemaakt. Maar gaat die persoon weg van jouw partij, dan is hij een overloper”, zegt de 27-jarige Jolita Sebon. Zij geeft aan dat ze op 25 mei op de HVB gaat stemmen.

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 15

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 15 3/7/2020 3:12:21 PM Kraaltjes en spiegeltjes De verkiezings- souvenirs

n de aanloop naar de verkiezingen verschijnen de dat mensen voor en tijdens de verkiezingen in de kleuren van de verschillende politieke partijen in partijkleuren willen lopen”, geeft ABOP-assembleelid Iovervloed in het straatbeeld. Bij verschillende huizen Marinus Bee aan. Voor de partij is het onderdeel van hun hangen vlaggen. Mensen lopen rond in kleurrijke T-shirts promotiecampagne. Ook de VHP deelt paraplu’s, truitjes met een partijlogo. Zon en regen worden geweerd en vlaggen uit. “De mensen moeten niets doen om het met politieke paraplu’s. Wat is het doel van deze materiaal te krijgen”, meldt VHP-assembleelid Krishna verkiezingssouvenirs en wie draait uiteindelijk op voor de Mathoera. “Het zijn gewoon fans.” Niet elke partij geeft de kosten? We informeren bij enkele politieke partijen. materialen gewoon weg. Soms moet je lid zijn en andere partijen verkopen het. “Het is traditiegetrouw bij de Surinaamse politiek Hebben deze politieke spullen ook echt een invloed op de

PARBODE 16 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 16 3/7/2020 3:12:21 PM WAT DENK JIJ VAN DE SOUVENIRS?

Angelica Findlay (27) WAT DENK JIJ “Dat is standaard, je VAN DE SOUVENIRS? kan het van elke partij verwachten. Alle partijen proberen hun logo’s zichtbaar te maken. NDP zet overal vlaggen. Ze willen tonen ‘Hé, Raveen Ramtahalsing wij zijn groot’. Maar je kan niemands (33) politieke kleur zien aan een paraplu of een vlag.” “Ik voel er niets voor en daarom loop ik altijd rond met mijn Suriname trui en mijn Suriname vlag. Uiteindelijk gaat het gewoon om Suriname. Ik heb er verder geen problemen mee, iedereen moet doen wat ze leuk vinden.”

kiezer? DA’91-voorzitter Angelic del Castilho denkt van met flyers, via sociale media en door de pers. We proberen niet: “Er zijn partijen die duizenden vlaggen uithangen, mensen ook face-to-face aan te spreken in het veld”, maar die vlaggen stemmen niet.” De partij STREI! wil op vertelt partijvoorzitter Steven Alfaisi. een andere manier politiek voeren. “We vinden dat we geen kraaltjes en schelpjes aan het volk moeten verkopen om Hoeveel kost het? stemmen te winnen. Ze moeten op ons stemmen omdat ze De meeste partijen willen niet openlijk praten over de verandering willen”, zegt partijwoordvoerder Peter Wolff. exacte uitgaven die ze maken voor de aankoop van de Ook DOE stapt af van de souvenirs. “Als partij is het nooit verkiezingsmaterialen. Theo Jubitana, voorzitter van ons uitgangspunt geweest om deze propagandaspullen te de kleinere Amazone Partij, vertelt dat het bij hen kan kopen of te produceren. We geven onze boodschap door oplopen tot SRD 1500 per maand. Ook Steven Reyme,

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 17

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 17 3/7/2020 3:12:21 PM WAT DENK JIJ WAT DENK JIJ VAN DE SOUVENIRS? VAN DE SOUVENIRS?

Ulrich Sam (47)

Geranie Friendwijk “Ik heb truitjes, vlaggen, (48) uit Klaaskreek petten. Die krijg ik via de partij waarvan ik lid “Ik neem alleen die ben: de NPS. Je hebt van BEP.” het nodig om je partij naar buiten te brengen. Ik heb sinds gisteren twee grote vlaggen bij mijn huis.”

voorzitter van Alternatief 2020, schetst een beeld: “Voor natuurlijk moeilijk om echt sponsoring te krijgen”, zegt truitjes betaal je sowieso duizenden SRD’s. Een truitje is partijvoorzitter Gregory Rusland. De partij PALU wordt ongeveer SRD 30 in Suriname, als je er dan duizend doet, volgens voorzitter Jim Hok niet gesponsord door bedrijven praat je over SRD 30.000.” BEP-coördinator, Fred Francis, en moet het hebben van mensen die de partij gunstig geeft aan dat het ook bij hen ‘redelijk wat kost’, maar wil gezind zijn. niet zeggen hoeveel precies. DOE-voorzitter Alfaisi zegt dat de partij heel voorzichtig Wie betaalt dat? is met sponsoring: “We moeten niks weten van Bij de VHP leveren de leden een bijdrage vertelt Mathoera: onbetrouwbare bedrijven. Enkel bedrijven en personen “Een DNA-lid draagt bijvoorbeeld 15 procent bij. Tal van waarvan wij tot op zekere hoogte weten dat ze niet met andere leden dragen al jaren 10 procent van hun salaris duistere zaken bezig zijn. We zijn daar heel transparant bij.” VHP is niet de enige partij waar de leden een bijdrage over.” doen. Ook NPS benadert haar partijleden in combinatie met sponsoring van bedrijven. “Als traditionele partij is het Bij ABOP financiert de voorzitter de propaganda, zegt

