Mesafeleri Kısalttık

RADYOVİZYON ARALIK 09

TRT 26 ülkeden 96 radyocuyu Antalya’da 3 haftalık Radyo Program- cılığı Eğitimine getirerek bir ilki gerçekleştirdi. Kuzey Afrika, Arap Yarım Adası, Balkanlar, Karadeniz ve Asya ülkelerinden gelen radyocular, Türkçe eğitiminin yanı sıra programcılık ve teknik gelişmeler hakkında karşılıklı bilgi alışverişinde bulundu.

Antalya’daki etkinliğimizi medya genel olarak bu ifadelerle gördü ve gösterdi. Kamuoyunu bilgilendirmek ve konuyu daha dikkat çekici hale getirmek açısından kullanılması gereken ifadeler belki bunlardı, yani biraz rakamların cazibesine başvurulmalıydı, öyle de yapıldı. Bir ilki gerçekleştirmek, şu kadar ülke, şu kadar yayıncı, şu kadar süre böyle bilinmek, böyle görünmek ve böyle anılmak düzenleyenler için ŞENOL GÖKA büyük bir gurur ve motivasyon kaynağı. TRT RADYO DAİRESİ BAŞKANI Medyatik alanda hep bunlar konuşulmasına ve bundan sonra da yeri geldiğinde konuşulacak olmasına rağmen, gerçekte işin kalıcı ve etkileyici olan yanı anlatılamayanıdır, ah bir orda olsaydınız siz de ya- şasaydınız kısmıdır. Çeşitli ülkelerin oluşturduğu müthiş coğrafyada kalplerden kalplere uzanan kestirme yolların nasıl süslendiği, birbir- lerine ikram etmek üzere yüreklerini ellerine koyan insanlarla bu yol- larda nasıl heyecanla dolaşıldığı, bundan sonrası, daha sonrası, çok sonrası düşünüldüğünde içinde milyonlarca sevgiyi büyütecek olan hayal şehirlerinin nasıl kurulduğu usta yazarların bile kolay anlatabi- leceği bir şey değildir. Kuzey Afrika, Arap Yarım Adası, Balkanlar, Kalpten kalbe uzanan görünmeyen yolların görünmeyen yolcuları Karadeniz ve Asya olan radyocular, radyo dostlarını bu yeni heyecana davet etmek üzere ayrıldılar, hayır ayrılmadılar yeniden bir araya gelmek üzere eğitime ülkelerinden gelen ara verdiler (böylesi daha doğru oldu). radyocular, Türkçe eğitiminin yanı sıra İkili görüşmeler sayesinde yaptığımız anlaşmaları, yayın maliyetini programcılık ve düşürmek için kurduğumuz ortaklıkları, oluşturduğumuz platform- ları, daha sonra birlikte yapacağımız organizasyonları şimdilik bir teknik gelişmeler kenara bırakarak yeniden işimizin başına döndük. hakkında karşılıklı bilgi alışverişinde bulundu. Şüphesiz etkinliğimizin sayılarla ifade edilen kısmı birçok açıdan gurur verici, tanımaya ve tanınmaya katkısı yönünden ağabeyliğini perçinleyen TRT’miz kutlanmaya değer, ama biz yine de işin manevi boyutuna zarar vermemek için güçlendirilen sevgi bağını önemseme- li ve öne çıkarmalıyız. Davet edenden davete icabet edene kadar bir- likteliği sağlamak için emeği geçen herkese sonsuz teşekkürler… RADYOVİZYON ARALIK 09 36

7 34 56 24

5 KURUMLAR, KURUM ÇALIŞANLARI VE 28 RÖPORTAJ: İSMAİL BAHA SÜRELSAN HİZMET İÇİ EĞİTİMLER H. Rıdvan ÇONGUR Dr. Mesut ERTANHAN, Serdar BALCI 32 FRANKFURT KİTAP FUARI’NDA 7 DOSYA: TRT BİZE DÜNYAYI AÇTI Esra İLKKURŞUN Halil KILIÇ

22 RADYODA KOORDİNASYON 34 DOSYA: BBC TÜRKÇE 70 YAŞINDA TOPLANTILARI Hüseyin SÜKAN Çağlan TANKUR YÖRÜMEZ

24 TRABZON RADYOSU’NA 41 KERE 36 DOSYA: AVRUPA’NIN MERKEZİNDEN MAŞALLAH ÇOK BOYUTLU YAYINCILIK: DW

Yiğit YAVUZ Ayhan ŞİMŞEK

TRT AYLIK RADYO DERGİSİ

Türkiye Radyo Televizyon Yazı İşleri Yönetim Yeri Yayına Hazırlık, Tasarım Baskı Kurumu Adına Sahibi Esra İLKKURŞUN TRT Genel Müdürlüğü Son1Saat Tanıtım Ajansı Fersa Ofset Baskı Tesisleri R A D HİÇ RADYO OKUDUNUZ MU? Radyo Dairesi Başkanlığı Simon Bolivar Caddesi Ostim 36. Sokak No: 5/C-D Y Radyo Dairesi Başkanı Olgu TOKDEMİR O TRT AYLIK RADYO DERGİSİ / ARALIK 2009 / SAYI 6 Şenol GÖKA Meltem TÜRKMEN OR-AN / ANKARA Hüseyin Rahmi Gürpınar Yenimahalle / ANKARA Tel: 0 312. 463 31 78 Sokağı 4/1 06680 www.trt.net.tr Çankaya / ANKARA Tel: 0 312. 386 17 00 (pbx) Dünyada Türkçe Radyo Yayıncılığı

Genel Koordinatör Dış İlişkiler 6 2009/ Sayı: Aralık TRT Bize Dünyayı Açtı [email protected] Faks: 0 312. 386 17 04 BBC Türkçe 70. Yılında Birol UZUNAY Ersoy HAKTANIR 40 Yıl, 40 Şef, 40 Eser www.fersaofset.com Behçet Necatigil ve Radyo Oyunları Tel: 0 312. 439 30 75 Zamanın Ruhu: Takvim Faks: 0 312. 439 30 76 Genel Yayın Yönetmeni İstanbul Temsilcisi www.son1saat.com Kapak Görseli Rıza ECE Kıvanç NALÇA Flávio Takemoto,

ISSN 1309-0895 stock.xchng 6 Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Reklam Tanıtım Basım Tarihi YAYIN TÜRÜ Çağlan TANKUR YÖRÜMEZ Aksel KOÇAK 24 Kasım 2009 Yaygın / Süreli Hiç radyo okudunuz mu? ARALIKRADYOVİZYON 09 RADYOVİZYON ARALIK 09

38 50 24 32

38 50 YILIN EŞİĞİNDE BİR YAYIN KURULUŞU: 52 BİR PRODÜKTÖRÜN KALEMİNDEN: TRT ERZURUM RADYOSU KAMPÜS İsmail BİNGÖL Şule YALÇINER

42 40 YIL, 40 ŞEF, 40 ESER 56 RADYO TARİHİNDEN KISA KISA Gül Hatice KARAMAN Aksel KOÇAK

46 ÖLÜMÜNÜN 30. YILINDA 57 KİTAP TANITIMI: RADYO VE RADYOCULUK BEHÇET NECATİGİL VE RADYO OYUN HABERCİNİN EL KİTABI DİZİSİ YAZARLIĞI Kıvanç NALÇA

50 ZAMANIN RUHU: TAKVİM Meltem TÜRKMEN radyovizyon RADYOVİZYON ARALIK 09

EDİTÖRDEN Yıl Biterken

Acısıyla tatlısıyla bir yılın daha sonuna geldik. Yayıncılar için yılın son ayları koşuşturma içinde geçer. Yeni programlar dinleyicilerle buluş- manın heyecanını yaşarken, geçtiğimiz yıldan devam eden programlar da yeni kaynaklarla beslenerek yıla hazırlanırlar. Zaman, biz yayıncılar için iş dünyamızdaki baskın etkisiyle hayatımızdaki en önemli kavram haline gelir. Çoğu zaman farkında bile olmadığımız saniyelik zaman dilimleri bile o kadar değerli olur ki… Bunu yapımların hazırlanış aşama- sında ve sonrasında da radyonun koridorlarında görebilirsiniz.

ÇAĞLAN TANKUR YÖRÜMEZ Radyolarımızda yayınlanacak yeni programlarımızı gelecek sayıları- [email protected] mızda sizlere tanıtacağız. Aralık sayımızda ise; 19 Ekim-07 Kasım 2009 tarihleri arasında “Uluslararası Radyo Yayıncı- lığı Eğitimi” Antalya’da gerçekleştirildi. Türk dilinin etkin kullanımının yaygınlaştırılmasının da hedeflendiği eğitimde, radyo ve radyoculuğa dair her şey belirlenen derslerle dalında uzmanlaşmış TRT Radyoları çalışanları tarafından aktarılırken, duayenlerimiz ise meslek sırlarını, birikimlerini, deneyimlerini ve anılarını katılımcılarla paylaştı. Biz de Radyovizyon ekibi olarak eğitime gelen 27 yayın kuruluşunun; geçmiş- lerini, yayın anlayışlarını, gelecek projelerini ve eğitimle ilgili düşünce- lerini yaptığımız röportajlarla sizlere yansıtmak istedik. Dolayısıyla gü- zel Türkçemizin doyasıya konuşulduğu “Uluslararası Radyo Yayıncılığı Eğitimi” dergimizin sayfalarının çoğunluğunu oluşturdu. Birçok şair ve yazar tiyatro oyunu yazmış, eserleri radyo oyunu olarak düzen- lenmiş olsa da Behçet Necatigil, kaleme aldığı elliye yakın radyo oyunu ile radyoseverlerin kalbinde ayrı bir yer kazanmıştır. Cumhuriyet Dönemi’nin en önemli şairlerinden Behçet Necatigil’i sayfalarımızda anıyoruz. Çoğu zaman farkında Türk Sanat Musikisi’nin son dönem önde gelen bestekarlarından Devlet bile olmadığımız Sanatçısı İsmail Baha Sürelsan’ı 1998 yılında kaybetmiştik. TRT radyo- saniyelik zaman larının spiker, duayenlerinden Rıdvan Çongur’un sanatçının vefatından dilimleri bile o kadar kısa bir süre önce gerçekleştirdiği röportajı sizlerle paylaşıyoruz. değerli olur ki… 40. Sanat yılını kutlayan TRT Ankara Radyosu Çoksesli Korosu 1969 yılında Hikmet Şimşek ve Muammer Sun’un çabalarıyla kuruldu. Ülke- mizin ilk a capella (eşliksiz) korosu, Rönesans Dönemi’nden günümüze kadar uzanan geniş repertuarlarıyla Klasik Müzik severlerle yıllardır beraber. Koro, 40. yıla özel olarak “40 Yıl, 40 Şef, 40 Eser ” projesiyle yeni bir güzelliğe daha imza atıyor. 40 hafta sürecek projeye dair tüm detayları bu sayımızdan itibaren bulabileceksiniz. Radyovizyon ekibi olarak şimdiden yeni yılınızı kutluyor. Tüm hayalle- rinizin bu yıl gerçekleşmesini diliyoruz. Seneye görüşmek üzere... ve RADYOVİZYON 5 Hizmet içi Eğitimler Kurumların günümüz şartlarındaki en KURUMLAR önemli çalışma unsuru insan kaynağı olarak belirtilmektedir. Kurumlar kendilerini gelişen teknoloji ve şartlara, kuşakların beklentilerine, toplumsal değişime, giderek artan bireyselleşmeye hazırlamak durumunda kalmaktadırlar. Bunun yolu da bu değişimi yönetebilecek, uyum sağlayacak

KURUM ÇALIŞANLARI KURUM yöneticiler ve çalışanlardan geçmektedir.

Dr. Mesut Ertanhan • Amaç ve hedeflerin geliştirilmesi, TRT Eğitim Dairesi Başkanı • Kaynakların iyileştirilmesi, Serdar Balcı • Uygun araç ve gereçlerin seçimi, kullanımı, TRT Eğitim Dairesi Başkanlığı / Müdür bakımı ve geliştirilmesi, • Kurum atmosfer ve şartlarının iyileştirilmesi, Kurumlar bünyelerine aldıkları çalışanlarının ön- • Personelin performansının geliştirilmesi, celikli olarak mesleki gelişimlerinin artırılmasını • Verimliliğin artırılması, kalitenin sağlanması olarak belirtilmektedir. amaçlarlarken, günümüzde bu anlayış değişikli- ğe uğramıştır. Bu anlamda mesleki gelişimin yanı Kurumlar bu faaliyetler için bir kaynak ayırmak- sıra, bireysel gelişim, bir arada uyumlu çalışabil- ta ve bu kaynağın etkili ve verimli kullanılması, me, değişime açık olma, kurumu temsil etme yapılan yatırımın geri dönüşünün takibi de Eği- yeterliliklerinin artırılması, kariyer planlamasına tim Birimlerine düşmektedir. Son yıllarda yapılan destek olmak anlamında da geliştirme eğitimle- İnsan Kaynakları ve Strateji ile ilgili konferans ve rine ağırlık verilmektedir. toplantılarda kurumlarda iki birimin öne çıkmaya başlayacağı belirtilmektedir. Bunlardan birisi Bilgi Buradan hareketle Kurumlar hizmet içi eğitimle- Teknolojileri bölümü diğeri de kurumları deği- re önem vermektedirler. Hizmet içi eğitimlerde şime, yeniliğe, rekabete ve kaliteye hazırlayacak amaç; olan Eğitim birimleridir. 6 RADYOVİZYON

Ulusal, uluslararası ve uydu yayıncılığı ile dünya- ve araştırmacılık ruhunun yeni ve çağdaş tekno- nın sayılı yayın kuruluşları arasında yer alan ve bir lojilerle desteklenerek ve bu teknolojiler kullanı- kamu yayıncısı olan TRT Kurumu, özellikle 2008 larak, gelişmeye, değişime ve yenileşmeye açık ve 2009 yıllarında büyük bir gelişme göstermiş çalışan kültürünün oluşmasını ve bunun sürdü- ve aynı şekilde bir değişim de yaşamaya başla- rülebilir kılınmasını amaçlayan eğitim program- mıştır. ları hazırlanması çalışmalarına hız verilmiştir. Değişim süreci daha önceki yıllarda başlatılama- Ayrıca hizmet içi eğitimlerde, mış ve kamu yayıncılığının hantal yapısı bir türlü eğitimlerin sürekliliğinin olması ve atılamamıştı. çalışanların eğitimin sürekliliğine olan Bununla birlikte 2008 yılında başlayan hem yapı- inançlarının geliştirilmesi de önemlidir. sal değişim, hem de yeni kanalların açılması ve Çünkü hizmet içi eğitimlerin odağı mevcut kanallardaki içerik zenginleştirmesi ve çalışanlardır. Kurumlarda çalışanlar çeşitlilik kamu hizmeti yayıncılığında TRT’yi daha bulunduğu müddetçe hizmet içi güvenilir, saygın ve bağımsız kılmaya başlamıştır. TRT böylece daha ileri adımlar atmaya başlamış eğitimler de devam edecektir. ve ulusal değil, uluslararası bir güç olmayı hedef İlaveten şunu da belirtmekte yarar vardır: Hiz- olarak belirlemiştir. met içi eğitimlerde zaman zaman “yöneticiler” göz ardı edilmektedir. Kurum çalışanları dendiği Bu bağlamda TRT’nin toplumsal zaman dar anlamda anlaşılmakta ve yönetici ça- kültüre gerçek anlamda katkı lışanlar bu tanıma dahil edilmeyerek eğitim plan sağlaması, bir değer ilave etmesi, özel ve programlarında yönetici çalışanlar ihmal edi- yayıncıların sağlayamadığı içerikte lebilmektedir. programcılığın olması, halka alternatif Ancak Kurumlarda etkili iletişim ve işbirliğinin bir bakış, çeşitlilik ve muhtevada daha geliştirilmesi, lider pozisyonundaki çalışanların kaliteli bir içerik sunması gerektiği, pozitif enerji üretmelerinin sağlanması, rehberlik tüm bu alanlarda diğer yayıncılardan ve liderlik yetilerinin güçlendirilmesi gibi değişik farklı bir duruşun olması gerekliliği amaçlarla yönetici pozisyonundaki çalışanların da hizmet içi eğitimlere aktif, sürekli ve sürdürü- açıktır. lebilir katılımlarının sağlanması gerekmektedir. TRT Kurumunda yaşanmakta olan bu geniş Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda kapsamlı değişim karşısında değişimin olum- uluslararası bir yayıncı olan TRT Kurumunda, eği- suzluklarını ortadan kaldırmak, değişimi kazan- tim birimi olarak temel amacımız, çalışanlarımızı ca ve fırsatlara dönüştürmek, kurum kültürü gelişime-değişime açık tutmak, yüksek motivas- oluşturmak ve bunu yaygınlaştırmak, mesleki yon sağlamak, kuruma bağlılığı arttırmak, ekip yetkinliği güçlü kılmak ve çalışanlarda evrensel çalışmasını güçlendirmek, daha zengin içerikli bir yayıncı kuruluş bilinci oluşturmak önem ka- program hazırlanmasında ve program çeşitliliği- zanmıştır. nin arttırılmasında fikir üretimine yardımcı olmak Buradan hareketle klasik hizmet içi eğitim anlayı- ve fikir üretimini harekete geçirmek, yenilikçi- şının temeli olan “çalışanların mesleki bilgi eksikli- liği, fikir ve düşünce zenginliğini desteklemek, ğinin tamamlanması ilkesi” tek başına eğitimlerin izleyiciye-dinleyiciye daha kaliteli ses, ışık ve renk amacı olmaktan çıkarılmış, mevcut bilgi, birikim sunmada destekleyici olmaktır.

Ekonomik kavramlar, deyimler, ekonomik kurallar; para ve diğer ekonomik enstrümanlarla ilgili bilgiler, dünya ve ülkemizin ekonomi gündemi, para piyasalarında son durum “Ekonomi Günlüğü”nde. Program, hafta içi her gün 16.05’te TRT Radyo 1’de. Ekonomi Günlüğü RADYOVİZYON 7

“TRT bize dünyayı açtı.” Böyle söylemişti Makedonyalı meslektaşımız röportajının bir bölümünde. TRT, Uluslararası Radyo Yayıncılığı Eğitimi ile gerçekten de dünyanın neredeyse yarısını bir araya getirmeyi başarmıştı. 26 ülkeden 100’e yakın meslektaşımızın davet edildiği radyo yayıncılığı eğitimi 19 Ekim- 7 Kasım tarihleri arasında Kemer’de yapıldı.

