Literatuuroverzicht 1999 Van De Vroomheidsgeschiedenis, ,:

1 8j und Stefan Sudmann vorbereitet wird. Zu wünschen wären darüber hinaus weitere - ..;.'f1;; . .;... Übersetzungen prominenter geschichtlicher Texte aus der Devotio moderna, insbeson• :.,,\ ., ..... _:_ dere der Chronik des Rudolf Dier van Muiden aus dem Florenshaus in Deventer sowie· ,-t der Werke des Johannes Busch. Literatuuroverzicht 1999 van de vroomheidsgeschiedenis, ,: .. ,.i1•,,. Thomas Koek ",.~li. •. voornamelijk in de Nederlanden Westfälische Wilhelms-Universität Münster ·il~ .. ,,, . . ;!' .. (met aanvullingen uit vorige jaren) .-irf! •• ,;·&·:--1 ~:,. ~':'J ~. •. G. FAIX, Gabriel Biel und die Brüder vom gemeinsamen Leben. Quellen und Unter• Frans HENDRICKX suchungen zu Verfassung und Selbstverständnis des oberdeutschen Generalkapi• tels. Tübingen: Mohr Siebeck, 1999. (Spätmittelalter und Reformation. Neue -;J, i::," Reihe 11). XI-423 pp. Prijs: DM 168. 'i h: ' ~ ~..:: ·~. ! ';,'f.· Het onderhavige werk is een uitermate verdienstelijke studie naar de organisatievorm t: , ~ ~- I. - BIBLIOGRAFIE van het Zuid-Duitse generale kapittel van de . broeders des gemenen levens : t :~ ,; (Fraterherren) en de rol hierin van Gabriel Biel (1410?-1495), dompredikant van _+:r~-<5 A. ALGEMEEN Mainz, die zich in de herfst van zijn leven tot de Fraterherren bekende en in dat i .• J ·, :' kader theologieprofessor in Tübingen, adviseur van de landsheer van Württemberg en ;,j ·;,.; 1. Bibliographia intemationalis spiritualitatis. A Pontificio Instituto Spiritua• organisator van het Zuid-Duitse generale kapittel werd. Tot aan deze dissertatie werd _ .~~ .. ; ' litatis O.C.D. edita. DL 31: Bibliographia anni 1996. Roma, Teresianum, de schatplichtigheid van Biel aan de devote spiritualiteit en levensinrichting slechts ~} ~: 1999, XXXI-(1)-532-(4) p.1 afgeleid uit de manier waarop hij in zijn Tractatus de communi vita clericorum sprak -~ t] ,., over het samenleven zonder geloften. G. Faix bezorgde in deze studie hiervan een ,O, · __,.~ '/~ · 2. Elenchus bibliographicus 1999. - Ephemerides theologicae Lovanienses, 2 goede kritische editie naar het enig bekende handschrift KB Den Haag 75 G 58, met -""~-. rf 75, 1999, fase. 2-3, 688* p. een bronnenapparaat waaruit de invloed van Gerard Zerbolts Super modo vivendi · ,a- • · · 3; M. HAVERALS, a.a., Bibliographie. Avec la collaboration de E. LoucHEZ & .r. .• ,-1 3 devotorum hominum simul commorantium onloochenbaar blijkt. Faix editeerde i• .~ t1.:_·,;· < D. V ANYSACKER. - Revue d'histoire ecclésiastique, 94, 1999, 610* p. bovendien de door Biel en Graaf Eberhart van Württemberg vervaardigde statuten " lt:- 4. Frans HENDRICKX, Literatuuroverzicht 1998 van de vroomheidsgeschiedenis, -c.i.-~· ·::. . van St. Peter te Schönbuch, getiteld Ain büchlin inhaltend die Stifftung des Stif ts fcc- voornamelijk in de Nederlanden (met aanvullingen uit vorige.jaren), - Ons 4 Sannt Peters zum Ainsidel im Schainbuch, Biels Collatio en de statuten van het Zuid• geestelijk erf, 73, 1999, p. 257-370. · ,:: -~- -.,,~, Duitse generale kapittel. Uit zijn vergelijking van deze werken onderling, met· de • • . • .:'lrt,·._,' Consuetudines van het broederhuis van Zwolle en Herford en met de Statuta capitu• . •;; ,i. lis windesemensis, wordt zonneklaar dat de levensvorm die in het kapittel door toe• ·.Jï- ·· -;} . . B. HANDSCHRIFT. DRUK. ARCHIEF EN BIBLIOTHEEK doen van Biel was ontwikkeld eerder als quasi-monastiek dan als semi-religieus moet worden gekarakteriseerd. Bovendien toont Faix aan dat het levensmodel dat Biel ont• wikkelde door de broeders die zich in het Münsters .Colloquium aaneensloten, een \Algemeen belangwekkende inspiratiebron was. Onduidelijk blijft evenwel of Biels affiniteit met 5. [15de-16de eeuw] Die Buchkultur im 15. und 16. Jahrhundert. 2. Halbband. de idealen van de devoten in termen van compatibiliteit of in termen van schatplich• Hg. vom Verstand der Maximilian-Gesellschaft & Barbara TIEMANN. Ham• tigheid moet worden verklaard. Zicht op de randvoorwaarden waarin de spiritualiteit 5 van de Moderne Devotie kon beklijven in leven en werk van Biel is een vereiste voor burg, Maximilian-Gesellschaft, 1999, 423-(3) p., ill. een conclusie omtrent de aard van zijn verhouding tot de Moderne Devotie. G. Faix 6. [Bibliografie] Bibliographie der Buch- und Bibliotheksgeschichte (BBB). stelt immers ook vast dat Biel bij de ontwikkeling van 'zijn' semi-monastieke levens- "" DL 17: 1997. Mit Nachträgen aus den Jahren 1980 bis 1996. Bearbeitet von vorm een eed op de armoede, zuiverheid en gehoorzaamheid aanvaardde die welis- waar niet de iure als professie kan worden geduid, maar toch meer bindend was dan , -~~ bijvoorbeeld de Conclusa et proposita, sed non vota. Biel zal door de ontkoppeling ,,. - 1.In totaal 8346 nummers, waarvan nrs. 4918-7956 de Historia spiritualitatis betreffen (p. 271- 453). van de geloften en de evangelische raden, hierin besloten, aan de laatste hun zeg- ·~ . ~- , r· 2 In totaal 12933 nummers, waarvan nrs. 9678-10396 de Theologia ascetico-mystica, door J. HAERs gingskracht hebben willen teruggeven, omdat ze in de vorm van proposita geen kerk- -~_:,,:'l.Ji ,, & T. MERRIGAN (p. 454*-487*) betreffen. rechtelijke veiligheid garandeerden. Maar in hoeverre liet hij zich leiden door de 3 In totaal 8280 nummers. Voorafgegaan door Notices brèves (korte boekbesprekingen) en Chroni• devote spiritualiteit? Dit is een vraag waaraan Faix in zijn onderzoek niet is toege- :-i,,.a·, que (per land melding van benoemingen, congressen, lopend onderzoek, necrologia, tentoonstel- komen, maar die de moeite van het beantwoorden waard is. Biel heeft zich tot de lingen ... ). Moderne Devotie bekend, maar over zijn schatplichtigheid aan de geestelijke werken _;r 4 In totaal 1272 nummers. 5 Vervolg op Lit. 1995, nr. 10. Bundelt 5 bijdragen: zie nrs. 48-49, 407,431, 905. uit devote kringen is nog niets bekend. ~,;:.li;i Paul van Geest ,r: ;( .9 [) J !11 Horst MEYER. Bad Idburg, Bibliographischer Verlag Dr. Horst Meyer, 1999, :·.· . .:.1 ..•.•. _ Harrassowitz, 1996, L-464 p., 18 afb. (Beschreibendes Verzeichnis der 638 p.6 • --• 1 Handschriften der Stadtbibliothek zu Trier. Neue Serie, 1). ' -·•-.. a, 1"1 · 7. [Bijbels. Deventer] Frank VAN WIJK, Van middeleeuws handschrift tot 14. [Wenen] Otto MAZAL & Rosemary HILMAR, Katalog der abendländischen . ,. ~· Statenvertaling: bijbels uit de collectie van de Athenaeumbibliotheek. Cata• --'~;, Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek. "Series nova" logus bij een expositie in de Athenaeumbibliotheek te Deventer 1 juni - ~-Jl: (Neuerwerbungen). DL 5/1: Cod. Ser. n. 4801-4851 und Ser. n. 9249-9999, ·--:- ~. Katalogtekst. DL 5/2: ( ... ), Register. Wien, Hollinek, 1997, 522 p.; 284 p. 1 augustus 1999. Deventer, Athenaeumbibliotheek, 1999, 13-(3) p., 4 afb. ~·:-h 8. [Reproductie. Schrift en miniaturen] Johann-Christian KLAMT, Zur Repro• (Museion. Veröffentlichungen der Österreichischen N ationalbibliothek, duktionsgeschichte mittelalterlicher Schriftformen und Miniaturen in der --~- neue Folge, 4. Reihe: Veröffentlichungen der Handschriftensammlung, 8 Neuzeit. I. Das 17. und 18. Jahrhundert. II. Die erste Hälfte des 19. Jahr• Bd. II, 5/1-2). ~ .... ~ - [Zwolle] Middeleeuwse boekproduktie in Zwolle. [Catalogus]. [Zwolle, hunderts. - Quaerendo, 29, 1999, resp. p. 169-207, 247-274. -~ . "' 15 . -1- - .""~ ~I~- - ,:-~ Provinciaal Overijssels Museum, 1995], (16) p., ill. :c1!~ ,~"! * Handschrift . ;::;..: ~ i:t;, ,, 16 . [Bibliografie] Pierre CoCKSHAW & F.O. BüTTNER (eds.), Bulletin codico• 9. [Arnhem] Harry Chr. VAN BEMMEL, Catalogus van de handschriften aan• . . ,~- ~ - ' logique. Avec la collaboration de S. BERNARDINELL0, P. JoD0GNE, B. VAN wezig in de Bibliotheek Arnhem. Samengesteld door( ... ). Hilversum, Ver• ~'f\~·~t DEN ABEELE & C. VAN DEN BERGEN-PANTENS. - Scriptorium, 53, 1999, loren, 1999, 276 p., 41 afb. ,-~r- p. 1 *-288*.9 10. [Echternach, Lindisfarne] Nancy NETZER, Die Arbeitsmethoden der insu• • '.:t"~- 17. Gazette du livre médiéval. Bulletin semestriel. N°5 33-35. Villejuif, C.N.R.S.• ,:•r>··~,! ..,r -- 10 laren Skriptorien. Zwei Fallstudien: Lindisfarne und Echternach. - Die il •• ' _·y ~-: U.M.R., 1999, 108 p., ill.; 116 p., ill. Abtei Echternach (= nr. 528), p. 65-83. ' --~(- 18. Joseph VAN DER STRAETEN, s.j., Catalogues de manuscrits latins: inventaire ll. [Parijs] Marie-Pierre LAFFITTE & Jacqueline ScLAFER (eds.), Catalogue __ ,,:, ~:• hagiographique. Vingt-deuxième série. - Analecta Bollandiana, 117, 1999, 5 .. ~ général des manuscrits latins, n° 8823 à 8921, par Française BLÉCHET, . ·,1l· ." .. p. 394-419.11 Marie-Française DAM0NGE0T, Mathieu LESCUYER & Marie-Hélène TosNIÈRE. :-;; ,;.:-;.. 19 . [Bibliotheek- en boekgeschiedenis. Bronnen] Rita SCHLUSEMANN, Jos.M.M. Paris, Bibliothèque nationale de France, 1997, xxrn-(1)-293-(5) p. + pl. A-H, HERMANS & Margriet HOOGVLIET (eds.), Sources for the history of medie• 7 ·:; · ·c1i' ':" pl. I·XXXII + (2) p. r-,··i:: val books and libraries. Groningen, Forsten, 1999, :xxrn-(1)-428 p., ill. 12. [Rijnland] Günter GATTERMAN (ed.), Handschriftencensus Rheinland. (Boekhistorische reeks, 2).12 Erfassung mittelalterlicher Handschriften im rheinischen Landesteil von · -I" 20. [Bibliotheekcatalogi. Zuidelijke Nederlanden] Albert DER0LEZ & Benjamin Nordrhein-Westfalen mit einem Inventar. Hg. von ( ... ), bearbeitet von VICTOR (eds.), Corpus Catalogorum Belgii. The medieval booklists of the Heinz FINGER & Marianne RrETITh1ÜLLER e.a. DL 1: Aachen (Diözesan• ~-(:} -,~ .~ Southern Low Countries. DL 3: Counts of Flanders, Provinces of East 1 archiv) bis Köln (Diözesan- und Dombibliothek) / (Nr. 1-1327). DL 2: ')~1 ~;::; ' Flanders, Antwerp and Limburg. Edited with the collaboration of Wouter ,j Köln (Erzbischöfliches Diözesanmuseum) bis Xanten (Stiftsarchiv und BRACKE, Michel OosTERB0SCH & Jan Willem KLEIN, Brussel, Paleis der -bibliothek), Historisches Archiv der Stadt Köln / (Nr. 1328-2557). DL 3: Academiën, 1999, 328 p.+ 3 buitentekstafb., 1 kaart (6 p.).13 Registerband. Wiesbaden, Reichert, 1993, xvn-(1)-1625-(1) p. (doorlopend). (Schriften der Universitäts- und Landesbibliothek Düsseldorf, 18). ' - 13. [Trier] Betty C. BusHEY, Die deutschen und niederländischen Handschrif• 8 DL 1: Cod. Ser. n. 1-1600, von Otto MAZAL & Franz UNTERKIRCHER (Wien, Prachner, 1965).

ten der Stadtbibliothek Trier bis 1600. Neu beschrieben von ( ... ). Wiesbaden, -~ ~ pr:,, DL 2/1-2: Cod. Ser. n. 1601-3200, von ... (Wien, Prachner 1963). Dl. 3: Cod. Ser. n. 3201-4000 ,.. . ,- '½=·1 t::;', ';' von ... (Wien, Prachner, 1967). DL 4: Cod. Ser. n. 4001-4800 von Otto MAZAL (Wien, Hollinek, '~.,~ :·:~ 1975). . 9 6 Voortzetting van Lit. 1998, m. 9. -" .. : r: In totaal 700 nummers. 7 De beschrijving van het oude Latijnse fonds, tot dusver verschenen in 12 delen [dl. 1: 1-1438, 10 Bevat ook een Chronique met de volgende bestanddelen: vient de paraître/ä paraître, nouvelles 1939, herdruk 1965; dl. 2: 1439-2692, 1940, herdruk 1965; dl. 3: 2693-3013A, 1952; dl. 4: 3014- revues et séries, internet, projets, recherches, documentation, colloques et congrès, conférences et 3277, 1958; dl. 5: 3278-3535, 1966; dl. 6: 3536-3775B, 1975; dl. 7: 3776-3835, 1988; Tab/es séminaires, stages et formation, expositions, nouvelles des bibliothèques. des t. Iet II, 1968 (1 bd.); Tab/es des t. III-VI, 1981-1983 (3 bdn.); Tab/es dut. 7, 1991 (1 bd.)], 11 Vervolg op Lit. 1998, m. 23. wordt vervolgd met de ms. 8823-11503 die tot op heden slechts summier en onvolledig werden 12 Bundelt, exclusief het inleidend artikel van Jos.M.M. HERMANS, Sources for the history of beschreven door Léopold DELISLE, Inventaire des manuscrits conservés à la Bibliothèque impé• medieval hooks and libraries. Possibilities and limitations, p. XI-XXIII, 23 bijdragen verdeeld over riale sous les ri" 8823-11503 du fonds latin, in: Bibliothèque de l'École des chartes, 23, 1862, de volgende themata: Codicological evidence (4), Textual information (7), Visual aspects (5), p. 277-308, 469-512 en 24, 1863, p. 185-236. De tussenliggende ms. 3836-8822 werden reeds '"".J:· Current research - Thematic approaches (3), Inventorising medieval books (4). Zie o.m. voldoende op een gedetailleerde wijze behandeld in de Catalogus codicum manuscriptorum Biblio• nrs. 21, 23-24, 69, 246, 248, 261, 537, 709, 718, 907-909. -:,_""-t.e 13 thecae regiae, dln. 3-4: [Codices Latini], Parijs, 1744. Vervolg op Lit. 1994, m. 27. ,:.,~,." 23.v ,2j3 21. [Bijbels] Marilena MANIACI, Denis MUZERELLE & Ezio ORNATO, Une ~·- ..... 32. R. JANSEN-SIEBEN (ed.), 's Levens felheid in één band: handschrift• bible ... mais encore? Le portrait des manuscrits bibliques dans Ia catalo• ~~I' Van Hulthem. [Catalogus van] tentoonstelling georganiseerd in de Konink• graphie moderne. - Sources for the history of medieval books and Iibra• lijke Bibliotheek van België, Schenkingenzaal, van 9 april tot 22 mei i' '-'_,·~, . .·.. ries (= nr. 19), p. 291-309. -i 1 ;.. 1999. Brussel, Centrum voor de Bibliografie van de Neerlandistiek, 1999, 22. [Bindkunst] J.A. SzIRMAI, The archaeology of medieval bookbinding. 147-(3)p., ill. Aldershot - Sydney, Ashgate, 1999, XVI-352 p., ill. 1:'' 33. M.E.M. }UNGMAN, Repertorium van teksten in het handschrift-Van Hulthern 23. [Boekenlijsten. Gouda] Jan Willem KLEIN, Un inventaire peut en cacher un f (hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623). Cd-rom met ' ·.j, l . Il, autre. Quelques remarques sur les inventaires de livres à Gouda (1450- ',.,, . : .:_,_ een Inleiding door ( ... ) in samenwerking met J.B. VOORBIJ. Hilversum, -~ ~ . . ~- 1:1i 1650 environ). - Sources for the history of medieval books and libraries Verloren, 1999, 96 p., 11 afb., 4 fig. + CD-ROM. (= nr. 19), p. 135-146.14 34. Hans VAN DIJK, 's Levens felheid in één band: handschrift-Van Hulthem. 24. [Colofon] E.A. OVERGAAUW, Where are the colophons? On the frequency Dossier opgesteld door( ... ). Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, of datings in late-medieval manuscripts. - Sources for the history of •' .,j ·. 1999, (6)-44-(14) p., 6 afb.17 -···--• ·' ; 1 '., medieval books and libraries (= nr. 19), p. 81-93. ':-~ _..··. . 25. [Commentaarhandschriften] Jacques-Hubert SAUTEL, Essai de terminilogie i:" .,_::. ..' l ';.,.,, Druk de la mise en page des manuscrits à commentaire. - Gazette du livre l;.-,•. ••-. t' :- médiéval, nr. 35, 1999 (automne), p. 17-31. ;.J.., 35. [Artesië, Picardië, Vlaanderen] Albert LABARRE, Répertoire bibliographi• ~ ;f. 26. [Handschriftenkunde. Duitsland] E.A. OVERGAAUW, Paläographie und l,, que des livres imprimés en France au xvme siècle. Dl. 13: Artois, Flandre, '•I I '!!';'. 1:1' Kodikologie in Deutschland. Philologen, Historiker und Bibliothekare. - Picardie, 7: Lille I (1701-1740). Baden-Baden & Bouxwiller, Koerner, 1,,, Gazette du Iivre médiéval, nr. 35, 1999 (automne), p. 46-52. ~-~ 1999, 1740-(1) p. (Bibliotheca bibliographica Aureliana, 176).18 ,IÏ 27. [Kloosterhandschriften, Middelnederlandse. Nederlanden] E.A. OVER• j ~- . * 1 l: GAAUW, Handschriften, kloosterbibliotheken en Middelnederlandse lite• .1 1 ..1 i 36. [Bijndop] Wim VAN ANRoou, Jacob Bijndop (t 1482) from Kampen on the j ratuur. - Millennium. Tijdschrift voor middeleeuwse studies, 13, 1999, invention of the art of printing. - Quaerendo, 29, 1999, p. 208-218. ,;: .'.1 ~ . ,l:1 p. 37-44. 37. [De GruyterJ Anne-Katrin ZIESAK, Walter de Gruyter Publishers 17 49-1999. : 1 28. [Middelnederlandse handschriften. Brussel] Jan DESCHAMPS & Herman With contributions by Hans-Robert CRAM, Kurt-Georg CRAM & Andreas MULDER, Inventaris van de Middelnederlandse handschriften van de TERWEY. Translated [from German] by Rhodes BARRETT. Berlin & New Koninklijke Bibliotheek van België (voorlopige uitgave). Tweede afleve• York, De Gruyter, 1999, xn-280 p., (kleuren)ill.19 f ring. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 1999, vrn-99-(1) p.15 >,,..,·..~ ·:i·-: ",~;'i. . 38. [Leeu] Willem HEIJTING, Success in numbers. A bibliometrie analysis i'l_ 3!' .· 29. [Verzamelhandschrift, Geraardsbergse] J. REYNAERT, De verborgen zijde .. •;~ 4:.~- of the publications of Gheraert Leeu. - Quaerendo, 29, 1999, p. 275- 'iJ : ~-~ ,..r.. van de middeleeuwse kopiist. Over de functie en de samenstelling van het 296. dl Geraardsbergse handschrift. - Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse let• - .• ,!' :. 39. [Martens] Michel OOSTERBOSCH, Duizend brevieren en diurnalen. Een terkunde in de Nederlanden, 6, 1999, p. 41-52. -1· ' -~~!: drukkerscontract met Dirk Martens uit 1507. - De Gulden Passer, 75, 1:1 30. [-, Van Hulthemse] Herman BRINKMAN & Janny SCHENKEL (eds.), Het -··,·~,~~, 1997, p. 121 handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van Bel• 40. [Ravescot] Georges CoLIN, A new list of the bindings of Ludovicus Raves• gië, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door( ... ). 2 dln. Hilversum, cot. - Incunabula. Studies in fifteenth-century printed books (= nr. 66), Verloren, 1999, 1291-(5) p., 62 afb., 5 fig., 6 tab. (doorlopend). (Middel• p. 353-370. eeuwse verzamelhandschriften uit de Nederlanden, 7). 41. [Vinck] Alfons K.L. Tmrs, Van kleine kopergravures naar lithografische 31. R. JANSEN-SIBBEN (ed.), Handschrift-Van Hulthem (KBR, 15.589-623). wandprenten. Religieus beeldmateriaal van de Antwerpse drukkerij-uit• Facsimile. Inleiding: P. CocKSHAW. Brussel, Centrum voor de Bibliografie geverij Michiel Vinck (ca. 1824-1841). - Volkskunde, 100, 1999, p. 283- 1!1, van de Neerlandistiek, 1999, (16) p.+ 241 fol." 313. *

\-- ~:: --~·-~ 14 Betreft drie boekenlijsten, o.a. van de collaciebroeders (1630) en van de reguliere kanunniken .... .r . : ..-··-j,!! van Stein (1637). 17 Naar aanleiding van de tentoonstelling vermeld onder nr. 32. 1 15 ,- .. 18 Voortzetting van Lit. 1998, nr. 29. ~' ]· ~ Vervolg op Lit. 1998, nr. 40. 16 11 · Facsimile vervaardigd bij de restauratie van het handschrift met het oog op de tentoonstelling ;;:i. '"_i· 19 Publicatie naar aanleiding van een tentoonstelling in de Berlijnse Staatsbibliothek van 30 sep• in de Koninklijke Bibliotheek van België (9 april - 22 mei 1999). ·•t r "'i· .. , tember tot 20 november 1999.

1 !1 ' 1! J,'!Jl..f 2_qr- 42. [Bibliografie] Elly CocKX-lNDESTEGE (ed.), Kroniek van het gedrukte boek .. 54. [Gutenberg-Bijbel] Roland FOLTER, The Gutenberg Bible in the antiquarian in de Nederlanden tot 1940. Afl. 25. - Archief- en bibliotheekwezen in book trade. - Incunabula. Studies in fifteenth-century printed books (= nr. 20 België, 70, 1999, p. 313-390. 66), p. 271-351. 2 43. Lexikon des gesammten Buchwesens - LGB . Hg. von Severin CoRSTEN, 55. [Incunabelen. Nederlanden] Gerard VAN THIENEN & John GOLDFINCH, ,1 Stephan Fusssr. & Günther PFLUG. Dl. 5, afl. 40: Partwork - Photon. -. ;{,'l~ "'; Incunabula printed in the Low Countries. A census. Nieuwkoop, De Graaf, Dl. 6, afl. 41: Phraseologie - Prämonstratenserbibliotheken; afl. 42: Prae• '~~ ~ ,,- 1999, LIX-(1)-636 p. (Bibliotheca bibliographica Neerlandica, 36). .1 11 ,_ Lo,..._ 1 .. ;· neste - Rährnchen. Stuttgart, Hiersemann, 1999, p. 561-642 (afl. 40), ill.; Jj t:~ 56. [Veilingen. Antwerpen] Pierre DELSAERDT & Dries V ANYSACKER, Reper• p. 1-160 (afl. 41-42), ill. torium van Antwerpse boekenveilingen ( 17 50-1800). - De Gulden passer, 44. [Bibliopolis-project] Marieke VAN DELFr & Marco DE NIET, Bibliopolis 'T..;t-; 75, 1997, p. 5-119. en ommelanden. Over het project Geschiedenis van het gedrukte boek in ~~."."" Nederland. - De boekenwereld. Tijdschrift voor boek en prent, 16, 1999- Archief en Bibliotheek 2000, p. 83-90.21 J, 45. [Bijbels. Duitsland] John L. FLOOD, Les premières Bibles allemandes dans )p 57. [Antwerpen] Paul DE CoMMER, De Antwerpse aalmoezeniers, rechtsvoor• le contexte de la typographie européenne des XV" et XVIe siècles. - La gangers van het OCMW. Archiefvorming en archiefbeheer in het Ancien Bible imprimée dans l'Europe moderne (= nr. 390), p. 144-165. :.J\ ,"· Regime. - Bibliotheek- & archiefgids, 75, 1999, p. _108-117. 58. [Brugge] Ludo V ANDAMME, 'Controlled atmosphere technology' voor de 46. [-. Frankrijk] Denise HILLARD, Les éditions de la Bible en France au •;o;lj. lil XV" siècle. - La Bible imprimée dans l'Europe moderne (= nr. 390), (~ ·" historische bibliotheekcollectie van de Openbare Bibliotheek Brugge. - '!11 ' . " p. 68-82. Bibliotheek- & archiefgids, 75, 1999, p. 151-157. ~. ·.~· 59. [Leuven] Chris COPPENS (ed.), Leuven in books, books in Leuven. The 47. [-. Keulen] Severin CoRSTEN, The illustrated Cologne bibles of c. 1478. '~ -~~ [lij Corrections and additions. - Incunabula. Studies in fifteenth-century prin• d - ' oldest University of the Low Countries and its library. Leuven, Universi• ', taire Pers, 1999, 325-(3) p., titelpl., ill. (Ex officina. Publications of the ted books (= nr. 66), p. 79-88. 1 i/ University Library K.U. Leuven, 2).24 48. [Boekhandel] Ursula RAUTENBERG, Buchhändlerische Organisationsformen . -Le' in der Inkunabel- und Frühdruckzeit. - Die Buchkultur im 15. und 16. 60. [Luik (Bisdom)] Paul BERTRAND & Xavier HERMAND, Livres et archives .·•.. ,- ~., ,f;.. :,,.,1 dans le diocèse de Liège XIVe-XVIe siècle. Pour une approche globale de Jahrhundert (= nr. 5), dl. 2, p. 339-376. iii., '":"::1 1:1 l'écrit dans le monde ecclésiastique médiéval. - Gazette du livre 49. [Boekvorm en literair genre] Anneliese ScRMITT, Tradition und Innovation ·,-1F· médié• i,I von Literaturgattungen und Buchformen in der Frühdruckzeit. - Die 1, •i.-~ val, nr. 35, 1999 (automne), p. 1-9. Buchkultur im 15. und 16. Jahrhundert (= nr. 5), dl. 2, p. 9-120. 61. [Rome] Bruno BOUTE, 'Eppur si muove'. De openstelling van het archief ,·11 50. [Boekwetenschap. Nederland] Paul G. HoFrIJZER, Book history in The van de Congregatie voor de Geloofsleer op de drempel van het derde mil• 1, Netherlands. - Gutenberg-Jahrbuch, 74 1999, p. 328-334. lennium. - Trajecta, 8, 1999, p. 46-73. ''~ ;," 51. [Drukkersmerken. Nederland] Hans BRANDHORST & Peter VAN HUISSTEDE, il!., .:, ; 'Weest altoos vigilant en arbeytsaem'. Drukkersmerken een mentaliteits• historische bron? - Nieuw letterkundig magazijn, 17, 1999, p. 30-34.22 C. VARIA 52. P. VAN HUISSTEDE & J.P.J. BRANDHORST, Dutch printer's devices 15th- Feestbundels 17th century. A catalogue. Dl. 1: A - J. Dl. 2: K -' Z. Dl. 3: Indices. Nieuwkoop, De Graaf, 1999, vrn-1639-(1) p. (doorlopend), ill. + CD-ROM. ,ij,H 62. [Boyle] Jacqueline HAMEssE (ed.), Roma, magistra mundi. Itineraria cul•

53. [Getijdenboek. Antwerpen] Tatjana DoLGODROVA & Alexander KUSNET• J~ . l~'- c: turae medievalis. Mélanges offerts au Père L.E. Boyle à I'occasion de son zov, Das unbekannte Antwerpener Stundenbuch. - Gutenberg-Jahrbuch, 75° anniversaire. Dln. 1-2. Dl. 3: Parvi flores. Louvain-la-Neuve, Fédéra• 74, 1999, p. 113-121.23 tion internationale des Instituts d'études médiévales, 1998, xn-1030-(2) p., portr., ill. (dln. 1-2 doorlopend gepagineerd); vr-406-(2) p., ill. (Textes et études du Moyen Age, 10/1-3).25 20 Nrs. 2934-3094. Passim van belang voor de vroomheidsgeschiedenis, Met mewewerking van --,~1;{- Pierre DELSAERDT, Johan HANSELAER, Hubert MEEUS, Marcus DE SCHEPPER en Werner WATER• 1: i 24 Deze catalogus werd gepubliceerd naar aanleiding van de gelijknamige tentoonstelling in de SCH00T. Van Pelt Library, University of Pennsylvania, Philadelphia, maart-mei 1999. Doorlopend 21 Beschikbaar op internet in het voorjaar 2002. genummerde beschrijvingen van de tentoongestelde objecten, verdeeld over 11 hoofdstukken, die 22 Naar aanleiding van hun publicatie vermeld onder nr. 52. elk worden ingeleid. 23 Betreft de Horae ad usum. Romanum, Antwerpen, Gerard Leeu, 1487. 25 {' Bundelt samen 62 (dln. 1-2) + 25 (dl. 3) bijdragen. Zie o.m. nrs. 196, 247, 250, 588. ;t~b .J j}- 63. [De Ganck] Guido HENDRJX (ed.), Roger De Ganck o.c.s.o. (01908-), his• 70. [Centrum voor Volkscultuur] Stefaan ToP, Het Vlaams Centrum voor toricus van Cîteaux in de Zuidelijke Nederlanden, gebundeld(= Bibliotheca Volkscultuur geïnstalleerd. - Volkskunde, 100, 1999, p. 426-427.32 auctorum, traductorum et scriptorum Ordinis Cisterciensis, 7), Leuven, 71. [Commissie voor Volkskunde] J. v[AN] H[AVER], Afscheid van de Konink• Bibliotheek van de Faculteit Godgeleerdheid, 1999, XLIV-(2)-372 p., (15) -~-·-· lijke Belgische Commissie voor Volkskunde. - Volkskunde, 100, 1999, afb., (2) portr. (Documenta libraria, 21 / Culturele Kring Boudelo, 12).26 ':1--t:. . p. 213.33 64. [Elm] Franz J. FELTEN & Nikolas JASPERT (eds.), Vita religiosa im Mittel• 72. [Geschiedkundige Kring van Sint-Truiden] Kamiel STEVAUX, Feestrede ~ i1 ,: alter. Festschrift für Kaspar Elm zum 70. Geburtstag. Unter Mitarbeit von .... , '...:: .., bij de viering van het 50-jarig bestaan van de Geschiedkundige Kring van ~ .,., ~~ Stephanie HAARLÄNDER. Berlin, Duncker & Humblot, 1999, xrx-(1)-985- Sint-Truiden. - Limburg - Het Oude Land van Loon, 78, 1999, p. 361- (3) p., portr., ill. (Berliner historische Studien, 31 / Ordensstudien, 13).27 370. 65. [Haas] Claudia BRINKER-VON DER HEYDE & Niklaus LARGIER (eds.), Homo 73. [Ruusbroecgenootschap] Peter VANDE VYVERE, God intens nabij. Ruus• Medietas. Aufsätze zu Religiosität, Literatur und Denkformen des Men• broecgenootschap bloeit. - Kerk en Leven, m. 15, 14 april 1999, p. 15.34 schen vom Mittelalter bis in die Neuzeit. Festschrift für Alois Maria Haas l~ zum 65. Geburtstag. Bern - Wien, Lang, 1999, 703-(1) p., portr., ill.28 Personalia 66. [Hellinga] Martin DAVIES (ed.), Incunabula. Studies in fifteenth-century i1t1 t ., 74. [Audenaert] E. D'HONDT, In memoriam Willem Audenaert (1933-1999). - printed books presented to Lotte Hellinga. London, The British Library, ::,.... -i."11 35 1999, xvrn-650 p., portr., ill.29 V.R.B.-Informatie, 29, 1999, p. 23-25. 75. [Becquet] Bibliographie de Dom Jean Becquet. - Revue Mabillon, 71 67. [Van den Haute] Daniel RocHETTE, Stephan VAN BELLINGEN & Pierre VAN -:;:r~ (n.r. 10), 1999, p. 297-308:36 NIEUWENHUYSEN (eds.), Liber amicorum Robert van den Haute. Gansho• ~· ren, Cercle d'histoire, d'archéologie et de folklore du Comté de Jette et de . 76. [Brandsma] Hein BLOJvlMESTIJN, o.carm., Wanneer alle hoop verloren is: la région, [1998]-2000, 292 p., ill. (Notre Comté. Annales du Cercle ... , ~\i~ Titus Brandsma. - Speling, 51, 1999, m. 3, p. 81-85. 27)_30 ,·:1/f 77. Rudolf Th.M. VAN DIJK, o.carm., Titus Brandsma und die editio critica des gesamten Schrifttums von Geert Grote (1340-1384). Geschichte eines Instellingen Editionsprojekts. - Ons geestelijk erf, 73, 1999, p. 208-247. 78. ,il ,11 [Bussels] J. GERITS, Amandus Bussels (1904-1998), trappist van de Achelse 68. [Bibliotheca Neerlandica Manuscripta] Rudolf Th.M. VAN DIJK, o.carm., kluis. Een bio-bibliografie. Hamont-Achel, Geschied- en heemkundige Ij Titus Brandsma en de bestemming van de Bibliotheca Neerlandica Manu• Kring "De Goede Stede Hamont", 1999, 68 p., portr., ill.37 scripta van Willem de Vreese. - Ons geestelijk erf, 73, 1999, p. 40-72.31 iJL·· 79. [De Paepe] Frank WILLAERT, Norbert de Paepe, 21 mei 1930 - 26 maart 69. G. WA RNAR & A.Th. BoUWMAN, The Bibliotheca Neerlandica Manuscripta .. ,·'5'::, 1996. - Jaarboek van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal• as an electronic database. Achievements and expectations. - Sources for . ''1' . en Letterkunde, 1999, p. 125-129. the history of medieval books and libraries (= m. 19), p. 339-352. ·,::j ;~ 80. [Dekkers] Louis HoLTz, Dom Eligius Dekkers (1915-1998). - Revue Mabillon, 71 (n.r. 10), 1999, p. 7-8. ·'" •.•. :} rt:: 81. Anselm HosTE, o.s.b., In memoriam D. Eligius Dekkers O.S.B. - Biekorf, --i.1, 99, 1999, p. 206. 26 Bundelt 20 artikels uit zijn 53 geschriften gepubliceerd tussen 1937 en 1993. 82. M. LAMBERIGTS, In memoriam Dom Eligius Dekkers (1915-1998). -Tra• 27 Bundelt, exclusief de Schriftenverzeichnis von Kaspar Elm (p. 961-979), 49 bijdragen verdeeld _;T·., over de volgende themata: Afte Kirche, Misssion und frühes Mönchtum (7), Zisterzienser und jecta, 8, 1999, p. 286-288. Reformkanoniker (7), Kreurrüge, Ritterorden und lateinischer Osten (5), Dominikaner und Fran• 83. M. LAMBERIGTS, In memoriam Dom Eligius Dekkers (1915-1998), stichtend ziskaner (11), Reformen und Reformation (9), Frommigkeit. Kult und Kirchenrecht (10). Zie o.m. lid van de VRB. - V.R.B.-Informatie, 28, 1998, p. 94-99.38 ms. 180, 205, 312, 316, 373, 499, 504, 513, 538, 567, 599, 703, 727, 862. ,1~-c; !;- 1 28 Bundelt- behoudens de Schriftenverzeichnis von Alois M. Haas, zusammengestellt von Josiane AEPLI, p. 667-680 (209 nummers)- 38 bijdragen verdeeld over vijf themata: Homo religiosus (8), tif,iës 32 Homo mysticus (10), Homo litteratus (12), Homo philosophus (5) en Homo philologus (3). Zie o.m. .;· 10 maart 1999. Adres: Gallaitstraat 76/2,.1030 Brussel. ms. 334, 350, 375-376, 712. -:,1 33 Deze instelling werd opgeheven op 31 december 1998. 29 Bundelt-inclusief Martin DAV IES, The publications of Lotte Hel/inga, 1960-98, p. 629-638 (153 34 Dubbelinterview met de jezuïeten Paul Mommaers en Paul Verdeyen, resp. voorzitter en onder• nummers) - 27 bijdragen: zie o.m. ms. 40, 47, 54, 681, 720. :i- voorzitter van de Vakgroep Religieuze Wetenschappen (Ufsia). 30 Bundelt 10 bijdragen voorafgegaan door Pierre VAN NIEUWENHUYSEN, Esquisse biographique, 35 Met bibliografie. p. 5-13 en Walter BELLEMANS, Een selectieve bibliografie van Robert van den Haute, p. 14-21 36 1948-1999. Tweehonderd nummers. (178 nummers). Zie o.m. ms. 505,699,976. 37 -~-1,, .... Aangepaste overdruk uit: Grevenbroeker echo's, 29, 1999. 31 Voortzetting van Lit. 1998, m. 80. 38 Dezelfde tekst als in m. 82, aangevuld met zijn foto op het doodsprentje.