PARBODE 18 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 18 3/7/2020 3:12:21 PM Marinus Bee. “We houden zoveel mogelijk financiers Maar zelfs de materialen die lokaal besteld worden, buiten. Wanneer je regeermacht verwerft, ben je dan komen niet altijd uit Suriname. DA’91 werkt met lokale niets verschuldigd aan donateurs.” drukkers en producten, zegt partijvoorzitter Del Castilho, maar de partij is niet zeker van de afkomst: “Natuurlijk ‘Made in China’ worden die truitjes oorspronkelijk door lokale mensen wel Er gaat heel wat geld naar de collectie van souvenirs. geïmporteerd.” Ook de voorzitter van PALU is niet zeker: Een deel hiervan stroomt weg uit Suriname, want “We bestellen lokaal, maar waar die drukker de spullen verschillende partijen bestellen een deel van hun gaat halen, weten we niet.” producten in het buitenland. Vooral China, India en Indonesië worden genoemd. “Het grootste deel bestellen De partij DOE kiest bewust voor een lokale aanpak vertelt wij uit China, omdat de prijzen veel verschillen”, geeft Alfaisi. “Alles wat we hebben, wordt lokaal gemaakt. We HVB-oprichter, Raymond Sapoen, aan. Bij Pertjajah hebben vrijwilligers die in hun vrije tijd vlaggen maken Luhur komt een deel uit Indonesië en een deel uit China. met hun eigen spullen.”•

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 19

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 19 3/7/2020 3:12:21 PM De glazen bol Wie gaat de verkiezingen winnen? Opiniepeilingen zijn onlosmakelijk verbonden met verkiezingen. Reeds maanden voor de verkiezingen duiken overal peilingen op. Aan zo’n peiling kan je zien hoe verwacht wordt dat het volk gaat stemmen. Allemaal heel informatief, maar een goede opiniepeiling is één die onafhankelijk is en geen politieke kleur heeft.

eer en meer politieke partijen voelen zich ABOP is minder tevreden over opiniepeilingen: “We Mgenoodzaakt om zelf opiniepeilingen te verspreiden, gaan ze natuurlijk niet slecht noemen, maar districten al dan niet met foute informatie die in hun eigen voordeel waar wij sterk staan, worden bijna nooit in de peilingen kan werken. Zij proberen dan aan de hand van foute of opgenomen.” Is dat met opzet? “Geen idee, maar we onvolledige informatie hun partij beter voor te stellen. vinden het wel jammer.” Door je eigen partij meer kans te geven, kan je de voorkeur van mensen ook veranderen. Het is dus altijd belangrijk om Ook partijen zoals BEP, DNL en andere houden rekening na te gaan waar de opiniepeiling vandaan komt. met de peilingen, maar ze geven ook aan altijd te bekijken vanwaar de peiling komt. Vooral IDOS wordt door politieke Veel politieke partijen vinden dat een opiniepeiling een partijen genoemd als meest geloofwaardige organisatie. goede manier is om de vinger aan de pols te houden, al is het voor velen ook slechts een momentopname. SPA Shaif Basier van Lijst Basier heeft heel wat minder bijvoorbeeld leert eruit dat ze harder moet werken en vertrouwen in opiniepeilingen: “Ik vind niet dat de meer mensen bekend moet maken met hun partij. Maar personen die opiniepeilingen uitvoeren onafhankelijk volgens hen is er maar één peiling die telt, en dat zijn de genoeg zijn. Opiniepeilingen zijn voor mij slechts verkiezingen zelf. momentopnames die weinig zeggen. Mensen worden beïnvloed om dezelfde weg op te gaan als die van de Volgens NPS moet er voorzichtig omgesprongen worden opiniepeiling. Door suggestieve vragen te stellen, of uit met opiniepeilingen: “Je moet kijken waar de peiling angst, beantwoorden mensen de vragen niet altijd eerlijk. vandaan komt. Soms zit daar een politieke partij achter, en Ik hecht dus weinig belang aan die peilingen.”• die probeert de peiling dan in haar voordeel te laten spelen. Eigenlijk is er maar een bureau dat we echt 100 procent vertrouwen, en dat is IDOS (Instituut voor Dienstverlening, Onderzoek en Studiebegeleiding).”

PARBODE 20 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 20 3/7/2020 3:12:21 PM NDP of VHP?