DOSYA Esra İlkkurşun Prodüktör

26 ülkeden 100’e yakın katılımcı… Dile getirirken bile kıvançla doldu- ğumuz bu başarı -ki bu bizim değil eğitime katılan meslektaşlarımızın ortak kanısı- hem TRT olarak bizi besleyecek, hem de Türkçe konuşulan ülkelerin, Türkçe yayın yapan radyo kanallarında çalışan meslektaşlarımı- zı TRT’nin deneyimleriyle tanıştıracaktı. Yayıncılık anlayışı anlamında da aynı dili konuşabildiğimiz meslektaşlarımızla radyoculuk üzerine sohbet etmek, katıldıkları eğitimi değerlendirmek ve kendi ülkelerindeki radyo Dünyayı Açtı Dünyayı TRT Bize yayıncılığı hakkında okurlarımızı bilgilendirmek için ses kayıt cihazımı- zı yanımıza alıp, Kemer’in yolunu tuttuk. Aynı dili konuşabildiğimiz 26 ülkeden 100’e yakın meslektaşımız... İlk günden itibaren tanışıp kaynaş- tığımız konuklarımıza aynı kurguda sorular sorduk. Başlangıçta sorular aynı olursa yanıtları benzer olur mu endişesi olsa da içimizde, sohbetle- rimizin her ülke açısından ayrı bir renkte geçtiğini fark ederek bir başka keyif aldık. 8 RADYOVİZYON

Eğitim çalışmaları

Eğitim sabah 09.30’da başlıyor, 12.00’deki yemek KKTC Atilla Samur arasının ardından saat 14.00-17.00 arasında de- Radyo Vatan Program Yapımcısı vam ediyordu. Biz de ses kayıt cihazımızı kâh sabah kahvaltısında, kâh öğle dinlenmeleri ya da akşam yemekleri sonrasında masanın ortasına bıraktık, kayıtta olduğumuzu unutup derin bir yayıncılık sohbetine daldık. Okuyacağınız röportajlar bu sohbetlerin içinden seçtiklerimizdir. Romanya Leyla Cheamil Romanya Radyosu Program Yapımcısı

Ülkemizde radyoculuk 1963 yılında KKTC henüz Kıbrıs Cumhuriyeti iken Kıbrıs Türkleri’nin mo- rallerini yükseltmek, yaşanan olayların ardından motivasyonu arttırmak adına oldukça amatör bir şekilde başlamış. Daha sonra özel radyo ve televizyonların varlığıy- la profesyonel bir hal almış. Model olarak TRT’yi örnek alan yayıncılığımız gerek Türkçe’nin doğru kullanımı gerekse hazırlanan programlar açısın- dan TRT’nin yayın çizgisinde üretimde bulunu- 2004 yılında Romanya Radyosu’nun Türkçe ma- yor. sası kapatıldı. Ama ben 2004 yılından önce üç yıl bu masada görev yaptım. Biz o dönemde Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu’nun böyle Romence yazılan haberleri Türkçe’ye çeviriyor- bir eğitim düzenlemesinin eğitim boyutunun duk. Romanya’da yaşayan Tatar ve Türk azınlığa yanı sıra birçok ülkeden meslektaşımızla bir ara- Romanya ile ilgili bilgiler veriyorduk. Romanya ve da olabilmek açısından önemli olduğunu düşü- Avrupa için yayın yapıyorduk. Çünkü Belçika’da nüyorum. Biz diğer ülkelerden gelen arkadaşları- yaşayan Türkler de bizi dinleyebiliyordu. mızdan daha şanslıyız. TRT’nin yapmış olduğu bu eğitim Çünkü anadilimiz, anayasamızla çalışması Türkçemi geliştirmem için Türkçe olarak belirlendiği için Türkçe bir şans. konuşuyoruz biz de. Gelecek yıl İstanbul Avrupa’nın Kültür Başken- Bu eğitimin radyo yayıncılığı bölümü ağır bas- ti olacak. Biz de 2010’da Romanya’da Türkiye ile sa da diğer arkadaşların Türkçelerini geliştirme ilgili birçok haber vereceğiz. Bu eğitim çalışması açısından da önemli diye düşünüyorum kendi da bu anlamda faydalı olacak bizler için. adıma. RADYOVİZYON 9

KKTC Nediye İpek Erdoğan 1976 yılında Tiran Radyosu’nda Türkçe bölümü Radyo Vatan Program Yapımcısı ve Sunucusu açıldı. O yıl üniversiteyi henüz bitirmiştim ve radyoya tayin edildim. Türkçe’yi üniversitede öğren- dim ama radyoya gittiğim zaman sanki hiç bilmi- yordum bu dili. Çok zor geldi bana. O dönemde radyomuza Türkiye’den iki kişi geldi. Beraber altı sene çalıştık. Onlar bana çok yardımcı oldu.

Daha sonra 1987’de Türkiye’ye İstanbul Üniversi- tesi’nin düzenlediği Türkçe eğitimi için geldim. Bir ay da Ankara’da Hacettepe Üniversitesi’nde eğitim aldım. 1991’de tekrar aynı eğitime geldim. Pekiştirme amaçlı… Son olarak 1993’te katıldı- Doğu Akdeniz Üniversitesi Radyo ve Televiz- ğım Türkçe kursundan sonra ziyaret amaçlı gelip yon Bölümü’nden mezun oldum. 1999 yılında gittim Türkiye’ye. Eskiden Tiran Radyosu’nda bir Kuzey’in Sesi Radyo Vatan’da çalışmaya başladım. saatlik Türkçe yayınımız vardı. Şimdi 15 dakikaya Kamu yayıncılığını sürdüren bir radyodur Radyo indi. Ama çok farklı programlarımız var. Türkiye’ye Vatan. Hem haber spikerliği hem de program ya- yönelik yayın yapıyoruz. Bir dakika haber, bir mü- pımcılığı yapıyorum. TRT ile işbirliğimiz çok eski- zik parçası, beş dakika sosyal içerikli bir bölüm… lere dayanıyor. Yani ilk eğitimimiz değil bu. Paket program yapıyoruz. Daha önce TRT spikerlerinin eğitim çalışmaları Her gün bir Türkçe şarkı bir de oldu. Hem kendi ülkemizde hem de Türkiye’de Arnavutça şarkı çalıyoruz bu eğitimler gerçekleştirildi. Bu tür eğitimler bizim için çok önemli, özellikle diksiyon açısından. Ne programlarda. de olsa yaşadığınız yerin ayrı bir şivesi var. Diksi- Bu eğitim bizim için çok verimli. Ben 6 Mayıs’taki yonunuzu her zaman koruyamıyorsunuz. Bu ne- Radyolar Buluşması’na da katıldım. Orada da izle- denle sürekli kendinizi eğitmeniz gerekli. me imkânım oldu TRT’nin nasıl organizasyonlar Yayınlarımızı Türkçe olarak gerçekleştiriyoruz. 24 yaptığını. Gerçekten de çok etkilendim. Buradaki saat yayın yapan radyomuzda siyasetten sanata, eğitim çalışması daha büyük bir organizasyon ta- spora ve habere kadar pek çok farklı alanda prog- bii ki. Çok ilginç konularda bilgilendiriliyoruz. ram üretiyoruz. Radyo Vatan’ın yanında iki radyo Moldova-Gagavuzya Ekaterina Jekova kanalımız daha var. Türk Sanat Müziği’nden ör- Gagavuzya Radyo Televizyonu Genel Müdürü nekler sunduğumuz Radyo Nihavend ve halk müziği ağırlıklı olarak da Radyo Türkü. Bu boyutta hazırlanan ilk eğitim çalışması bizler için de çok verimli olacak. Radyoculuk eğitiminin yanı sıra her gün verilen Türkçe dersleri katılımcı- ların da Türkçelerini pekiştirmeleri açısından çok yararlı. Arnavutluk Dashuri Murati Tiran Radyosu Türkçe Bölümü Muhabiri

Gagavuzya Radyo Televizyonu TRT gibi halkın hizmetinde çalışır. 1989’dan bu yana Gagavuz- ya Radyo ve Televizyonu devlet yayıncılığı ya- pıyor. Kamu yayıncılığı ise yeni bir statü bizim ülkemizde. Biz Gagavuz dilinde yayın yapıyoruz. 155 bin Gagavuz Türküne hitap ediyoruz. 10 RADYOVİZYON

Bu alan resmi olmayan bir alan Gagavuzlar için. destek sağlıyor. Maddi destekte de bulunuyor. Yaşadıkları sorunlara çözüm önerileri sunuyor, Onlara da teşekkür ediyorum sizin aracılığınızla. dinlemek istedikleri programları yayınlıyoruz. Biz Buradaki eğitim çalışması ayrıca önemli benim küçük bir radyoyuz TRT ile kıyaslanırsa. TRT bu için. Farklı ülkelerden radyocularla tanıştım bura- alanda dev bir kurum. Öyle büyük ki bizim gibi da. Onların nasıl çalıştığını öğreniyorum. Ben de radyoları kanatları altına alıyor. Burada söylemem kendi radyomuzu anlatıyorum. Herkes Türk dilin- gerekiyor ki TİKA olmasaydı Gagavuzya Radyo de konuşuyor, bu da çok heyecan verici. Televizyonu kurulamazdı. Teknik olarak çok yar- dım aldık. Bizim cihazlarımızda TRT’nin logosu Tataristan Sümbül Gaffarova vardır. Bu yıl da Gagavuz Özerk Bölgesi 15. yılını Suyumbike Dergisi Gençlik Bölümü Editörü kutluyor. Çok uzun zaman olmasa da bu 15 yılda büyük işler yapıldı. Radyo kuruldu, Gagavuz Türk- çesinin gelişmesine önem verildi. Biz yıllarca Rus dilinin, Romen dilinin baskısı altındaydık. Ama şimdi kendi dilimizi kullanmaya, dilimizi yaşama- ya devam ediyoruz.

Ben birkaç kez eğitim çalışmasına katıldım. Bu eğitim çalışması da Türkçe konuşan ülkeleri bir araya getirmek açısından çok verimli. Bu tür top- lantılarda kendi dilimizi de zenginleştirme şansı- mız oluyor. 18 gün burada çok faydalı geçecek Suyumbike adlı dergide çalışıyorum Kazan’da. diye umut ediyorum. Orada kadınlar, gençler, medeniyetler hakkında Eğitime katılanlar Türk damarından yazılar yayınlanıyor. Benim bölümüm gençler için kopma halklar. Birbirimizi daha çalışıyor. Aslında ben bir yazarım. Çocuklar için yayınladığım bir kitabım var. Gazetecilik okuma- yakından tanıyacağız ve bu bizi çok dım. Tatar Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdim. geliştirecek. Ancak benim babam yazar ve gazeteci. Mesleği Kırım Tatar Sevil Karaçayeva seçmemde ailemin etkisi vardır. Ama gazetecili- Kırım Tatar Meydan Radyosu Muhabiri ği seçmemin nedeni pek çok alanda bilgi sahibi olabilmek… Bu sayede ufkum genişliyor. Ben her zaman öğrenmek isterim. Kendimi besliyo- rum. İnsanlara da bildiklerimi aktarıyorum. Tatar gençlerinin ufkunu genişletmek istiyorum. Kırsal kesimden şehre gelen Tatar gençlerinin beğeni- lerini şekillendirmek için elimde çok olanak var. Burada olma sebebime gelince…

Buradaki eğitimden sonra ben de radyoda çalış- mayı düşünüyorum. Tataristan Radyosu devlet radyosudur. Siyaset, ekonomi, haber programları Kırım Tatar Meydan Radyosu Kırım’daki tek rad- ağırlıklı yayın yapar. Tataristan’da müzik radyoları yo… 4 yıldır yayın yapıyoruz. Kırım’da 250 bin da var. Ama burada gördüm ki bizim radyolarımı- Tatar yaşıyor. Bunun için böyle bir radyonun ku- zın gelişmesi için elimizde imkânlar var. Ülkeme rulması çok önemli. Bizim radyomuzun amacı döndüğümde anlatacağım yeni radyoculuk an- ilerlemek. Onun için çok çalışıyoruz. Ben bir yıldır layışlarını. bu radyodayım. Üniversite 3. sınıfta okuyorum. Bir yandan da muhabirlik yapıyorum. Meydan Türk dilinin müzikalitesini çok Radyosu sabah yayınlarıyla başlıyor. Meydan Min- severim. Burada çok mutluyum deri programında yöneticiler konuşuyor. Kırım’da toprak sorunu var biliyorsunuz. Bununla ilgili bu nedenle. Ülkeme döndüğümde siyasi programlar yapılıyor. Sabah saat altıdan kendimi çok doymuş hissedeceğime gece 24’e kadar yayın yapılıyor. TİKA bize teknik eminim. RADYOVİZYON 11

Makedonya Enver Hüseyin Radyomuz 1944 yılında yayın hayatına başladı. Dost FM Yöneticisi Makedoncanın yanında Arnavutça ve Türkçe yayınları da yine 1944 yılında başladı. Makedon- ya Radyo ve Televizyonu çerçevesinde radyolar 10.30 – 15.30 saatleri arasında Türkçe yayın yapar. Siyasetten spora, kültürden eğlenceye kadar her konuyu işliyoruz bu beş saatlik yayınımızda. Ağır- lıklı olarak Makedonya’da yaşayan Türklerin gün- demini konuşuyoruz. Sorunlarına çözüm önerileri getirmeyi, onlara hizmet etmeyi ön planda tutu- Enver Hüseyin Zeynep Hüseyin yoruz. Türk insanının eğitimine de katkıda bulunuyoruz. Biz Doğu Makedonya’nın İştip Antalya’da uluslararası radyo yayıncılığı eğitimi- kentinden geliyoruz. Makedonya’da nin yapılacağını duyunca öncelikle Türkiye’ye Türkçe yayın yapan ilk Türk gelecek olmaktan mutluluk duyduk. Buna koşut radyosuyuz. olarak 26 ülkeden radyocunun bir arada olması çok cazip ve önemliydi. Çok verimli olacağına Çok yakın bir tarihte, yaklaşık beş-altı ay önce yayı- inanıyorum bu eğitimin. Her şeyden önce TRT nımıza başladık. Makedonya’nın nüfusu 2 milyon dünyayı bize açtı. Her ülkeden dostluklar kurma olmasına rağmen farklı etnik kökenlerden gelen şansı tanıdı bize. Mesleki deneyimleri paylaşabil- insanların sayısı çok fazla. Bunun %4’ünü de Türk- me fırsatını sundu. Aramızda bir iletişim oluştu. ler oluşturuyor. Türkler Makedonya’nın doğusun- TRT’nin misafiri olmak bizim için ayrıca bir onur. da, batısında ve Üsküp’te yaşıyor. Bu bölgelerde yaşayan Türkler için eksik olan bir medya vardı. TRT hem Türkçe’nin dünyada gereken Kırsal kesimde yaşayan insanımıza ulaşabilecek şekilde konuşulmasını sağlama hem en etkili araçsa radyoydu. Biz de kendi insanımıza de iyi yetişmiş elemanları aracılığıyla ulaşmak, kültür ve sanat olaylarını aktarabilmek, bize aktardığı bilgilerle çok önemli bir siyasetle ilgili bilgiler verebilmek için radyoyu işin altına imza attı. seçtik. Güzel bir başlangıç yaptık. Halkımız bizi yönlendiriyor, söz ve müzik programlarını onların SURİYE Cemil Yüce beklentileri doğrultusunda yayınlıyoruz. Şam Radyosu Program Yapımcısı ve Sunucusu TRT’nin yayıncılık eğitim programı ile ilgili teklif geldiğinde memnuniyetle kabul ettik. Yeni bir radyo olduğumuz için deneyimimiz yok. Eksikle- rimiz çok. Burada neyin nasıl yapılması gerektiğini TRT’nin birikimlerinden öğreneceğiz. 26 ülke var. Hepimiz Türkçe anlaşıyoruz. Birbirimizin yayın an- layışlarını konuşuyor, kendimizi geliştiriyoruz. Makedonya Zeynep Hüseyin Makedonya Radyo ve Televizyonu Muhabir ve Yapımcı

19 yıl önce gazeteciliğe başladım. Radyoyu ilk Radyoya 2001 tarihinde başladım. Hatay do- kez bir dinleyici olarak tanıdım. Kazandığım bir ğumluyum, mesleğim gazetecilik. 1943’te yayın ödül vardı, onu almak için gittim ilk kez radyoya. hayatına başlayan Şam Radyosu’nun 1958 yılın- Çok cazip gelmişti bana. Ama orada çalışacağımı dan beri kesintisiz olarak Türkçe yayın yapan bir hayal bile etmemiştim. Yıllar sonra bir iş ilanı gör- servisi var. Bir saat boyunca kültür, siyaset, eko- düm ve sihirli bir dünyaya girdim bu ilanla. nomi ağırlıklı bir yayın yapılıyor. Türkçe bilen herkes bizim hedef kitlemiz. Şam Radyosu “Yabancı Yeni dünyaları keşfedebileceğim bir Radyolar” biriminde 7 dilde yayın yapıyor. Uydu ortamda buldum kendimi. Türk Dili aracılığıyla da dünyanın her yerinde dinlenebi- ve Edebiyatı okuduğum için şiir ve liyor. Suriye Orta Doğu’daki tutumunu bağımsız edebiyat programları hazırladım. bir şekilde bu radyo aracılığıyla anlatıyor. Kültür, 12 RADYOVİZYON

sanat, turizm, edebiyat, siyaset programlarımız insanını ilgilendiren önemli konular varsa bu da var. Ben üç ayrı program hazırlıyorum. Bir tanesi editörler tarafından özel programlar haline ge- Suriye’yi ziyaret eden yabancı devlet adamlarının tirilip yayınlanıyor. Türkiye’nin Sofya Elçiliği de ve işadamlarının konuk edildiği bir program… bize çok destek olur özellikle Türk kültürü ile ilgili Ağırlıklı olarak siyaset ve ekonomi konuşuyoruz. konularda. Çünkü bizim kültür sanat programları- mızın asıl amacı geçmişteki Türk kültürünün kay- Suriye’de Şam Radyosu’nun dışında bolmasının önüne geçmek, günümüze gelenek- son beş yıldır faaliyet gösteren özel sel Türk el sanatlarını taşıyabilmek… Bulgaristan radyolar var. Bu radyolar müzik Ulusal Radyosu Haber Dairesi’nde10 dilde yayın yayını yapıyorlar. yapılıyor. Türkçe de bunlar arasında yer alıyor. TRT’nin bu eğitim programı ile özellikle “Posta Kutusu” adlı 30 dakikalık Türkiye’deki radyoculuk sisteminin ayrıntılarını, programda dinleyicilerden TRT’nin deneyimlerini öğreniyoruz. Diğer ülke- gelen mektuplar yayınlanıyor. lerle karşılıklı bilgi alışverişinde bulunuyoruz. Dinleyicilerimiz hala mektup yazma Bulgaristan Meral Mestan alışkanlığını sürdürüyor. Bulgaristan Ulusal Rad. Program Yapımcısı ve Sunucusu Ben TRT radyolarını sürekli dinliyorum. Bu eğiti- me katılmak benim için hayal gibiydi. Antalya’da TRT çalışanlarıyla, prodüktörleriyle, sunucularıyla bir arada olmak apayrı bir şey. TRT’cilerin ağzın- dan TRT’nin ilkelerini ve yayın anlayışını dinlemek çok etkileyici. Mesleğim için çok yararlı olacağına inanıyorum buradaki eğitimin. Afganistan Feridun İlham Stara Radyosu Sahibi

Bulgaristan Ulusal Televizyonu’nun Türkçe masa- sında çalışıyordum bir buçuk yıldan bu yana. Bir süre önce radyoya geçtim. Radyoda da şu anda haftada üç gün program yapıyorum. Bir tanesi gençlere yönelik… Gençleri ilgilendirecek konu- ları onlara yardımcı olacak biçimde sunuyorum. Bulgar olsun Türk olsun gençlerin başarılarını fır- sat buldukça yayınlarımda değerlendiriyorum.