=~·" Jj~ ~ ·~~t ,;( jJ 84. [Gerritsen] M.E.H.N. MOUT, Laudatie bij de uitreiking van de Prijs voor 98. Niklaas MADDENS, 40 jaar De Leiegouw. -De Leiegouw, 41, 1999, p. 120- Meesterschap 1999 aan dr. W.P. Gerritsen. - Nieuw letterkundig maga• 123. zijn, 17, 1999, p. 22-24. 99. G. VAN BELLE, Index generalis ETL [Ephemerides Theologicae Lovanien• 85. Klaas VAN DER HOEK, 'We zijn nog in geen' eeuwen klaar met dit vak'. ses] / BETL [Bibliotheca Ephemeridum Theologicarum Lovaniensium]. Wim Gerritsen over de medioneerlandistiek. - Nieuw letterkundig maga• Leuven, University Press & Uitgeverij Peeters, 1999, (8)-337 + [7] p.43 zijn, 17, 1999, p. 24-27. 100. S. ToP, Het tijdschrift Volkskunde (1888-) en de volksverhaalstudie in 86. [Halkin] Pierre-Jean NIEBES, In memoriam Leon-Ernest Halkin. - Tra• • ,J1·· J···'f'' ..I'"'" ,._: Vlaanderen. - Volkskunde, 100, 1999, p. 183-191. jecta, 8, 1999, p. 95.39 87. [Janssens de Bisthoven] Luc DEVLIEGHER, In memoriam A. Janssens de -~r ,, Vakgebieden Bisthoven. - Handelingen van het Genootschap voor geschiedenis, 136, ;..;.-..':J .. :'-, 1999, p. 265-266. 101. [Genealogie] M. NVYTTENS, Historisch en genealogisch onderzoek in ..::il:. 88. [Kristeller] James HANKINs, In memoriam Paul Oskar Kristeller. - Bul• en over de Franse Nederlanden. - Vlaamse stam, 34, 1998, p. 169-178. . --1--,;r;• 102. [Geschiedenis. Bibliografie] Licentiaatsverhandelingen in de Geschie• letin de philosophie médiévale, 41, 1999, p. 181-184. ~.·,'!.:,.,· ~~--'1:,.-.-:· 89. [Peeters] Paul PEETERS, Uit de archieven van K.C. Peeters. K.C. Peeters • ": ,~ 1~~: denis [Gent] academiejaar 1997-1998. Samenvattingen. Woord vooraf: en de volkskunde vóór 1940. - Volkskunde, 100, 1999, p. 161-182. Thérèse DE HEMPTINNE. Gent, Studia historica Gandensia & OSGG (Oudstudenten Geschiedenis Universiteit Gent), 1999, 215-(1) p. (Stu• 90. [Stockman] Hugo NoTTEBOOM, In memoriam Luc Stockman, vierde voor• , L~ zitter van het Heemkundig Genootschap van het Meetjesland. - Appeltjes dia historica Gandensia. Publikaties van de Opleiding Geschiedenis van ,J(l'· 44 van het Meetjesland, 50, 1999, p. 5-8, portr.t? ~- de Universiteit Gent, 287). 91. [Tieleman] Hugo NoTTEBOOM, Edmond Tieleman, stichter van het Heem• 103. Nadine MALLE-GRAIN, Travaux de recherche soutenus en histoire, his• kundig Genootschap van het Meetjesland. - Appeltjes van het Meetjes• toire de l'art et archéologie dans les Univeristés du Nord de la France en land, 50, 1999, p. 87-149. 1998. Informations recueillies et classées par ( ... ). - Revue du Nord, - ,~j 45 92. [Van èler Linden] W.P. DEZUTTER, In memoriam Renaat van der Linden ~~-{~ 81, 1999, p. 147-187. 1 ;.~I (,f_ 104. [-.Bibliografie.België] R. VAN EENOO (ed.), Bibliographie de l'histoire (1918-1999). - Biekorf, 99, 1999, p. 206. --J-.C,- 93. In memoriam Renaat van der Linden (Brakel 1 juli 1918 - Zottegem 16 de Belgique / Bibliografie van de geschiedenis van België 1997. A vee maart 1999). - Oost-Vlaamse zanten, 74, 1999, p. 2-4. ~I T-t compléments des années antérieures, met aanvullingen uit voorgaande .'. .•. ,~·~- ...it :_. 94. Stefaan ToP, In memoriam Renaat van der Linden (Brakel 01.07.1918 - l • ~ 1 ir: jaren. - Belgisch tijdschrift voor filologie en geschiedenis, 77, 1999, 2*, 46 Zottegem 16.03.1999). - Volkskunde, 100, 1999, p. 335-337. ct;j·:j--: (6)-284* p. 105. [-. Bibliografie. Nederland(en)] G.N. VAN DER PLAAT & M. DE KEUNIG, 95. Karel VELLE (ed.), Hommage aan Renaat van der Linden (Brakel, 1 juli ··-/1 1818 - Zottegem, 16 maart 1999). - Oost-Vlaamse zanten, 74, 1999, Kroniek. Lijst van de voornaamste in 1998 verschenen boeken en artike• p. 321-336.41 len op het terrein van de Nederlandse geschiedenis. Met medewerking 96. [Van Hulthem] Robrecht LIEVENS, Charles van Hulthem als vriend. - van G. VAN HERWIJNEN & C. VAN VLIET. Den Haag, Koninklijk Neder• Spiegel der letteren, 41, 1999, p. 229-277. lands Historisch Genootschap, 1999, 103-(4) p. 106. F-. Bibliografie. Vlaanderen] Licentiaatsverhandelingen Geschiedenis Reeksen en tijdschriften ~<-r~!}"~--·, -e.r.•., [1999] betreffende het oude graafschap Vlaanderen en de provincie Oost• '''1;;_..,,;•,r en West-Vlaanderen. - Handelingen van het Genootschap voor geschie• 97. Bernardus PEETERS, o.c.s.o., Van Cîteaux in de Nederlanden tot Cîteaux, 1~:zl ..,,;~-- denis, 136, 1999, p. 269-271.47 ,;."o_ ~t Commentarii Cistercienses. De eerste negen jaargangen (1950-1958). - Cîteaux. Commentarii Cistercienses, 50, 1999, ms. 1-2, p. 9-25.42 43 Deze Index genera/is is meer dan een register: het bevat ook bijdragen over personalia en ana• lyses over het onderzoek van de oud- en nieuwtestamentische theologie, van de dogmatiek, moraal, sacramementenleer en liturgie. De index op de BETL beslaat slechts de ]aatse [7] bladzijden. 44 De voor dit literatuuroverzicht interessante titels uit deze Licentiaatsverhandelingen worden 39 1906-1998. Hij had onder meer de leiding van de uitgave van het Monasticon beige. afzonderlijk vermeld onder de passende rubrieken. 40 Overleden 13 februari 1999. Zie over hem: Lit. 1998, m. 78. J~;'Î 45 Betreft de volgende universiteiten: Université d'Artois, Université Charles-de Gaulle Lille 3, 41 Bundelt 3 bijdragen. Université du Littoral, Université de Picardie Jules Verne, Université de Valenciennes et du 42 Ook in het Frans: De Cîteaux in de Nederlanden à Cîteaux, Commentarii Cisterciensis. Les neuf Hainaut-Cambrésis. premières années (1950-1958). Traduction [du néer!andais]: Thomas CooMANs, in: Cîteaux. Com• :~li: 46 Nrs. 16525-20487. mentarii Cistercienses, 50, 1999, ms. 1-2, p. 29-44. >'] ,h 47 Universiteit Gent, door L. FRANÇOIS; Katholieke Universiteit Leuven, door M. CL0ET. il!./._'.,_._ :~. ~<, -r-~rw . JOO _J C} 107. [-, Gemeente-} Jan ART (ed.) e.a., Hoe schrijf ik de geschiedenis van II. - VERZAMELWERKEN mijn gemeente. DL 4: Archeologie. Gent, Universiteit: Centrum voor Geschiedenis & Gent, Stichting Mens en Kultuur, 1999, 478 p., ill.48 ~-.~i,·~: 118. Biographisch-bibliographisches Kirchenlexicon. Begründet und heraus• 108. [-, Kerk-. Frankrijk] Notes bibliographiques. - Revue d'histoire de t ·1 gegeben von Friedrich Wilhelm BAUTZ (t), fortgeführt von Traugott :..,- C: l'Église de France, 85, 1999, p. 133-196, 379-479.49 BAUTZ. DL 15: Ergänzungen Il. DL 16: Ergänzungen III. Herzberg, Trau• 109. [-, Kerk-. Nederland] Gian AcKERMANS, Proefschriften op het gebied gott, 1999, XXXIX-(1) p.+ 1600 kol.; XXXIX-(1) p. +1600 kol. van de kerkgeschiedenis aan de KU Nijmegen. - Tijdschrift voor Neder• 119. Catholicisme hier, aujourd'hui, demain. Encyclopédie publiée sous le patro• landse kerkgeschiedenis, 2, 1999, p. 118-127. ~J;:', nage de l'Institut catholique de Lille par G. MATHON & G.-H. BAUDRY. 110. Requiem voor een bibliografie. - Tijdschrift voor Nederlandse kerkge• - .•. ··. .. Dl. 15, afl. 72: Vaudois - Victorin. Paris, Letouzey & Ané, 1999, kol. 769- "-;!.'". ~,.. schiedenis, 2, 1999, p. 98.50 1024. 111. [Volkskunde] De studie van de volkscultuur als permanent ontwikkelings• 120. Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastiqes. Sous la direction proces. Lezingen gehouden te Gent op 8 maart 1998 tijdens de negende ';. .};" "j"i·'-~. -; de R. AUBERT, assisté de J.-P. HENDRICKX. Dl. 27, afl. 159: Jean Versor• geschiedkundige boekenbeurs voor Vlaanderen. - Oost-Vlaamse zanten, "".!!"' ••• -:i;;= Jéröme; afl. 160: Jéröme - Jewel. Paris, Letouzey & Ané, 1999, kol. 769- 74, 1999, p. 5-27.51 ·i,..·:, ' 1280 (doorlopend). ::_! ~f 121. Dictionnaire de biographie française. Sous la direction de M. PREVOST, Roman D' .AMA.T, H. TRIBOUT DE MoREMBERT & J.-P. LoBIES. Dl. 19, D. REGISTERS afl. 112: Langurnier - La Rochefoucauld. Pa.ris, Letouzey & Ané, 1999, kol. 769-1024. 112. Jozef VANDEVEIRE, Indices bij de jaarboeken Appeltjes van het Meetjes• 122. Enzyklopädie des Märchens. Handwörterbuch zur historischen und ver• land nrs. 1-50 (1949-1999). [Maldegem], Heemkundig Genootschap van gleichenden Erzählforschung. Begründet von Kurt RANKE mit Unter• het Meetjesland, [1999], 80 p. stützung der Akadernie der Wissenschaften zu Göttingen. Hg. von Rolf 113. Ciieaux. Commentarii Cistercienses. Cîteaux in de Nederlanden. Index Wilhelm BREDNICH u.a. Redaktion: Ines KöHLER-ZÜLCH. DL 9: Magica• général tomes 1 à 50 (1950-1999). Réalisé sous la coordination de Tho• Literatur - Nezämi, Dl. 10, afl. 1: Nibelungenlied - Pakistan. Berlin & mas CooMANS & Terryl N. KrnDER par le Comité de rédaction de la revue New York, De Gruyter, 1999, xvi p.+ 1440 kol.; 480 kol. avec la collaboration de la communauté de Koningshoven. - Cîteaux. :, '~ 123. Il grande libro dei Santi. Dizionario. enciclopedico. Diretto da Claudio Commentarii Cistercienses, 50, 1999, nrs. 3-4, 225-(1) p. LEONARD!, Andrea R!CCARDI & Gabriella ZARRI. A cura di Elio GUER• 114. Filip SANTY, De Leiegouw 1989-1998. Algemene inhoudsopgave en indi• RIERO & Dorino TUNIZ. 3 dln. Cinisello Balsamo (Milano), Edizioni San ces. - De Leiegouw, 41, 1999, p. 3-24. ·;,J' .. 1 Paolo, 1998, XXIV-(2)-2013-(1) p. (doorlopend). 115. M. GYPEN (ed.), Ons Heem, het tijdschrift van het Verbond voor Heem• •••'~ .•. ·· "'.-·~ .1. •t .~.. , •••• 1 - 124. Lexikonfür Theologie und Kirche. Begründet von Michael BucHBERGER. kunde (1942-1996). Inleiding: H. VAN ROYEN. DL 1: Bibliografie, door .. . .__. _· •• -; _.r Hg. von Walter KASPER u.a. DL 8: Pearson bis Samuel. 3de volledige R. MûLLER. 's-Gravenwezel, Verbond voor Heemkunde, 1999, 132 p. 'j - opnieuw bewerkte editie. Freiburg im Breisgau - Wien, Herder, 1999, 14* 116. Jozef LAlvIBERTS, Tijdschrift voor Liturgie. Registers 1986-1998. Affligem, 11'·1·-~. - p.+ 1518 kol. Abdij Affligem, 1999, 71-(1) p. '..'j . ,\1 '~·..·{ 125. Theologische Realenzyklopädie. Hg. von Gerhard MûLLER u.a. in 117. Zeitschrifteninhaltsdienst Theologie. Indices theologici. Jg. 25, afl. 1-12. t;~, Gemeinschaft mit Horst BALZ u.a. Redaktion: Claus-Jürgen THORNTON. Tübingen, Universitätsbibliothek: Theologische Abteilung, 1999, varië• ~~l =-;., DL 30: Samuel - Seele, Berlin & New York, De Gruyter, 1999, (6)-813- rende pag. + Beiheft: Liste der im Zeitschrifteninhaltsdienst Theologie (3) p., 6 kaarten. ausgewerteten Quellen, (4)-124 p.

48 Vervolg en slot op Lit. 1996, nr. 170. --~1X: 49 Wordt gevolgd door een Chronique (p. 199-217, 481-495) met mededelingen over congressen ~. }r ;~-. , . ID. - ALGEMENE STUDIES en thesissen, o.m.: La Vierge Marie dans la catéchèse, hier et aujourd'hui (p. 201-202), Abbayes . ~~} -~ .~ et monastères aux racines de l'Europe (p. 483-484). ~·:::(• 50 ~ 'rot ~ • "De Bibliografie van de Nederlandse kerkgeschiedenis is niet meer. ( ... ) Op de achtergrond • • ·"i • ~- 126. [Bijbelcommentaren] Frans VAN SEGBROECK, De Bijbel en zijn aanteke• speelde daarbij ook een rol, dat de snelle technische ontwikkeling rond het internet inmiddels tal ,· ~·~ ~-ii. ningen. - V.R.B.-Informatie, 28, 1998, p. 59-72. van nieuwe mogelijkheden biedt om thuis achter de PC 'on-line' snel titelbestanden te raadple• -~jt~ 127. [Christendom. Kelten] Ian BRADLEY, Celtic Christianity. Making myths gen. Een gedrukte bibliografie lijkt daardoor snel aan betekenis in te boeten". .~ •1 5 t Bundelt 4 bijdragen. r,~~ i; and chasing dreams. Edinburgh, University Press, 1999, x-246, 12 afb. ï~Î~i ~· 3 ó .:l, ~l 139. [Mystieke teksten] C[harles] v[AN] L[EEUWEN], De kleine lettertjes van JO 3 128. [Eschatologie] Theo CLEMENS, Willemien OTIEN & Gerard R0UWH0RST '' (eds.), Het einde nabij? Toekomstverwachting en angst voor het oordeel ~J- de mystiek. Over het uitgeven en vertalen van mystiek werk. - Eras• in de geschiedenis van het christendom. Nijmegen, Valkhof Pers, 1999, ' ·Ij musplein. Nieuwsbrief, 10, 1999, nr. 3, p. 1-4. 316 p., ill.52 140. [Patrologie] Les Pères de l'Église au XX:0 siècle: histoire, littérature, 129. Peter NISSEN, De uitgestelde beloning. Tijd en eeuwigheid in de geschie• théologie. L'aventure des Sources chrétiennes. Paris, Cerf, 1997, 575-(1) 57 denis van de volksreligiositeit. - Speling, 51, 1999, nr. 4, p. 22-28. t;:,...,_ p. (Patrimoines, christianisme). .1. r.,._ 130. Burcht PRANGER, Apocalyptiek als stijlkwestie. - Het einde nabij? (= nr. 141. [Pausen] Frank J. C0PPA (ed.), Encyclopedia of the Vatican and papacy. Ja Si" 128), p. 109-121. . ~- . " Westport (CT), Greenwood Press, 1999, vm-483-(1) p; 131. [Kloosterleven. Oosters-Westerse] Mayeul DE DREUILLE, o.s.b., A history 142. [Sacramentsdag] Fête-Dieu (1246-1996). Dl. 1: Actes du Colloque de of monasticism. From Bast to West. New York, Crossroad, 1999, IX-(1)- lJ:,'. Liège, 12-14 septembre 1996, édités par André HAQUIN. Dl. 2: Vie de 137-(1) p. '·I . sainte Julienne de Comillon. Édition critique par Jean-Pierre DELVILLE. . 1 - 132. [Mystiek] Bernd JASPERT (ed.), Frömmigkeit: gelebte Religion als For• Louvain-la-Neuve, Université Catholique de Louvain: Institut d'Études schungsaufgabe. Interdisziplinäre Studientage. Paderborn, Bonifatius, J+ ,,. médiévales, 1999, 244 p., 16 buitentekstafb.; xxrr-282 p., 2 afb., 19 buiten• 1995, 278 p., 8 afb.53 tekstafb. (Publications de l'Institut d'Études médiévales. Textes, études, 133. [-. Nederlanden] Kurt RUH, Geschichte der abendländischen Mystik. -~' j'' congrès, 19/1-2).58 Dl. 4: Die niederländische Mystik des 14. bis 16. Jahrhunderts. München, .;,,j • 143. [Spiritualiteit, Christelijke] Alister E. McGRATH, Christian spirituality. Beek, 1999, 340-(4) p., titelpl., 9 afb.54 ,1 •• An introduction. Oxford & Malden (MA), Blackwell, 1999, xr-(1)-204 p. ,'·t·· 134. [-, Joods-Christelijke] R.J. Zwi WERBLOWSKY, Magie, Mystik, Messia• 144. Josef SUDBRACK, s.j., Gottes Geist ist konkret. Spiritualität im christli• chen Kontext. Würzburg, Echter, 1999, xv-(1)-455-(1) p. nismus. Vergleichende Studien zur Religionsgeschichte des Judentums ·""! -; und des Christentums. Hg. von Gary SMITH in Zusammenarbeit mit Her• :;· ';: mann SIMON & Andreas NACHAMA. Hildesheim, Zürich & New York, ••u+' Olms, 1997, 272 p. (Haskala. Wissenschaftliche Abhandlungen, 3). .. 111:: ,, l 1 ~u IV. - MIDDELEEUWEN 135. [-, Westers-Oosterse] Rob FAESEN, Hewei shenmi tiyan. Lishi he jieshi [What's the mystical experience. History and interpretation]. - Jidujioa A. ALGEMEEN wenhua xuekan [Joumal for the study of Christian culture], 1999, nr. 2, ' • 1·· 55 p. 375-402. ' :') ie::: 145. [Beeldcultuur] Jean-Marie SANSTERRE & Jean-Claude ScHMITT (eds.), 136. Thorn MERTENS, Jidujioa de yu zirande shenrni tiyan. Dongxifang zhi jian . - j Les images dans les sociétés médiévales. Pour une histoire comparée. :'.:~ de qiaoliang? [Christelijke en natuurlijke mystiek. Een brug tussen Oost .i:'." Actes du Colloque international organisé par l 'Institut historique belge en West?] - Jidujioa wenhua xuekan [Tijdschrift voor de studie van de de Rome en collaboration avec l'École française de Rome et l'Université christelijke cultuur], 1999, nr. 2, p. 356-374.56 .....•~ . libre de Bruxelles (Rome, Academia Belgica, 19-20 juin, 1998). Bruxelles 137. Christos NASSIOS, West-östliche christliche Mystik und ihre heutige Bedeu• ~---l~ .... ,.._ .~..;2",,.:, & Rome, Institut historique belge de Rome, 1999, 279-(5) p., ill. (Bulletin 59 tung. - Frömmigkeit:gelebte Religion als Forschungsaufgabe (= nr. 132), '• de l'Institut historique belge de Rome, 69). p. 79-84. 1· ·~~: 146. Peter VAN DAEL, s.j., Tot lering en verering. Functies van kunst in de 138. [- en theologieJ Alois M. HAAs, La mystique comme théologie. - Revue ' ~ :.. Middeleeuwen. 2de druk. Kampen, Kok, 174 p., 22 afb. des sciences religieuses, 72, 1998, p. 261-288. 147. [Bekeringen] Friedrich NIEWÖHNER & Fidel RÄDLE (eds.), Konversionen im Mittelalter und in der Frühneuzeit. Hildesheim, Zürich & New York, f. ~' :~ Olms, 1999, vrr-(1)-216 p. (Hildesheimer Forschungen. Tagungs- und -:-:--_.,,. 52 -~ 60 Bundelt, inclusief het eindartikel van Anton HoUTEPEN, Apocalyptiek en het Rijk van God, ~;;; f;t Forschungsberichte aus der Dombibliothek Hildesheim, 1). p. 291-307, 18 bijdragen: zie verder nrs. 130, 181-183, 304, 357-358, 420, 427, 433, 463, 565. 53 Bundelt 19 bijdragen over de vroomheid vanuit het standpunt van de godsdienstwetenschap (5), ~~; -_ ~ 57 de theologie (7), de kerkgeschiedenis (3), de literatuurwetenschap (2), de kunstgeschiedenis (1) 1 • .;: Naar aanleiding van 50 jaar Sources chrétiennes van oktober tot december gevierd in drie ste• en de psychologie (1). Zie o.m. nrs. 137, 263, 729, 900. ~- ~ den: Rome, Parijs en Lyon in welke laatstgenoemde stad de reeks eind 1942 is ontstaan. 58 54 Hiermee is Ruh's geschiedenis van de Westerse mystiek volledig; voor de andere delen zie resp. '.01 ;; Het eerste deel bundelt, inclusief Charles CASPERS & Marc SCHNEIDERS, Bibliographie de la ..,.;.;\., ... ui. 1990, nr. 190 (dl. 1), ui. 1993, nr. 158 (dl. 2) en Lit. 1996, nr. 723 (dl. 3). Intussen werd gestart Fête-Dieu (1946-1997), p. 193-225, 12 bijdragen: zie o.m. nrs. 153, 164, 190, 215-216, 282, 860, 990. ~ .: 59 Bundelt 13 bijdragen, inclusief de inleiding en het samenvattende besluit: zie o.m. nrs. 150, met een tweede editie van dit standaardwerk. ::.. ..• ~ - ' 55 Vertaling: Jianhong CHEN. Zie ook Lit. 1998, nr. 172. ;:a ~ 859. 56 60 Bundelt 12 bijdragen. Vertaling Xiaorong Hu. De auteursnaam werd verkeerd weergegeven als: Thomas Merton . ~ ]~ ~.: '. ,1.,. Jo'-f j .-s oÇ 148. [Bestiarium] Nona C. FLORES (ed.), Animals in the Middle Ages. A book 158. [Kelk en liturgie] Élisabeth FRUTIEAUX, Entre liturgie et sacralité. Enquête of essays. New York & London, Garland Publishing, 1996, XVI-(2)-206 p., sur la nature et la fonction des calices durant le haut Moyen Age. - ill. (Garland medieval casebooks, 13 / Garland reference library of the Revue d'histoire de l'Église de France, 85, 1999, p. 225-246. humanities, 1716).61 159. [Kerkbestuur] C.N.L. BROOKE, Churches and churchmen in medieval l1 149. Debra Hxssro (ed.), The mark of the beast, The medieval bestiary in art, Europe. London & Rio Grande (OH), The Hambledon Presss, 1999, xvm- life, and literature. New York & London, Garland Publishing, 1999, xxr- 329-(1) p., 3 afb., 5 plattegr. 219-(1) p., (buitentekst)afb. (Garland medieval casebooks, 22 / Garland 160. [Lectuurbelang] Albrecht CLASSEN (ed.), The book and the magie of rea• reference library of the humanities, 2076).62 J ding in the Middle Ages. New York & London, Garland Publishing, 1998, 150. [Bisschop] Eric PALAZZO, L'évêque et son image. Codification de la ritu• XLII-308 p., ill. (Garland medieval bibliographies, 24 / Garland reference alité épiscopale dans les pontificaux du XIIIe siècle. - Les images dans ~L library of the humanities, 2118).67 les sociétés médiévales (= nr. 145), p. 165-184. 161. [Literatuurgeschiedenis, Duitse] Die deutsche Literatur des Mittelalters. 151. Eric PALAZZO, L'évêque et son image. L'illustration du Pontifical au Verfasserlexikon. Begründet von Wolfgang STAMMLER, fortgeführt von Moyen Age. Turnhout, Brepols, 1999, 380 p., 103 afb. Karl LANGOSCH. 2. völlig neu bearb. Aufl. unter Mitarbeit zahlreicher 152. [Communicatie] Marco MosTERT (ed.), New approaches to medieval Fachgelehrter, hg. von Burghart W ACHINGER zusarnmen mit Gundolf KEIL communication. With an introduction by Michael CLANCHY. Turnhout, u.a. Redaktion: Christine STÖLLINGER-LöSER. Dl. 10: Ulrich von Lilien• Brepols, 1999, vm-318 p., 13 (kleuren)afb. (Utrecht studies in medieval feld - 'Das zwölfjährige Mönchlein'. Berlin & New York, De Gruyter, literacy, 1). 63 1999, rx-(1) p. + 1652 kol.68 162. [Patrologie, Latijnse] Yves-Marie DuvAL, Bulletin de patrologie latine. 153. [Communie en geloofsgemeenschap} Charles M.A. CASPERS, 'Meum sum• ;, mum desiderium est te habere'. L 'Eucharistie comme sacrement de la - Recherches de science religieuse, 87, 1999, p. 107-143.69 rencontre avec Dieu pour tous les croyants (ca. 1200 - ca. 1500). - Fête• 163. [Preken, Latijnse] Ludwig HöDL, J.B. Schneyer, Repertorium der lat. Dieu 1246-1996 (= nr. 142), dl. 1, p. 127-151. Sermones des Spätmittelalters. - Scriptorium, 53, 1999, p. 145-159. ii!! 154. [Filosofie] Bulletin de philosophie médiévale. Dl. 41. Coordintion de la 164. [Sacramentsdag. Officie] Pierre-Marie GY, Office liégeois et office romain 1 rédaction: B. CRABBÉ-DANHIER & M. LAMBERT. Louvain-la-Neuve, . ·-' lr de la Fête-Dieu. - Fête-Dieu 1246-1996 (= nr. 142), dl. 1, p. 117-126. Société Internationale pour l 'Étude de la Philosophie Médiévale -J 165. [Spreekwoorden] Thesaurus proverbiorum Medii Aevi. Lexikon der "11 ·11 (S.I.E.P.M.), 1999, 246 p.64 Sprichwörter des romanisch-germanischen Mittelalters. Begründet von 1 155. [Iconografie] Cor ENGELEN, Miroir du Moyen Age. Traduit du néerlan• Samuel SINGER. Hg. vom Kuratorium Singer der Schweizerischen Aka• dais par Benoît BoËLENS VAN W AESBERGHE. Leuven, In eigen beheer demie der Geistes- und Sozialwissenschaften. Dl. 8: Linke - Niere. Dl. 9: ,i),, [Muntstraat 10, 3000 Leuven], 1999, (2)-524 p., ill. niesen- Schädlichkeit. Berlin & New York, De Gruyter, 1999, (4)-484 p.; !:i 156. Cor ENGELEN, Le mythe du Moyen Age. Premiers éléments d'une remise (4)-475-(1) p.70 ',, en question du style moyenageux. Traduitdu néerlandais par Benoît BoË• 166. [Vrouwen en spiritualiteit} Victoria CIRLOT & Blanca GARf, La mirada H LENS VAN WAESBERGHE. Leuven, In eigen beheer, 1999, 358 p., ill.65 interior. Escritoras mïsticas y visionarias en la Edad Media. Barcelona, i1,;1 157. [Kanonikaat, Seculier] Guy P. MARcHAL, Was war das weltliche Kano• Roca, 1999, 317-(1) p., 8 buitentekstafb. (El árbol del saber).71 ',i nikerinstitut im Mittelalter? Dom- und Kollegiatstifte: eine Einführung 167. Juliette DoR, Lesley JoHNSON & Jocelyn WOGAN-BROWNE (eds.), New 1;1 1,',1 und neue Perspektive. - Revue d'histoire ecclésiastique, 94, 1999, trends in feminine spirituality. The holy women of Liège and their impact. 66 1 p. 761-807. . Tunhout, Brepols, 1999, xr-(2)-350 p. (Medieval women. Texts and 1: 1 ~· contexts, 2).72 61 Bundelt 10 bijdragen: zie o.m. m. 866. 62 Bundelt 10 bijdragen, gevolgd door een List of bestiary and 'Physiologus' manuscripts (p. 211- 213). 67 Bundelt 12 bijdragen: zie o.m. ms. 283, 285, 324, 328, 864-865. 63 Bundelt 6 bijdragen, inclusief Marco MoSTERT, A bibliography ofworks on medieval commu• 68 Vervolg op Lit. 1995, m. 199. nication, p. 193-318 (1580 titels); zie verder m. 185. 69 3de-9de eeuw. 64 70 Breed opgezet informatiebulletin over het middeleeuwse denken met inlichtingen over instel• Vervolg op Lit. 1998, m. 199. '1,,1, lingen en genootschappen die zich met de studie hiervan bezighouden; over bibliotheken die 71 Betreft achtereenvolgens: Hildegardis van Bingen, Hadewijch (de Amberes), Beatrijs van Naza• ., manuscripten met filosofische traktaten bewaren; over edities, vertalingen en werken op dit gebied J"' reth, Mathildis van Maagdenburg, Marguerite dOingt, Angela de Foligno, Margaretha Porete, " in voorbereiding of in publicatie; register van handschriften. Juliana van Norwich. il 65 Dit en het vorige werk zijn complementair. -] 72 Ook in Engeland, Zweden en Italië. Bundelt 20 bijdragen: zie o.m. ms. 191, 195, 197, 220- 66 Wordt vervolgd. 222, 232,281,516,523,927.

.il .~ob 168. [Wereldbeeld] Robert LUFF, Wissensvermittlung im europäischen Mittel• ~o-f ~.:•.rl, • 178. [- en doopsel. Gallië] Florence DELERM, Les évêques et le baptême en alter. 'Imago mundi' - Werke und ihre Prologe. Tübingen, Niemeyer, ,1~; f" Francia au r:x:e siècle (120 p.). - Travaux de recherche 1998 en histoire 1999, x-(2)-586, 10 afb. (Texte und Textgeschichte, 47). • i q- '• 77 169. ..,:.·--.:i..;:: ;·i (= m. 103), p. 165. [Wetenschapsbeoefening] Hans-Werner GOETZ, Moderne Mediävistik. 179. [Christianisatie. Maas-Moezelgebied] Michel POLFER, Christentum zwi• Stand und Perspektiven der Mittelalterforschung. Darmstadt, Primus, schen Maas und Mosel von den Ursprüngen bis zum Ende der Merowin• 1999, (4)-412 p. ~:- ' ~~~~1 :_-.; r 170. gerzeit. - Die Abtei Echternach (= m. 528), p. 9-27. [Woordenboeken. Latijn-Nederlands] Olga WEDERS & Marijke GUMBERT-HEPP 180. [-. Saksen] Joachim EHLERS, Die Sachsenmission als heilsgeschichtliches (eds.), Lexicon Latinitatis Nederlandicae Medii Aevi / Woordenboek van ·~-: ::· .:j; , .. Ereignis. - Vita religiosa irn Mittelalter (= m. 64), p. 37-53. het Middeleeuws Latijn van de Noordelijke Nederlanden. Conditum a ::-1: 181. [Eschatologie. Bijbel] Peter R.AEDTS, De Bijbel als breekijzer: een herle• Johanne W. FUCHS (t). Afl. 51: Qua - Raptus. Afl. 52: Rapula- Refluo. L. zing van Norman Cohn, The Pursuit of the Millennium (1957). - Het einde Leiden, Brill, 1999, p. 4051-4210. nabij? (= m. 128), p. 51-57.78 182. [-. Liturgie] Gerard RoUWHORST, Eindetijdverwachting in de vroeg• 7L_ christelijke liturgie. - Het einde nabij? (= m. 128), p. 79-95. 183. [-. Patristiek] Martien PARMENTIER, Het duizendjarig rijk in de patris• B. VROEGE MIDDELEEUWEN :JJ 1 - tische commentaren op Openbaring 20. - Het einde nabij? (= m. 128), - 171. [Augustinus van Canterbury] Richard GAlvlESON (ed.), St Augustine and - - :.... -~ p. 58-77. the conversion of England. Stroud, Sutton, 1999, VI-(6)-436 p., (buiten• 184. [Geestelijke wijdingen] Roger E. REYNOLDS, Clerical orders in the early

tekstïill." . ~- Middle Ages. Du ties and ordination. Aldershot - Sydney, Ashgate / V ario• / ;~ ::·: 79 :1 172. [Bonifatius] Marco MosTERT, 754: Bonifatius bij Dokkum vermoord. Hil• rum, 1999, x-334 p. (Variorum Collected Studies Series, CS670). , ":'I; \c 185. [Hagiografie. Lezerspubliek] Wolfert S. VAN EGMOND, The audience of versum, Verloren, 1999, 94-(2) p., 48 afb. (Verloren verleden. Gedenk• '· ~ i · waardige momenten en figuren uit de vaderlandse geschiedenis, 7). early medieval hagiographical texts. - New approaches to medieval com• .;'..~ _:,~· * munication (= m. 152), p. 41-67. )1 ·t 173. [Auteurs, Latijnse. Gallië] Marie-Hélène JULLIEN & Française PERELMAN ; j " 186. [Hiernamaals] Michelle L. RoPER, Uniting the community of the living 'J' ,1 with the dead. The use of other-world visions in the early Middle Ages. (eds.), Clavis des auteurs latins du Moyen Áge. Territoire français -;_~.-; '.' .: ' -Authorithy and community in the Middle Ages, ed. by Donald Mow• (735-987) / Clavis scriptorum Latinorum Medii Aevi. Auctores Galliae ~ ~I r~ (735-987). Dl. 2 + Index: Alcuinus. Turnhout, Brepols, 1999, xrv-536- BRAY, Rhiannon PURDIE & IanP. WEI, Stroud, Sutton, 1999, p. 19-42. i: ·-i,·,, ! 1 .i.:!! - l 187. [Kerkbeleid. Karolingers] Steven VA NDERPUTTEN, Capitularia en religie. (2) p.; 168-(2) p. (Corpus Christianorum: Continuatio Mediaevalis. .:;.:i: _ •.. Claves).74 Het normatieve beleid van de Karolingers inzake Kerk en religie en de ;111 174. [Bibliographie] Besprechungen und Anzeigen. - Deutsches Archiv für conjunctuur van een maatschappelijk discours. - Licentiaatsverhande• i"i die Erforschung des Mittelalters, 55, 1999, p. 205-412, 611-887.75 :!il•~ lingen Geschiedenis Gent 1997-1998 (= m. 102), p. 47-49. ,I,l 175. [Bijbelillustratie] John LOWDEN, The beginnings of biblical illustration. 188. [Kunst en cultuur. Karolingers] Christoph STIEGEMANN & Matthias WEM• - Imaging the early medieval Bible (= m. 898), p. 9-59. -~ 1 HOFF (eds.), 799 - Kunst und Kultur der Karolingerzeit. Karl der GroBe 176. [-. Europa, Noordwest-] Lawrence NEES, Problems of form and function und Papst Leo ll. in Paderborn. Katalog der Ausstellung Paderborn 1999. 111

les de Thomas de Cantimpré. - Bulletin de la Classe des lettres et des .:-~ t~ 1 Jezus. Een Nederlandse evangeliënharmonie uit de dertiende eeuw. - Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse letterkunde in de Nederlanden, 6, sciences morales et politiques, 6de reeks, 10, 1999, p. 13-46. 1 .f' ·. 199. [Vincentius van Beauvais] Marco BARTOLI, Vincent de Beauvais et la 1ï.J ,~_ 1999, p. 99-111. doctrine des voeux religieux. - Lector et compilator Vincent de Beauvais ";;i' '1· ~ 212. August DEN HOLLANDER & Ulrich ScHMID, Middeleeuwse bronnen van het ·--~ ,~ Luikse Leven van Jezus. - Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse let• (= nr. 200), p. 249-266. J . 200. Serge LusrGNAN & Monique PAULMIER-FOUCART (eds.), Lector et compi• .,e . terkunde in de Nederlanden, 6, 1999, p. 127-146. lator Vincent de Beauvais, frère prêcheur. Un intellectuel et son milieu au .;,.l,.1 ~ 213. Karina VAN DALEN-OsKAM, Jacob van Maerlants Rijmbijbel en het Luikse XIIIe siècle. A vee la collaboration de Marie-Christine DucHENNE. Gräne, -~~ ~ Leven van Jezus. - Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse letterkunde Créaphis, 1997, 357-(11) p. (Rencontres à Royaumont, 9).83 )i";: in de Nederlanden, 6, 1999, p. 147-165. · ;t~tt 214. Geert WARNAR, 'Die donkerheit vercleren'. Over literairhistorische ach• 81 Het tweede deel van Fête-Dieu bevat volledig de kritische uitgave van haar Vita met Franse 1 /l X' tergronden van de Middelnederlandse evangeliënharmonie. - Queeste. vertaling in juxtapositie (zie supra, nr. 142). •"i ~ Tijdschrift over middeleeuwse letterkunde in de Nederlanden, 6, 1999, 82 .., -~ i'. Met een uitgebreid verslag hierover van Wolfert VAN EGMOND, Galbert en Karel de Goede/ p. 112-126. De lancering van Galbert van Brugge in Nederland, in: Handelingen van het Genootschap voor .;~' ;·=;~ ft: geschiedenis, 136, 1999, p. 293-300. 83 Bundelt 18 bijdragen zijnde, de akten van het Colloquium van Royaumont, 9-11 juni 1995: zie ~.~-- 84 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. ·.;;1··. 85 Naar aanleiding van de publicatie vermeld in Lit. 1998, nr. 234. o.m. nrs. 199, 201-203, 587, 603-608, 610, 612-613, 715. ~.-- ~a: __ .J·ï·1 J10 215. [Eucharistie] Jef LAMBERTS, Liturgie et spiritualité de I'eucharistie au .. ~1 227. Anton T. DE VREUGD, Minne & memoria. Over mnemotechnische aspecten xnr siècle. - Fête-Dieu 1246-1996 (= nr. 142), dl. 1, p. 81-95. ,•1 ·, in het werk van Beatrijs van Nazareth. Eindscriptie. Utrecht, Universiteit: 216. Burcht PRANGER, Le sacrement de I'Eucharistie et la prolifération de .. _;I Algemene Letteren, spec. Historische Letterkunde van het Nederlands, I'imaginaire aux Xl" et Xll" siècles. - Fête-Dieu 1246-1996 (= nr. 142), 1998, (5)-80 p., ill. .•.. l 228. Rob FAESEN, s.j., Mystiek en hagiografie. Hoe benadert de anonieme dl. 1, p. 97-116. .,·-·J.,, 217. [Evangeliënharmonieën, Middelnederlandse] E. KWAKKEL, Nieuwe frag• auteur van de Vita Beatricis het verschijnsel mystiek? - Ons geestelijk menten en een oude traditie. Utrecht Catharijneconvent BMH Sj fragm h erf, 73, 1999, p. 97-110. ,i: ,. •~.•• ]rli-··'· 70 en de overlevering van de Middelnederlandse evangeliën(harmonie). ':;,- ... 229. Jos HULS, o.carm., Genieten voorbij ieder genieten: Beatrijs van Nazareth. } '•, _:_ Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse letterkunde in de Nederlanden, :-,r: - Speling, 51, 1999, nr. 2, p. 86-93. 6, 1999, p. 166-190. 230. Jos HULS, o.carm., Leven aan tijd en ruimte voorbij: Beatrijs van Naza• 218. [Evangelistiek] Évangile et évangélisme (Xll=Xlll" siècle). Introduction: reth. - Speling, 51, 1999, nr. 4, p. 76-82. : -~r- 231. _Kris VAN PUT, De invloed van Richard van Saint-Victor op Beatrijs van Jean-Louis BIGET. Toulouse, Privat & Fanjeaux, Centre d'études histori• ·, 1 ques de Fanjeaux, 1999, 384-(4) p., (buitentekst)afb. (Cahiers de Fan• Nazareth. Leuven, Katholieke Universiteit: Hoger Institut voor Wijsbe• jeaux, 34).86 geerte, 1998, (3)-81 p., titelpl. + Bijlage: Van seven manieren van heile• 't '~ : . ger minnen. Tekst en vertaling, (l)-III-14 p.88 219. [Latijnse taal] Marc VAN UYTFANGHE, De 'vadertaal' Latijn in de dertiende 1 ~-;: ,!: eeuw. - Van vader- naar moedertaal (= nr. 914), p. 23-53. .. , ~ r' 232. Else Marie WIBERG PEDERSEN, The in-carnation ofBeatrice ofNazareth's 220. [Mulieres religiosae] Alexandra BARRATT, Undutiful daughters and meta• . ~~ ·l~ theology. - New trends in feminine spirituality (= nr. 167), p. 61-79. phorical mothers among the beguines. - New trends in feminine spiri• tuality (= nr. 167), p. 81-104. .::: '.~·~ . Hadewijch 221. Brenda BoLTON, Thirteenth-Century religious women. Further reflections . . 'ii~i•' 233. Paul A. DIETRICH, The wildemess of God in Hadewijch II and Meis• on the Low Countries 'special case'. - New trends in feminine spirituality • ,f- . , ~:- :.· ter Eckhart and his circle. - Meister Eckhart and the beguine mystics (= nr. 167), p. 129-157. --,,,, . '111 (= nr. 336), p. 31-43. 222. Anneke B. MULDER-BAKKER, The prime of their lives. Women and age, 234. Veerle FRAETERS, Visioenen als literaire mystagogie. Stand van zaken en wisdom and religious careers in Northem Europe. - New trends in femi• -.. -. .· ., . ·10-. nieuwe inzichten over intentie en functie van Hadewijchs Visioenen. - nine spirituality (= nr. 167), p. 215-236. Ons geestelijk erf, 73, 1999, p. 111-130. 223. [- en Kerk] Marco BARTOLI, Les femmes et l'Église au XIIIe siècle. - 235. Alois M. HAAs, Hadewijchs poetische Botschaft. Zum Werk der nieder• Fête-Dieu 1246-1996 (= nr. '142), dl. 1, p. 55-79. -- ~;.. ländischen Mystikerin. - Neue Zürcher Zeitung: Literatur und Kunst, 224. [- en ziekenzorg] Elizabeth Jensen BADER, Medieval women and the 1993 (Samstag 02.10), nr. 229, p. 1-3. care of the sick. Some evidence from hagiography. - Magistra. A joumal \' ~~"- .~ ~11' 236. E. KWAKKEL, Ouderdom en genese van de veertiende-eeuwse Hadewijch• ~ .f' of women's spirituality in history, 5, 1999, nr. 1, p. 79-96. -~:..::. •r handschriften. - Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse letterkunde in 225. [Theologie] Martijn ScHRAMA, o.s.a., Dertiende eeuwse problematiek ~~r ·.:. de Nederlanden, 6, 1999, p. 23-40. ,... -~, ., ,,. inzake het statuut van de theologie. - Bijdragen. Tijdschrift voor filosofie 237. Saskia MURK-JANSEN, Hadewijch and Eckhart: 'Amor intellegere est'. - en theologie, 60, 1999, p. 249-278. Meister Eckhart and the beguine mystics (= nr. 336), p. 17-30.