“Het worden spannende verkiezingen”, zegt Marten Schalkwijk. Hij is een politiek analist en maakt zelf ook opiniepeilingen. Schalkwijk voorspelt een nek-aan-nek race tussen de NDP en de VHP. “Uit de peiling die ik heb gedaan bleek dat er veel aversie is tegen de NDP, veel meer dan in het verleden. Het ging economisch best goed tot 2014, dus de NDP had de wind mee. Je ziet bij verkiezingen dat vaak de economie doorslaggevend is.” De NDP is vooral minder populair onder jongeren, ziet Schalkwijk. “De vorige keer heeft de NDP flink op de jongeren gewerkt, maar ik heb opiniepeilingen gedaan en daarin zie je dat de achterban van de partij toch ook ouder wordt.” Tussen 2015 en nu zou de partij de helft van haar kiezers hebben verloren. “Het wordt niet makkelijk voor de NDP om de verkiezingen nog te winnen. De partij zakt in de peilingen”, zegt Schalkwijk. Ondertussen wint de VHP aan populariteit. Onder meer omdat de partij als sterke oppositiepartij gezien wordt, terwijl andere partijen jarenlang minder actief zijn geweest. In vergelijking met de vorige verkiezingen trekt de VHP meer jongeren aan. “Dat heeft te maken met het multi-etnischer worden van de VHP, terwijl de NDP versmalt”, zegt Schalkwijk. Jongeren – zo’n 25 procent van de stemmers – willen volgens Schalkwijk niet stemmen op een partij die zich richt op één bevolkingsgroep.

Hoe dan ook, Schalkwijk denkt dat de NDP alles op alles zet om toch te winnen. “Ze hebben een duidelijke strategie om aan de macht te blijven en ze doen er alles voor. Er is een verbod op partijcombinaties, zodat de oppositiepartijen geen blok kunnen vormen om de NDP te verslaan”, zegt Schalkwijk. “De propagandamachine staat op full speed. Op overheidsmedia wordt bijna niks over de oppositie gezegd. Alle normale overheidstaken worden als groot project gepresenteerd en de NDP probeert met allerlei middelen – het geven van grond, banen en voedselpakketten – stemmen te trekken. Het overheidsapparaat is nog nooit zo propagandistisch misbruikt.”

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 21

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 21 3/7/2020 3:12:22 PM Wie zijn volgens jou de grootste kanshebbers?

Lain Asenko (22) uit Sunny Point Diego Harper (30): “Ik stem op de Vishaant Sewberath Misser (24): zegt dat in haar buurt water- en enige echte leider van de NDP, Desiré “Mensen hebben minder geloof in stroomvoorzieningen zijn aangelegd. Delano Bouterse. Natuurlijk zie ik de NDP vanwege het wanbeleid. De Over de huidige situatie in het land de NDP als de grootste kanshebber. financiële situatie is verslechterd, zegt ze dat die voorkomen had Geen twijfel! Toen ik in het leger zat daarom kiezen ze eerder voor de VHP. kunnen worden als er geen geld was waren andere partijen aan de macht. Die zie ik als de grootste kanshebber. verkwist. Ze zegt: “Ik weet al op wie Ik verdiende SRD 800. Met een Maar sommige mensen zijn al moe ik ga stemmen: de NPS. Om eerlijk koers van 2,8 ben ik er niet rijk van van de oude partijen, daarom denk ik te zijn zie ik de NDP als de grootste geworden. Als je het gaat vergelijken dat een nieuwe partij als de HVB ook kanshebber, maar ik hoop dat met nu, verdien ik nu meer. Vroeger goede kansen maakt.” Suriname mij verrast.” heb ik tijden gekend dat ik een bordje rijst met boter kreeg om te eten. Bij deze leider is dat nooit zo geweest.”

PARBODE 22 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 22 3/7/2020 3:12:22 PM Wie zijn volgens jou de grootste kanshebbers?

Ricky John (41) heeft nog geen idee Shavone Taweroe (20): “Ik denk niet Kajel Radhe (20): “Volgens mij wordt wie de verkiezingen gaat winnen. “Dat dat een van die nieuwe partijen een het een nek-aan-nekrace tussen de is moeilijk. Ik geef iedereen gelijke meerderheid kan halen. Volgens mij NDP en de VHP. Toch zou ik eerder op kansen, maar in elk geval wil ik deze zal de strijd gaan tussen NDP en VHP, STREI! of PRO stemmen. Zij zijn jong regering niet meer”, zegt hij. de grote partijen. Maar ikzelf twijfel en dynamisch. Eventueel zou ik mijn nog over PRO en STREI! Zij zijn jong stem ook aan de VHP geven. Al die en willen strijden voor de jongeren partijen kunnen het tenminste beter van Suriname. Het zijn intellectuelen, doen dan deze regering.” mensen met hogere diploma’s. Ik denk dat we dat soort mensen nodig hebben, leiders met hersenen.”

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 23

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 23 3/7/2020 3:12:22 PM Wat moet er veranderen in Suriname?

