Gemeente Neuenhaus De gemeente Neuenhaus werd door de Nedersaksische herindeling op 1 maart 1974 gerealiseerd. De gemeente strekt zich 9 km breed en 20 km lang uit, van de Nederlandse grens tot aan Landkreis Emsland. Hierbij horen de deelgemeenten Esche, Georgsdorf, Lage, Stadt Neuenhaus en Osterwald.
De gemeente Neuenhaus behoort samen met de gemeenten Emlichheim en Uelsen tot de zogenaamde "Niedergrafschaft" van het Landkreis Grafschaft Bentheim. Neuenhaus - "dat nyge hus" - het nieuwe huis - is ontstaan, doordat de Bentheimer graaf Johannes II. in het jaar 1317 de burcht Dinkelrode als afschrikking voor roversbendes aan de handelsroute Münster - Amsterdam liet bouwen. De wachters en knechten, gevolgd door ambachtslieden, handelaars en vissers, bouwden hun huizen in de beschutting van de burcht. Al in 1369 ontving Neuenhaus stadsrechten.
Samtgemeinde Neuenhaus Feiten en cijfers Veldhausener Str. 26 Postcodegebied: 49828 49828 Neuenhaus Kengetal: 05941 Tel.: 05941/911-0 Hoogte: 17 m boven NAP Fax: 05941/911-260 Oppervlakte in m²: 101,3 [email protected] Aantal inwoners: 13.701 (31.12.2011)
Stad Neuenhaus
„Nienhuß, een fijn stadje aan de Vechte..." zoals het in een oude lexicon staat, is de op 2 na oudste stad in Grafschaft Bentheim. Zijn oorsprong gaat terug naar het jaar 1317 n.Chr., als de Graaf van Bentheim Johannes de II. de burcht Dinkelrode tussen Amsterdam en Münster liet bouwen, om de handelswegen zeker te stellen. Ze werd ook „dat nyge hus" - het nieuwe huis - genoemd, waaruit de naam Neuenhaus ontstaan is. In 1369 kreeg Neuenhaus stadsrechten.
In 1970 ontstond door de samenvoeging van de stad Neuenhaus met de toenmalige zelfstandige dorpen Grasdorf, Hilten en Veldhausen de nieuwe stad Neuenhaus. In het noorden grenst ze aan Esche. Noordwestelijk en in het westen aan Gölenkamp en Uelsen. Zuidelijk gelegen is Halle en Lage. In het zuidoosten grenst de gemeente direct aan Nederland met zijn grenspaadjes en verder oostelijk aan de stad Nordhorn.
Postcodegebied: 49828 Kengetal: 05941
Cultuur en vrije tijd Hürmannsdag Neuenhaus heeft een rijk cultuur- en vrijetijdsaanbod. Zowel aan faciliteiten, evenementen, uitstapjes als bezichtigingen. Een verscheidenheid aan gewoonten en tradities begeleiden u zo door het jaar in Neuenhaus. Deze tradities worden in ere gehouden door de inwoners van de stad. Neuenhaus noemt zich daarom ook niet zonder trots "huis van oude gewoonten".
In maart/april zijn het de "paasvuren", in mei/juni de "Pinksterkronen" net als de "Hürmannsdag", waar men het boerenleven in de periode rond 1900 beleven kan.
In november is het "Sünne Mattmann" (Sint Maarten), in december de "Brauchtumstag", het "beieren", de "Wachtparade" en in het bijzonder het "Midwinterhoornblazen" rond de jaarwisseling. De Wachtparade vindt plaats op oudjaarsavond om 20.00 uur. Trefpunt is het Uelsen Tor. Een ander gerenommeerd evenement is de Jahresausklang op 30 december van elk jaar. Dit evenement begint om 17.00 uur bij de windmolen in Veldhausen.
Binnenzwembad Het binnenzwembad in Neuenhaus, Bosthorst 12 49828 Neuenhaus Tel. (+49) 5941-988010
Openingstijden: maandag gesloten voor publiek dinsdag 15:00 - 21:00 uur vrij zwemmen woensdag 15:00 - 17:00 uur speelmiddag 17:00 - 19:00 uur vrij zwemmen 19:00 - 21:00 uur dames zwemmen donderdag 15:00 - 18.00 uur vrij zwemmen Vrijdag 16:00 - 21:00 uur vrij zwemmen zaterdag 06:00 - 08:00 uur vroege vogels + warmwaterdag 11:15 - 18:00 uur warmwaterdag zondag 09:00 - 13:00 uur vrij zwemmen Op feestdagen is het zwembad gesloten. Wijzigingen in het tijdsplan voorbehouden. openingstijden in de zomervakantie: maandag 13.00 – 18.00 uur dinsdag – vrijdag 13.00 – sluitingstijden zaterdag 6.00 – 8.00 uur en 11.15 – 18.00 uur (normale tijden) zondag 9.00 – 18.00 uur Entree Volwassenen Kinderen en jeugd t/m 16 jaar Familiekaart baden 2,00 € baden 1,00 € driemaandkaart 66,00 € 10 baden 16,00 € 10 baden 8,00 € jaarkaart 200,00 € 20 baden 28,00 € 20 baden 14,00 € driemaandkaart 40,00 € driemaandkaart 20,00 € jaarkaart 120,00 € jaarkaart 60,00 €
Kunstvereniging Grafschaft Bentheim Hauptstraße 37 49828 Neuenhaus Tel. (+49)(0)5941-98019 www.kunstverein-grafschaft-bentheim.de [email protected]
Openingstijden woensdag - zaterdag 15.00 – 18.00 uur zondag 11.00 – 18.00 uur en op afspraak voor scholen en groepen Artistieke Leiding: Gudrun Thiessen-Schneider
In een midden in Neuenhaus gelegen gebouw uit het jaar 1750 heeft de in 1993 opgerichte kunstvereniging 600 m² aan tentoonstellingsruimte met eigen sculptuurtuin. Het aanbod weerspiegelt de veelzijdigheid van de tegenwoordige kunst. De keuze aan kunstenaars is internationaal en zonder leeftijdsbeperking.