Yayınlarımız Türkçe. Bulgar 1993 yılında ilk kez Türkiye’ye geldim. 9 ay konuklarımız olduğunda mutlaka İstanbul’da TÖMER’de Türkçe eğitimi aldım. Af- çevirimiz oluyor yayında. yon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim- Dinleyicilerimiz genelde kırsal kesimde ler Fakültesi İktisat Bölümü’nden mezun oldum. yaşayan, tarımla uğraşan ve 45 yaş Bir yıl Taliban yönetimi nedeniyle Afganistan’a dönemedim. Türkiye’de çalıştım. Sonra aynı üni- üstü insanlar. versitede yüksek lisans yaptım. 2002’den sonra Gençler genellikle gündüz saatlerinde çalışıyorlar Afganistan’a geri döndüm. Afganistan’da Kabil’de ve kentlerde yaşıyorlar. Köyden kente selam gön- yeni kurulan bir radyonun sahibiyim. Şu an için dermek isteyenlere de aracılık ediyoruz yayınları- sadece Kabil’e yayın yapıyoruz ancak çok yakın- mızda. Yerel halk sanatçılarımız var Türk asıllı. Onla- da bütün Afganistan’a sesimizi duyuracağız. Ka- rın söylediği 5000 kaydımız var Bulgaristan Ulusal bil dışında 13 ile ulaşmayı planlıyoruz. Bunların Radyosu’nda. Bu çok önemli bir belge bizim için. çoğunluğu Özbeklerin ve Afgan Türklerinin yo- Türkçe yayınlarımızda canlı müzik programlarına ğun olarak yaşadığı Kuzey Afganistan’da… Yani da yer veriyoruz. Saat başlarında Türkçe haberler Kabil dahil 14 ilde yayınımız olacak. Afganistan sunuluyor bu yayınlar içinde. Kimi zaman Türk Kabil Üniversitesi Türkoloji Bölümü’nden mezun RADYOVİZYON 13 altı arkadaşımız bizimle çalışıyor. Bu arkadaş- 1997’den beri radyoda çalışıyorum. Daha önce larımız yaptıkları programlar içerisinde Türkçe Azerbaycan’da bir bankanın İnsan Kaynakları anonslar veriyorlar. Afgan Türkleri, Özbekler ve bölümündeydim ve çok iyi bir radyo dinleyi- Afganistan’da görev yapan Türk firmalarında ça- cisiydim. İki FM kanalı vardı o yıllarda, Radyo lışanlar bu anonsları duyunca yayına katılıp Türk- Sahra, Azeri halk müziği yayınlardı, INS ise Batı çe sohbet ediyorlar programcılarımızla. Özellikle müziği. Ben öyle aktif bir dinleyiciydim ki rad- Türkiye’den gelen ve Afganistan’da okuyan öğ- yoda çalışan herkes beni tanıyordu. Bazen ya- renciler çok ilgi gösteriyorlar yayınlarımıza. Belli yındakilerin, kendilerini destekleyecek dinleyici bir saatimiz yok Türkçe yayınlarda. Ancak dinleyi- telefonlarına ihtiyacı olurdu. Hemen arardım, cilerimiz programcılarımızın çoğunun Türkçe bil- kurtarıcı gibi. 02’dir bizde acil yardım numara- diğinden haberdar. O nedenle istedikleri zaman sı. Ben de onlar için acil yardım dinleyicisiydim. arayıp Türkçe sohbet edebiliyorlar. Bankada çalışırken müdürden gizli radyo din- Afganistan’daki Türk askerlerinin lerdim. Bir gün bana bir telefon geldi INS’ten. yönettiği bir radyo var: “Radyo Sabah programının yapımcısı… Radyoda boş bir kadro olduğunu söyledi. İlk görüşmede, 3 Türkiyem”. Onlarla da bağlantılarımız saatlik müzik programının listesini hiç yardım çok güçlü. almadan hazırlamamı istediler. 10 dakikada 40 Türkiye’de TRT’nin böyle bir organizasyonu oldu- şarkıyı sıraladım. O radyoda bir yıla yakın çalış- ğunu duyunca gerçekten çok sevindim. Özelikle tım. Daha sonra çeşitli kanallardan davetler al- kendim katılmak istedim. Bunun iki sebebi vardı. dım. 1997’den beri yapımcılık yapıyorum. Şimdi Şu an yöneticisi olduğum radyoda hangi yenilikle- Space Radyo’da çalışıyorum. Yayınımız söz ve ri yapabileceğimizi görmek istedim. Teknik açıdan müzik ağırlıklı… Başprodüktörüm, aynı zaman- nasıl bir yayın yapıldığını da tespit etmek istedim. da programımı sunuyorum. 26 ülkeden 100’e yakın meslektaşımızla tanışma Bu eğitim çalışması için teklif gelince çok sevin- olanağı buldum. Öyle umuyorum ki aldığımız dim. Zaten Türkiye’nin tutkunuyum. Burada yeni eğitimin sonrasında öğrendiklerimizi kendi ülke- bilgiler öğreniyorum. Meslektaşlarımızla tanışa- lerimizde uygulayabiliriz. Burada edindiğim izle- bildim. Güzel vakit geçiriyoruz ve farklı yayın bi- nim Türkiye’deki yayıncılığın çok ileride olduğu. Arkadaşlarla da bunu konuşuyoruz. Bu nedenle çimleri hakkında bilgi sahibi oluyoruz. bu eğitim sadece Afganistan için değil bütün ül- Azerbaycan Sevinç Caferova keler için çok yararlı olacak. En güzel tarafı da 26 İçtimai Radyosu Müzik Bölümü Başredaktörü ve Sunucusu ülkeden gelen herkesin Türkçe konuşuyor olması. Bunu söylerken bile tüylerim ürperiyor. Bu kadar güzel bir şey olamaz. Türkçe’nin köklü bir dil oldu- ğunun göstergesi bu... Eğitim aslında işin ayrıntısı. Asıl önemli olan meslektaşlarımızla tanışıp, yıllar- ca sürecek dostluğun ilk adımını atmak. Biz kendi aramızda teknik ve haber desteğinde bulunma kararı aldık. Buna da TRT ön ayak oldu tabii ki. Azerbaycan İlahe Şızlinskaya Radyo Space Program Yapımcısı Biz de 12 radyo kanalı var. Bunlardan ikisi devlet kanalı, diğerleri özel... Ben 4 yıldır İçtimai Radyo’da çalışıyorum. Her ülkenin kamu yayını yapan bir kanalı vardır. Azerbaycan’da bunu devlet kanalla- rı yapar. AzTV ve radyo bunlardan ilkidir. İçtimai ise Azerbaycan’da kurulan ikinci devlet kanalı. Radyomuzda müzik, edebiyat, haber, eğitim gibi bölümlerimiz var. 14 RADYOVİZYON

Ben konservatuvar piyano bölümü mezunuyum. ama Çuvaş dilinde bilgiler de aktarmak istiyoruz. 16 yıl konservatuvarda okudum. Bu nedenle mü- Çuvaşistan’da radyo kurabilmek için önce bir fir- zik bölümündeyim. Başlangıçta redaktör olarak ma kurmamız gerekiyordu. Firma adına radyoyu başladım işe. Şimdi başredaktörüm ve program oluşturabiliyorsunuz. Lisans ve sertifika işlemleri sunucusuyum. Kamu yayıncısı olduğumuz için de sonuçlandıktan sonra radyomuz açılabilecek. bizde diğer radyolardan farklı olarak Azeri Halk 2010 yılında frekansı ve vericiyi devreye sokarak Müziği çalınır. yayına başlamayı hedefliyoruz. Radyo kurma fikri Bizim milli servetimiz olan birkaç yıl önce doğmuştu. müzikler, hanendeler, aşık manileri Biz çalışmalarımızı sürdürürken yayınlarımızda ağırlıklıdır. Türkiye’den TRT’den böyle bir Yabancı müziğe de yer veririz. Genellikle reyting teklif gelince radyomuz için çok iyi ölçümlerinde ikinci ya da birinci radyoyuz. Bu- olacağını düşündük. Henüz radyomuz nun nedeni de Azeri milli müziğine yer veriyor kurulmadan eğitim almaya geldik. olmamız. Özel radyolar çoğunlukla Batı müziği çalar. İçtimai açıldığından beri Azeri Halkına ken- Bizim için çok güzel bir imkândır bu. Bilgi karşı- di müziğiyle ulaşabiliyoruz. laştırma ve yeni sistemleri öğrenme açısından… Şu dönemde en çok ihtiyacımız olan farklı ülkele- Yaklaşık 20 gün sürecek bu eğitim programına rin radyoculuk deneyimlerini paylaşmak. Burada geldiğim için çok memnunum. İçtimai ile TRT’nin 100 kişiyiz, çoğumuz dil problemi yaşamıyoruz. birçok ortak çalışması oldu bu güne kadar. Canlı Teknik terimler biraz zor geliyor ama ben notlar yayınlardan ya da sabah programlarındaki bağ- lantılardan TRT’nin çalışmalarını biliyoruz. Dünya- alıyorum. Örneğin Türkiye’de radyo yayıncılığının nın farklı bölgelerinden gelen meslektaşlarımızı 1927’de başladığını öğrendim, kısa dalga yayın- da TRT aracılığıyla tanıma imkânı bulduk. Onların larını… İnternet radyoculuğu nasıl olur, onları yayına bakışlarını, dünya görüşlerini öğreniyo- yazdım notlarıma. TRT’nin dört kanalı var. Bizim rum. Çok etkileşimli bir toplantı… Ben inanıyo- kuracağımız radyo, TRT Radyo 4’ün yapısı gibi rum ki buradaki her radyocu kendini daha da olacak. Bunları hep not alıyorum. Planlarımız çok. geliştirecek ülkesine döndüğünde. İnsanlara faydalı bilgiler aktaracağız. Çuvaşistan Valeriy Elmender Türkmenistan Hoca Saparov Radyo Tâvanlâh Türkmenistan Radyo TV Kurumu Müzik Yönetmeni

Çuvaşistan’dan üç kişilik bir ekiple geldik Türkmenistan’dan Aşkabat’tan 3 kişi Kemer’deki bu toplantıya. Özel bir radyo kurma geldik. Hepimiz radyocuyuz. Müzik aşamasındayız ülkemizde. yönetmeni olarak çalışıyorum. Şu an başkentimiz Şupaşkar’ın Bu eğitim çalışmasında Makedonya, Suriye, Irak, 500.000 nüfusu var. Bu nüfusa Pakistan ve Azerbaycan Türkmenleriyle karşılaş- karşılık 17 tane radyo istasyonu var. ma olanağım oldu. Bu karşılaşma ve eğitim için Onlar hem sadece müzik yayınlıyorlar hem de TRT’ye ve buraya gelmemi sağlayan Türkmenis- Rusça yayın yapıyorlar. Bizim amacımız ülkemizde tan Cumhurbaşkanı Berdimuhammedov’a çok Çuvaş dilinde yayın yapmak. Müzik elbette olacak teşekkür ederim. RADYOVİZYON 15

Özbekistan Ümithan Resul Kosova Muharrem Saragjolli Özbek’in Teranesi Radyosu Program Sunucusu Radyo Kosova ve Radyo Blue Sky Haber Muhabiri

Özbekistan’ın başkenti Taşkent’ten geliyoruz. Piriştineliyim. Piriştine Kosova’nın ikinci büyük Özbek’in Teranesi yani Özbek Melodileri adlı şehri… Ve Türkçe’nin yoğun olarak konuşuldu- radyoda çalışıyorum. Ben bu radyoda sunuculuk ğu bir şehir… İki kamu radyosunda çalışıyorum. yapıyorum. Radyo Blue Sky ve Radyo Kosova’da. www.fm101.uz web sayfasında da Savaştan hemen sonra radyoda internet yayınımız var. 2001’de yayın görev yapmaya başladım. Radyo da hayatına başladı radyomuz. savaştan sonra kuruldu. Ben ilk günden beri bu radyoda çalışıyorum. Üni- Yaklaşık on yıllık bir geçmişi var yani. Ben eko- versitedeyken teklif geldi. Ben Doğu Dilleri Üni- nomi haberlerini takip ediyorum. Haftada bir versitesi Filoloji Bölümü mezunuyum. Önce ha- de ekonomi programı yapıyorum. Yayın dilimiz berlere aldılar beni. Haftada iki Türkçe program Arnavutça… Ancak her gün iki saatlik Türkçe ya- yapıyorum. Şarkı aralarında cıngıllar kullandığım yınlarımız var. Türkçe yayınlar da müzik ve haber bir programım var. Sanatçılardan haberler veri- ağırlıklı. Genelde seminerlere katılırım. Çoğu da yorum, Türkçe şarkılar çalıyorum. Özbekistan’daki Avrupa’daydı. vatandaşlara ulaşmaya, bilgiler aktarmaya çalışı- Türkiye’de çok fazla eğitime katılamamıştım. yoruz. Duyduğum an sevindim tabii ki. TRT radyolarının Burada da radyo dinliyorum ve bizim kanalımızın nasıl çalıştığını, yayıncılık sistemlerini takip ede- teknolojinin hiç de uzağında olmadığını görüyo- biliyorum bu organizasyon sayesinde. TRT’ye çok rum. Demek ki yenilikleri takip edebiliyoruz diye teşekkür ediyorum. Türkçe konuşan devletlerden düşünüyorum. meslektaşlarımızla sohbet ediyor, yeni bilgiler öğreniyoruz. Bu gerçekten çok önemli… TRT’nin yaptığı bu organizasyon sürpriz oldu bizim için. Bu kadarını beklemiyorduk. Dünyanın Cezayir Mustafa Sohkal dört bir yanından meslektaşlarımız var. Türkçe Cezayir Devlet Radyosu Arapça Bölümü Müdür Yrd. öğretim kursları devam ediyor sabahları. Radyo- culuk eğitimi var. Kim nasıl çalışıyor, bunları ko- nuşuyoruz. Yeni bilgiler de öğreniyoruz elbette. Şunu söylemek istiyorum ama bu söylediklerimi kayıttan silmeyeceksiniz. Ben bir yabancıyım. Ya- bancı derken Özbekistan vatandaşıyım. Kelime dağarcığım çok zengin değil. Hatalı Türkçe ko- nuştuğum için özür diliyorum. Mehmet Haşim (Not: Ümithan Resul, temiz, anlaşılır dili ve akıcı Türkçesiyle verdiği bu röportajın ardından son cüm- lesini böyle tamamladı. Alçakgönüllü meslektaşı- Öncelikle misafirperverliğiniz için teşekkür ede- mızın ricasını kırmadık, bu sözlerini de yazıya dahil rim. Gazeteciyim ve Cezayir Devlet Radyosu ettik. Oysa Türkçesi ve tonlamaları bir TRT spikerin- Arapça Bölümü Müdür Yardımcısıyım. 7 sene- den ayırt edilemeyecek ölçüde başarılıydı.) dir bu meslekte çalışıyorum. İletişim bölümü 16 RADYOVİZYON

mezunuyum. Aynı zamanda Arap Edebiyatı Mısır Ahmet Abdo Saidahmet Trabiek okudum Cezayir Üniversitesi’nde. Cezayir Kurtu- TRT Arapça Bölümü Kahire Muhabiri luş Devrimi’nden sonra Mısır Cumhuriyeti bize kucak açtı ve 1950’lerde Cezayir’in Sesi Radyo- su gündeme geldi. Kurtuluştan önce Mısır’dan yayın yapıyordu bu radyo. Sonrasında Cezayir Devlet Radyosu kuruldu. Bugün Cezayir’in bütün illerinde radyo istasyonumuz var. 48 ilimizde yayın yapıyoruz. Mehmet Haşim Benim bu radyoda her gün yarım saatlik bir prog- ramım var. Siyasi yorumcular alıyorum, uluslara- TRT Kahire muhabiriyim. 2001 yılından beri TRT rası siyasi gelişmeleri ağırlıklı olarak konuşuyoruz. ile çalışıyorum. Türkiye’yi Arap dünyasına tanıt- Aynı zamanda haberleri hazırlıyorum ve iki haber mak ve Türkiye’de olup bitenleri Arap dünyasına bülteni sunuyorum. Cezayir Devlet Radyosu ulaştırmak benim görevlerim arasında. Radyonun dört dilde yayın yapar. Arapça, Fransızca, İngilizce çok büyük bir önemi vardır bizde. Gazeteden ve ve İspanyolca... uydu yayıncılığından çok daha önemlidir. Mısır’da radyoyu tercih edenler genellikle kültürlü ve seç- Haber ağırlıklı bir yayınımız var. Siyaset, eko- kin insanlardır. Biz de genellikle kültür, sanat ve nomi, kültür ve spor konularına yer veriyoruz. bilim konularında programlar hazırlarız. Eskiden Cezayir’in başta Türkiye olmak üzere dış ülkeler- Mısır’da şiir için özel çalıştaylar oluşturulurdu, in- le ilişkilerini değerlendiriyoruz haberlerimizde. sanlar gelip şiirlerini okurlardı, kültürlerini orada Radyonun yayın yaptığı dilleri daha kapsamlı yansıtmaya çalışırlardı. Şimdi radyo bu merkezle- hale getirmek istiyoruz. Başta Türkçe yayın yap- rin misyonunu sürdürüyor. Türkiye’nin Arap dün- mayı amaçlıyoruz. yasıyla ilişkisi çok eskilere dayanıyor. Son seneler- Devletimizdeki sorumlulara TRT’nin hazırladığı de Türkiye’nin Arap insanının yüreğinde başka bir bu kursun ne kadar önemli olduğunu anlattım yere sahip olduğunu söyleyebilirim. Çünkü Arap ben, buraya gelmeden önce. dünyasının sorunlarıyla yakından ilgileniyor. Bu görüşmemiz münasebetiyle de bu kursu hazır- TRT ile Cezayir Devlet Radyosu’nun ilişkilerinin layan TRT’nin büyük bir iş başardığını söylemek güçlenmesine olanak sağlayacak bu eğitim. Bu- istiyorum. İki açıdan… İlki Türkçe konuşanların radan da haberler aktarıyorum radyoya. Katılım bir araya getirilmesi açısından. TRT dünyanın dört açısından en kapsamlı kurs olduğunu söyleyebi- bir yanına dağılmış Türkçe konuşan insanları bir lirim. Zamanlaması da çok güzel ayarlanmış. araya getirdi. Şivelerimiz ayrı olsa da ortak bir dil Güzel bir mevsimde buradayız. yakalamayı başardık. Diğeri ise Türkçe bilmeyen- ler açısından. Türkçe öğrenmeye teşvik eden bir Uluslararası ilişkilerde de olumlu çalışma. Türkiye uygarlık ve kültür olarak Mısır’da sonuçlar doğuracağına inanıyorum. önemli bir ülkedir. Mısır’da 5 üniversite var Türk- Türkiye’nin Arap ülkelerine yönelik bir açılımı var. çe öğretim yapan. Radyo bu sayede iki ülkeden Arap ülkelerinin bir araya getirilmesi bu anlam- yatırımcıları da bir araya getirebilir. Böylece eko- da da etkili oldu. Türkçe kurslarında Türkçe öğ- nomik açıdan da bu kursun önemli bir adım ol- renmek için çaba harcıyorum. Çünkü bu dili bil- duğunu söyleyebilirim. Radyo dostluk köprüsü mezsem, karşımdakilerle de anlaşamayacağımın konumunda… Özellikle Türkiye ile Arap dünyası arasındaki ilişkilerin güçlenmesi açısından önemli farkındayım. TRT deneyimli bir kurum, köklü bir bir rolü var. Bu kursun her yıl yapılmasını temenni tarihe sahip. Olgunlaşmış ve oturmuş bir sistemi ederim. Bu yıl biz bir araya geldik ve neler yapa- var. Deneyimlerinin bizim için çok faydalı olaca- bileceğimizi görüştük. Gelecek yıl katılımcıların ğına inanıyorum. neler yaptıklarının gözden geçirilmesi yayıncılık • Cezayir ve Mısır röportajlarındaki çeviri için Irak Türk- açısından faydalı olacaktır. Buradaki katılımcıların meneli Radyosu yapımcısı Mehmet Haşim’e teşekkür birebir iletişimi devam etmeli. Böyle bir kursu dü- ederiz. zenleyenlerin ellerini sıkmak istiyorum. RADYOVİZYON 17

Kazakistan Aliya Nurmişeva Radyomuz Türkçe yayın yapmıyor ama Türkçe Kazak Devlet Radyosu Program Yapımcısı müzikler çalıyoruz. Türkiye’den haberler aktarıyo- ruz. Ancak bu yayınlar Boşnakça. Çünkü Türkçe yayın yaparsak bunu anlayabilecek dinleyici sa- yımız çok az. Öğrenciler, öğretim elemanları var sadece. Eğitim, spor, din, kültür programlarımız var. 24 saat yayın yapıyoruz. Yayınlarımız ağırlık- lı olarak canlı… Ben 6 Mayıs etkinlikleri için de gelmiştim Türkiye’ye. Bu eğitim programında 26 ülkeden 100’e yakın meslektaşımla tanışma fırsatım oldu. Burada yeni yayıncılık sistemlerine tanık oluyorum. Öğrendiklerimi de ülkeme dön- düğümde mutlaka uygulamak istiyorum. Öncelikle davetiniz için çok teşekkür etmek istiyorum. Burada Türk dilinde yayın yapan ve Yunanistan Cengiz Bodur Batı Trakya Gümülcine JOY FM Sahibi Türkçe konuşan ülkelerden gelen meslektaşla- rımızla bir arada bulunmak mutluluk verici. Ben Kazak Devlet Radyosu’nda çalışıyorum. Haftada bir gün yarım saat Türkçe program hazırlıyor ve sunuyorum. Kazak Radyosu eğitim, haber, çocuk, gençlik programları üreten bir devlet radyosu. Kazakistan’ın en büyük radyosudur.