Verkiezingen gaan altijd gepaard met verkiezingsonderwerpen. Waarom zou je op de ene partij stemmen, en niet op de andere? Normaal heeft elke partij een eigen programma en zet zij zich extra in voor bepaalde onderwerpen. De verkiezingsprogramma’s in Suriname zijn vaak ruim en redelijk vaag, als ze al bestaan. Elke partij wil wel iets doen aan de economie, de verbetering van het onderwijs en het verminderen van de criminaliteit. Maar wat wil het volk van Suriname? Het wil vooral een betere economie en goedkopere winkelprijzen. Suriname verkeert in zware crisis en de komende verkiezingen zijn daarom heel belangrijk voor de toekomst van ons land. Wat moet er volgens jou veranderen?

Rangila Moti (27): Ricardo Achaibersingh (77): “Ik wil dat ze de koers “Er moet orde op zaken terugdraaien. Dat is waar gesteld worden. We moeten het momenteel vooral de boeven opsluiten. Het om draait. Het gaat heel probleem hier in Suriname is slecht met de economie, dat we volgens mij te weinig producten kunnen niet onderzoeksjournalisten meer geïmporteerd worden. hebben, mensen die kunnen Er moet dringend stabiliteit onderzoeken waar het komen. De koers moet geld gebleven is. Vroeger terug naar hoe hij een paar jaren geleden was. Dat is de werd er ook gejat hoor, maar nu doen ze het openlijk. De enige manier waarop het land tot ontwikkeling gebracht regeringen van vroeger namen het met kruiwagens mee, kan worden. Niet met die moordende koers. Als werkende nu doen ze het met containers. Daarnaast moet armoede burger heb je op die manier niet het gevoel dat je nog iets bestreden worden en er moet meer ingezet worden op kan betekenen voor je land. Je bent vooral veel met jezelf onderwijs.” bezig. Hoe kom je zelf nog rond?”

Jedidja Sluisdom (18) Voor Kayleigh Tseng Ching verwacht van de nieuwe Lien (24) is de economie van regering dat die de zaken die het land haar belangrijkste president Desiré Bouterse verkiezingsonderwerp. “Dat heeft aangepakt, voortzet. is het belangrijkste, dan volgt Zoals het bouwen van de rest ook wel”, zegt ze. Ze bruggen, scholen, klaslokalen wil ook graag een transparant en speeltuinen, het plaatsen beleid. “Politici mogen ons van nieuwe verkeerslichten niet laten denken dat alles en het upgraden van wat blinkt goud is. Want dat sportcentra. “Ik zou wel graag zien dat de prijzen in de is het niet. Het uiterlijke zie je, maar het innerlijke is nu winkels omlaag gaan, maar we nemen het onze president allemaal naar buiten gekomen, en dat was niet al te best”, niet kwalijk, want uit het positieve komt het negatieve zegt Tseng Ching Lien. voort en uit het negatieve het positieve”, zegt Sluisdom. “Wat mij betreft mag president Bouterse weer verkozen worden.”

PARBODE 24 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 24 3/7/2020 3:12:23 PM Wat moet er veranderen in Suriname?

Lemaire Overman (21): “We Kirtie Jhagroe (23): kunnen nog zoveel ontdekken “Als jongere heb ik geen in Suriname, zoals olie, maar mogelijkheid om iets voor als we slecht leiderschap mezelf op te bouwen. Ik werk hebben, maakt dat niks uit. om te overleven, zodat ik kan We hebben bauxiet en goud eten. Iets anders ernaast? ontdekt. Maar de mensen die Zelfs mijn studie kan ik mij leiding geven, doen er niks amper permitteren. Geen mee voor het volk. Alleen voor enkele regering die nu komt, zichzelf. We gaan niet zeggen zal de schulden kunnen dat Surinamers pinaren, maar het land gaat achteruit. afbetalen. Het zal heel lang duren voordat ze het land De economie is slecht, de koers blijft stijgen, producten kunnen opbouwen. Het volk heeft niet zoveel geduld. worden duurder. Dat kan niet zo blijven.” De volgende regering zal misschien een goed beleid hebben, maar als het volk geen vooruitgang ziet, worden ze niet herkozen. Ook al stabiliseren ze de economie, het onderwijs, de financiën en de gezondheidssector.”

Lision Wens (52) uit Astrando de Kom (26) Klaaskreek heeft een vindt dat de komende uitgesproken mening regering banen moet over de gang van zaken creëren. Hij zou ook graag in Suriname: “De huidige zien dat elke Surinamer een situatie ervaar ik als bar stuk grond krijgt om een slecht. Als het zo doorgaat huis te bouwen zonder jaren zijn wij verloren. Men moet te hoeven wachten. “De een algemeen beleid voeren situatie in Suriname is kritiek waar wij allen voordeel aan en triest. Eigenlijk mag NDP hebben. Het onderwijs moet worden aangepakt. Mensen niet meer aan de macht komen”, zegt De Kom. Als de NDP moeten voorzien worden van werkgelegenheid en de deze verkiezingen toch weer wint, ziet hij liever Jennifer koers moet weer omlaag.” Simons of Melvin Bouva als president.