De kunstvereniging publiceert tentoonstellingscatalogi en kunstboeken. De traditie van de kunstvereniging vindt zijn oorsprong in begin 19e eeuw. Ze is modern door flexibel en actueel beleid.
Sterrenwacht en Planetarium Veldhausener Straße 46 49828 Neuenhaus Tel. (+49)(0)5941-990904 Email: [email protected]
Een blik in het diepste van het heelal boeit de mensheid al duizenden jaren en de sterrenwacht is de poort naar deze fascinerende wereld.
Dag van de sterrenwacht Sinds 1999 is ook Neuenhaus verrijkt met een sterrenwacht, welke door vrijwilligers van de Grafschaft Bentheimer astronomische vereniging bedreven wordt. Door het unieke karakter van een dergelijke instelling in het noordwesten van Duitsland, komen bezoekers en leden niet alleen uit de Grafschaft Bentheim, maar ook uit Emsland, Ostfriesland, het aangrenzende Nordrhein-Westfalen en uit Nederland. Regionale in interregionale media zoals de TV-zender ARD en WRD zijn regelmatige gast bij de sterrenwacht om over de sterrenwereld te berichten.
Bezoek de sterrenwachtkoepel De sterrenwacht is open voor de lokale bevolking, scholen en toeristen. De rondleidingen bieden een vrijblijvende omgang met de astronomie, zonder dat voorkennis nodig is. Onderwijsinstellingen van kleuterscholen tot aan bovenbouw van het Gymnasium marken gebruik van deze speciale leerplaats met de aangeboden didactische en methodische concepten.
Op 150 m² vindt u de sterrenwereld. De tentoonstelling omvat echte vallende sterren, stenen van de maan en historische documenten. Het in 2005 geopende planetarium biedt ook overdag en bij slecht weer een vrije blik in de nachtelijke ruimte. De zaal is met multimedia toegerust en biedt plaats aan 60 bezoekers. Vlakbij is ook het observatieterras gelegen, van waaruit u een mooi uitzicht heeft over Neuenhaus en de sterrenhemel. Hier is ook de observatiekoepel van de sterrenwacht, welke met dank aan vele sponsoren op 7 juni 2008 geopend kon worden.
Openingstijden elke woensdag vanaf 20.00 uur openbare avond, fascinatie universum elke eerste maandag van de maand vanaf 20.00 uur openbare verenigingsavond groepen en overige dagen mogelijk na telefonische afspraak
Entreeprijzen Volwassenen 2 Euro tot 15 jaar 1 Euro
Boerenmuseum Osterwald Het Boerenmuseum vindt u in de Hauptstraße in Osterwald.
In het voormalige schoolgebouw is door het echtpaar Grete en Jan Brookmann een privé museum ingericht. Het Boerenmuseum Brookmann is een verzameling historische landbouwmachines en huishoudelijke machines en apparaten. Met veel kennis van zaken en begrip voor de werkwijzen van toen zijn hier vele dingen bij elkaar gebracht welke het leven uit de "oude tijd" op de Duitse boerenbedrijven weergeeft. In het kader van de dorpsvernieuwing van Osterwald wordt sinds oktober 2010 op de driesprong Hauptstraße / Industriestraße / Schulstraße een Boerenmuseum gebouwd, bestaande uit een woon- werkpand en later met een schuur en remise. De gebouwen worden gebouwd uit oude delen en materialen.
Aanspreekpartner: Anita Moss, Tel. (+49) 5941/797 of Geert Niers, Tel. (+49) 5941-5797
Openingstijden vanaf maart t/m november 2013 iedere 1. zondag in de maand van 14:00 - 18:00 uur met koffie en gebak
03.03.2013, 07.04.2013, 05.05.2013, 02.06.2013, 07.07.2013, 04.08.2013, 01.09.2013, 06.10.2013, 03.11.2013
Aardoliemuseum Hauptstraße, 49828 Osterwald de heer Gerold ten Brink heeft naast zijn huis in de Bahnhofstraße in Osterwald (dicht bij het Boerenmuseum gelegen) een museum voor aardoliewinning in de regio ingericht. Op verschillende plaatsen en via knopdruk bewegende modellen vindt u veel wetenswaardigheden over de historie van de aardoliewinning. Bezichtiging uitsluitend op telefonische afspraak met dhr. Gerold ten Brink, Tel. (+49) 5941-98326. www.erdoelmuseum-osterwald.de
Graf MEC (Model- en spoortreinclub) Voor de "vrienden van de spoorbaan" staat in Neuenhaus een compleet spoorlijn depot ter beschikking. Het "Museumdepot" omvat een reparatiehal met draai inrichting, een lakstraat, een tweesporige hal en de voormalige ruimten voor medewerkers. De weg naar Graf MEC is bewegwijzerd. Meer informatie onder www.graf-mec.de.
Historische paardenboerderij
De "Hürmannsdag" Een dag (be-)leven en werken op grootvaders boerenbedrijf Laat u als deelnemer een dag lang meevoeren in het landelijke leven van rond 1900! Tussen ontbijt en diner beleeft u als "Hürmann" hoeveel algemene en technische vaardigheden nodig waren om het voortbestaan van een boerenfamilie te waarborgen.
U heeft geen voorkennis nodig. Het enige wat u mee hoeft te nemen: een goed humeur en stevige kleding! Het aanbod van de Hürmannsdag op het historische paardenbedrijf richt zich op groepen kinderen en volwassenen van 15-30 deelnemers. Naast het werk met de dieren, het bewerken van de velden en het werk in de keuken staan nog vele oude ambachten op het programma: als voorbeeld een aantal ambachten zoals manden vlechten, schapenwol spinnen, smeedwerken, touwen draaien, bezems en borstels maken, graan dorsen en nog veel meer.
Voor extra informatie: Contactpersoon Jürgen Donker Interessengemeinschaft Arbeitspferd e.v. Alte Piccardie 19 49828 Osterwald Tel. (+49) 5946-507 E-Mail: info arbeitspferd.org
Klokgelui "als de klokken luiden" Een oud gebruik in Neuenhaus en Veldhausen: Beieren van de kerkklokken. Een oud gebruik in Neuenhaus en Veldhausen is het beieren tijdens de jaarwisseling. Hiertoe worden door sterke mannen de klepels van de kerkklokken met touw vastgebonden, zodat ze maar kort tegen de wand van de klok kunnen slaand. Zo ontstaat het verschil in toon met het normale klokgelui.