TRT’nin düzenlediği bu eğitimi sadece bir hoca ile öğrencilerin iletişimi değil daha çok farklı ülke- lerden gelen yayıncıların mesleki deneyimlerini tartışmaya açmaları olarak özetleyebilirim. Bu ba- Yaklaşık 1992’den beri 24 saat Türkçe yayın ya- kımdan oldukça ilginç benim için. Herkes kendi pıyoruz. 1 kilovat gücündeki vericilerimizle Gü- ülkesinde nasıl bir radyoculuk anlayışı olduğunu mülcine ve çevre köylerine ulaşıyoruz. Ayrıca son anlatıyor. Mesleki deneyimleri paylaşma açısın- dört-beş yıldan beri de sesimizi internet üzerin- dan çok güzel düşünülmüş bir etkinlik. Ben bura- den tüm dünyaya duyuruyoruz. Yayınlarımız mü- ya TRT Radyosu ile Kazak Devlet Radyosu arasında zik ağırlıklı. bir bağ kurmak amacıyla geldim. TRT muhabir- lerinin seslerini Kazak Radyosu programlarında Canlı yayınlarımız arasındaki sabah duyurmak istiyorum. Zaten burada bütün radyo programlarımız eğitim, sağlık, kültür temsilcileriyle röportajlar yapıyorum. Kazakistan’a ve magazin konularını içeriyor. gönderiyorum kısa süre sonra da yayınlanacak. Bu programlarımız kadın dinleyicilerimize yöne- Siz de böyle bir eğitim için çok güzel bir mekân lik. Sonraki saatlerde istek programlarına yer ve- seçmişsiniz. Türkiye’nin turizm açısından en güzel riyoruz. 1992’de biz bir radyo kurma fikriyle yola yerlerinden biri… Yani eksik hiçbir şey yok. çıktığımızda bazı güçlüklerle karşılaştık. Frekans Bosna Hersek Amela Jordomoviç almak için dilekçe sunduğumuzda bazı sıkıntılar Bosna Radyo 1 Program Yapımcısı oldu. Ancak daha sonra yavaş yavaş aştık bu güç- lükleri. Şu anda sıkıntısız devam ediyoruz. Benim her Perşembe 16.00-18.00 arası politik içerikli bir programım var. Bölgenin politik sorunlarını ele alıyoruz bu programda. Buraya gelmekle çok mutlu hissettim kendimi. Dilerim her yıl böyle bir çalışma yapılır. Tanımadı- ğım meslektaşlarımla tanışıp, kaynaşıp birbirimizin yayıncılık anlayışlarından haberdar olma fır- satı bulduğum için gerçekten mutluyum. TRT’yi ayrıca kutlamak istiyorum. 18 RADYOVİZYON

Yunanistan Halit Halil İbram Pakistan Laeeq A. Toor Batı Trakya Gümülcine Radyo City Sahibi Pakistan Yayın Kurumu

Batı Trakya’nın Gümülcine şehrinde 1992’den beri Pakistan’da 1947’den beri yayın kurumları mevcut. radyo işletmeciliği yapıyorum. Radyo City’nin Bugün Pakistan Yayın Kurumu dışında çok sayıda sahibiyim. Aynı zamanda Genel Sorumlusu ve radyo istasyonumuz var. Pakistan’ın küçük büyük program yapımcısıyım. bütün kentlerinde özel radyolar FM bandından müzik yayını yapıyor. Ben televizyon çalışanıyım 24 saat Türkçe yayın yapıyoruz. Radyonun baş- ama televizyonu radyodan ayrı tutmamak gerek. langıç yıllarında Türkçe yayın konusunda bazı so- Özellikle uydu yayıncılığı ile ilgili bilgiler almak ve runlarımız vardı elbette. Her ne kadar çok ortaya ses üzerine yapılan çalışmaları görmek bizim için çıkmasa da… çok önemli. O nedenle TRT’nin Kemer’de düzen- Bu durum günden güne giderildi. Şimdi de mü- lediği bu eğitim çalışmasına katılabildiğim için zik ve eğitim ağırlıklı yayınlarımızı bölgesel olarak memnunum. sürdürüyoruz. Gümülcine’de 120.000 kişi Türkçe Irak Mehmed Haşim konuşuyor. Batı Trakya Türkleri mübadele dışı Türkmeneli Radyosu Program Yapımcısı kalmıştı 1924’de. İstanbul’da yaşayan Rumlar’a karşılık Batı Trakya Türkleri de Yunanistan’da bıra- kılmıştı. Biz o neslin devamıyız.

Yaşamımızı Avrupa’da, Yunanistan’da sürdürü- yoruz. Batı Trakyalı vatandaşlarımızın 400.000’e yakın bir kısmı da Türkiye’de yaşıyor. Onlar da yayınlarımızı internet üzerinden takip edebiliyorlar. İnternet sayesinde yayın alanımız epey geniş. Mesela Avustralya’da derneklerimiz var Batı Trak- ya Türklerinin bir araya geldiği dernekler. Onlar da merak ediyor ve dinliyor, Amerika’dan da din- Türkmeneli Radyosu’nda program yapımcısıyım. lendiğimiz biliyoruz. Irak’ta radyo ve televizyonumuz tam gün Türkçe yayın yapıyor. Bunun yanında yöremiz Arap yö- Burada güzel bir etkinlikle resi olduğu için Arapça haberlere de yer veriyo- karşılaştık. Öncelikle Türk dünyası ruz. Kimi zaman Araplara yönelik yayınlarımız da radyo yayıncılarını tanıdığımız için oluyor, kamuoyuna Türkmenlerle ilgili durumu mutluyuz. Ki tanışmamıza imkân anlatmak için zaman zaman Arapça bilgi ver- yoktu eğer TRT böyle bir eğitim meyi tercih ediyoruz. Ama normalde yayın dilimiz Türkçe’dir. Bizim kendimize özgü bir şivemiz çalışması yapmasaydı. Aldığımız vardır. Şivemiz daha çok Azerbaycan şivesine ya- derslerin de bundan sonraki kındır. Ancak edebi, yazı ve yayın dilinde Türkiye çalışmalarımızda çok yararlı olacağını Türkçesini kabul ettik. düşünüyorum. Önce anavatanımız 2003 senesinden sonra okullarımızda da Latin Türkiye’ye sonra da TRT’ye çok alfabesiyle Türkiye Türkçesi okutulmaya başlan- teşekkür ediyorum. dı. O yıla kadar Osmanlı alfabesi devam ediyor- RADYOVİZYON 19 du bizde. Biliyorsunuz Osmanlı’da Arapça’nın her gün 18 saat yayın yapılıyor, büyük oranda ağırlığı vardır. Bu bazı yörelerde devam ediyor. Türkçe… Bir kısmı Farsça… Yayınlarımız 10 mil- Türkmeneli Radyosu da 2003’te yayınına başladı. yon insana ulaşabiliyor. Uydu aracılığıyla da bü- 2003’ten önce Türkmenler için bir radyo ya da tün dünyaya yayınımız var elbette. İran’da otuz televizyon yoktu. Sadece Arap kanalları içinde milyona yakın Türk yaşıyor. Çoğu Azeri ve Türk- iki saatlik Türkmence yayınlarımız olabilirdi. Bu men kökenli… yayın bizim hür irademizle doğmuştur. Şimdi ise Ben 57 yaşındayım. Yıllarca sıkıntılar yaşadık, çetin Türkmeneli radyo kanalı ve Türkmen FM uydu- dönemlerden geçtik. Kendi dilimizi konuşamadı- dan Türksat’tan yayın yapıyor, bir de Araplara da ğımız zamanlar olmuştu. TRT’nin bize sunduğu ulaşabilmek için Nilesat’ı kullanıyor. Büyük çap- bu imkânı rüyamda görsem inanmazdım. Uy- ta ilgi var yayınlarımıza. Çünkü bir tarafsızlık söz konusu… Türkmeneli Radyo kanalında haberler gurları, Kırgızları, Azerileri bir arada görebileceği- doğru ve tarafsız aktarıldığı için ilgi çekiyor. Bu- mi hayal bile edemezdim. Bosna’yı, Kazakistan’ı, nun yanında Suriye’deki kardeşlerimiz de haber- Makedonya’yı bu sayede tanıdım. Hepsiyle anla- leri bizden alıyorlar. Çünkü Suriye’de 24 saat Türk- şabiliyoruz. Yine de bir ortak dile ihtiyacımız var. çe yayın yapan bir kurum yok. Biz iki farklı kitleye Bu tür eğitim çalışmalarının devamının gelmesi- hitap ediyoruz. Irak içindeki Türkler ve dünyanın ni isterim. başka bölgelerindeki Türkler… Bazı programları- İran Nadir Hamidi Shefig mızda Irak sınırları içinde yaşayan Türklerin şivesi- Tebriz Televizyonu Yönetmeni ni kullanmayı tercih ediyoruz. Haberlerimiz ise Türkiye Türkçesiyle. Ben altı yıl radyoda hem redaktör hem de ses yönetmenliği yaptım. Sonra televizyona geçtim, Çünkü Azerbaycan, Kırgızistan, yönetmen ve redaktör olarak. 28 yıldır yayıncı- Türkmenistan ve diğer Türk yım. Televizyonda ses stüdyosunu kurdum. Ses dünyasındaki insanlar da bizi takip ve film üzerine çalışıyorum. Böyle bir eğitim ça- ediyor. lışmasının olduğunu öğrenince çok sevindim. 26 TRT gibi bir kurumun hazırladığı bu çapta bir ülkeden gelen meslektaşlarımızla mesleki dene- eğitime davet edilmek bizim için onur olmuştur. yimlerimizi paylaşıyoruz. Gelecek sene bu çalış- Bütün dünyadan Türklerle tanışmak da ayrıca masının sürmesini ben de istiyorum. önemli… Bunun ödülünü biz gelecekte görece- Kırgızistan Osman Tulanov ğiz. Örneğin Yunanistan’daki meslektaşımız bizim Kırgız Türk Manas Üniv. Manas Radyosu Ses Mühendisi Avrupa’daki sesimiz olacak. Komşumuz Suriye’yle bağlantılarımızı güçlendireceğiz. Meslektaşları- mızla iletişimi sürdüreceğiz.

İran Khalid Orucalipur Tebriz Radyosu Kafkas Masası Muhabiri

12 yıl önce Kırgızistan’ın Bişkek şehrinde Kırgız- Türk Manas Üniversitesi’nde Manas Radyosu’nu Nadir kurduk. 12 yıl önce başladım ben de radyoda Hamidi Khalid çalışmaya. Yayınlarımızın %50’si Türkçe %50’si Shefig Orucalipur Kırgızca… 24 saat yayın yapıyoruz. 12 saat ara- 1976 yılında Tebriz Radyosu yayına başladı orta lıksız Türkçe yayın yapmasak da gün içinde den- dalgada. O dönemde Afrika’dan Moskova’ya ka- geli olarak saatlere dağıtıyoruz. Kırgızistan’da iki dar dinlenebiliyordu. İran Devrimi’nden sonra tane devlet radyosu var, on beş civarında da özel haber merkezinde muhabir ve redaktör olarak radyo… Hepsi FM bandından yayın yapıyorlar. çalışmaya başladım. Bugün Tebriz Radyosu’nda Türkçe yayını sadece biz yapıyoruz. Ben Manas 20 RADYOVİZYON

Radyosu’nda ses mühendisi olarak çalışıyorum dece Tataristan sınırları içinde değil elbette. Kısa ama kendi programlarım da var. Müzik eğlen- süre önce Eskişehir’in Osmaniye kasabasında ce türünde bir program hazırlayıp sunuyorum. yaşayan Tatarlarla da görüşmeler yaptım. Tatar- Radyo kanalımızda siyaset ve reklam programları lar nerede, nasıl yaşıyorlar. Bu konular üzerine dışında bütün program türleri mevcut… Sosyal yazıyorum. içerikli programlar, kültür-sanat yayınları, Türk ta- Tataristan’dan 5 kişi geldik bu eğitim çalışmasına. rihi ve Türk Sanat Müziği içerikli programlarımız Televizyon, radyo, dergi ve gazete çalışanları ola- var. Bizim İletişim Fakültesi öğrencileri bu radyo- rak… Buradaki eğitim radyo ağırlıklı ama gazete- da pratik yapma olanağı buluyorlar. Manas Üni- cilik açısından da çok önemli bilgiler alıyorum. Di- versitesi mezunu öğrencilerimiz arasında BBC’de ğer ülkelerden gelen arkadaşlarla konuşup, Türk çalışanlar var. Profesyonel olarak radyoculuk yapı- kültürü üzerine bildiklerimizi paylaşabiliyoruz. yorlar. Öğrencilerimizin hazırladığı programların yanında bakanlıklardan ya da başka kurumlardan Tuva Cumhuriyeti Sayona Salchak gelenlerin yaptığı programlarımız da var. Kırgız – Tuva Devlet Radyo ve TV Kurumu Radyo Bölümü Bşk. Manas Üniversitesi’ndeki profesörler de program hazırlayıp sunuyorlar.

Manas Radyosu’nun dinleyicisi oldukça fazla… Biz Kırgızistan’ın en çok dinlenen dördüncü radyosuyuz. Geçtiğimiz yıllarda yapılan bir kamuoyu araştırmasıyla bu sonuçlara ulaştık.

TRT Kurumu’nun bu eğitim çalışması çok iyi bir adım. 26 ülkeden meslektaşlarımızı görmek Aydys Küzhuget memnuniyet verici. Dünyada yapılan çalışmaları takip edebiliyoruz bu sayede… Bu çok etkileyici… Dersler de çok tatmin edici. Çoğunlukla Tuva Cumhuriyeti’nde Radyo Tuva bir devlet kafamızda dönüp duran bilgileri derli toplu ala- radyosudur. Ben radyo bölümünün başkanıyım. biliyoruz. Buradaki çalışmaların sonucunda bir Radyomuzda şu an Türkçe yayın yapılmıyor fakat internet sayfası oluşturma fikri doğdu benim ak- radyonun dinlenme alanı çok geniş. Gerek şehir- lımda. Bu sayfaya her ülke kendi haberini ve mü- lerde olsun, gerek köylerde çok sayıda dinleyici- ziklerini yükleyebilir ve bu site aracılığıyla birbiri- miz var. mizle haberleşmeyi sürdürebiliriz. TRT Kurumu’na Biz çok uzaktan geldik. Tuva şu an teşekkür ediyorum Kırgız radyocuları adına... Bu çalışma son olmasın. Her sene bir başka ülkede karlar altında. Gecikmeyle ulaşabildik yapılarak sürmesini diliyorum. Kemer’e. 33 derece sıcaklığa gelmek güzel bir duygu. Tataristan Alsu Hasanova Vatanım Tataristan Gazetesi Kültür-Sanat Haberleri Md. Çok iyi hazırlanmış bir organizasyonla karşılaştık burada. Bu kadar çok sayıda radyocuyla ilk kez tanıştık. TRT çok yönlü bir kurum. Radyo olarak da çok büyük imkânlara sahipsiniz. Bunu payla- şıyor olmanız bizim bilgilerimizin artmasını sağlı- yor. Kurumlar arası işbirliği yapabilme imkânı da buldum diyebilirim. Yaptığımız programlarımızı paylaşmak uluslararası iş tecrübemiz açısından da önemli olacak. Türkçe bilmeme zorluğu yaşı- yorum fakat çevirmen arkadaşım sayesinde ko- nuları anlayabiliyorum. Gelecek yıl böyle bir top- lantı yapıldığı takdirde ben de Türkçemi ilerletip 9 yıldır Tataristan’ın devlet gazetesi olan Vatanım gelmek istiyorum. Tataristan’da çalışıyorum. Kültür-Sanat Haberle- ri müdürüyüm. Tatar kültürü üzerine makaleler • Çeviri için Tuva Radyosu tercümanı Aydys Küzhuget’e yazıyorum, Tatarlarla röportajlar yapıyorum. Sa- teşekkür ederiz. RADYOVİZYON 21

Suudi Arabistan Krallığı Biz üç kişi geldik bu eğitim çalışmasına. Haberi Muhammad Yusuf M. Tursun ilk duyduğumda Türk dilini konuşan ülkelerin Cidde Radyosu Doğu Türkistan Bölümü Başkanı temsilcileriyle deneyim paylaşacağımdan dolayı çok mutlu oldum. Burada hayal ettiğimden daha fazlasıyla karşılaştım. TRT 26 ülkeden 100’e yakın yayıncıyı bir araya getirerek bir önderlik yaptı. Her yıl bir başka ülkede bu tür bir eğitim ve toplantının yapılmasını isterim. Eğitim sırasında Türk dili ile ilgili dersler alıyoruz. Cidde Radyosu 1960’larda kuruldu. Türkistan bö- Bu bizim için çok önemli. Türkiye Türkçesinin lümü ise 1982’de… Ben de 2002’den bu yana bu standart bir dil olmasına ihtiyacımız olduğunu bölümde görev yapıyorum. Radyomuzda dini düşünüyorum. Bunun yanında yayıncılıkta bazı programlar, sosyal ve kültürel programlar ve bilgi eksik noktalarımız var. Mesela röportaj teknikleri yarışmaları yapılıyor. konusunda… Buradaki eğitimde bu konuda da Yayınlarımızı Doğu Türkistan, bilgilendiriliyoruz. Deneyim ve bilgimizi arttıra- rak ülkemize döneceğiz. Ve bizimle paylaşılan Kazakistan, Özbekistan, Afganistan ve mesleki bilgileri kendi yayınlarımızda da uygula- diğer Türk Cumhuriyetleri dinliyor. yacağız. 22 RADYOVİZYON Toplantıları

Radyo programlarının planlaması ve koordinasyonu, radyoların koordinasyon toplantılarında yapılır. TRT’nin en köklü geleneği arasında yer alan bu toplantılarda radyolarımızdaki programlar, postaların kimliklerine uygun olarak tek tek ele alınıp değerlendirilir.

Çağlan Tankur Yörümez TRT Radyo Dairesi Bşk. Yapım Planlama ve Değer. Md. Koordinasyon

Yıllardır sürdürülen bu toplantıların amacı, radyo programlarının, yayın ilkelerine uygun şekilde değerlendirilip dinleyici eğilimlerine göre yer- leştirilmesidir.

Planlama yayıncılıkta esastır; çünkü planlamanın işlevi alttan üste doğ- ru belirlenen eğilimin en üst düzeyde şekillenmesidir. Koordinasyon toplantıları bu yanıyla “Genel Kurul” a benzetilebilir. Yani bir yıl boyunca yayınlanacak programlarla ilgili ayrıntılar bu Genel Kurul’da kararlaştırı- lır. Basımı yapılıp dağıtılacak olan “Yapım Uygulama Talimatı”nda Genel Kurul niteliğindeki koordinasyon toplantısında alınan kararlar esas teş- kil eder. İki yıldır yeni bir anlayışla koordinasyon toplantısı çok geniş katılımlı olarak düzenlenmektedir. Bir programda emeği geçen herkesin mümkün olduğunca bu toplantılarda temsil edilmesine çaba sarf edilmektedir. Bu yıl, geçen yıldan biraz daha farklı olarak Merkez Radyolar arasında bir Radyoda görev dağılımına gidilmiş ve radyoların ağırlıklı şekilde yapımını üstlendi- ği postalara yaklaşık olarak şekil vermesine de imkân tanınmıştır. RADYOVİZYON 23

Herhangi bir sorumluluk üstlenme anlamına gelmeyen bu görev dağılımında amaç radyola- rın yapım imkânlarının en sağlıklı şekilde yayın akışlarına yansımasını sağlamaktır. Böylece radyolar sahip oldukları potansiyellerini en doğru anlamda değerlendirmeye yönlendirilmiş ol- maktadır. Buna göre Radyo-1, Radyo-3, TRT Türkü ve Kent Radyosu niteliğindeki Ankara Radyosu’nun da yayın akışını şekillendirme görevi TRT Ankara Radyosu’nundur. yolarımızın yayınları oluşturacaktır. Bu bir bakıma Radyo-4 ortak yayın zemini gibi de- Bunun yanı sıra İstanbul ve İzmir Radyolarıyla iş- ğerlendirilebilir. Verici ağımızın yeterli hale birliği içinde diğer postalara da katkı sağlamayı gelmesi durumunda TRT Nağme, TRT Türkü ve sürdürecektir. TRT FM’e önemli bir katkı sağlama- Radyo-4, yıl içinde yeniden değerlendirmeye sının yanı sıra TRT Nağme’nin yayın akışını şekil- alınacaktır. lendirme görevi İstanbul Radyosu’nundur. TRT Türkü, TRT Nağme ve Radyo-3’e katkı sağlaması- Bu yıl, Dış Yayınlar Dairesi bünyesinde bulunan nın yanında Radyo-2 yani TRT FM’in yayın akışını Türkiye’nin Sesi Radyosu (Türkçe), Yabancı Dil şekillendirme görevi, bu postadaki yapımların Yayınları ve TRT Avrupa FM başta olmak üzere önemli bir kısmını üstlenmesinden dolayı İzmir Radyo-6 yayınları da koordinasyon toplantısında Radyosu’ndadır. ele alınmıştır. Bunun bütün radyo yayınlarının Antalya, Çukurova, Erzurum, GAP Diyarbakır ve birlikte değerlendirilmesi açısından önemli bir Trabzon Bölge Radyolarının yayın akışları geçen adım olduğu söylenebilir. yıldan biraz farklılık göstermektedir. Bölgedeki Koordinasyon toplantısında önde dinleyici eğilimlerinin esas alındığı bölge radyo- larının yayın akışları yine Radyo-4 postası içinde tutulan düşünce her kesime ulaşma değerlendirilmektedir. Bölge radyolarının 09.00- ve imkânların mümkün olduğunca 12.00 saatleri arasında bölgesel, kendilerine ay- verimli kullanılmasıdır. rılan 1 saatlik dilim içinde de ulusal yayına katıl- Bundan sonraki koordinasyon toplantılarında maları planlanmıştır. radyoların yapım ve yayın imkânları göz önünde Geçen yıldan farklı olarak 2010 yılında Radyo-4 bulundurularak üstlenecekleri görevlerde deği- postasını TRT Türkü, TRT Nağme ve bölge rad- şikliğe gidilmesi mümkündür. 24 RADYOVİZYON 41 Kere Maşallah

TRT Trabzon Radyosu kurulalı kırk bir sene olmuş. Resmî açılış tarihi 1 Aralık 1968. Ama deneme yayınları Mayıs ayında başlamış. İlk kurulduğunda bir il radyosu; on yıl sonra, 1 Kasım 1978 tarihinde orta dalga vericisi devreye girince, Trabzon Bölge Radyosu adını alıyor.

