Kadernota Integraal Veiligheidsbeleid

Kadernota Integraal Veiligheidsbeleid 2012-2016

Gemeente

Inhoudsopgave

1. Inleiding 3

2. Huidige situatie gemeente Oldambt, Veiligheidsanalyse 4 2.1 Veilige Woon- en leefomgeving 5 2.2. Bedrijvigheid en Veiligheid 15 2.3 Jeugd en Veiligheid 17 2.4 Fysieke Veiligheid 18 2.5 Integriteit en Veiligheid 22

3. Strategisch kader 24 3.2 Overige strategische uitgangspunten 25 3.3 Strategische partners 25 3.4 Flankerend beleid 25

4. Prioriteiten 26 4.1 Veilige en leefbare wijken en buurten 26 4.2 Jeugd en Veiligheid 27 4.3 Verkeersveiligheid 28

5. Ambtelijke en bestuurlijke coördinatie 29

2 Hoofdstuk 1. Inleiding

Hierbij treft u de eerste Kadernota Integraal Veiligheidsbeleid van de gemeente Oldambt aan. De gemeente Oldambt is op 1 januari 2010 ontstaan door samenvoeging van de voormalige gemeenten , en . Op 1 januari 2011 telde de gemeente Oldambt 39.482 inwoners. De gemeente kent een groot verzorgingsgebied van ongeveer 80.000 inwoners die wonen tot over de Duitse grens. De gemeente Oldambt is de tweede gemeente, qua inwoneraantal, van de provincie . De gemeente kent een vrij hoog werkloosheidspercentage van 8 %. In de hele provincie Groningen is dit 6 %. Oldambt bestaat voor een groot deel uit landelijk gebied maar kent met Winschoten en Scheemda ook stedelijke kernen. De gemeente Oldambt wil een veilige gemeente zijn. Een gemeente waar mensen graag wonen, werken, winkelen en recreëren. Deze kadernota levert hieraan een bijdrage. In het jaarplan van de gemeente Oldambt staat dat er een Integraal Veiligheidsbeleid (IVB) zal worden ontwikkeld. Dit sluit ook aan bij nieuwe voorschriften op landelijk niveau. Het wetsvoorstel 'Wijziging van de Gemeentewet in verband met de versteviging van de regierol van de gemeente ten aanzien van het lokaal veiligheidsbeleid ' verplicht gemeenten om ten minste eenmaal in de vier jaar een integraal veiligheidsplan vast te stellen om daarmee invulling te geven aan de gemeentelijk regierol op het gebied van lokaal veiligheidsbeleid. In het integraal veiligheidsbeleid worden concrete afspraken gemaakt met de partners in de veiligheidsketen. Daarnaast schept het helderheid over wederzijdse verwachtingen. De VNG heeft een uniform model ontwikkeld om het IVB vorm te geven; het Kernbeleid Veiligheid. Het IVB van de gemeente Oldambt volgt dit model..

Kernbeleid Veiligheid Het college heeft er voor gekozen in het nieuwe veiligheidsbeleid de definitie van integrale veiligheid van de VNG methode Kernbeleid Veiligheid te volgen. Deze methode wordt door veel gemeenten gehanteerd en geldt als uitgangspunt voor diverse landelijke actoren, zoals het ministerie van BZK. Ook wordt het gebruikt door de Regiopolitie Groningen. In deze methode worden een vijftal veiligheidsvelden gehanteerd, te weten ‘Veilige woon- en leefomgeving’, ‘Bedrijvigheid en veiligheid’, ‘ Jeugd en veiligheid’, ‘ Fysieke veiligheid’ en “Integriteit en veiligheid’. Met elkaar vormen deze velden het integrale veiligheidsterrein. Binnen de veiligheidsvelden worden diverse veiligheidsthema’s onderscheiden.

Inhoud Kadernota IVB De opbouw van deze kadernota is als volgt. Hoofdstuk 2 bevat een uitgebreide veiligheidsanalyse van de gemeente Oldambt aan de hand van de vijf veiligheidsvelden van het Kernbeleid Veiligheid. In hoofdstuk 3 wordt het strategisch kader omschreven. Ook wordt ingegaan op de prioritering door de werkgroep Integraal Veiligheidsbeleid. In hoofdstuk 4 worden de gekozen beleidsprioriteiten in het kort uitgewerkt. Hoofdstuk vijf tenslotte gaat in op de organisatie en coördinatie van het Integraal Veiligheidsbeleid.

3 Hoofdstuk 2. Huidige situatie gemeente Oldambt, Veiligheidsanalyse

In het voorjaar van 2011 is er conform de VNG methode een veiligheidsanalyse gemaakt van de gemeente Oldambt. In dit hoofdstuk wordt eerst op de analyse zelf ingegaan. Vervolgens zal er per veiligheidsveld worden ingezoomd op de uitkomsten van de veiligheidsanalyse.

Basisgegeven veiligheidsanalyse De veiligheidsanalyse is gemaakt op basis van de volgende informatie: - Lokaal Criminaliteits- en Veiligheidsbeeld Gemeente Oldambt 2009 - Lokaal Criminaliteits- en Veiligheidsbeeld Gemeente Oldambt 2010 - Politiecijfers; Marap omgezet in VNG-BVH model - Politiecijfers; Marap - Veiligheidsmonitor Groningen 2009 Barometer voor lokale veiligheid

In verband met een nieuw politieregistratiesysteem is het niet mogelijk om de politiecijfers over het jaar 2009 te vergelijken met die van eerdere jaren. Daarom zijn alleen de politiecijfers over 2009 en 2010 gebruikt. Omdat politiecijfers en de Veiligheidsmonitor niet op alle veiligheidsthema’s zijn toegesneden zijn er niet voor alle thema’s cijfers beschikbaar. Dit geldt voor de thema’s: criminele jeugd/individuele probleemjongeren, jeugd alcohol en drugs, veilig in en om de school, voorbereiding op rampenbestrijding en ambtelijke en bestuurlijke integriteit

Veiligheidsvelden In de veiligheidsanalyse van de gemeente Oldambt wordt de stand van zaken op de vijf veiligheidsvelden van Kernbeleid Veiligheid op hoofdlijnen beschreven. Het gaat om de volgende veiligheidsvelden:

1. Veilige woon- en leefomgeving; dit betreft de veiligheid in de alledaagse woon- en leefomgeving. Dit wil zeggen: de woning, de straat, de buurt, de wijk. Indicatoren voor de veiligheid op dit veld zijn de sociale kwaliteit in de buurt (inclusief overlast), de fysieke kwaliteit van de woonomgeving (inclusief verloedering), criminaliteit/objectieve veiligheid (inclusief diverse vormen van geweld) en veiligheidsgevoel/subjectieve veiligheid;

2. Bedrijvigheid en veiligheid; dit betreft de sociale veiligheid rond winkel- en horecavoorzieningen en bij evenementen en op bedrijventerreinen;

3. Jeugd en veiligheid;

4. Fysieke veiligheid: hierbinnen vallen de ‘klassieke’ fysieke veiligheidsthema’s, te weten: verkeersveiligheid, brandveiligheid (preventieve en repressieve brandweerzorg), externe veiligheid (veiligheid rond inrichtingen en vervoer van gevaarlijke stoffen) en de voorbereiding op rampenbestrijding;

5. Integriteit en veiligheid; binnen dit veld vallen maatschappelijke verschijnselen die haaks staan op fundamentele regels van onze samenleving en in die zin de integriteit van onze samenleving fundamenteel bedreigen. In dit kader gaat het dan vooral om ‘radicalisering en polarisatie’ en vormen van georganiseerde criminaliteit.

4 2.1 Veilige woon- en leefomgeving

Veiligheidsveld 1: Veilige woon- en leefomgeving Thema 1.1: Sociale kwaliteit De sociale kwaliteit van een buurt, wijk, kern heeft betrekking op de ‘intermenselijke relaties’ in een buurt. Belangrijke aspecten van de sociale kwaliteit zijn betrokkenheid van bewoners bij de buurt, de kwaliteit van sociale netwerken, de mate van informele sociale controle, e.d. De sociale kwaliteit kan onder druk komen te staan door verschijnselen als woonoverlast, burengerucht, drank- en drugsoverlast, overlast van prostitutie en overlast van zwervers.