Dit gebruik heeft in vroeger tijden niet alleen vrienden gekend. rond 1885 was er een "beier-oorlog" in Neuenhaus. De toenmalig in Neuenhaus wonende regeringsinspecteur bevielen de eentonig klanken zo slecht dat er het totale beieren verbood. Dit leidde tot groot ongenoegen van de bevolking, vooral bij de beiaardiers. Onderhandelingen vooraf over het beperken van het beieren waren zinloos geweest. Op kerstavond was er politie op de marktplaats, maar de beiaardiers waren sterker, die zaten al in de toren. In het kader van het "conflict" zou de beambte naar eigen zeggen zijn geduld verloren hebben toen er een raam ingegooid werd. Hij riep militaire hulp in. Deze rukte met 60 man uit van Lingen naar Neuenhaus. In de verwachting tegenover een revolutie te komen staan, werd met scherp geladen. Maar er was niemand op de straat. De soldaten vonden het wel leuk want die konden toen deelnemen aan de dansavonden op kerstavond in Neuenhaus. De beambte werd zo snel mogelijk verplaatst.
De Wacht "Doar kum wij angetreden, de Klok slaat ower tien ...."
de Wacht Dit oude wijsje wordt elk jaar op oudejaarsavond in Neuenhaus gezongen. In het kader van de traditionele "Wachtparade" om 20.00 uur begeleiden honderden burgers en gasten de nachtwachters bij hun mars van de ene stadspoort naar de andere. Trefpunt is de Uelser stadspoort (Hauptstrasse 4). Op bepaalde vaste plaatsen blazen de nachtwachters hun hoorn en de deelnemers zetten dan het oude wachtlied in. Onderweg worden de deelnemers door restauranteigenaren en particulieren met "vloeibaar lekkers" verzorgd.
"Doar kum wij anngetrefen, de klok slaat over tien. Slaapt maar gerust in vreden, wij zullen d'r well to sien. Maakt deur en vensters dicht, bewaard Uw vuur en licht. Gij könt slapen - wij moeten waken Dat is onse plicht! - plicht!"
Op nieuwjaarsmorgen om 5.00 uur vindt ter begroeting van het nieuwe jaar ook een wachtparade plaats. "Het oude Jaar is nüü voorbäi, het niew is aangekomen; drum wenßchen wäi van Harten bläi, foor ü en alle Froomen, denn niewen Geest in 't niewe Jahr, welsalech Leewen met elkaar, en Gott moge ons geläiden."
Midwinterhoornblazen in de periode van de 1e advent tot en met 6 januari (Driekoningen) wordt traditioneel de midwinterhoorn geblazen. Het midwinterhoornblazen is een eeuwenoud gebruik in het Duits- Nederlands grensgebied welke door meerdere blaasgroepen in ere gehouden wordt.
De midwinterhoornen dienden vroeger als "noodhoornen". Bij een noodgeval konden onze voorouders door op de hoorn te blazen hulp inroepen of ver weg wonende buren op gevaar te wijzen, zoals hoogwater, roversbendes etc.
Ze bliezen hun hoorn ook rond de kortste dag van het jaar, om boze geesten te verdrijven en om goede oogsten en bescherming tegen nood en brand te vragen. Al heel lang weerklinken de hoornen niet meer als alarm of noodsignaal, maar meer als boodschap van vreugde voor het aankomend kerstfeest. De midwinterhoorn is een eenvoudig houten blaasinstrument van ca. 1½ meter lang. De hoorn wordt gemaakt uit berken-, elzen- of essenhout. Tegenwoordig worden de takken in het midden doorgezaagd, gedroogd, tot een dunne wand uitgehold en aan elkaar gelijmd of takken worden in smalle repen gesneden en in de vorm van een hoorn aan elkaar gelijmd. Omdat de hoornen met de hand en uit verschillende soorten hout gemaakt worden, heeft elke hoorn zijn eigen geluid. De hoorn geeft allee natuurlijke klanken. Om de klank van de midwinterhoorn waar te nemen moet de omgeving stil en de hoorn ca. 100 meter ver weg zijn. Het geluid reikt bij vorst in de vrije natuur tot wel 10 km ver.
In Duitsland was er tot 3 jaar geleden alleen in Neuenhaus-Veldhausen een Midwinterhoorn blaasgroep. Nu is er een groep in Hestrup bij Nordhorn bijgekomen. Informatie: Johann Meinderink, Nordhorner Str. 46, 49828 Neuenhaus, Tel. (+49)(0)5941-4532
Toerisme Welkom in het toeristische gedeelte van Neuenhaus. Een bezoek aan onze gemeente loont altijd. Of het nu gaat om een dagtrip of meerdaagse vakantie - wie ontspanning zoekt of rust om bij te tanken, vindt het hier. Een prachtig landschap, frisse lucht en rust, zo veel u wilt zijn enkele van de meest opvallende kenmerken van Gemeente Neuenhaus.
Wind en water - Dinkel, Vechte, Lee en de kanalen - maar ook markante dorpskernen karakteriseren deze omgeving. Toeristische informatie vindt u in het Bürgerbüro in de Veldhausener Straße 26 en is als volgt bereikbaar:
Per post: Samtgemeinde Neuenhaus Touristinformation Postbus 1254 49828 Neuenhaus Telefoon: (+49) 5941 911-240 Fax: (+49) 5941 911-260 Email: [email protected]
Stadrondleidingen: na vooraanmelding bij Julia Schwolow, Tel. (+49) 5941-6342 of in het Bürgerbüro Meer informatie over Grafschaft Bentheim is verkrijgbaar bij: Grafschaft Bentheim Tourisme e.v. Bezoekadres: Jahnstraße 14, 48527 Nordhorn Postadres: van-Delden-Straße 1-7, 48529 Nordhorn Tel: (+49) 5921-961196 Fax: (+49) 5921-961197 E-Mail: [email protected] Informatie over activiteiten en VVV Neuenhaus vindt u onder www.vvv-neuenhaus.de
Ligging en route, geografische Ligging van de gemeente Neuenhaus De gemeente Neuenhaus ligt in Grafschaft Bentheim (zuid- westelijk Niedersachsen), noordwestelijk van Nordhorn en grenst met het zuidelijkste deel aan de Nederlandse grens, dicht bij Ootmarsum (NL).