Ruusbroec D. BEATRIJS. HADEWIJCH. RUUSBROEC ;-:. . ~f t,· ·:~ j ~J ~-::, '.'.' 238. Guido DE BAERE, Ai de shenrni zhuyi. Zuowei jianzhengren de Lû-si-bu• Beatrijs ·:11,:, lu-ke [Love's mysticism. Ruusbroec as a witness]. - Jidujiao wenhua '51-".1..'. xuekan [Joumal for the study of Christian culture], 1999, nr. 2, p. 335- 226. BEATRIJS VAN NAZARETH, Seven manieren van minne. Middelnederlandse •. ~ ,;~ ·,:;·~ c:: ' 355.89 tekst met een inleiding en hertaling door Rob FAESEN, s.j. Kapellen, Pelck• -~_,_;~,: ;·_ 87 mans, 1999, 94 p. '--""_ ...•. ·· ,. . : ~ -~:,-- ,~ ~!~.,. --,_i--r 88 Promotor: J. Decorte. Co-promotor: P. Verdeyen, s.j. (Ufsia). De bladzijden met de Middel• J".: 86 Bundelt 13 bijdragen: zie o.m. nrs. 194, 286, 292, 330, 769. .il"; nederlandse tekst en de tegenoverliggende vertaling in modern Nederlands hebben dezelfde pagi• 87 De bladzijden 93-94 (Bibliografie), van een kleinere grootte dan het boekblok, werden los -~~ nering. toegevoegd! · -~ ~ 89 Vertaling: Jianhong CHEN. ~1,.'., -.a: -

1 J 71., ~. ~u--~~-..,: . .J 13 239. Guido DE BAERE, s.j. & Rob FAESEN,_ s.j., Jan van Ruusbroec in Beijing. 1 \ ! 251. [Brinckerinck] Ingrid NAGELS, De Collaties van Johannes Brinckerinck. - Ons geestelijk erf, 73, 1999, p. 73-91.90 • ';:..I! ·~ . :~!,!; ~ Licentiaatsverhandeling. Antwerpen, Universitaire Instelling Antwerpen: 240. JAN VAN RUUSBROEC, Écrits. DL 4: Les douze Béguines, Les quatre Ten• Germaanse Filologie, 1999, (1)-49 p., buitentekstill. + (1)-35 f., titelpl.94 tations, De la Foi chrétienne, Lettres. Présentation et traduction par André 252. [Gerlach Peters] GERLAC, Les Soliloques enflammés avec Dieu. Présentation LoUF, o.c.s.o. Bégrolles-en-Mauge, Abbaye de Bellefontaine, 1999, 389- de Gérard PFrsTER. Paris, Arfuyen, 1999, 126-(2) p. (Collection Ivoire, 15). "'a-:" ~i,i (9) p. (Spiritualité occidentale, 5).91 . 253. John VAN ENGEN, The Work of Gerlach Peters (d. 1411), spiritual diarist ~\_ ~ a:: 241. Émile KEsTEMAN, Jean Ruusbroec à l'aube de l'an 2000. Bruxelles, Les and letter-writer, a mystic among the devout. - Ons geestelijk erf, 73, 92 Elytres (Kesteman), 1999, 16 p. .•••• 1 1999, p. 150-177. 242. Mikel M. Koas, Ruusbroecs Unvollendete. Tekstgeleding in de hand• ~: ') . 254. [-, Grote] Rob FAESEN, s.j. (vert.), Geert Grote & Gerlach Peters, Zich schriften en de compositie van Van den XII beghinen. - Nederlandse let- . . , aan God hechten. Twee teksten uit de Moderne Devotie. Ingeleid en ver• terkunde, 4, 1999, p. 330-346. taald door( ... ). Met een artikel over de evolutie van het gebedsleven tot 243. Kees SCHEPERS, Het Compendium theologicae veritatis van Hugo Ripelin ••1-r bij de Moderne Devotie, door Albert DEBLAERE, s.j. (t). Bonheiden, Abdij van Straatsburg als bron voor Ruusbroec. - Ons geestelijk erf, 73, 1999, van Bethlehem, 1999, 154-(4) p. (Mystieke teksten met commentaar, 9).95 p. 111-149. i>:Je.: 255. [Grote] Rudolf Th.M. VAN DIJK, o.carm., Titus Brandsma und die editio 244. B. STANDAERT, Rusten bij Ruusbroec. -Heiliging, 49, 1999, nr. 1, p. 35- - ·.1 critica des gesamten Schrifttums von Geert Grote (1340-1384). Geschichte 41. 'r~-1-1- eines Editionsprojekts. - Ons geestelijk erf, 73, 1999, p. 208-247. 245. Xianglong ZHANG, Ruusbroec and the meaning of 'meeting' in bis Spiri• 256. [Radewijns] Thorn MERTENS, Florens Radewijns en zijn Tractatulus devo• tual Espousals. - Journal for the study of Christian culture, 1999, nr. 1, tus. - Ons geestelijk erf, 73, 1999, p. 20-39. p. 132-153.93 257. Florent RADEWIJNS, Petit manuel pour le dévot moderne: Tractatulus devotus. Introduction: Thorn MERTENS. Établissement du texte latin, sour• .. 11~ ces et traduction: sr. Francis Jospeh LEGRAND, c.r.w. Turnhout, Brepols, ~1·", 96 E. MODERNE DEVOTIE . . /~::"". 1999, 213-(1) p. (Sous la Règle de saint Augustin, 6). .,,·- .... J,f . 258. [Ten Busch] Th. MERTENS, Rondom het sterfbed van Lubbert ten Busch. :> 246. [Brussel/Nazareth] Elly CocKX-lNDESTEGE, Queeste naar het gebruik van De Moderne Devoten en de pest te Deventer in 1398. - De pest in de drukwerk van de Brusselse fraters. - Sources for the history of medie• ;:.J", -· Nederlanden(= nr. 855), p. 141-158. val hooks and libraries (= nr. 19), p. 31-60. * i-.ij' r 259. [Boekcultuur] Thomas Kocx, Die Buchkultur der Devotio moderna. 247. [Deventer] John VAN ENGEN, Privileging the devout: a text from the -~.,.-"~-' -f1. ; Handschriftenproduktion, Literaturversorgung und Biblioteksaufbau Brothers at Deventer. - Roma, magistra mundi (= nr. 62), dl. 2, p. 951- : ··;1;.· 963. im Zeitalter des Medienwechsels. Frankfurt am Main - Wien, Lang, 1999, 410-(2) p., 26 afb. (Tradition - Reform - Innovation. Studien zur Moder• 248. [Hulsbergen] A.J. GEURTS, Geschrieben im Fraterhaus zu Hulsbergen. ·~I, •.\.-~... ..,,_~._ . ~.; . i~ nität des Mittelalters, 2).97 Ein spätmittelalterliches Skriptorium und die Buchherstellung in der IJs• 1 ;: •• I-

sel-Region. - Sources for the history of medieval hooks and libraries .,.,4•J, r: 't.i _::•.: {Z::,, (= nr. 19), p. 221-243. • l . 94 Promotor. Th. Mertens. Tweede lezer: F. Willaert. Middelnederlandse tekst: f. ( 1 )-31. . ;~~ ;,:_., 95 Betreft Grotes De quattuor generibus meditabiliuni en Gerlach Peters' Breviloquium. Het arti• * kel van Deblaere is uit het Italiaans vertaald: La preghiera tra le beghine e nella'devotio moderna', 249. [Biel] Gerhard FAIX, Gabriel Biel und die Brüder vom Gemeinsamen ~-··- in: Dizionario degli Jstituti di Perfezione, 7, 1973, kol. 655-666. Leben. Quellen und Untersuchungen zu Verfassung und Selbstverständ• 96 Op het omslag staat er bovendien de titel Au.x origines de la Devotio Moderna die niet voor• nis des Oberdeutschen Generalkapitels. Tübingen, ·siebeck; 1999, XI-(1)- ~ :-;f;, komt in het voorwerk en waarvan niet duidelijk is hoe die moet geïnterpreteerd worden, als een 423-(3) p. (Spätmittelalter und Reformation, N.R. 11). onderreekstitel of als een ondertitel zonder meer (zie ook bij de vertaling van Grote's brieven en 250. Thomas WETZSTEIN, Jenseitsvorsorge im Spätmittelalter. Die Bruder• traktaten in Lit. 1998, m. 270). De Introduction valt in feite uiteen in drie kapittels met een eigen :::il~ auteur: Thorn MERTENS, Florent Radewijns et le 'Tractatulus' (p. 7-37); Francis Joseph LEGRAND, schaftspredigten Gabriel Biels als frömmigkeitsgeschichtliche Quelle. - Parcours et guide de lecture du 'Petit manuel', p. 38-47 en Notre édition du 'Tractatulus', p. 48- Roma, magistra mundi (= nr. 62), dl. 3, p. 383-406. .,,.,,1 59. Bovendien biedt het boek meer: een uitgave van de Epistola eiusdem ad quendam regularem in Wyndesem [Compendium de la Devotio moderna écrit pour Ie Frère Henri], p. 172-181, waar• over men niets verneemt op het titelblad. 97 90 Vervolg op Lit. 1998, m. 252, maar ditmaal in samenwerking met pater De Baere. ,.:··~1,, Met een paragraaf over Die Vernetzung der Handschriftenbestände. Das Register aus Roo• 91 Vervolg op Lit. 1997, m. 245. k/aster, p. 223-246, en in een bijlage de publicatie van twee teksten: Die Tischlesungsanweisun• 92 ·1;1~ gen aus Zevenborren, p. 340-349; Zur Tischlesungspraxis in Groenendaal, p. 350-353. Poëtische gedachten. Adres van de auteur: Avenue Colonel Bourg 112/23, 1030 Bruxelles. ~~î 1, 93 Chinese herwerking van het artikel vermeld in Lit. 1998, m. 266.

lr 315'" 31 "i ~. •4 ' 260. [Humanistische, reformatorische en theologische betrokkenheid] A.G. WEI• ,1 270. Catherine M. MûLLER, Marguerite Porete et Marguerite d'Oingt de l'autre LER, The Dutch Brethem of the Common Life: Critica! theology, Northem 1 cêté du miroir. New York - Paris, Lang 1999, xvr-213-(3) p. (Currents in humanism and Reformation. - N orthem humanism in European context ' ·ik comparative Romance languages and literatures, 72). '..-~lt = 1 (= nr. 391), p. 307-332. ·.-. ,il!,,..• 271. Margaret PoRETTE, The Mirror of Simple Souls. Translated from the :111 11, 261. [Lectuurvoorschriften] Thomas Koek, Lesen nach Vorschrift. Lektüre• • ~'!,:,. ... French with an introductory interpretative essay by Edmund CoLLEDGE, pläne und Buchbestände devoter Gemeinschaften. - Sources for the his• o.s.a., J.C. MARLER & Judith ORANT, and a foreword by Kent EMERY Jr. tory of medieval books and libraries (= nr. 19), p. 111-122. • 1[ Notre Dame (IN), University of Notre Dame Press, 1999, LXXXVII-(1)- 209-(1) p. (Notre Dame texts in medieval culture, 6). 262. [Meditatiemuziek] Ulrike HASCHER-BURGER, Mantra's in de Middel• :• • ~-~-1 -·:- eeuwen. - Madoc. Tijdschrift over de Middeleeuwen, 13, 1999, p. 175- ~·i,;; t 272. Michael SELLS, The Pseudo-Woman and the Meister. 'Unsaying' and essen• 181. ~ ·.- tialism. - Meister Eckhart and the beguine mystics (= nr. 336), ~ ~t p. 114-146. ,!~-il 273. [Van Someren, Van Tuldel] J. APPELMANS, Diederik van Tuldel en Hen• F .. THOMAS A KEMPIS EN DE NAVOLGING ·1·r drik van Someren. Twee Noord-Brabantse vrienden in het vijftiende• __";"j',: eeuwse Leuven. -Noordbrabants historisch jaarboek, 16, 1999, p. 125- 263. Gisbert KRANz, Des Thomas von Kempen Imitatio Christi in neuer Wertung. 140. - Frömmigkeit: gelebte Religion als Forschungsaufgabe (= nr. 132), * p. 197-200. '"~ 274. [Auteurs en teksten, Latijnse] Jean-Pierre Rortrscmr,o (ed.), Bibliographie 264. Jeroen LAEMERS, Gereedschap voor de ziel. De theorie en de praktijk van ,-::, - annuelle du Moyen-Äge tardif. Auteurs et textes latins. Rassemblée et de Imitatio Christi in het werk van Henricus Suso. - Madoc. Tijdschrift .-;.tJ - compilée à la section latine de l'Institut de recherche et d'histoire des over de Middeleeuwen, 13, 1999, p. 26-34. textes (C.N.R.S.). Avec la collaboration de Ariane BERGERON, Pascale 265. Martijn SCHRAMA, Theologie en spiritualiteit. Een onderzoek naar het BERMON, Christine GEORGELIN & Patrice SrcARD. Dl. 9: D'après des mensen godsbeeld in de Hortulus Rosarum en de Vallis Liliorum van publications diffusées au deuxième semestre de 1998 et au premier semestre Thomas van Kempen. - Bijdragen. Tijdschrift voor filosofie en theo• de 1999. Turnhout, Brepols, 1999, x-669-(1) p.99 logie, 60, 1999, p. 205-218.98 ,/~•~;w 275. [Exercitium super Pater Noster] Kees SCHEPERS, A very old fly in Exer• ""''.;, C, citium super Pater Noster II in the Bibliothèque nationale de France. - i."Ir· Quaerendo, 29, 1999, p. 79-95. ~-

Ancrene Wisse. - The book and the magie reading in the Middle Ages 245. ;111 (= nr. 160), p. 99-121. •-::: ., 298. Gerard O'DALY, Augustine's City of God. A reader's guide. Oxford, Cla• ·j " ·1-· ,'! 286. [Frankrijk (Zuid-), Spanje] Geneviève BRUNEL-LOBRICHON, La circula• ' ..•) ) rendon Press, 1999, xrr-323-(1) p. ·.''I' tion des Évangiles en France méridionale et en Espagne. - Évangile et 299. Joseph C. SCHNAUBELT, o.s.a. & Frederick VAN FLETEREN (eds.), Augus• .,, tine in iconography. History and legend(= Collectanea Augustiniana). Art évangélisme (= nr. 218), p. 15-25. ,,11 * editor: George RADAN. Literary editor: Joseph REINo. New York - Paris, 103 287. [Abélard] Constant J. Msws, Peter Abelard. - Authors of the Middle ,,./.-'~·.-;:.' J','.' Lang, 1999, XXI-(1)-750 p., ill. (Augustinian historica! Institute, 4). ': J Ages, dl. 2: Historica! and religious writers of the Latin West, ed. Patrick - . 300. Joseph C. ScHNAUBELT, o.s.a. & Frederick VAN FLETEREN (vert.), Joannes J. GEARY, nrs. 5-[6], Aldershot, Variorum, 1995, p. 1-88. Stiltingh: The account in the Acta Sanctorum of the Body of St. Augus• 288. [-, Boethius, Christine de Pizan, Joannes van Salisbury] Albrecht CLASSEN, tine. - Augustine in iconography (= nr. 299), p. 65-111. What do they mean for us today? Medieval literature and philosophy at . Ji 301. Martijn ScHRAMA, o.s.a., Augustinus' verstaan en indeling van de geschie•

the end of the twentieth century: Boethius, Abelard, John of Salisbury, • ,ji': I'• ~ denis. -Tijdschrift voor theologie, 38, 1998, p. 351-365. , •• J -~ and Christine de Pizan. - Mediaevistik. Internationale Zeitschrift für q - 302. T.J. VAN BAVEL, o.s.a. (vert.), Ooit een land van kloosters. Teksten van interdisziplinäre Mittelalterforschung, 12, 1999, p. 185-208. Augustinus over het kloosterleven. Heverlee (Leuven), Augustijns Histo• ·_ _ .,·.,i, :~~-. 289. [Aelredus van Rievaulx] Pierre-André BURTON, o.c.s.o., Aux origines de _ -• • -iL ·-· risch Instituut, 1999, 303-(1) p. :; Jó-r, ~ 1"" ,, 303. Frederick VAN FLETEREN & Joseph C. SCHNAUBELT, o.s.a., Literary sour• l'expansion anglaise de Cîteaux. La fondation de Rievaulx et la conver• ! sion d'Aelred. - Collectanea Cisterciensia, 61, 1999, p. 186-214, 248- ~-: ces for the iconography of Saint Augustine. - Augustine in iconography 290. ,-~~F~r (= nr. 299), p. 7-62. 1:i 304. Hans VAN OoRT, Augustinus over geschiedenis, eindtijd en toekomst. - ' 290. [-, Bernardus van Clairvaux] Charles DUMONT, o.c.s.o., Une éduca• ·1:i; tion du cceur. La spiritualité de saint Bernard et de saint Aelred. Oka .,',? Het einde nabij? (= nr. 128), p. 96-108. 'I"•:' .. #,~!;. 1~;;,,,, /f" i.':::6 102 Hoofdstukken 3 en 4 handelen resp. over: The Lady vanishes: Bridget of Sweden, exemplary 103 visionary en Margery Kempe: The woman who would not go away. =~ -·~ 1 ~·~ Bundelt 21 bijdragen: zie o.m. nrs. 300, 303. :--:":;•'" :. '? .• ":"I ~:,,

.jj s·1J . ·•r. J? g 305. [Beda Venerabilis] William D. McCREADY, Miracles and the Venerable 320. Wim VERBAAL, Les Sermons sur Ze Cantique de saint Bernard: un chef• Bede. Toronto (Ontario), Pontifical Institute of Mediaeval Studies, 1994, ... ? t~ d'ceuvre achevé? - Collectanea Cisterciensia, 61, 1999, p. 167-185. .1 r XIV-(2)-287-(1) p. (Studies and texts, 118). 321. [Birgitta van Zweden, Kempe] Robert Ignatius LETELLIER, Bride and Mar• ~·-- 1 306. Anne-Laure SYLVANISE, Les visions dans l'Histoire ecclésiastique du ·--~~ !.. ,, gery and their books. Vision and text in the mysticism of the late Middle peuple anglais de Bède le Vénérable (252 p.+ Bijlagen). -Travaux de .,;, Ages with particular reference to Birgitta of Sweden and Margery Kempe. recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 165.104 ,-~-? - The mystical tradition and the Carthusians (= nr. 690), dl. 14, 307. [Bendedictus van Aniane, Benedictus van Nursia] Albert DE VOGÜÉ, ··-i p. 115-139. o.s.b., Deux profils spirituels: Benoît de Nursie et Benoît d'Aniane. - 322. [Boethius] M. Gorus & L.W. NAUTA, The study of Boethius's Consolatio Collectanea Cisterciensia, 61, 1999, p. 159-166. in the Low Countries around 1500: The Ghent Boethius (1485) and the 308. [Bernardus van Clairvaux] Philippe BARTHELET, Saint Bernard. Paris, commentary by Agricola/Murmellius (1514). - Northern humanism in Pygmalion/Watelet, 1998, 233-(5) p. (Chemins d'éternité). . European context(= nr. 391), p. 109-130. 309. François BAUDIN, Mémoires de saint Bernard, abbé de Clairvaux. Paris, .:!11 323. [Bonaventura] J.A.J.P. HEEFFER, Aangename kennismaking met de ;.:;i,, Messene, 1999, 145-(3) p. (Religio memori). H. Bonaventura. - Zaken die God raken, 10, 1999, nr. 1, p. 5-6; nr. 2, 310. Theo M.M.A.C. BELL, Die Rezeption Bernhards von Clairvaux bei Luther. p. 15-17; nr. 3, p. 15-17; nr. 4, p. 18-21; nr. 5, p. 4-7; nr. 6, p. 2-5. - Archiv für Refomationsgeschichte, 90, 1999, p. 72-102. 324. Ashlynn K. PAI, Varying degrees of light: Bonaventure and the medieval 311. BERNHARD VON CLAIRVAUX, Sämtliche Werke lateinisch / deutsch. Hg. \ll.~ book of nature. - The book and the magie of reading in the Middle Ages von Gerhard B. WINKLER in Verbindung mit Alberich ALTERMATT, Denis· (= nr. 160), p. 3-19.

,..~ .J~., '~':. ·, FARKASFALVY & Polykarp ZAKAR. Wissenschaftliche Redaktion: Josef • ·_.:...·,; .L • 325. [Caesarius van Heisterbach] Jaap VAN MooLENBROEK, Mirakels histo• {~1 ";..-,l ScHWARZBAUER. DL 10: Registerband, erstellt von Gerhard B. WINKLER. risch. De exempels van Caesarius van Heisterbach over Nederland en ,;:---~ Ff Nederlanders. Hilversum, Verloren, 1999, 361-(1) p., 20 afb., 5 kaarten. Innsbruck, Turolia, 1999, 444 p. ·-' µ.. '":;i~ 1. (Middeleeuwse studies en bronnen, 65). 312. Adriaan H. BREDERO, Der Beitrag Wilhelms von Saint-Thierry zur '·:1 Heiligsprechung Bernhards von Clairvuax und der biographische Wert 326. [Clara van Assisi] Clara BRUINS, Het Thennenbach 4-manuscript. Minia• seines kultbezogenen Textes aus historischer Sicht. - Vita religiosa im ·~'h"Il turen bij de levensbeschrijving van Clara van Assisi. - Franciscaans 106 Mittelalter (= nr. 64), p. 169-182. leven, 82, 1999, p. 36-40, 148-152, 194-198, 303-307. -, , rr ;, •I 313. Ignazio M. CALABUIG, 'o.s.m., Les sources patristiques de la pensée mariale 327. [-, Gregorius IX] Beth LYNN, o.s.c., What difference does a rule make? 1 de saint Bernard. - La Vierge dans la tradition cistercienne (= nr. 594), -,-1-, Clare's 'poor sisters' and Gregory IX's nuns. - Magistra. A journal of ' 11 p. 39-95. ~J .· women's spirituality in history, 5, 1999, nr. 1, p. 25-42. ... il!'.". 1 314. Charles DUMoNT, o.c.s.o., Au chemin de la paix. La sagesse cistercienne 328. [De Worde] Sue Ellen HoLBROOK, Story, picture, and reading in Wynkyn ,,,;,~,_1 . 1 selon saint Bernard. Oka (Québec), Abbaye cistercienne Notre-Dame-du• de Worde's Vitas Patrum. - The book and the magie of reading in the , ,I ~- ~ Lac, 1998, 267-(9) p. (Pain de Cîteaux, 3de reeks, 13). Middle Ages (= nr. 160), p. 219-251.107 1 1 315. Ivan GoBRY, Saint Bernard par ses écrits. Paris & Montréal (QC), Médias• -~ .. 329, [Dionysius (Pseudo-)] Georgi KAPRIEV, Die Dionysius-Rezeption im Mit• !1 105 paul, 1999, 205-(3) p. . - •• ~- c •. telalter. Tagungsbericht über das Kolloquium unter der Schirmherrschaft ,;1 316. Rudolf HIESTAND, Bernhard von Clairvaux, Norbert von Xanten und -1·;:i der S.I.E.P.M. in Sofia von 8. bis ll. April 1999. - Bulletin de philoso• 'i, - t, t~ der lateinische Osten. - Vita religiosa im Mittelalter (= nr. 64), phie médiévale, 41, 1999, p. 153-160. . ·"1 t. Simon TUGWELL, o.p., L'évangélisme de saint Dominique. p. 301-319. ,., 1 -~:- 330. [Dominicus] 1-·ii; 317. Marielle LAMY, L'influence de saint Bernard sur la théologie mariale de la ;:__ . .,. - Évangile et évangélisme (= nr. 218), p. 249-260 . ,1 ·~~! ~~ 331. [Eckhart] Jan A. AERTSEN, Meister Eckhart: eine auBerordentliche Meta• 1 fin du Moyen Äge. - La Vierge dans la tradition cistercienne (= nr. 594), :.:.-: . . l il p. 193-216. --.e physik. - Recherches de théologie et philosophie médiévales, 66, 1999, 318. André LoUF, Le Cîteaux de saint Benard. - Collectanea Cisterciensia, 61, p. 1-20. ;21 ~-· 1,::1 1999, p. 40-78. 332. Margaret GUENTHER, The spirituality of Eckhart's German sermons. - :11.11 . 1 319. Josef SUDBRACK, s.j., Zur deutsch-lateinischen Gesamtausgabe Bernhards ,,.,. Studies in spirituality, 9, 1999, p. 93-108. · 1 1'1 von Clairvaux. - Geist und Leben, 72, 1999, p. 68-71. •1~- i ,.~z-.-~..ll, I,...•. Il ' :!!il ..ó.-,i~·,' ~ -1 1; 106 ·-:~: ~= Vervolg op Lit. 1998, nr. 355. 104 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 107 Compilatie van levens van Woestijnvaders toegeschreven aan de H. Hieronymus, vertaald in J 105 :,;-:a, Op het omslag staat de reekstitel Pièrres d'angle vermeld, die verder in het werk niet voorkomt. ;"" 1 •' het Engels door William Caxton in 1491 en uitgegeven door Wynkyn de Warde in 1495. 1\ ·11 Il J.'.l'D 32.1 333. Robrecht LIEVENS, Eggaert en de (nog steeds) onbekende leek. - Leu• 346. [Guibertus van Nogent] Henri PLATELLE, Guibert de Nogent et le De vense bijdragen, 88, 1999, p. 15-49.108 pignoribus sanctorum. Richesses et limites d'une critique médiévale -":.:11. 334. Freimut LöSER, Maria im Mittelpunkt. Eine Zweitfassung von Meister Eck• f' '.f: des reliques. - Les reliques. Objets, cultes, symboles (= nr. 796), T harts 'Burglein-Predigt' (DW I Nr. 2). - Homo Medietas (= nr. 65), tl;.~ p. 109-121. p. 241-273. 347. [Hieronymus] Benoît JEANJEAN, Saint Jérême et l'hérésie. Paris, Institut ,,, 335. Frans MAAs, Genieten in de mystiek: Meester Eckhart. - Speling, 51, ·, ·.t·J 1 ~·\ . d'Études augustiniennes, 1999, 489-(9) p., fig. en tab. (Collection des 1999, nr. 2, p. 77-84. Études augustiniennes. Série Antiquité, 161). 336. Bernard McGINN (ed.), Meister Eckhart and the beguine mystics: Hade• -~. 348. Marie-Laure LEGRANI>, Les femmes dans les Lettres de saint Jérême (76 p. -~1- wijch of Brabant, Mechtild of Magdeburg, and Marguerite Porete. New + Bijlagen). - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), 109 110 York, Continuum, 1997, (10)-166 p. ',l~ p. 164. r 337. Franz-Josef SCHWEITZER, Immer noch: "Meister Eckhart und der unbe• ·~ 349. [Hildegardis van Bingen] Sarah CASTRICUM, 'Rationalitas' in the gospel kannte Laie". Antwort auf Robrecht Lievens Besprechung der Text• -~, ' homilies of Hilde gard of Bingen. - Magistra. A joumal of women' s spi• ausgabe von "Eckart und der Laie". - Leuvense bijdragen, 88, 1999, rituality in history, 5, 1999, nr. 2, p. 5-28. ,· p. 447-452. ~ 350. Louise GNÄDIGER, Adams Stimme und Musikalität. Fragmentäre Gedan• 338. Marie-Anne VANNIER, Maître Eckhart et le Granum sinapsis. - La vie ken zu deren Wesen und Funktion aus der SichtHildegards von Bingen spirituelle, nr. 731, 1999 (juin), p. 223-235. (1098-1179). - Homo Medietas (= nr. 65), p. 175-206. 339. [Franciscus van Assisi] Johannes B. FREYER, o.f.m., 'Gott, der Vater 351. Hildegard-koerier. Tijdschrift voor alle Hildegard-vrienden. Jg. 7, nrs. 25- unseres Herm J esus Christus'. Die Vision Gottvaters bei Franziskus. - ~?~ 28; jg. 8, nrs. 29-32; jg. 9, nrs. 33-36. Kortrijk, Helena Aerts (verantw. Wissenschaft und Weisheit. Franziskanische Studien zu Theologie, Phi• 1~1i' uitg., Marie Curielaan 5, B-8500 Kortrijk), resp. 1997, 1998 & 1999, losophie und Geschichte, 62, 1999, p. 276-291. ca. 36 p. per nummer.'!' lJ} .• 340. [Gregorius de Grote] Adalbert DE VoGÜÉ, o.s.b., Moines, clercs et laïcs ,, 352. Judith SUTERA, Benedictine spirituality in the life and works of Hildegard dans les Dialogues de Grégoire le Grand. - Revue Mabillon, 71 (n.r. 10), ;,. .:.;, 1-r of Bingen. - Magistra. A joumal of women's spirituality in history, 5, ,;1 1999, p. 9-35. 1999, nr. 1, p. 3-23. 341. Carole STRAW, Gregory the Great. -Authors of the Middle Ages, dl. 4: t_ il 353. [-, Jutta van Disibodenberg] Anna SILVAS, Jutta and Hildegard: The bio• Historica! and religious writers of the Latin West, ed. Patrick J. GEARY, graphical sources. Turnhout, Brepols, 1998, xxvn-(1)-299-(1) p., 3 gene• nrs. 12-[13], Aldershot, Variorum, 1996, p. 1-72. alog. tab., 2 kaarten, 2 plattegr. (Medieval women. Texts and contexts, 1). 'L{e ~,0 I,~ 342. [Gregorius van Nyssa] Anthony MEREDITH, s.j., Gregory of Nyssa. 354. [-, Raimundus Lullus] Claudia NoLTE, Hildegard of Bingen and Ramon London & New York, Routledge, 1999, rx-(1)-166 p. (The Early Church Lull. Two approaches to medieval spirituality. - Magistra. A joumal of Fathers). J: women's spirituality in history, 5, 1999, nr. 2, p. 59-92 .. _r_. ~,., ,. 343. [Grosseteste] James R. GINTHER, A scholastic idea of the Church. Robert 355. [Hilton, Juliana van Norwich] Denise N. BAKER, The image of God. Grosseteste's Exposition of Psalm 86. - Archives d'histoire doctrinale ., . Contrasting configurations in Julian of Norwich's Showings and Wal• " et littéraire du Moyen Age, 99, 1999, p. 49-72. ~ ter Hilton's Scale of perfection. - Juliana of Norwich (= nr. 360), 344. [Guerricus van Igny] Michael CASEY, 'Suspensa expectatio'. Guerric of ~ p. 35-60. /t 1 Igny on waiting for God. - Studies in spirituality, 9, 1999, p. 78-92. ,;.J', '' 356. [Honorius Augustodunensis] V.I.J. FLINT, Honorius Augustodunensis of . ·,. 345. Bernard-Joseph SAMAIN, o.c.s.o., Guerric d'Igny: court traité sur la .., ~ Regensburg. -Authors of the Middle Ages, dl. 2: Historical and religious

maternité spirituelle de Marie. - La Vierge dans la tradition cistercienne t ~I .• writers of the Latin West, ed. Patrick J. GEARY, nrs. [5]-6, Aldershot, l) (= nr. 594), p. 109-120. Variorum, 1995, p. 89-183. 357. [Joachim van Fiore] Eugène HoNÉE, De toekomst van de christenheid volgens het Liber ftgurarum van Joachim van Fiore (t 1202). - Het einde nabij? (= nr. 128), p. 137-165. 108 "Enkele overwegingen naar aanleiding van Franz-Josef SCHWEITZER, Meister Eckhart und der :; Laie. Ein antihierarchischer Dialog des 14. Jahrhunderts aus den Niederlanden" (zie Lit. 1997, nr. 356). ~!; 109 Copyright dateert van 1994. Bundelt 8 bijdragen, inclusief het inleidend artikel van Bernard 110 Université Charels-de-Gaulle Lille 3. McGINN, Meister Eckhart and the beguines in the context of vernacular theology, p. 1-14 en het ~;;"} 111 Voortzetting van Lit. 1996, nr. 444. Tijdschrift ter bevordering van de leer van Hildegardis van slotartikel van Richard Woons, o.p., Wamen and men in the development of late medieval mysti• 'l,i' Bingen, vooral doorheen haar geneeskundige geschriften. Afleveringen zijn doorlopend genum• cism, p. 147-164. Zie verder nrs. 233, 237, 267, 269, 272, 368. merd. J.2.t 313 358. Martijn ScHRAMA, o.s.a., Toekomstverwachting of wettiging van het ver- 374. Jeroen LAEMERS, Gereedschap voor de ziel. De theorie en de praktijk van leden. De 'orde novus' van Joachim van Fiore en de augustijnenorde. - de Imitatio Christi in het werk van Henricus Suso. - Madoc. Tijdschrift Het einde nabij? (= nr. 128), p. 166-180. ~. ,~' over de Middeleeuwen, 13, 1999, p. 26-34. 359. [Juliana van Norwich] Cynthea Mxsson, The point of coincidence. Rhe• 375. Bettina SPOERRl, Schrift des Herzens. Zum vierten Kapitel der Vita Hein• toric and the apophatic in Julian of Norwich's Showings. - Juliana of ' ·î'' rich Seuses. - Homo Medietas (= nr. 65), p. 299-315. Norwich (= nr. 360), p. 153-181. ;.,J .:, 376. Heinrich STIRNlMANN, Seuses Morgengruss. - Homo Medietas (= nr. 360. Sandra J. McENTIRE (ed.), Julian of Norwich. A book of essays. New l" 65), p. 317-321. '.i .,,:.l,. :·- York & London, Garland Publishing, 1998, XXI-(1)-341-(1) p. (Garland 377. [Thomas van Aquino] Michael J. SWEENEY, Soul as substance and method '.t: ' reference library of the humanities, 2034 / Garland medieval casebooks, in Thomas Aquinas' anthropological writings. -Archives d'histoire doe• ·,11·.- 21).112 ~, -~'I" · trinale et littéraire du Moyen Äge, 66, 1999, p. 143-187. 361. Sandra J. McENTIRE, The likeness of God and the· restoration of humanity ~:~--~ .. ;.;. ;: in Julian of Norwich's Showings. - Julian of Norwich (= nr. 360), p. 3- . --ï' 33. I. LITERARIA 362. Brant PELPHREY, Leaving the womb of Christ: love, doomsday, and space/ ·• :\ji,.- time in Julian of Norwich and eastem orthodox mysticism. - Julian of 378. [De Pierrepont] Rita LEJEUNE, Jean Renart, pseudonyme littéraire de ~ Norwich (= nr. 360), p. 291-320. l'évêque de Liège, Hugues de Pierrepont (1200-1229). -Revue belge de 363. Brad PETERS, A genre approach to Julian of Norwich's epistemology. ~ philologie et d'histoire, 77, 1999, p. 271-297. Julian of Norwich (= nr. 360), p. 115-152. 379. [Joannes de Wasia] W.L. BRAEKMAN, Amoureuze versjes van een pas• 113 364. Jay RUUD, 'I wolde for thy loue dye'. Julian, romance discourse, and the -~~S:iL::. toor van Sint-Walburga te Brugge. - Biekorf, 99, 1999, p. 30-32. masculine. - Julian of Norwich (= nr. 360), p. 183-205. . - .i: 380. [Van Maerlant] Raymond liARPER, Op de drempel van de nieuwe tijd: /• 365. David F. TINSLEY, Julian's Diabology. - Julian of Norwich (= nr. 360), 3.! Maerlant en het jodendom. - Madoc. Tijdschrift over de Middeleeuwen, ~q-~ !, 13, 1999, p. 142-148. p. 207-237. ; \ ! c· 366. Nicholas WATSON, The trinitarian hermeneutic in Julian of Norwich's 381. Jozef JANSSENS & Martine MEUWESE, Jacob van Maerlant, Spiegel histo• :ï - Revelation of Love. - Juliana of Norwich (= nr. 360), p. 61-90. i .••. ~· ,.i.. :; riael. De miniaturen uit het handschrift Den Haag, Koninklijke Biblio• 367. [Kempe] Nanda HoPENWASSER, Margery Kempe as a comic performer. -: ;} t~- theek, KA XX. Leuven, Davidsfonds/ Clauwaert, 1997, 176 p., ill. ••• i.: - Magistra. A joumal of women's spirituality in history, 5, 1999, nr. 1, ~ ~- ~' 382. Karina VAN DALEN-OSKAM, Jacob van Maerlants Rijmbijbel en het Luikse p. 69-77. . .,._?. Leven van Jezus. - Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse letterkunde :"!! ,-,! 368. [Mechtildis van Maagdenburg] Frank TOBIN, Mechtild of Magdeburg ~·-·}!';: in de Nederlanden, 6, 1999, p. 147-165. ~ ·,:,;,.. * and Meister Eckhart. Points of coincidence. - Meister Eckhart and the ·-:11 beguine mystics (= nr. 336), p. 44-61. 383. [Alchemie] Veerle FRAETERS, Gods gouden thesaurus. Het Middelneder• 369. [Ordericus Vitalis] Elisabeth MÉGIER, 'Cotidie operatur'. Christus und landse handschrift Wenen, ÖNB, 2372 in de alchemistische traditie. Leu• die Geschichte in der Historia ecclesiastica des Ordericus Vitalis. - . ven, Peeters, 1999, xn-359-(1) p. (Antwerpse studies over Nederlandse Revue Mabillon, 71 (n.r. 10), 1999, p. 169-204. literatuurgeschiedenis, 3). 384. Veerle FRAETERS, 'Vanden leeuwe wert hi lam'. Alchemie en religie in 370. [Origenes] Philippe HENNE, o.p., La vie spirituelle et la vie intellectuelle ,. ' , :J.:;l;--~:c . . ~ chez Origène. - La vie spirituelle, nr. 733, 1999 (décembre), p. 711-722. . ,_;;;_ '~. de Middelnederlandse vertaling van Tabula chemica. - Tijdschrift voor 371. P.S.A. LEFEBER, Keuze en verlangen. Een onderzoek naar zin en functie i:+J ~-t Nederlandse taal- en letterkunde, 115, 1999, p. 97-112. ~. . van het gebed in Origenes 'preken en zijn tractaat Over het gebed. Gorin• -...... , ~ ."" '" 385. [Duivel als toneelfiguur] Marcel FrcHEROUX, Van helse intrigant tot chem, Theologische uitgeverij Narratio, 1997, rx-(1)-222 p. toneelfiguur. De duivel op het toneel in de late Middeleeuwen (1400-

372. [Ripelin van Straatsburg] Kees SCHEPERS, Het Compendium theologicae --~] 1600). - Trajecta, 8, 1999, p. 3-30. veritatis van Hugo Ripelin van Straatsburg als bron voor Ruusbroec. - 386. [Elckerlijc, Mariken van Nieurneghen] Willem WILMINK (ed.), Mariken ·".-'1·1· Ons geestelijk erf, 73, 1999, p. 111-149. :'Î ·.: van Nieumeghen & Elckerlijc. Zonde, hoop en verlossing in de late Mid• 373. [Suso] Arnold ANGENENDT, Die Liturgie bei Heinrich Seuse. - Vita reli• - -~t:. deleeuwen. Vertaald door( ... ). Met een inleiding en een teksteditie door giosa im Mittelalter (= nr. 64), p. 877-897. Bart RAMAKERS. Amsterdam, Prometheus / Bakker, 1998, 241-(1) p. :.~t (Klassieken van de Nederlandse letterkunde, 13). _,·_ _- ~) 1·ii· 112 Bundelt 11 bijdragen: zie o.m. nrs. 355, 359, 361-366. -~il ~- 113 Gestorven 1402. .3 1 i.J 1 i 1 387. [Gruuthuse-handschrift] J. REYNAERT, 'Laet ons voort vroylijc maken 395. [Suster Bertken] A.M.J. VAN BUUREN, 'Mi quam een schoon geluyt in ]~Ç 'i 1 ~\ zanc'. Opstellen over de lyriek in het Gruuthuse-handschrift. Gent, Uni• mijn oren'. Aantekeningen bij Suster Bertkens tweede lied. - Spiegel 1•'• versiteit: Vakgroep Duits -Taalkunde, 1999, 255-(1) p., 14 afb. (Studia · ÏI' der letteren, 41, 1999, p. 83-101. Germanica Gandensia, 46) . 396. [Van Roesmaele] Jan CALUWAERTS, De Leuvense familie Van Rosmeer 'U"'.11 ~I li li'. 388. [Reisbeschrijving, Brugs-Venetiaanse] Hans KIENHORST, Een reis zonder en de 'ketterij' van Anthonyne van Roesmaele (1485-1543). - Vlaamse r: wederkeer. Opmerkelijke notities in handschrift Oxford, Bodleian Library, ' . :1111 li; '' .. '!',, stam, 35, 1999, p. 209-212. Can. mise. 278. - Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse letterkunde in \,J '.~ ,,:11:.: 1~ ~l 1-1:.,,l de Nederlanden, 6, 1999, p. 53-70. ,,11·.' ·,I. 'li'I i" 389. [Sproken] Dini HoGENELST, Sproken en sprekers. Inleiding en reper• I· C. ERASMUS. HUMANIS!vIE

torium van de Middelnederlandse sproke. Dl. 1: Studie. Dl. 2: Reperto• !l:11 J, 1 ' l' rium. Amsterdam, Prometheus, 1997, 276-(2) p., titelpl.; 303-(1) p., titelpl. 1 397. [Agricola] F. AKKERMAN & P. KOOIMAN, Agricola musicae studiosus. - 1.: 11,!:. . 1 i:.J; 1 (Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen, 16). ~-j1 Northern humanism in European context(= nr. 391), p. 43-51. 1 _. .• 1_ :t1 :~ ·1::- 398. [Erasmus] Ueli DILL, Die Arbeitsweise des Erasmus, beleuchtet anhand ·,ii1i:![I . J,~- von fünf Basler Fragmenten. - Nederlands archief voor kerkgeschiede• •·J..":i :· '':J·! '· 1 V. - NIEUWE TIJD ;' 1 _, nis, 79, 1999, p. 38. iili:j1

399. E. RUM!vIEL, Humanism and the Reformation: Was the conflict between I illi'i i A. ALGE!vIEEN • '! ", i,l Erasmus and Luther paradigmatic? - Northern humanism in European :, ' ,',fl 1,1 390. [Bijbel] Bertram Eugene SCHWARZBACH (ed.), La Bible imprimée dans ""'"' context(= nr. 391), p. 186-197. i:;': ~ 400. Toon VAN HouDT, The goveming of the tongue. Language and ethics in l'Europe moderne. Paris, Bibliothèque nationale de France, 1999, 476- :,L ,li'1':1i!, 1Ij1 (2) p., ill.114 Erasmus' Lingua (1525) and Burgundia's Linguae vitia et remedia (1631). ,!:i';I 117 :i .. 391. [Intellectuele leven. Nederland} F. AKKERMAN, A.I. V ANDERJAGT & -The emblem tradition and the Low Countries (= m. 490), p. 77-90. i1 ,· ~. j ::-; •• i.,;._ 401. [Gansfort] C.M._A. CASPERS, 'Magister consensus'. Wessel Gansfort ji A.H. VAN DER LAAN (eds.), Northern humanism in European context, .~·. -, (1419-1489) und die geistliche Kommunion. - Northern humanism in 1469-1625. From the 'Adwert Academy' to Ubbo Emmius. Leiden, Bos• _.' ,. ton & Köln, Brill, 1999, XI-(3)-373-(5) p., 6 afb., titelpl. (Brill's studies European context (= nr. 391), p. 82-98. in intellectual history, 94). 115 r•_r:, 402. [Kiliaan] Cornelii KILIANI DUFFLJEI Etymologicum Teutonicae linguae: 392. [Patristieke herbronning. Frankrijk} Jean-Louis QuANTIN, Le catholicisme sive Dictionarium Teutonico-Latinum. Anastatische herdruk. Duffel, classique et les Pères de l'Église. Un retour aux sources (1669-1713). Gemeentelijke Archiefdienst & Heemkundige Kring Jos Resseler, 1999, !:,, Paris, Institut d'Études augustiniennes, 1999, 672-(8) p. (Collection des (6)-(16)-764-(4) p. (Bronnen & uitgaven betreffende de geschiedenis van . ::'•. 1 C · 118 : '.l Duffel, 2). Études augustiniennes. Série Moyen Äge et Temps modernes, 33). ·.1J ~ 393. [Spiritualiteit. Frankrijk] Yves KRUMENACKER, L'école française de spiritu• _., Il , 403. Papieren patrimonium: archief terug thuis, het woordenboek van Kiliaan, alité. Des mystiques, des fondateurs, des courants et leurs interprètes. Post• monumenten in beeld. Tentoonstellingscatalogus. Ten geleide: Frank KEERSMAEKERS. Duffel, Openbare Bibliotheek, 10-14 september 1999, 76 face: Jean DUJARDIN, or.j.m.i. Paris, Cerf, 1999, 660-(4) p. (Cerf-Histoire). 119 ;i p., ill. (Bronnen & uitgaven betreffende de geschiedenis van Duffel, 1). 404. [Lipsius] Karl ENENKEL, Lipsius als Modellgelehrter. Die Lipsius• B. Vóón TRENTE Biographie des Miraeus. - Iustus Lipsius Europae lumen et columen ~i -.,~: '·' ~ "! • (= nr. 406), p. 47-66. 394. [De Melun] Bisschop van Terwaan in Veurne. [Door] A.B. - Biekorf, 99, ....•. ,t;'·, 405. Dirk IMHOF, The illustration of works by Justus Lipsius published by the 116 .·, ·-.t- 1999, p. 207. Plantin Press. - Iustus Lipsius Europae lumen et columen (= nr. 406), p. 67-81.