Cijfers Politie Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Woonoverlast/burengerucht en relatieproblemen Burenruzie (zonder gevolgen) 126 89 Huiselijke twist (zonder gevolgen) 72 45 Overtreding huisverbod 0 1 Geluidshinder overig 163 189 Overlast gestoord/overspannen Overlast door gestoord/overspannen persoon persoon 84 87 Overlast zwervers Overlast zwervers 14 8 Drugsoverlast Overlast ivm drugs 12 8 Aantreffen drugs (geen verdachte) 4 4 Overige drugsdelicten 9 14 Overige overlast sociaal Melding gluurder 3 0 Overlast vuurwerk (zonder gevolgen) 15 12 Overlast illegale zender 0 1 Overtreding APV 48 30

Conclusie problematiek politiecijfers Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd: - Het aantal burenruzies is gedaald. De oorzaak van de burenruzies is erg verschillend; van psychische klachten tot buren die elkaar het licht niet in de ogen gunnen. - geluidshinder overig en drugsoverlast hebben vooral te maken met het uitgaansgebied in Winschoten, het Marktplein. Drugshandel en het gebruik van drugs is een probleem in Winschoten. Er zijn locaties waar de drugshandel extremer is dan op andere plekken. Dit wordt als het nodig is projectmatig aangepakt, waarbij het Winschoter Overlast Team wordt ingezet.

Veiligheidsmonitor Groningen 2009 Barometer voor lokale veiligheid

De sociale leefomgeving is geïnventariseerd met een zestal stellingen: 1. De mensen kennen elkaar in de buurt nauwelijks. 2. De mensen gaan in de buurt op een prettige manier met elkaar om. 3. Ik woon in een gezellige buurt, waar veel saamhorigheid is. 4. Ik voel me thuis bij de mensen die in de buurt wonen. 5. Ik heb veel contact met andere buurtbewoners. 6. Ik ben tevreden over de bevolkingssamenstelling in de buurt.

Op basis van de eerste vier stellingen is de indicator ‘sociale cohesie’ berekend. De schaalscore loopt van 0 tot 10. Een lagere score betekent minder sociale cohesie en omgekeerd. Van de drie oorspronkelijke Oldambt gemeenten scoort Scheemda het hoogst (score 6,6), gevolgd door Reiderland (6,2) en Winschoten (6,0). Dit is vergelijkbaar met de provinciale en landelijke score voor

5 sociale cohesie in de buurt (respectievelijk 6,1 en 6,3). Ook regionaal liggen de scores van de deelnemende gemeenten dicht bij elkaar.

Een ruime meerderheid van alle inwoners is het eens met de stellingen ‘de mensen gaan in de buurt op een prettige manier met elkaar om’ (stelling 2) en ‘ik ben tevreden over de bevolkingssamenstelling in de buurt’ (stelling 6).

Bewonersparticipatie Bewonersparticipatie zegt iets over de mate van betrokkenheid bij de woonbuurt. Een deel van de inwoners zijn actief en betrokken bij de woonbuurt; van de respondenten uit Winschoten geeft ongeveer 17% aan in het afgelopen jaar actief te zijn geweest om de eigen woonbuurt te verbeteren. Landelijk geeft 18% aan actief te zijn geweest in de eigen woonbuurt, provinciaal is dit iets lager (15%). In Scheemda en Reiderland ligt het percentage betrokken buurtbewoners hoger, namelijk op 21% en 24%.

Sociale overlast Hoeveel sociale overlast inwoners van Oldambt ervaren is af te leiden uit de antwoorden over drugsoverlast, mensen die op straat worden lastig gevallen, overlast van groepen jongeren en alcoholgebruik op straat. Een hogere score op de indicator ‘sociale overlast’ wijst op een hoger aandeel inwoners dat aangeeft dat deze vormen van overlast in de eigen woonbuurt vaak voorkomt. De Oldambt ‐gemeenten scoren op de indicator tussen een 0,8 en 1,5. Van alle deelnemende gemeenten scoort Scheemda het laagste. De score voor ‘sociale overlast’ is sterk vergelijkbaar met de buurtgemeenten. Van alle deelnemende gemeenten scoort Hoogezand-Sappemeer het hoogst (1,9). Vergeleken met het provinciaal en landelijk gemiddelde

6 (beide 1,7) scoort met name Scheemda relatief laag.

Conclusie problematiek Veiligheidsmonitor Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd:

- Mensen uit Oldambt voelen zich niet meer of minder betrokken bij de buurt en de buurtbewoners dan inwoners van de andere gemeenten, de provincie of landelijk. - Wordt er voor Oldambt gekeken naar de afzonderlijke stellingen dan valt uit figuur 2.4 af te lezen dat mensen uit Winschoten vaker aangeven dat de mensen in de buurt elkaar nauwelijks kennen (stelling 1) en zij tevens aangeven minder vaak contact te hebben met buurtbewoners (stelling 5). - Als het om de bewonersparticipatie gaat zitten de bewoners uit Winschoten 1% lager dan het landelijk gemiddelde en 2% hoger dan het provinciaal gemiddelde. In Scheemda en Reiderland ligt dit hoger. - Vergeleken met Winschoten en Reiderland voelen meer inwoners van Scheemda zich thuis bij de mensen die in de buurt wonen (stelling 4), en geven zij vaker aan het eens te zijn met de stelling ‘Ik woon in een gezellige buurt, waar veel saamhorigheid is’. - In Oldambt is weinig sociale overlast.

Dwarsverbanden met andere thema’s/veiligheidsvelden: - thema 2.3: Veilig Uitgaan

Veiligheidsveld 1: Veilige woon- en leefomgeving Thema 1.2: Fysieke kwaliteit De fysieke kwaliteit van een buurt, wijk, kern heeft logischerwijze betrekking op fysieke kenmerken van de woonomgeving, in het bijzonder de inrichting, het onderhoud en het beheer van de openbare ruimte. In het algemeen gaat het bij dit thema om de vraag: hoe staat de openbare ruimte erbij? Hoe prettig is het wonen in de buurt gegeven die fysieke kwaliteit? Aspecten zijn dan onderhoud van groen, aanpak zwerfvuil, verlichting van achterpaden e.d. Inbreuk op de fysieke kwaliteit maken onder meer vernielingen, graffiti, zwerfvuil en andere tekenen van verloedering.

7 Cijfers politie Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Vernieling Vernieling van/aan auto 166 142 Vernieling van/aan openbaar vervoer/abri 2 5 Vernieling van/aan openbaar gebouw 26 15 Vernieling overige objecten 299 258 Openlijke geweldpleging tegen goederen 6 8 Overige overlast fysiek (vanuit Huishoudelijk afval woningen) aanbieden/doorzoeken/inzamelen 7 1 Afval verbranden 22 16

Conclusie problematiek politiecijfers Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd:

- Het aantal vernielingen is gedaald. Dit heeft vooral te maken met de jaarwisseling van 2010- 2011 toen er minder vernielingen zijn gepleegd. De gemeenschappelijke aanpak waar jongerenwerk en buurt- en jeugdagenten in de voorfase veel probleemjongeren hebben benaderd, lijkt te werken.

Veiligheidsmonitor Groningen 2009 Barometer voor lokale veiligheid

Er zijn vijf stellingen aan de respondenten voorgelegd over fysieke voorzieningen in de buurt: 1. In de buurt zijn de wegen, paden, pleintjes goed onderhouden. 2. In de buurt zijn perken, plantsoenen en parken goed onderhouden. 3. In de buurt is het buiten goed verlicht. 4. In de buurt zijn goede speelplekken voor kinderen. 5. In de buurt zijn goede voorzieningen voor jongeren.

Op basis van deze vijf stellingen is de indicator ‘fysieke voorzieningen’ berekend. De schaalscore loopt van 0 tot 10, waarbij geldt: hoe hoger de score op deze indicator, hoe hoger de tevredenheid over de aanwezige voorzieningen. Onderstaande figuur toont de scores voor alle deelnemende gemeenten in de provincie Groningen.

De inwoners van Winschoten scoren gemiddeld een 5,5 op de indicator fysieke voorzieningen, Scheemda scoort een 5,4. Dit is gemiddeld vergeleken met de andere Groninger gemeenten. De

8 hoogste score is voor Haren (5,9), de laagste score voor Reiderland (4,7). Voor deze indicator is geen landelijke en provinciale score beschikbaar. Onderstaande figuur laat voor de gemeente Oldambt de antwoorden per stelling zien.

Conclusie problematiek Veiligheidsmonitor Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd:

- Ruim de helft van de inwoners vindt dat het in de buurt goed verlicht is (stelling 3). - Minder inwoners vinden dat er in de buurt goede speelplekken zijn voor kinderen en jongeren. - Inwoners van Reiderland zijn minder tevreden over de wegen, paden, perken en plantsoenen dan inwoners van Winschoten en Scheemda.