Neuenhaus heeft aansluiting aan hoofdweg 403 en aan de snelwegen A30 en A31. Overige wegen naast de B403 zijn weg nr. 44 (Neuenhaus-Emlichheim) nr. 45 (Neuenhaus- Wietmarschen-Lohne).
Bezienswaardigheden Neuenhaus, de op twee na oudste stad van Grafschaft Bentheim, nodigt uit tot ontdekkingsreizen naar o.a. de molenrivier, de stadsmuren waar u kilometers lang langs kan lopen en fietsen, naar het oude raadhuis, het molenpark in Veldhausen met de windmolen, naar het molenaarshuis of de oude bakkerij.
Mühlenhof Veldhausen
De "Heerlijkheid" Lage met de watermolen, de burchtruïne, het herenhuis en de historische arbeiderswoningen aan de eikenlaan biedt bezoekers en inwoners leuke attracties.
En wat dacht u van het aardoliegebied in Osterwald of het "kunstwegen"-Project in Esche? Ook Georgsdorf, aan de zuidelijke rand van het Boertanger Moor gelegen, met zijn idyllische kanalen en de windmolen een reisje waard.
Combineert u onze bezienswaardigheden met een afwisselende ontdekkingstour door bloeiende weiden en velden, schilderachtige rivieren en heidelandschappen en geniet van uw verblijf.
Oude Raadhuis Neuenhaus Het oude raadhuis werd 200 jaar geleden gebouwd. Het gebouw met zijn Nederlandse architectuur heeft een prominente plaats tussen de historische gebouwen van de stad Neuenhaus. Het gebouw is in gebruik voor burgerlijke huwelijken, lezingen, concerten en tentoonstellingen.
Op het dak is een achthoekig dakuitbouw. De klok daarin werd in 1693 gegoten. De vertaling van het Lateinse schrift: "omdat ik daar verslagen en gebroken lag, heeft Johann von Gessler ervoor gezorgd dat ik weer nieuw gegoten ben. Heinrich ter Horst heeft mij in Deventer gemaakt".
Trauzimmer Altes Rathaus
Molenbeek in Neuenhaus Hier stond tot in de jaren zestig de graan- en zaagmolen van de gebroeders Voshaar.
Het door de grachten in de molenvijver stromende water dreef de raderen van de graanmolen aan. De molenvijver was vroeger een kleine haven. Hier legden rivierschuiten komend van de Dinkel en de Vechte aan en laadden hun lading uit. De molenbeek werd in 1995 en 1996 met veel vertoon gereconstrueerd.
Stadsgrachten in Neuenhaus
De stadsgrachten dienden vroeger voor de bevoorrading van de stad Neuenhaus en waren gelijktijdig oude vestingwerken. Ze omsloten de voormalige stadskern. Rivieraken kwamen via de Dinkel en de Vechte in de molenrivier, de voormalige haven. Grote delen van de stadsgrachten zijn nog aanwezig. Een rustgevende wandeling of een rit met de fiets langs de grachten geeft vele interessante inzichten.
Veldhausen De plaats Veldhausen, tegenwoordig een wijk van de stad Neuenhaus, is een meer dan 1000 jaar oud parochiedorp, welke ondanks de samenvoeging met Neuenhaus, Grasdorf en Hilten, zijn onafhankelijkheid, en in het bijzonder zijn traditionele wortels tot op de dag van vandaag heeft bewaard. Het ontstaan van dit dorp is terug te voeren op de wens van de boeren van Esche, Grasdorf en Osterwald voor een plaats voor een nieuwe kerk. De kerkweg naar Uelsen was voor veel mensen te ver en bij slecht weer ondoenlijk.
Daarom werd gezocht naar een centraal gelegen, onvruchtbaar stuk heide. Zo'n onvruchtbaar stuk land noemde men veld. De kerk was waarschijnlijk geheel of in elk geval grotendeels gebouwd uit hout. Daarom bouwden in de loop der tijd ambachtslieden en akkerbouwers hun huizen om de kerk.
De tegenwoordig stenen evangelisch gereformeerde kerk hoort samen met de windmolen en molenaarswoning tot de meest bepalende elementen van deze wijk.
Molenaarshuis in Veldhausen Het tegenwoordige"Molenaarshuis", in directe nabijheid van de windmolen en de "Hacht", een natuurgetrouw aangelegde vijver met ondiep water, werd in 1769 in het buurdorp Hohenkörben door een vrije boer gebouwd en tot 1960 bewoond. Het huis is een typisch nederduits vakwerkhuis. Het wordt ook getypeerd als "Einhaus" omdat wonen, veestalling, opslag van de oogst en binnenklussen "onder een dak" plaatsvonden. De grote haldeur is naar binnen geplaatst waardoor een zogenaamde "Unnerschuur" ontstond, waar de boer beschut zijn paard kon optuigen. Het huis werd in 1978 in delen afgebroken en in 1996/1997 op de huidige plaats, in de buurt van de prachtige windmolen, opnieuw opgebouwd en met museumachtige boereninrichting uitgerust. Het huis wordt Mühlen- und Brauchtumsverein Veldhausen und Umgebung e.v. beheerd. Tegenwoordig dient het de leden en werkgroepen voor hun regelmatige vergaderingen en naar wens ook als ontvangstruimte en station voor de Grafschafter Landservice en dient als restaurant voor grotere groepen na een molenbezichtiging. De boerderij wordt ook vaak geboekt voor huwelijken.