Yiğit Yavuz Prodüktör

Binden fazla radyonun karasal yayın yaptığı; televizyonların ve internet siteleri- nin bu kadar çok sayıda olduğu, bilgiye ve kültürel kaynaklara ulaşmanın inanıl- maz derecede kolaylaştığı günümüz Türkiyesinin gençlerine, kırk bir yıl önce bir Anadolu kentine radyo kurulmasının nasıl büyük, nasıl önemli bir olay olduğunu anlatmak mümkün mü? O tarihlerde ülkemizde televizyon yayını yoktu. Radyo ise İstanbul, Ankara, İzmir ve Erzurum illerinde bulunuyor, ancak bu illerin çev- resinde net dinlenebiliyordu. Doğu Karadeniz illeri sadece Ankara Radyosu’nu, uzun dalgadan zar zor dinleyebiliyordu.

İşte o günlerde Trabzonlular, avukat Kemal Yılmaz Bayraktar’ın başkanlığında bir dernek kuruyor: “Trabzon İli Bölge Radyosu Kurma Derneği”. Trabzon’da bir radyo kurulmasının gerekliliğini izah eden bir rapor hazırlıyorlar. Ama bu iş kolay değil; radyo pahalı bir yatırım, ülke fakir. 1967 bütçesine, Trabzon’a radyo kurulması için 500,000 lira ödenek konuyor. Bu arada 300 kilovat gücündeki vericisiyle TRT Trabzon Radyosu’na Radyosu’na Trabzon Çukurova Radyosu yayına hazır hale getiriliyor, Adana İl Radyosu da Mersin’e naklediliyor. Bu radyodan açığa çıkan 2 kilovat gücündeki vericinin, Trabzon’a taşınması kararlaştırılıyor. Bunun üzerine Trabzon’da radyo kurulması için çalış- malar hızlandırılıyor; radyo hizmet binası olarak, Fatih Parkı karşısındaki, Trabzon Belediyesi’ne ait üç katlı bir apartmanın ikinci ve üçüncü katları kiralanıyor. Bina- nın üçüncü katındaki bir yatak odası, penceresi tuğlayla örülüp, duvarlara basit ses yalıtımları uygulanarak, stüdyo haline getiriliyor. Hemen yanındaki misafir salonuna da verici yerleştiriliyor. Verici cihazlarının binanın dışından üçüncü kata çekilip, pencereden içeri sokulmasını, Trabzonlu- lar ilgiyle izliyorlar.

Gelin görün ki, iş bu kadarla bitmiyor tabii. Rad- yoya eleman bulmak büyük sorun olduğu gibi, binaya telefon bağlanması, teleks çekilmesi bile, ülkemizin o günkü şartlarında, bin bir zorlukla gerçekleştirilebiliyor.

Trabzon Radyosu’nun İlk Yayınları Radyonun nihayet deneme yayınlarına başlama- sına, mahalli basında geniş şekilde yer veriliyor. O ilk günlere ait ses kayıtları elimizde olmasa da, radyonun ilk yıllarında burada muhabir olarak görev yapan, 80’li yıllarda bu kez Trabzon Bölge Radyosu Haber Müdürü olarak 18 sene çalışan Radyonun ilk yayın şefi olan, daha sonra program Nejat Toprak, “Ben TRT’deyken” adlı kitabında bu şefliğine ve radyo müdürlüğüne atanan İlhan yayınlarla ilgili bilgileri aktarmış. Zaten bu yazıyı Sancar’ın aktardığına göre, o zaman diliminde da, onun çalışmasından had safhada yararlana- radyo personeline gösterilen ilgi, şimdiki ses sa- rak hazırladık; kendisine çok teşekkür ederiz. İlk natçıları ya da film yıldızlarına gösterilen ilgiye yayınla ilgili olarak şunlar aktarılmış: benziyordu. Sancar, “Halk bizi yolda gördüğünde, ‘Bunlar TRT’de çalışıyor…’ diye kendi aralarında İki kilovatlık vericiden, önce “Yavuz geliyor Yavuz, fısıldaşıyorlardı” şeklinde anlatmış o günleri. denizi yara yara” türküsü duyuluyor; sinyalin ar- dından İstiklal Marşı çalınıyor ve ilk anonsu Erol Daha çok Ankara’dan otobüsle gönderilen Tokay yapıyor: bantların yayınlandığı bu dönemde, her yayın büyük ilgi görüyor, “Arkası Yarın”lar, “Mikrofonda “Burası, 202 nokta 2 metre 1484 Tiyatro”lar, istek programları merakla bekleniyor- kilohertz üzerinden yayın yapan du. Ana haber bültenleriyle, saat 21’de yayınlanan Trabzon İl Radyosu… Günaydın sayın “24 Saatin Olayları” bülteninin büyük bir dinleyi- dinleyiciler…” ci kitlesi vardı. Trabzon Radyosu’nun ilk kadrolu spikerleri, Mehmet Canan ve Kemal Akaydın’dı. İlk programda Cemile Cevher’den türküler yayın- Bunlara daha sonra Gülten Özpeker, Asım Güzel, lanıyor. Yayını daha sonra spiker Müberra Yetkin İzzet Göldeli ve Mehmet Akarca eklendi. Radyo- yürütüyor. Radyo ilk açıldığında, personeli sade- nun ilk günlerinde burada geçici görevle çalışan ce altı kişi: teleks operatörü Hilmi Taşköprü, ilk spiker alma Şerafettin Süer: Radyo Müdürü denemelerini şöyle aktarmış: İlhan Sancar: Yayın Şefi “Trabzon’dan spiker alınması için sınav açılmış, Hâki Özgün: Baş Teknisyen sınava 50 kişi başvurmuştu… Ankara’dan teleks- Selahattin Gürkçü: Teknisyen le geçilen haber metinlerinden birini ilk adaya Mehmet Guruca ve İbrahim Emanet: Odacı. verdim. Haber, ‘Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağ- layangil…’ diye başlıyordu. Ancak, sınava giren Radyonun yayına başlamasıyla, Trabzonlular bü- aday bunu, ‘DİŞİŞLERİ BAKANI’ diye okudu ve yük coşku yaşıyor. Halk radyo binası önünde top- kaybetti… Sonra gelen adaylardan 49’u da aynı lanarak, sevinç ve sevgi gösterisinde bulunuyor. hatayı yaptılar. Trabzon İli Bölge Radyosu Kurma Derneği Başka- nı Kemal Yılmaz Bayraktar, sonradan o güne iliş- Hepimiz, umut ve heyecanla 50’nci ve son ada- kin duygularını şu cümleyle anlatıyor: yı beklemeye başladık. Çünkü bu aday, Trabzon Lisesi’nde edebiyat öğretmeniydi. Jüri pür dikkat “O gün duyduğumuz bahtiyarlık, bekliyor… ‘Oku’ işaretiyle başlıyor; ‘DİŞİŞLERİ BA- Amerikalıların Ay’a insan indirdiği KANI İhsan Sabri Çağlayangil’ diyor ve o da kay- günkü kadar büyük bir bahtiyarlıktı.” bediyor.” 26 RADYOVİZYON

Bölge Radyosuna Dönüşüm yapmaya başladı. Programların birçoğu Radyo- 1’le ortak yayınlanırken, bölgesel programların 1973 yılı yatırım programında, Karadeniz’e yayın oranı düştü. Yayınlar uzun süre böyle devam et- yapmak üzere, Trabzon’da, 300 kilovat gücün- tiyse de, 6 Ocak 1992 tarihinden itibaren, yeni- de orta dalga radyo vericisi kurulması kararı yer den “bölgesel yayın”a dönülmesi kararlaştırıldı. almıştı. Bostancı köyünde kamulaştırılan 47 dö- nüm arazi üzerine, altyapı ve verici istasyon bi- 1996 yılında Ticaret ve Sanayi Odası binasının en nası inşaatına 1977 yılında başlandı. Ve Trabzon üstteki dört katına taşınan Trabzon Bölge Radyo- Radyosu, 11 Aralık 1978 tarihinde orta dalga 954 su, beş yıl da buradaki yetersiz koşullarda görev kilohertz üzerinden resmen yayına başladı. Artık yaptıktan sonra, 18 Mart 2001 tarihinde, 1987’de radyo sadece Trabzon’da değil, tüm Doğu Kara- kamulaştırılmış Söğütlü mevkiindeki araziye inşa deniz illerinde dinlenebilecekti. 1980 yılında da edilen “TRT Trabzon Prodüksiyon Merkezi”ne ta- ilk Bölge Müdürü olan Abdullah Yazıcı buraya şındı. atandı. Bu yeni hizmet binamızda, iki radyo stüdyosu, Kadronun genişlemesiyle mevcut bina yetersiz bir televizyon stüdyosu, teknik ölçü-bakım atöl- kaldı; uzun uğraşlar ve “bina bulunamazsa radyo- yesi, idari birimler, misafirhane, yemekhane gibi nun Samsun’a taşınacağı” söylentileri sonucunda, bölümler bulunuyor. 25 Haziran 2008’de yapılan zamanın Belediye Başkanı Hasan Melek’in çaba- kanun değişikliğiyle TRT’nin bölge müdürlükleri larıyla Maraş Caddesi 30 numaradaki bina, TRT’ye kaldırıldı, bunların yerine müdürlükler ve haber tahsis edildi. Radyo, Bölge Müdür Vekili Nevzat büroları kuruldu. Yayıncılık şevkimiz ve anlayı- Balım zamanında bu yeni binaya taşındı ama bi- şımızda ise bir değişiklik olmadı. TRT Trabzon nanın üst katındaki inşaat yaklaşık bir buçuk yıl Radyosu, Haber Müdürlüğü’nde görevli arkadaş- sürdü. Bu süre içinde (şimdi yerinde İpek Yolu İş larımızın desteği ve dinleyicilerimizin olmazsa Merkezi olan) binanın tavanından sızan her yağ- olmaz sevgisiyle, yazımızın başlığındaki sözü hak mur, merdivenlerden aşağı sel olup aktı; üst kat edecek şekilde yayın hizmeti vermeye devam tavanlarından masalara damlayan yağmur sula- ediyor. 29 Ocak 2001-31 Aralık 2008 tarihleri ara- rının altına her seferinde kovalar yerleştirildi. Yeni sında 12 saat bölgesel canlı yayın sürdüren bölge bina da eskisi gibi sobayla ısıtılmaktaydı; her sene radyomuz, 1 Ocak 2009’dan itibaren bölgesel ya- kışın gelmesiyle kurulan Vezüv marka sobalara yınlarını dört saate indirdi; buna karşın Radyo-4 bazı konuklar hayretle bakar, bazıları ise “Oh ne vericilerini kullanmaya başlayarak yayın alanını güzel nostalji yaşıyorsunuz” diyerek, çalışanları büyüttü ve dinlenebilirliğini kayda değer şekilde teselli ederlerdi. artırdı. Bu dönemde radyoda hazırlanan yapımlardan Bölgesel yayınlarının yanı sıra, Radyo-4 Anado- bazılarının isimleri şöyle: Bir turizm programı olan lu Kuşağı içinde yer alan bir saatlik “Karadeniz’in “Maviden Yeşile”; balıkçıların yaşantısını ve sorun- Renkleri” programıyla, sesini tüm Türkiye’ye du- larını ele alan “Reis’in Günlüğü” ve “Karadeniz’de yuruyor. Ayrıca bünyesindeki Türk Halk Müziği- Kültür Sanat” adlı program. Türk Sanat Müziği Gençlik ve Çocuk Koroları, Çok Sesli Müzik Çocuk Korosu’yla taze fidanlarımıza TRT Trabzon Radyosu, Trabzon-Ankara arasındaki müzik bilgisi ve zevkini aşılıyor. radyo-link sistemlerinin tamamlanmasıyla, 21 Şu- bat 1984 tarihinde, Radyo-1 ortak yayınına bağ- “Nice yıllara Trabzon Radyosu!” landı. Böylece radyo, 05.00-01.00 arasında yayın diyerek bağlayalım sözümüzü. RADYOVİZYON 27

Reklam sayfası 28 RADYOVİZYON

İsmail Baha Sürelsan

“Gönlüm düşüyor çırpınarak gizli kemende”, “Güle sor, bülbüle sor”, “O tebessüm, O tavırlar”, “Çekmiyor yâr-ı sitemkâr hayli demdir nazımız”... İsmail Baha Sürelsan’ın (1912-1998) Klasik Türk Müziği’ne kazandırdığı eserlerden sadece birkaçı... Yazar ve TRT spikeri H. Rıdvan Çongur, Klasik Türk Müziği’nin değerli bestecisi İsmail Baha Sürelsan’la TRT Antalya Radyosu stüdyolarında 29 Ağustos 1990’da bir röportaj yapmıştı. Bu röportaj İsmail Baha Sürelsan’ın hayattaki son röportajıdır. Son Röportaj H. Rıdvan Çongur* Nerede doğdunuz? Bursa’ da doğdum efendim. Siz, gününü yarına bir şey bırakmadan, bırak- Bütün aile kökeniniz, dedeleriniz ve dedeleri ma durumunda kalırsanız da bunun üzüntü- hep Bursalı mı? sünü yaşayan bir insansınız. Teşekkür ederim. Aşağı yukarı 300 seneye yakın bir

Sizi otuz yıldır tanıyorum. Tanıdığım bu otuz hanedandır Bursa’ da. Bugün, benden yılla birlikte yaşanmış kırk sekiz yılı da dikka- başka, erkek olarak konuşuyorum, te alıyorum. Ne zaman doğdunuz, bağışlar mümessili kalmamıştır. mısınız? Eski adıyla Bursa “Ertuğrul Sancağı” mıydı Bi- Efendim, Rumi 6 Kasım 1328. Sultan Reşat zama- lecik, Söğüt’ü içine alan? nı çıkan bir irade- i seniye ile bu Rumi takvim, es- Bursa, Hüdavendigâr vilayetiydi. kiye göre 13 gün eksik oldu. Ona göre konuşmak icap ederse 19 Kasım 1328 eder. Bu da bugün Doğduğum yer bakımından hemşeriyiz si- kullandığımız Miladi takvimle 19 Kasım 1912 tari- zinle Bilecikliyim ben de. Osmanlı Devleti’nin hine tekabül eder. kuruluşunda bir yeri var bu beldelerin. Aynı RADYOVİZYON 29 topraklarda doğan insanlar bazı ayinlere götürürdü. Bursa olarak kader birleştirdi Mevlevihanesi ‘ne götürürdü herhalde bizi, karşı karşı- yanında. Hatta Yunan işgali ya gelmemizi sağladı. altında iken Yunanlılar da Muhtemeldir. gelirdi Mevlevihane’ye, ayin dinlemeye. Hem sey- Size anlatılanlardan neler rediyorlar dönen dervişleri, kaldı aklınızda, neleri ha- hem de icra olan ayini din- tırlıyorsunuz? Babanız ne liyorlar. iş yapıyordu siz doğduğunuz Bu, dört beş yaşlarında iken mi, sırada, kaç kardeştiniz, kısaca daha ileri yaşlarda mı? bu konuları aydınlatır mısınız? Altı yaşlarında falan. Medreseye de gittim daha Cevap vermeye çalışayım. Ama birçok unsuru ih- sonra. Bu arada epey yerlerden icazet aldım. Yani tiva ediyor sualiniz, onun için eksik kalırsa, ikmal ters kapıdan, dedik ya, haşarıydık, okuma-yazma buyurursunuz, rica ederim. öyle şeylere hevesimiz yok... Çocukluk işte. Babam Yozgat eşrafından Hacı Abbas Efendi’nin oğlu Ahmet Bahaeddin Efendi’dir. Annem Fatma O yıllarda hep Bursa’da mıydınız? Zehra Hanım, Germiyanoğulları sülalesinden Yunan işgali sırası, bütün hep Bursa’da yaşadım o Şevki Bey’in kızı. zamanlar. Çok şayanı dikkat bir husus şu: Biz, yıllar sonra talebelerimizle otururken, Zekai Dede’nin Kaç kardeştiniz? Kim onlar, en büyükleri siz bir ayinini geçiyordum. O ayinin kaçıncı selamın- miydiniz? da olduğunu şimdi hatırlamıyorum, iki üç ölçü- Hayır. En küçükleriydim. En büyük ağabeyim Ali sü bana hiç yabancı gelmedi. Sonradan aradım, Kemaleddin, ben iki yaşlarında iken öldü. Balkan parçalarımı yazdığım defter arasında, benim bir Harbine gönüllü, öyle demeyelim de, kaçarak iş- parçamın eşi... Üç ölçü, dört ölçü… Hadi bir ölçü tirak etmiş orada da vereme tutulmuş. Veremden olsa neyse. Nasıl tevarüt ediyor da yazıyorum? öldü. Ondan sonra Abbas Selahaddin geliyor. Benden on beş buçuk yaş büyük o da. Albaydı. Zekai Dede ayini falan bende ne gezer, Tabii en büyük rütbede idi öldüğü zaman… Son- düşünün, demek ki çocukluğumda ra ben geliyorum. devam ettiğimiz o Mevlevihane’de Peki, doğduğunuz günlerle ilgili olarak anla- belki Zekai Dede’nin o ayini icra tılanlar ve sizin hatırlayabildikleriniz neler? edilmiş. Ben tesiri altında kalmışım. Çocukluğa ait bir hatıranız var mı? Nasıl bir Orada onlar nasıl çalıyor, hem dinler, çocuktunuz? hem seyrederdim. Efendim, başkalarının ağzından Orada gördüğüm kanunu da hatırlıyorum. O söyleyeyim; büyükannem ve bütün yüzden belki kanuna döndüm, tambur çalarken. mahalleli “adam” olamayacağım Tesiri vardır üzerimde onun. O musikiyi de ham hususunda ittifak etmişler! Son dimağım kaydetmiş. derece haşarı, yaramaz, konu komşu Takip eden yıllara gelelim şimdi. Siz Türk mu- ve bütün mahalleliyi ızrar eden, ne sikisinde bir üstatsınız. Çalışmalarınızla, ona bileyim evdekilere illallah dedirten bir vakfettiğiniz hayatınızda, üniversite tahsilini çocukmuşum. nasıl yaptınız? Efendim, Yunan’dan istirdat edildi Bursa. Onu Galiba öyle oluyor. Çocuklukta çok haşarı ise- müteakip Bursa İdadisi ve Askeri Lisesi açıldı. Beni niz, büyüyünce ağır olma şansı daha fazla. oraya verdiler. On dokuz yaşında bitirdim. 1931- Vallahi, bilmiyorum. Bir de hatırlayabilirsem, 1932 bitiriş tarihim Bursa Işıklar Lisesi ‘ni. Okuma- musiki hep aklımızda ya... Babam çok düşkündü ya hiç niyetim yoktu. Askeri Lise’den Harbiye’ye musikiye. Kendisi bir şey çalıp söylemezdi fakat gittik. Harbiye’de ilk sınıfta iken ihraç edildim. Sol musiki olan yerlerden eksik olmazdı. O zaman- kulağımda arızadan dolayı. Yani o zamandan beri lar radyoydu, televizyondu yoktu böyle. Beni duymaz bu kulağım. nu anlayınca millet okumadı, benimsemedi. O da geçti. Esas, ciddi sayılabilecek: parçaları, kırk yaşları civarında yapmaya başladım. 1950’lerden itibaren sayabilirsiniz.