Dwarsverbanden met andere thema’s/veiligheidsvelden: - thema 1.1 sociale kwaliteit

Veiligheidsveld 1: Veilige woon- en leefomgeving Thema 1.3: Objectieve veiligheid Bij dit thema gaat het om de diverse, veelvoorkomende vormen van criminaliteit in de buurt, wijk, gemeente. Soorten criminaliteit die in elk geval bepalend zijn en uitgewerkt dienen te worden in de analyse, zijn woninginbraak, voertuigcriminaliteit en geweldscriminaliteit (waaronder huiselijk geweld).

Cijfers Politie Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Diefstal/inbraak woning Inbraak woning 142 150 Diefstal in/uit woning (geen braak) 49 54 Inbraak woning gevolgd door geweld 6 1 Diefstal in/uit woning gevolgd door geweld (geen braak) 3 2 Diefstal/inbraak box/garage/schuur/tuinhuis Inbraak box/garage/schuur/tuinhuis 21 29 Diefstal in/uit box/garage/schuur/tuinhuis (geen braak) 14 17 Inbraak box/garage/schuur/tuinhuis gevolgd door geweld 0 1 Diefstal in/uit box/garage/schuur/tuinhuis gev dr geweld 0 1

9 Overige diefstal/inbraak/vermogensdelicten Inbraak sportcomplex 15 1 Inbraak hotel/pension 4 0 Inbraak school 10 5 Inbraak andere gebouwen 16 16 Diefstal in/uit school (geen braak) 23 5 Diefstal in/uit hotel/pension (geen braak) 0 2 Diefstal in/uit sportcomplex (geen braak) 3 3 Diefstal in/uit andere gebouwen (geen braak) 11 15 Diefstal van een dier 1 1 Verduistering ( evt. in dienstbetrekking) 37 32 Heling 9 5 Chantage/ Afpersing 1 4 Overige (eenvoudige) diefstal 326 225 Overige diefstallen dmv braak 23 17 Inbraak sportcomplex gevolgd door geweld 0 0 Inbraak school gevolgd door geweld 2 0 Inbraak andere gebouwen gevolgd door geweld 0 1 Diefstal in/uit school gevolgd door geweld (geen braak) 0 0 Diefstal in/uit sportcomplex gevolgd door geweld (geen braak) 0 0 Diefstal in/uit andere gebouwen gevolgd door geweld (geen braak) 0 0 Overige diefstallen (ook braak) met/gevolgd door geweld 5 4 Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen Diefstal (ook braak) uit/vanaf personenauto 105 67 Diefstal (ook braak) uit/vanaf personenauto gevolgd door geweld 2 2 Diefstal van motorvoertuigen Diefstal van personenauto 15 16 Diefstal van motor/scooter 0 0 Diefstal van vrachtauto 1 1 Diefstal van personenauto gevolgd door geweld 0 1 Diefstal van vrachtauto/bestelauto gevolgd door geweld 0 0 Diefstal brom-, snor-, fietsen Diefstal van fiets 250 194 Diefstal van bromfiets/snorfiets 18 13 Diefstal van fiets gevolgd door geweld 1 1 Diefstal van bromfiets/snorfiets door geweld 0 0 Mishandeling (fysiek geweld) Zakkenrollerij/tassenrollerij gevolgd door geweld 2 1 Straatroof 18 10 Overval in woning 0 0 Openlijke geweldpleging tegen personen 20 13 Doodslag/moord 14 12 Behulpzaam bij moord 0 0 Eenvoudige mishandeling 192 184 Zware mishandeling 15 23 Overige mishandeling 7 14 Bedreiging (psychisch geweld) Overlast stalker 17 8 Bedreiging 132 128 Overige misdrijven tegen de persoonlijke vrijheid 8 8 Gijzeling/ontvoering 2 0 Stalking 28 26 Overige misdrijven tegen het leven 0 0 Ruzie/vechtpartij (geweld) Schietpartij (zonder gevolgen) 0 0 Vechtpartij (zonder gevolgen) 14 8

10 Steekpartij (zonder gevolgen) 0 0 Ruzie/twist (zonder gevolgen) 266 299 Zeden (geweld) Openbare schennis der eerbaarheid 4 11 Verkrachting 5 7 Aanranding 6 9 Overige zedenmisdrijven 14 17 Pornografie 0 0 Incest 1 3 Seksueel misbruik kinderen (geen incest) 5 5 Diefstal (ook braak) uit/vanaf andere Overige criminaliteit vervoermiddelen 24 17 Zakkenrollerij/tassenrollerij 28 13 Diefstal van ander vervoermiddel 6 6 Diefstal (ook braak) uit/vanaf vervoermiddel gevolgd door geweld 0 1 Diefstal van ander vervoermiddel gevolgd door geweld 0 0 Huisvredebreuk 10 6

Conclusie problematiek Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd:

- Diefstal/inbraak woning en box/garage/schuur/tuinhuis is gestegen. Eind 2010 was er een inbraakgolf in Winschoten en nabije omgeving. - Het hoge aantal bij “Overige (eenvoudige) diefstal” is deels te verklaren door de vele metaaldiefstallen in Scheemda en Midwolda. - De daling van diefstal uit/vanaf motorvoertuigen heeft te maken met de grote stijging in 2009. In het jaar 2008 en de jaren daarvoor was dit constant. Het is in 2010 weer terug op dit oude niveau. - In het centrum van Winschoten vinden de meeste diefstallen plaats. - In 2009 was er een grote piek in het aantal gestolen elektrische fietsen in Winschoten. Het bleek dat slechts één dader verantwoordelijk was voor een groot deel van de diefstallen.

Veiligheidsmonitor Groningen 2009 Barometer voor lokale veiligheid In de vragenlijst is daarnaast gevraagd of bepaalde vermogensdelicten volgens de inwoners vaak voorkomen in de buurt. Het gaat dus niet om de daadwerkelijk gepleegde vermogensdelicten, maar om de vraag hoe vaak bepaalde vermogensdelicten volgens de inwoners voor komen in hun buurt. Het betreft fietsendiefstal, diefstal uit auto’s, autovandalisme en inbraak in woningen.

11 Deze vormen van overlast zijn opgenomen in de indicator ‘overlast van vermogensdelicten’. De score kan variëren tussen 0 (deze vormen van overlast komen niet voor) en 10 (alle vormen komen vaak voor). De gemeente Oldambt scoort op deze indicator tussen een 1,2 en 2,2. Gemeente Hoogezand - Sappemeer scoort het hoogst op de indicator. Provinciebreed ligt de score op een 2,2 en landelijk op 2,7.

Slachtofferschap Voor Winschoten (17%) ligt het percentage inwoners dat slachtoffer werd van vermogensdelicten duidelijk hoger dan landelijk en provinciaal (13%). Figuur 5.3 toont de onderlinge verschillen tussen de gemeenten. In is het slachtofferpercentage het hoogst (18%), in Ten Boer het laagst (6%). Dit is gebaseerd op het aantal respondenten dat aangeeft in de afgelopen 12 maanden slachtoffer te zijn geweest van diefstal of inbraak.

Figuur 5.4 geeft de slachtofferpercentages weer van de afzonderlijke delicten. Van 7% van de fietsenbezitters uit Scheemda is in het afgelopen jaar een fiets gestolen. Autodiefstal komt een stuk minder voor; niemand van de respondenten kreeg hier het afgelopen jaar mee te maken. Woninginbraak of pogingen hiertoe komen zelden voor in Reiderland en Scheemda. In Winschoten kreeg 4% van de inwoners te maken met inbraak en 2% met een poging hiertoe. Verder kreeg tussen de 1% en 2% het afgelopen jaar te maken met zakkenrollerij. In Winschoten kreeg 9% van de inwoners te maken met andere vormen van diefstal (overige).

12

Conclusie problematiek cijfers politie Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd: - Vergeleken met Winschoten en Reiderland, komt inbraak in woningen in Scheemda relatief vaak voor (10% zegt dat dit vaak voorkomt). Autovandalisme komt met name voor in Winschoten; 8% van de inwoners geeft aan dat dit vaak voorkomt in hun gemeente. Terwijl diefstal uit auto’s in Winschoten volgens de inwoners zelden voorkomt. - Vergeleken met de landelijke en provinciale score vinden inwoners van Reiderland dat er in hun gemeente weinig vermogensdelicten voorkomen. - Vermogensdelicten komen in Oldambt relatief vaker voor dan gewelds- en vandalismedelicten. Van alle ondervraagden in de Oldambt gemeenten is tussen de 7% en 17% het afgelopen jaar slachtoffer geworden van één van bovengenoemde vermogensdelicten.