Openingstijden: maart t/m oktober zaterdag 14.00 uur - 16.30 uur of na afspraak contactpersonen Müllerhaus: Fritz Wolters, Röpershaar 26 b, 49828 Osterwald, Tel. (+49) 5941-4420
Öffnungszeiten Mühlencafé April - September zaterdag van 14.00 - 16.30 uur
Bakkerij in Veldhausen
Backhaus Backdag
Bakkerij op het molenerf in Veldhausen De bakkerij werd in 2003 naar historisch blauwdruk nieuw gebouwd. Het is een vakwerkhuis met zadeldak. Een halfrond gewelf kenmerkt de steenoven. Eenmaal per maand en bij speciale gelegenheden wordt brood gebakken. openingstijden : zaterdag 14.30 - 16.30 uur of op afspraak. informatie : Helmut Wolf, Tel. (+49) 5941-6311
Windmolen in Veldhausen Mühlenhof in Veldhausen De windmolen in Veldhausen, type: Nederlandse molen uit zandsteenblokken, werd in 1789 gebouwd. De molen werd in 1986/1987 geheel gerenoveerd en voorzien van een volledig werkend maalwerk. In de zomermaanden word de molen elke zaterdagmiddag door hobby molenaars in bedrijf genomen, om inwoners en toeristen het ouderwetse molenwerk te laten zien.
Openingstijden: april - september, elke zaterdag van 14.30 tot 16.30 uur contactpersoon: Bert Semlow, Tel. (+49)(0)5941- 50 69
Naast de windmolen ziet u hier o.a. ook "Müllerhaus" , het "Backhaus" en de "Hacht".
Windmolen in Georgsdorf De windmolen in Georgsdorf werd in 1875 gebouwd en is een meer dan 100 jaar oud rietgedekte bakstenen molen. Haar ontstaan is te danken aan een samenwerking van 12 boeren uit Georgsdorf. Om de molen onafhankelijk te malen van wind, werd in 1908 in een aanbouw van de molen een dieselmotor neergezet. Een eerste renovatie vond begin van de jaren 80 plaats. Sindsdien wordt de molen door hobby molenaars gebruikt. Midden 90-er jaren was een volgende renovatie onvermijdelijk. De galerij werd vernieuwd en de bovenkant van de molen werd met riet bekleed.
Voornamelijk wordt boekweit gemalen, welke in Georgsdorf op traditionele wijze geplant en gedorst wordt. In de restaurants van Georgsdorf kunt u de begeerde boekweitpannenkoeken met traditionele garnering bestellen. De gemeente Neuenhaus is met de watermolen in Lage en de windmolens in Georgsdorf en Veldhausen in de gelukkige positie drie volledige behouden en werkende molens te bezitten. Kanalen
Kanaal door Georgsdorf De bouw van het kanaal eind 19e eeuw was een grote economische vooruitgang voor Georgsdorf, in het bijzonder met betrekking op de afwatering en de nu mogelijke scheepvaart. Het kanaal werd bijna geheel met de hand gegraven. Door de aansluiting op de Nederlandse wateren en Vechte en Ems ontstond een uitgebreid netwerk van kanalen. Nu werd het mogelijk de brandstof turf ook in de verder gelegen steden te leveren en gelijktijdig de in de landbouw zo benodigde goederen zoals kunstmest etc. naar de moorgebieden te vervoeren.
In de jaren 60 kwam de kanaalscheepvaart geheel tot stilstand. De oude draaibruggen werden stilgelegd en helaas ook vaak door betonbruggen vervangen. Tegenwoordig dienen de kanalen nog steeds voor ontwatering en zijn mooi viswater geworden.
De wegen langs de kanalen zijn mooie fietsroutes geworden.
Burcht in Lage De oorsprong van de burcht gaat mogelijkerwijze terug naar de tijd van Karel de Grote, die overal in Saksenland op strategische punten boerderijen, zogeheten "Meierhöfe" liet bouwen. Over een ridder van Lage wordt in de boeken voor het eerst in de 12e eeuw gesproken.
In 1526 moest bisschop Heinrich von Bayern zijn wereldlijke macht afgeven aan Keizer. Voor Karel de Vijfde en zijn zoon Philip, de bezitter, was Lage een ver weg gelegen post in zijn wereldrijk. Daarom is het niet verwonderlijk dat Philip, toen eer voor de oorlog met Nederland geld nodig had, de burcht en bijbehorende landerijen in Lage als pand verkocht.
In 1591 werd de burcht voor de laatste keer hersteld. Helaas voor korte duur. Dietrich von Ketteler en zijn schoonzoon de la Croix stonden in de 80-jarige oorlog tussen Nederland en Spanje, als goede katholieken aan de zijde van Spanje. De Nederlanders veroverden het bolwerk en, wellicht omdat ze geen stand meer konden houden, bliezen ze het in 1626 de lucht in. Wat overbleef is de ruïne zoals hij nu nog is.
Herenhuis Lage In directe omgeving van de ruïne staat het herenhuis. Dit herenhuis werd in 1686 door Amadea von Flodroff, de toenmalige eigenaresse gebouwd. De Nederlandse bouwstijl is onmiskenbaar. Het huis is nu in bezit van de Stichting Twickel. Het is niet toegankelijk. Boven de ingang bevindt zich het Wapen Raesfeld- Flodroff en het jaartal 1686.
Eikenlaan Lage
Eikenlaan in Lage Arbeidershuis aan de eikenlaan in Lage
De typische, en voor het grootste deel prachtig gerenoveerde landarbeidershuisjes aan de Eikenlaan (Eichenallee) werden in 1850 gebouwd. Alle woningen zijn in het bezit van de stichting Twickel. Ze mogen niet verkocht worden, alleen verpacht. Het einde van de Eichenallee geeft aansluiting aan de "Lager Busch". In de boomtoppen nestelen vele reigers, en het verstoren van deze vogels dient vermeden te worden.