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 25

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 25 3/7/2020 3:12:23 PM Mag Bouterse voor een derde keer president worden?

resident Desi Bouterse moet 20 jaar naar de onschuldig is en niet akkoord is met de beslissing van de gevangenis van de rechters. Zij beslisten dat rechters. Hij wil dat ze de zaak opnieuw bekijken. De zaak PBouterse schuld heeft aan de decembermoorden. Op is nu in hoger beroep. 8 december 1982 werden vijftien mannen vermoord. Het is bewezen dat Bouterse daaraan medeplichtig was. Toch Sam Polanen, deskundige op het gebied van staatsrecht, stelt hij zichzelf opnieuw kandidaat bij de verkiezingen, zegt: ‘De president kan iedereen gratie geven, ook mag dat wel? zichzelf’. Gratie betekent dat de president Bouterse kan beslissen dat de persoon Bouterse niet gestraft wordt, ook De voorzitter van het Onafhankelijk Kiesbureau, Jennifer al is hij schuldig volgens de rechters. Hij moet natuurlijk Van Dijk-Silos, zei tegenover de nieuwssite Suriname president zijn om dit te doen, dus voor Bouterse is het Herald dat het wel mag, omdat de rechters niet hebben belangrijk om president te blijven. gezegd dat Bouterse geen president meer mag zijn. Maar Maar advocaat Hugo Essed zegt dat er in Suriname geen om president te worden mag je de Grondwet niet hebben enkele vorm van onschendbaarheid is. ‘Bij een veroordeling geschonden, en volgens de Grondwet heeft iedereen het kan Bouterse gewoon gearresteerd worden’. Omdat de recht op leven. Door medeplichtig te zijn aan moord heeft rechters geen gevangenneming hebben geëist, is Bouterse Bouterse dat recht ontnomen. De president zegt dat hij (nog?) niet in de boeien geslagen.•

PARBODE 26 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 26 3/7/2020 3:12:24 PM Wat denk jij?

Aryanto Maclean (27) “De decembermoorden zijn jaren terug gebeurd. Het is te laat en hij is zo oud. Twintig jaar cel, dat redt hij niet. Laat de NDP de zelf veroorzaakte problemen oplossen.” Kurt Nahar (47) Marciano Wongsoredjo merkt op dat als een normale (36) jongeman brood gaat stelen, “Wie ben ik om te bepalen of hij hij door dezelfde wetgeving een derde termijn mag doen? gelijk hard wordt aangepakt. Hij Voor mij is belangrijk dat het vindt dan ook: “Ik ben heel blij land goed geregeerd wordt. Dat dat de nabestaanden (van de wij en onze kinderen een betere decembermoorden) eindelijk toekomst zullen hebben. Dat is gerechtigheid hebben gekregen. mijn wens.” Hij mocht in feite nooit president worden.”

Henk Carbière (61) “Bouterse mag echt geen derde termijn doen. Hij is helemaal niet geschikt en zit daar enkel voor z’n eigen hachje. Hij verdient die 20 jaar celstraf.”

Oltie With (52) uit Klaaskreek (Brokopondo) “Ik wil niet ingaan hierop. God weet alles. Als hij om vergiffenis vraagt, zal hij het krijgen. Men moet met de wetten werken.”

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 27

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 27 3/7/2020 3:12:24 PM Bouta go home!

Veel burgers zijn erg boos op de regering van president Desi Bouterse. Ze vinden dat er enorm veel geld is geleend, gestolen en opgemaakt aan onnodige zaken. Daardoor is de koers erg hoog en zijn de prijzen in de winkels gestegen. Vóór de verkiezingen zijn duizenden de straat opgegaan om te protesteren tegen het beleid van president Bouterse en de minister van Financiën, Gillmore Hoefdraad. Ze wilden de regering laten weten dat ze erg ontevreden zijn. Op de vele borden waren hun boodschappen te lezen. De demonstranten zijn moe van de vele schulden en de vele schandalen. Ze zien een derde regering Bouterse helemaal niet zitten.

Lieliën Atmopawiro (57): Henri Tjong Ayong (66): “Deze regering heeft ons “We zijn nu in 2020, maar het lijkt alsof we zijn alleen maar armer gemaakt. Ik heb er echt geen teruggegaan naar de twintigste eeuw. Ik heb die goed woord over te zeggen. Niet één goed woord. periode zelf meegemaakt. We gaan terug in de tijd met Een derde termijn Bouterse, alsjeblieft niet. We dat gedoe rond pakketten, terwijl we vooruit moeten willen niet eindigen zoals Venezuela. Hij mag gaan. Dat kan zo niet. Het gaat heel slecht met zeker niet meer aan de macht komen. Dat wordt Suriname. Alles in de winkel wordt duurder, terwijl de verschrikkelijk.” koers blijft stijgen. Ik vind het ook erg dat we de jeugd geen toekomst en zekerheid kunnen bieden.”