114 Bundelt 23 bijdragen, verdeeld over 8 rubrieken: I. Bib/es en hébreu et incunables (3); II. Bib/es et la Réforme (5); ll. Bib/es italiennes (3); IV. Bib/es du monde hispanique (2); V. Bib/es anglaises (2); VI. Bib/es de l'Europe de /'Est (3); VII. Les sciences bibliques (3); Vill. Jcono• 117 Antonius a Burgundia (t 1657), geboren uit een bastaardtak van de Hertogen van Bourgon• graphie biblique (2). Zie o.m. nrs. 45-46, 432, 439, 449c451, 462. dië, behoorde tot de seculiere geestelijkheid van Brugge. 115 Bundelt 18 bijdragen: zie o.m. nrs. 260, 322, 397, 399, 401, 408-410, 414, 661. 118 Herdruk van de editie: Antwerpen, J. Moretus, 1599. 116 Betreft de vraag naar sporen van het verblijf van François de Melun, bisschop van Terwaan, in ~,:~,11 ,~. 119 Met bijdragen van A. KEERSMAEKERS, Kiliaan en zijn tijd, p. 9-27 en F. CLAES, s.j., Kiliaan Veurne, waar hij in 1521 overleed. ~?~ ·~~ en zijn werk, p. 29-37, beide reeds verschenen in 1979 bij de toenmalige Kiliaanherdenking. , ' ~;~ l1li

h J 1/4 ,:.;: jj~ 406. G. TOURNOY, J. DE LANDTSHEER & J. PAPY (eds.), Iustus Lipsius Europae . ~~ and the Netherlands (1555-1585). Proceedings of the Colloquium Amster• lumen et columen. Proceedings of the International Colloquium Leuven dam 29-31 October 1997, ed. Philip BENEDICT, Guido MARNEF, Henk VAN 17-19 September 1997. Leuven, University Press, 1999, xn-288 p., titelpl. j~ NIEROP & Marc VENARD, Amsterdam, Royal Netherlands Academy of (Supplementa humanistica Lovaniensia, 15).120 · Arts and Sciences, 1999, p. 51-68 (Koninklijke Nederlandse Akademie * :cJ van Wetenschappen. Verhandelingen, afd. Letterkunde, nr. 176). 1;1"' 407. [Humanisme en boekdrukkunst] Stephan FüsSEL, Die Bedeutung des 417. [Straatsburg] John D. DERKSEN, Reasons for dissent among Strasbourg's I'' . jjl Buchdrucks für die Verbreitung der Ideen des Renaissance-Humanismus. religious nonconformists, 1536-1569. -Archiv für Reformationsgeschichte, ' il\

- Die Buchkultur im 15. und 16. Jahrhundert (= nr. 5), dl. 2, p. 121-161. -~1 90, 1999, p. 188-210. 408. [- en scholastiek] M.J.F.M. BOENEN, At the crossroads of scholasticism * and northern humanism. - Northern humanism in European context 418. [Jansen van Barrefelt] Ralph DEKONINCK, Entre Réforme et Contre- (= nr. 391), p. 131-148. Réforme: les Jmagines et figurae Bibliorum de Pieter van der Borcht et 409. H.A. KRoP, Northern humanism and philosophy. Humanist theory and Hendrik Jansen van Barrefelt. Contribution à l'étude du statut et des fonc• scholastic practice. - Northern humanism in European context ·, ;!, tions de l'image dans les livres édités par Christophe Plantin et François (= nr. 391), p. 149-166. "._:,_.-_._ _ , __ ,_· Raphelengien. - Quaerendo, 29, 1999, p. 96-131.. 1 l .~. "••'. 410. [Italiaans-Nederlandse betrekkingen] A. TERVOORT, The Italian connec• -~1;; 419. [Luther] Theo M.M.A.C. BELL, Die Rezeption Bernhards von Clairvaux tion. The Iter Italicum and the Northern Netherlands (1425-1575). - ~ l - bei Luther: - Archiv für Reformationsgeschichte, 90, 1999, p. 72-102. Northern humanism in European context(= nr. 391), p. 222-241. 420. Christoph BURGER, Eindtijdverwachting aan het einde van de vijftiende ~~<1 eeuw en bij Maarten Luther. - Het einde nabij? (= nr. 128), p. 181-198. ,i:i ,.;.;1· 421. Catherine CoNNoRs-NELSON, Touched by the God of grace. The 'Anfech• '1 D. IN VERBAND MET DE HERVORMING tung' of Luther and the Dark Night of John of the Cross. - Studies in ,-11.·: spirituality, 9, 1999, p. 109-139. 411. [België] Hugh R. Botrorx, Bibliografie van het Belgisch protestantisme :,.J' 422. [Marnix van St.-Aldegonde] Un Catéchisme de Marnix. - Bulletin de 1781-1996 / Bibliographie du protestantisme belge 1781-1996. Brussel, 1 ~ la Société royale d'histoire du protestantisme belge, nr. 122, 1999 (juni), ii '' 121 Prodoc, 1999, xxxrv-1065-(3) p. ~-,.~!~~ p. 23-38. li 423. [Schortinghuis] Roel A. Boscn, Twee generaties Schortinghuis. Cate• 412. [Emden] S. ZIJLSTRA, Gereformeerden en doopsgezinden in Emden, ca. ,:11 1560-1620. - Doopsgezinde bijdragen, n.r. 25, 1999, p. 41-64. chese in een tijd van vroomheid en verlichting. - Nederlands archief _,_~_~r '\ 413. [Friesland] W. BERGSMA, Tussen Gideonsbende en publieke kerk. Een voor kerkgeschiedenis, 79, 1999, p. 204-225. T ~ lk~ 424. [Teellinck] Herman WESTERINK, Geloof, mystiek en het ontstaan van iden• studie over het gereformeerd protestantisme in Friesland (1580-1650). 1'111'j'i, ':-4,1·:··;.., titeit. Het Soliloquium van Willem Teellinck gelezen vanuit de ideeën van Hilversum, Verloren & Leeuwarden, Fryske Akademy, 1999, 652-(2) p., •'~!-;' . :11 .-:1 .- _ •• j '; '!'l titelpl., (24) afb., (1) kaart. (Fryske histoaryske rige, 17). ~_: .. Michel de Certeau. - Tijdschrift voor theologie, 39, 1999, p. 14-33. 414. [Groningen] F. AKKERMAN, The early Reformation in Groningen. On two 425. [Tersteegen] Hansgünter LUDEWIG, 'Du durchdringest alles'. Gebet im :'I Latin disputations. - Northern humanism in European context (= nr. ,.':Li:- Alltag bei Gerhard Tersteegen. Düsseldorf, Archiv der Evangelischen ~"1"'. Kirche irn Rheinland, 1997, (4)-IV-182-(2) p. (Schriften des Archives der 1 :\1 391), p. 1-42. .j: ,1_, ·- Evangelischen Kirche im Rheinland, 12). 415. [Nederlanden] Guido MARNEF, The dynarnics ofreformed militancy in the ",·"~-1- -~_- ·; i:,li Low Countries. The Wonderyear. -The education of a Christian society. 7~ :f. 426. [Van Braght] Olivier DoNNEAU, Tieleman Jansz. van Braght et la con• a ) Y a • Humanism and the Reformation in Britain and the Netherlands. Papers lJ .•. struction anabaptiste du passé. - Revue d'histoire ecclésiastique, 94, 1999, ... ~ t l l l '~ delivered to .the thirteenth Anglo-Dutch historcial Confernce 1997, ed. .. ~ •.... p. 832-870. :'.,k ;1I' N. Scott AMos, Andrew PETTEGREE & Henk VAN NIEROP, Aldershot - * !1 Sydney, Ashgate, 1999, p. 193-210. 427. [Antichrist] Frits BROEYER, De Antichrist als actueel thema in de 'il 416. Guido MARNEF, The dynamics of reformed religious militancy. The ;;i zeventiende-eeuwse Republiek. - Het einde nabij? (= nr. 128), p. 225- Netherlands, 1566-1585. - Reformation, revolt and civil war in France 244. ''Il ~.J~_~'" _ , ,ill' 1!'1I1'1

1 :1 ..-'îl 1 121 Betreft zijn Cort begrijp der voornaemste hooft stucken der Christelijcker Religie, Amsterdam, 1 120 Bundelt 17 bijdragen: zie o.m. nrs. 404-405. Ottho Barentsz., 1599. ],2& 'J' J.lj 428. [Bibliografie] Hans-Christoph RUBLACK (ed.), Archiv für Reformations• 440. [Nicodemieten] Mirjam G.K. VAN VEEN, 'Sursum Corda'. Calvijns polemiek geschichte. Beiheft: Literaturbericht. Dl. 28. Gütersloh, Gütersloher Ver• tegen nicodemieten, in het bijzonder tegen Coornhert. - Nederlands 123 lagshaus, 1999, 310-(2) p.122 archief voor kerkgeschiedenis, 79, 1999, p. 170-203. 429. [Bijbelillustratie] Carl C. CHR.ISTENSEN, The Reformation of Bible illus• 441. [Piëtisme] Fred VAN LIEBURG, Uit het hoofd, uit het hart. Lezend preken tration. Genesis woodcuts in Wittenberg, 1523-1534. - Archiv für Refor• in de piëtistische traditie. - Tijdschrift voor Nederlandse kerkgeschiede• mationsgeschichte, 80, 1999, p. 103-129. ,ij- nis, 2, 1999, p. 99-111. 430. [Bijbelwoordenboek] Friedrich Christoph OETINGER, Biblisches und 442. [Quiëtisme} Dominique SALIN, s.j., Autour du quiétisme. Le 'crépuscule des emblematisches Wörterbuch. Hg. von Gerhard ScHÄFER in verbindung "Ij mystiques'. - Christus. Revue de formation spirituelle, 46, 1999, p. 172-183. mit Otto BETZ u.a. Dl. 1: Text. Dl. 2: Anmerkungen. Berlin & New 443. [Relikwieën} Alain JoBLIN, L'attitude des protestants face aux reliques. - ~ Les reliques. Objets, cultes, symboles (= nr. 796), p. 123-141. York, De Gruyter, 1999, xxxrx-(1)-434-(2) p., 2 afb.; vm-364 p. (Texte -a zur Geschichte der Pietismus, Abt. VII, 3). ?'Il 431. [Boekwezen] Wolfgang ScHMITz, Reformation und Gegenreformation in ··1· der Entwicklung von Buchdruck und Buchhandel. - Die Buchkultur im -~ ~ E. CONTRAREFORMATIE. XVlDE-XVIlDE EEUW 15. und 16. Jahrhundert (= nr. 5), dl. 2, p. 253-338. 432. [Calvijn-Bijbel] Jean-François Grr.,MoNT, Calvin et la diffusion de la Bible. 444. [Coens] Eik L. ScHEPENS, De uitvaart van kapelaan castraal Joannes Coens. - Dood en begrafenis(= nr. 817), p. 243-246.124 - La Bible imprimée dans l'Europe moderne (= nr. 390), p. 230-242. '-..;- 433. [Doperdom] Peter NISSEN, 'Onse salicheit is seer nabi getreden'. Toekomst• 445. [Petri!y] R. VAN LAERE, Zegelmatrijs van Willem of Petri/y of Pe(e)ters ·.I:': 125 en eindtijdverwachtingen in het Nederlandse doperdom. - Het einde -~ uit 1567. -Limburg - Het Oude Land van Loon, 78, 1999, p. 161-162. nabij? (= nr. 128), p. 215-224. 446. [Seyens] Olivier VAN RODE, De zorg voor het zielenheil. Bekommernis om 434. [Heiligheid] Jürgen BEYER, Conceptions ofholiness in the Lutheran coun• Jenseits en Diesseits in de 18de eeuw. - Dood en begrafenis(= nr. 817), tries (c. 1550-1700). - Studies in folklore and popular religion. Papers p. 247-250.126 delivered at the Symposium Christian Folk Religion, dl. 3/2, ed. Ülo VALK, ,}' 447. [Vander Woestyne-Luck] Hubert RONSE DE CRAENE, De studiebeurs Van• 127 Tartu (Estonia), University: Departrnent ofEstonian and Comparative Folk• der Woestyne-Luck. - Vlaamse stam, 35, 1999, p. 313-338. lore, 1999, p. 137-168. ' * 435. G.K. W AITE, Dopers anticlericalisme en lekenheiligeid. Doperse heiligen 448. [Bibliotheken, Kerkelijke. Parijs] Paul NELLES, L'érudition ecclésiastique en de status van heiligheid in de Nederlanden. - Doopsgezinde bijdra• et les bibliothèques de Paris au xvne siècle. Étude de catalogage et de gen, n.r. 25, 1999, p. 65-84. ;1 classification. - Revue française d'histoire du livre, nrs. 104-105 (nou• 436. [Historische Jezus] Michel FÉD0U, Le 'Jésus historique' des Pères de velle série), 1999, p. 227-252. 'Il~ 1 • l'Église au temps des Réformes. - Recherches de science religieuse, 87, 449. [Bijbel. Frankrijk] Albert LABARRE, La censure de la Bible en France au 1999, p. 333-352. xvre siècle. - La Bible imprimée dans l'Europe moderne (= nr. 390), 437. [Inquisitie. Spanje] Irene NEW, Die spanische Inquisition und die Luthe• p. 400-406. raner im 16. Jahrhundert. - Archiv für Reformationsgeschichte, 90, 1999, ,,)t- 450. François LAPLANCHE, Le développement del' apparatus biblicus et l'émer• p. 289-320. gence de la critique biblique en France à la fin du xvne siècle. - La Bible imprimée dans l'Europe moderne(= nr. 390), p. 407-418. 438. [-. Zuidelijke Nederlanden] Aline GoosENS, Inquisitions et réformes ,f: dans las anciens Pays-Bas méridionaux (1520-1633). - Bulletin de la

Sociéte royale d'histoire du protestantisme belge, nr. 123, 1999 (decem• 123 Voor hen stond de handelwijze van Nicodemus uit Joh. 3, die in de nacht naar Jezus toeging, ber), p. 6-26. centraal. 439. [Luther-Bijbel] Stefan STROHM, Évolution du texte de la Bible de Luther. -;.__ r 1-24 "Op 3 mei 1376 overleed te Laarne in het capelaenhuijs castraele of in zijn woning op het Réflexion sur les problèmes rencontrés dans l 'histoire de son édition lll,k kasteeldomein heer en meester Joannes Coens, priester en bacelier inde Godheijt ( ... )" (p. 243). 125 de la Réforme à nos jours. - La Bible imprimée dans l'Europe moderne Was hij lid van het Luikse Sint-Martinuskapittel? :· .. ~ 126 Guillelrnus Seyens, pastoor van Oordegem en Smetlede (Oost-Vlaanderen) wenste bij testa• (= nr. 390), p. 166-188. ]1.'' ment verzekerd te zijn van een eeuwigdurend gebed voor zijn zielenheil (1726, 1736). ,,11,'_" 127 "Deze beurs werd gesticht in 16-4-1607, per testament van 7-4-1607 door Nicolaas Vande i' Woestyne, kanunnik aan de Sint-Donaaskathedraal te Brugge, en terug opgericht op 15-11-1825. tl" Het kapitaal van de stichting werd voor één vierde verhoogd door Sr Franciscus Luck, oom mater• 122 In totaal 949 nummers. Historische Nederlanden en Nederland, zie plaatsnamenregister op . /j neel van de stichter. Deze was ontvanger van de Jacobinessen te Brugge en had geen na:komelingen" ·::l, p. 308. ,.,j (p. 313). J30 451. [-, Kinder-. Duitsland, Frankrijk] Ruth B. BoTIIGHEIMER, Les Bibles 463. [Eschatologie] Theo CLEMENS, De Nederlandse rooms-katholieken in de 33}

pour enfants et leurs lecteurs aux XVIe et XVIIe siècles en France et en -- li zeventiende en achttiende eeuw en hun omgang met de toekomst. - Het Allemagne. - La Bible imprimée dans l'Europe moderne (= nr. 390), ··_:ï .- einde nabij? (= nr. 128), p. 245-257. p. 428-446. ~- 464. [Geestelijkheid, Bespotte. Luik (Bisdom)] Alex Doxrs, Quelques dénigre• ,') . 1:i 452. [Bijbelprenten] Ralph DEKONINCK, Entre Réforme et Contre-Réforme: - .--l' ~ ments du clergé local au XVIIIe siècle. - Leodium, 84, 1999, p. 12-30. ,i11:i les Jmagines et figurae Bibliorum de Pieter van der Borcht et Hendrik 465. [Historische Jezus] Charles PERROT, La quête historique de Jésus du '• ,r1',: Jansen van Barrefelt. Contribution à l'étude du statut et des fonctions de ~1~:~ XVfll" siècle au début du xxe. - Recherches de science religieuse, 87, '.I l'image dans les livres édités par Christophe Plantin et François Raphe• /i"lit:" 1999, p. 353-372. ''i\11 _....A , ·:.. . -~ ,11I lengien. - Quaerendo, 29, 1999, p. 96-131. .. ': ·~~ =' ,.1 ,;\' 453. [Giftenpreken] W.L. BRAEKMAN, Nieuwjaarspreek met uitdeling van sym• ,, '-::Je• : ~ 1 1 bolische geschenken (1545). - Ons geestelijk erf, 73, 1999, p. 198-207. ~ ~j- G. VROOMHEID BUITEN DE NEDERLANDEN 454. [PriesterschapJ Nicole LEMAITRE, Le prêtre mis à part ou le triomphe 111 t ~·; ( ... ':il:! d'une idélogie sacerdotale au XVIe siècle. - Revue d'histoire de l'Église 466. [Baker] Fr. Augustine BAKER, o.s.b., Directions for contemplation. Book D. de France, 85, 1999, p. 275-289. ~:.r Edited by John CLARK. Salzburg, Universität: Institut für Anglistik und 131 · 455. [Jansenisme-Molinisme. Leuven] Lucien CEYSSENS, o.f.m., La paix théo• Arneri.kanistik, 1999, (2)-xvr-108 p. (Analecta Cartusiana, 199/11). logique manquée à Louvain en 1685. -Augustiniana, 49, 1999, p. 199- ~'j,;l1 ' 467. Fr. Augustine BAKER, o.s.b., Directions for contemplation. Book F. Edi• 213_12s ""qj ted by John CLARK. Salzburg, Universität: Institut für Anglistik und Arne• 456. [Tolerantie] Christine Kom, Katholieken en tolerantie in de Gouden Eeuw. ri.kanistik, 1999, (2)-xrr-84 p. (Analecta Cartusiana, 119/12). ,.·l;: ;·. . • - Tijdschrift voor Nederlandse kerkgeschiedenis, 2, 1999, p. 112-117. ...;~·,1 ,r.. 468. Fr. Augustine BAKER, o.s.b., Discretion. Edited by John CLARK. Salzburg, • '11" .•· Universität: Institut für Anglistik und Ameri.kanistik, 1999, (2)-x-92 p. ~_J j • .1 .". (Analecta Cartusiana, 119/9). F. XVIIlDE EEUW ._:__]1 469. Fr. Augustine BAKER, o.s.b., Doubts and calls. Edited by John CLARK. ' ' Salzburg, Universität: Institut für Anglistik und Arneri.kanistik, 1999, (2)• ' 457. [De Sève de Rochechouart] Christophe DELPORTE, Guy de Sève de Roche• - i' x-(153-{1) p. (Analecta Cartusina, 119/10) chouart, évêque d'Arras (1670-1724). -Travaux de recherche 1998 en 470. [Ignatius van Loyola] lGNATIUS VON LOYOLA, Briefe und Unterweisungen. 129 _,,~ ' histoire (= nr. 103), p. 150. .;.,11., Übersetzt von Peter KNAUER, s.j. Würzburg, Echter, 1993, (2)-xxxrr-995- 458. [Grimminck] L. VAN ACKER, Volgelingen van Karel Lodewijk Grimminck. ,1, (3) p. (Ignatius von Loyola. Deutsche Werkausgabe, 1). - Biekorf, 99, 1999, p. 89-92. ·-':,1 471. lGNATIUS VON LoYOLA, Geistliche Übungen, Nach dem spanischen Auto• 459. [Noodt] Joris VAN EIJNATIEN, Gerard Noodt's standing in the eighteenth• ·f,';J.:. graph übersetzt von Peter KNAUER, s.j. 2de editie. Würzburg, Echter, century Dutch debates on religieus freedom. - Dutch review of church ,:i:J 132 ~ 1999, 151-(3) p. history, 79, 1999, p. 74-98. ,1 •. 472. lGNATIUS VON LOYOLA, Gründungstexte der Gesellschaft Jesu. Übersetzt 460. [Piers] Richard WEEMAES, 300 jaar meisjesonderwijs te Beveren. Stich• ··-·. 1, von Peter KNAUER, s.j. Würzburg, Echter, 1998, (2)-XXXI-(1)-976-(2) p. ting Anna Piers (1698-1998) - Het Land van Beveren, 42, 1999, p. 149- ~~ ·; (Ignatius von Loyola. Deutsche Werkausgabe, 2). 166.130 ·_; 473. Pierre-Antoine FABRE, De wegen van een canonisering. Geschrift, portret 461. [Walvis] Jan HALLEBEEK, Ignatius Walvis (1653-1714). Troebelen tijdens "". ,1 ,-i~'-f_._ en levensverhaal in de Zuid-Nederlandse 'inventie' van Ignatius van Loyola \:ii' - ..•4 .r. zijn pastoraat te Gouda. - Trajecta, 8, 1999, p. 143-166. als heilige. - Trajecta, 8, 1999, p. 31-45. il! * , ·1r:. .· · 474. Peter-Hans KoLVENBACH, s.j., De Christuservaring bij Ignatius van Loyola. ,i:i:i 462. [Bijbel] Bernard CHÉDOZEAU, La Bible, l'histoire religieuse et l'histoire Vertaling [uit het Frans]: Maurts FAMAEY, s.j. - Cardoner, 18, 1999, p. 1- :1.1 1 laïque au XVll" siècle. - La Bible imprimée dans l'Europe moderne(= 15.133 .,1:1i:I1I 1 nr. 390), p. 419-425. ii1i.l ''1,1 -,c_!J; f•'I '!11::j1 1·11 ''::I 128 Tussen de universiteit verdacht van enig jansenisme en de Sociëteit van Jezus onder de ver• i: t3t De Directions for contemplation bestaan uit vier boeken door Baker aangeduid als Books D, denking van een provocerend molinisme. F, G enH. i 129 Université d'Artois. .:·J t32 Omslag: Urtext (in plaats van Autograph). Eerste editie: 1998 130 Wordt vervolgd. l'j:;: t33 Oorspronkelijk verschenen in: CIS - Revue de spiritualité ignatienne, 86 (1997). ! "11:. Il' '' i' ~ 1 ..i. _.13,1.., ~ J~3 475. Philippe LÉCRIVAIN, s.j., Les héritiers d'Ignace dans l'Espagne du xvre toegelicht door( ... ). Gent, Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en siècle. - Christus. Revue de formation spirituelle, 46, 1999, p. 226-234. ;•,.jl.ic' Letterkunde, 1999, (2)-278 p. (Literaire tekstedities en bibliografieën, 1).137 476. Jacques LEWIS, s.j., Ignatius als briefschrijver. Vertaling [ uit het Frans]: 487. [Van Veen] Anne BuscHHOFF, Zur gedanklichen Struktur der Amoris divini :tJ '.,11:· Felix VAN VOORST TOT VOORST, s.j. - Cardoner, 18, 1999, p. 77-89.134 1:,4?1,: emblemata des Otto van Veen (Antwerpen 1615). - The emblem tradi• 477. Donna ÜRSUTO, Catholic spirituality and the environment. St. Ignatius of l!. •• tion and the Low Countries (= nr. 490), p. 39-76.

Loyola, a casestudy. - Studies in spirituality, 9, 1999, p. 140-157. .,ie".~' l,. 1i'·' * ·_.";". .. .ji r"' .; 478. Joseph VEALE, s.j., Sint-Ignatius spreekt over 'ignatiaans gebed'. Verta• -f,,lj ~· 488. [Bertulpho en Ansberta] R. v AN BIESEBROECK, A. Wydts, tekenaar en druk• ling [uit het Engels]: Piet HELDENS, s.j. & Rob FAESEN, s.j. - Cardoner, ker-uitgever van Bertulpho en Ansberta. - Biekorf, 99, 1999, p. 36-37.138 135 18, 1999, extra afl., 32 p. ~1 ~. 489. [Emblemata. Leiden] Ad LEERINTVELD, Emblem books in Leiden. - 479. [Jeanne de Valois] Informations a prendre en la ville de Bourges en Berry Nieuw letterkundig magazijn, 17, 1999, p. 34-35. et ailleurs touchant la cause de la Beatification de la venerable servante 490. [-. Nederlanden} John MA.NNING, Karel PoRTEMAN & Marc VAN VAECK ~: .. ; Ët de Dieu Ieanne de Valois Reine de France et Fondatrice de l'Ordre des (eds.), The emblem tradition and the Low Countries. Selected papers of ~ .:;" ~u Annontiates de la tres-benite Vierge Marie Mere de Dieu (Bourges, 1664) .. ·~ ·., the Leuven International Emblem Conference, 18-23 August, 1996. Turn• . l' 139 Reprint. Sint-Truiden, Instituut voor Franciscaanse Geschiedenis, 1999, \ hout, Brepols, 1999, x-425-(1) p., ill. (Imago figurata. Studies, lb). (8)-36-(6) p. (Instrumenta Franciscana, 45). 491. [Liedboeken] Jos HoUTSMA, De bundel Amoureuse Liedekens en zijn rela• 480. [Joannes van het Kruis} Secundino CASTRO, o.c.d., La oración en Juan de tie met het Antwerps Liedboek van 1544. -Tijdschrift voor Nederlandse la Cruz. Reflexiones al ritmo de su poceso espiritual. - Revista de espi• taal- en letterkunde, 115, 1999, p. 236-249. ritualidad, 58, 1999, p. 113-126. ~,~~ ,. 492. [Rederijkers. Lier] Tine RAMs, De rederijkers in Lier in de achttiende eeuw. ~ ;~~ :;~ 481. Catherine CoNNORS-NELSON, Touched by the God of grace. The 'Anfech• ,. - Licentiaatsverhandelingen Geschiedenis Gent 1997-1998 (= nr. 102), tung' of Luther and the Dark Night of John of the Cross. - Studies in p. 74-77. spirituality, 9, 1999, p. 109-139. 493. [-. Wormhout] Antoon LOWYCK, Nederlandstalige schrijvers en rederij• 482. [-, Theresia van Avila] J ane AcKERMAN, The Carmelite ancestry of Teresa kerskamers in Wormhout in de Westhoek van de Nederlanden in Frank• 140 of Avila and John of the Cross. - Carmelus, 46, 1999, p. 6-31. 1!.,a'I rijk (Il). - Zannekin, 21, 1999, p. 33-48. 483. [Labre] Benoît-Joseph Labre, saint patron des pèlerins et des itinérants. 494; [Toneelgeschiedenis. Nederland] Jan KoNST, Nederlands toneel 1600- Présentation: Lucien CoUTu, c.s.c. Montréal, Centre de recherche et de 1730. Het onderzoek van de laatste twintig jaar. - Tijdschrift voor Neder• documenation, Oratoire Saint-Joseph, 1999, 146-(2) p. (Cahiers de l'Ora• landse taal- en letterkunde, 115, 1999, p. 201-217. toire Saint-Joseph, 7). ·'..:;·4• ',:,~,1~ VI. - ORDEGESCHIEDENIS EN -SPIRITUALITEIT H. LITERARIA A. ALGEMEEN 484. [Luyken] Nel KLAVERSMA & Kiki HANNEMA, Jan en Casper Luyken te boek gesteld. Catalogus van de boekencollectie Van Eeghen in het Amster• 495. [Brabant} R. VAN UYTVEN, Studies over Brabantse kloostergeschiedenis. ,_ •.. '"'".., .. I"". ~.,...,..,, :- ~·,1l. ·,, -=., ~,• dams Historisch Museum. Samengesteld door( ... ). Hilversum, Verloren, ,.J l.,i! "": Brussel, Algemeen Rijksarchief, 1999, v-(1)-(238) p. (Bibliografische 1999, 576 p., ill.136 ·;·; ~: inleiding tot de Belgische kloostergeschiedenis vóór 1796, 27).141 485. Piet VISSER, De pelgrimage van Jan Luyken door de doopsgezinde boe• .:ri ~., * 1 i-' kenwereld. - Doopsgezinde bijdragen, n.r. 25, 1999, p. 167-195. :tl"' 1"'"·' • :., ·W 486. [Puteanus} Hugo DEHENNIN (ed.), Erycius Puteanus (Honorius van den 137 Zijn humanistennaam is de verlatijnste vorm van Eerrijk de Put, waarvan Honorius van den Born), Sedigh leven, daghelycks broodt (1639). Ingeleid, uitgegeven en Bom het pseudoniem is. :~.f 138 Brugge, 1720/21. Een anoniem blij-eindigend treurspel in een bombastische rederijkerspoëzie, ; .-i ·:·· -:;il'' waarvan de auteur werd geïdentificeerd door J. HUYGHEBAERT, Bertulpho en Ansberta, in: l.c., 134 Oorspronkelijk verschenen in: Cahiers de spiritualité ignatienne, 85, 1998 (januari-maart). )l -~\ p. 203: Pieter de Vos (Brugge 1659 - Brussel 1728), als kapucijn Seraphim van Brugge en als 135 '\.il 1~ Oorspronkelijk verschenen in: Studies in the spirituality of Jesuits, 1996 (maart). '!:; auteur Spiritus Ardens c.q. Brand-Geest geheten. 136 "Het Amsterdams Historisch Museum bewaart in zijn bibliotheek een uitgebreide verzame• 139 Bundelt 18 bijdragen: zie o.m. nrs. 400, 487, 586, 884. ling boeken, die zijn geïllustreerd door Jan (1649-1712) en zijn zoon Casper Luyken (1672-1708). :,t 140 Vervolg op Lit. 1998, nr. 554. ';;,• r Deze collectie is oorspronkelijk bijeengebracht door Christiaan Pieter van Eeghen (1816-1889) ... -//li 141 Bundelt 7 reeds elders tussen 1956 en 1973 gepubliceerde artikels van de auteur, waarvan twee en door zijn kinderen geschonken aan de gemeente Amsterdam" (p. 7). ~":j ·~:'. over de Leuvense augustijnen en twee over de premonstratenzers in de Nederlanden. '.~.: ~i-

ijl il J ~ '-/ 33.s- 496. [Bibliografie] Bulletin de spiritualité monastique. DL 14: 1996-2000. - in het Algemeen Rijksarchief te Brussel van 29 april tot 26 juni 1999. ,". .. '.' Collectanea Cisterciensia, 61, 1999, p. [399]-[558].142 Brussel, Algemeen Rijksarchief, 1999, 54-(2) p. (Algemeen Rijksarchief ~ .J-l.',J ';:: 147 497. Bart DE GROOF, Documentatie- en studiecentra van Belgische orden in ~.'. . f en Rijksarchief in de Provcinciën. Educatieve Dienst. Catalogus, 158). Rome. Deel 2. Brussel, Algemeen Rijksarchief, 1999, 54-(6) p. (Biblio• grafische inleiding tot de Belgische kloostergeschiedenis vóór 1796, 24).143 Augustijnen 498. [Commemorationes. Luik (Bisdom)] Arnoud-Jan A. BrrsTERVELD, The com• •-'l 508. [Brugge] A. DEWITIE, 'Ievervonkskens doen vuuren' (1797). - Biekorf, 99, memoration of patrons and gifts in chronicles from the diocese of Liège, 1999, p. 96-99.148 eleventh-twelfth centuries. - Revue bénédictine, 109, 1999, p. 208-243. ~: 509. [Hasselt] R. VAN LAERE, Toneel uit het Hasselts augustijnencollege. - 499. [Bronnen, Verhalende] Ludo MIL1s, Narrative sources. A quantification ~ Limburg - Het Oude Land van Loon, 78, 1999, p. 311-314.149 of culture and religion. - Vita religiosa im Mittelalter (= nr. 64), p. 819- 510. [Leuven] Dirk LEYDER, Contrareformatorische dynamiek in het Leuvense 836, graf. 'I · augustijnenklooster. Een moeizaam en multidimensioneel proces (1609- 500. [Donaten] Charles DE MlRAMoN, Les 'données' au Moyen Äge, Une forme 1648). -Trajecta, 8, 1999, p. 120-142. ,: \~( de vie religieuse laïque v. 1180 - v. 1500. Préface: Alain BoUREAU. Paris, l', 'T"" Cerf, 1999, (4)-486-(4) p., fig., tab. (Collection Cerf-Histoire). ~. ~~ ~ 1 * it. 511. [Adrianus van Appeltern] Alberic DE MEIJER, o.s.a., Adrianus de Appeltern, 501. [Kloosterstructuur] E. PERSOONS, Basispublicaties over kloostergeschie• the only Augustinian suffragan of Utrecht (1502 - ca. 1507). - Augus• denis II. 3: De kloostergemeenschap. DL 3: Interne structuren. Brussel, '. ~ "\ tiniana, 49, 1999, p. 287-321. Algemeen Rijksarchief, 1999, 131-(5) p. (Bibliografische inleiding tot de i 512.- [De BuschereJ Luc DEQUEKER, The Brussels Miraculous Sacrament in the 144 Belgische kloostergeschiedenis vóór 1796, 23). emblems of Martinus de Buschere's Index Divinorum Operum (Bruges, 502. [Kloosterzegels] E. PERSOONS, Basispublicaties over kloostergeschiedenis -,:i·· 1686). - The Jesuits and the emblem tradition (= nr. 656), p. 69-86. • .ai .< II. 3: De kloostergemeenschap. DL 2: Kloosterzegels. Brussel, Algemeen 513. [Joannes von Höxter] Adolar ZUMKELLER, Der Augustinermagister Johannes Rijksarchief, 1999, 112-(4) p. (Bibliografische inleiding tot de Belgische ~,1 .. . von Höxter (t nach 1419) und sein Hauptwerk Invitatorium exsulantis 145 _<1. kloostergeschiedenis vóór 1796, 19). ., . animae tendentis ad caelestem Jerusalem. - Vita religiosa im Mittelal• 503. [Mendicanten] Maria Cändida PACHECO (ed.), Le vocabulaire des écoles .. ' ~.·,l'"'- ter (= nr. 64), p. 917-931. des Mendiants au Moyen Äge. Actes du colloque Porto (Portugal), 11-12 ~:i\:c 514. [Van Hecke] Lucien CEYSSENS, o.f.m., Le P. Michel Van Hecke à Rome octobre 1996. Turnhout, Brepols, 1999, 189-(1) p. (Civicima. Études sur (1670-1687). -Augustiniana, 49, 1999, p. 367-377. le vocabulaire intellectuel du Moyen Äge, 9).146 '"}t ·:\. * 504. Hans-Joachim SCHMIDT, Legitimität von Innovation. Geschichte, Kirche 515. [Identiteit] Eric Leland SAAK, The creation of Augustinian identity in the und neue Orden im 13. Jahrhundert. - Vita religiosa im Mittelalter (= i.1.41, later Middle Ages. - Augustiniana, 49, 1999, p. 109-164, 251-286. nr. 64), p. 371-391. -:.~'. 505. [Refuges. Brussel] Jacques LORTHIOIS, Refuges monastiques à Bruxelles. i Begijnen ( en Geestelijke Dochters) - Liber amicorum Robert van den Haute(= nr. 67), p. 22-45. I - ~ . 516. [Frans-Vlaanderen] Penny GALLOWAY, Neither miraculous nor astonishing. 506. [Visitaties] J. OBERSTE, Die Dokumente der klösterlichen Visitationen. Turn• .:4...... hout, Brepols, 1999, 153-(5) p. (Typologie des sources du Moyen Äge, 80). The devotional practice of beguine communities in French Flanders. - ...... •. •f.Jii;.., New trends in ferninine spirituality (= nr. 167), p. 107-127. ,-~l. ·.· '·'j . 517. [Hoog straten] Het Begijnhof van Hoogstraten. - De Hoogstraatse Maand, .:-j. B. AFZONDERLIJKE ORDEN 15, 1999, nr. 169bis, p. 1-32.150 Annuntiaten

507. [België] Marc CARNIER, Dochters van stilte. Monialeri van de Tweede 147 Tweede tentoonstellingsluik van een Dochters van Stilte-trilogie, waarvan het eerste deel plaats• Orde van Sint-Franciscus. Catalogus bij de gelijknamige tentoonstelling had te Bastenaken in het Musée en Piconrue tijdens de zomer van 1998 (zie Lit. 1998, m. 575). "De tweede orde zijn de vrouwelijke religieuzen met een eigen regel: clarissen, annuntiaten en conceptionisten" (p. 7). De Annuntiaten, aan wie vooral deze catalogus is gewijd, danken 142 Nrs. 867-1124. hun ontstaan aan Johanna van Frankrijk (t 1505, resp. in 1742 en 1950 zalig en heilig verklaard). 143 Vervolg op Lit. 1997, m. 582. Zie ook ms. 602, 629. ·~lt 148 144 Zie ookLit. 1998, m. 560. Betreft de sluiting van het laatste door de augustijnen te Brugge gehouden schooljaar. '-t 149 145 Ibid. 17de eeuw. 150 146 Bundelt 9 bijdragen: zie o.m. m. 611. ) Extranummer naar aanleiding van het einde van de restauratie van het begijnhof. ~~: 1sb 33. ·t- 518. [Kortrijk] Miriam BAERT-VANDENBERGHE, Leven in het Kortrijkse begijn• 529. [-. Abten]. Gunther FRANZ, Bedeutende Echtemacher Äbte des 16. und hof (1585-1789). Kortrijk, Koninklijke geschied- en oudheidkundige .:::::..; 17. Jahrhunderts: Hovaeus - Bertels - Richardot. - Die Abtei Echter- Kring van Kortrijk, 1999, 287-(1) p., ill. (Handelingen van de Koninklijke ··1 nach (= nr. 528), p. 261-274. geschied- en oudheidkundige Kring van Kortrijk, n.r. 64). 'J' 530. [-. Bezittingen] Arnoud-Jan A. BIJSTERVELD, Paul N. NooMEN & Bert 519. [Lier] Marc MEES (ed.), De Begijnhofkerk van Lier. Bouwgeschiedenis Tmsssx, Der niederländische Fembesitz der Abtei Echtemach im Früh- en inventaris van het kunstpatrimonium van de Sint-Margaretakerk. Lier, und Hochrnittelalter. - Die Abtei Echtemach (= nr. 528), p. 203-228. Liers Genootschap voor Geschiedenis, 1999, xv-(1)-503 p., (buitentekst)• 531. Paul N. NooMEN, De goederen van de Abdij Echtemach in de Friese ill. (Lira elegans, 7 / 1997 & 8 / 1998).151 landen. - Jaarboek voor middeleeuwse geschiedenis, 2, 1999, p. 7-37, 520. [Overijse] Raymond DENAYER, Het Europees jaar van de begijnhoven. 1 afb., 3 kaarten. De s~ichting van het Begijnhof te Overijse. - Zoniën, 23, 1999, p. 42-52. 532. [-. Bibliotheek] Emile SEILER, Die Auflösung der Abtei und die Zer- * streuung der Klosterbibliothek. - Die Abtei Echtemach (= nr. 528), 521. [Amerlinck] Helena DEMEESTERE, Leven en werk van Joanna Francisca p. 283-306. Amerlinck (1733-1810). - De Leiegouw, 41, 1999, p. 25-56.152 533. [-. Bijbelfragmenten] Reinert NoLDEN, Zu den ältesten Echtemacher * Bibelfragmenten und zum Einband einer Echtemacher Handschrift in der 522. [Boekengebruik] Walter SIMONS, Geletterdheid en boekengebruik bij de Stadtbibliothek Trier. - Scriptorium, 53, 1999, p. 114-116. vroegste begijnen. - Van vader- naar moedertaal (= nr. 914), p. 167- 534. [-. Gebouwen] Paul SPANG, Les bätiments de l'Abbaye d'Echtemach 180. depuis 1797. - Die Abtei Echtemach (= nr. 528), p. 307-334. 523. [Literatuur. Noord-Frankrijk] Renate BLUMENFELD-KOSINSKI, Satirica! 535. [-. LiturgieJ Yitzhak HEN, The early liturgy of Echtemach. - Die Abtei views of the beguines in Northem French literature. - New trends in Echtemach (= nr. 528), p. 53-64. feminine spirituality (= nr. 167), p. 237-249. 536. [-. Onderricht] Michele C. FERRARI, Schulfragmente. Text und Glosse im mittelalterlichen Echtemach - Die Abtei Echtemach (= nr. 528), Benedictijnen p. 123-164. 537. [Egmond] J.P. GUMBERT, Buch und Buchführung Egmonder Bücher unter 524. [Affligem] Frans J. VAN DROOGENBROECK, Paltsgraaf Herman II (t 1085) Abt Jan de Weent (1381-1404). - Sources for the history of medieval en de stichting van de Abdij van Affligem (28 juni 1062). - Jaarboek voor hooks and libraries (= nr. 19), p. 123-133. middeleeuwse geschiedenis, 2, 1999, p. 38-95, 5 afb., 4 genealog. tab., 538. [Gorze] Michel PARISSE, Restaurer un monastère au X? siècle. L'exemple 1 kaart. de Gorze. - Vita religiosa im Mittelalter (= nr. 64), p. 55-78. 525. W. VERLEYEN, o.s.b., De Affligemse refuge en het legendarisch (?) 539. Anne WAGNER, Gorze au Xl" siècle. Contribution à l'histoire du monachisme klooster van de H. Maurus in Antwerpen. - Bijdragen tot de geschie• bénédictin dans I'empire. Nancy, Artem & Turnhout, Brepols, 1997, 541- denis, 82, 1999, p. 3-7. (3), ill.154 526. [Anchin] Monique PELADE-ÜLIVIER, L'iconographie du polyptique d'An• 540. [Ieper] Daniël MAsURE, De Ierse benedictinessen te Ieper (1665-1914). chin de Jean Bellegambe. - Revue du Nord, 81, 1999, p. 117-127. - Iepers kwartier, 35, 1999, p. 1-24. 527. [Bouillon] Wolfgang PETERS, Zur Gründung und frühen Geschichte des 541. [Kortenberg] Henri V ANOPPEN, De refugiehuizen van de Abdij van Kor- Benediktinerpriorates St. Peter in Bouillon. -Revue bénédictine, 109, 1999, tenberg. - Eigen schoon en de Brabander, 82, 1999, p. 61-68. p. 341-358. 542. [Leuven!Keizersberg] Guibert MICHIELS, o.s.b., L'Abbaye centenaire du 528. [Echternach] Michele Camillo FERRARI, Jean SCHROEDER & Henri Mont-César (Keizersberg) à Louvain (1899-1999). - Revue d'histoire TRAUFFLER (eds.), Die Abtei Echtemach 698-1998. In Zusammenarbeit ecclésiastique, 94, 1999, p. 30-53. mit Jean KRIER. Luxembourg, Cludem, 1999, 374 p., ill (Publications de 543. E. VAN ERMEN, D. AMAND, E. PuT e.a., 'Loven boven altijdt Godt loven' Cludem, 15).153 1899-1999: 100 jaar Abdij Keizersberg Leuven. Leuven, Peeters, 1999, 206 p., ill. 151 Met medewerking van Stefaan GRIETEN, Gommer LEMMENS, Marc MEES, Frieda SORBER, - ~~ 544. [Luik!Sint-Laurentius] Rob DücKERS, 'Claustrum sine armario sicut cas- Guido VAN DEN BOGAERT, Els VERSTREKEN & Florent VERWil..T. Bestaat uit twee gedeelten: Bouw• ,_ trum sine armamentario'. De bibliotheek van de St.-Laurentabdij te Luik geschiedenis van de zeventiende-eeuwse Lierse Begijnhofkerk (p. 5-78) en de veel omvangrijkere Inventaris van het kunstpatrimonium van de Lierse Begijnhojkerk (p. 79-503). De 64 buitentekst• illustraties (XXXII p.) zijn in kleuren. 152 Geestelijke dochter die in 1768 te Kortrijk het Huys van Caritate oprichtte. 154 A.R.T.E.M. staat voor: Atelier de Recherche sur les Textes Médiévaux. Het is een onder• 153 Bundelt 17 bijdragen: zie o.m. ms. 10, 179, 529-530, 532, 535-536, 786, 902. zoeksgroep van de universiteit van Nancy II en het is geässocieerd met het C.N.R.S. J3~ ~JJ in de twaalfde eeuw. - Millennium. Tijdschrift voor middeleeuwse studies, 556. [-. Filosofie] Robert HALLEUX, Philosophes et politiques à la bibliothè• 13, 1999, p. 105-122. .~ .1 1' que de Saint-Hubert au XVII0 siècle. - La bibliothèque de l' Abbaye de , .•. ·;,-- 545. [Marchiennes/Sainte-Rictrude] Véronique DENOLF, La décoration des manus• Saint-Hubert(= nr. 548), p. 309-325. crits et le scriptorium de l'abbaye Sainte-Rictrude de Marchiennes au Xl" siè• 557. [-. Geschiedeniswerken] Dries V ANYSACKER & Jan P APY, La collection 155 . ;"I cle. -Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 159. .• .~''_:1 ~_ de livres historiques à l' Abbaye de Saint-Hubert, anno 1665. - La biblio• 546. [Saint-Amand(-les-Eaux)] Audrey SZELAG, Les abbés de Saint-Amand, de ~.11 _: .: thèque del' Abbaye de Saint-Hubert (= nr. 548), p. 253-280. Nicolas Dubois au lendemain de la Révolution (2 dln., 106 p.+ Bijlagen). .]tj 558. [-. Humanisme] Claude SoRGELOOS, Humanistae. Des humanistes aux -Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 169.156 c~r Jésuites. - La bibliothèque de l' Abbaye de Saint-Hubert (= nr. 548), 547. [Saint-Hubert. l7de eeuw] Jacques CHARNEUX, L'abbaye bénédictine de p. 281-308. 0 ~ ~;·1' Saint-Hubert au XVII siècle. Jalons et lignes de force. - La bibliothèque 559. [-. Observantie] Lambert Vos, o.s.b., Observance, liturgie et spiritualité del' Abbaye de Saint-Hubert (= nr. 548), p. 2-15. à Saint-Hubert au XVII0 siècle. Regard sur la bibliothèque. - La biblio• 548. [-. Bibliotheek] Luc KNAPEN (ed.), La bibliothèque de l'Abbaye de Saint• thèque de l'Abbaye de Saint-Hubert(= nr. 548), p. 162-174. Hubert en Ardenne au dix-septième siècle. Dl. 1: Vie intellectuelle et reli• 560. [-. Patristiek] Steven GYSENS, Libri sanctorum catholicorum Patrum. gieuse d'une comrnunauté bénédictine. Dl. 2: Édition du Catalogus libro• -~- ,'1-~ \-'-}~ 1 Les Pères de l'Église dans la bibliothèque de Saint-Hubert vers 1665. - rum monasterij S. Huberti in Ardenna, an° Domini 1665 conscriptus. ~t, La bibliothèque del' Abbaye de Saint-Hubert(= nr. 548), p. 113-137. , ...• Leuven, Bibliotheek van de Faculteit der Godgeleerdheid, 1999, xvr-485- 561. [-. Protestantisme] Louis DEM0ULIN, Les rumeurs du monde. La polémi• 157 "'"-~ ;1 ".· (3) p., 77 afb., graf., tab.; XLII-635-(3) p., 4 afb. (Documenta libraria, 20). -· "'·' que antiprotestantisme dans la bibliothèque del' Abbaye de Saint-Hubert. - 549. [-. Bibliotheekbeheer] Luc KNAPEN, Organisation et gestion de la biblio• ~ófl' ••) ·, Y-i: La bibliothèque del' Abbaye de Saint-Hubert(= nr. 548), p. 175-203. thèque de Saint-Hubert au XVll" siècle. - La bibliothèque del' Abbaye ; ~ ,. 562. [-. Rechtswetenschap] Claude V AEL, Ex libris iuris utriusque in monaste• de Saint-Hubert (= nr. 548), p. 339-383. -~·-; ~ ?'l,. ria Sancti Huberti. Les ouvrages juridiques de la bibliothèque del' Abbaye [-. Bibliotheekcatalogus] Christian COPPENS, 'L'ignorance a fait de ter• 0 550. . t~ .:f de Saint-Hubert à la fin du XVII siècle. - La bibliothèque del' Abbaye ribles ravages'. Le catalogue de la bibliothèque de Saint-Hubert (1665) ~~~: ~- 11".·'.. ' de Saint-Hubert(= nr. 548), p. 204-236. dans son contexte. - La bibliothèque de l'Abbaye de Saint-Hubert(= ~;:,i 563. [~. Scholastiek] Toon VAN HOUDT, Les ouvrages scolastiques et casuis• nr. 548), p. 384-401. ~ ·"" ..,.1 ,... tiques dans la bibliothèque del' Abbaye de Saint-Hubert. Un premier son• 551. [-. Bibliotheekgebouw] Luc KNAPEN, L'emplacement de la bibliothèque dage.--,-- La bibliothèque del' Abbaye de Saint-Hubert(= nr. 548), p. 138- dans les lieux réguliers de l'Abbaye de Saint-Hubert. - La bibliothèque 161. del' Abbaye de Saint-Hubert(= nr. 548), p. 326-338. ~-l·: -· - ., 7'. -. * 552. [-. Bibliotheeksuppressie] Luc KNAPEN, La dispersion de la bibliothèque .o';fl i 564. [De Lang he] Steven V ANDERPUTTEN, De kroniek van prior Olivier De de Saint-Hubert.-. La bibliothèque de l'Abbaye de Saint-Hubert(= nr. '-1 Langhe o.s.b. als exponent van de hagio-historiografie, een vergeten 548), p. 402-418. subgenre uit de vijftiende-eeuwse monastieke geschiedschrijving. - Ons 553. [-. Bijbelhandschriften] Pierre-Maurice BOGAERT, o.s.b., Le psautier . ;:~~~ ,,; geestelijk erf, 73, 1999, p. 178-197. triple de la Bible de Saint-Hubert (Namur, Bibliothèque de la Société [Glaber] Willemien OTTEN, Eindtijdreflecties van een monastiek historicus: J,~ 565. archéologique, Fonds de la Ville, ms. 4, fol. 16v-64v). - La bibliothèque f~1r de visie van Rodulfus Glaber op het jaar 1000 na Chr. - Het einde nabij? de l'Abbaye de Saint-Hubert(= nr. 548), p. 50-59. (= nr. 128), p. 123-136. 554. Daniel MrsoNNE, o.s.b., Les plus anciens manuscrits bibliques de Saint• 566. [Lalleman, Le Charon, Wyschart] Luc KNAPEN, Des livres de Pierre Lal• Hubert. - La bibliothèque de l'Abbaye de Saint-Hubert (= nr. 548), :'~t.·1·-w· ·· :· -!.! leman (t 1598), de Gaspar Le Charron dit Auriga (t 1636) et de Thomas p. 35-49. Wyschart (t 1649) présents dans la biblothèque de Saint-Hubert. Trois 555. [-. Bijbelstudie] Jean-Pierre DELVILLE, Bibles, exégètes et prédicateurs cas intéressants d'étude de provenances de livres. - La bibliothèque de à la bibliothèque de Saint-Hubert. - La bibliothèque de l' Abbaye de l'Abbaye de Saint-Hubert(= nr. 548), p. 419-450. Saint-Hubert(= nr. 548), p. 60-112. 567. [Petrus Venerabilis] Joachim WoLLASCH, Sterben und Tod im Leben des Abtes Petrus Venerabilis von Cluny. - Vita religiosa im Mittelalter (= 155 'll'/_'-. r_ : . Université Charles-de-Gaulle Lille 3. "'.i,:(l·l', . nr. 64), p. 87-122. 156 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. -.1 ·•· 157 ~ ~ 568. [Poppo van Stavelot] Philippe GEORGE, Un réformateur lotharingien de Het eerste deel bundelt 20 bijdragen: zie o.m. nrs. 547, 549-563, 566, 765, 836. De uitgave • .. van de Catalogus wordt ingeleid door Jean-François ÜILMONT, Une liste de 2.230 éditions, in: l.c., ~. choc: l'abbé Poppon de Stavelot (978-1048). - Revue Mabillon, 71 dl. 1, p. 451-456. ~r (nr. 10), 1999, p. 89-111.