Arbeidershuis in der Eichenallee in Lage
Gewässer im Lager Busch Radweg im Lager Busch
Watermolen Lage De watermolen werd in 1270 voor het eerst genoemd in de geschriften. In 1643 verwerft Johann von Raesfeld zu Twickel de gemeenschap Lage. Adolf-Heinrich, zijn zoon, beveelt de nieuwbouw van de molen. Het betreft hier een onderslagmolen met twee raderen die een graan- en oliemolen aandrijven. In de periode van kort na de 1e wereldoorlog tot aan de aansluiting van Lage aan het stroomnet in 1925, heeft ze de hele gemeenschap van elektriciteit voorzien. In het voormalige molenaarshuis is nu de ”Teestube“ gevestigd. Een het hele jaar veel bezocht restaurant met goede bekendheid tot ver over de grenzen van de Grafschaft. De watermolen wordt beheerd door ”Dorf- Burg- und Mühlenfreunde Lage e.v.“ openingstijden: mei - september, elke zaterdag van 14.00 - 17.00 uur. elke 2e zaterdag van de maand is het maaldag. (graan malen en olieslagen). contactpersoon voor groepen (Watermolen, kerk, Eichenallee): Horst van den Bosch, Dorfstrasse 68, 49828 Lage, Tel. (+49) 5941-5584 Hans Rottmann, Goorweg 1, 49828 Lage, Tel. (+49) 5941- 1823
Naast een bezoek aan de watermolen van Lage nodigen wij u tevens uit voor een bezoek aan de windmolen in Georgsdorf und Veldhausen.
Grafschafter Teestube
Grafschafter Teestube met pad Ontspanning in het tuin naar de watermolen van de Teestube
Kerken Ev. gereformeerde kerk Neuenhaus
Met de bouw van de kerk werd in 1684 begonnen. De buitenwanden zijn van kleine grijze en rode bakstenen. De naar binnen en naar buiten uitstekende peilers zijn met Bentheimer zandsteen bekleed. Het betreft hier een kerk voor prediking, zonder speciaal koor- of altaarruimte. Alle banken zijn naar de kansel gericht. De kansel is aan de westkant van de kerk naar het midden toe geplaatst. Het prachtige vorstelijke wapen geeft de verbinding tussen het Graven- en vorstenhuis aan de ene kant en de stad en gemeente aan de andere. Evangelische lutherse kerk Neuenhaus Zoals een tent het trekkende pelgrimsvolk in de woestijn bescherming en rust gegeven heeft, zo zal ook de ev.-luth. Johanneskerk in Neuenhaus een plaats van stilte en bezinning zijn. Dit basisidee stond achter de wellicht ongewoon ogende constructie en verdeling van dit gebouw, ontworpen door Otto Bartning, dat in 1950 gebouwd is. In navolging van de naoorlogse noodkerken bood deze door de Lutherse Wereldbond geschonken en in serie geproduceerde houten kerk de mogelijkheid zowel voor godsdiensten als ook gemeenschapsevenementen gebruikt te worden. De altaarhoek is met vleugeldeuren af te sluiten, typische kerkramen ontbreken. tegenwoordig wordt de oorspronkelijke inrichting verrijkt met moderne kunstwerken.
Katholieke kerk Neuenhaus De kerk herbergt een waardevol historisch pijpenorgel, gebouwd in 1860 door de firma Halmshag & Sons in Birmingham, Engeland. Het orgel deed tot 1995 daar haar dienst.
In 1998 werd het instrument door de Nederlandse orgelrestaurateur Feenstra uit Grootegast volledig gerestaureerd. Met het openingsconcert op 20 december1998 weerklonk een waardevol cultuurmonument uit het midden van de victoriaanse periode.
Ev. gereformeerde kerk Veldhausen De Ev. gereformeerde kerk Veldhausen is gebouwd uit regelmatig uitgehouwen Bentheimer zandsteen. De binnenruimte bestaat uit een grote ruimte zonder zijruimten.
De kerktoren (31 m. hoog) is later, zo rond 1500 gebouwd. Om meer zitplaatsen te maken voor de kerkgangers is in 1832 aan de noordzijde aangebouwd. Binnen herbergt de kerk een bijzonderheid; een in deze omgeving zeer zeldzaam Courtain- Orgel uit het jaar 1793.
"Open kerk in Veldhausen" De evangelisch gereformeerde kerkgemeenschap Veldhausen open elke zomer twee dagen per week haar kerkdeuren. Elke woensdag en zaterdag van 10.30 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 17.00 uur kunnen bezoekers - vooral toeristen in onze regio - de mogelijkheid nemen, dit mooie huis van god van binnen te bekijken of een moment stilte te zoeken.
De midden in het dorp gelegen kerk heeft vele bezienswaardigheden, waarvan het Courtain Orgel uit de 18e eeuw wel de grootste is. Op een aantal dagen zijn ook tijdens de openstelling organisten aanwezig om u deze koningin der instrumenten ten gehore te brengen. Er liggen Nederlandstalige folders en overig infomateriaal in de kerk. Neem eens een kijkje! Wij verheugen ons op uw komst. Evangelisch-reformierte Kirchengemeinde Veldhausen. Lingener Straße, 49828 Neuenhaus
Evangelische gereformeerde kerk Georgsdorf De kerk van Georgsdorf heeft de typische rechthoekige vorm van een gereformeerde kerk uit de 2e helft van de 19e eeuw. Ze is vijf juk lang en heeft op de westzijde een drie verdiepingen tellende toren. Deze werd aan beide kanten begeleid door trappentorens, waarvan nu alleen de zuidelijke nog een trap bevat. De kerk bestaat voor het grootste deel uit baksteen wat in dit landschap veel gebruikt is. Er zijn echter ook delen uit natuursteen, zoals bijvoorbeeld de lateien boven de beide ingangen, waarin schriften uit het oude testament zijn aangebracht. Bezichtiging van de kerk is mogelijk op afspraak. Bezoekers dienen zich te wenden tot de parochie (Dr. Picardt-Str. 6; (Tel: (+49)(0)5946-1360)) of aan de koster (Nachtigallenstraße 18; ( Tel: (+49)(0)5946-1208))
Evangelische gereformeerde kerk Lage
De kerk is gebouwd tussen 1687 en 1688. De inscriptie boven de westelijke ingang herinnert aan de eerste steenlegging door Amadea von Flodroff, de oprichtster van de kerk en toenmalige meesteres van Lage.
Het gebouw is een zaalkerk, welke uit bakstenen gebouwd is. Deur en vensters bestaan uit zandsteen. De kerk is altijd een gereformeerd huis van god geweest.