PARBODE 28 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 28 3/7/2020 3:12:24 PM Wat zeggen burgers die tegen de regering protesteren?

Kaminah Gonsalves-Martodrono (68): “De huidige Jane Carbière (24) vindt dat er een financiële basis situatie is slecht, vooral voor de seniorenburgers. nodig is om het land te kunnen ontwikkelen. De Ze hebben het bij inbraken erg gemunt op hen, situatie bij de Centrale Bank moet hersteld worden. ook op straat worden ze lastiggevallen. En ze “We hopen nu wel echt dat er een regering komt wachten niet eens meer totdat die mensen uit die capabel genoeg is om al deze kwalen op te hun huis gaan, maar ze komen in je huis terwijl je lossen. Dat is een heel zware taak. Het land zit daarbinnen bent. Je wordt aangevallen en in het met heel veel schulden.” Carbière ziet de huidige ergste geval word je ook vermoord.” Gonsalves- president liever niet terugkomen. “Hij heeft al Martodrono kiest op 25 mei voor de groene partij. vaker bewezen dat hij niet gekwalificeerd is om “Ik stem elke keer op NPS, want ik heb believe in vooruitgang te brengen voor het volk. Tot nu toe ze.” hebben we enkel achteruitgang ervaren en dat mag veranderen.”

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 29

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 29 3/7/2020 3:12:24 PM Nog vijf voor Bouta!

Wordt de NDP weer de grote winnaar bij de komende verkiezingen? Wel als het ligt aan de duizenden mensen die de massameeting op 24 februari bezochten. Ze zijn tevreden over regering Bouterse-II en willen dat hun partij aan de macht blijft.

e NDP zelf wil ook heel graag nog eens vijf jaar NDP-topper Harriette Bholasingh-Helstone deed ook mee regeren. Daarom worden alle delen van het land aan de loop. “We gaan vooral alle vrouwen mobiliseren Dbezocht en wordt er met de burgers gepraat. om te stemmen voor de NDP. Zij hebben het gevoel of Tijdens een NDP-loop in het ressort Rainville in februari het goed of slecht gaat in een land. En wij NDP-vrouwen vertelde Melvin Bouva dat de NDP landelijk bezig is met zeggen: ‘Het gaat bijzonder goed, want onze nationale campagnevoering. “De NDP is de grootste partij, met een leider heeft zoveel voor ons gedaan’. Kijk maar naar de groot aantal leden, en we warmen de leden op voor de olievondst. Het hele land, alle tegenpartijen, ze zijn in rep verkiezing. We blijven ze oppeppen om de lijn van de partij en roer. Waarom hebben zij het nooit kunnen doen? De te blijven volgen, zodat we maximale verkiezingswinst Afobakadam is officieel in onze handen. Wij gaan voor een kunnen krijgen. We gaan huis aan huis, we hebben vlaggen, derde, vierde, een hoeveelste termijn voor de NDP.”• we hebben petten. We hebben een heleboel, maar het belangrijkste is de boodschap en de liefde. De partij staat voor soso lobi. Er zijn andere partijen, ze zullen het wel proberen maar er is tot nu toe geen beter alternatief dan de NDP.”

PARBODE 30 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 30 3/7/2020 3:12:25 PM Robina Vliet (19) gaat op 25 mei ook op de NDP stemmen. “Men wil ons laten geloven dat Bouterse geen achterban meer heeft, maar op 24 februari is bewezen dat hij nog voldoende aanhang heeft.” Die dag organiseerde de NDP een massameeting op het veerplein. Ook Vliet was van de partij. Ze zegt dat er in haar woonwijk Beekhuizen door de regering is gewerkt. Er is een brug gebouwd, een kindvriendelijke speeltuin aangelegd en er zijn sportdagen georganiseerd voor de jeugd. Vliet ziet graag dat de regering de koers stabiliseert, de wegen goed onderhoudt en het onderwijs verbetert. “De leerstof is verouderd en er zijn nauwelijks Surinaamse boeken”, zegt Vliet.

Ook Dagostie Anelli (28) is niet van plan om op een andere partij dan de NDP te stemmen. “Ik woon op Domburg. Vroeger was de weg heel slecht, dankzij mijn partij is de weg nu beter. Ook maaien ze op tijd. Ze hebben laatst zonnepanelen naar Boven- Suriname gebracht. De NDP wordt van alle kanten geboycot. Om eerlijk te zijn ging het vroeger beter, maar de koers ging ook omhoog. Het zal zeker weer goed gaan.”

Jevita Johnson (18) is van Wit Santi vlakbij Zanderij. Ze is met de bus naar de massameeting van de NDP gegaan. Ze kiest voor paars. “Ik ga voor de eerste keer stemmen. Natuurlijk is de NDP de grootste kanshebber.” Johnson is tevreden met de regering. “Alles gaat goed. Ik vind het erg dat Bouterse is veroordeeld. Natuurlijk mag hij weer president worden. Die veroordeling maakt niets uit. Ik geloof niet dat hij schuldig is.”