Î~ JyO .3 ij ·1 569. [Van Doren] Wilfried VERLEYEN, o.s.b., Hendrik van Doren (t 1734) .l 579. [Himmerod] Anja ÜSTROWITZKI, Der Liber dictaminum des Abtes von opperkok van de Abdij van Affligem. - Eigen schoon en de Brabander, !·11 Himmerod als Zeugnis für die 'cura monialium' im spätmittelalterlichen 82, 1999, p. 403-412.158 Zisterzienserorden. - Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelal• * ters, 55, 1999, p. 157-181. 570. [Bibliografie] Élisabeth AYMES, Bulletin d'histoire bénédictine. Dl. 13, .¾,rh 580. [Kortrijk!Groeningeabdij] José V ANBOSSELE, De Groeningeabdij tijdens 5. - afl. 4 & Revue bénédictine, 109, 1999, resp. nrs. 1-2, p. 233*-328* ~ het beleg van 1646. - De Leiegouw, 41, 1999, p. 2_39-246. & nrs. 3-4, p. 329*-416*.159 581. José V ANBOSSELE, Het Groeningebouwproject van 1663. - De Leiegouw, 571. [Mauristen] Pierre GASNAULT, L'érudition mauriste à Saint-Germain• 41, 1999, p. 89-92. des-Prés. Paris, Institut des Études augustiniennes, 1999, 334-(2) p. (Col• 582. [Nederlanden] Hugo V ANHEESWIJCK, Cisterciënzers in de Lage Landen. lection des Études augustiniennes. Série Moyen Äge et Temps modernes, - Emmaüs, 30, 1999, p. 234-238. 34)_160 ~ 'j 583. [Noordwijkerhout!Leeuwenhorst] Elizabeth DEN HARTOG, The site of the 572. [Spiritualiteit] Aquinata BöCKMANN, o.s.b., La mystique bénédictine. La .- t:. farmer abbey church of Leeuwenhorst near Noordwijkerhout in the Nether• spiritualité dynamique dans la Règle de saint Benoît. - Collectanea Cis• l lands. - Cîteaux. Commentarii Cistercienses, 50, 1999, p. 187-195. terciensia, 61, 1999, p. 104-121. . 584. [Rievaulx] Pierre-André BURTON, o.c.s.o., Aux origines de l'expansion :t,~!I anglaise de Cîteaux. La fondation de Rievaulx et la conversion d' Aelred Cisterciënzers (1128-1134). - Collectanea Cisterciensia, 61, 1999, p. 186-214, 248-290. 585. [Sint-Katelijne-Waver/Rozendaal] Jos SERNEELS, Een vondeling in de [Cîteaux] David N. BELL, The library of Cîteaux in the fifteenth century: 573. ;-: ~ Abdij Rozendaal. Geding (proces) tussen Sint-Katelijne-Waver en Walem 'primus inter pares' or 'unus inter mul tos'? - Cîteaux. Commentarii Cis• ; ~ d over de aanvaarding van het kind. - Handelingen van de Koninklijke tercienses, 50, 1999, nrs. 1-2, p. 103-134. 111..:: .-;_4;1 Kring voor oudheidkunde, letteren en kunst van Mechelen, 103, 1999, 574. [Clairmarais (Pas-de-Calais)] Jean-François Nmus, L'abbaye cister• p. 175-192.163 cienne de Clairmarais et les comtes de Saint-Pol au XII° siècle. - Revue , ~1'- * Mabillon, 71 (n.r. 10), 1999, p. 205-229. 586. [Bouvaert] Marcel DE SMEDT, Emblems in an eighteenth-century Flemisch 575. [Dalheim/Vallis Coeli] Peter GEUSKENS, De bezettingsgraad van het adel• manuscript. - The emblem tradtion and the Low Countries (= nr. 490), lijk klooster 'Vallis Coeli' van 1533 tot 1802. -De Maasgouw, 118, 1999, p. 91-108.164 kol. 153-170. ."til"· 587. [Helinand van Froidmont] Marinus M. WoESTHUIS, Vincent of Beauvais 576. [Douai!Notre-Dame des Prés] Sylvie ANTKOWIAK, L'organisation interne .. ·1 and Helinand of Froidmont. - Lector et compilator Vincent de Beauvais de l'abbaye Notre-Dame des Prés de Douai (1218-1477). - Travaux de '~ ' . (= nr. 200), p. 233-247. recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 166.161 .•'~ ~4",) 577. Gaëlle LACHAMBRE-CORDIER, Manuscrit 838: l'Obituaire de l'abbaye de * ; ;'~, 588. [Biechtvadershandleiding] Xavier HERMAND, Un manuscrit à l'usage des Notre-Dame des Prés de Douai conservé à la Bibliothèque municipale de • r,~ ; confesseurs de cisterciennes dans les Pays-Bas bourguignons: Bruxelles, Valenciennes. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), ,_½,_(. \~'- p. 163.162 , Bibliothèque royale, 11765-11768 (1136), vers 1450. - Roma, magistra · .i·c mundi (= nr. 62), dl. 3, p. 173-188. 578. [Eberbach] Nigel F. PALMER, Zisterzienser und ihre Bücher. Die mittel• : 589. [Geestelijk leven] Charles DUMONT, o.c.s.o., Sagesse ardente. À l'école alterliche Bibliotheksgeschichte von Kloster Eberbach im Rheingau unter cistercienne de I'amour dans la tradition bénédictine. Oka (Québec), besonderer Berücksichtigung der in Oxford und London aufbewahrten ·.'~1~ 1 . ~ Abbaye cistercienne Notre-Dame-du-Lac, 1995, 420-(4) p. (Pain de Cîteaux, Handschriften. Hg. von Freundeskreis Kloster Eberbach e. V. Regensburg, ~~ '"l r 3de reeks, 8). Schnell & Steiner, 1998, 356 p., 197 (kleuren)afb. '. ~ : ~ ' 590. [Lichamelijkheid] Guy DUPONT, De monnik, de non en de wellust van het vlees. Lichamelijkheid en seksualiteit bij de middeleeuwse cisterciënzers. ,;·.~1· -Tijdschrift voor geschiedenis, 112, 1999, p. 163-190. 158 Inwonende huisknecht. ~' 159 Nrs. 2711-3700, 3701-4643. 160 Bundelt 14 reeds elders tussen 1965 en 1998 gepubliceerde bijdragen van de auteur over de :~ 1'_,j Mauristen, aangevuld met 3 onuitgegeven artikels waaronder: Traités des Mauristes avec leurs 163 1672. 164 libraires er leurs graveurs, p. 57-108. '{'I Godefridus Bouvaert was van 1722 tot aan zijn dood in 1770 bibliothecaris van de cisterciën• 161 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. zers abdij van Bornem. Hij schreef een groot aantal gedichten, waarvan de meeste ongepubliceerd 162 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. bleven. Onder deze bevindt zich in genaamde abdij een emblematabundel (hs. 214).

~I. 3 î-J d./ ·r Jt/3 -c j 591. [Mariabeelden] Gaston DucHET-SUCHAUX, Images de Marie de coloration ~,: Algemeen Rijksarchief te Brussel van 29 april tot 26 juni 1999. Brussel, cistercienne. - La Vierge dans la tradition cistercienne (= nr. 594), ',il Algemeen Rijksarchief, 1999, 54-(2) p. (Algemeen Rijksarchief en Rijks• p. 217-224 + 22 buitentekstafb. archief in de Provcinciën. Educatieve Dienst. Catalogus, 158).166 592. [Mariaverering. België] Marie-Élisabeth HENNEAU, Quelques exemples de JL piété mariale chez les cisterciennes liégeoises, namuroises et flamandes Dominicanen (XVe-xvrne siècles). - La Vierge dans la tradition cistercienne (= nr. 594), p. 225-241. 603. [Parijs] Dominique Pom.EL, Dominicains et Victorins à Paris dans la pre• 593. Herman W.J. VEKEMAN, La dévotion mariale des cisterciennes du XII0 et 11 mière moitié du Xlfl" siècle. - Lector en compilator Vincent de Beau• Xlll" siècle aux Pays-Bas et aux Pays de Liège. - La Vierge dans la tra• vais (= nr. 200), p. 169-187. ~+~1i· * dition cistercienne (= nr. 594), p. 159-173. -:"J ,, 594. [Mariologie] Bernard-Joseph SAMAIN, o.c.s.o., Jean LoNGÈRE, Ignazio M. 604. [Vincentius van Beauvais] Alain BoUREAU, Vincent de Beauvais et les CALABUIG, o.s.m. e.a. La Vierge dans la tradition cistercienne. Paris, légendiers dominicains. - Lector et compilator Vincent de Beauvais (= Médiaspaul, 1999, 348-(4) p., 22 buitentekstafb. (16 p.), 1 kaart. (Études ·;.,i nr. 200), p. 113-126. Gregory G. GuzMAN, The testimony of medieval dominicans concerning mariales. Bulletin de la Société française d'études mariales).165 }1 605. Vincent of Beauvais. - Lector et compilator Vincent de Beauvais ( = nr. 595. [-. Bibliografie] Jean LoNGÈRE, Éléments pour une bibliographie mariale ., cistercienne au Moyen Age. - La Vierge dans la tradition cistercienne 200), p. 303-326. (= nr. 594), p. 13-38. 606. Serge LUSIGNAN, Vincent de Beauvais, dorninicain et lecteur à l'abbaye ~t de Royaumont. - Lector et compilator Vincent de Beauvais (= nr. 200), 596. [-. Liturgie] Chrisogonus WADDELL, o.c.s.o., La Vierge Marie dans la •~i:, .1 liturgie cistercienne au Xll" siècle. - La Vierge dans la tradition cister• IL)i( p. 287-302. cienne (= nr. 594), p. 123-136. 607. Robert J. ScHNEIDER, Vincent of Beauvais, dominican author. From 597. [Martyrologium] Jean-Loup LEMAITRE, Le martyrologe cistercien publié >~t 'compilatio' to 'tractatus'. - Lector et compilator Vincent de Beauvais à Paris en 1689 par Jean Petit. - Cîteaux. Commentarii Cistercienses, 50, (= nr. 200), p. 97-111. 1999, nrs. 1-2, p. 135-186. :'d,,, ~ 608. Johannes B. VOORBIJ, Les mises à jour de la matière dominicaine dans le 598. [Theologen. Parijs] Thomas SULLIVAN, o.s.b., Cistercian theologians at the Speculum historiale. - Lector et compilator Vincent de Beauvais (= nr. 200), p. 153-168. late medieval University of Paris. - Cîteaux. Commentarii Cistercienses, - .. ,- 50, 1999, nrs. 1-2, p. 85-102. * 599. [Visitatie] Marcel PACAUT, La visite, institution fondamentale du régime 609. [Abtschap] Simon TuGWELL, o.p., The evolution of Dominican structures cistercien. - Vita religiosa im Mittelalter (= nr. 64), p. 183-191. of government. I: The first and last abbot. ~ Archivum Fratrum Praedi• 600. [Wetgeving] Hildegard BREM & Alberich Martin ALTERMATT (eds.), -, catorum, 69, 1999, p. 5-60. Einmütig in der Liebe: Die frühesten Quellentexte von Cîteaux. Anti• 610. [Intellectuele leven] Louis Jacques BATAILLON, o.p., L'activité intellec• tuelle des Dominicains de la première génération. - Lector en compila• quissimi textus Cistercienses lateinisch-deutsch. Langwaden, Bemardus• '·:1- Verlag, 1998, xv-(1)-341-(1) p. (Quellen und Studien zur Zisterzienser- ··:1:. tor Vincent de Beauvais (= nr. 200), p. 9-19. literatur, 1). 611. Jacqueline HAMEssE, La terminologie dominicaine a-t-elle eu une influence 601. Chrysogonus WADDELL, o.c.s.o (ed.), Narrative and legislative texts from sur la terminologie cistercienne dans le domaine de la transmission du early Cîteaux, Latin text in dual edition with English translation and notes. savoir? - Le vocabulaire des écoles des Mendiants (= nr. 503), p. 26- Cîteaux, Commentarii Cistercienses, 1999, (4)-524 p. (Cîteaux: Commen• :~;1,t 44. \,-~, 612. Alain NADEAU, 'Faire oeuvre utile'. Notes sur le vocabulaire de quelques tarii Cistercienses. Studia et documenta, 9). -~· , I• prologues dominicains du Xlll" siècle. - Lector et compilator Vincent s"'1 l, de Beauvais (= nr. 200), p. 77-96. C onceptionisten 613. [Liturgie] Jean-Daniel BALET, La liturgie dominicaine au Xlfl" siècle. - 602. Marc CARNIER, Dochters van stilte. Monialen van de Tweede Orde van .:,;, Lector et compilator Vincent de Beauvais (= nr. 200), p. 333-341. Sint-Franciscus. Catalogus bij de gelijknamige tentoonstelling in het ~-i• 166 De Orde van de Onbevlekte Ontvangenis van de Heilige Maagd Maria werd gesticht door de hei• .-;~_:. lige Beatrix de Silva (t 1490), afkomstig uit een Portugees-Castiliaanse aristocratische familie. Zie f'' 165 Bundelt 16 bijdragen: zie o.m. nrs. 206,313,317,345, 591-593, 595-596. --~·· ook nrs. 507, 629. --i~ . . ,· Jljl/ , ~- (1 •• lY< Franciscanen 627. Heribert R. ROGGEN, o.f.m., Publikaties der minderbroeders van de Vlaamse :t;. provincie, 1998. - Franciscana, 54, 1999, p. 245-252.173 614. [België} Marc CARNIER, Les Monastica des couvents de la famille fran• -,;; 1 628. Heribert R. ROGGEN, o.f.m., Publikaties over de franciscaanse familie in ciscaine en Belgique. Une présentation. - Archivum Franciscanum His• 174 toricum, 92, 1999, p. 413-421. de Nederlanden, 1998. - Franciscana, 54, 1999, p. 239-244. [Clarissen] Marc CARNIER, Dochters van stilte. Monialen van de Tweede 615. [Brugge] Herwig OOMS, o.f.m., Engelse Derde-Orde-Zusters te Brugge. 629. Orde van Sint-Franciscus. Catalogus bij de gelijknamige tentoonstel• - Franciscana, 54, 1999, p. 203-216. ling in het Algemeen Rijksarchief te Brussel van 29 april tot 26 juni 616. [Luik} Sebald VAN RUYSEVELT, o.f.m. (t), De franciscaanse kerken, stich• .7!':."'~"/J 1."~" 1999. Brussel, Algemeen Rijksarchief, 1999, 54-(2) p. (Algemeen Rijks• tingen van de 13de eeuw. De franciscaanse kerk van Luik. - Franciscana, ., archief en Rijksarchief in de Provcinciën. Educatieve Dienst. Catalogus, 54, 1999, p. 189-198. 158).175 617. [Sint-Truiden] Herwig OOMS, o.f.m., Testamenten in het Archief der Min• _:t . ,I [Clarissen-Coletinen. Vlaams-België] Renild SoUMILLION, o.s.c., De derbroeders te Sint-Truiden. - Franciscana, 54, 1999, p. 35-52.167 630. clarissen-coletinen in Vlaanderen na de Franse Revolutie. Een bijlage. - 618. [Virton} Luciaan CEYSSENS, o.f.m., Het minderbroedersklooster van Vir• Franciscana, 54, 1999, p. 59-84. · ton. - Franciscana, 54, 1999, p. 141-144.168 '·'l ,. 631. [Grauwzusters. La Bassée] Séverine DELOS, Le couvent des sceurs grises 619. [Zuidelijke Nederlanden] Luciaan CEYSSENS, o.f.m., Lexicon van de min• \ à La Bassée. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), derbroederskloosters in de Zuidelijke Nederlanden. Index. - Franciscana, ~ - p. 168_176 54, 1999, p. 135-140. ·'.'~'. . , -l ~l, ' 632. [Mistici] Aristide CABASSI & Emesto CAROLI (eds.), Mistici francescani. * ' ,' l DL 3: Secolo XV. Milano, Editrici Francescane, 1999, 916-(2) p.177 620. [Brugman] Nico LETIINCK, Praten als Brugman. De wereld van een Neder• ,f [Onderwijs, Abdij-} Herwig OOMS, o.f.m., Minderbroeders professoren in landse volksprediker aan het einde van de Middeleeuwen. Hilversum, .• 633. abdijen. - Franciscana, 54, 1999, p. 97-128. Verloren, 1999, 80 p., 50 afb. (Verloren verleden. Gedenkwaardige momen• 1 =, 634. [-, Hoger] Herwig OOMS, o.f.m., Hoger onderwijs bij de minderbroeders. ten en figuren uit de vaderlandse geschiedenis, 5). ~~I 621. [Gregorius van Tielt] J.P. TYTGAT, o.f.m.cap., Een te Tielt overleden - Franciscana, 54, 1999, p. 179-187. kapucijn uit het Aarschotse klooster. - Het Oude Land van Aarschot, 34, 1 635. [Organisatie] Jacques DALARUN, François d'Assise ou le pouvoir en 1999, p. 216.169 question. Principes et modalités du gouvernement dans l'Ordre des Frères 622. [Marchant] Herwig J.F. OOMS, o.f.m., Petrus Marchant: onuitgegeven mineurs. Bruxelles, De Boeck & Larcier; Paris, De Boeck Université, ' ~. 1999, 153-(1) p. (Bibliothèque du Moyen Äge). casus. Inventaris. - Franciscana, 54, 1999, p. 217-228. ~,.;t 623. [Rubroek] Roger RooTHAER (t), Willem van Rubroek in de spiegel van 636. [Rijke Klaren. Brugge] A. DEWITIE, 'Nauwe laghen legghen - Oratoris ende •• " 1 zijn Itinerarium. - De Franse Nederlanden, 24, 1999, p. 165-178. ., clockhuus - Bedrieghelic versmeeken'(= Bouwstoffen, 25). - Biekorf, i: m- 99, 1999, p. 95-96. * '-ct~ ...: ·~ 624. [Bibliografie} Collectanea Franciscana. Bibliographia Franciscana. DL 19: ~ 637. [Theologietheses] Herwig Ooxrs, o.f.m., Theologische theses in Provincia i Principaloria complectens opera anno 1995 edita. Roma, Istituto storico _, ~ . St. Joseph in comitatu Flandriae. - Franciscana, 54, 1999, p. 145-178. dei Cappuccini, 1997, 484 p.170 ... :· ,1 638. [Wetenschappelijk onderzoek] Isidoro DE VILLAPADIERNA, o.f.m.cap., Chro• 625. Collectanea Franciscana. Bibliographia Franciscana. DL 20: Principaliora ·'.,":'L nicle. Select news of franciscan scientific activities in 1998. - Collectanea complectens opera anno 1996 edita. Roma, Istituto storico dei Cappuccini, Franciscana, 69, 1999, p. 803-819. 1998, 399-(1) p.171 -~r 626. Collectanea Franciscana. Bibliographia Franciscana. DL 21: Principaliora - .il·· Jezuïeten complectens opera anno 1997 edita. Roma, Istituto storico dei Cappuccini, cl 172 639. [Aalst] Daniël BUTAYE, s.j., Vier eeuwen toneel in dienst van de opvoe• 1999, 421-(3) p. ding in het Sint-Jozefscollege te Aalst. - Het Land van Aalst, 51, 1999, -..,', 'I ·. p. 58-75. 167 1502-1775. Betreft testamenten die rechtstreeks de minderbroeders aanbelangen en testamen• ten die aan hen ter bewaring werden gegeven. 168 Met de bijdrage over dit klooster is het Klooster lexicon afgesloten (zie nr. 619). 169 1743-1826. 173 In totaal 82 nummers. 170 In totaal 4641 nummers, waarvan nrs. 1352-2563 de Scriptores betreffen (p. 124-223). Vervolg 174 In totaal 22 nummers. ::,:1 op Lit. 1996, nr. 739. 175 Zie ook nrs. 507, 602. 171 In totaal 3412 nummers, waarvan nrs. 980-1806 de Scriptores betreffen (p. 101-178). 1,' ,' 176 Université de Charles-de-Gaulle Lille 3. 172 .•. 177 In totaal 3609 nummers, waarvan nrs. 1089-1752 de Scriptores betreffen (p. 111-171). ~'- Vervolg op Lit. 1997, nr. 723. Zie ook nr. 266. __".)_ uI t, -l ss> 640. [Arlon] Pierre HANNrcK, Implantation éphémère des jésuites à Arlon. - 655. [Bibliografie] László PoLGÁR, s.j. & Nicoletta BÀ.sn..oTTA, Bibliographie Bulletin trimstriel de l'Institut archéologique du Luxembourg - Arlon, 75, sur l'histoire de la Compagnie de Jésus. - Archivum historicum Socie• '. :-;!r_ 178 1999, nrs. 3-4, p. 9-13. '~:l , tatis Iesu, 68, 1999, p. 315-496. 641. [Brussel] John MANNING, 'Tres potentiae animae'. The aims and metho• 656. [Emblemata] John MANNING & Marc VAN V AECK (eds.), The Jesuits and dology of Royal Library, Brussels MS 4040. - The Jesuits and the the emblem tradition. Selected papers of the Leuven International Emblem emblem tradition (= nr. 656), p. 323-339. Conference, 18-23 August, 1996. Turnhout, Brepols, 1999, vm-367-(1) p., 179 642. [Luik] Pierre GUÉRIN, s.j., Les jésuites du Collège wallon de Liège durant ill. (Imago figurata. Studies, la). , ~-~I :_ 657. [-. Frankrijk] Judi LoACH, The teaching of emblematics and other sym• l' Ancien Régime. 2 dln. Liège, Société des Bibliophiles liégeois, 1999, . "" 721-(3) p. (doorlopend), 29 afb. (Publications de la Société des Biblio• bolic imagery by Jesuits within town colleges in seventeenth- and eigh• ' .. teenth-century France. - The Jesuits and the emblem tradition (= nr. 656), philes liégeois in-quarto, 31 & 32). 1' "~' ]· ' 643. [Verdun] Paulette CHONÉ, 'Domus optima'. Un manuscrit emblématique ":' p. 161-186. . au collège des jésuites de Verdun (1585). -The Jesuits and the emblem 658. Alison SAUNDERS, Make the pupils do it themselves. Emblems, plays and .. :r. public performances in French Jesuit Colleges in the seventeenth century. tradition (= nr. 656), p. 36-68. ·, ~ - The Jesuits and the emblem tradition (= nr. 656), p. 187-206. * 659. [-. Provincia Flandro-Belgica] Peter M. DALY, Emblematic publications 644. [Berchmans] Karl ABTs, De heilige Johannes Berchmans. Ter gelegenheid ~~-1:-i~ ll·;:. , by the Jesuits of the Flanders Belgium Province to the year 1700. - The van het vierde eeuwfeest van zijn geboorte. - Emmaüs, 30, 1999, p. 111- ·:i· .:i Jesuits and the emblem tradition (= nr. 656), p. 249-278. 117. 645. Bernard VAN DoRPE, s.j., Jan Berchmans 1599-1621. - Cardoner, 18, . ,it ~i Karmelieten 1999, p. 49-59. 646. [Bolland, Chifflet, Rosweyde] Bernard JoASSART, s.j., Pierre-François 660. [Verviers] Pierre CoLMAN, La pyxide donnée par l'orfèvre Jean Fabry Chifflet, Héribert Rosweyde et Jean Bolland. Documents inédits à propos '."'J aux carmes de Verviers en 1726. - Leodium, 84, 1999, p. 5-11. de l'hagiographie franc-comtoise. - Analecta Bollandiana, 117, 1999, '·~1- * p. 163-178. :; . 661. [Blanckaert] C.P.M. BURGER, Ist, werden rechten Zungenschlag behersscht, i ~ 647. [Canisius] Norbert BRIESKORN, s.j., Petrus Canisius in seiner Zeit. - T auch schon ein Humanist? Nikolaus Blanckaert (Alexander Candidus) Stimmen der Zeit, 123, 1998, p. 26-36. '1 :,-î : 0. Carm. (t 1555). - Northern humanism in European context (= nr. •• _J• •• ~- • 648. Jos VERCRUYSSE, s.j., Petrus Canisius 1521-1597 ter herdenking 400 jaar 391), p. 63-81. ;· jl' i· later. - Cardoner, 16, 1997, p. 49-60. * 649. [David] Ludger LIEB, Emblematische Experimente. Formen und Funk• - ~1 662. [Bibliografie] Bibliographia Carmelitana annualis 1998. Compilata dal tionen der frühen Jesuiten-Emblematik am Beispiel der Emblembücher f P. Leo VAN WIJMEN, o.carm. (t). - Carmelus, 46, 1999, p. 231-445.180 Jan Davids. -The Jesuits and the emblem tradition (= nr. 656), p. 307- 663. [Karmel-oorsprong] Bernard JOASSART, s.j., Daniel Papebroch et Raymond 321. 'J.~ Capizucchi, maître du Sacré Palais. Un prélude à la querelle autour des 650. Werner WATERSCHOOT, Joannes David editing Duodecim specula. - The origines carmélitaines. - Analecta Bollandiana, 117, 1999, p. 369-371. '')'·,j,1': Jesuits and the emblem tradition (= nr. 656), p. 353-364. ""'!!J1•: 664. Bernard JoASSART, s.j., Pierre-François Chifflet et la controverse carmé• .; 181 651. [Della Faille] Ad MEsKENS, The portrait of Jan-Karel della Paille by ·~: 11 litaine. -Analecta Bollandiana, 117, 1999, p. 179-180. Van Dyck. - Jaarboek Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Ant• .-f: 665. Wilfrid McGREAL, o.carm., At the fountain of Elijah. The Carmelite tra• werpen, 1999, p. 124-137. dition. London, Darton, Longman & Todd, 1999, 134-(2) p. (Traditions 652. [Hugo] Lynette C. BLACK, 'Une doctrine sans estude'. Herman Hugo's Pia ~m• of Christian spirituality series).182 '.:1" desideria as Les pieux desirs. - The Jesuits and the emblem tradition (= ; nr. 656), p. 233-247. j~ ;;: 178 653. [Masen] G. Richard DIMLER, Jakob Masen's critique of the Imago primi _.:;1· In totaal 1877 nummers. saeculi. - The Jesuits and the emblem tradition (= nr. 656), p. 279-295. 179 Bundelt 19 bijdragen: zie o.m. nrs, 512, 641, 643, 649-650, 652-654, 657-659. 180 1 In totaal 1863 nummers. Nrs. 349-1147: Spiritualità (nrs. 490-593 betreffen Joannes van het 654. [Poirters] Johan VERBERCKMOES, Comic traditions in Adrianus Poirters' ~ Kruis, nrs, 796-867 betreffen Theresia van Jezus). Nrs. 1372-1863: Storia (nrs. 1409-1504 betref• Het masker van de wereldt afgetrocken. - The Jesuits and the emblem fen landen, nrs. 1505-1817 betreffen biografieën). tradition (= nr. 656), p. 341-352. 181 Betreft de discussie van het feit dat de Karmelieten de profeet Elia als hun stichter beschouwen. * 182 In het achtste hoofdstuk onder meer over Titus Brandsma, J'--iC ·" 3.--13 Kartuizers für Anglistik und Amerikanistik, 1999, vrrr-316 p. (Analecta Cartusiana, 151). 666. [Antwerpen] Jan DE GRAUWE, De kartuizers te Antwerpen. - V.R.B.• 676. [Ganneron} PRATTE echtg. THAVAUD, Dom Françoios Ganneron, un char• : Informatie, 28, 1998, p. 23-36. treux érudit au temps de la contre-réforme catholique. - Travaux de 667. [België} Jan DE GRAUWE & Francis 'TIMMERMANS, Prosopographia Cartu• recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 150.187 siana Belgica renovata (1314-1796). 2 dln. Salzburg, Universität: Institut 677. [Haller] Erika BAUER, Heinrich Hallers Übersetzung der dem Origenes 11 ':: für Anglistik und Amerikanistik, 1999, 517-(1) p.; 573-(2) p. (Analecta zugeschriebenen Predigt über Jo 20, 11-18: Maria stabat. - Die Kartäu• 1(/ Cartusiana, 154). ·"_ , ,!~ ,. ser und das Heilige Römische Reich (= nr. 686), dl. 3, p. 1-61. 11! 668. [Europa] James HoGG, The Charterhouses of Europe. - Scala Dei. Pri• -: .. .'." ..=; 678. [Hugo de Balma] Patricia GUINAN, The influence of Hugh ofBalma's Viae 1:1 mera Cartoixà de la Penïnsula Ibèrica i l'Orde Cartoixà. Actes del Congrés ,' '"'l T• • Sion lugent. - The mystical tradition and the Carthusians (= nr. 690), internacional 21, 22 i 23 de setembre de 1996, a l'antiga hostatgeria de .'11i p. 5-49. la Cartoixà de Scala Dei. Organitzat per Comissió VIII Centenari Cartoixà ~ 679. Rudolf ScHMITZ-PERRlN, La autonomfa del amor cognoscitivo en la 1 Scala Dei. Coordinació: Juan PASANAU. La Morera de Montsant, Scala l -~\ reflexión mïstica de Hugo de Balma. - Scala Dei. Primera Cartoixà de ó) Dei & Salzburg, Universität: Institut für Anglistik und Amerikanistik, la Peninsula Ibèrica i l'Orde Cartoixà (= nr. 668), p. 555-569. 1 i ·;:J 1 Iil 1999, p. 503-516. (Analecta Cartusiana, 139). . /J' 680. [Kalckbrenner] Gérard KALcKBRENNER, o.cart., Mélanges de spiritualité. 669. [Frankrijk, Noord-} Isabelle SZCZESNIAK & Cécile TESTART, Étude du ,! !1!1_: ~:11,· Texte établi, traduit et présenté par Augustin DEVAUX, o.cart. Salzburg, ,, mouvement cartusien dans les provinces françaises du Nord (XIIIe• ' ' 1.l Universität: Institut für Anglistik und Amerikanistik, 1999, (2)-176-(2) p., ' t XVIIIe siècle). - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), t1~ ·, ill. (Analecta Cartusiana, 158). ', ,i1 p. 153.183 '" .'~ i '. 681. [Rolewinck] Margaret Lane FoRD, Author's autograph and printer's copy. iii,i 670. [Gosnay] Stéphane BAILLET, Mémoire contemporaine d'une chartreuse ?':1·· Werner Rolewinck's Paradisus conscientiae. - Incunabula. Studies in '!1 ; J. du Moyen Áge à Gosnay. -Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. : fifteenth-century printed books (= nr. 66), p. 109-128. 103), p. 154.184 ,1· •) ' Johan C. MARTENS, The Fasciculus temporum printed by Nicolaus Götz I ii 671. [GosnayiMorü-Sainte-Marie] Franck CmsINIER & Christophe LAMBARDA• Î i; (Cologne, 1473). An elucidation. - Gutenberg-Jahrbuch, 74, 1999, p. 89- RlS, Les possessions de la chartreuse du Mont-Sainte-Marie de Gosnay ~·; rr1: ~11 105. !1' aux Xl.V" et xve siècles. -Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. --~· 185 682. Laviece C. W ARD, A Carthusian view of the Roly Roman Empire: Wer• 103), p. 152/153. r· ner Rolevinck's Fasciculus temporum. - Die Kartäuser und das Heilige '1: 672. Yann LETHOS DUCLOS, Delphine MENDOLA & Virginie WANHEM, La Römische Reich (= nr. 686), dl. 4, p. 23-44. chartreuse du Mont-Sainte-Marie de Gosnay. - Travaux de recherche 186 "'!_,~'i * 1998 en histoire (= nr. 103), p. 153. 1 -~ 683. [Abstinentia] Dianne M. BAZELL, The genres of Carthusian abstinence. 673. [Gosnay!Val-Saint-Esprit] Philipe DUPUICH, Les possessions artésiennes .i'. :~I - Scala Dei. Primera Cartoixà de la Peninsula Ibèrica i l'Orde Cartoixà des chartreux du Val-Saint-Esprit de Gosnay de 1370 à 1450. -Travaux (= nr. 668), p. 571-586. de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 153. 684. [Epistola aurea. Middelnederlands] Johan SEYNNAEVE, The phonology 674. [GentiKoningsdal] Jan DE GRAUWE, De bewoners van de Gentse kartuize ..i , '' of the Epistel totten Bruederen vanden Berghe Godes. - Die Kartäuser Koningsdal. Een index. - Handelingen der Maatschappij voor geschie• ··Jl• '1 und das Heilige Römische Reich (= nr. 686), dl. 2, p. 127-134. denis en oudheidkunde te Gent, n.r. 53, 1999, p. 125-193. ! ~ il ~ '~; 685. [Geschiedenis] James HoGG, The Carthusian Genera! Chapter and the * charterhouses of the Roly Roman Empire during the Great Schism (1380- -' ,,' 675. [Adam Scat] Br. David JONES, An early witness to the nature of the cano• ?• :·j {, 1410). - Die Kartäuser und das Heilige Römische Reich (= nr. 686), nical order in the twelfth century. A study in the life and writings of Adam dl. 4, p. 73-243. Scot, with particular reference to his understanding of the Rule of St 686. Die Kartäuser und das Heilige Römische Reich. Internationaler Kon• Augustine. Doctoral dissertation ( ... ) submitted at the Pontifical University _, . .,, greB vom 9.-11. September 1997, Bezirksklinikum in der Kartause Prüll. of St Thomas Aquinas (Rome, 1998-1999). Salzburg, Universität: Institut ,,, 4 dln. Salzburg, Universität: Institut für Anglistik und Amerikanistik, lf' 1998-1999, 204 p.; rv-140 p.; rv-99-(1) p.; m-(1)-243-(1) p., ill. (Analecta 183 '. Cartusiana, 140). Université d'Artois. De samenwerkende auteurs worden elk afzonderlijk met de titel vermeld. : .. ,-]·' 184 Université d'Artois. ,J '.,i:l 1 185 ., Université d'Artois. De samenwerkende auteurs worden elk afzonderlijk met de titel vermeld. :1 186 Université d'Artois. De samenwerkende auteurs worden elk afzonderlijk met de titel vermeld. 187 Université d'Artois. i ·" J<;,.'o 'l Jc;1 687. [Kapittelakten, Generale] John CLARK (ed.), The Chartae of the Carthu• Miniemen· sian General Chapter 1475~1503: Ms. Grande Chartrteuse 1 Cart. 14. ;ti~: Salzburg, Universität: Institut für Anglistik und Amerikanistik, 1999, (2)• - 696. [Douai] Clélia GLUCHOWSKI, Le couvent des minimes de Douai. Étude vm- 107-(1) p. (Analecta Cartusiana, 100/31).188 ..i sacrale, économique et archéologique d'une communauté religieuse aux 688. [KerkbestuurJ Francesco P ALLESCHI & Aldo P ALLESCHI, Politica e diplo• xvne et Xvfll" siècles. -Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. -_;,'j ~ .• 192 mazia certosina. Salzburg, Universität: Institut für Anglistik und Ameri• .J •· 103), p. 160. kanistik, 1998, vr-126 p. (Analecta Cartusiana, 148). ,~:J ~ 689. [Liturgie] T.J.A. NISSEN, 'Signum contemplationis'. History and revision ,,,,' , Oratorianen (Philippus Neri) of the Carthusian liturgy. - Die Kartäuser und das Heilige Römische 697. [België] Lucie VERACHTEN, De Congregatie van het Oratorium van de Hei• Reich (= nr. 686), dl. 2, p. 89-104. r. lige Philippus Neri. Brussel, Algemeen Rijksarchief, 1999, 115-(1) p. (Biblio• 690. [Mystieke traditie] James Hooo (ed.), The mystical tradition and the Car• grafische inleiding tot de Belgische kloostergeschiedenis vóór 1796, 26). thusians. Dl. 14. Salzburg, Universität: Institut für Anglistik und Ameri• ., kanistik, 1997, 139-(1) p. (Analecta Cartusiana, 130).189 ~l 691. [Ordinarium] Ordinarium Cartusiense pro divinis officiis in ordine Car• 'J Premonstratenzers tusiensi uniformiter celebrandis. Nova editio (Typis Cart. S. Hugonis ._/ 698. [Grimbergen] Joris SNAET, De norbertijnenabdijkerk van Grimbergen. Parkmonasteriensis sumptibus Majoris Cartusiae, 1932). 2 dln. Anastati• Een architectuurhistorisch onderzoek. -Analecta Praemonstratensia, 75, sche herdruk. Salzburg, Universität: Institut für Anglistik und Amerika• ·1 1999, p. 165-185. nistik, 1999, (4)-x-441-(1) p. (doorlopend). (Analecta Cartusiana, 99/35). ,:,1, ~i 699. [Jette!Dielegem] Xavier DUQUENNE, La reconstruction de l'Abbaye de 692. [Procurator-Generaal] Jan DE GRAUWE, La fonction et l'histoire du pro• Dili gem au Xvlll" siècle. - Liber amicorum Robert van den Haute ( = cureur-général dans l'Ordre cartusien. - Die Kartäuser und das Heilige nr. 67), p. 107-130. Römische Reich (= nr. 686), dl. 3, p. 63-99. 700. [Nederland] P. AL, o.praem., Premonstratenzer aanwezigheid in Neder• 693. [Spiritualiteit] Robin Bruce L0CKHART, Halfway to heaven. The hidden land. -Tijdschrift voor Nederlandse kerkgeschiedenis, 2, 1999, p. 67-75. life of the Carthusians. 2de bijgewerkte editie. London, Darton, Longman ;}1·-.'. ~ I! 701. [Ninove] Robrecht LIEVENS, Dichterlof voor de Ninoofse kloostertuin & Todd, 1999, xx-171-(1) p., 13 buitentekstafb.I'? (1654). - Het Land van Aalst, 51, 1999, p. 148-159. 694. Robert SERROU, Kartäuser. Vom Leben in der Wüste. Mit Fotografien ,, . 702. [Steinfeld] Barbara ScHILDT-SPECKER, Die Klosterbibliothek Steinfeld und von Pierre VALS. Aus dem Französichen übersetzt von Michael LAUBLE. die Inventarliste von 1802. - Annalen des historischen V ereins für den Würzburg, Echter, 1997, 214-(2) p., ill.191 1 '.i Niederrhein inbesondere das alte Erzbistum Köln, 201, 1999, p. 131-153. ,, Ji ·: * Kruisheren 703. [Norbertus van Xanten] Rudolf HIESTAND, Bernhard von Clairvaux, Norbert \!' von Xanten und der lateinische Os ten. - Vita religiosa irn Mittelalter ( 695: [Geschiedenis] Roger JANSSEN, o.s.c., Vijf breuklijnen van traditie en ver• = . ·1 nr. 64), p. 301-319. nieuwing in de Orde van het H. Kruis (1248-1998). - Clairlieu, 57, 1999, 1 '. I.~ 704. [Van Cauwenbergh] Jan GERITS, Het portret van Franciscus van Cauwen• p. 3-183. ,;_,r bergh (1662-1718), proost van Houthem-Sint-Gerlach. - De Maas gouw, 118, 1999, kol. 81-86. : ·,;:. ~1 '. ,).~;. * 188 Voorzetting van Lit. 1998, m. 793. Zie ook ms. 321, 678. 1. 705. [Bibliografie] Chronicon. -Analecta Praemonstratensia, 75, 1999, p, 145- 189 Zie ook Lit. 1998, m. 798. 164, 287-333.193 190 Eerste editie zonder illustraties en met als ondertitel: The hidden life of the sublime Carthu• 1. sians (Londen, Methuen, 1985; paperbackuitgave 1987): zie Lit. 1987, m. 835. '=- .. 1·~· · 191 Oorspronkelijke editie: Au 'désert' de Chartreuse. La vie des fils de St Bruno, Paris, Horay, .1 •. '..,à 1955. De Duitse vertaling bericht verkeerdelijk op de keerzijde van het titelblad dat de oorspron• 192 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. kelijke editie verscheen in 1984. Dit jaartal staat evenwel samen met dat van 1954 (Kerstmis) onder . :1. 193 In totaal 342 nummers: zie ms. 112 (Gerlachus); 116 (Hermannus Tomacensis); !, 107-109 het "Vorwort zur französischen Ausgabe", wat erop wijst dat er in 1984 (Pasen) waarschijnlijk (Norbertus); 114 (Siardus) / 118-125 (Antwerpen, Sint-Michiels); 17-22, 129-150 (Averbode); 152 een 'herduk' van de oorspronkelijke Franse uitgave is verschenen. De auteur heeft de Duitse ver• (België); 154-157 (Berne): 159-161 (Beis-Seigneur-Isaac); 165-167 (Bonne-Espérance); 168 taling met een "Vorwort zur deutschen Ausgabe" ingeleid, de monniken van de kartuis Marienau ~, (Brabant); 33, 177 (Dielegem); 185-186 (Floreffe); 193 (Gempe); 46-48, 197-200 (Grimbergen); hebben de informatie over de huizen van de Orde geactualiseerd en Prof. Dr. Hansjakob Becker "l~,· 201 (Haarlem, Sint-Antoniusboomgaard); 53, 204-206 (Heylissem); 208-210 (Houthem, Sint• ,. .-l (Mainz) heeft de literatuurverwijzingen bijgewerkt. 1.' Gerlach); 214-216 (Keizerbos); 220 (Koningsveld); 231-233 (Mariëngaarde); 234 (Mariënweerd); ~":.;11 352 F. HENDRICKX LITERATUUROVERZICHT 1999 353