Amadeo von Flodroff kwam met de bouw van de kerk de nalatenschap van haar gestorven man na. Zij verklaarde zich bereid de kerk en de pastorie te onderhouden. Haar nakomelingen heeft ze opgedragen, "de leer en het leven van de predikant in het oog te houden". Het patronaat, dat bijvoorbeeld ook een medezeggenschap had bij de keuze van de predikant, heeft tot 1978 bestaan.
Kunstwegen
kunstwegen - der Vechte folgen... / de Vechte volgen over meer dan 150 km leidt de rivier fietsers en wandelaars en autotoeristen door het Vechtdal tussen Nordhorn en Zwolle. Meer dan 60 sculptuurprojecten uit ruim 20 landen omzomen de weg, zandstenen en gigantische foto's, muurwerken en metalen sculpturen, landschapsprojecten en complexe installaties. Door het water begeleid, beweegt de reiziger zich door een gevarieerd en boeiend landschap van heide, venen en bossen, langs kanalen, weidse weiden en romantische kleine dorpskernen. Het is een reis door de geschiedenis en naar de geschiedenis, waarbij kunst als leidraad is voor de diverse thema's op ongewone wijze gepresenteerd. Getuigen van het verleden vertellen van wilde veldslagen en het kleine geluk van de zwervende Kelten en de verovering van het moor, het verlopen van grenzen en smokkelaars, van molenaars en priesters, maar ook van vlucht, dood en de zoektocht naar een nieuwe woning.
"Kunstwegen" is toegankelijk voor de Duits- Nederlandse regio van het Vechtdal tussen Nordhorn en Zwolle, als een van de grootste open musea van Europa. In aanwezigheid van Koningin Beatrix werd "kunstwegen" op 21 juni 2000 officieel geopend.
De Vechte volgend verbindt "kunstwegen" met 15 nieuwe, plaatselijk sculptuurprojecten Grafschaft Bentheim en de provincie Overijssel tot een grensoverschrijdende cultuurplaats: een reis op vele wegen tussen geschiedenis, natuur en meer dan 80 sculpturen in openbare ruimten.
Kunstwegen-rondleidingen in 2011 In de maanden april tot november vinden op zondag kunstwegen rondleidingen plaats. De bezoeker beleeft op diverse plaatsen interessante kunst, natuur en geschiedenis van de betreffende plaats. overige informatie: kunstwegen - Städtische Galerie Nordhorn Vechteaue 2, D-48529 Nordhorn Tel.: +49 - 5921 - 97 11 00, Fax: +49 - 5921 - 97 11 05 E-Mail: [email protected] Homepage: www.kunstwegen.org http://www.grafschaft-bentheim-tourismus.de/radfahren/kunstwegen-vechtetal/kunstwegen- route.html
Vrije tijdsaanbod Dicht bij de natuur, interesse in cultuur en kunstzinnig inspirerend - zowel te voet, met de fiets, op het water of gewoon een picknick in het land - kiest u zelf uit de diverse mogelijkheden en geniet van uw verblijf.
Fietsroutes grafschaft Bentheim Een Landschap voor fietsen gemaakt Grafschaft Bentheim is voor fietsen gemaakt. Niet voor niets heeft ze in 2007 bij een Nedersaksische wedstrijd "fietsvriendelijke gemeenschap" gewonnen van 18 tegenstanders. Afwisselende landschappen, mooie dorpjes en steden vormen het beeld. Aan de ene zijde zijn de romantische hoekjes, oude burchten, herenhuizen en legendarische plaatsen een attractie. Aan de andere zijde zijn de gemengde bossen en jeneverbes bomen, moorgebieden en heide, rivieren en kanalen een lust voor het oog.
Tegenstelling, ontstaan uit de geschiedenis en natuur, geven dit landschap zijn schoonheid. Dat kunt u het beste per fiets ervaren. Voor deze verkenning staan honderden kilometers bewegwijzerde fietsroutes, een modern, perfect bewegwijzerd fietspadennet en aanbod van georganiseerde fietstochten. Grafschafter fietsroute. 16 touren en een grote ronde. Een dagtrip of een tour van een week, er zijn vele wegen om de Grafschaft te leren kennen. De hoofdroute van de Grafschafter fietsroute is ca. 220 km lang en doorkruist alle gemeenten. Deze hoofdroute is zeer geschikt voor een meerdaagse tour door alle bezienswaardige gebieden van de Grafschaft.
Wilt u liever de Grafschaft Bentheim via meerdere dagtrips ontdekken? Geen probleem: vanuit een plaats kunt u meerdere fietsroutes doen. De Grafschafter Fietsentour biedt in totaal 16 unieke rondtoeren, welke elk een ander aspect van de regio belichten. Elk traject heeft een eigen thema dat aan het begin- en eindpunt gerelateerd is. De lengtes van de routes variëren van 28 tot 56 Kilometer; 5 toeren zijn zelfs grensoverschrijdend met Nederland.
Wilt u meer weten over het fietsen in Grafschaft Bentheim? Belt u dan naar telefoonnummer (+49) 5921-961196 of kijkt u op de website www.grafschaft-bentheim-tourismus.de . Speciale wandelroutes en fietsroutes kunt u zien op het informatiebord bij de molenbeek.
Fietsenbus, ontdekkingstocht op originele wijze
De Grafschaft Bentheim laat zich eenvoudig met de "Fietsenbus" verkennen - een uitnodiging voor een reis per bus en fiets. Een indrukwekkend kasteel, slaperige dorpjes, kunstwerken in de natuur, schilderachtige wind- en watermolens, levendige kleine steden - geniet van de groene idylle, de rust en de veelzijdigheid van Grafschaft Bentheim. Ontspanning gegarandeerd! Vier bussen van de busmaatschappij Grafschaft Bentheim (VGB) hebben een aanhanger met plaats voor 15 fietsen. De bussen rijden elk uur op lijn 100 (Bad Bentheim - Nordhorn- Neuenhaus- Uelsen- Emlichheim en omgekeerd), dus op de noord-zuid as door Grafschaft Bentheim. Van mei tot en met september is de "Fietsenbus" op zaterdagen en zondagen onderweg en in de Nedersaksische zomervakantie ook van maandag tot vrijdag. Voor uw fiets betaalt u maar 1,20 extra, ongeacht de lengte van de reis.