Ankara Radyosu ile mi oldu ilk temasınız? Evet. 1945 yılında Malatya vilayeti Ziraat Müdü- rü iken Ankara ‘ya tavsiye mektubu ile geldim. Malatya’nın Maarif Müdürü olan Şevket Tezer, hayattadır inşallah, Fehmi Tokay’ı tanırmış. Ona bir mektup yazarak beni tavsiye eder, bu da mü- Sonra nereye gittiniz? zisyendir diye. Kendisini buldum Ankara’ya gelin- Kendi memleketime döndüm. Sabahattin, Kay- ce. Mektubu verdim. O hafta onlardaymış musiki seri Askeri Hastane Başhekimi idi. O söyledi Ziraat toplantısı. Bir grupları varmış. Mektebi’ne gitmemi. “Bu Cumartesi bizim evde” dedi. Evini Ne kadar okudunuz bu Ziraat Mektebi’nde? tarif etti gittim, kalabalık bir davetli Dört sene. 1935 yılında mezun oldum. Sonra kitlesi gördüm. Müzisyenler salonun Malatya’ya tayin ettiler. Orada bir müddet çalış- bir köşesindeydi, ben de orada tım. Taşrada, Bursa, Ankara, Eskişehir, Konya, İz- gösterilen yere oturdum. mir, Malatya… Buralarda çalıştım. Şimdi hatırımda kalan zevat şunlar: Fehmi Bey’in Mesleğinizdeki ilerlemeleri zamanımız sınırlı kendisi, sonra Münir Mazhar Kansu, Tamburi olduğu için sormayacağım. Ziraatla ilgili ça- Asım Bey... Hepsini hatırlayamayacağım. Bana lışmaları musiki çalışmaları takip etti. Siz ar- kanun çaldırmak istediler, çalmadım. Onlar icra- tık ziraatla değil, Türk musikisi ile meşgulsü- ya başladılar. Baktım baktım, kendimi bunlardan nüz. Öyle değil mi? Biz, isterseniz bu günlere üstün gördüm, ayıptır söylemesi. Bir de Fehmi dönelim. Bey’in bir şarkısını çalıyorlar, itiraz ediyor Fehmi Efendim, zamanında musiki bugünkü Bey. Notaya alan da Asım Bey. Tekrar çalıyorlar o da hep o noktaya itiraz ediyor. “Hayır-Peki” der- gibi cemiyette layık olduğu yeri almış lerken, kalktım yerimden, çıkardım cebimden değildi, hâlâ da almış değil ya... kurşun kalemimi, notayı tashih ediverdim... O Nispeten tabii, onu söylüyorum. Asım Bey denen zatın bana bir bakışı var ki, te- pemden aşağıya süzüşü; öylesine hakaretamiz Mesela Mecelle’ye göre söylüyorum: Çalgıcıların bir bakış… Nefretle süzdü beni. Ama mecbur şahadeti kabul olunmazdı. Bir geçim vasıtası la- oldu çalmaya. Çaldı ve Fehmi Bey “Hah’” dedi, zımdı bana. Onun için ben çocukluğumda baş- yerinden fırladı, boynuma sarıldı. “Seni Allah ladığım musikiyi idame ettiremedim. Bir geçim yolladı” diyerek... sahası aradım. O da tesadüf, ziraat olarak çıktı. Musikiye gelince. O benim çocukluğumdan beri Fehmi Bey nota bilmiyordu, değil mi? başlamış bir iptilâ, bir heves. Çalıştım, öğrendim, Bilmiyordu. O gün aldım Fehmi Bey’in kanununu, hâlâ da öğreniyorum. O, bizim ilk faaliyetimiz- hayatımın en güzel taksimini yaptım. di. İlâhilerle başladım; medresede öğrendim ilâhileri. Radyonun kapısından girişiniz ne zaman? Müzik yayınlarında kimler vardı? İlâhilerle dediniz, peki ilk beste yapmaya ne Kapıdan girişim 1950 ve onu takip eden yıllar. zaman, hangi yaşta başladınız? Daha önceleri de girdim çıktım tabii. Müzik Şefi Bunu birkaç safhaya ayıralım. İlk safhası herkes Cevdet Kozanoğlu idi. Onunla beraber Fahire gibi ben de beste yapmaya kalktım. Fersan, Suphi Ziya Özbekkan...

Herkesin şiir yazmaya kalkması gibi? Bu başlangıçtan sonra TRT ile yakınlaşmanız, Evet öyle! Bu safhayı geçelim. İkinci safha biraz bestelerinizin icrası ve daha başka çalışma- daha rabıtalı şiirlerle... Onun da bizim olduğu- larla ne zaman süreklilik kazandı? RADYOVİZYON 31

Efendim, 1960’dan itibaren olabilir. 1960’a kadar Bir kere öğrenmeden bir şey muhtelif komisyonlarda üyelik yaptım. İhtisas yapılmaya kalkışılmaz. Kafalarına komisyonları bunlar tabii, radyolarda. Jürilerde bunu yerleştirmeliler. İki; köksüz hiçbir üye olarak bulundum, hoca olarak “Musiki Bilgisi”, “Form Bilgisi” derslerini okuttum. Stajyerlere ayrı, şey olmaz. sanatkârlara ayrı… 1970 yılında emekli oldum. Ekleyeceğiniz başka bir şey var mı, üçüncü- 1973 yılına kadar evde oturdum. sü, dördüncüsü? İstanbul’a nakledecektim; o Bir şey yaparlarsa, yani besteden söz ediyorum, zamanki Müzik Dairesi Başkanı, bunu hemen neşretmesinler. Koysunlar bir ke- müdürlerinden biriyle geldiler evime nara. “Sen gitme, bize lazımsın, Ankara’ da Dinlendirsinler diyorsunuz yani... kal” dediler. Dinlendirsinler evet. Zaman geçtikçe tekrar tekrar elden geçirsinler. Çünkü bir defa aleniyet Cüneyt Bey idi o zaman Müzik Dairesi Başkanı, kespetti mi geri almaya imkân olmaz. Gitti gider, kabul ettim. Merkezde “Bilimsel Araştırma ve Re- hatasıyla ve sevabıyla. pertuar Kurulu” başkanlık görevini yaptım. Aynı zamanda da mütehassıs olarak çalışıyordum. Benim böyle bir tek parçam var ki bunu geri almak için neleri feda etmezdim. Hala söyleniyor Yine bu müddet içinde Ruşen Ferit Kam’ dan ve ortadan kalkmasını istiyorum. inhilâl eden Ankara Radyosu Klasik Korosu’nun şefliği de bana verildi. O koroyu da idare ettim. Otuz beş yıl falan olmuş, bir halt Ondan sonra 1978’de kendi arzumla, Antalya’da etmişim, çıkmış! Parçanın elime bir ev yaptırmıştım burayı istedim. Lütfettiler, “An- geçmesi için feda edemeyeceğim şey talya Radyosu Türk Musikisi Uzmanı” diye naklen tayin ettiler. Bilâhare burası bölge radyosu oldu, yok. Ama mümkün değil, aleniyet bölge müdürlüğü uzmanı olarak sıfatlandırıldım. kespetmiş. O şekilde çalışıyorum. Başka ekleyeceğiniz bir şey var mı? Ne tavsiye edersiniz gençlere, bu yolda yürüyüp gi- Bu arada koro çalışmalarınız var. Üniversite denlere? gençlerinin de katıldığı bir koroyu yönetiyor- sunuz. Bıkmadan çalışmak derim, daima Evet, bir koro kurdum. Aynı zamanda öğretim gö- çalışmak. Çünkü her gün bir şey revlisi olarak derslerim var. Bir de şunu unuttum: öğreniyor insan. Öğrenmemenin özrü Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde de öğre- yok... Yani bilmeden etmeden ortaya tim görevlisi olarak vazifem vardı. Orada 1968’den çıkmasınlar, sonra pişman olurlar. Ankara’da kaldığım tarihe kadar hocalık ettim. Bunu söylüyorum. Köklerini iyi Oradan da yetiştirdiğimiz talebeler var tabii. araştırsınlar, Türk musikisi edebiyatını Bugün Türk musikisi ile uğraşan ve sahiden adamakıllı hazmetsin ve ondan sonra başarılı adımlar atma durumunda olan genç- ne yapacaklarsa yapsınlar diyorum. lere, talebelerinize, bu alanda çalışacak ki- şilere nasıl bir değerlendirme yapar, ne gibi Türk musikisi üstatlarından İsmail Baha Sü- tavsiyelerde bulunursunuz? relsan Bey’e teşekkür ediyorum. Ne yapacaklarına dair bundan sonra söyleyece- Estağfurullah efendim. ğim şu: * Yazar, Spiker H. Rıdvan Çongur, kültür ve sanat çalışmalarının yanı sıra bürokratik görevlerde de bulunmuştur.

Yaşamın hızlı temposu içinde yorulan, bunalan, stresle gerilen dinleyicileri günlük sıkıntılardan uzaklaştıran; müzik ve sohbet eşliğinde dinlendiren, eğlendiren program “İmbat”... Her gün saat 16.00’da TRT FM’de. İmbat 32 RADYOVİZYON

Kitap Fuarı’ndan 14 Ekim 2009’da 61. Uluslararası Frankfurt Kitap Fuarı’na Kurumumuzu ve aylık çıkarttığımız dergileri tanıtmak için TRT olarak biz de katıldık.

Halil Kılıç TRT’deki gelişmelere değindikten sonra Frankfurt TRT Radyo Dairesi Başkan Yardımcısı Kitap Fuarı’nda bulunma sebebimize gelelim. Kurumumuz aylık olarak yayınladığı üç dergi ile TRT son dönemde yeni açılan yayın alanı ve he- artık yazılı basında da yer almaktadır. Okumakta def kitlesi belirli tematik televizyon kanalları, rad- olduğunuz Radyovizyon dergimiz henüz çok

Frankfurt yo kanalları, farklı dillerde yapılan radyo ve web yeni, buğusu üzerinde... yayıncılığı, haberlerin toplanmasından sunuşuna Türkiye’de radyoculuk alanında kadar geçirdiği büyük değişimle kamuoyu tara- fından bilinmekte ve takdir edilmektedir. Bu tak- yayınlanan tek dergi olan dir ve tebrikleri Fuarda standımızı gezenlerden Radyovizyon Temmuz 2009’da çokça duymak bizi son derece mutlu etti. okuyucuyla buluştu. RADYOVİZYON 33

Bir diğer dergimiz Vizyon, 2009 Mayıs ayından itibaren kurumsal bülten olmaktan çıkarak gazete bayiilerinde satışa sunulan profesyonel bir dergi oldu. F1 Racing Formula 1 yarışlarının yayın hak- kını elinde bulunduran kuruluşların çıkardığı bir dergi… Derginin ülkemizdeki yayıncı kuruluşu ise TRT… Evet rengarenk bu üç dergi Frankfurt Kitap Fuarı’nda yerini aldı. Basılı yayıncılığın dünyadaki en önemli buluşma noktası olan Frankfurt Kitap Fuarı’nın geçen yılki “Onur Konuğu” Türkiye idi. Ülkemizden fuara katı- lan tüm kurum, kuruluş ve yayınevlerinde, geçen yıl yapılan kapsamlı katılımın ve programların Frankfurt Kitap Fuarı’nın açılış tadı ve sıcaklığı hala hissediliyordu. Bu yıl fuara TRT, Kültür ve Turizm Bakanlığı ,İstanbul Büyük- forumunda dijital kitap, korsan şehir Belediyesi Kültür A.Ş., İstanbul Ticaret Odası yayınlar ve satış teknikleri üzerine ve 40 yayınevi katıldı. konuşmalar yapıldı. Korsan kitap basım ve satımını tamamen Türkiye ulusal standında her gün en engelleyemeyen Türkiye’nin dijital kitap az iki etkinlik gerçekleştirildi. ve bunun pazarlanması konusunda Bu etkinliklerde; yurdumuzdan katılan şair, ya- beklemede olduğunu da belirtelim. zar ve yetkililer, yayıncılık sektörünün sorunları ve edebiyat üzerine paneller, söyleşiler gerçek- leştirdi. “Türk Kültür, Sanat ve Edebiyatı ile ilgili Eserlerin Türkçe Dışındaki Dillerde Yayımlanma- sına Destek Projesi” olan TEDA’nın 100 civarında esere destek verdiğini öğrendik. Bu proje kap- samında tanınmış yazarlarımızın kitaplarının yabancı dillerde basılıp dağıtımı yapılarak dün- yanın çeşitli ülkelerinde okuyucuyla buluşması sağlanıyor. 1940’lı yıllarda Doğu ve Batı Klasiklerinin Türkçe’ye çevirisi yapılıyorken, günümüzde Türkçe eserlerin farklı dillere kazandırıldığını görmek mutluluk vericiydi. Türkiye’den katılımcıların stantları bize has pa- nayır havasındaydı. Öte taraftan dünyanın bu en büyük fuarında; yayınevleri, kitaplarının hangi ülkede hangi yayınevinde basılacağının gö- rüşmelerini ve sözleşmelerini yapmaktaydı.

2009 Frankfurt Kitap Fuarı’nın “Onur Konuğu” ise Çin’di. Çinli katılımcıların büyük ve geniş stantla- rındaki heyecanları görülmeye değerdi. Aktarıl- ması gereken bir diğer konu ise; fuarın dışında Çin’de yaşanan baskılara yönelik yapılan protesto gösterilerinin yoğunluğuydu. 34 RADYOVİZYON Yaşında

701939 yılında İkinci Dünya Savaşı’nın resmen başlamasından hemen sonra BBC’nin hükümetin isteği ile kurduğu ilk 10 dil servisinden biri olan BBC Türkçe,

BBC Türkçe BBC 20 Kasım’da yayıncılıkta 70 yılını doldurdu. DOSYA Hüseyin Sükan haber dosyalarını oluşturmaktadır. Gerçekten BBC Dünya Servisi Türkçe Bölümü Md. de BBC haber merkezinde her gün toplanan ve anında editörlerin ve programcıların bilgisayarla- BBC Türkçe yayınları başta Türkiye olmak üzere rına ulaşan bilginin, sesli ve görüntülü dosyaların dünyanın birçok yerinde Türkçe konuşan dinleyi- hesabını yapmak kolay değil… cilerine uzun yıllar boyunca kısa dalgadan ulaştı. BBC Türkçe hem parçası olduğu bu kurumun ge- Günümüzde NTV Radyo’nun FM bandından ya- niş kaynaklarından yararlanıyor hem de önemli yınladığı haber ve güncel olaylarla ilgili program- gelişmeleri yerinde izlemek üzere BBC Türkçe ları, NTV televizyonunda haftada üç gün yayınla- kadrosunda çalışan gazetecileri görevlendirerek nan “Dünya Gündemi” adlı televizyon programı hizmet sunmaya devam ediyor. Bu çalışmaya ve BBCTurkce.com adresindeki internet sitesinde sunduğu sesli, görüntülü haber dosyalarıyla bir 2009 Kasım ayında, Berlin Duvarı’nın yıkılışının multimedya servisi haline gelmiş durumda. 20. yıldönümü için yaptığımız haberleri örnek olarak verebiliriz. Berlin’e giden bir arkadaşımız BBC belki de dünyanın en geniş haber toplama radyo, internet ve televizyon için dosyalar hazır- ağına sahip. Birçok ülkedeki BBC büroları, büro ladı. Merkez’deki arkadaşlarımız da BBC havuzun- bulunmayan yerlerde görevlendirilen muhabir- dan seçtikleri malzemeleri radyo ve televizyon ler ve dil servislerinin hitap ettikleri ülkelerdeki programlarımız ile internet sitemiz için uyarla- muhabirler aracılığıyla haberler toplanmaktadır. yarak onun çalışmasını desteklediler. Bu yazının Bunun yanı sıra Dünya Servisi’nin Londra’daki merkezi Bush House’ta görev yapan haberciler kaleme alındığı günlerde Kopenhag’da yapılacak ve BBC Dinleme Servisi’nin dünya radyo ve tele- İklim Zirvesi’nin hazırlıklarını sürdürüyoruz. Bir ar- vizyonlarında, haber kadaşımız önceden Türkiye’ye gitti; çevre ve iklim ajanslarında, gazete ilgili konularda dosyalar hazırlamaya başladı. Bu ve internet sitelerinde dosyaları zirve sırasında yayınlayacağız. Zirve’ye yayınlanan haberleri gidecek arkadaşlarımız ise oradaki gelişmeleri, en az 20 dilde izleye- pazarlıkları radyo, televizyon ve internet sitemiz rek sunduğu raporlar için takip edecekler. RADYOVİZYON 35

70. yıldönümümüze hazırlanırken internet site- izleyebilecekleri haber bültenleri vardı. mizi yeniledik, geniş formatlı, rahat okunabilen Dinleyicilerimiz birçok haberi bizim yayın saati- bir tasarımı hizmete soktuk. Internet sitemize mizi beklemeye gerek kalmadan yerel radyo ve artık cep telefonlarından, mobil cihazlardan ulaş- televizyonlardan öğrenebiliyorlardı. BBC Türkçe mak mümkün… Yenilikler arasında ses dosyala- bu dönemde daha fazla analiz ve daha doyu- rının, özellikle radyoda yayınladığımız belgesel rucu içerik sunmaya; Türkiye’deki gelişmelerin dizilerin mobil cihazlara indirilmesi (podcast) de uluslararası boyutlarını yansıtmaya ağırlık verdi. var. Kısa süre önce devreye giren bir başka yenilik Sunulan içerik bir bakıma dinleyicinin çeşitli kay- ise yaygın bir internet sitesindeki video kanalımız naklardan aldıkları haberi doğrulayıcı, tamamla- oldu. BBC Dünya Servisi’nin bu kanaldaki altı dil yıcı, derinlik kazandırıcı nitelikteydi. Kimi zaman servisinden biri şimdi, BBC Türkçe. yepyeni bir boyut ekleyebildiğimiz de oldu. Teknolojiye ayak uydurma çalışmaları 2000’li yıl- FM bandından yayın yapmak için ise yerel ortak- ların başlıca hedeflerinden biriydi bizim için. Nis- larla işbirliği kararı alındı. Programlarımızı 1993 yı- peten küçük sayılabilecek bir dil servisinin birçok lında naklen yayınlamaya başlayan ilk ortağımız platformda aynı anda hizmet vermeye başlaması Radyo Foreks oldu. 2001 yılından bu yana ise NTV pek kolay olmadı. Bunu yaparken asıl görevimiz ile devamlı gelişen bir işbirliğimiz var. Önce NTV olan haberciliği aksatmamaya, gözümüzü üret- Radyo ile radyoda başlayan işbirliğine 2005’ten tiğimiz içeriğin kalitesinden ayırmamaya gayret itibaren televizyon da eklendi. Gelişen işbirliği ettik. çerçevesinde NTV televizyonu BBC Türkçe’nin BBC Türkçe Türkiye’deki dinleyicilere, çeşitli TV programlarını yayınlıyor. NTV’nin her 90’lı yılların başına kadar sadece sabah yayınladığı İngiltere basını ile Çarşamba, kısa dalgada yayınlanan radyo Cuma ve Cumartesi günleri yayınladığı, uluslara- programlarıyla ulaşırken Türkiye rası gelişmeleri onbeş dakikada irdeleyen “Dünya Gündemi” programımız NTV ekranında her hafta dışında başvurulan en önemli haber bir buçuk milyon kişi tarafından izleniyor. kaynaklardan biri olma özelliğini korudu. Son on yılda üç radyo belgeselimiz Sedat Sima- vi ödülü aldı. Türkiye ile Yunanistan arasındaki Kriz dönemlerinde, darbe sonrası dönemlerde, mübadelenin günümüzdeki izlerini süren “İki siyasi yasakların uygulandığı, yerel medyanın sı- Kere Yabancı”, Latin Amerika ülkelerinde peşpeşe nırlandırıldığı yıllarda milyonlarca kişi Türkiye’deki iktidara gelen sosyalist yönetimlerin ABD ile ge- ve dünyadaki gelişmeleri öğrenmek için radyo- rilen ilişkilerini irdeleyen “Arka Bahçe” ve Avrupa larını, kısa dalganın parazitlerine rağmen BBC Birliği’ne üyeliklerinin birinci yılı dolarken ziyaret Türkçe’ye çevirdi. ettiğimiz Romanya ve Bulgaristan’daki değişimi Belki de o dönemlerde dinleyicilerin BBC’den sorgulayan “Kulüpte Bir Yıl” adlı radyo dizileri en nasıl bir hizmet beklediğini tarif etmek daha ko- iyi radyo ödülüne layık görüldü. laydı. İnsanların gelişen teknolojiyle birlikte internet 90’lı yıllarla birlikte Türkiye’de özel radyo ve tele- ve mobil cihazlar üzerinden çeşitli kaynaklara vizyonlar kurulmaya başlandı, sayıları hızla arttı. dünyanın her yerinden ulaşabilmeleri, haber bir İnsanların FM bandında parazitsiz yayın yapan ürünse, bu ürünü diledikleri zaman diledikleri şe- radyolara, uydudan net görüntülerle salonlarına kilde tüketebilmeleri, yurttaş gazeteciliğinin do- kadar gelen TV programlarına kolayca ulaşabil- ğuşu gibi gelişmeler BBC dahil irili ufaklı birçok meye başlaması sonrasında BBC Türkçe nasıl bir yayın kurumunu düşündüren, sunulan içeriğin hizmet sunabileceğini yeniden değerlendirdi. kalitesini arttırmaya, yenilikler bulmaya zorlayan faktörler. O zaman karşımızda yanıt bekleyen iki önemli soru vardı. Birincisi radyo programlarımızın kısa BBC Türkçe, dünyadaki gelişmeleri BBC markasıy- dalga yerine FM bandında yayınlanması gereki- la Türkçe izlemek isteyenlerin talebi devam ettik- yordu. İkincisi ise içerik hakkındaydı. Bir zamanlar çe hizmet sunmayı sürdürmeye azimli ama yu- “Türkiye’deki gelişmeleri Londra’dan öğreniyoruz” karda sözünü ettiğim faktörlerin - gelecek yetmiş diyen dinleyicilerimizin artık başvurabilecekleri yıl şöyle dursun - önümüzdeki on yılda medyayı birçok yerel radyo ve televizyon kanalı, saat başı nasıl şekillendireceğini tahmin etmek epey zor. 36 RADYOVİZYON Çok Boyutlu Yayıncılık

Deutsche Welle Türkçe yayınları, yaklaşık 48 yıldır Almanya ve Avrupa’dan güncel gelişmeleri dünyanın dört bir köşesine ve Türkiye’ye ulaştırıyor.