706. [Kerken. België, Breda, Europa] S. VAN DE PERRE (ed.), Middeleeuwse !!"i Xlll= siècle. - Lector et compilator Vincent de Beauvais (= nr. 200), .~J premonstratenzer kerken. Brussel, Werkgroep Norbertijner Geschiedenis in ~-:.... : p. 267-286. de Nederlanden, 1999, 125 p., 51 afb. (Bijdragen van de contactdag, 9).194 716. [Prémy] Samira TRAKA, Couturnier français d'une abbaye de femmes: t- Prémy, manuscrit du Xv" siècle. Introduction, édition. - Travaux de Reguliere Kanunniken .;~.. l, recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 167.196 i~/i 717. [Tienen!Barberendaal] Paul KEMPENEERS, Het verdwenen klooster van 707. [Aarschot/Sint-Niklaasberg] F. VAN Hoor, De kloosterlingen van Sint• ' ~i!1 Barberendaal te Tienen. - Oost-Brabant, 36, 1999, p. 131-139. Niklaasberg (1603-1796). - Het Oude Land van Aarschot, 34, 1999, 718. [Utrecht] Gisela GERRITSEN-GEYWITZ, Die Utrechter Chorherrenbibliothek p. 33-45, 105-109, 161-170, 217-225. zwischen Kirchenspaltung und Klosterchronik. - Sources for the history 708. [Eversam] Prelaatsverkiezingen in de Abdij van Eversam. Door L.A.T. of medieval books and libraries (= nr. 19), p. 3-22. - Bachten de Kupe, 41, 1999, p. 46-71, 104-123. 719. [Watten] Stéphane CURVEILLER, Droits et possessions de la prévöté de 709. [Frenswegen] Irene STAHL, Die Rekonstruktion der Klosterbibliothek Watten au Moyen Age (Xlî-Xl'V" siècles). - Les Pays-Bas français, 24, Frenswegen. - Sources for the history of medieval books and libraries 1999, p. 179-202. "''"i (= nr. 19), p. 23-30. '; -ll. * 710. [GentiGroenenbriel] Nina VAN DEN HEMEL, De Abdij van Groenenbriel ~ ~l, 720. [Gei/hoven van Rotterdam] Elly CocKX-lNDESTEGE, The Gnotosolitos te Gent (1341-1576). Beschrijvng van het religieuze leven en de sociale of Arnold Geilhoven published by the Brothers of the Common Life in positie van de kloosterzusters in de late Middeleeuwen. - Licentiaats• Brussels in 1476. Observations on the surviving copies as evidence for verhandelingen Geschiedenis Gent 1997-1998 (= nr. 102), p. 44-47. the distribution. - Incunabula. Studies in fifteenth-century printed books 711. [Haskerdijken] J.A. MoL, Het succes van een late Windesheimse refor• (= nr. 66), p. 27-77. matie: Haskerconvent 1464-1521. - Jaarboek voor middeleeuwse geschie• denis, 2, 1999, p. 162-207, 3 afb., 1 genealog. tab., 4 graf., 2 kaarten. Ridderorden 712. [Hoeilaart/Groenendaal] Kurt RuH, Philologische Bemerkungen zur Groenendaaler Mystik. - Homo Medietas (= nr. 65), p. 285-298. 721. [Algemeen] Militia Sancti Sepulcri. Idea e istituzioni. A cura di Kaspar

713. [Mont-Saint-Éloi] Flavien Borsson, L'inventaire des chartes (Tabula car• ~ •. ·.1 ELM e Cosimo Damiano FoNSECA. Atti del Colloquio intemazionale tarum) del' Abbaye du Mont-Saint-Éloi (vers 1300). Présentation et étude tenuto presso la Pontificia Università del Laterano, 10-12 aprile 1996. Città del Vaticano, [Ordine Equestre del Santo Sepolcro di Gerusalemme], d'une partie des actes. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. ':~. ••:•':~ ,I,i· , 103), p. 166.195 1998, 521-(3) p. (Hierosolirnitana. Acta et monumenta). :J 714. [Parijs/Saint-Victor] Gilbert OUY, Les manuscrits de l'Abbaye de Saint• 722. [Tempeliers. België] Michel NUYTTENS, De Orde van de Tempeliers in -~'/t;J, België. Monasticon. Brussel, Algemeen Rijksarchief, 1999, 107-(5) p. Victor. Catalogue établi sur la base du Répertoire de Claude de Grand• ~! :1, '. rue (1514). Dl. 1: Introduction - Concordances - Index. Dl. 2: Texte. _,J•I (Bibliografische inleiding tot de Belgische kloostergeschiedneis vóór Turnhout, Brepols, 1999, 398 p. + 8 buitentekstafb. (18 p.); 636-(2) p. ~~ ) 1796, 25). (Bibliotheca Victorina, 10). • ::ii ,;' 715. [- !Val des Écoliers] Catherine GuYON, Rive droite, rive gauche. Le .-.· '·l ' Trinitariërs Val des Écoliers et ses relations avec les lieux intellectuels parisiens au ~. .. = ~- .f~ 'fi. 723. [Frankrijk, Noord-] Bérengère THURET, L'ordre des Trinitaires dans le Nord de la France aux Xll'"lj• 196 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 95 , t Université Charles-de-Gaulle Lille 3. ., ~ ~ 197 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. :,1 1,11 1-r:;,i:,' :11 'iJ"y t<. titll'HJ Kl CKJI. LITERATUUROVERZICHT 1999 355 VII. - HEILIGEN EN HEILIGENVERERING 736. [Zelfkastijding] Katrien HEENE, 'Ad sanguinis effusionem'. Automutilatie ' 1.' en gender in middeleeuwse heiligenlevens. - Queeste. Tijdschrift over A. ALGEMEEN •.. 1 middeleeuwse letterkunde in de Nederlanden, 6, 1999, p. 1-22.

';·_. . m.1,1 : 737. Katrien HEENE, Deliberate self-harm and gender in medieval saints' lives. 725. [Beroepen] Ch. VAN GERWEN & H. VAN GERWEN, Beroepsheiligen. Ten• - Hagiographica, 6, 1999, p. 213-233.203 toonstelling van 19 september tot en met 28 november 1999. Valkenswaard, ··-.·~,·r·' · Museum van Gerwen-Lemmens, 1999, 112 p., ill.198 726. [Bibliografie] Bulletin des publications hagiographiques. -Analecta Bol• B. BUZONDERE landiana, 117, 1999, p. 181-223, 420-456. -~ 727. [Heiligverklaring] André VAUCHEZ, Les origines et le développement du ;Ij Onze-Lieve-Vrouw procès de canonisation (Xll--Xlll" siècles). - Vita religiosa im Mittel• 738. [Aaigem] Gerrit LIESSENS, 125 jaar Maria-ommegang te Aaigem. - Mede• alter (= nr. 64), p. 845-856. ··Erpe-Mere, 39, 1999, p. 29-36. 728. [Typologie] Henk VAN Os, Titus Brandsma, de man Gods uit Bolsward. 739. [Bissegem] Lied van Onze-Lieve-Vrouw van Bissegem. [Door] A.B. - ''!!1 Over heiligenverering vroeger en nu. Nijmegen, Titus Brandsma Instituut 1 Biekorf, 99, 1999, p. 303.204 199 & Valkhof Pers, 1998, 91-(1) p., 24 afb. (Titus Brandsma Lezing 1998)...... J,, 740. [Dudzele] Onze-Lieve-Vrouw-ten-Vloere. [Door] N.C. - Biekorf, 99, 729. Dieter von DER NAHMER, 'Sanctus et vita sua'. Vom Bild des Heiligen 1999, p. 104.205 in frühmittelalterlichen Viten. - Frömrnigkeit: gelebte Religion als For• 741. [Duffel] Norbertus MATTENS, o.praem., Onse L. Vrouwe van Duffel ofte schungsangabe (= nr. 132), p. 169-183. ·'' van Goeden Wil. Anastatische herdruk. Duffel, Gemeentelijke Archief• 730. [Vitae. Frankrijk, Noord-] Vies de saints dans le nord de la France (Vl'• ~!, dienst & Heemkundige Kring Jos Resseler, 1999, (6)-(2)-228-(6) p., ill. .. :~' Xl" siècles). Avant-propos: Élisabeth NoRTIER. - Mélanges de science (Bronnen & uitgaven betreffende de geschiedenis van Duffel, 3).206 _,::,~~- ~ religieuse, 56, 1999, nr. 2, p. 1-88. 142. [Kortrijk] José VA NBOSSELE. De devotie tot O.-L.-Vrouw van Groeninge. 731. [-. Zuidelijke Nederlanden] Jeroen DEPLOIGE, Intériorisation religieuse - De Leiegouw, 41, 1999, p. 79-88. et propagande hagiographique dans les Pays-Bas méridionaux du 11 e au 743. [Sint-Pieters-Kapelle] Bernard RooBAERT, De kapel van Onze-Lieve• 13e siècle. - Revue d'histoire ecclésiastique, 94, 1999, p. 808-831. ,, vrouw van Zeven Weeën te Sint-Pieters-Kapelle. - Het Oude Land van 732. [Vrouwelijke heiligen] Claire THIELLET, Quelques aspects de la sainteté Edingen en omliggende, 27, 1999, p. 231-240. féminine d'après des Vitae mérovingiennes et carolingiennes. - Vies de * 200 saints dans Ie nord de la France (= nr. 730), p. 5-32. 1 ... -· r1 ·' : '~ ~ 744. [Bedevaarten] Franz CoURTH, Wallfahrten zu Maria. - Handbuch der 733. [Wetenschappelijk onderzoek. België] Robert GoDDING, Gli studi agio• ,,i Marienkunde (= nr. 751), dl. 2, p. 9-30. grafici sul medioevo negli ultimi trenta anni in Belgio. - Hagiographica, 745. Klaus Gum, Geschichtlicher AbriB der marianischen Wallfahrtsbewe• : 6, 1999 p. 137-152. 1 gungen irn deutschsprachigen Raum. - Handbuch der Marienkunde ( = i~. /ii',. " 734. [-. Nederland] Anneke B. MULDER-BAKKER, Hagiographische Forschun• ~_ . ."\i nr. 751), dl. 2, p. 321-448. 201 .; l, "'t gen in den Niederlanden. - Hagiographica, 6, 1999, p. 153-168. 746. Walter PöTZL, Marianisches Brauchtum an Wallfahrtsorten. - Handbuch 735. [Winterheiligen. Ardennen] André NEUBERG (ed.), L'almanach des vieux ., . ~:J der Marienkunde (= nr. 751), dl. 2, p. 483-526. Ardennais: traditions et saints de l'hiver. Coordination générale et éditeur -~, 1 ' 747. [Beeldende kunst] Gregor Martin LECHNER, Marienverehrung und bildende responsable: ( ... ).Bastogne, Musée en Piconrue, 1999, 303-(1) p., ill.202 'i: Kunst. - Handbuch der Marienkunde (= nr. 751), dl. 2, p. 109-172. 11 il , •" ',•, •·' f 11 748. [Gebedsvormen] Franz CoURTH, Marianische Gebetsformen. - Hand• ..:. ~--: ,1 198 Verantwoordelijkheden: Ch. van Gerwen voor de tekst en samenstelling, H. van Gerwen voor buch der Marienkunde (= nr. 751), dl. 1, p. 526-566. i !:';;; ','(.; de literatuur. 11 199 De belichting van de persoon van Titus Brandsma als 'moderne heilige' (in 1985 zalig ~er• .1, klaard) is slechts een onderdeel dat van het beeld van de heiligenverering van de Middeleeuwen ~-, '?- :·· 1111 tot heden geschetst wordt. contributions de J.cP. KUNNERT e.a., p. 161-292, gevolgd door een Calendrier, p. 294-297. Zie over ;lil 200 & , rl1 450-750 (België en Noord-Gallië). 'Vil• :~ ' de lenteheiligen: Lit 1991 1992, nr. 1235; de zomerheiligen: Lit. 1994, nr. 1122; de herfst• 201 Ook in Spanje (p. 1-22), Frankrijk (p. 23-68), Groot-Brittannië ( p.69-89), Duitsland (p. 91- ,1l.1 •. heiligen: Lit. 1997, nr. 1081. -:til 102) en Italië (p. 103~135). 203 Gebaseerd op bronnenonderzoek van Zuid-Nederlandse heiligenlevens. jl 204 ';,1 202 Bundelt 21 bijdragen verdeeld over drie themata: Les travaux et les jours (18); L'almanach ? ';''~~: Vraag naar een mogelijke vindplaats van dat lied ca. 1950 bij Poupaert te Brugge verschenen. ,j/ (2), o.m. Raymond Mouzox, Les fêtes du Seigneur et de ses saints dans la météorologie hiver• 205 Vraag naar de herkomt van deze naam voor een kapelanij in de parochiekerk van Dudzele. 206 il nale, p. 141-159; Saints et traditons d'hiver, notices de L. DEM0ULIN & Th. SCHOLTES, avec les '.'!" Herdruk van de editie: Antwerpen, Weduwe Jacobs, 1717. ,1111 +/i .:111 l.,.l.LCIV-\.J.UU.K.VVC.KL..lL.nl 1':J':J'j .,:, ' 3 )?- J 5 b ,\ 749. [Genadebeelden] Karl KoB, Typologie der Gnadenbilder. - Handbuch !, Eligius der Marienk:unde (= nr. 751), dl. 2, p. 449-482. 1-.; ·1 762. Isabelle WESTEEL, Quelques remarques sur la Vita Eligii, Vie de saint 750. [Liturgie] Bruno KLEINHEYER & August JILEK, Maria in der Liturgie. - j Éloi. - Vies de saints dans le nord de la France (= nr. 730), p. 33-47. Handbuch der Marienk:unde (= nr. 751), dl. 1, p. 469-525. 751. [Mariologie] Wolfgang BEINERT & Heinrich PETRI (eds.), Handbuch der f Marienkunde. Dl. 1: Theologische Grundlegung - Geistliches Leben. -·~ Gertrudis van Nijvel DL 2: Gestaltetes Zeugnis - Gläubiger Lobpreis. 2de volledig opnieuw ,\'' 763. Bedevaart naar Sint-Gertrudis, [Door] A.B. - Biekorf, 99, 1999, p. 104.209 bewerkte uitgave. Regensburg, Pustet, 1997, 693-(3) p.; 650-(2) p., m= ;l 764. Hans GEYBELS (ed.), Sint-Gertrudis. [Vorst-Kempen], Vrienden van het 752. [Muziekkunst] Franz FLECKENSTEIN, Marienverehrung in der Musik. - ·]1 ·· 1 '. 1~ Museum, 1998, 72 p., ill. Handbuch der Marienk:unde (= nr. 751), dl. 2, p. 173-214. ., -;~1 753. [Realia, Profane] Ferdinand STADLBAUER, Realien der Marienverehrung Heilige Familie: zie Jozef im profanen Bereich. - Handbuch der Marienkunde (= nr. 751), dl. 2, ~fl p. 527-554. Hubertus 754. [Religieuze gemeenschappen] Heinrich M. KösTER, Die marianische .1 Spiritualität religiöser Gruppierungen. - Handbuch der Marienkunde ( = 765. Jean-Marie Doucsr, Une ambitieuse stratégie éditoriale au service du nr. 751), dl. 1, p. 567-632. culte. Les Histoires de saint Hubert publiées par l'abbaye ardennaise au • Î xvne siècle. - La bibliothèque de l'Abbaye de Saint-Hubert(= nr. 548), 755. [Rozenkrans] Antoine LAURAS, s.j., Le rosaire. Origine, histoire et sens. ··i 1:· - Christus. Revue de formation spirituelle, 46, 1999, p. 319-324. p. 16-34 .. il· 756. [Theologiegeschiedenis] Stefano DE FIORES, Maria in der Geschichte von · Theologie und Frömmigkeit. - Handbuch der Marienkunde (= nr. 751), Jozef i. . dl. 1, p. 99-266. 766. Roland GAUTHIER, c.s.c. Bibliographie sur saint Joseph et la sainte 757. [Verschijningen] Sylvie BARNAY, Le ciel sur la terre. Les apparitions de Famille. Montréal, Centre de recherche et de documentation & Oratoire la Vierge au Moyen Äge, Préface: Jean DELUMEAU. Paris, Cerf, 1999, Saint-Joseph du Mont-Royal, 1999, 1364-(2) p.210 239-(1), titelpl., ill. 758. Henrich PETRI, Marienerscheinungen. - Handbuch der Marienk:unde (= nr. 751), dl. 2, p. 31-59. Judocus 767. Hubert LE BoURDELLÈS, Les étapes dans la vie posthume des reliques. Antonius, abt À propos des problèmes posés par les reliques de saint Josse, - Vies de 759. Ward VAN ÜSTA, Antonius-abt in kunst en devotie. Catalogus van de gelijk• •. 1 saints dans le nord de la France(= nr. 730), p. 77-79. · namige tentoonstelling, Brasschaat, Cultureel Centrum, 10 tot 18 aptil 1999. ·:11 Brasschaat, Kerkfabriek van Sint-Antonius, 1999, 174-(10) p., 74 afb. Landoaldus l~ •• •; - 768. Kris DELCROIX & Gert PARTOENS, Sint-Landoald en zijn gezellen. Leven, Bernardus de Boeteling (van Sint-Omaars) l .\: } .. ·.:,. ~ ·,. overbrengingen, verhefffingen en wonderen. Vertaald, ingeleid en van 760. Céline LACOUTURE, Les miracles de saint Bernard le Pénitent. - Travaux commentaar voorzien door( ... ). Wintershoven, vzw Jubelfeesten [F. Lam• de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 177.208 _'::1 { brechts, Stationsstraat 4, 3722 Wintershoven], 1997, 104 p. Drie Koningen ' : ,l..L ~':( Magdalena 761. Annemarie BRüCKNER, Die Heiligen Drei Könige und ihr Stern. Biblische 1 r: .: 769. Victor SAXER, LaMadeleine, figure évangélique dans sa légende jusqu'au Novelle - Legendarische Ausdeutung - Verehrungsformen. - Jahrbuch ·:). Xll'

,1 'j, '11 )fg !<. rlliNlJK!ClV(. LITERATUUROVERZICHT 1999 359

Patricius 779. Adrien DUPONT, La confrérie Saint-Vincent à Soignies au XIX• siècle. Continuité et transition.-:-- Saint Vincent de Soignies (= nr. 778), p. 159- 770. E.A. THOMPSON, Who was Saint Patrick? With an new preface of Colmán 167. ETCHINGHAM. Herdruk. Woodbridge, The Boydell Press, 1999, xxxrr-190 p., 780. Jean HEucLIN, Vincent Madelgaire: la conversion en profondeur d'un titelpl., 1 afb.211 .11, ,.."l moine ordinaire. - Saint Vincent de Soignies (= nr. 778), p. 51-59. 781. Sandra MANGOU13I, Une traduction de la Vita Vincentii prima. - Saint Pharai1dis .;t 'I Vincent de Soignies (= nr. 778), p. 23-34. 771. Jos LAUWERS, Wambeek (Steenokkerzeel) verwelkomt vierde Sint-Veerle• l kapel. - Eigen schoon en de Brabander, 82, 1999, p. 203-239.212 Vulmarus van Samer !, 782. Sébastien HANOT, Le culte de Saint-Vulmer (Vfl'-Xll" siècles) à travers Quintinus ' quelques sources hagiographiques. - Travaux de recherche 1998 en his• 772. Jean-Luc VII.LETTE, Passiones et inventiones S. Quintini. L'élaboration toire (= nr. 103), p. 177.214 d'un corpus hagiographique du haut Moyen Äge. - Vies de saints dans le nord de la France(= nr. 730), p. 49-76. ., Wa ldetrudis 783. François DE VRIENDT, La tradition manuscrite de la Vita Waldetrudis Severinus van Keulen ;,,: l (BHL 8776-8777). Les mécanismes de propagation d'un récit hagiogra• 773. Joachim OEPEN, Die Siegel am Schrein des heiligen Severin in der Kölner ,.r}l phique régional (IXe-xve siècles). - Analecta Bollandiana, 117, 1999, Basilika St. Severin. -Annalen des historischen Vereins für den Nieder• p. 319-368. rhein inbesondere das alte Erzbistum Köln, 202, 1999, p. 107-130. -:'11 Veerle: zie Pharaïldis ,J VIII. - RELIGIEUZE VOLKSKUNDE Vincentius van Soignies A. ALGE1-1EEN 774. Jean-Marie CAUCHIES, Saint Vincent et la Maison de Habsbourg (XVIe siè• ~.: cle): tradition timide et absence remarquée. - Saint Vincent de Soignies 2,: ~·1 L. 784. Marijke WIENEN, Lynsey DES1-1ET & Johan VAN LOON, Tijdschriften• (= nr. 778), p. 61-69. ~.,:I ,.., schouw 1999. - Volkskunde, 100, 1999, p. 129-147, 218-246, 340-357, ,. 11·1 775. François DE VRIENDT, Les deux Vies latines de saint Vincent de Soignies . 1 - ~ ~I 435-441. Il (Xl'-Xll" siècles). Un patrimoine littéraire sonégien? - Saint Vincent de j 1: Soignies (= nr. 778), p. 35-50. ( __ I' ., . ~- ;: 776. Philippe DES1-1ETTE, Le culte de saint Vincent à Soignies sous l' Ancien J l B. BEDEVAARTEN Régime. Contribution à l'étude de ses principales manifestations. - Saint Vincent de Soignies(= nr. 778), p. 123-158. .1~ 785. [Bottelare, Eksaarde, Wieze] W.L. BRAEKMAN, Op bedvaart naar Botte• 777. Jacques DEVESELEER, Iconographie de saint Vincent de Soignies. - Saint lare, Eksaarde en Wieze (1692-1753). - Oost-Vlaamse zanten, 74, 1999, Vincent de Soignies (= nr. 778), p. 71-114. .--· ,, J. p. 155-156.215 'i 778. Jacques DEVESELEER (ed.), Saint Vincent de Soignies. Regards du x:x• ·~d11 786. [Echternach] Jean ScHROEDER, Vom Ursprung der Springprozession. - siècle sur sa vie et son culte. Recueil d'études publié à I'cccasion du Die Abtei Echternach (= nr. 528), p. 335-352. !U: quatrième centenaire de la Confrérie Saint-Vincent (1599-1999). Sous 'Üt ;i:I 787. [Europa] Jennifer STOPFORD, Pilgrimage explored. Woodbridge & coordination de( ... ) avec le concours de Monique MAILLARD-LUYPAERL Rochester (NY), The Boydell Press; York, Universty: York Medieval Soignies, Musée du Chapitre, 1999, 199-(1) p., 110 afb. (Les cahiers du Press, 1999, xvrr-(1)-214 p., ill.216 :I 213 J~.- Chapitre, 7). "j~--- J . 1 ·,.{ .1

1: ! 1 211 Paperbackuitgave van eerste editie in 1985. .,.,.. 214 Université du Littoral. ; 1 212 215 Il Fotografie: Anna DENIES. Bottelare: Sint-Anna. Eksaarde: H. Kruis. Wieze: Sint-Salvator. 213 Bundelt 10 bijdragen: zie o.m. nrs. 774-777, 779-781, 924. ,J 216 Bundelt 10 bijdragen: zie o.m. nrs. 193, 791. .,::1111 1,',,/ '1 360 F. tt.hNlJKlCK.J\. LITERATUUROVERZICHT 1999 361

788. Diana WEBB, Pilgrims and pilgrimage in the Medieval W~t. London & 798. [-. Frankrijk, Noord-] Yann MERLEVEDE, Enquête sur l'évolution du New York, Tauris, 1999, vm-290 p. (The international libray of historica! r' culte des reliques au temps de la Contre-Réforme dans le Nord (124 p.). 217 ('!'!Ij studies, 12). 222 '1{.,..\ . '. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 169. 789. [Noord-Brabant] Charles CASPERS & Peter Jan MARGRY, Bedevaartplaat• ! ,1 .. 799. [-. Verdun (Bisdom)] Anne W AGNER & Monique GoULLET, Reliques et sen in Noord-Brabant. Kennismaking met een lexicon. -Brabants heem, pouvoirs dans le diocèse de Verdun aux xe-Xle siècles. - Revue Mabillon, 51, 1999, p. 77-87.218 ' ' 71 (n.r. 10), p. 67-88. 790. C.A.I.L. VAN NISPEN, Ter bedevaart in West-Brabant. Overwegingen en ~~ 800. [-. Verering] J.C. SZIRMAI, Les 'braies' de saint François. Critique médié• aanvullingen bij het verschijnen van Bedevaartplaatsen in Nederland, deel 2 vale de la vénération des reliques. Une approche socio-culturelle et littéraire. Noord-Brabant. -Jaarboek [van de] oudheidkundige Kring 'De Ghulden - Nederlands archief voor kerkgeschiedenis, 79, 1999, p. 226-243. Roos"- Roosendaal, 59, 1999, p. 114-141. 801. [-, Kruis-] G. HOUWEN, Het kruis van Terwaan. - Biekorf, 99, 1999, * p. 228-233.223 791. [Pelgrimstekens] A.M. KoLDEWEIJ, Lifting the veil on pilgrim badges. - Pilgrimage explored (= nr. 787), p. 161-188. '_"·.· .. f'.' D. GEBRUIKEN EN TOESTANDEN ~( C. DEVOTIES • ,:, 1 802. [Adel] Christine MAEs, 'Ich wert euer liebden trouue freuntin blaibenn, il,, so langh ich leben'. Een onderzoek naar de mentaliteit van de hoge adel ; .. , 792. [Confrerieën. Oostende] P. DE BAETS, De Oostendse confrerie van de HH. rond thema's als huwelijk en vriendschap in de tweede helft van de Cosmas en Damianus (1755-1793). - Biekorf, 99, 1999, p. 5-16. zestiende eeuw, op basis van vrouwencorrespondentie. - Licentiaats• ,_·;. ;;..'. 793. [Hart] Mark ADRIAEN, Het hart in de volksdevotie. Gelegenheidsten• . :--'-·;·1 ·l verhandelingen Geschiedenis Gent 1997-1998 (= nr. 102), p. 68-71. toonstelling. Gent, Museum AZ Maria Middelares - Sint Jozef, zaterdag 803. [Almanakken. Brugge] Jochen VANHOENACKER, Moppen in de Brugse 20 tot en met zaterdag 27 november 1999, 24 p., 172 afb.219 almanakken uit de achttiende eeuw. - Handelingen van het Genootschap 794. [Heilig Kruis] Jean-Marie SANSTERRE, Le moine et le 'miles' exaltés par voor geschiedenis, 136, 1999, p. 161-211. l'humilité du Crucifié. À propos de deux miracles racontés au XIe siècle. 804. [Armenzorg. Brugge] A. DEWITTE, 'De ghemeene aerme vanden omme• - Revue belge de philologie et d'histoire, 77, 1999, p. 831-842. gange van St.-Donaas, XIV eeuw. Maetselrijen van der nieuwer kerke, 795. [Mirakelverhalen. Gallië] Bénédicte MARTIN, Pédagogie et influence 1362' (= Bouwstoffen, 28).---:-- Biekorf, 99, 1999, p. 567-568. des récits de miracles en Gaule sur les fidèles du haut Moyen Age 805. [-. Valenciennes] Karine ZAOUI, Les débuts du bureau de bienfaisance (224 p.). - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), de Valenciennes (1797-1814). -Travaux de recherche 1998 en histoire p. 165_220 ,; ' .-~i (= nr. 103), p. 186.224 796. [Relikwieën] Edina Bozóxv & Anne-Marie HELVÉTIUS (eds.), Les reli• 806. [Beledigingen. Maaseik] Martin BooNEN, 'Van quaede woorden ende L ;, f, ques. Objets, cultes, symboles. Actes du Colloque international de I'Uni• 'r·, ·1•i· •ITY· injuriën'. Scheldwoorden in het l 7de-eeuwse Maaseik. - Limburg - Het versité du Littoral-Cöte d'Opale (Boulogne-sur-Mer), 4-6 septembre 1997. 1 :\-=•. ., ~ Oude Land van Loon, 78, 1999, p. 145-159. 1111 ••• i_ ._ Turnhout, Brepols, 1999, 336 p., 36 afb. (Hagiologia. Études deIa 807. [Criminaliteit. Antwerpen] Ariane TIERSSOONE, Vrouwen, criminaliteit ! sainteté en Occident, 1).221 en vrouwencriminaliteit in Antwerpen in de vijftiende en zestiende eeuw. 797. [-. Achel, Eindhoven] Evelyne VERHEGGEN, 'Geloven, dat kunt ge niet - Licentiaatsverhandelingen Geschiedenis Gent 1997-1998 (= nr. 102), zonder spullekes'. Reliekenbewaarders in Achel en Eindhoven. - Brabants p. 42-44. heem, 51, 1999, p. 117-128. 808. [-. Hénin-Liétard] Carole ZYGMANOWSKI, La criminalité à Hénin-Liétard au XVfl" siècle (1650-1709). - Travaux de recherche 1998 en histoire 225 (= nr. 103), p. 154. !Il 217 Met een bijzonder hoofdstuk over de pelgrimage in Engeland. 218 Betreft publicatie vermeld in Lit. 1998, m. 920. 222 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 219 Evenveel tentoongestelde voorwerpen. 223 Naar aanleiding van de vraag door L.V.A., Kruisreliek van Terwaan in leper, in: l.c., p. 104, 220 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. naar de huidige bewaarplaats van een kristallen kruis met een reliek van het H. Kruis, in de 15de 221 Bundelt 18 bijdragen verdeeld over vier themata: Les reliques, un trait commun du christia• eeuw behorend tot de kerkschat van het oude bisdom Terwaan en in 1832 nog beschreven in een nisme (4); Les reliques, une affaire de foi (4); Les reliques, un objet de culte (6); Les reliques, un -~- inventaris. enjeu de pouvoir (4), o.m. in het graafschap Vlaanderen (einde 9de-einde llde eeuw) en in Noord• 224 Université de Valenciennes et du Hainaut-Cambrésis. ~! ,_1·1·· Gallië (9de-13de eeuw). Zie ook ms. 346, 443. J 111': 225 ~. !• • ~ Université d'Artois. , ... , --i•,t J t .1., LITERATUUROVERZICHT 1999 363 809. [-. Kortrijk] Nancy RENIER, Vrouwencriminaliteit in de kasselrij Kort• 821. [-. Saint-Omer] Philippe FESSIER, Des testaments passés à Saint-Omer rijk (1385-1515). - Licentiaatsverhandelingen Geschiedenis Gent 1997- (1605-1696). Étude des attitudes devant la mort. - Travaux de recherche 1998 (= nr. 102), p. 33-35. 1998 en histoire (= nr. 103), p. 154.234 810. [-. Lille] Sylvain DENIS, Vols et voleurs à Lille de 1750 à 1789 (124 p.). 822. [Exorcisme. Kortrijk] W. GIRALDO, Het exorcisme van Caterine Barate, - Travaux. de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 168.226 Kortrijk, O.-L.-Vrouw van Groeninge (1643-1644). - Biekorf, 99, 1999, 811. Olivier V AAST, La violence à Lille à la fin du Moyen Äge, - Travaux p. 519-523.235 de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 153.227 823. [Feesten] Caroline PAMART-CARPÈNTIER, La fête et le sacré au haut 812. [-. Mechelen] Jeroen VAN DER AUWERA, De vruchteloze initiatieven tot Moyen Äge, - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), oprichting van tucht-, rasp-, correctie- of werkhuizen te Mechelen in de ,' p. 160.236 17de en 18de eeuw. - Belgisch tijdschrift voor filologie en geschiede• .. 824 . [Gedragingen] Jean Luc MEULEMEESTER, 'Obscene' gebaren na een sacra• nis, 77, 1999, p. 933-963. " mentsprocessie in Brugge. - Biekorf, 99, 1999, p. 278-279.237

813. [-. Somme (Departement)] Karine WATBOT, La criminalité dans le dépar• ;I ~ ,~I 825. [Gezinsleven. Gallië] Sébastien SHROBOS, La représentation de l'épouse tement de la Somme, 1796-1799 (109 p.). -Travaux de recherche 1998 en Gaule au Vl" siècle. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. en histoire (= nr. 103), p. 182.228 103), p. 165. 814. [-. Valenciennes] Isabelle KAsMI, La justice criminelle à Valenciennes 826. [-. Gallië, Belgisch-] Catherine Gtsosr, Recherches sur les structures (1620-1650). - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), familiales en Gaule Belgique d'après les inscriptions (2 dln., 162 p., p. 185.229 :.:~ Bijlagen). - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), ,,,1 815. [-. Wavre] Marilou QUESTIAUX-CLAUDE, Deux procès pour injures au .j p. 164_238 XVIe siècle. - Wavriensia, 48, 1999, p. 85-90. 1t1 827. [-. Overpelt] Rombout NIJSSEN & Marc PHILIPPE, Trouwlustige weduw• 816. [Dodendans. Duitsland] Wolfgang NEUMANN (ed.), Tanz der Toten - naars en alleenstaande moeders. Eénoudergezinnen in Overpelt (1701- 1 Todestanz: Der monumentale Totentanz im deutschsprachigen Raum. ~;I~ 1770). - Limburg - Het Oude Land van Loon, 78, 1999, p. 241-263. Eine Ausstellung des Museums für Sepulkralkultur Kassel 19. September 828. [Gildenwezen. Brugge] A. DEWITTE, De 33 'Zusteren vanden Ghilde van• bis 29. November 1998, hg. vom Zentralinstitut und Museum für Sepul• 1. den Droghe Borne', Brugge 1498. - Biekorf, 99, 1999, p. 156-159. kralkultur. Dettelbach, Röll, 1998, 351-(1) p., 284 afb.+ 2 uitslaande pla• ·, 829. A. DEWITTE, De 173 'Ghildebroeders van Onser Vrauwe vanden Dro• ten. ghebome (1498). - Biekorf, 99, 1999, p. 149-156.239 817. [Dood] Dominique J.B. V ANPÉE, Dood en begrafenis. - Ons heem, 53, 830. [-. Eksel] L. VAN DE SIJPE, De breuk van de Sint-Barbaragilde uit Eksel 230 1.-,.;;._ il, 1999, p. 207-278. (1628, 1723-1733). - Limburg - Het Oude Land van Loon, 78, 1999, 1\ 818. [-. Boulogne-sur-Mer] Olivier DUPONT-SERGENT, Les clauses pieuses p. 3-10. des testaments insinués à Boulogne-sur-Mer (1570-1696). -Travaux de :11,~3~f 831. [-. Gent] Elisabeth DHANENS, Het retabel van het ambacht der pijnders, Il recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 154.231 Sint-Juliaan en de oorsprong van 's Heilig-Kerst. - Handelingen der ill, 819. [-. Montreuil] Marjorie LHERMITTE, Les attitudes de l'homme devant la : Maatschappij voor geschiedenis en oudheidkunde te Gent, n.r. 53, 1999, 1li1 ilr' !1, 1 mort à Montreuil (XVIIe-XVIIIe siècles). - Travaux de recherche 1998 en p. 77-97. 1 ili' 232 histoire (= nr. 103), p. 154. .. . t'a._-·r i-(' 832. [Hekserij] M. CLOET, Tussen goden en duivels. Over religie en heksen• 111 820. [-. Picardië] Anne-Sophie PACHOCINSKJ, La christianisation de la mort ~·: '"i: t'' vervolging. - Handelingen van het Genootschap voor geschiedenis, 136, !i,1 du au Vlll" siècle en Picardie (162 p.+ Bijlagen). -Travaux de recher• -~, i.,: './ 1999, p. 285-288.240 ve •.:·:1·· .• :11 che 1998 en histoire (= nr. 103), p. 165.233 234 Université d'Artois. i i i~ 235 Voorgesteld als een lijvig handgeschreven dossier met zogenaamde mirakelen ter ere van . ,·i' Onze-Lieve-Vrouw van Groeninge, maar in feite een lange reeks verslagen over toverij en exor• 1111 226 ... Université Charles-de-Gaulle Lille 3. ·~ cisme. !i:/1 "···· ,; 227 Université d' Artois. 1 r- ~ï- ::· 1 236 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 228 Université de Picardie Jules-Verne. 237 Beschrijving van situatie op 9 juni 1765. il! 229 ~: 238 Université de Valenciennes et du Hainaut-Cambrésis. ~- Université Charles-de-Gaulle Lille 3. ''/ 230 Themanummer. Bundelt 7 bijdragen met een Ter inleiding. De terugkerende dood, door Domi• ..•. 239 Met een toevoeging van J. VAN HUERNE DE PUYENBEKE, De Gilde vanden Droghebome in '''l nique J.B. V ANPÉE, p. 208-211. Zie o.m. nrs. 444, 446, 961. ·~. ~ 1821, p. 159-160, gevolgd door een naschrift van A. DEWITTE (p. 160). ii/li 231 Université d'Artois. 240 Verslag van een colloquium dat plaatsvond in de Lakenhalle te Ieper op 9 oktober 1999 en 232 Université d' Artois. I'! georganiseerd werd door het Nationaal Secretariaat van het Davidsfonds (Leuven) en de Ieperse ::1i1 233 1'1 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. afdeling. Aanleiding was de publicatie van het werk vermeld onder nr. 838. 11!1· ::564 F. HENDRICKX ,-, )~ . LITERATUUROVERZICHT 1999 365

833. [-. Diksmuide] J. MoNBALLYU, Diksmuide, de Westvlaamse heksenstad? 846. [-. Turnhout] E. VAN AUTENBOER, Mislukte opleiding tot chirurgijn en - Biekorf, 99, 1999, p. 546-559. ~ de nasleep ervan (tweede helft 17de eeuw). - Taxandria (Antwerpse 834. [-. Maasland] Theo CoUN, 'Soe wel over de rycken als over d'armen'. \!·1 Kempen), n.r. 71, 1999, p. 129-135.