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 31

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 31 3/7/2020 3:12:25 PM Op wie stem jij?

Suriname heeft veel politieke partijen. Door het grote aanbod kunnen sommige kiezers moeilijk een keuze maken. Parbode vroeg de bekendste partijen naar hun verwachtingen en wat zij graag willen veranderen. Alleen de NDP van president Bouterse kregen we niet aan de lijn. Veel partijen zeggen dat ze openstaan voor een samenwerking. Dat was het geval bij de Amazone Partij, DOE, PALU en SPA. Andere partijen hebben zich al bij iemand aangesloten en zullen onder de vlag van een andere partij aan de verkiezingen meedoen. Zo zal De Nieuwe Leeuw onder de vlag van de NPS meedoen. Elke partij die wil meedoen aan de verkiezingen moet een waarborgsom van bijna SRD 100.000 betalen. Vooral de nieuwe en kleine partijen zijn niet zeker of ze dit bedrag wel kunnen betalen. Daarom kan het zijn dat hier partijen worden genoemd die niet of onder een andere vlag op de kiezerslijsten zullen voorkomen.

Nationale Democratische Vooruitstrevende Hervormings Algemene Bevrijdings- en Partij (NDP) Partij (VHP) Ontwikkelingspartij (ABOP)

Voorzitter: Desiré Delano Bouterse Voorzitter: Chandrikapersad Voorzitter: Ronnie Brunswijk Belangrijkste onderwerpen: Santokhi Belangrijkste onderwerpen: economie, woningbouw en Belangrijkste onderwerpen: armoedebestrijding, onderwijs en grondbeleid economie, onderwijs en werkgelegenheid Huidig aantal zetels: 26 gezondheidszorg Huidig aantal zetels: 5 Verwachtingen: NDP gaat voor 30 Huidig aantal zetels: 8 Verwachtingen: Zeker 15 zetels zetels in 2020 Verwachtingen: De VHP gaat winnen en een regering vormen ‘We zullen Suriname terugbrengen ‘Ik wil u brengen naar een toekomst naar de plaats waar we voor 2010 waar we dromen van een nieuwe stad’ ‘Wij willen Suriname redden en vragen waren. We gaan een lege staatskas Desiré Bouterse op de massameeting mensen om mee redder te worden’ overnemen met heel veel schulden. van 24 februari Krishna Mathoera Deze zullen we met een transparant beleid moeten aanpakken’ Marinus Bee

PARBODE 32 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 32 3/7/2020 3:12:25 PM Partij voor Broederschap en Eenheid Nationale Partij Suriname (NPS) Progressieve Arbeiders en in Politiek (BEP) Landbouwers Unie (PALU) Voorzitter: Gregory Rusland Voorzitter: Ronny Asabina Belangrijkste onderwerpen: herstel Voorzitter: Jim Hok Belangrijkste onderwerpen: van instituten, financiële positie en Belangrijkste onderwerpen: belastinghervorming, onderwijs werkgelegenheid voor jongeren gezondheidszorg en huisvesting Huidig aantal zetels: 3 en vrouwen, onderwijs en Huidig aantal zetels: 2 Verwachtingen: Dat het volk ons het criminaliteitsbestrijding Verwachtingen: Zetels in de vertrouwen geeft om te beginnen Huidig aantal zetels: 1 gebieden waar we deelnemen aan een herstel van Suriname Verwachtingen: We wachten in spanning af en weten niet wat ‘Praat met de mensen om je heen en ‘Suriname heeft nog nooit zo’n te verwachten. We weten dat de overtuig degenen die nog aan het ernstige periode meegemaakt. Dat meningen van de mensen nog veel twijfelen zijn’ vraagt nieuwe leiders, waaronder de kunnen veranderen Ronny Asabina NPS. We zijn ready om onze schouders onder het werk te zetten’ ‘We staan elke dag in het veld, zo Gregory Rusland krijgen we elke dag nieuwe leden’ Jim Hok

Partij voor Democratie en Pertjajah Luhur (PL) Democratisch Alternatief ’91 Ontwikkeling in Eenheid (DOE) Voorzitter: Paul Somohardjo (DA’91) Voorzitter: Steven Alfaisi Belangrijkste onderwerpen: Voorzitter: Angelic del Castilho Belangrijkste onderwerpen: gezondheidszorg, onderwijs en Belangrijkste onderwerpen: sterke economie, onderwijs en justitie instituten, eerlijk bestuur en duurzaamheid Huidig aantal zetels: 5 ondernemerschap Huidig aantal zetels: 1 Verwachtingen: De oppositie Huidig aantal zetels: 0 Verwachtingen: We verwachten een zal groter zijn dan de NDP. We Verwachtingen: We verwachten goed resultaat voor DOE, maar we verwachten zeker 6 zetels, misschien een radicale draai. Het volk zal durven niet op de zaken vooruit te zelfs meer dan 10 deze stem uitbrengen, dus we gaan lopen de verkiezingen met goede moed ‘We zijn niet bang om te verliezen, tegemoet ‘We werken niet alleen short term, maar we willen wel eerlijke maar ook long term voor een betere verkiezingen’ ‘We willen duidelijk maken dat toekomst voor Suriname’ Paul Somohardjo discussie mogelijk is. We willen dat Steven Alfaisi mensen hun stem laten horen’ Angelic del Castilho