Veiligheidsveld 1: Veilige woon- en leefomgeving Thema 1.4: Subjectieve veiligheid Hier gaat het enerzijds om het ‘algemene veiligheidsgevoel’ van bewoners (hoe vaak voelt men zich onveilig, in hoeverre mijdt men bepaalde plekken in de gemeente e.d.) en anderzijds om het veiligheidsgevoel van bewoners op bepaalde plekken binnen de gemeente (station, winkelgebied, uitgaansgebied, e.d.).

Veiligheidsmonitor Groningen 2009 Barometer voor lokale veiligheid

Om de beleving van onveiligheid in kaart te brengen is aan de respondenten een aantal vragen voorgelegd over door hen ervaren onveiligheidsgevoelens. Gevraagd is of men zich wel eens onveilig voelt en zo ja hoe vaak men zich onveilig voelt. Hierin is onderscheid gemaakt tussen ‘onveilig voelen in het algemeen’ en ‘onveilig voelen in de eigen woonbuurt’.

13

Bewoners van Winschoten (17%) voelen zich vaker onveilig in de eigen woonbuurt, dan bewoners van Scheemda (14%) en Reiderland (15%). Landelijk ligt dit percentage op 17% en provinciaal op 15% (tabel 4.1).

Onveilige plekken Tevens is gevraagd of men zich in bepaalde situaties of op specifieke plaatsen (binnen de eigen gemeente) onveilig voelt, zoals rondom uitgaansgelegenheden, in het centrum, bij het treinstation of op plekken waar groepen jongeren rondhangen.

Conclusie problematiek Veiligheidsmonitor Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd:

- Bijna een kwart van de inwoners (24%) van Winschoten en Scheemda van 15 jaar en ouder voelt zich wel eens onveilig en 2% van hen voelt zich vaak onveilig. Voor Reiderland ligt het percentage inwoners dat zich wel eens onveilig voelt lager (21%), terwijl het percentage inwoners dat zich vaak onveilig voelt iets hoger ligt (3%). Dit is vrij hoog vergeleken met de

14 andere gemeenten (tabel 4.1). Inwoners van Oldambt voelen zich bijna even vaak onveilig vergeleken met het landelijk en provinciaal gemiddelde. - Ruim een kwart van de inwoners van Scheemda en Reiderland voelt zich onveilig op plekken waar groepen jongeren rondhangen, in Winschoten ligt dit zelfs op 43%. Van de drie gemeenten voelen inwoners van Winschoten zich het meest onveilig rondom uitgaansgelegenheden (33%). Ook het centrum en het treinstation worden door inwoners van Winschoten genoemd als plekken waar men zich wel eens onveilig voelt

2.2 Bedrijvigheid en Veiligheid

Veiligheidsveld 2: Bedrijvigheid en veiligheid Thema 2.1: Veilig winkelgebied In een winkelgebied kunnen zich verschillende vormen van onveiligheid voordoen. Het gaat bijvoorbeeld om winkeldiefstal en zakkenrollerij maar ook om jongerenoverlast, vernielingen, fietsen en bromfietsen in voetgangersgebied en de mate van brandveiligheid van de gebouwen. Daarnaast kunnen zwerfvuil en andere tekenen van verloedering tot subjectieve onveiligheid leiden.

Cijfers politie Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Winkeldiefstal Winkeldiefstal 102 70 Winkeldiefstal gevolgd door geweld 0 1 Inbraak winkel Inbraak winkel 24 16

Conclusie problematiek politiecijfers Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd: - Er worden op wisselende tijdstippen diefstallen en inbraken gepleegd in winkels. Dit komt het meeste voor in het centrum van Winschoten. De winkeldiefstallen elders in de gemeente zijn beperkt. Dit komt ook doordat hier verhoudingsgewijs weinig winkels zijn.

Er is geen informatie vanuit de Veiligheidsmonitor

Veiligheidsveld 2: Bedrijvigheid en veiligheid Thema 2.2: Veilige bedrijventerreinen Onveiligheid op bedrijventerreinen kent zowel sociale als fysieke aspecten: bedrijfsinbraak, diefstal en vernieling aan de ene kant en aan de andere kant inrichting en onderhoud van de terreinen, verkeersveiligheid en tevens brandveiligheid (NB: ‘externe veiligheid’ ofwel veiligheid rond inrichtingen waarin gevaarlijke stoffen worden opgeslagen en/of bewerkt, is onderdeel van veiligheidsveld 4: Fysieke veiligheid).

Cijfers Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Diefstal/inbraak in bedrijven en kantoren Inbraak bedrijf/kantoor 45 43 Diefstal in/uit bedrijf/kantoor (geen braak) 21 20 Inbraak bedrijf/kantoor gevolgd door geweld 3 1

15 Diefstal in/uit bedrijf/kantoor gevolgd door geweld (geen braak) 0 0 Overvallen Overval op overige objecten 0 2 Overval op geldinstelling/-loper 0 1

Conclusie problematiek politiecijfers Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd: - Binnen Oldambt zijn meerdere bedrijfsterreinen. Op deze terreinen komt criminaliteit voor. Van een echte tendens is geen sprake. Met drie bedrijventerreinen/winkelcentra is een (nieuw) convenant ondertekend in het kader van het Keurmerk Veilig Ondernemen.

Er is geen informatie vanuit de Veiligheidsmonitor

Veiligheidsveld 2: Bedrijvigheid en veiligheid Thema 2.3: Veilig uitgaan Uitgaansvoorzieningen hebben enerzijds een positief effect op de veiligheid: de sfeer in de gemeente verbeterd er immers door. Maar er kunnen zich ook specifieke veiligheidsproblemen juist rond uitgaansvoorzieningen voordoen, zoals geweldpleging, overlast en vernielingen (eventueel vernielingen rond de zgn. (s)looproutes).

Cijfers Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Overlast horeca Geluidshinder horeca 69 18

Conclusie problematiek politiecijfers Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd: - Overlast en geluidhinder zijn sterk afgenomen. - Er is een Convenant Veilig Uitgaan. De afspraken hierin worden nageleefd.

Er is geen informatie vanuit de Veiligheidsmonitor

Veiligheidsveld 2: Bedrijvigheid en veiligheid Thema 2.4: Veilige evenementen Evenementen, zeker de grootschalige, kunnen behoorlijke veiligheidsrisico’s opleveren. Het is aan de organisator om voorwaarden voor de veiligheid te realiseren, en aan de gemeenten om de juiste voorwaarden te stellen en die te handhaven. De risico’s betreffen met name geweldpleging, overlast, vernieling en brandgevaar.

Cijfers Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Overlast evenementen Geluidshinder evenement 6 5

16 Veiligheidsveld 2: Bedrijvigheid en veiligheid Thema 2.5: Veilig toerisme Dit thema heeft betrekking op de onveiligheid die zich kan voordoen in en rond recreatiegebieden zoals strand- en duingebied, natuurgebieden, recreatieplassen en rond kampeerterreinen. De risico’s betreffen onder meer beroving, diefstal uit of van vaartuigen, geweldpleging, overlast en vernielingen. NB: risico’s als heide- of duinbrand vallen binnen het veld ‘Fysieke veiligheid’.

Cijfers Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Water Diefstal (ook braak) uit/vanaf vaartuig 3 3 Diefstal van vaartuig 1 2

2.3 Jeugd en Veiligheid

Veiligheidsveld 3: Jeugd en veiligheid Thema 3.1: Overlastgevende jeugd Dit thema heeft betrekking op de overlast van groepen jongeren. De groepen jongeren veroorzaken geluidsoverlast, kunnen intimiderend aanwezig zijn, laten zwerfvuil achter en plegen eventueel vernielingen en andere vormen van kleine criminaliteit . Soms plegen ze ook zwaardere vormen van criminaliteit.