Nieuw licht op Maaslandse heksenprocessen (1601-1626). - Limburg - ~- ~ '. 847. [Minderjarigheid. Herk-de-Stad] Rombout NIJSSEN, 'Voorsinnige pro• Het Oude Land van Loon, 78, 1999, p. 97-144. ,:"I, tecteurs der bedruckde weesen'. De schepenen van Herk-de Stad en het 835. [- Maastricht] Ingrid M.H. EVERS, De vroedvrouw die toverde. - De f1,1,. i1 toezicht op het beheer van wezengoederen (1751-1795). - Limburg - Maasgouw, 118, 1999, kol. 75-80.241 '}. Het Oude Land van Loon, 78, 1999, p. 289-310. 836. [-. Saint-Hubert] Marie-Sylvie DUPONT-BOUCHAT, Démonologie, démo• j 848. [Naamgeving] Maurits GYSSELING (t) & F. DEBRABANDERE, Vroegmid• ,) nomanie, démonolätrie et procès de sorcellerie à Saint-Hubert au xvrre deleeuwse persoonsnamen. - Naamkunde, 31, 1999, p. 87-137. siècle. - La bibliothèque de l'Abbaye de Saint-Hubert (= nr. 548), 849. [-. Diest] Frans CLAES, s.j., Voornamen en ervan gevormde familiena• p. 237-251. ,"] men in Diest tot 1400. - Naamkunde, 31, 1999, p. 157-165. 837. [-. Turnhout] E. VAN AUTENBOER, Een geval van superstitie te Turnhout 850. [Onderwijs, Meisjes-. Beveren-Waas] Richard WEEMAES, 300 jaar meis• (1631). -Taxandria (Antwerpse Kempen), n.r. 71, 1999, p. 35-36. jesonderwijs te Beveren. Stichting Anna Piers (1698-1998) - Het Land 838. [-. Vlaanderen] Fernand VA NHElvlELRYCK, Het gevecht met de duivel. van Beveren, 42, 1999, p. 149-166.244 · i . ~ Heksen in Vlaanderen. Leuven, Davidsfonds, 1999, 338-(2) p., ill. , .• 851. [Opvoeding van gelovigen. Gallië] Bénédicte MARTIN, Pédagogie et inf• 839. [Huwelijk] W.L. BRAEKMAN, Litanieën voor meisjes, trouwlustig, maar •a; ]· luence des récits de miracles en Gaule sur les fidèles du haut Moyen Äge niet gevraagd. - Oost-Vlaamse zanten, 74, 1999, p. 145-152. (224 p.). -Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 165.245 ··~~ 840. Paul HUYs, Aanvragen tot dispensatie voor huwelijken (1783-1787). - 852. [- van kinderen] Christelle MARTINEAU, L'éducation des enfants au

Vlaamse stam, 35, 1999, p. 441-444. i ·~ Ne siècle vue par les Pères de l'Église (89 p.). - Travaux de recherche 841. [Maatschappijbeeld. Nederlanden] Rudi KûNZEL, Beelden en zelfbeel• 1998 en histoire (= nr. 103), p. 180. den van middeleeuwse mensen. Historisch-anthropologische studies over 853. [Pest. Diest] C. DE BACKER, Maatregelen tegen de pest te Diest in de vijf• groepsculturen in de Nederlanden, 7de-13de eeuw. Nijmegen, Sun, 1997, tiende en zestiende eeuw. - De pest in de Nederlanden (= nr. 855), p. 318 p., ill. (Memoria. Cultuur- en mentaliteitshistorische studies over de j1 183-209. Nederlanden).242 ;-~I 't 854. [-. leper] L. VAN ACKER, De pest te Ieper in de 17de eeuw. - Biekorf, 842. [Medische verzorging. Amiens (Bisdom)] Natacha GursELIN, Les ~~~1 99, 1999, p. 266-275. hêpitaux et les hospitalières du diocèse d' Amiens aux XVII0-XVIIIe -~ 855. [-. Nederlanden] De pest in de Nederlanden. Medisch historische siècles. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), :::ic, beschouwingen 650 jaar na de Zwarte Dood/ La peste aux Pays-Bas. p. 181.243 Considérations médico-historiques 650 ans après la Peste noire. Vierde ',l ~'!·1 · .[, 1 843. [-. Diest] Christian DE BACKER, Reynier van Godtsnoven, chirurgijn -~~ . •l ~i. .I Symposium Geschiedenis der geneeskundige wetenschappen, 21 maart en pestmeester te Diest tussen 1532 en 1568. - Oost-Brabant, 36, 1999, ~ ,./• 1998. Brussel, Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België, p. 171-176. 1999, 326 p., ill. (Academia Regia Belgica Medicinae. Dissertationes. :'t 246 844. [-. Oostende] P. DE BAETS, Lijst van beoefenaars van medische beroe• ·.!j ~ Series historica, 7). pen te Oostende in de 17de en 18de eeuw. - Vlaamse stam, 35, 1999, <~I 856. [-. Zuidelijke Nederlanden] E. THOEN & I. DE Vos, Pest in de Zuide• p. 565-569. lijke Nederlanden tijdens de Middeleeuwen en de Moderne Tijden. Een . ' 845. [-. Peer] J. STINISSEN, Chirurgijns en doctoors te Peer (1576 tot midden ,,, status quaestionis over de ziekte in haar sociaal-economische context. - •• 11 (= 20ste eeuw). - Limburg - Het Oude Land van Loon, 78, 1999, p. 11-51. ••• - .,j De pest in de Nederlanden nr. 855), p. 19-43. 857. [Schandpalen. Egem] Valère ARlcKX, De schandpalen van Egem, ca. 1630- 1920. - Biekorf, 99, 1999, p. 17-29. . 858. [Vrouwenbeeld] Carole SALAMONOWICZ, Het beeld van de vrouw in de 241 Laatste kwart 16de eeuw. !~i}~ ')i",! ,, Vorstenspiegel van de 9de tot de 13de eeuw. - Licentiaatsverhandelingen 242 Een keuze uit de hoofdstuktitels: De geestelijken: hun zelfbeeld en ideologie; Kerkelijke visies •'I Geschiedenis Gent 1997-1998 (= nr. 102), p. 38-42. op het volk: de wisselwerking tussen kerkelijke cultuur en volkscultuur; Schaamte en schuldgevoel t { in enige verhalende bronnen uit de tiende en elfde eeuw; Rituelen van vernedering en triomf ':1· Stavelot 1065-1071; Vroege vormen van stedelijke mentaliteiten: Sint-Truiden, Trier en Kamerijk, 1j- ' circa 1050-1150; Een toernooi van doden: religieuze verscheidenheid in een exempel van Cae• 244 Wordt vervolgd. sarius van Heisterbach. il 245 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 243 ·, 246 Bundelt 14 bijdragen: zie o.m. nrs. 258, 277, 853, 856. Université de Picardie Jules-Verne. ,J

I! l 'o n...DJ. "ILJ1'...1\_...1'\..A LUI:,KAlUUKUVI:,KL,lCJ:1.1 1:1:i:i 50/ _j/,'f' 366 IX. - RELIGIEUZE KUNST Bouwkunst 1·, 869. [Zuidelijke Nederlanden] Marjan BUYLE, Thomas CooMANs, Jan ESTHER & A. lcON0GRAFIE j Luc Francis GENICOT, Architecture gothique en Belgique. Photographies: 859. [Beeldvorming] Jean-Claude BoNNE, Entre l'image et la matière: la choséité Oswald PAUWELS. Bruxelles, Racine, 1997, 240 p., titelpl., ill. (Architec• du sacré en Occident. - Les images dans les. sociétés médiévales ( = nr. ture en Belgique).248 145), p. 77-111. 870. Markus HöRSCH, Anmerkungen zur Architektur der südlichen Nieder• 860. [Corpus Christi] Judith OLIVER, Image et dévotion: le röle de l'art dans lande in der Zeit der Burgunderherzöge. - Die Kunst der burgundischen l'institution de la Fête-Dieu. - Fête-Dieu 1246-1996 (= nr. 142), dl. 1, Niederlande (= nr. 915), p. 45-63. p. 153-172 + 16 pl. ·,, 871. Rutger Ttrs, Renaissance- en barokarchitectuur in België. Vitruvius' erfe• 861. [Engelen in gewaden] Maurice B. McNAMEE, s.j., Vested angels. Eucha• nis en de ontwikkeling van de bouwkunst in de Zuidelijke Nederlanden ristie allusions in early Netherlandish paintings. Leuven, Peeters, 1998, xnr• van renaissance tot barok. Fotografie: Oswald PAUWELS. Tielt, Lannoo, !,, (1)-385-(1) p., 114 zwart-wit afb., 6 kleurenafb. (Liturgia condenda, 6). 1999, 224 p., titelpl., ill. (Architectuur in België).249 862. [Jeruzalem-kruis] Victor H. ELBERN, 'Crucis edita forma'. Gestalt und Bedeutung des sogenannten Jerusalemer Kreuzes. - Vita religiosa im Edelsmeedkunst Mittelalter (= nr. 64), p. 261-282. 872. [Aarschot] J. GERITS, Archiefteksten over liturgisch zilverwerk in de 863. [Kruisverheffing] Barbara BAERT, Exaltatio Crucis. De Byzantijnse ~ dorpskerken van het Oude Land van Aarschot. - Het Oude Land van keizer Heraclius (610-641) en het middeleeuwse Westen. - Bijdragen. ,·.1 Aarschot, 34, 1999, p. 205-215. Tijdschrift voor filosofie en theologie, 60, 1999, p. 147-172. ·\1 864. [Maria Zegens] Winfried FREY, Maria legens, Mariam legere. St. Mary as ',.;- Muziekkunst an ideal reader and St. Mary as a textbook. - The book and the magie ·\' of reading in the Middle Ages (= nr. 160), p. 277-293. ~ 873. [Beiaarden. Westhoek] Jack VERSTAPPEN, Verdwenen beiaarden in de 865. David LINTON, Reading the Virgin Reader. - The book and the magie ;• Westhoek. - Bachten de Kupe, 41, 1999, p. 77-80. of reading in the Middle Ages (= nr. 160), p. 253-276. 874. [Hofmuziek: Vlaanderen] Herbert KELLMAN (ed.), The treasury of Petrus 866. [Slang met vrouwenhoofd] Nona C. FLORES, 'Effigies amicitiae ... veri• '·1: Alamire. Music and art in Flernish court manuscripts (1500-1535). Ghent •1', tas inimicitiae'. Antifeminism in the iconography of the woman-headed & Amsterdam, Ludion, 1999, 179-(1) p., ill.250 serpent in medieval and renaissance art and literature. - Animals in the 875. Eugeen SCHREURS (ed.), De schatkamer van Alamire. Muziek en minia• Middle Ages (= nr. 148), p. 167-195. ···,·'Je turen uit keizer Karels tijd (1500-1535). Met medewerking van Klaartje PROESMANS & Mariet VRIENS. Bijdragen van Marloes BIERMANS e.a. Leu• . ~r· 2 B. KUNSTEN ; ven, Davidsfonds, 1999, 167-(1) p., ill. _5.J_,, Algemeen ~jl 11 Prentkunst 'l',;1; 867. [Brussel] Claire DUM0RTIER, Élisabeth VAN DER ELST & Jean-Marc ZAM• ·;~ 876. [Devotieprenten, Antwerpse] F. LEMMENS, Antwerpse evangelieprenten 11 ~-1 BON (eds.), La Salie aux Trésors [des Musées royaux d'Art et d'Histoire [in de] Bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap te Antwerpen. Inven- Bruxelles]. Chefs-d'reuvre de l'art roman et mosan. Coordination et révi• . 1 I· sion: ( ... ). Turnhout, Brepols, 1999, 183-(1) p., ill., 1 kaart. (Catalogues des collections, 1).247 ,: ij .:~Jt ·~: 248 Ook in het Nederlands verschenen: Tielt, Lannoo, 1997. ;' 249 Ook in het Frans verschenen: Bruxelles, Racine, 1999. Beeldhouwkunst 'L_;.·l ~ 250 Bundelt 9 bijdragen (zie o.m. ms. 880, 885) gevolgd door een Catalogue of manuscripts and 868. [Limburg] M. ScHöNLANK-VAN DER WAL, Middeleeuwse stenen doopvon• fragments, door Eric JAs & Herbert KELLMAN (p. 63-167) en een Index of composers and com• ~·~ ~· positions, door Eric JAS (p. 168-174). ten in Limburg. - De Maasgouw, 118, 1999, kol. 33-46. ~l'' 251 Publicatie uitgegeven ter gelegenheid van de gelijknamige tentoonstelling in de Predikheren• ;'! kerk te Leuven, 25 september - 5 december 1999. In dit boek worden 9 bijdragen aan het leven iJ)' en werk van deze Neurenbergse musicus gewijd, wiens ware naam Petrus Imhoff, Imhove of Van ~,, den Hove was, die via de handelswegen van Zuid-Duitsland naar Antwerpen in onze contreien 247 Beschrijving van 70 stukken. ',~, belandde. Zie o.m. nrs. 879, 881. 1 ,1 --' 368 F. HENDRICKX LlTEKATUUROVERZlCHT 1999 369

taris samengesteld door ( ... ). DL 2: Het openbaar leven van Jezus. Ant• du Vénérable en la Cathédrale Notre-Dame d'Anvers (= nr. 952), p. 10- werpen, Ruusbroecgenootschap, 1999, 158 p., ill.252 37. 888. [Fruijtiers] Filip LEMMENS & Alfons K.L. THIJS, Uitgevers van 'manne• Schilderkunst kens', sanctjes en ander populair beeldmateriaal: Ludovicus Joseph en Joanna Maria Fruijtiers (Antwerpen 1731-1784). - Oost-Vlaamse zanten, 877. [Breda] Karen WISSELAAR, Evagationes spiritus. Het 'goede en slechte l 74, 1999, p. 365-384. gebed' in de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Breda. - Madoc. Tijdschrift ;, 889. [Struyf] Wim NYs, De Antwerpse beeldhouwer Comelius Struyf (1687- over de Middeleeuwen, 13, 1999, p. 164-172. 1743) als ontwerper van de biechtstoelen in de Sint-Petrus- en Pauluskerk 878. [Nederlanden] Lome CAMPBELL, The fifteenth century Netherlandish it1 l.'. Jr,,_I te Kallo. - Het Land van Beveren, 42, 1999, p. 90-97. schools. Reprint. London, National Gallery Publications, 1999, 464 p., Erik DUVERGER, Antoon van Dyck dans les inventaires anver• 253 890. [Van Dyck] titelpl., ill. (National Galary catalogues). sois du xvrre siècle relatifs à l' art. - Jaarboek Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen, 1999, p. 20-39. 891. Danielle MAUFORT, Notices biographiques sur la lignée d'Antoon van C. KUNSTENAARS Dyck. - Jaarboek Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen, 1999, p. 111-123. 879. [Alamire] Bruno BoUTE & Bruno BoucKAERT, Alamire aan het hoofd van 892. Hans VLIEGHE, Beelden van vroomheid en ijdelheid. Van Dycks inter• een druk scriptorium (1522-1536). - De schatkamer van Alamire (= nr. mezzi in de Zuidelijke Nederlanden 1627-32, 1634-35 en 1640-41. - 875), p. 111-123. \•'! Van Dyck 1599-1641, ed. Christopher BROWN & Hans VLIEGHE, Gent, fjl!( 880. Eugeen ScHREURS, Petrus Alamire: music calligrapher, musician, com• 255 '11."':) Ludion, 1999, p. 65-77, 13 afb. poser, spy. - The treasury of Petrus Alamire (= nr. 874), p. 15- 893. [Van der Borcht] Ralph DEKONINCK, Entre Réforme et Contre-Réforme: 27. C /j;i les Imagines et figurae Bibliorum de Pieter van der Borcht et Hendrik 881. G[odelieve] S[PIESSENS], Alamire als muziekkopiist voor de Antwerpse Jansen van Barrefelt. Contribution à l'étude du statut et des fonctions de Onze-Lieve-Vrouwekerk (1506/1507-1520). - De schatkamer van Ala• '":a:/1 < l'irnage dans les livres édités par Christophe Plantin et François Raphe• (= ·":; .. rri} r~ mire nr. 875), p. 73-78. lengien. - Quaerendo, 29, 1999, p. 96-131. 882. [Bellegambe] Monique PELADE-OLIVIER, L'iconographie du polyp• .ill' , .• "ó..l/l •. 894. [Van der Weyden] Mark TROWBRIDGE, The stadschilder end the serment. tique d'Anchin de Jean Bellegambe, -Revue du Nord, 81, 1999, p. 117- Rogier van der Weyden's 'Deposition' and the Crossbowmen of Louvain. 127. - Dutch crossing, 23, 1999, nr. 2, p. 5-28. 883. [Cailleau] Aude MAsUREL-DEWAVRIN, Hubert Cailleau et les enlumineurs du xvre siècle dans le Nord de la France. Les livres enluminés du Nord de la France au Xv'I" siècle. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 157.254 D. BoEKVERLUCHTING . 884. [Corneliszoon van Haarlem] Paul J. SMITH, Fable and emblem in The Fall of Man (1592) by Cornelis van Haarlem. - The emblem tradition and the 895. [Amiens] Susie NASH, Between France and Flanders. Manuscript illumi• Low Countries (= nr. 490), p. 281-302. nation in Amiens. London, The British Library & Toronto, University of 885. [De la Rue] Honey MEcoNI, Pierre de la Rue (ca. 1452-1518). - The Toronto Press, 1999, 421-(1) p., titelpl., 31 kleurenafb., 203 zwart-wit 256 treasury of Petrus Alamire (= nr. 874), p. 35-37. ,1,>l'1.' afb., 8 tab., fig. (The British Library studies in medieval culture). 886. [Fabry] Pierre CoLMAN, La pyxide donnée par I'orfèvre Jean Fabry aux 896. [Frankrijk, Noord-] Aude MASUREL-DEWAVRIN, Hubert Cailleau et carmes de Verviers en 1726. - Leodium, 84, 1999, p. 5-11. ' .. 1 > les enlumineurs du XVl? siècle dans le Nord de la France. Les livres $87. [Francken de Jonge] Ursula HÄRTING, Frans Francken le Jeune et le enluminés du Nord de la France au XVl" siècle. -Travaux de recherche 257 Livre d'Or de la Chapelle du Vénérable. - Du Livre d'Or de la Chapelle ,,.·.·.:,11.•i.,iei!:'-,: 1998 en histoire (= nr. 103), p. 157. ~ J·' ',,:ii 255 Publicatie uitgegeven ter gelegenheid van de gelijknamige tentoonstelling in het Koninklijk ',Jj.'.' Museum voor Schone Kunsten, Antwerpen, 15 mei - 15 augustus 1999 en in de Royal Academy ~:~~ 252 Pro manuscripto. Vervolg op Lit. 1998, m. 1044. of Arts, Londen, 11 september - 10 december 1999. 253 :i,' 256 Met een Catalogue of manuscripts, p. 253-383. Eerste editie: 1998. ,1~' 254 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. t 257 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. -~ 370 r. nn1~LJI\...1.\.....l'\....t\.. Ll 1 CK.A. 1 U U .K U V nKLl L.n 1 1 ':1':J':I .311

\ * BONNE. Paris, Gallimard, 1997, (6)-247-(7) p., 8 kleurenafb., 84 zwart-wit• 897. [Bibliografie] F.O. BüTINER & Ilka KNöPFEL, Dissertationen zur Buch• afb. (Le temps des imagesj.ê'" malerei. Europäische Länder und Nordamerika (1991-98). - Scriptorium, 907. [-. Gent-Brugge] Anne Margreet W. As-VINERS, Marginal decoration 53, 1999, p. 160-166. in Ghent-Bruges manuscripts. - Sources for the history of medieval 898. [Bijbelillustratie] John Wn.,LIAMS (ed.), Imaging the early medieval Bible. ·.-~, books and libraries (= nr. 19), p. 245-256. Pennsylvania (PA), The Pennsylvania State University Press, 1999, (8)- 908. [Miniatuurkunst, Pre-Eyckiaanse. Vlaanderen] Maurits S:MEYERS (t), De 227-(2) p., (buitenteskt)ill. (The Penn State series in the history of the pre-Eyckiaanse miniatuurkunst als onderzoeksproject. Resultaten en ver• book).258 t dere opgaven. - Sources for the history of medieval books and libraries 899. [Engelen] Boodschappers uit de hemel. Beelden van engelen in de hand• (= nr. 19), p. 271-287. schriften van de Koninklijke Bibliotheek van België. Voorwoord: Bernard 909. [Penwerkversiering. Noord-Holland] Margriet HûLsMANN, Sets of codico• BousMANNE. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 1999, (2)-(rr)- -~1, logical characteristics and their overlapping areas. Various aspects of book 20_O) p.259 production. - Sources for the history of medieval books and libraries (= ., 900. [Gebedenboeken, Privé-] Hans-Walther STORK, Die Frömmigkeit des Ein• :1 .. nr. 19), p. 257-270 .

zelnen. Illustrierte Gebetbücher des Mittelalters. - Frömmigkeit: gelebte l~~Q Religion als Forschungsaufgabe (= nr. 132), p. 217-247. . , 901. [Handschriften. Algemeen] Janet BACKHOUSE, Pictures from the past. '" X. - PLAATSELIJKE GESCHIEDENIS Using and abusing medieval manuscript imagery. Leicester, University: .,.1 .,,.11 A. LANDEN Medieval Research Centre, 1997, (2)-16 p., 14 buitentekstafb. (Text and studies, 1). 'Ji Engeland 902. [-. Echternach] Anton vox Euw, Die Prachthandschriften aus Echter• 910. Richard SHARPE, A handlist of the Latin writers of Great Britain and Ire• nach. - Die Abtei Echternach (= nr. 528), p. 165-202. l,-,., land before 1540. Turnhout, Brepols, 1997, xxxvrr-(1)-912-(2) p. (Publi• 903. [-. Midden-Europa] Andreas FINGERNAGEL & Martin ROLAND, Mittel• cations of the Journal of Medieval Latin, 1). europäische Schulen I (ca. 1250-1350). Dl. 1: Textband. Dl. 2: Tafel• r> und Registerband. Wien, Österreichische Akadernie der Wissenschaften, :: ,,_~ .1.1 ·r·i . -~l) ' . Frankrijk 1997, xxxr-(1)-362-(2) p.+ 78 afb. (38 p.); 22 p.+ 39 kleurenafb. (46 p.), 472 zwart-witafb. (212 p.) + 47-(1) p. (Österreichische Akademie der 911. John McMANNERs, Church and society in eighteenth-century France. DL 2: Wissenschaften. Philosophisch-historische Klasse: Denkschriften, 245 / The religion of the people and the polities of religion. Oxford, Clarendon Veröffentlichungen der Kommission für Schrift- und Buchwesen des Mit• Press, 1998, XIV-866 p. (The Oxford history of the Christian Church).261 telalters, Reihe I: Die illuminierten Handschriften und Inkunabeln der 1:IJ'.'. 912. François VAN KALcK, Les relations entre clergé et pouvoir dans le Nord Österreichischen Nationalbibliothek, 10). ·,~i~, .. de la France à l'époque moderne. - Travaux de recherche 1998 en his• 904. f-:-- Vlaanderen] Dagmar Tnoss, Illuminierte Bücher. - Die Kunst der ~ ·.:,: i·, toire (= nr. 103), p. 177.262 ~ .. : f burgundischen Niederlande (= nr. 915), p. 103-119. ,1-~. 1,ji, Ierland: zie Engeland 905. [Houtsneden] Norbert H. OTI, Leitmedium Holzschnitt. Tendenzen und . ,la: Entwicklungslinien der Druckillustration in Mittelalter und früher Neu• Nederland zeit. - Die Buchkultur im 15. und 16. Jahrhundert (= nr. 5), dl. 2, ·'.; -1/ p. 163-252. 913. Paul ScHNEIDERS, Nederlandse bibliotheekgeschiedenis. Van librije tot

906. [Marginale versiering] Michael CAMILLE, Images dans les marges. Aux 1,·1; virtuele bibliotheek. Den Haag, NBLC Uitgeverij, 1997, 392-(2) p., limites de l'art médiéval. Traduit de I'anglais par Béatrice et Jean-Claude . 183 afb. + cd-rom.

258 Bundelt 6 bijdragen: zie o.m. ms. 175-176. 260 Voornamelijk in handschriften, maar ook in de marge van de bouwkunst en de beeldhouw- en 259 De catalogus van deze tentoonstelling (10-24 december 1999, 3-15 januari 2000), die slechts beeldsnijkunst. Oorspronkelijke editie: Image on the edge. The marg ins of medieval art, London, bestaat uit een Lijst van de tentoongestelde-handschriften (p. [16bis!]-20) wordt voorafgegaan Reaktion Books, 1992 (Essays in art and culture, 1). door een bijdrage van Christian BALISTER, Angelieke aanknopingspunten en pennenvruchten, 261 Vervolg op Lit. 1998, m. 1078. p. 1-16). 262 Université du Littoral. 3, ,-J.. J13 Nederlanden de Cambrai et Malines et diocèse de Liège. - Travaux de recherches 1998 en histoire (= m. 103), p. 149.269 914. Rita BEYERS (ed.), Van vader- naar moedertaal. Latijn, Frans en Neder• ,·/lÏj r 1' lands in de dertiende-eeuwse Nederlanden. Handelingen van het Collo• ) . quium georganiseerd door de Koninklijke Zuid-Nederlandse Maatschap• Étalle (Kanton) pij voor taal- en letterkunde en geschiedenis op 23 oktober 1999. Brussel, 1 ( 923. Roland YANDE, L'attitude du clergé du canton d'Étalle de 1792 à 1802. 2000, 196-(4) p. (Handelingen van de Koninklijke Zuid-Nederlandse -Annales de l'Institut archéologique du Luxembourg - Arlon, 130, 1999, Maatschappij voor taal- en letterkunde en geschiedenis, 53, 1999).263 p. 195-260. 915. Birgit FRANKE & Barbara WELZEL (eds.), Die Kunst der burgundischen (1 Niederlande. Eine Einführung. Berlin, Reimer, 1997, 235-(1) p.+ 100 bui• ~ Hainaut tentekstafb. (68 p.).264 ,l > 924. Alain DIERKENS, Considérations sur la christianisation du Hainaut à 916. Alain SALAMAGNE, Art et archéologie dans les anciens Pays-Bas bourguig• l I'époque mérovingienne. - Saint Vincent de Soignies(= m. 778), p. 17- nons. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= m. 103), p. 157.265 22. 917. A.A.F. TEURLINCKX, Expansie van kunst en cultuur der Nederlanden. Een poging tot overzicht (IX). - Zannekin, 21, 1999, p. 95-128.266 Holland 918. H.A.M. VAN DER HErmEN, Oude kaarten van de Nederlandse bisdommen (1559-1801). -Trajecta, 8, 1999, p. 195-265.267 J.W.J. BURGERS, De Rijmkroniek van Holland en zijn auteurs. Historio• l.j 925. J grafie in Holland door de Anonymus (1280-1282) en de grafelijke klerk Melis Stoke (begin veertiende eeuw). Hilversum, Historische Vereniging B. GEWESTEN Holland & Verloren, 1999, 492 p., 26 afb. (Hollandse studiën, 35). Aalst (Land van) ,1 926. Tanneke ScHOONHEIM, Vrouwennamen in middeleeuws Holland. Ger• ., maanse en niet-Germaanse vrouwennamen in Holland tot 1300. - Van 919. Georges VANDE WINKEL & Wilfried VERNAEVE, Bibliografie van de ,~r' ' vader- naar moedertaal(= m. 914), p. 101-117. geschiedenis van het Land van Aalst 1998 (met aanvullingen uit vorige 268 jaren). - Het Land van Aalst, 51, 1999, p. 161-229. ~,_, Ieper (Dekenij): zie Terwaan (Bisdom) lt Liège (Bisdom) Brabant (Hertogdom) 1 920. P. ARTS, De grootte van de parochies in het hertogdom Brabant in de 927. Jocelyn WüGAN-BROWNE & Marie-Elisabeth HENNEAU, Liège, the medie• eerste helft van de zestiende eeuw. - Noordbrabants historisch jaarboek, ' . .,1 i ~ val 'woman question', and the question of medieval wamen. - New trends r ~ in ferninine spirituality (= nr. 167), p. 1-32. 16, 1999, p. 141-159. 1' 1 Cambrai (Bisdom) ,·1. Liège (Bisdom): zie ook Cambrai (Bisdom) 921. Nicolas CAMMAs, La géographie paroissiale de la partie méridionale du Jj·· Maas-Schelde-Demergebied: zie Noord-Brabant ;!. . diocèse de Cambrai à la fin du Moyen Àge. - Revue du Nord, 81, 1999, Mechelen (Kerkprovincie): zie Cambrai (Bisdom) p. 489-513. Meetjesland 925. Gilles DEREGNAUCOURT, Évêques, prêtres et paroisses dans les Pays-Bas l catholiques du Concile de Trente aux Lurnières. Provinces ecclésiastiques 928. Filip BASTIAEN, Geschiedenis schrijven in het Meetjesland. - Appeltjes .1 van het Meetjesland, 50, 1999, p. 25-86. :~1, 929. Filip BASTIAEN, Heemkundig repertorium. Lopende heemkundige biblio• ! . 263 Bundelt 9 bijdragen: zie o.m. nrs. 219, 522, 926. grafie voor de geschiedenis van het Meetjesland. - Appeltjes van het ,l 264 Bundelt 11 bijdragen. Behoudens de artikels o.m. over de beeldhouw-, edelsmeed-, graveer-, Meetjesland, 50, 1999, p. 335-356.270 paneelschilder- en tapijtkunst, zie ook nrs. 870, 904. ,~1! 265 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. ~ 266 Vervolg op Lit. 1998, nr. 1084. 267 Ingeleid door Jan RoEGIERS, Kerk in kaart, in: l.c., p. 193-194. 269 Université d' Artois. 268 In totaal 538 nummers. 270 In totaal 146 nummers. ,/.' 374 F. HENDRICKX LITERATUUROVERZICHT 1999 375

Meierij van 's-Hertogenbosch Veurne (Dekenij): zie Terwaan (Bisdom) 930. Louk Box, Meesterlijke verwantschap. Protestantse schoolmeesters• Vlaams-Brabant geslachten in de Meierij in de zeventiende en achttiende eeuw. - Ons heem, 51, 1999, p. 88-99. 940. A. RoECK, Kerken en kapellen in Midden-Brabant anno 1999. - Volks• 931. Henk RoosENBOOM, Drankzuchtige armoedzaaiers of dorpsnotabelen? kunde, 100, 1999,p. 389-420. Dorpsschoolmeesters in de Meierij van 's-Hertogenbosch van 1648 tot 941. Henri V ANOPPEN, 'Kerkelijken' en 'kerkhoflijken' of de sociale status op 1795. - Brabants heem, 51, 1999, p. 46-53. basis van de begraafplaats in Midden-Brabant. - Vlaamse stam, 35, 1999, p. 426-430. 932. Henk RoosENBOOM, Om de 'tught der jeught'. Dorpsonderwijs in de Mei• '~1 I'. erij (1648-1795): onderwijs of opvoeding? - Brabants heem, 51, 1999, 1, p. 1-9. 1 Vlaanderen (Graafschap) 942. Marc CARNIER, De middeleeuwse parochie in het graafschap Vlaanderen Noord-Brabant 1-l:j tijdens de volle Middeleeuwen. Een overzicht. - Handelingen van het Genootschap voor geschiedenis, 136, 1999, p. 3-31. 933. Erik-Jan BROERS, Bruiloft of bruidsschat. Brabantse rechtszaken over ver• ~I l broken verlovingen uit de zeventiende en achttiende eeuw. - Brabants . · ;,~~ heem, 51, 1999, p. 17-25. Waasland 934. A.C.M.M. SCHRAUWEN, Kroniek van de geschiedschrijving in westelijk 943. Katrien VAN DER GucHT, Wase bibliografie 1997-1998. - Annalen van Noord-Brabant. - Jaarboek van de oudheidkundige Kring 'De Ghulden de Koninklijke oudheidkundige Kring van het Land van Waas, 102, 1999, 271 Roos' - Roosendaal, 59, 1999, p. 145-157. -~;.. I,;' p. 367-444.272 935. H. STRIJBos, Kerken met het teken van de bouwheer? Gotische kerken in ,.1 t '. het oostelijk grensgebied van Noord-Brabant en andere opmerkelijke mid• West-Vlaanderen deleeuwse kerken in het Maas-Schelde-Dernergebied. - Noordbrabants ··,~:! historisch jaarboek, 16, 1999, p. 96-124. 944. L. VAN ACKER, Schoolboeken in het Westland (1810). - Biekorf, 99, , .. ., 1999, p. 161-174. Oost-Vlaanderen ;1r 945. M. VANDERMAESEN, Bronnen voor de geschiedenis van West-Vlaanderen op het Rijksarchief te Brugge. Bekende en onbekende toegangen. - Han• 936. José VERSCHAEREN, Repertorium van kloosters en abdijen in Oost-Vlaan• ,tj i' delingen van het Genootschap voor geschiedenis, 136, 1999, p. 213-246. ·l',1' deren. Brussel, Algemeen Rijksarchief, 1999, 330-(6) p. (Bibliografische 1;tl -"' inleiding tot de Belgische kloostergeschiedenis vóór 1796, 22). C. GEMEENTEN Reims (Kerkprovincie) Amiens 937. Anne BONZON, Faire corps face au pouvoir. Les communautés de curés dans les cités episcopales de la province ecclésiastqiue de Reirns (XVIe~ 946. Jean-Marc ALBERT, Le chapitre de Notre -Dame d'Amiens au Xv" et XVIIIe siècle). - Revue du Nord, 81, 1999, p. 689-703. XVIe siècle. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 150.273 Terwaan (Bisdom) 947. Céline CsoRE, La cathédrale d' Arniens au :xrxe siècle. Restaurations, aménagements et urbanisme. -Travaux de recherche 1998 en histoire (= 938. Marc CARNIER, Parochies en bidplaatsen in het bisdom Terwaan vóór ,'~:j .· 274 ;a ~·. nr. 103), p. 182. 1300. Een repertorium van de parochies van de dekenijen Veurne en Ieper ~:/ ·.' ' .. , .. 948. Stéphanie DAUSSY, Les clötures du chceur et du transept de la cathédrale ·'ö, ',, · en een overzicht van alle bidplaatsen van het bisdom. Brussel, Algemeen Notre-Dame d' Arniens (2 dln., 399 p., ill.) -Travaux de recherche 1998 ',! 275 Rijksarchief, 1999, 412 p. (Algemeen Rijksarchief. Studia, 78). ·,1 en histoire (= nr. 103), p. 162. 939. Jean HEUCLIN, Le diocèse de Thérouanne à l'époque de saint Omer. - ( '~ Vies de saints dans Ie nord de la France(= nr. 730), p. 81-88. 272 In totaal 520 nummers. Voortzetting van Lit. 1998, nr. 1143. 273 Université d' Artois. 274 Université de Picardie Jules-Verne. 271 Voortzetting van Lit. 1998, nr. 1127. 275 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. .a. • .1.U..:.l""IU.l'U\.....1\..A LITERATUUR OVERZICHT 1999 377 j.J{,

949. Cécile DUBUISSON, L'h6pital général d'Amiens de 1788 à 1791 (145 p.). 'J· Beveren-Waas - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 181.276 j, 958. Richard WEEMAES, 300 jaar meisjesonderwijs te Beveren. Stichting Anna 950. ,, Audrey TEYSSEDRE, La place des femmes dans la société amiénoise aux Piers (1698-1998) - Het Land van Beveren, 42, 1999, p. 149-166.281 XIVe-xve siècles. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. ~ 277 :1 103), p. 181. ,, Brugge 951. Laurent WELYKYJ, Le fonctionnement de I'Hêtel-Dieu d'Amiens d'après ,·}1· les registres de comptes, 1750-1765 (131 p.). - Travaux de recherche 959. A. DEWITTE, Iconen en ritueel in de Brugse Donaaskerk (1200-1550). - 1998 en histoire (= nr. 103), p. 182.278 ·Biekorf, 99, 1999, p. 44-53. 960. A. DEWITTE, Onser Vrauwen te Bethleem, Brugge 1327 e.v. - Biekorf, Antwerpen 99, 1999, p. 536-538.282 961. Jean Luc MEULEMEESTER, Een nieuw kerkhof 'buyten Brugge'. Enkele ,'ii' 952. Hans DEVISSCHER (ed.), Du Livre d'Or de la Chapelle du Vénérable en aanvullingen. - Dood en begrafenis(= nr. 817), p. 251-263.283 la Cathédrale Notre-Dame d'Anvers. Avec des contributions de Ursula .I.j HÄRTING & Hans VLIEGHE. Traduction [du néerlandais]: Adrienne FoN• Brukom (Sint-Pieters-Leeuw) TAINAS. [Gent], Snoeck-Ducaju, 1999, 45-(3) p., ilL279 Ji~ r Wilfried VERLEYEN, o.s.b., De wijk Brukom te Sint-Pieters-Leeuw. - 953. Erik DUVERGER, Antwerpse kunstinventarissen uit de zeventiende eeuw. 962. Eigen schoon en de Brabander, 82, 1999, p. 165-193. DL 9: 1666-1674. DL 10: 1674-1680. Brussel, Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België, 1997 & ~~' Brussel 1999, (4)-52'1-(1) p.; (4)-541-(1) p. (Fontes historiae artis Neerlandicae, ·~,1! " I/8-9). 963. Marc LIEERT, Vie quotidienne des couvents féminins de Bruxelles au Siè• 954. Raymond SIR.JACOBS, Antwerpen Sint-Pauluskerk. Historische gids. Ant- cle des Lumières (1764-1787). Bruxelles, Éditions de l'Université de werpen, Sint-Paulusvrienden, 1999, 207 p., ill. · f~ Bruxelles, 1999, 192 p. (Études sur Ie Xvfll" siècle. Hors série, 9).284

Beigem t Cambrai '], 955. D. DEROOVER, Volkstelling 1693 te Beigem. - Vlaamse stam, 35, 1999, 964. Sandrine Bo:tvIMEL, L'höpital général de la Charité de Douai sous la Révo• il' p. 554-560. lution (1789-1799). -Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 185.285

Bellegem ½1'; '.1J- :••; 965. Laurent DEPREZ, Les bibliothèques des chanoines de Cambrai au Xvlll" siècle (2 dln., 135 p., 311 p.). - Travaux de recherche 1998 en histoire 956. Gerrit Pieter VAN BETSBRUGGE, Bijdrage tot de geschiedenis van de klok• -·."~,·1 !' (= nr. 103), p. 168.286 ken van de Sint-Amanduskerk in Bellegem. - De Leiegouw, 41, 1999, 966. Jean-Christophe DHIENNE, L'höpital Saint-Jean de Cambrai et son tem• p. 93-108. \\".• ' · l · ' porel, de sa fondation au début du xve siècle (110 p.). - Travaux de ~,- recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 185.287 Beveren-Leie 967. Aude JEULIN, Étude de l'organisation du chapitre Saint-Géry de Cambrai -~1' 957. M. DEBROUWERE & E. DucATTEEUW, Kroniek van duizend jaar 'Beverna ~1··, dans la deuxième moitié du Xlll" siècle (178 p. + Bijlagen). - Travaux cum ecclesia' (10). - Jaarboek van de geschied- en heemkundige Kring /' ,'? de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 166. 'De Gaverstreke', 27, 1999, p. 187-311.280

';, ._i 276 Université de Picardie Jules-Verne. J'!,' 281 Wordt vervolgd. 277 Université de Picardie Jules-Verne. 282 Betreft een kapel en ligplaats voor de armen en zieken onder makelaars en 'hostelliers'. 278 Université de Picardie Jules-Verne. 283 Einde 18de eeuw. 279 284 Bundelt 3 bijdragen: Jean VAN LIDTH DE JEUDE, La Chapelle du Très Saint Sacrement en la Betreft de birgittinessen en reguliere kanunnikessen van Lorreinen. Cathédrale d'Anvers, p. 4-9; Hans VLIEGHE, Le Cardinal-Infant Ferdinand, l'Archiduc Léopold• 285 Université de Valenciennes et du Hainaut-Carnbrésis. Guillaume et Ie Livre d'Or, p. 38-45; zie verder m. 887. 286 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 280 Voortzetting van Lit. 1998, m. 1161. 287 Université de Valenciennes et du Hainaut-Carnbrésis. 372, F. HENDRJCKX r LITERATUUROVERZICHT 1999 379 Condé-sur-Escaut Gent: zie ook Merelbeke 968. Alexandre RAsZKA, Le cartulaire de la collégiale Notre-Dame de Condé-sur• Groot-Bijgaarden Escaut. Étude et édition critique des actes de l'ancien 'livre rouge' (198 p.). -Travaux de recherhce 1998 en histoire (= nr. 103), p. 167.288 976. Stephan VAN BELLINGEN, Middeleeuwse en postmiddeleeuwse vloertegels uit de voormalige priorijkerk van Groot-Bijgaarden (gem. Dilbeek, prov. Douai Vlaams-Brabant). - Liber amicorum Robert van den Haute (= nr. 67), p. 46-69. 969. Thibaut DUHEM, L'h6pital des enfants trouvés de Douai au XV0 siècle. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 166.289 Hansbeke 970. J. Andreas LöWE, Richard Smyth and the foundation of the university of Douai. - Dutch review of church history, 79, 1999, p. 142-169. 977. Albert MARTENS, De pastorie van Hansbeke. -Appeltjes van het Meet• jesland, 50, 1999, p. 255-279. Edingen Hoeilaart 971. Jean-Pierre TYTGAT, o.f.m.cap., Rechten van Arenberg in het weeshuis van Edingen (1634-1914). -Het Oude Land van Edingen en omliggende, 978. Michel ERKENS, De oude Sint-Clemenskerk van Hoeilaart. - Zoniën, 23, 27, 1999, p. 1-34, 73-97, 249-273. 1999, p. 103-136. 979. Hoop op gerechtigheid. Diverse bedenkingen omtrent een 125ste ver• Erondegem jaardag [Neo-romaanse Sint-Clemenskerk, Hoeilaart, 1874-1999]. Kerk en maatschappij sinds 125 jaar, in Ruusbroec's perspectief. Hoeilaart, 972. Bart VAN LANGENHOVEN, Van de 'braecke ende diefte'in de kerken van Werkgroep "Spiritualiteit binnen de Hoeilaartse Sint-Clemensparochie", Erondegem en Vlekkem (1778-1809). - Mededelingen van de heem• 1999, 104 p., (buitentekst)ill.293 · kundige Kring van Erpe-Mere, 39, 1999, p. 45-46. 980. Roger VA NDENBORRE, Beschrijving van de Sint-Clemenskerk te Hoeilaart. .... - Zoniën, 23, 1999, p. 53-75. Essen 981. Roger VA NDENBORRE, Flarden bouwgeschiedenis van de Sint-Clemens• 973. Louis VERCAMMEN, Kerkelijke bezoeken in Essen. - De Spycker, 1999, kerk te Hoeilaart. - Zoniën, 23, 1999, p. 76-102. 290 p. 142-170. j ,1 Ieper Gent 982. 0. Mus, De localisatie van de Ieperse 12de-eeuwse vesting. - Hande• 974. Leen CHARLES & Marie-Christine LALEMAN, Bibliografie van de geschie• lingen van het Genootschap voor geschiedenis, 136, 1999, p. 33-101. denis van Gent 1998-1999. - Handelingen der Maatschappij voor ,r, 983. Adriaan VERHULST, Les origines de la ville d'Ypres (XI0-XII0 siècles). - geschiedenis en oudheidkunde te Gent, n.r. 53, 1999, p. 195-245.291 Revue du Nord, 81, 1999, p. 7-19. 975. Tom DE BAERDEMAEKER, Universitair geschoolden te Gent. Een proso• pografisch onderzoek naar hun aantal, vorming en activiteiten, voor de J ~ Imde middeleeuwse periode tot 1527. - Licentiaatsverhandelingen Geschie• denis Gent 1997-1998 (= nr. 102), p. 23.292 984. Gust DE BONDT, De boskapel te Imde-Wolvertem. - Eigen schoon en de ,,, Brabander, 82, 1999, p. 457-472.294

288 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 289 Univeristé Charles-de-Gaulle Lille 3. 290 Vanaf het midden van de 16de eeuw. Wordt vervolgd. 291 Nrs. 1112-1421, waarvan ms. 1265-1273 handelen over 'Kerkgeschiedenbis en kloosters'. De 293 nummering van de titels zou moeten beginnen met het nummer 1366 volgend op het eindnurn• Het vierde hoofdstuk (p. 62-87) handelt over Ruusbroec. 294 mer 1365 van de vorige aflevering van deze bibliografie (zie Lit. 1998, m. 1188). Toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw-Behoudenis-der-Kranken. Het bestaande gebouw is meer 292 Geen samenvatting. dan 300 jaar oud. LITERATUUROVERZICHT 1999 381 .J 9-c Kallo 994. Ludovic LEROY, La bibliothèque de la collégiale Saint-Pierre de Lille. Attraits et particularités (2 dln., 161 p.+ Documenten). - Travaux de 985. Wim NYs, De Antwerpse beeldhouwer Cornelius Struyf (1687-1743) als 298 ontwerper van de biechtstoelen in de Sint-Petrus- en Pauluskerk te Kallo. recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 169. - Het Land van Beveren, 42, 1999, p. 90-97. 995. Christophe MoNBRUN & Christophe ToURDOT, Sainte-Catherine sur la scène lilloise (241 p.). - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 299 Kempen ~h 103), p. 167. ' 996. Anne-Fleur QUINTIN, Les comptes du chapitre collégial de Saint-Pierre 986. Marten HEIDA, Kempen, een Nederrijns stadje onder de Keulse kromstaf de Lille, 1370-1373 (96 p.). - Travaux de recherche 19_98 en histoire en de Pruisische scepter. - Zannekin, 21, 1999, p. 129-140. (= nr. 103), p. 167.300 997. Hugo ZAJAC, L'image de la ville de Lille au XIVe siècle d'après le récit Kortrijk J. du chroniqueur Jean Froissart. -Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 153.3P1 987. Frans DEBRABANDERE, Kortrijkse plaatsnamen tot in de 15e eeuw. - De Leiegouw, 41, 1999, p. 131-197. '' Lotenhulle Leefdaal ·,I" 998. Filip BASTIAEN, Veronica's kruis in Lotenhulle. Moord, legende en mys• ~ terie. -Appeltjes van het Meetjesland, 50, 1999, p. 231-254.302 988. Willy BRUMAGNE, Leefdaal 1780-1855. De moeilijke geboorte van een '"~! nieuwe tijd. Leuven, Belgisch Centrum voor Landelijke Geschiedenis, "lt:'

1999, 239-(1) p., 25 ill., 28 tab. (Belgisch Centrum voor Landelijke ; Maroilles Geschiedenis, 121). ï 999. Vincent VA NDAMME, Le village de Maroilles au Xv" siècle et au début 1·· Leiden du XVIe siècle, d' après ses comptes de massarderie, de maladrerie et d'église (87 p.). - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), ,..11" 989. Herman BRINKMAN, Dichten uit liefde. Literatuur in Leiden aan het einde p. 167.303 van de Middeleeuwen. Hilversum, Verloren, 1997, 415-(1) p. (Middel• .l ',,,ij' eeuwse studies en bronnen, 53). I' Mechelen ,,t1

J ~ 1 " '1 ~ Liège 1000. Bart BALLAUX, Aloïs JANS, Marcel KoCKEN, Guido MARNEF & François '1,1 ,·1 ;· J~ 'r VAN DER JEUGHT, Bibliografische notities. -Handelingen van de Konink• il:1 990. Jean-Louis KUPPER, La cité de Liège au temps de Julienne de Cornillon. - 111 . ' Fête-Dieu 1246-1996 (= nr. 142), dl. 1, p. 19-26. lijke Kring voor oudheidkunde, letteren en kunst van Mechelen, 103, ,:1 1999, p. 253-271.304 ·\1~:1 Lille "'li 111] :i,11 Merelbeke 991. Estelle CABY, L'höpital Saint-Sauveur de Lille de 1348 à 1370 (185 p.). - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 166.295 .~fr,. 1001. K.G. VAN ACKER, Merelbeekse kanttekeningen rond de vroegere jaar• 992. Cédric DESSAINT, La paroisse Sainte-Catherine de Lille et sa fabrique à ,;1 •• · lijkse bedevaart van Gent naar Sint-Lievens-Houtem. - Het Land van la fin du XIVe et au xve siècles (étude du comptte de 1386 et de quel• -~ Aalst, 51, 1999, p. 266-270. j ques actes). - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), 1- p. 166_296 ,!i 993. Yasmina DJAHRA, La maladrerie de Lille dans le dernier quart du XIVe siè• :,1, 298 cle. - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. 103), p. 166.297 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. ";i ! 299 1, Université Charles-de-Gaulle Lille 3. Dezelfde titel onder de afzonderlijke auteurs vermeld. !I 300 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 301 !, Université d' Artois. ··, 295 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 302 Betreft de moord op Veronica Verduere op 22 mei 1738. 296 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 303 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 11 297 Université Charles-de-Gaulle Lille 3 304 . Kerkgeschiedenis: p. 260-261. /H:, J 12-- LITERATUUROVERZICHT 1999 383

Mo nceau-Saint-Waast Reims 1002. Benoît LORIETIE, La paroisse de Monceau-Saint-Waast au XVIII• siècle 1012. Pierre DESPORTES, Les chanoines de la cathédrale de Reims (1200-1500). (111 p. + Bijlagen). - Travaux de recherche 1998 en histoire (= nr. - Revue d'histoire de l'Église de France, 85, 1999, p. 247-274. 103), p. 169.305 Sint-Lievens-Houtem: zie Merelbeke Nieuwkerke Sint-Omaars 1003. Latijnse school in Nieuwkerke. [Door] L.R. - Biekorf, 99, 1999, p. 304_306 1013. Cyriel MüEYAERT & Jan VAN ORMELINGEN, Het Nederlands in Sint• Omaars door de eeuwen heen. - Zannekin, 21, 1999, p. 49-94. Nijmegen Sint-Pieters-Kapelle 1004. Peter ALTENA, Bibliografie betreffende de geschiedenis van Nijmegen over het jaar 1998. - Numaga, 46, 1999, p. 202-221. 1014. Bernard RooBAERT, De kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën 1005. Paul BEGHEYN, s.j., Bibliografie betreffende de geschiedenis van Nij• te Sint-Pieters-Kapelle. - Het Oude Land van Edingen en omliggende, megen over het jaar 1997. - Numaga, 45, 1998, p. 153-162. 27, 1999,p. 231-240. 1006. Hans BOTS, Het benoemingsbeleid aan de Nijmeegse Illustre Academie (1654-1679). - Numaga, 45, 1998, p. 24-41. Sint-Pieters-Rode 1007. Edwin VAN MEERKERK, Een filosofische lessenserie aan de Kwartierlijke 1015. Frans V ANDENBOSCH, De parochieregisters van Sint-Pieters-Rode. Een Academie (1663-1665). - Numaga, 45, 1998, p. 42-61. reconstructie. - Vlaamse stam, 35, 1999, p. 533-553. Oldenzaal Tournai 1008. Gerard SEYGER, Aldenselen in Twinta. Bijdrage tot de geschiedschrijving 1016. Marie-Thérèse LACROIX, r.s.a., La vie au monastère Saint-André de Tour• van Oldenzaal. Oldenzaal, Drukkerij Verhaag, 1998, 348-(4) p., ill. nai (1611-1796). Préface: Michel FALISE. Ramegnies-Chin (Tournai), Éditions ARSA, 1999, xvn-(1)-402-(24) p., 31 afb.309 Oudenaarde ,,j:. 1017. Laurent VERSLYPE, La topographie du haut Moyen Age à Tournai. Nou• 1009. B.A.M. RAMAKERs, Spelen en figuren. Toneelkunst en processieliteratuur vel état des questions archéologiques. - Revue du Nord-Archéolgie de in Oudenaarde tussen Middeleeuwen en Moderne Tijd. Amsterdam, Uni• (. '::. la Picardie et du Nord de la France, 81, 1999, p. 143-162. versity Press, 1996, (6)-507-(1) p., 80 afb. ;-rJ Utrecht Overijse -~r- 1018. Llewellyn BoGAERS, Broederschappen in laatmiddeleeuws Utrecht op 1010. Carine Wn..LAERT, De restauratie van de Sint-Martinuskerk in de XIXe ·Y het snijpunt van religie, werk, vriendschap en politiek. - Trajecta, 8, en de XXe eeuw. - Zoniën, 23, 1999, p. 27-41.307 tl . 1999, p. 97-119. Perk f Veurne 1019. Geen sacramenten door gesloten stadspoorten. [Door] J.V.A. - Biekorf, 1011. Jos LAUWERS, Obiits in St.-Niklaaskerk Perk: Christyn, graven van lj 310 Ribaucourt. - Eigen schoon en de Brabander, 82, 1999, p. 44-60.308 99, 1999, p. 565.