Tuinen: Boomkwekerij Vennegerts, Torfabfuhrweg, Georgsdorf Boomkwekerij met een veenplateau met Engelse en historische rozentuinen www.moorbaumschule.de Openingstijden: ma. - vr. 9.00 - 18.00 uur, zat. 9.00 - 18.00 uur van 15 maart t/m 31 oktober zon. 11.00 - 18.00 uur Rozencafé van 15.03.-31.10. : 11.00 - 18.00 uur (Ontbijt en groepen op afspraak) Bij slecht weer en vorst op aanvraag. Groepsrondleidingen op afspraak.
Heerlijkheid Lage Historische Eikenlaan met handwerkhuisjes, kasteelruïne, herenhuis en watermolen Gehele jaar toegankelijk. kunstwegen "No Peep Hole" van Marin Kasimir, Lage “Caprimoon ´99" van Tobias Rehberger, Lage "Die Hose des Einbeinigen trocknen" van Andreas Slominski aan molenvijver, Lage "The Hunter´s Cabin and the Biological Field Station", Mark Dion naturgebied Brünas Heide Zur Heide in Esche
Musea: Kunstverein Grafschaft Bentheim e.v., Hauptstraße 37, open: woensdag t/m zaterdag 15.00 - 18.00 uur
Molens: Windmolen type "Gallerieholländer" molenaarshuis, molenvijver in Neuenhaus - Veldhausen geopend: april t/m september zat. 14.30 - 16.30 uur Windmolen type "Gallerieholländer" in Georgsdorf (Boekweit) open: zat. 14.00 - 17.00 uur Watermolen in Lage open: mei t/m september, zat. 14.00 - 17.00 uur, elke 2e zaterdag in de maand maaldag meer informatie onder: www.grafschaft-bentheim-tourismus.de of www.fietsenbus.de Fremdenverkehrsverband Grafschaft Bentheim e.V. Tel. (+49) 5921/961196
Kanovaren, Schip ahoi Neuenhaus aan de Dinkel, dat zegt het al. De Dinkel, een drielandenrivier, heeft zijn oorsprong in de boombergen in Münsterland/Nordrhein-Westfalen, loopt door Nederland en mondt hier in Neuenhaus uit in de Vechte, welke uiteindelijk haar weg vindt in het IJsselmeer. Kanovaarders ontdekten al vroeg de schoonheid van de Dinkel, de Vechte en de kanalen.
U kunt dit ook beleven met uw eigen boot. U heeft ook de mogelijkheid deel te nemen aan een georganiseerde kanotocht op de Dinkel tussen (NL) en Neuenhaus deel te nemen. Steigers helpen u de stuwen te overwinnen en maken het u mogelijk om via de Dinkel en de Vechte naar Nederland te varen. De kanotocht brengt u door bijna ongerepte natuurlandschappen. Met lichte stroming peddelt u in 1,5 tot 5 uur van Lattrop naar Lage, Neuenhaus of Esche. Reserveringen, vaartijden en overige informatie over Kano Buitensport Twente: Ico Jongerden, Zwanebloemestraat 37, NL 7601 XZ Almelo, Tel. (+31) 546-822738 - www.kbt.nl -.
Speciale groepstochten zijn hier ook boekbaar in overleg. De bedrijvengroep Neuenhaus heeft in samenwerking met de gemeente Neuenhaus een bootshuis vlak bij de Dinkel. Watersporters kunnen gebruik maken van de faciliteiten van het mooie bootshuis. Een overnachting in tent is mogelijk, douches en toiletten staan ter beschikking. Het binnenzwembad van Neuenhaus met ligweide is vlakbij gelegen. contactpersoon voor het bootshuis: Gerhard Tharner, Tel. (+49) 5941-25057
Toertochten met begeleiding op de Vechte zijn te boeken via VVV Nordhorn - VVV Stadtmarketing Nordhorn, Firnhaberstr. 17, Tel. (+49) 5921-80390. andere aanbieder voor kanovaarten op de Vechte: Hartmut Budde, Menkenweg 24, 48531 Nordhorn, Tel. (+49) 5921-38774 of (+49) 172-8086154
Overige informatie over kanovaarten ook via: Kanu-Camp Nordhorn, Wehrmaate 22, 48531 Nordhorn, Tel. (+49) 5921-1726277 Kanu-Verleih Nordhorn, Daimlerstraße 1, 48529 Nordhorn, Tel. (+49) 5921-320267 Niedergrafschafter Kanuverleih, Heinrich Mensen, 49846 Hoogstede, Tel. (+49) 5944-1698 of (+49)162-9774187 (na 18.00 uur)
Boerengolf Boerengolf betekent: met vrienden, familie en collega's in de vrije natuur en over weideland lopen en plezier hebben. Een golfhandicap is niet nodig. Iedereen kan het spelen, ongeacht leeftijd en sportieve talenten. Boerengolf lijkt op gewoon golf, waarbij een boerengolfbaan met 10 holes in zo weinig mogelijk slagen overwonnen dient te worden. Spelregels: Boerengolf wordt in groepen van 2 - 7 personen gespeeld. De groepen strijden tegen elkaar en slaan om de beurt. De achterste bal wordt altijd als eerste geslagen.
De bal wordt vanaf het punt waar hij was blijven liggen verder geslagen. De groep die de minste slagen nodig heeft om het parcours door te komen, heeft gewonnen.
meer info onder: TSV Georgsdorf 1958 e.v., Tel. (+49) 174-3760427 of (+49) 5946-531 (Restaurant Schnieders)
Omgeving Landgasthof-Camping Zum Blauen Bock ligt in Grafschaft Bentheim. De "Grafschaft", zoals het gebied in Duitsland vaak kortweg wordt genoemd, wijkt in cultureel opzicht sterk af van de rest van Duitsland. Dit heeft vooral te maken met de eeuwenlange hechte band en grote invloed van Nederland op het gebied, zowel op taalkundig als godsdienstig vlak. Het staat dan ook bekend als das niedersächsische Holland (het Holland van Nedersaksen).