PARBODE VERKIEZINGEN 2020 33

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 33 3/7/2020 3:12:25 PM Partij voor Recht en Ontwikkeling Suriname, Transparantie, Recht Amazone Partij Suriname (APS) (PRO) en wet, Economische groei en Integriteit (STREI!) Voorzitter: Theo Jubitana Voorzitter: Gerold Sewcharan Belangrijkste onderwerpen: groene Belangrijkste onderwerpen: Voorzitter: Maïsha Neus economie, infrastructuur en wet van economisch herstel, onderwijs en Belangrijkste onderwerpen: grondrechten gezondheidszorg economie, werkgelegenheid en Huidig aantal zetels: 0 Huidig aantal zetels: 0 sociale vangnetten Verwachtingen: Wij zijn positief Verwachtingen: Het kan nog alle Huidig aantal zetels: 0 gestemd. We verwachten dat we kanten op gaan. Er zijn al enkele Verwachtingen: Veel belangstelling zeker 1 zetel halen in Para protestacties geweest die knikkers van het volk voor een nieuwe manier aan het rollen brengen. Het wordt van politiekvoering. Dat mensen ‘Mensen moeten vrijuit kunnen praten zeker spannend benieuwd zijn naar een modern over de bedreigingen die de inheemse overheidsbestuur zonder corruptie Surinamers ervaren. Daarom willen ‘Iedereen is de huidige situatie zat, of vriendjespolitiek, waar deskundige wij in DNA zetelen’ daarom focussen wij op élke kiezer’ mensen eindelijk de kans zullen Theo Jubitana Bryan Boerleider krijgen om zichzelf te bewijzen

‘Mensen moeten ons het vertrouwen geven zodat wij, zonder enige vorm van zelfverrijking, regeerverantwoordelijkheid kunnen Volkspartij voor Vernieuwing en bijdragen’ Alternatief 2020 (A20) Democratie (VVD) Peter Wolff

Voorzitter: Steven Reyme Voorzitter: Alice Amafo Belangrijkste onderwerpen: Belangrijkste onderwerpen: ‘Het dienstbare politiek, samenleving en volk, de andere onderwerpen zullen bestuur daarop volgen’ Huidig aantal zetels: 0 Huidig aantal zetels: 0 Verwachtingen: Dat moet nog een Verwachtingen: Verkiezingswinst verrassing zijn Surinaamse Partij van de Arbeid ‘Het is tijd voor een nieuwe wind, dit (SPA) ‘We hebben veel vechtlust om het volk verdient een verandering’ onrecht in Suriname tegen te gaan’ Alice Amafo Voorzitter: Guno Castelen Steven Reyme Belangrijkste onderwerpen: goed bestuur, herstel van economie en gezondheidszorg Huidig aantal zetels: 0 Verwachtingen: We verwachten heel Lijst Basier zware verkiezingen in ons land. We Hervormings- en voelen in het veld dat veel mensen Voorzitter: Shaif Basier Vernieuwingsbeweging (HVB) vinden dat er verandering moet Belangrijkste onderwerpen: komen afzettingsprocedure voor president Voorzitter: Raymond Sapoen en vicepresident, transparante Belangrijkste onderwerpen: ‘We hopen dat er eerlijke en vrije financiering van politieke partijen en hervorming ambtenarenapparaat, verkiezingen zijn waarbij het volk zich werkgelegenheid fiscaal stelsel en onderwijs kan uitspreken’ Huidig aantal zetels: 0 Huidig aantal zetels: 2 Guno Castelen Verwachtingen: Dat het volk tot het Verwachtingen: Momenteel hebben inzicht komt dat het systeem moet we 2 zetels, we verwachten er nu veranderen meer

‘Als de maffiapolitiek in Suriname niet ‘Onze ontwikkelingsslogan O + stopt, krijg je gewoon dezelfde film O = O staat voor Onderwijs + met andere acteurs’ Ondernemerschap = Ontwikkeling’ Shaif Basier Raymond Sapoen

PARBODE 34 VERKIEZINGEN 2020

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 34 3/7/2020 3:12:25 PM PARBODE VERKIEZINGEN 2020 35

Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 35 3/7/2020 3:12:26 PM Parbode verkiezingsspecial APRIL 2020_FOR PRESS.indd 36 3/7/2020 3:12:26 PM