DOSYA Ayhan Şimşek DW’nin yayıncılık anlayışında tarafsız haber, ay- Deutsche Welle Editörü dınlatıcı analizler ve derin araştırmalarla, çeşitli görüşleri içeren yorumlar önemli yer tutuyor.

DW Türkçe Radyo ve İnternet Yayınları yöneticisi Geçtiğimiz 47 yılda birçok gazeteciyi yetiştiren Baha Güngör’e göre bugün DW Türkçe yayınları Türkçe bölümünde bugün kadrolu ve serbest uluslararası alanda ve Türkiye’de bir referans hali- 18 kişilik bir ekip çalışıyor. DW Türkçe yayınlarını, ne gelmiştir. Yayınlarda Avrupa’nın merkezinden Bonn kentinde Ren Nehri’nin batı kıyısında bulu- farklı bakış açıları ve alternatif bilgi kaynakları ön nan Avrupa’nın en modern medya merkezlerin- planda tutulmakta, güncel gelişmeler tüm bo- yutlarıyla aktarılmaktadır. Almanya ve Avrupa’nın den sürdürüyor. Programların haber kaynaklarını, olaylara yaklaşımı yayınların ağırlık noktasını dünyanın birçok ülkesinde ve Türkiye’de bulunan oluşturmaktadır. muhabirler ve merkeze ulaşan uluslararası ajanslar oluşturuyor. Köklü Gelenek Yayınların hedefinde siyasi, ekonomik ve toplumsal multiplikatörlerin yanı sıra Almanya ve DW Türkçe yayınları, 1 Temmuz 1962 yılında, Almanya ile Türkiye arasındaki tarihsel bağları Avrupa’ya özel ilgi duyan kitleler bulunuyor. güçlendirmek ve aynı zamanda o dönemlerde DW Türkçe yayınları ayrıca Türkiye Almanya’ya gelen göçmenler ile aileleri arasında köprü görevi kurmak amacıyla kurulmuştu. ve Almanya’da Türk-Alman ilişkilerine ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Avrupa Tarafsız ve yalın haber anlayışını yıllar boyunca koruyan DW Türkçe, Almanya ve Avrupa’dan ge- Birliği ile tam üyelik müzakerelerine lişmeleri aktaran temel referans kaynaklarından önem verenler için de değerli bir bilgi

Avrupa’nın Merkezinden Avrupa’nın biri olmayı sürdürüyor. kaynağı oluşturuyor. RADYOVİZYON 37

Türkiye’deki FM Ortaklıkları Bundesliga üzerine özel haftalık program da DW Türkçe’nin en çok ilgi gören yayınları arasında. Uzun yıllar kısa dalga yayıncılıkta başarılara imza Tüm programlar internet üzerinden podcast edi- atan DW Türkçe, son yıllarda Türkiye’deki FM or- lebiliyor. takları aracılığıyla dinleyicilerle buluşuyor. DW yayınlarını FM bandından yeniden ileten ve bunun için herhangi bir maddi yükümlülük altına Multimedya Devrimi girmeyen radyoların sayısı her geçen gün art- Medyada ve internet dünyasında yaşanan bü- makta. yük değişim, DW Türkçe yayınlarında da büyük Bunun yanı sıra DW Türkçe bölümü dönüşümü beraberinde getirdi. www.dw-world. radyo yayınlarını, uydu ve modern de/turkish internet sitesi üzerinden mulitimedyal yayıncılığa geçen DW Türkçe, flash galerinin yanı iletişim çağının sunduğu diğer sıra, videolar ve görüntülü haberler ile zengin bir olanaklar kapsamında internet içerik sunuyor. üzerinden dünyanın her köşesine DW Türkçe Sorumlu Editörü Murat Çelikkafa, iletiyor. multimedyal dönüşümü şu sözlerle aktarıyor: DW Türkçe yayın ekibi, Almanya ve Avrupa’da ”Gelişen teknolojiyle birlikte insanların talepleri meydana gelen ve Türkiye’de büyük merak de değişiyor. Modern çağın modern araçları ve uyandıran gelişmelerde, canlı telefon ve video yöntemlerine ayak uyduruyoruz. İşte bu modern bağlantıları ile Türkiye’deki ortak kuruluşların ya- çağın en önemli iletişim aracı da bildiğiniz gibi yınlarına da katkıda bulunuyor. internet. Biz de doğal olarak internetin gizemine DW editörlerinden Ayhan Şimşek, her hafta canlı kendimize kaptırdık. Bu konuda ilk çalışmalarımı- bağlantılarla, Almanya’daki gelişmeleri TRT prog- zı yaptık ve uygulamaya başladık. dw-world.de/ ramlarında dinleyicilerle paylaşıyor. turkish adresli internet sayfalarımız artık daha zengin bir içeriğe sahip ve görsel olarak da daha Geniş Program Yelpazesi fazla göze hitap ediyor. Burada özellikle multimedya dosyalarına ağırlık vermeye başladık. DW Türkçe radyo yayınları geniş bir program yel- pazesine dağılıyor. Çünkü interneti sadece ‘elektronik bir Günde 3 kez yayınlanan 15 ve 30 dakikalık rad- gazete’ olarak düşünmemek gerekiyor. yo programları Türkiye Saati İle10:30, 13:30 ve Kullanıcıya seçenekler sunmamız 17:30’da, uydu kanalları ve Türkiye’deki FM radyo lazım. ortaklarımız aracılığıyla dinlenebiliyor. Eğer kullanıcı, bir haber, yorum ya da gelişme- Çevre, Kadın, Gençlik, Bilim Teknik, Panorama, nin metnini okumak istiyorsa metni bulabilmeli. Söyleşi ve Avrupa adlı özel aktüel programlar ise Ama ‘Ben bunu aynı zamanda dinlemek ya da iz- ortak radyoların yanı sıra DW internet sitesinden lemek istiyorum’ derse o zaman o seçenekleri de de takip edilebiliyor. Alman Birinci Futbol Ligi sunmak zorundayız”.

Deutsche Welle, Almanya’nın yurt dışı yayın insan haklarının korunması ve hoşgörüden yana kurumu olarak Almanca’nın yanı sıra aralarında tavır almaktadır. 60’ı aşkın ülkeden yaklaşık 1500 Türkçe’nin de bulunduğu 30 dilde, televizyon, kişinin çalıştığı DW bir o kadar geniş serbest ga- radyo ve internet yayınları gerçekleştiriyor. Ya- zeteci ağına da sahip. Washington, Moskova ve saların kendisine verdiği görev çerçevesinde, Brüksel’de kendi stüdyoları bulunan DW’nin ayrı- Almanya’daki siyasi, ekonomik, kültürel ve top- ca dünyadaki sayısız merkezde de yerel muhabir- lumsal olayları kapsamlı şekilde yansıtan DW, leri bulunmakta. önemli konularda “Almanya’nın bakış açısını” gündeme taşıyor. Bağımsız, güvenilir ve inandırı- cı yayıncılık anlayışını ilke eden DW, tüm yayınla-

30 Dilde Yayın 30 Dilde rında özgürlükçü demokrasi değerlerini aktarıp, 50 Yılın Eşiğinde Bir Yayın Kuruluşu

“Kış çarşılarına kar yağıyor Hani bize yükseklerden seslenip duran hüma?” diyor şair Ali Ayçil bir şiirinde…

İsmail Bingöl Prodüktör

Yükseklerden seslenip duran “hüma”yı bulamasak bile, nerede söy- lense Erzurum’u akla getiren bu güzel uzun havayı okuyanlar, bir musiki eşliğinde yüreğe indirenler, tam 50 yıla yaklaşan bir zaman diliminde yayındalar… Onu ve “milli şuurumuzun yansımaları” olan nice güzel türküleri, şarkıları ve kültürümüze dair nice destanı, ma- salı, hikâyeyi, bilgiyi; yıllardır “sihirli kutudan” yayınlamaya devam ediyorlar bölgeye… Sanatçıları ve radyoyu yalnız bırakmayan çok değerli konuklarıyla; gönüle, yüreğe, akla, zihne, kulağa seslenmeye devam ediyor TRT Erzurum Radyosu… TRT

Erzurum Radyosu Günün her vaktinde hayatımızın içinde yer aldı ve sesi aracı kılarak büyülü ve hayal etmemiz gereken bambaşka dünyayı taşıdı zihni- mize… O dünyadan haberler verdi; nağmeleriyle yüreğimizi şen- lendirdi ve anlattıklarıyla bilgi dağarcığımıza kendince katkılar yaptı. Onun içindir ki; bu küçücük aletin yeri çok farklı, çok özeldir sevdalı- RADYOVİZYON 39 larının, meraklılarının yanında… Bazen bir dost, Büyük bir coşku, büyük bir sevinç içerisinde açı- bir arkadaş, kimine göre ise; zamanın su gibi lan Erzurum İl Radyosu’nun yayına başlaması, akıp gitmesini sağlayan ve hoşça vakit geçirten yöre açısından çok önemli bir olaydı. Ve yıllar eğlenceli bir araçtır radyo... içerisinde yöre halkı, radyosuyla bütünleşmiş, hayatının önemli bir parçası saymaya başlamıştı Ülkemizde 1927 yılında ilk radyo radyosunu... yayını yapılırken hedef, o gün değil bugün, hatta yarındır. Yine o yıllarda, Erzurum Halk Oyunları ve Halk Türküleri Derneği elemanlarından oluşan koroy- Türk ulusuna radyodan seslenilecek; milli birlik ve la, 1967 yılına kadar haftada bir “Doğudan Sesler” bütünlük için atılacak adımlar daha hızlı ve kolay- adı altında canlı program yapılıyordu. Bu koro- ca yerini bulacaktı... Bu hedefle 1927 yılında başla- nun %98’i, 1967 yılından itibaren TRT’ye iltihak nılan radyo yayıncılığı baş döndüren hızla gelişti. etmiş ve TRT Erzurum Radyosu Türk Halk Müziği Yayınlar ilk zamanlar bir merkezden yapılıyordu. Korosu’nun ilk nüvesini oluşturmuşlardı. Daha sonra ihtiyaca göre; yayınları Anadolu’nun her köşesine ve herkese ulaştırmak; toplumsal 15 Aralık 2009’a gelinceye kadar yurdumuz ve eğitimi, kalkınmayı, milli birlik ve beraberliği ko- dünyamız birçok olaya sahne olmuş, insanların layca tesis etmek amacıyla il radyoları kuruldu. bakış açıları, hayat tarzları, dünya görüşleri de- İşte bu il radyolarından biri de, ilk seslenişini; 15 ğişmiş ve bu arada, Erzurum Radyosu hiç ara Aralık 1960’da yapan Erzurum Radyosu’dur. vermeden, kesintisiz sürdürmüş bugüne dek yayınını... Bazı imkânsızlıklar ve olumsuz şartlara Belki akla şu soru gelebilir: “O günkü rağmen yine de devam edip gelmiş bu yarış bu- şartlarda, bütün Doğu’ya hitap güne değin... eden böyle bir radyo istasyonunun Günümüze kadar, niceleri geldi neler söylediler Erzurum’da kurulmasının sebebi radyo mikrofonlarından; güne, geceye, geçmişe neydi?” ve geleceğe dair… Ve niceleri ses verdi onların bu seslenişine candan, yürekten ve inanarak… Gelin bu sorunun cevabını, Erzurum Radyosu’nun Sevgilerini gönderdiler mektupla, telefonla ve kuruluşuna vesile olan 4. Cumhurbaşkanı Cemal daha başka yollarla… Kimi bir dağ başını mekân Gürsel’in, arşiv bandındaki açış konuşmasından tutmuştu onların, kimi bir köyü, kimi bir kasa- öğrenelim: bayı, kimi ise şehri… Kuruluşu yarım asrı bulan “Aziz Doğulu vatandaşlar; Erzurum Radyosu’nu, kimi ışıltılı ve sıcakla kaplı Sizleri yabancı radyoları dinlemekten kurtarmak yerlerden dinlediler, kimi ise yalnızlığının çilesi için Erzurum’da bir radyo istasyonu tesis ettik. Ve içinde kavrulmakta iken… Bir arkadaş, bir dost, bugün neşriyata başlıyoruz. Yabancı radyolardan bir yoldaş gibi ulaştı o küçücük kutudan yükselen çok defa fesat, fitne hatta zehir gelir. canlı, diri ve samimi ses onlara… Dağ başları kadar yalnız olanların hüzünlerini ancak radyo mik- Erzurum Radyosu sizleri bu rofonundan yükselen türküler, şarkılar ve sözler kötülüklerden koruyacak, kendi böldü. Bir an için de olsa, uzaklaştırdı onları kendi temiz sözlerimizle milli meselelerimizi gerçeklerinden, sıkıntılı hâllerinden… öğrenecek, güzel seslerimizle şarkılarımızı dinleyeceğiz. Erzurum Radyosu, doğu illeri ve yurdumuz için mutlu olsun. Bu vesileyle, tüm doğulu vatandaş- larıma sevgi ve saygı hislerimi ifade ederim.”

Ve yine o yıllarda, radyonun ilk spikerlerinden Öz- can Atamert, radyonun açılış anonsunda dinleyiciye şöyle sesleniyordu: “Burası kısa dalga 39,22 metre, 7648 megahertz üzerinden yayın yapan Erzurum İl Radyosu... Sayın dinleyiciler, hepinize sağlık ve mutluluklar dileyerek bugünkü progra- mımıza başlıyoruz.” 40 RADYOVİZYON

Belki de yaşama azmi ve “Doğudaki zorlu kış koşulla- sevinci aşıladı onlara… rını yerinde görebilmek için Hele de; gönderdiği ve Erzurum’a ” gelindiği belirti- okunacağına, isteğine ce- liyor ve haberin bir yerinde vap verileceğine inanma- şu satırlar var: “ (…) Perşem- dığı mektubu radyodan be sabahı saat 08.46’da Özel okunup, adı anons edilerek İdare’ye ait dört çekerli arazi sevdiği türkü çalınıp, bir arabasıyla yola çıktık. (…) de postadan bozulan rad- İlk durağımız Ilıca (şimdi yosunun yerine yenisinin Aziziye) ilçesine bağlı Ova- cık Bakımevi’ydi. Oradan gönderildiğini öğrenince, da yolları kapanan köylere tarif edilmez bir sevinç ulaşacaktık. Şehri arkamızda kapladı içini, hatırlanmanın bıraktığımızda artık cep te- güzelliğiyle… lefonlarımız çekmiyordu ve sadece TRT Erzurum Belki bir çobandı bu, ömrünün çoğu otlaklarda, Radyosu’nu dinleyebiliyorduk.(…) Yol boyunca yaylalarda geçen ve her gittiği yere radyosunu Kapılı, Yukarı Canören, Aşağı Canören, Halilka- da götüren… Belki yaşlı bir kişiydi; artık arayanı, ya köylerinden geçiyoruz. Sıkıntılar hep aynı. soranı pek kalmayan ve hatırlanacağını umma- TRT Erzurum Radyosu’ndan yükselen türküler eş- yan… liğinde, kristalleşmiş kar manzaralarını izleyerek ilerlerken…” Ve belki de sesini duyurmakta zorlanan bir engelli vatandaşımızdı; Erzurum İl Radyosu, kurulduğu ilk yer olan Top- rak Mahsulleri Ofisi’nin ikinci katından, 1966 yılı radyoda konuşan, kendi gibi engelli Ocak ayında SSK Bölge Müdürlüğü üst katındaki ağabeyleri, ablaları vasıtasıyla 5 odaya, yine kiracı olarak taşınmıştır. Ekim 1966 haklarının ne olduğunu öğrenme tarihinden itibaren ise halen hizmet verilen ken- imkânına kavuşan… di binasında yayınına devam etmektedir. Ya da bütün bunların dışında, rahatı oldukça ye- 2009 yılı başından bu tarafa; bölgeselin yanında rinde, belli bir imkâna sahip birisi… Sevincine, Radyo-4 Anadolu kuşağı içerisinde günde bir neşesine ve coşkusuna ses verecek bir ses ara- saat süreyle yaptığı “Bizim Eller” programıyla ulu- yan… Ve daha niceleri… Bütün bunların hep- sal yayına da destek veren TRT Erzurum Radyosu, siyle buluşmaya ve seslerine ses vermeye devam şimdilerde ülkemizin dört bir yanından arayan ediyor TRT Erzurum Radyosu… dinleyicilerini ağırlamayı sürdürmektedir. Ve bu durum radyomuz için büyük bir açılım olmuştur. Bu yapılanın bazıları için taşıdığı değeri daha so- Gerçekleştirenlere teşekkür etmek gerektiği kanı- mut bir biçimde anlatmak için, bir gazete yazısın- sındayım. dan birkaç cümleyi buraya alalım. Bu, “Hâlâ radyo dinleniyor mu?” sorusunu soranlara da, küçük bir Radyomuzun bugünkü durumunda hizmet cevap niteliği taşımaktadır aynı zamanda… veren, gece demeyip, gündüz demeyip çalışan- ların gayretleri de geçmiştekilerle aynı... Bütün “Kimileri küresel ısınmaya hasret!..” başlıklı, çabaları, bütün uğraşları daha iyi bir yayın uğ- 23.01.2007 tarihinde Radikal gazetesinde Demet runa... Bu uğraşın, bundan sonraki günlerde de Bilge Ergün ismiyle yayımlanan Erzurum kaynaklı devam etmesini diliyor ve dinleyicisiyle, çalışa- haberden birkaç satır: nıyla birlikte, daha nice yıllara diyorum.

Dünden bugüne müziğin, operanını bilinen ve bilinmeyenleri, skeç, öykü ve oyunlarla “Biz Kim Opera Kim”de... Program her Salı saat 13.00’te TRT Radyo 3’te...

Biz Kim Opera Kim RADYOVİZYON 41 42 RADYOVİZYON YIL ŞEF ESER

40TRT Ankara Radyosu Çoksesli Korosu, 1970 yılından bu yana Türkiye’nin ilk “a capella-eşliksiz” korosu olarak ülkemizde çoksesli müzik kültürünün gelişimini görev edinmiştir.

Gül Hatice Karaman Prodüktör makta ve kayıt yapılmaktadır. Sezon sonunda yapılan bu kayıtlardan bir CD, çalışma görün- tülerinden de bir “Workshop DVD”si yapılması Ülkemizde kurulan korolara öncülük ederken, planlanmaktadır. Ayrıca, planlanan 40. Yıl kon- aynı zamanda koro repertuarının zenginleşmesi- serinin televizyon çekiminin yer aldığı konser ne de katkıda bulunmuştur. Koroya ithaf edilen DVD’si de bu projenin son aşamasını oluştur- eserlerin yanı sıra TRT tarafından değişik zaman- maktadır. Hazırlanan CD, “Workshop DVD”si ve larda sipariş üzerine yazdırılan eserleri seslendi- konser DVD‘si, üçlü set olarak müzikseverlere, ren koro, yaptığı radyo kayıtları ve albümler ile yurtiçi ve yurtdışındaki müzik okullarına ve üni- koro müziğinin daha geniş kitlelerce kabul gör- versitelere ulaştırılacaktır. Çalışmaların toplu mesini sağlamıştır. olarak sergileneceği bu CD setinin dünyada ilk Ülkemizin çocuk ve gençlik korolarının da te- örnek olacağı dikkate alındığında, TRT Kurumu- melini oluşturan TRT Ankara Radyosu Çoksesli nun bir kez daha koronun kuruluşunda olduğu Korosu, bu yıl, 40. sanat yılını kutlamaktadır. gibi çoksesli müzik adına önemli bir görevi üst-

1969’da Bir Tane, 2009’da 350 Tane 2009’da Tane, Bir 1969’da Kompozitör Muammer Sun’un TRT Yönetim lendiği açıktır. Kurulu’na verdiği önerge ile 1969 yılında kurulan Bu yıl, kırk hafta boyunca TRT koro, TRT Kurumunun sanata verdiği desteğin gerçek bir kanıtı olarak kırk yıldır çoksesli mü- Radyo-3’te Pazartesi günleri saat ziğe hizmet etmektedir. 2009-2010 sezonunda 10.00’da, koronun geçmişten düzenlenen “40 YIL, 40 ŞEF, 40 ESER” adlı proje günümüze müzikal öyküsünü, kapsamında koronun çalışmaları, kırk haftaya belgesel tadında “A Capella Günlüğü” bölünerek her hafta bir şefle, bir eser çalışıl- programında yayınlıyoruz. RADYOVİZYON 43

Tekseslilikten çoksesliliğe geçişin mihenk taş- larından biri olan koronun, her hafta çalıştığı eserin kaydını ve konuk şefle çalışmanın özetini ise, yine TRT Radyo-3’te Cuma günleri, “ Sesin Özgürlüğünün 40.Yılı” programında sıcacık ve taze taze dinleyicilerle paylaşıyoruz. “40 Yıl, 40 Şef, 40 Eser” projesi, Ankara Radyosu’nda, 14 Eylül 2009 tarihinde Antalya Devlet Opera ve Balesi orkestra şefi, Hakan Kalkan’la Aslı Farsça yazılan bu rubainin Türkçe tam çevi- başladı. risini ve Farsça aslının giriş kısmını eserin libret- Koro ile şefin heyecanlı karşılaşması, beş günün tosu olarak kullanıyor. sonunda keyifle geçen beş güne bıraktı yeri- Ne ben benim, ne sen sensin, ne sen bensin, ni. Şef Hakan Kalkan, ilk hafta için Gershwin’in “Porgy and Bess” operasından yapılmış bir Hem ben benim, hem sen sensin, hem sen benim, potpuriyi koro ile çalıştı ve kayda geçirdi. Şe- Ben senle o haldeyim ki ey güzel sevgili; ker Bayramı tatilinin ardından koroyu, Ankara Ben mi senim, sen mi bensin; bilemiyorum. Radyosu Büyük Stüdyosu’nda, Bilkent Üniver- Koro ve dört vurmalı çalgı için yazılmış bu eser, sitesi Müzik ve Sahne Sanatları Dekan Vekili ve Orkestra Şefi Prof. Işın Metin elinde yepyeni bir radyo repertuarına TRT Ankara Radyosu Çokses- eserle karşıladı. Yirmi bir yaşındaki genç beste- li Korosu’nun seslendirişiyle girdi. Koronun iki ci, Can B. Bilir, klasik ve batı müziğinin sentezini haftalık çalışmasını yöneten değerli şefleri “Rad- temel alan “Basübadelmevt Resurrection” başlı- yovizyon” okurlarının da yakından tanımasını is- ğını verdiği eserin metnini Mevlana’dan alıyor. tiyoruz.