Cijfers Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Vandalisme/baldadigheid Vandalisme/baldadigheid 48 42 Melding overlast jeugd Melding overlast jeugd 200 156

Conclusie problematiek politiecijfers Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd:

- In Winschoten is hangjeugd te vinden op het Postilterrein en in het centrum. Op het Postilterrein wordt ook veel afval achtergelaten. - Ook in Scheemda is er sprake van jeugdoverlast. - In de zomermaanden wordt de Noordrand van de Blauwe Stad door grote groepen jongeren bezocht. Dit geeft overlast. Bijvoorbeeld doordat jongeren onder invloed van alcohol andere bezoekers lastig vallen. Ook worden er vernielingen gepleegd. - In wordt er overlast ondervonden van jongeren die rondhangen op het schoolplein van de Houwingeham.Naast de overlast worden er ook vernielingen gepleegd. - In en was sprake van jeugdoverlast. Door de inzet van het Jongerenwerk is dit verminderd.

17 Veiligheidsmonitor Groningen 2009 Barometer voor lokale veiligheid

Conclusie problematiek Veiligheidsmonitor Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd:

- Overlast van groepen jongeren komt van alle dreigende voorvallen in Winschoten en Reiderland het meest voor; tussen 5% en 7% van de inwoners vindt dat dit vaak voorkomt. In Scheemda komt jeugdcriminaliteit het meest voor volgens de inwoners (4%).

2.4 Fysieke Veiligheid

Veiligheidsveld 4: Fysieke veiligheid Thema 4.1: Verkeersveiligheid Verkeersveiligheid heeft betrekking op de veiligheid van verkeer voor verkeersdeelnemers in het algemeen, voor specifieke doelgroepen en in bepaalde gebieden (woongebied, scholen, winkelgebied e.d.). Deze veiligheid wordt beïnvloed door fysieke factoren (infrastructuur) en het rijgedrag van verkeersdeelnemers. Onderscheiden kunnen worden objectieve verkeersveiligheid, subjectieve verkeersveiligheid en verkeers- en parkeeroverlast.

Cijfers Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Ongevallen dodelijke afloop Aanrijding met dodelijke afloop 2 3 Ongevallen materiële schade Aanrijding met letsel 30 19 Aanrijding met uitsluitend materiële Ongevallen materiële schade schade 324 251 Verlaten plaats ongeval Verlaten plaats na ongeval 147 156 Parkeerproblemen en verkeersstremming Parkeerproblemen 38 60 Verkeersstremming 42 82 Snelheidsovertredingen Snelheidsovertreding RVV90 8 4 Rijden onder invloed Rijden onder invloed drugs/medicijnen 1 2 Rijden onder invloed alcohol 145 114 Weigeren voorlopig onderzoek 0 0 Weigeren ademanalyse 0 0 Weigeren bloedproef 0 0 Aanstalten maken rijden onder invloed 1 0 Verdenking rijden onder invloed 13 10 Overig wegverkeer Rijden tijdens rijverbod 0 1 Rijden terwijl rijbewijs is ingevorderd 2 2 Rijden tijdens ontzegging rijbevoegdheid 0 4 Rijden zonder rijbewijs 9 6

18 Joyriding 0 0 Vals kenteken/kentekenplaten 3 2 Overig verkeersmisdrijf 4 8 Overschrijding totaalmassa/aslast/wieldruk RVV90 0 0 Overige overtredingen RVV90 11 5 Overschrijding lengte lading 0 0 Overschrijding hoogte lading 0 0 Niet voldoen aan richtingseis 0 2 Overige overtreding voertuigreglement 1 1 Verkeersovertreding wvw (overige) 7 4 Wet aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen 27 25 Uitvoeringsbesluit wet aansprakelijkheidsverzekering 1 0 Arbeidstijdenbesluit vervoer 0 0 Wet goederenvervoer over de weg 0 0 Besluit goederenvervoer over de weg 0 0 Wet personenvervoer 0 0 Verkeersovertreding kentekenreglement 0 0 Agressief/onveilig rijgedrag 4 6 Overige verkeerszaken 273 238 Ongevallen water Binnenvaartpolitiereglement (aanvaring) 0 0 Varen/vliegen onder invloed Varen onder invloed alcohol 0 0 Vliegen onder invloed alcohol 0 0 Overige incidenten rail-, water- en vliegverkeer Scheepvaartverkeerwet 0 0 Binnenschepenwet 0 0 Binnenschepenbesluit 0 0 Schepenwet 0 0 Wet vervoer binnenvaart 0 0 Obstakel (water) 1 0 Stremming (water) 2 1 Binnenvaartpolitiereglement (BPR I : 1.01-8.07) 0 1 Regeling toezicht luchtvaart 0 0 Spoorwegwet 0 0 Algemeen reglement vervoer 0 0 Spoorwegongevallen 0 0

Conclusie problematiek politiecijfers Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd: - Er is een daling van het aantal verkeersongevallen. Dit kan te maken hebben met het feit dat niet meer alle verkeersongevallen worden afgedaan door de politie. Hierdoor zijn ze niet meer terug te vinden in de cijfers.

Veiligheidsmonitor Groningen 2009 Barometer voor lokale veiligheid Verkeersoverlast kan in woonwijken, rond scholen en op plekken waar veel kinderen buiten spelen eenvoudig leiden tot onveilige situaties. Verkeersoverlast kenmerkt zich met name door parkeeroverlast, agressief verkeersgedrag, geluidsoverlast en te hard rijden. De indicator op basis van deze vormen van overlast loopt van 0 tot 10. Hoe hoger de score, hoe meer inwoners vinden dat verkeersoverlast vaak voorkomt in hun buurt. Van alle buurtproblemen scoort ‘verkeersoverlast’ het hoogst; voor de Oldambt ‐gemeenten ligt de score tussen een 3,7 en 4,1. In Bedum, Ten Boer en Eemsmond komt volgens deze indicator relatief minder verkeersoverlast voor. Wat opvalt voor Oldambt, is dat de drie oorspronkelijke gemeenten

19 hoger scoren dan het landelijk en provinciaal gemiddelde (respectievelijk 3,8 en 3,5).

Conclusie problematiek Veiligheidsmonitor Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd: - Te hard rijden is de meest gesignaleerde vorm van verkeersoverlast in Reiderland, gevolgd door geluidsoverlast door het verkeer. In Scheemda en Winschoten staat geluidsoverlast door het verkeer op de eerste plaats. Agressief verkeersgedrag en parkeeroverlast wordt door ongeveer één op de zes inwoners genoemd als een vaak voorkomend buurtprobleem.

Veiligheidsveld 4: Fysieke veiligheid Thema 4.2: Brandveiligheid Dit thema heeft enerzijds betrekking op de ontwerptechnische en gebruikstechnische brandveiligheid van bepaalde soorten gebouwen (zoals woongebouwen, gebouwen met horecabestemming, instellingen, andere bedrijven) en anderzijds op de voorwaarden voor effectieve repressie. Om de brandveiligheid te borgen ziet de brandweer toe op preventie en geeft zij voorlichting aan doelgroepen. Daarnaast prepareert de brandweer zich op de bestrijding (repressie) van branden.

Cijfers Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

20 Indicator 2009 2010 Brand (geen brandstichting) Brand (geen brandstichting) 62 46 Brandstichting Brandstichting 105 53

Veiligheidsveld 4: Fysieke veiligheid Thema 4.3: Externe veiligheid Bij dit thema staan de risico’s van gevaarlijke stoffen centraal. Gevaarlijke stoffen worden opgeslagen en/of bewerkt in inrichtingen en vervoerd via weg, water, spoor, lucht en buisleidingen. Te onderscheiden zijn het zgn. ‘groepsrisico’ (GR) en het ‘plaatsgebonden risico’ (PR). In beide gevallen gaat het om de zgn. ‘naar buiten gerichte’ (ofwel externe ) veiligheidsrisico’s van de gevaarlijke stoffen.