305 Université Charles-de-Gaulle Lille 3. 309 Achtereenvolgens een hospitaal (ca. 1230-1611), een contemplatief klooster (1611-1796) en 306 Vraag naar de geschiedenis van deze instelling die in 1616 in Nieuwkerke bestond. een pensionaat (1801-1940). Als klooster volgden de zusters de Regel van Sint-Augustinus, zoals 307 Zie ook Lit. 1998, nr. 1245. tijdens de hospitaalperiode, maar ditmaal 'spiritueel' ingebed in jezuïetenconstituties. 308 Fotografie: Anna DENIES. 310 Veurne, Sint-Denijsparochie, 1690. .J84- F. HENDRICKX

Vlekkem: zie Erondegem Vossem AUTEURS REGISTER 1020. Karel MANNAERTS, De Vossemse geestelijkheid van 1803 tot nu. - Eigen schoon en de Brabander, 82, 1999, p. 305-318. De nummers verwijzen naar de titelbeschrijvingen. Naar de auteurs vermeld in voetnoot wordt verwezen met het nummer van de titelbeschrijving + n( oot). Wakkerzeel 1021. Maurits DE VROEDE, De taal van de koster te Wakkerzeel (1688, 1745). Abts, Karl: 644 Baudin, François: 309 Bottigheirner, Ruth B.: 451 Ackerman,John: 482 Baudry, G.-H.: 119 Bouckaert, Bruno: 879 - Eigen schoon en de Brabander, 82, 1999, p. 159-163. Ackermans, Gian: 109 Bauer, Elizabeth Jensen: 224 Boudin, Hugh R.: 411 Adriaen, Mark: 793 Bauer, Erika: 677 Boureau, Alain: 500, 604 Wambeek Aepli, Josine: 65n Bautz, Traugott: U8 Bousmanne, Bernard: 899 Aertsen, JanA.: 331 Bautz, Wilhelm: 118 Boute, Bruno: 61, 879 1022. Jos LAUWERS, Wambeek (Steenokkerzeel) verwelkomt vierde Sint-Veer• Akkerman, F.: 391, 397, 414 Bazell, Dianne M.: 683 Bouwman, A.Th.: 69 lekapel. - Eigen schoon en de Brabander, 82, 1999, p. 203-239. Al, P.: 700 Begheyn, Paul: 1005 Bown, William: 204 Albert, Jean-Marc: 946 Beinert, Wolfgang: 751 Box, Louk: 930 Altena, Peter: 1004 Bell, David N.: 573 Bozóky, Edina:796 Wouw Altermatt, Alberich: 311 Bell, Theo M.M.A.C.: 310, Bracke, Wouter: 20 1023. Louis VERCAMMEN, Doodvonnis Wouw 1737. - De Spycker, 1999, p. 5- Altermatt, Alberich Martin: 419 Bradley, Ian: 127 18.311 600 Bellemans, Walter: 67n Braekman, W.L.: 379, 453; Amand, D.: 543 Benedict, Philip: 415 785, 839 'h Amos, N. Scott: 416 Bergeron, Ariane: 274 Brandhorst, Hans/ J.P.J.: 51- Zottegem Angenendt, Arnold: 373 Bergsma, W.: 413 52 Antkowiak, Sylvie: 576 Bermon, Pascale: 274 Bredero, Adriaan H.: 205, 312 1024. Koenraad DE WOLF, De congregatiekapel te Zottegem (1859-1999). Anzulewicz, Henryk: 293 Bemardinello, S.: 16 Brednick, Wilhelm: 122 Verleden en toekomst van een vroeg meesterwerk van Jean-Baptiste de Appelmans, J.: 273 Bertrand, Paul: 60 Brem, Hildegard: 600 Bethune. - Het Land van Aalst, 51, 1999, p. 271-290. Aquini, Gilberto: 266 Betz, Ott: 430 Brieskom, Norbert: 647 Arickx, Valère: 857 Beyer, Jürgen: 434 Brinker-von der Heyde, Art, Jan: 107 Beyers, Rita: 914 Claudia: 65 Arts, P.: 920 Biermans, Marloes: 875 Brinkman, Herman: 30, 989 As-Vijvers, Anne Margreet W.: Biget, Jean-Louis: 218 Broers, Erik-Jan: 933 907 Bijsterveld, Arnoud-Jan A.: 498, Broeyer, Frits: 427 Aubert, R.: 120 530 Brooke, C.N.L.: 159 Aymes, Élisabeth: 570 Birch, Debra J.: 193 Brown, Christopher: 892 Black; Lynette C.: 652 Brückner, Annemarie: 761 Backhouse, Janet: 901 Bléchet, Française: 11 Bruins, Clara: 326 Baert, Barbara: 863 Blommestijn, Hein: 76 Brumagne, Willy: 988 Baert-Vandenberghe, Miriam: Blumenfeld-Kosinski, Renate: Brunel-Lobrichon, Geneviève: 518 523 286 ·:rr: Baillet, Stéphane: 670 Böckmann, Aquinata: 572 Buchberger, Michael: 124 . iJI,;, Baker, Denise N.: 355 Boëlens van Waesberghe, Burger, C.P.M.: 661 Balet, Jean-Daniel: 613 Benoît: 155-156 Burger, Christoph: 420 i·.• ; j"rf'. Balister, Christian: 899n Bogaers, Llewellyn: 1018 Burgers, J.W.J.: 925 ' t t;~ Ballaux, Bart: 1000 Bogaert, Pierre-Maurice: 553 Burton, Pierre-André: 289,

~ 1 ~ r Balz, Horst: 125 Boisson, Flavien: 713 584 Barnay, Sylvie: 757 Bolton, Brenda: 221 Buschhoff, Anne: 487 Barratt, Alexandra: 220 Bommel, Sandrine: 964 Bushey, Betty C.: 13 ; Barrett, Rhodes: 37 Bonne, Béatrice: 906 Butaye, Daniël: 639 Barthelet, Philippe: 308 Bonne, Jean-Claude: 859, 906 Büttner, F.O.: 16, 897 311 Omdat het proces ook de regio van Essen aanbelangt, wordt het dossier, reeds eerder onder• Bartoli, Marco: 199, 223 Bonzon, Anne: 937 Buyle, Marjan: 869 Boonen, Martin: 806 zocht door W. REIJNDERS, Het proces tegen Tanneke Driessen van den Bergh te Wouw in 1736-1737, Basilotta, Nicoletta: 655 in: Jaarboek van de oudheidkundige Kring "De Gulden Roos" - Roosendaal, 46, 1986, p. 5-24, Bastiaen, Filip: 928-929, 998 Bosch, Roel A.: 423 Cabassi, Aristide: 632 hier opnieuw bestudeerd. Bataillon, Louis Jacques: 610 Bots, Hans: 1006 Caby, Estelle: 991 ..3 gt,v AU'!'!:iUK:SK.t:iU!:SlbK ~

Calabuig, Ignazio M.: 313, Dalarun, Jacques: 635 Den Boeft, Jan: 294 Dupuich, Philipe: 673 Gauthier, Roland: 766 Harper, Raymond: 380 594 Daly, Peter M.: 659 Den Hartog, Elizabeth: 583 Duquenne, Xavier: 699 Geary, Patrick J.: 287, 341, Härting, Ursula: 887, 952 Caluwaerts, Jan: 396 Darnongeot, Marie-Française: Den Hollander, August: 211- Duval, Yves-Marie: 162 356 Hascher-Burger, Ulrike: 262 Camille, Michael: 906 11 212, 278 Duverger, Erik: 890, 953 Genicot, Luc Francis: 869 Hassig, Debra: 149 Camrnas, Nicolas: 921 Daussy, Stéphanie: 948 Denayer, Raymond: 520 George, Philippe: 568 Haverals, Marcel: 3 Campbell, Lome: 878 Davies, Martin: 66(n) Denies, Anna: 771n, 1011n Ehlers, Joachim: 180 Georgelin, Christine: 274 Heeffer, J.A.J.P.: 323 Carnier, Marc: 507, 602, 614, De Backer, C(hristian).: 843, Denis, Sylvain: 810 Elbern, Victor H.: 862 Gerits, Jan: 78, 704, 872 Heene, Katrien: 736- 737 629,938,942 853, Denolf, Véronique: 545 Elm, Kaspar: 712 Gerritsen-Geywitz, Gisela: 718 Heida, Marten: 986 Caroli, Ernesto: 632 De Baerdemaeker, Tom: 975 Deploige, Jeroen: 731 Emery, Kent Jr.: 271 Geurts, A.J.: 248 Heijting, Willem: 38 Casey, Michael: 344 De Baere, Guido: 238-239 Deprez, Laurent: 965 Enenkel, Karl: 404 Geuskens, Peter: 575 Heldens, Piet: 478 Caspers, Charles M.A.: 142n, De Baets, P.: 792, 844 Dequeker, Luc: 512 Engelen, Cor: 155-156 Geybels, Hans: 764 Helvétius, Anne-Marie: 796 401, 789 De Bondt, Gust: 984 Deregnaucourt, Gilles: 922 Erkens, Michel: 978 Gibosi, Catherine: 826 Hen, Yitzhak: 535 Castricum, Sarah: 349 De Comrner, Paul: 57 Derksen, John D.: 417 Esther, Jan: 869 Gilmont, Jean-François: 432, Hendrickx, Frans: 4 Castro, Secundino: 480 De Dreuille, Mayeul: 131 Derolez, Albert: 20 Etchingham, Colmán: 770 548n Hendrickx, J.-P.: 120 Cauchies, Jean-Marie: 774 De Fiores, Stefano: 756 Deroover, D.: 955 Evers, Ingrid M.H.: 835 Ginther, James R.: 343 Hendrix, Guido: 63 Ceyssens, Luciaan: 455, 514, De Grauwe, Jan: 666-667, Descharnps, Jan: 28 Giraldo, W.: 822 Henne,Philippe: 370 618-619 674,692 Desmet, Lynsey: 784 Fabre, Pierre-Antoine: 473 Gluchowski, Clélia: 696 Henneau, Marie-Élisabeth: 592, Chance, Jane: 281 De Groof, Bart: 497 Desmette, Philippe: 776 Faesen, Rob: 135, 226, 228, Gnädiger, Louise: 350 927 Charles, Leen: 974 De Hemptinne, Thérèse: 102 Desportes, Pierre: 1012 239,254,478 Gobry, Ivan: 315 Hermand, Xavier: 60, 588 Charneux, Jacques: 547 De Keunig, M.: 105 Dessaint, Cédric: 992 Faix, Gerhard: 249 Godding, Robert: 733 Hermans, Jos.M.M.: 19(n) Chédozeau, Bernard: 462 De Landtsheer, J.: 406 Devaux, Augustin: 680 Famaey, Maurits: 474 Goetz, Hans-Werner: 169 Heuclin, Jean: 780,939 Chen, Jianhong: 135n, 238n De Meijer, Alberic de: 511 Deveseleer, Jacques: 777-778 Farkasfalvy, Denis: 311 Goldfinch, John: 55 Hiestand, Rudolf: 316, 703 Choné, Paulette: 643 De Mirarnon, Charles: 500 Devisscher, Hans: 952 Fédou, Michel: 436 Goosens, Aline: 438 Hillard, Denise: 46 Christensen, Carl C.: 429 De Niet, Marco: 44 Devliegher, Luc: 87, 192 Felten, Franz J.: 64 Goossens, André: 282 Hilmar, Rosemary: 14 Cirlot, Victoria: 166 De Schepper, Marcus: 42n Dewitte, A.: 508, 636, 804, Ferrari, Michele Camillo: 528, Goris, M.: 322 Hirsch, John C.: 284 Claes, Frans: 403n, 849 De Smedt, Marcel: 586 828-829(n), 959-960 536 Goullet, Monique: 799 Hödl, Ludwig: 163 Clanchy, Michael: 152 De Villapadierna, Isidoro: 638 Dezutter, W.P.: 92 Fessier, Philippe: 821 Grant, Judith: 271 Hoenen, M.J.F.M.: 408 Clark, John: 466-469, 687 De Vogüé, Adalbert: 307, 340 Dhanens, Elisaberth: 831 Ficheroux, Marcel: 385 Grieten, Stefaan: 519n Hoftijzer, Paul G.: 50 Classen, Albrecht: 160, 283, De Vos, I.: 856 Dhienne, Jean-Christophe: 966 Finger, Heinz: 12 Guenther, Margaret: 332 Hogenelst, Dini: 389 288 De Vreugd, Anton T.: 227 Dierkens, Alain: 924 Fingernagel, Andreas: 903 Guérin, Pierre: 642 Hogg, James: 668, 685, 690 Clemens, Theo: 128, 463 De Vriendt, François: 775, Dietrich, Paul A.: 233 Fleckenstein, Franz: 752 Guerriero, Elio: 123 Holbrook, Sue Ellen: 328 Cloet, M.: 106n, 832 783 Dil!, Ueli: 398 Flint, V.I.J.: 356 Guinan, Patricia: 678 Hollywood, Amy: 267 Cluse, C.M.: 277 De Vroede, Maurits: 1021 Dimler, G. Richard: 653 Flood, John L.: 45 Guiselin, Natacha: 842 Holtz, Louis: 80 Cockshaw, Pierre: 16 De Wolf, Koenraad: 1024 Djahra, Yasmina: 993 Flores, Nona C.: 866 Gumbert, J.P.: 537 Honée, Eugène: 357 Cockx-Indestege, Elly: 42,246, Deblaere, Albert: 254 Dolgodrova, Tatjana: 53 Folter, Roland: 54 Gumnert-Hepp, Marijek: 170 Hoogvliet, Margriet: 19 720 Debrabandere, F(rans): 848, Doms, Alex: 464 Fonseca, Cosimo Damiano: Guth, Klaus: 745 Hopenwasser, Nanda: 367 Colin, Gorges: 40 987 Donneau, Olivier: 426 721 Guyon, Catherine: 715 Hörsch, Markus: 870 Colledge, Edmund: 271 Debrouwere, M.: 957 Dor, Juliette: 167 Fontainas, Adrienne: 952 Guzman, Gregory G.: 605 Hoste, Anselm: 81 Colman, Pierre: 660, 886 Dehennin, Hugo: 486 Doucet, Jean-Marie: 765 Fontanier, Jean-Michel: 295 Gy, Pierre-Marie: 164 Houtepen, Anton: 128n Connors-Nelson, Catherine: Dekoninck, Ralph: 418, 452, Dubuisson, Cécile: 949 Ford, Margaret Lane: 681 Gypen, M.: 115 Houtsma, Jos: 491 421, 481 893 Ducatteeuw, E.: 957 Fraeters, Veerle: 234, 383-384 Gysens, Steven: 560 Houwen, G.: 801 Coomans, Thomas: 97n, 113, Delcroix, Kris: 768 Duchenne, Marie-Christine: François, L.: 106 Gysseling, Maurits: 848 Hu, Xiaorong: 136n 869 Delerm, Florence: 178 200 Franke, Birgit: 915 Huls, Jos: 229-230 Coppa, Frank J.: 141 Delesalle, Jacques: 206 Duchet-Suchaux, Gaston: 591 Franz, Gunther: 529 Haarländer, Stephanie: 64 Hülsmann, Margriet: 909 Coppens, Chris(tian): 59, 550 Delisle, Léopold: 1 ln Dückers, Rob: 544 Frey, Winfried: 864 Haas, Alois M.: 138, 235 Huyghebaert, J.: 488n Corsten, Severin: 43, 47 Delos, Séverine: 631 Duhern, Thibaut: 969 Freyer, Johannes B.: 339 Haers, J.: 2n Huys, Paul: 840 Coun, Theo: 276,834 Delporte, Christophe: 457 Dujardin, Jean: 393 Frutieaux, Élisabeth: 158 Hallebeek, Jan: 461 Courth, Franz: 744, 748 Delsaerdt, Pierre: 42n, 56 Dumont, Charles: 290, 314, Fuchs, Johannes W.: 170 Halleux, Robert: 556 Imhof, Dirk: 405 Coutu, Lucien: 483 Delumeau, Jean: 757 589 Füssel, Stephan: 43, 407 Harnesse, Jacqueline: 62, 611 Crabbé-Danhier, B.: 154 Delville, Jean-Pierre: 142, 190, Dumortier, Claire: 867 Hankins, James: 88 Jans, Aloïs: 1000 Cram, Hans-Robert: 37 555 Dupont, Adrien: 779 Galloway, Penny: 516 Hannema, Kiki: 484 Jansen-Sieben, R.: 31-32 Cram, Kurt-Georg: 37 Demeestere, Helena: 521 Dupont, Guy: 590 Gameson, Richard: 171 Hannick, Pierre: 640 Janssen, Roger: 695 Csore, Céline: 947 Demoulin, L.: 735n Dupont-Bouchat, Marie-Sylvie: Gari, Blanca: 166 Hanot, Sébastien: 782 Janssens, Jozef: 381 Cuisinier, Franck: 671 Demoulin, Louis: 561 836 Gasnault, Pierre: 571 Hanselaer, Johan: 42n Jas, Eric: 874n Curveiller, Stépahne: 719 Demyttenaere, Albert: 192 Dupont-Sergent, Olivier: 818 Gatterman, Günter: 12 Haquin, André: 142 Jaspert, Bernd: 132 388 AUTEURSREGISTER AUTEURSREGISTER 389

Jaspert, Nikolas: 64 Labarre,Albert: 35,449 Longère, Jean: 292, 594-595 Mertens, Thorn: 136, 256-258, Notteboom, Hugo: 90-91 Platelle, Henri: 198, 346 Jeanjean, Benoît: 347 Lachambre-Cordier, Gaëlle: Loriette, Benoît: 1002 257n Nuyttens, Michel: 101, 722 Poirel, Dominique: 603 Jeulin, Aude: 967 577 Lorthiois, Jacques: 505 Meskens, Ad: 651 Nys, Wim: 889,985 Polfer, Michel: 179 Jilek, August: 750 Lacouture, Céline: 760 Löser, Freimut: 334 Meulemeester, Jean Luc: 824, Polgár, László: 655 Joassart, Bernard: 646, 663- Lacroix, Marie-Thérèse: 1016 Louchez, E.: 3 961 O'Daly, Gerard: 298 Porteman, Karel: 490 664 Laemers, Jeroen: 264, 374 Louf, André: 240, 318 Meuwese, Martine: 381 Oberste, J.: 506 Pötzl, Walter: 746 Joblin, Alain: 443 Laffitte, Marie-Pierre: 11 Lowden, John: 175 Mews, Constant J.: 287 Oepen, Joachim: 773 - Pranger, Burcht: 130, 216 Jodogne, P.: 16 Laleman, Marie-Christine: 974 Löwe, J. Andreas: 970 Meyer, Horst: 6 Oliver, Judith: 860 Pratte echtg. Thavaud: 676 Johnson, Lesley: 167 Lambardaris, Christophe: 671 Lowyck, Antoon: 493 Michiels, Guibert: 542 Ooms, Herwig: 617,622, 633- Prevost, M.: 121 Jones, David: 675 Lamberigts, M.: 82-83 Ludewig, Hansgünter: 425 Milis, Ludo: 499 634, 637 Proesmans, Klaartje: 875 Jullien, Marie-Hélène: 173 Lambert, M.: 154 Luff, Robert: 168 Misonne, Daniel: 554 Oosterbosch, Michel: 20, 39 Purdie, Rhiannon: 186 Jungman, M.E.M.: 33 Lamberts, J(oz)ef: 116, 215 Lusignan, Serge: 200, 606 Moeyaert, Cyriel: 1013 Ornato, Ezio: 21 Put, E.: 543 Lamy, Marielle: 317 Lynn, Beth: 327 Mol, J.A.: 711 Orsuto, Donna: 477 Kapriev, Georgi: 329 Lancel, Serge: 296 Monballyu, J.: 833 Ostrowitzki, Anja: 579 Quantin, Jean-Louis: 392 Kasmi, Isabelle: 814 Langosch, Karl: 161 Maas, Frans: 335 Monbrun, Christophe: 995 Ott, Norbert H.: 905 Questiaux-Claude, Marilou: Kasper, Walter: 124 Laplanche, François: 450 Maddens, Niklaas: 98 Mondelli Castelli, Cristina: Otten, Willemien: 128, 565 815 Kauth, Jean-Marie: 285 Largier, Niklaus: 65 Maes, Christine: 802 266 Ouy, Gilbert: 714 Quintin, Anne-Fleur: 996 Keersmaekers, A.: 403n Larrington, Carolyne: 195 Maillard-Luypaert, Monique: Mostert, Marco: 152(n), 172 Overgaauw, E.A.: 24, 26-27 Keersmaekers, Frank: 403 Lauble, Michael: 694 778 Mout, M.E.H.N.: 84 Radan, George: 299 Keil, Gundolf: 161 Lauras, Antoine: 755 Malle-Grain, Nadine: 103 Mouzon, Raymond: 735n Pacaut, Marcel: 599 Rädle, Fidel: 147 Kellman, Herbert: 874(n) Lauwers, Jos: 771, 1011, 1022 Mangoubi, Sandra: 781 Mowbray, Donald: 186 Pacheco, Maria Cändida: 503 Raedts, Peter: 181 Kempeneers, Paul: 717 Lauwers, Michel: 194 Maniaci, Marilena: 21 Mulder, Herman: 28 Pachocinski, Anne-Sophie: Ramakers, B(art) A.M.: 386, Kesteman, Émile: 241 Le Bourdellès, Hubert: 767 Mannaerts, Karel: 1020 Mulder-Bakker, Anneke B.: 820 1009 Kienhorst, Hans: 388 Lechner, Gregor Martin: 747 Manning, John: 490,641,656 222,734 Pai, Ashlynn K.: 324 Rams, Tine: 492 Kinder, Terryl N.: 113 Lécrivain, Philippe: 475 Margry, Peter Jan: 789 Müller, Catherine M.: 270 Palazzo, Eric: 150-151 Ranke, Kurt: 122 Klamt, Johann-Christian: 8 Leerintveld, Ad: 489 Marler, J.C.: 271 Müller, Gerhard: 125 Palleschi, Aldo: 688 Raszka, Alexandre: 968 Klaversma, Nel: 484 Lefeber, P.S.A.: 371 Mamef, Guido: 415-416, Müller, R.: 115 Palleschi, Francesco: 688 Rautenberg, Ursula: 48 Klein, Jan Willem: 20, 23 Legrand, Francis Joseph: 1000 Murk-Jansen, Saskia:237 Palmer, Nigel F.: 578 Reijnders, W.: 1024n Kleinheyer, Bruno: 750 257(n) Martens,Albert: 977 Mus, 0,: 982 Pamart-Carpentier, Caroline: Reino, Joseph: 299 Knapen, Luc: 548-549, 551- Legrand, Marie-Laure: 348 Martens, Johan C.: 681 Muzerelle, Denis: 21 823 Renier, Nancy: 809 552, 566 Lehmann, Leonhard: 266 Martin, Bénédicte: 795, 851 Papy, J(an): 406, 557 Retourné, Laurence: 177 Knauer, Peter: 470-472 Lejeune, Rita: 378 Martineau, Christelle: 852 Nachama, Andreas: 134 Parisse, Michel: 538 Reynaert, J.: 29, 387 Knöpfel, Ilka: 897 Lemaitre, Jean-Loup: 597 Masson, Cynthea: 359 ,, Nadeau, Alain: 612 Parmentier, Martien: 183 Reynolds, Roger E.: 184 Kob, Karl: 749 Lemaitre, Nicole: 454 Masure, Daniël: 540 Nagels, Ingrid: 251 Parra-Pirela, Carlos Hugo: 291 Riccardi, Andrea: 123 Koek, Thomas: 259, 261 Lemmens, Filip: 876, 888 Masurel-Dewavrin, Aude: Nash, Susie: 898 Partoens, Gert: 768 Riethmüller, Marianne: 12 Koeken, Marcel: 1000 Lemmens, Gommer: 519n 883,896 Nassios, Christos: 137 Pasanau, Juan: 668 Rochette, Daniel: 67 Köhler-Zülch, Ines: 122 Leonardi, Claudia: 123 Mathon, G.: 119 Nau, Marie-Pascale: 297 Paulmier-Foucart, Monique: Roeck, A.: 940 Koldeweij, A.M.: 791 Leroy, Ludovic: 994 Mattens, Norbertus: 741 Nauta, L.W.: 322 200-201 Roegiers, Jan: 918n Kolvenbach, Peter-Hans: 474 Lescuyer, Mathieu: 11 Maufort, Danielle: 891 Nees, Lawrence: 176 Pauwels, Oswald: 869 Roggen, Heribert R.: 627-628 Konst, Jan: 494 Letellier, Robert Ignatius: 321 Mazal, Otto: 14(n) Nelles, Paul: 448 Peeters, Bernardus: 97 Roland, Martin: 903 Kooi, Christine: 456 Lethos Duclos, Yann: 672 McCready, William D.: 305 Netzer, Nancy: 10 Peeters, Paul: 89 Ronse de Craene, Hubert: 447 Kooiman, P.: 397 Lettinck, Nico: 620 McEntire, Sandra J.: 361 Neuberg, André: 735 Pelade-Olivier, Monique: 526, Roobaert, Bernard: 743, 1014 Kors, Mike! M.: 242 Lewis, Jacques: 476 McGinn, Bernard: 336(n) Neurnann, Wolfgang: 816 886 Roosenboom, Henk: 931-932 Köster, Heinrich M.: 754 Leyder, Dirk: 510 McGrath, Alister E.: 143 New, Irene: 437 Pelphrey, Brant: 362 Roothaer, Roger: 623 Kranz, Gisbert: 263 Lhermitte Marjorie: 819 McGreal, Wilfrid: 665 Newman, Barbara: 197 Perelman, Française: 173 Raper, Michelle L.: 186 Krier, Jean: 528 Libert, Marc: 963 McManners, John: 911 Niebes, Pierre-Jean: 86 Perrot, Charles: 465 Rotschild, Jean-Pierre: 274 Krop, H.A.: 409 Lichtmann; Maria: 269 M_cNamee, Maurice B.: 861 Nieus, Jean-François: 574 Persoons, E.: 501-502 Rougé, Matthieu: 208 Krumenacker, Yves: 393 Lieb, Ludger: 649 Meconi, Honey: 885 Niewöhner, Friedrich: 147 Peters, Brad: 363 Rouwhorst, Gerard: 128, 182 Kunnert, J.-P.: 735n Liessens, Gerrit: 738 Mees, Marc: 519(n) Nijssen, Rombout: 827, 847 Peters, Wolfgang: 527 Rublack, Hans-Christoph: 428 Künzel, Rudi: 841 Lievens, Robrecht: 96, 333, Meeus, Hubert: 42n Nissen, Peter: 129, 433, 689 Petri, Heinrich: 751, 758 Ruh, Kurt: 133, 712 Kupper, Jean-Louis: 990 701 Mégier, Elisabeth: 369 Nolden, Reinert: 533 Pettegree, Andrew: 416 Rummel, E.: 399 Kusnetzov, Alexander: 53 Linton, David: 865 Mendola, Delphine: 672 Nolte, Claudia: 354 Pfeiffer,Michaela: 207 Ruud, Jay: 364 Kwakkel, E.: 217, 236 Loach, Judi: 657 Meredith, Anthony: 342 Noomen, Paul N.: 530-531 Pfister, Gérard: 252 Lobies, J.-P.: 121 Merlevede, Yann: 798 Normington, Katie: 191 Pflug, Günther: 43 Saak, Eric Leland: 515 L' Amiral, Hermione: 268 Lockhart, Robin Bruce: 693 Merrigan, T.: 2n Nortier, Élisabeth: 730 Philippe, Marc: 827 Salamagne, Alain: 916 Jjo AUU:iUK:SKtülS'l'ER ·r AUTEURSREGISTER ::;91

Salamonowicz, Carole: 858 Sirjacobs, Raymond: 954 Tinsley, David F.: 365 Van der Plaat, G.N.: 105 Van Voorst tot Voorst, Felix: Vriens, Mariet: 875 Salin, Dominique: 442 Sluiter, Ineke: 294 Tobin, Frank: 368 Van der Straeten, Joseph: 18 476 Samain, Bernard-Joseph: 345, Smeyers, Maurits: 908 Top, Stefaan: 70, 94, 100 Van Dijk, Hans: 34 Van Wijk, Frank: 7 Waddell, Chrisogonus: 596, 594 Smith, Gary: 134 Tourdot, Christophe: 995 Van Dijk, Rudolf Th.M.: 68, Van Wijmen, Leo: 662 601 Sanders, J.G.M.: 706n Smith, Paul J.: 884 Tournay, G.: 406 77,255 Vanbossele, José: 580-581, Wagner, Anne: 539, 799 Sansterre, Jean-Marie: 145, Snaet, Joris: 698 Traka, Sarnira: 716 Van Dorpe, Bernard: 645 742 Waite, G.K.: 435 794 Sorber, Frieda: 519n Trauffler, Henri: 528 Van Droogenbroeck, Frans J.: Vandamme,Ludo: 58 Wanhem, Virginie: 672 Santy, Filip: 114 Sorgeloos, Claude: 558 Tribout de Morembert, H.: 524 Vandamme, Vincent: 999 Ward, Laviece C.: 682 Saunders, Alison: 658 Soumillion, Renild: 630 121 Van Eenoo, R.: 104 Vande Vyvere, Peter: 73 Wamar, G(eert): 69, 214 Sautel, Jacques-Hubert: 25 Spang, Paul: 534 Trowbridge, Mark: 894 Van Egmond, Wolfert (S.): Vande Winkel, Georges: 919 Watbot, Karine: 813 Saxer, Victor: 769 Speer, Andreas: 196 Tugwell, Simon: 123, 330, 185, 192n Vandenborre, Roger: 980-981 Waterschoot, Werner: 42n, Schäfer, Gerhard: 430 Spiessens, Godelieve: 881 609 Van Eijnatten, Joris: 459 Vandenbosch, Frans: 1015 650 Schenkel, Janny: 30 Spoerri, Bettina: 375 Tuniz, Dorino: 123 Van Engen, John: 247, 253 Vanderjagt, A.J.: 391 Watson, Nicholas: 366 Schepens, Erik L.: 444 Stadlbauer, Ferdinand: 753 Tytgat, J(ean)-P(ierre): 621, Van Ermen, E.: 543 Vanderlaenen, F.: 706n Webb, Diana: 788 Schepers, Kees: 243, 275, 372 Stahl, Irene: 709 971 Van Fleteren, Frederick: 299- Vandermaesen, M.: 945 Weemaes, Richard: 460, 850, Schildt-Specker, Barbara: 702 Starnmler, Wolfgang: 161 300, 303 Vanderputten, Steven: 187, 958 Schlusemann, Rita: 19 Standaert, B.: 244 Unterkircher, Franz: 14n Van Gerwen, Ch.: 725 564 Wei, Ian P.: 186 Schmid, Ulrich: 212 Stevaux, Kamiel: 72 Van Gerwen, H.: 725 Vandeveire, Jozef: 112 Weijers, Olga: 170 Schmidt, Hans-Joachim: 504 Stiegemann, Christoph: 188 Vaast, Olivier: 811 Van Haver, J.: 71 Vanheeswijck, Hugo: 582 Weiler, A.G.: 260 Schmitt, Anneliese: 49 Stinissen, J.: 845 Vael, Claude: 562 Van Herwijnen, G.: 105 Vanhemelryck, Fernand: 838 Welykyj, Laurent: 951 Schmitt, Jean-Claude: 145 Stimimann, Heinrich: 376 Valk, Ülo: 434 Van Hoof, F.: 707 Vanhoenacker, Jochen: 803 Welzel, Barbara: 915 Schmitz, Wolfgang: 431 Stöllinger-Löser, Christine: Vals, Pierre: 694 Van Houdt, Toon: 400, 563 Vannier, Marie-Anne: 338 Wemhoff, Matthias: 188 Schmitz-Perrin, Rudolf: 679 161 Van Acker, K.G.: 1001 Van Huerne de Puyenbeke, J.: Vanoppen,Henri: 541,941 Werblowsky, R.J. Zwi: 134 Schnaubelt, Joseph C.: 299- Stopford, J.: 787 Van Acker, L.: 458, 854, 944 829n Vanpée, J.B.: 817(n) Westeel, Isabelle: 762 300, 303 Stork, Hans-Walther: 900 Van Anrooij, Wim: 36 Van Huisstede, Peter: 51-52 Vanysacker, Dries: 3, 56, 557 Westerink, Herman: 424 Schneider, Jean: 202 Straw, Carole: 341 Van Autenboer, E.: 837, 846 Van Kalck, François: 912 Vauchez, André: 727 Wetzstein, Thomas: 250 Schneider, Robert J.: 607 Strijbos, H.: 935 Van Bavel, T.J.: 302 Van Laere, R.: 445, 509 Veale, Joseph: 478 Wiberg Pedersen, Else Marie: Schneiders, Marc: 142n Strohm, Stefan: 439 Van Belle, G.: 99 Van Langenhoven, Bart: 972 Vekeman, Herman W.I.: 593 232 Schneiders, Paul: 913 Sudbrack, Josef: 144, 319 Van Bellingen, Stephan: 67, .J. Van Leeuwen, Charles: 139 Veile, Karel: 95 Wienen, Marijke: 784 Scholtes, Th.: 735n Sullivan, Thomas: 598 976 l Van Lidth de Jeude, Jean: Venard, Marc: 415 Willaert, Carine: 1010 Schönlank-van der Wal, M.: Sutera, Judith: 352 Van Bemmel, Harry Chr.: 9 r 952n Verachten, Lucie: 697 Willaert, Frank: 79 868 Sweeney, Michael J.: 377 Van Betsbrugge, Gerrit Pieter: Van Lieburg, Fred: 441 Verbaal, Wim: 320 Williams, John: 898 Schoonheim, Tanneke: 926 Sylvanise, Anne-Laure: 306 956 Van Loon.Johan: 784 Verberckmoes, Johan: 654 Wilmink, Willem: 386 Schrama, Martijn: 225, 265, Szczesniak, Isabelle: 669 Van Biesebroeck, R.: 488 Van Meerkerk, Edwin: 1007 Vercammen, Louis: 973, 1023 Winkler, Gerhard B.: 311 301,358 Szelag, Audrey: 546 Van Bueren, Truus: 279 Van Moolenbroek, Jaap: 325 Vercruysse, Jos: 648 Wisselaar, Karen: 877, 959 Schrauwen, A.C.M.M.: 934 Szirrnai, J.A.: 22 Van Buuren, A.M.J.: 395 1. Van Nierop, Henk: 41-5-416 Verdeyen, P.: 209-210 Woesthuis, Marinus M.: 203, 1 Van Nieuwenhuysen, Pierre: Verheggen, Evelyne: 797 587 Schreurs, Eugeen: 875, 880 Szirrnai, J.C.: 800 Van Caenegem, Raoul: 192 1· Schroeder, Jean: 528, 786 Van Dael, Peter: 146 67(n) Verhulst, Adriaan: 983 Wogan-Browne, Jocelyn: 167, Schwarzbach, Bertram Eugene: Tervoort, A.: 410 Van Dalen-Oskam, Karina: Van Nispen, C.A.I.L.: 790 Verleyen, Wilfried: 525, 569, 927 390 Terwey,Andreas: 37 213,382 l' Van Oort, Hans: 304 962 Wollasch, Joachim: 567 1: Schwarzbauer, Josef: 311 Tesnière, Marie-Hélène: 11 Van de Perre, D.: 706(n) Van Ormelingen, Jan: 1013 Vernaeve, Wilfried: 919 Woods, Richard: 336n Schweitzer, Franz-Josef: 337 Testart, Cécile: 669 Van de Sijpe, L.: 830 T- Van Os, Henk: 728 Verschaeren, José: 724, 936 Wüstefeld, W.C.M.: 279 Sclafer, Jacqueline: 11 Teurlinckx, A.A.F.: 917 Van Delft, Marieke: 44 t,, ,.. Van Osta, Ward: 759 Verslype, Laurent: 1017 Seiler, Emile: 532 Teyssedre, Audrey: 950 Van den Abeele, B.: 16 -~ Van Put, Kris: 231 Verstappen, Jack: 873 Yande, Roland: 923 Sells, Michael: 272 Thiellet, Claire: 732 Van den Bergen-Pantens, C.: ,! Van Rij, Hans: 189 Verstreken, Els: 519n Serneels, Jos: 585 Thijs, Alfons K.L.: 41, 888 16 r Van Rode, Olivier: 446 Verwilt, Florent: 519n Zajac, Hugo: 997 Serrou, Robert: 694 Thissen, Bert: 530 Van den Bogaert, Guido: 519n \: Van Royen, H.: 115 Victor, Benjamin: 20 Zakar, Polykarp: 311 r Van Ruysevelt, Sebald: 616 Villette, Jean-Luc: 772 Zambon, Jean-Marc: 867 Seyger, Gerard: 1008 Thoen, E.: 856 Van den Hemel, Nina: 710 ··-~· • Seynnaeve, Johan: 684 Thompson, E.A.: 770 Van der Auwera, Jeroen: 812 . l:" Van Segbroeck, Frans: 126 Visser, Piet: 485 Zaoui, Karine: 805 Sharpe, Richard: 910 Thornton, Claus-Jürgen: 125 Van der Elst, Élisabeth: 867 i: Van Thienen, Gerard: 55 Vlieghe, Hans: 892, 952(n) Zarri, Gabriella: 123 Shrobos, Sébastien: 825 Thoss, Dagmar: 904 Van der Gucht, Katrien: 943 Van Uytfanghe, Marc: 219 Voaden, Rosalynn: 280 Zhang, Xianglong: 245 Van Uytven, Raymond: 495 von der N ahrner, Dieter: 729 Ziesak, Anne-Katrin: 37 Sicard, Patrice: 274 Thuret, Bérengère: 723 Van der Heijden, H.A.M.: ,1: , Silvas, Anna: 353 Tiemann, Barbara: 5 918 Van Vaeck, Marc: 490, 656 von Euw, Anton: 902 Zijlstra, S.: 412 Simon, Hermann: 134 Tierssoone, Ariane: 807 Van der Hoek, Klaas: 85 Van Veen,.Mirjam G.K.: 440 Voorbij, J.B.: 608 Zumkeller, Adolar: 513 Simons, Walter: 522 Tijs, Rutger: 871 Van der Jeught, François: 1000 Van Vliet, C.: 105 Vos, Lambert: 559 Zygmanowski, Carole: 808 Singer, Samuel: 165 Timmermans, Francis: 667 Van der Laan, A.H.: 391 INHOUD 393

VIII. Religieuze Volkskunde 359 A. Algemeen 359 INHOUD B. Bedevaarten 359 I. Bibliografie ...... 289 C. Devoties 360 A. Algemeen ...... 289 D. Gebruiken en Toestanden 361 B. Handschrift. Druk. Archief en Bibliotheek 289 IX. Religieuze Kunst 366 C. Varia ..... 295 A. Iconografie 366 - Feestbundels 295 B. Kunsten 366 - Instellingen 296 C. Kunstenaars 368 - Personalia 297 D. Boekverluchting 369 - Reeksen en tijdschriften 298 X. Plaatselijke Geschiedenis 371 - Vakgebieden 299 A. Landen 371 D. Registers 300 B. Gewesten 372 II. Verzamelwerken 301 C. Gemeenten 375 III. Algemene Studies 301 Auteursregister 385 IV. Middeleeuwen . . 303 A Algemeen 303 B. Vroege Middeleeuwen 306 C. XIde-XIIIde Eeuw 308 D. Beatrijs. Hadewijch. Ruusbroec 310 E. Moderne Devotie ...... 312 -• F. Thomas a Kempis en de Navolging 314 G. XIVde-XVde Eeuw . 314 H. Vroomheid buiten de Nederlanden 316 I. Literaria 323 V. Nieuwe Tijd 324 A. Algemeen 324 B. Vóór Trente 324 C. Erasmus. Humanisme 325 D. In verband met de Hervorming 326 E. Contrareformatie. XVIde-XVIIde Eeuw 329 F. XVIIIde Eeuw ...... 330 G. Vroomheid buiten de Nederlanden 331 H. Literaria ...... 332 VI. Ordegeschiedenis en -spiritualiteit 333 A. Algemeen ...... 333 B. Afzonderlijke Orden 334 VII. Heiligen en Heiligenverering 354 A. Algemeen 354 B. Bijzondere 355