Cijfers Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Incidenten externe veiligheid Meldingbesluit afgewerkte olie en scheepsafval 0 1 Afvaltransport 0 2 Asbest 2 2 Bodembescherming 5 4 Transport gevaarlijke stoffen over de weg 1 1 Transport gevaarlijke stoffen 0 0 Transport gevaarlijke stoffen door de lucht 0 0 Cfk (handel, in-/uitvoer, vullen) 0 0 Koelinstallatie 0 0 Transport vuurwerk 0 0 Vuurwerkevenementen 1 0 Bezit/vervaard/voorh. hebben/afl. vuurwerk 5 5 Inrichtingen vuurwerk 1 1 Incidenten m.b.t. flora en fauna Op/in bodem brengen afvalstoffen 10 15 Ontgrondingen 0 0 Bodemsanering 2 0 Gezondheid en welzijn dieren en dierenvervoer 8 20 Inrichtingen Wet Milieubeheer 15 2 Flora en fauna 1 4 Cites (Uitheemse planten en dieren) 1 0 Bomen 0 0 Natuurgebieden 0 0 Openlucht recreatie 1 3 Overlast vuurwerk 18 24 Verontreiniging oppervlaktewater 2 2 Onttrekking van oppervlaktewater 0 0 Onttrekking van grondwater 1 0 Bedrijfsafval en -opslag Autowrak (milieu) 0 1 Bouw- en sloopafval 2 0 Bouwstoffen op of in de bodem 2 0 Bouwstoffen in oppervlaktewater 0 0 Uitrijden mest 0 1 Opslag mest 6 1 Veervoer mest 0 0 Overige milieufeiten Gebruik bestrijdingsmiddelen 0 0 Ondergrondse tanks 0 1

21 Destructie 0 0 Visserijwet 5 6 Ruimtelijke ordening 0 0 Voedselveiligheid en slacht 0 0 Wet inzake luchtverontreiniging 0 0

2.5 Integriteit en Veiligheid

Veiligheidsveld 5: Integriteit en veiligheid Thema 5.1: Polarisatie en radicalisering Bij dit thema gaat het om ideologische groepen/stromingen in de samenleving die dermate zijn geradicaliseerd, dat zij een bedreiging vormen of kunnen gaan vormen voor de veiligheid. Sprake kan zijn van dreigend geweld. Deze groepen vergroten de polarisatie in de samenleving, zetten het sociaal weefsel onder druk. Stromingen die op die manier kunnen radicaliseren, zijn bijvoorbeeld: rechts-extremisme, islamradicalisme, dierenrechtenradicalisme, links-extremisme.

Cijfers Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Terreurdaden/-dreiging Bommelding 0 0 Terreurdreiging 0 0 Bomaanslag 0 0

Veiligheidsveld 5: Integriteit en veiligheid Thema 5.2: Georganiseerde criminaliteit Bij dit thema gaat het om vormen van georganiseerde criminaliteit die zich manifesteren in binnensteden/op gemeentelijk grondgebied en die in bepaalde mate gebruik (misbruik) maken van gemeentelijke voorzieningen en beschikkingen (waaronder vergunningen en aanbestedingen). Sprake is van verweving van de onder- en bovenwereld en vaak ook van ‘witwassen’. Misdaadbranches die het betreft zijn vooral drugshandel, vastgoedfraude en mensenhandel.

Cijfers Indicatoren met betrekking tot dit veiligheidsthema zijn:

Indicator 2009 2010 Drugshandel Bezit harddrugs (lijst 1) 21 7 Bezit softdrugs (lijst 2) 4 12 Handel e.d. harddrugs (lijst 1) 26 9 Handel e.d. softdrugs (lijst 2) 7 8 Vervaardigen harddrugs (lijst 1) 0 0 Vervaardigen softdrugs (lijst 2) 55 30 Overige incidenten georganiseerde criminaliteit Vrouwenhandel/kinderhandel 0 0 Kinderpornografie 0 1 Kinderprostitutie 0 0 Mensenhandel 0 4

22 Oplichting 79 98 Flessentrekkerij 4 3 Overig bedrog 4 1 Vals geld aanmaken 2 0 Vals geld uitgeven 2 2 Vervalsingen overig 11 10 Vervalsing paspoort/identiteitskaart 0 1 Vervalsing bankpas/giropas/cheques 1 2 Vervalsing rijbewijs 0 0 Vervalsing merkproducten 0 1 Gebruik/bezit vals paspoort/identiteitskaart/reisdocument 1 1 Overige fraude 7 4 Uitkeringsfraude 2 3 Verzekeringsfraude 0 0 Subsidiefraude 0 0 Valse aangifte 3 3 Bankbreuk 0 1 Bezit vuurwapens 9 5 Handel vuurwapen 0 0 Bezit overige wapens 9 10 Handel overige wapens 0 0 Computercriminaliteit 3 4 Witwassen 0 0

Conclusie problematiek politiecijfers Op basis van de bovenstaande cijfers, bestudeerde documenten en gevoerde interviews kan het volgende worden geconcludeerd: - Drugshandel en drugsgebruik is, zoals eerder vermeld bij Veiligheidsveld 1, thema 1.1., een probleem in Winschoten

23 Hoofdstuk 3 Strategisch kader

3.1 Hoofdkoers De veiligheidsanalyse in het vorige hoofdstuk laat zien dat de gemeente Oldambt het de afgelopen jaar goed heeft gedaan op het gebied van veiligheid en leefbaarheid. In Oldambt is weinig sociale overlast. Burenruzies komen het meest voor in Scheemda maar daar staat tegenover dat vooral de Scheemders aangeven dat ze in een gezellige buurt leven waarin veel saamhorigheid is. Het aantal vernielingen is gedaald. Dit heeft vooral te maken met het verminderen van het aantal vernielingen tijdens de jaarwisseling. De gemeenschappelijke aanpak van jongerenwerk en buurt- en jeugdagenten lijkt te werken. In deze aanpak worden probleemjongeren al in de voorfase van Oud en Nieuw benaderd en gewaarschuwd. Inwoners van Oldambt voelen zich bijna even vaak onveilig als op landelijk of provinciaal niveau. De overlast die wordt ervaren heeft het vaakst te maken met overlast door groepen jongeren. Ruim een kwart van de inwoners van Scheemda en Reiderland voelt zich onveilig op plekken waar groepen jongeren rondhangen, in Winschoten ligt dit zelfs op 43%. Vermogensdelicten komen in Oldambt relatief vaker voor dan gewelds- en vandalismedelicten. Van alle ondervraagden in de gemeente Oldambt is tussen de 7% en 17% het afgelopen jaar slachtoffer geworden van een vermogensdelict. Oldambt is een grote plattelandsgemeente, dit geldt in het bijzonder voor het gebied van de voormalige gemeente Reiderland. Te hard rijden is daar dan ook de meest gesignaleerde vorm van verkeersoverlast gevolgd door geluidsoverlast door het verkeer. In Scheemda en Winschoten staat geluidsoverlast door het verkeer op de eerste plaats. Agressief verkeersgedrag en parkeeroverlast wordt door ongeveer één op de zes inwoners genoemd als een vaak voorkomend buurtprobleem.

Prioritering Op 6 juni 2011 vond de startbijeenkomst van de werkgroep Integraal Veiligheidsbeleid Oldambt plaats. Hier waren de volgende personen bij aanwezig:

Pieter Smit burgemeester, portefeuillehouder OOV Erik Hilbink coördinator afd. juridisch advies & OOV Pascal van Corbach bmw afd. juridisch advies & OOV Charmayne Bolhuis stagiaire afd. juridisch advies & OOV Adrie de Wit OGGZ coördinator Ruud Goedhart Regiopolitie Winschoten, projectleider GGPZ Jenny Garst Jeugd en jongerenwerk Ruurdjan Bakker Verkeer Hans de Wolf Economische Zaken

In deze bijeenkomst zijn de veiligheidsanalyse rapportage Oldambt zoals weergegeven in hoofdstuk 2 van deze kadernota, en de landelijke prioriteiten brief van de politie besproken. Aan de hand hiervan heeft de werkgroep de volgende prioriteiten voor de gemeente Oldambt vastgesteld .

Uitkomsten prioritering door leden van de werkgroep

Thema’s en aspecten Advies vanuit werkgroep IVB Omschrijving Toelichting

Prioriteit Veiligheidsveld 1 “ Veilige woon- Huidige aanpak bekijken en en leefomgeving ”: aspecten opnemen in het 1.1 sociale kwaliteit veiligheidsplan. Bijzondere 1.2 fysieke kwaliteit aandacht voor 1.3 objectieve veiligheid “Woonoverlast/burengerucht” 1.4 subjectieve veiligheid Aandachtspunt , nog geen Veiligheidsveld 2 “ Bedrijvigheid prioriteit en veiligheid ”: 2.1 Veilig winkelgebied Prioriteit Veiligheidsveld 3 “ Jeugd en Huidige aanpak bekijken en veiligheid ”: aspecten opnemen in het

24 3.1 Overlastgevende jeugd veiligheidsplan. Bijzondere 3.2 Criminele jeugd/individuele aandacht voor de probleemjongeren samenwerking bij 3.3 Jeugd, alcohol en drugs overlastgevende jeugd. 3.4 Veilig in en om de school Prioriteit Veiligheidsveld 4 “ Fysieke Huidige aanpak bekijken en veiligheid ”: aspect opnemen in het 4.1 Verkeersveiligheid veiligheidsplan

De conclusie kan luiden dat de werkgroep IVB heeft gekozen voor de volgende drie prioriteiten in het veiligheidsbeleid voor 2012-2016 :

1. Veilige woon- en leefomgeving, 2. Jeugd en veiligheid en 3. Verkeersveiligheid

3.2 Overige strategische uitgangspunten Bij de uitwerking van de drie prioriteiten worden de volgende strategische uitgangspunten gehanteerd:

1. Er wordt effectief samengewerkt met de partners in de veiligheidsketen 2. De integraliteit van de aanpak wordt geborgd door de brede definitie van veiligheid van de VNG methode kernbeleid Veiligheid te hanteren en de mogelijkheden te benutten van alle relevante partners in de diverse schakels van de veiligheidsketen (5 schakels: proactie, preventie, preparatie, repressie en nazorg) bij elk veiligheidsthema. 3. De integrale aanpak zal zoveel mogelijk SMART zijn door bij elk veiligheidsthema, voor zover mogelijk, streefwaarden op (maatschappelijke) effectindicatoren te benoemen. Er wordt dus niet alleen ‘meetbaar’ te werk gegaan maar er wordt ook gericht gekeken naar maatschappelijke veiligheidseffecten.

3.3 Strategische partners in de veiligheidsketen - Politie - Openbaar Ministerie - Jeugdzorg - OGGZ - CJG - Scholen - HALT - Reclassering - Brandweer - Woningcorporaties - Horeca - Handels- of winkeliersvereniging - Plaatselijk belang/dorpsbelang/wijkplatforms - Onderwijsinstellingen

3.4 Flankerend beleid Belangrijk flankerend beleid van het integraal veiligheidsbeleid is te vinden in:

- Keurmerk Veilig Ondernemen - Convenant Veilige School - Integraal jeugdbeleid - Horecaconvenant - Evenementenbeleid - Gemeentelijk rampenplan - Verkeers- en vervoersplan

25 - Prostitutiebeleid - Drugsbeleid - Horecabeleidsplan - Beleidsplannen van de politie en het OM - Drank- en horecaverordening - Algemene plaatselijke verordening - Beleidsvisie Externe Veiligheid - Antidiscriminatiewetverordening

Hoofdstuk 4 Prioriteiten In dit hoofdstuk worden de drie beleidsprioriteiten uitgewerkt. Bij elke prioriteit wordt ingegaan op de hoofdlijnen van de aanpak in de periode 2012-2016, de betrokken partijen en de doelstelling. De echte uitwerking vindt plaats in de uitvoeringsprogramma’s.

4.1 Veilige en leefbare wijken en buurten Beschrijving thema Essentie van dit thema is de borging van de sociale veiligheid van wijken en buurten. Het gaat daarbij om het voorkomen en aanpakken van overlast, verloedering en criminaliteit en het vasthouden en waar nodig verbeteren van het veiligheidsgevoel van de buurtbewoners .

Hoofdlijnen van aanpak

1. Aanpak fysieke kwaliteit De fysieke kwaliteit van de woonomgeving speelt een cruciale rol in de leefbaarheid en veiligheid in wijken en buurten. Een verloederde buurt zorgt voor onveiligheidsgevoelens en kan leiden tot afnemende betrokkenheid van bewoners bij de woonomgeving en tot nieuwe criminaliteit. Er zal dan ook onverminderd ingezet worden op een goed kwaliteitspeil van de fysieke woonomgeving.

2. Aanpak sociale kwaliteit De aanpak van de sociale kwaliteit heeft vooral betrekking op de preventie en aanpak van woonoverlast, drugsoverlast en overige overlast van problematische individuen. Samen met de ketenpartners worden uitvoeringsplannen ontwikkeld om deze overlast te verminderen.

3. Aanpak Huiselijk Geweld Onder huiselijk geweld wordt verstaan: geweld dat door iemand uit de huiselijke kring of familiekring wordt gepleegd. Dit soort geweld tast de persoonlijke integriteit van betrokkenen aan en kan zowel geestelijk, lichamelijk of seksueel van aard zijn. Bij huiselijk geweld zijn er 3 sporen waarvoor kan worden gekozen; 1. Bij ernstige zaken kan aan de pleger een huisverbod worden opgelegd. De coördinatie hiervan berust bij het ASHG Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld Groningen, in overleg met de gemeentelijke afdeling OOV en evt. de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (Oggz) en Centrum Jeugd en Gezin (CJG). 2. Bij minder zware huiselijk geweldszaken kan er een vrijwillig traject worden starten met achterblijver(s) en/of de pleger op voorwaarde dat betrokkenen een zgn. instemmingverklaring hebben ondertekend op basis waarvan zij verklaren hulp te aanvaarden. De coördinatie daarvan berust bij het Oggz-netwerk en - indien er kinderen bij betrokken zijn - bij de coördinator CJG. 3. Er zal te allen tijde aandacht zijn voor eventuele kinderen die aanwezig waren bij- of getuige waren van het geweld. Deze groep kan namelijk - naar uit onderzoek is gebleken - over 15 of 20 jaar de nieuwe groep plegers en achterblijvers zijn. De coördinatie hiervan berust eveneens bij de Oggz- en CJG-netwerken . Deze aanpak zal de komende jaren worden voortgezet.

4. Opzetten meerplegeraanpak Voor de aanpak van de lokale meerplegers wordt een plan van aanpak opgesteld door de ketenpartners. Het doel van de aanpak is het verminderen van overlast door crimineel gedrag van meerplegers, door een geïntegreerde aanpak. Ook de nazorg aan ex-gedetineerde meerplegers wordt in het plan van aanpak meegenomen.

26

Betrokken partijen: - Gemeentelijke diensten - Plaatselijk belang/dorpsbelang en wijkplatforms - Politie - Openbaar Ministerie - Verslavingszorg - OGGZ - CJG - Reclassering - Woningcorporatie - Handels- of winkeliersvereniging

4.2 Jeugd en Veiligheid

Beschrijving thema Bij opgroeien hoort grenzen verkennen. Kinderen, pubers en adolescenten hebben een gezonde neiging om te experimenteren. Dit kan echter ook leiden tot grensoverschrijdend en strafbaar gedrag. Vroegtijdige inzet op gezins-, school en wijkniveau kan voorkomen dat grenzen worden overschreden. Binnen het thema Jeugd en Veiligheid wordt het hele spectrum van proactie, preventie, curatie en repressie gebruikt om de jongere op het rechte pad te houden .

Hoofdlijnen van aanpak

Aanpak jeugdgroepen Rondhangende jongeren kunnen voor een onveilig gevoel in de buurt zorgen. Helemaal als er ook sprake is van baldadigheid, vandalisme of nog erger. Gemeente, politie en OM brengen jongerengroepen in beeld volgens de methode Beke. Hierbij worden jongerengroepen ingedeeld in vier categorieën: aanvaardbaar, hinderlijk, overlastgevend en crimineel. Recent is volgens deze methode geïnventariseerd of – en hoeveel jeugdgroepen er in Oldambt actief zijn. Hieruit kwam naar voren dat binnen de gemeente Oldambt een aantal hinderlijke jeugdgroepen actief zijn. De gemeente is regisseur als het gaat om de aanpak van hinderlijke en overlastgevende jeugdgroepen. Aanpak van een criminele jongerengroep echter valt onder de verantwoordelijkheid van de politie. Een dergelijk groep is in Oldambt niet actief. De gemeente Oldambt gaat samen met de ketenpartners een aanpak voor dit soort hinderlijke/overlastgevende jeugdgroeperingen ontwikkelen. De politie en het Centrum voor Jeugd en Gezin zullen hierin een grote rol spelen. De politie zal overlastgevende/criminele jeugdgroepen in kaart brengen en dit steeds actueel houden. Nieuwe signalen zullen direct worden gedeeld met de ketenpartners.

Doelstelling: In de gemeente zijn geen hinderlijk of overlastgevende jeugdgroepen actief. .

Alcohol en jongeren De combinatie alcohol en jongeren zorgt maar al te vaak voor problemen. Op het gebied van overlast en veiligheid maar ook voor de gezondheid van de betreffende jongeren. Uit de Jeugdgezondheidsenquete 2008/2009 van de GGD Groningen blijkt dat jongeren op 12/13 jarige leeftijd soms al flink drinken. 14% van hen zegt in de afgelopen 4 weken per keer minstens 5 glazen alcohol te hebben gedronken. Voor de 14/15 jarigen is dat percentage al opgelopen tot 39% en bij de 16/17 jarigen ligt het rond de 60%. Er is een sterke relatie met de sociaal economische status. In deze regio liggen de percentages dus naar verwachting nog hoger. De cijfers geven een verontrustend beeld. Vergeleken met vorige jaren lijken ze echter niet langer te stijgen.

De gezamenlijke gemeenten in Groningen, het Openbaar Ministerie, de Regiopolitie Groningen en de GGD Groningen hebben, gezien het gezamenlijke belang, gekozen voor een eenduidige beleidsmatige benadering en hebben daarom in 2011 een convenant getekend met een looptijd van 5 jaar. Hierin zijn een aantal algemene doelstellingen geformuleerd en een aantal doelstellingen op korte termijn.

27 Algemene doelstellingen Jongeren drinken tot hun 16 e jaar geen alcohol, en gaan vanaf hun 16 de jaar hier verantwoord mee om Ouders van jongeren tot 18 jaar nemen hun verantwoordelijkheid voor het leren omgaan met alcohol

Beleidsdoelen op kortere termijn 1. In 2016 is het percentage basisschoolleerlingen dat in de Jeugdgezondheidsenquete aangeeft ooit alcohol te hebben gedronken gedaald tot 25%. 2. Het percentage jongeren van 15 jaar dat in de Jeugdgezondheidsenquete 2016 aangeeft de afgelopen vier weken alcohol te hebben gedronken is gedaald tot 40% (in 2008, 60%) 3. Uit de Jeugdgezondheidsenquete 2016 blijkt dat het percentage zelfverklaarde ‘bingedrinkers’ (5 of meer glazen alcohol per keer) onder de 18 jaar, is gedaald tot 25% (in 2008 39%). 4. Het aantal ouders dat volgens hun kinderen onder de 16 jaar toestemming geeft voor het alcoholgebruik of hier niets van zegt is volgens de Jeugdpeiling 2016 gedaald tot 15% (in 2008 26%).

Betrokken partijen GGD Groningen Politie Openbaar Ministerie Jeugdwerk Jeugdzorg OGGZ Scholen Jeugdreclassering Gemeentelijke diensten Centrum Jeugd en gezin

4.3 Verkeersveiligheid

Beschrijving thema Verkeersveiligheid kan onderscheiden worden in objectieve verkeersveiligheid, subjectieve verkeersveiligheid en verkeers- en parkeeroverlast. In de landelijke gebieden van Oldambt zijn er andere problemen met verkeersveiligheid dan in de meer stedelijke gebieden. Bij de aanpak van verkeersonveiligheid wordt hier rekening mee gehouden. Objectieve onveiligheid is meetbaar. Bij bepaalde ongevallen (meestal degenen waarbij letsel ontstaat) wordt de politie benaderd voor afhandeling hiervan. Deze gegevens worden centraal verzameld. Daarnaast is er sprake van subjectieve onveiligheid. Inwoners en weggebruikers kunnen zich onveilig voelen en maken daar melding van. Het is vervolgens een gemeentelijke taak om al of niet actie te ondernemen. De gemeente hanteert hierbij de PODO-aanpak (Probleem, Oorzaak, Doel, Oplossing). Daarnaast kan er sprake zijn van verkeers- en parkeeroverlast. Dit heeft alles met bereikbaarheid te maken. De vraag naar parkeerplaatsen kan groter zijn dan het aanbod. Ook kan de wegcapaciteit niet toereikend zijn voor de intensiteit met congestie (file) tot gevolg.

Hoofdlijnen van aanpak In de aanpak zal worden gekozen voor infrastructurele maatregelen waar het kán en handhaving waar het moet . Met betrekking tot de handhaving geldt dat de speerpunten voor de politie op provinciaal niveau worden bepaald. Dit betreft een groot aantal aandachtsgebieden. Op gemeentelijk niveau kan capaciteit van de politie worden ingezet mits het probleem goed inzichtelijk is gemaakt. Op het gebied van verkeer zijn er al een aantal plannen vastgesteld. Deze zullen komende jaren integraal worden uitgevoerd. Dit zijn: 1. Het Gemeentelijk Verkeer en Vervoers Plan (GVVP). In het GVVP zijn de belangrijkste verkeersproblemen en de maatregelen opgenomen die de komende jaren worden uitgevoerd. Naast infrastructurele maatregelen is er in het GVVP ook ruimte voor verkeerseducatie. 2. De Parkeernota.

28 In de Parkeernota worden, op basis van parkeeronderzoek, oplossingen geboden voor geconstateerde parkeerproblemen. 3. Het activiteitenplan van Veilig Verkeer Nederland (VVN), afdeling Oldambt. In dit plan staan diverse acties die lopende het jaar door VVN worden georganiseerd. Het gaat dan vooral om educatieve acties om het verkeersgedrag te verbeteren of op het gewenste peil te krijgen.

Bij de uitvoering van deze plannen kan gebruik worden gemaakt van het nieuwe verkeersmodel. Dit is een geautomatiseerde weergave van de verkeersstromen in de gemeente Oldambt. Door inzage in ruimtelijke ontwikkelingen zijn de verkeersstromen ook voor de toekomst (2020) in beeld te brengen zodat verkeersproblemen (vooral bereikbaarheidsproblemen) tijdig in beeld worden gebracht en opgelost kunnen worden.

Betrokken partijen Gemeente Politie Scholen Openbaar Ministerie Veilig Verkeer Nederland

Hoofdstuk 5 Organisatie en coördinatie

Werkgroep Integraal Veiligheidsbeleid Om een Integraal Veiligheidsbeleid te kunnen realiseren is er regelmatig overleg nodig tussen de verschillende partners. Daarom is er in Oldambt een werkgroep integraal veiligheidsbeleid opgericht. Hierin zijn de volgende organisaties/functionarissen vertegenwoordigd.

Functie Portefeuillehouder Openbare Orde & Veiligheid Afdeling Advies, medewerker Openbare Orde & Veiligheid OGGZ coördinator Politie, projectleider Jeugd/jongerenwerk Afdeling Beheer&Realisatie Economische Zaken

Ook zijn er een aantal strategische veiligheidspartners. Deze maken geen deel uit van de werkgroep maar zullen wel betrokken worden/ingezet worden bij de verschillende veiligheidsthema’s.

Strategische veiligheidspartners: - Openbaar Ministerie - Jeugdzorg - Jeugdwerk - CJG - OGGZ - Reclassering - Woningcorporaties - Handels- of winkeliersvereniging - Plaatselijk belang/dorpsbelang/wijkplatform - Onderwijsinstellingen

Termijnen en uitkomsten van het proces De Kadernota Integraal Veiligheidsbeleid geldt voor de duur van vier jaar. De kadernota wordt na vaststelling door de gemeenteraad geconcretiseerd in een drietal integrale uitvoeringsprogramma’s. Bij de uitwerking hiervan wordt samengewerkt met de partners in de veiligheidsketen. Hierbij zal de brede definitie van veiligheid van de VNG methode kernbeleid worden gebruikt. De aanpak zal zo SMART mogelijk zijn. Streefwaarden op (maatschappelijke)

29 effectindicatoren worden benoemd. Dus niet alleen ‘meten’ maar ook gericht kijken naar maatschappelijke veiligheidseffecten.

De uitvoeringsprogramma’s worden door het College vastgesteld en ter kennisneming aan de raad gestuurd. Tegen het einde van ieder jaar vindt er een evaluatie plaats en wordt het beleidskader opnieuw tegen het licht gehouden. Op basis daarvan wordt een nieuw programma opgesteld.

Planning Processtappen:

Stap 1 Opstart Stap 2 Veiligheidsanalyse Stap 3 Prioritering Stap 4 Opstellen van kadernota IVB Stap 5 Opstellen van de uitvoeringsprogramma’s Stap 6 Van beleid naar uitvoering

De eerste drie stappen zijn gezet. Met deze kadernota wordt stap 4 gezet.

Planning Datum Activiteit 25 mei 2011 Startnotitie; vaststelling door de Raad April/mei 2011 Veiligheidsanalyse Juni 2011 Prioritering IVB Najaar 2011 Kadernota opstellen November/December 2011 Vaststelling kadernota door de Raad Begin 2011 Vaststellen Uitvoeringsprogramma’s door college

Begroting Het bestaand beleid en de projecten zijn begroot. Wanneer er zich nieuwe projecten of nieuw beleid voordoen, zal hier geld voor gereserveerd moeten worden.

Afdeling OOVAJZ Gemeente Oldambt

30

31