1969 yılında Ankara’da doğdu. 1987’de Bilkent Üniversitesi, Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi, Teori-Kompozisyon Bölümü’ne kabul edildi. Bu- rada Nuran Taşpınar ile piyano, İstemihan Taviloğ- lu, Sami Hatipoğlu ve Bujor Hoinic ile teori, solfej Şefi Orkestra ve kompozisyon ayrıca Bujor Hoinic ile orkestra şefliği çalıştı ve 1994 yılında lisans, 1996 yılında yüksek lisans devresini başarı ile tamamladı. Aynı yıl Fransa’ya giderek Conservatoire National de Musique de Perpignan’da Denis Dufour ile kompozisyon elektroakustik, Daniel Tosi ile orkestra Hakan Kalkan şefliği, Marie. M. Mille ile viyolonsel, Andre Mallau ile vurma sazlar çalıştı ve 1998 yılında Orkestra yılında Başkent Oda Orkestrası ve Mersin Devlet Şefliği dalında Premier Prix aldı. Opera ve Balesi ile gerçekleştirdiği konserleri ta- Bu arada Fransa’da yer aldığı festivaller dahil bir- kiben, Bilkent Gençlik Senfoni Orkestrası, Çuku- çok konser yönetti ve yaz okullarına katıldı. Daha rova Devlet Senfoni Orkestrası, Eskişehir Belediye sonra Türkiye’ye dönerek Bilkent Üniversitesi, Senfoni Orkestrası, Bursa Bölge Devlet Senfoni Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi’nde öğretim Orkestrası, Antalya Devlet Senfoni Orkestrası görevlisi olarak çalışmaya başladı. ve İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası ile başarılı konserler gerçekleştirdi ve büyük övgü aldı. Üç yıl Bilkent Gençlik Senfoni Orkestrası’nın şef- liğini yaptı. Bununla birlikte teori, solfej, dikte, Türkiye’nin yetiştirdiği genç orkestra şeflerinden orkestra şefliği dersleri verdi, akademik koordi- biri olan Hakan Kalkan, 2006 yılından bu yana natörlük ve Bilkent Senfoni Orkestrası idari direk- Antalya Devlet Opera ve Balesi’nde orkestra şefi törlüğünü yaptı. Bu dönem içinde Kompozisyon olarak çalışmalarını sürdürmekte ve her yıl Senfoni dalında sanatta yeterlik diplomasını aldı. 1995 orkestralarına konuk şef olarak davet edilmektedir. 44 RADYOVİZYON

İstanbul İş-Sanat Konser Salonu gibi konser me- kanlarını da tercih eden Işın Metin, yurtdışında da orkestralarla konserler gerçekleştirdi. Orkestra yöneticiliği ile ilgili yabancı basında olumlu eleş- tiriler aldı. İçinde bulunduğumuz konser sezonunda davet edildiği ülkeler arasında Almanya, Portekiz, İspanya ve ABD bulunmakta.

Işın Metin 2003 yılında Türkiye’nin uluslarara- sı daimi özel orkestrası olan Bilkent Senfoni Orkestrası’nın “Sanat Yönetmenliği”ne getiril- di. Bilkent Senfoni Orkestrası 2005 yılında Işın Prof. Işın Metin Metin’in sanat yönetmenliğinde Japonya’ya ilk turnesini gerçekleştirdi. Orkestra bu dönemde Anadolu’nun çeşitli yörelerini ziyaret ederek ku- B.Ü.M.S.S.F Dekan Vekili ve Orkestra Şefi Orkestra ve Vekili Dekan B.Ü.M.S.S.F ruluş misyonunu da devam ettirdi. Metin çocuk- Işın Metin müzik eğitimine İstanbul’da lara ve gençlere yönelik özel eğitim konserleri dizisi ve UNICEF Türkiye Milli Komitesi projeleri küçük yaşlarda aldığı özel piyano ve yararına yapılan konserlerin yanı sıra, Türkiye Yar- solfej dersleriyle başladı. dımsevenler Derneği ve Anadolu Çağdaş Eğitim Kompozisyon alanında sergilediği yetenek neti- Vakfı ile birlikte eğitim kampanyaları yararına, LÖ- cesinde 1987 yılında Bilkent Üniversitesi, Müzik SEV ile lösemili çocuklar yararına konserler dü- ve Sahne Sanatları Fakültesi’ne kabul edildi. Prof. zenledi. BSO’nun sivil toplum örgütleri ile işbirlik- Wojciech Szalinski ve Bujor Hoinic ile koro ve or- lerini pekiştirerek sosyal hayatın etken bir parçası kestra yöneticiliği, Prof. İstemihan Taviloğlu, Sami olarak yer alması adına, bu konserlerin çoğunda Hatipoğlu ile kompozisyon çalışmaları yaptı; Prof. orkestrayı bizzat yöneterek katkıda bulundu. Arif Melikov’un derslerine katıldı. Kompozisyon ve Bu yönelmelerle icra niteliği açısından uluslara- orkestra şefliği alanlarındaki eğitimini Bilkent’te rası sanat platformunda adından bahsedilmeye “Yüksek Şeref” dereceleri ile sürdürdü ve son başlanan Bilkent Senfoni Orkestrası, Metin’in sa- olarak 2001 yılında Sanatta Yeterlik diplomasını nat yönetmenliğinde uluslararası plak şirketleriy- aldı. Aralarında Birinci ve İkinci Senfoni, Senfonik le kayıtlar yapmaya başladı ve EMI, CPO, Naxos, Bölüm “Sezgiler”, “Keman Konçertosu”, “Skeçler”, ALPHA ve Imaj-Naïve firmaları ile tüm dünyada “Üç Yaylı Dörtlü”, “Koro ve Yaylı Sazlar için Müzik”, CD’ler çıkardı. Bilkent Senfoni Orkestrası 2005 “Minyatürler” ve “Piyano Defterleri” bulunan bazı yılında EMI tarafından yayımlanan CD’si ile ulus- eserleri yayınlandı. Metin kompozisyonları dışın- lararası ticari kayıt platformunda yer alan ilk Türk da akademik derlemelerden oluşan “İhsan Doğ- sanat topluluğu oldu. ramacı ve Müzik” adlı kitabın yazarıdır. Işın Metin’in evrensel sanat müziğinin geniş kit- Işın Metin, 1990’lı yıllarda Bilkent Gençlik lelerle yayılmasına, müzik eğitimine ve sanata Korosu’nun (2006 Avrupa Grand Prix Adayı) şefli- ğini yaptı. Ülkesindeki devlet ve özel orkestralara katkılarından ötürü başlıcaları “Sevda Cenap And konuk şef olarak davet edildi, 2001 yılında Eskişe- Müzik Vakfı Gümüş Madalyası” ve “Mersin Ulus- hir Büyükşehir Belediyesi Senfoni Orkestrası’nın lararası Müzik Festivali Hanri Atat Ödülü” olmak kuruluşunda danışman ve şef olarak görev aldı, üzere çeşitli takdir ödülleri bulunmakta. orkestranın ilk konserlerini yönetti. 2005 yılından beri Bilkent Gençlik Senfoni Orkestrası’nı yönet- mekte olan Metin, bu orkestrada yer alan üstün yetenekli öğrencilerden oluşan “Bilkent Virtuosi” oda orkestrası topluluğunu kurdu.

İstanbul ve Ankara metropolleri dışında kalan şehirlerde ve Afyon Müzik Festivali, Bodrum D-Marin Uluslararası Müzik Festivali, Mersin Ulus- lararası Müzik Festivali, Phaselis Müzik Festivali, RADYOVİZYON 45

Sevgili okurlar, koronun 40. Sanat yılını kutladığımız günlerde, yüreğimiz acı bir haber ile hüzne boğuldu. Koronun kuruluşundan bu yana görev yapan güzel bir insanı ve kocaman bir yüreği kaybettik. Özel Programı 1 Ekim 2009 tarihinde, koronun bas grubunda yer alan arkadaşımız Öner Tekin aramızdan ay- Tekin Öner rıldı. 2 Ekim tarihinde yayınlanan “Sesin Özgürlü- ğünün 40. Yılı” programında, koro sanatçısı Ersin Arslantürk’ün kaleme aldığı ve sunduğu metni, anısına yayınlıyoruz. MÜZİK: Sieh, wie ist (Johannes Brahms- Liebeslieder-walzer) Bizlerle çalışan canımız kadar çok sevdiğimiz sev- sanat yılını kutlayan TRT Ankara Radyosu Çokses- gili Öner Tekin’i ne yazık ki, dün akşam kaybettik. li Korosu, yüreğindeki acıyı bastırıp her zamanki sahnesinde yerini aldı ve sonsuzluğa uğurladığı 40 yıl boyunca omuz omuza beraberce çalıştığı arkadaşları için Büyük Stüdyo’da saat 11.00’de koro arkadaşları ve dostları olarak yaklaşık bir saat anma töreni gerçekleştirdi. evvel, Ankara Kocatepe Camii’nde öğlen nama- zını takiben kılınan cenaze namazının ardından Ülkemiz çağdaş müziğinin ilk eşliksiz korosu olan Cebeci Asri mezarlığında sonsuzluğa uğurladık. topluluğun bu acı gününde sevenleri ve yakın dostları Büyük Stüdyo’nun içinde sevgili Öner Bu acı günde şahsen, ölüm bizi ayırana kadar 12 Tekin’in naaşı önünde üzüntülerini birbirleriyle yıl boyunca yan yana beraberce çalıştığım sevgili paylaştılar. Gözyaşının sel olup aktığı bu acı güne Öner ağabeyimi sizlere kısaca tanıtmak isterim… ne yazık ki, katılamayan ve uzaklardan seslenen 15 Ekim 1949 yılında kendi deyimiyle “soğuktur sanatçının korodan emekli olmuş, değerli dos- bizim oralar” dediği Kars’ta dünyaya geldi. Mü- tu, Mustafa Erol yolladığı mesajda “Sevgili Öner, zik eğitimi için Ankara’ya gelen Öner Tekin, Gazi uzun bir türkünün en pes sesiydin, en kısa şarkısı Müzik Eğitim Fakültesi’nde eğitim gördü. Mezu- oldun” diyerek içindeki ıstırabı bizlerle paylaştı. niyeti sonrasında TRT Ankara Radyosu’nun açtığı Sevgili dinleyiciler, 40. sanat yılının kutlandığı, yeni Çoksesli Koro sınavını başarıyla kazandı. eserlerin hazırlandığı, başarılı projelerin gerçekleş- Mesleğe başlamasıyla beraber teknik konularda- tirildiği bu günlerde böyle acı bir haberle yıkılan ki merakı ve yayıncılığın bel kemiğini oluşturan Çoksesli Koro üyeleri her ne olursa olsun görev tonmaysterliğe ilgi duyması, beraberinde eğitim bilinciyle çalışmalarına devam edeceklerdir. almasına ve önemli kayıtların yapılmasına vesile Yitirilen çağdaş insanların yüreklerinde alev oldu. Öyle ki; Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestra- alev taşıdıkları çoksesli müzik ruhu ATATÜRK sı konser kayıtlarının yapılması ve günümüz çağ- Türkiyesi’nde ilelebet yaşayacak ve yaşatılacaktır... daş müziğinin albümlerinin oluşturulması, bugün Bu bilinçle kayıplarımız olsa da, acı dolu günler toprağa verdiğimiz arkadaşımız, dostumuz de- yaşasak da bizler çoksesli müzik neferleri olarak ğerli insan Öner Tekin sayesinde gerçekleştirildi. yıkılmadan bu yolda yürüyeceğiz… Müzik yaşamında sadece Koro şarkıcılığı ve ton- Bugün öğle vakti toprağa verdiğimiz sevgili dos- maysterlik ile yetinmeyen sanatçı, birkaç koro tum, meslektaşım, omuz omuza müzik yaptığım eserinin de altına imza atıp, hem çocuk korosu ve yanında şarkı söylemenin onuruna eriştiğim hem de çoksesli koronun repertuarında yer al- sevgili Öner Tekin için Tanrı’dan rahmet ve seven- mıştır. lerine sabırlar diliyorum… Sevgili dinleyenler, elbet her canlının tadacağı Yolun cennet olsun. bir gerçektir, ölüm dediğimiz. İşte bugün çağ- daş, aydın çizgisiyle bizleri kucaklayan sevgili MÜZİK: Ninni (Düz: Walter Strauss, Solist: Öner Tekin’i sonsuzluğa uğurladığımız gündür. Soprano İlhan Sürmen, Piyano: Walter Yokluğuna alışmak her ne kadar zor olsa da, 40. Strauss) 46 RADYOVİZYON Behçet Necatigil ve Radyo Oyun Yazarlığı

“Radyo oyunu trajik bir taraf taşır, bir çıkmazı hissettirir, aǧırcadır. Düşündürmeli, eski türküler gibi uykularda da yankısını

Ölümünün 30. Yılında Ölümünün sürdürmelidir.” Behçet Necatigil “Eski Türküler Gibi”

Kıvanç NALÇA Prodüktör

Bu yıl, 13 Aralık 1979’da aramızdan ayrılan ünlü “Gerçek radyo oyunu düşle gerçek arasıdır. Ger- şair ve radyo oyun yazarı Behçet Necatigil’in 30. çeküstü öğeler ve sembollerle beslenir. Alegorik ölüm yıldönümü… Tabii ki büyük edebiyatçımı- ve trajiktir. Tuluatla, skeçle, kabare ile hiç ilgisi zın şiiri ve şairliği hak ettiği önemi ve özeni yıllar- yoktur. Yazarından, oyuncusundan, dinleyicisin- dır görüyor ve gelecekte de görecek… Peki, ya den incelmiş bir zevk ve saygı bekler. Düşündü- Behçet Necatigil’in oyun yazarlığı? rücüdür. Sembollerden kuvvet alır, mecazla güç- lenir, şiire yakındır; şiirsel arka planlar ister.” Necatigil’in 1958 yılında ilk kez Knut Hamsun’un bir radyo oyununu radyoya uyarlayarak başlayan Necatigil’in radyo oyunlarına baktığınızda ger- radyo serüveni gerçekten de incelenmeye de- çekten tam da tanımladığı gibi oyunlar yazdığını ğerdir. Çünkü Necatigil çağdaşı birçok kişiden görürsünüz. Bu denli şiirsel olan bir sanatı sözle farklı olarak radyo oyununun önemini fark etmiş, ifade etmeye gayret etmek pek bir anlam ifade dünyada bu türde verilen örnekleri incelemiş ve etmeyecektir. Biz de radyo yayıncısı olarak yayın kendi özgün radyo oyunu anlayışını kurmuştur. kalıplarımızda Behçet Necatigil imzalı yapımlara Bütün büyük sanatçılar gibi sanatının tanımını olabildiğince yer vererek bu eserleri dinleyicilere da yapmıştır Necatigil. Bir yazısında radyo oyunu ulaştırma sorumluluğunu yerine getirmeye gay- hakkında şöyle demiştir; ret ediyoruz. Zaten radyo oyunlarını takip eden RADYOVİZYON 47 dinleyicilerimiz Behçet Necatigil oyunlarının TRT Behçet Necatigil, 16 Nisan 1916’da İstanbul’un Radyolarında sık sık yayınlandığını bilirler. Fatih semtinde, Atik Ali Paşa’da doğdu. Behçet Necatigil, Türk Radyo oyun Kastamonulu olan babası İstanbul’da, Beyoğ- yazarlığının tartışmasız en önemli lu ilçesinde müftülük yaptıktan sonra Sarı- ismidir. Birçok yazarımızdan farklı yer müftülüğünden emekli oldu. Necatigil, iki yaşındayken annesini kaybetti. Bir süre olarak Necatigil, yaşadığı dönemde Karagümrük’te oturan anneannesi ile birlikte kendisine öneriler gelmesine yaşadı. Bir yıl sonra babası, ikinci kez evlenince, rağmen radyo oyunlarını sahneye Necatigil için anneannesinin evi ile babasının uyarlamamıştır. evi arasında geçecek bir dönem başladı. Baba- Cumhuriyet döneminin birçok yazarı sahne sı, Singer Dikiş Makineleri firmasında müfettiş oyunlarını radyoya uyarlayarak bu bağımsız sa- olup ailesiyle birlikte Kastamonu’ya taşınınca, natı adeta bir ek gelir kapısı olarak görürken o, Necatigil ilkokul son sınıfı Kastamonu Muallim radyo sanatını şiirle kardeş bağımsız bir disiplin Tatbikat Mektebi’nde okudu ve 1927’de mezun olarak kabul etmiştir. olarak Kastamonu Lisesi’nde ortaöğrenimine başladı. İlk özgün radyo oyunu ‘Kadın ve Kedi’, 7 Mart 1963 tarihinde TRT İstanbul Radyosu’nda yayın- Yıllar önce başlamış olan hastalığı “adenit tü- lanan Behçet Necatigil, bu tarihten, aramızdan berküloz” yüzünden öğrenimine ara vermek ayrıldığı 1979 yılına kadar düzenli ve yoğun bir zorunda kaldı. Aile yeniden İstanbul’a taşındı. biçimde radyo oyunu üretmiştir. Büyük usta, İstanbul’da ameliyatlar ve elektrik tedavileriyle özgün radyo oyunlarıyla, çevirileriyle, uyarlama- geçen uzunca bir süreden sonra öğrenimine larıyla, “Ertuğrul Faciası” gibi belki de tarihimizin 1931 yılında Kabataş Lisesi’nde, orta ikinci sı- ilk radyo belgesel dramasıyla, ‘Naima Tarihi’ ve nıftan yeniden başladı ve 1936’da okulun ede- ‘Evliya Çelebi’ gibi tür anlamında sınıflandırırken biyat bölümünden birincilikle mezun oldu. dahi zorlanacağımız büyük, görkemli radyo ya- Edebiyatla yakından ilgilenen Necatigil, ortaokul pımlarıyla kuşkusuz ülkemizin en önemli radyo yıllarında bir de dergi çıkarmaya başladı. “Küçük oyun yazarıdır. Muharrir” adındaki bu dergi, 14. sayısı ile birlik- Ne yazık ki ülkemizde bugüne kadar bağımsız te birinci cildini kapamış ve iki yıllık bir tatilden bir tür olarak radyo oyunu, akademik anlamda sonra 20 haziran 1932’den itibaren ikinci cildine derinlemesine incelenmedi. Eserler ve sanat- başlayarak 12 sayı daha çıkmıştır. çılar belirli dönemler içinde sınıflandırılıp ta- Necatigil, aynı yıllarda, Akşam nımlanmadı. Fakat Almanya’da yetmişli yıllarda yayınlanan bir edebiyat ansiklopedisine göre gazetesinin haftalık Çocuk Dünyası Behçet Necatigil’in ‘Gece Aşevi’ adlı radyo oyu- sayfasına Küçük Muharrir imzasıyla nu Türkiye’de modern radyo oyununun miladı şiirler, fıkralar, hikâyecikler yazmaya kabul edilir. 26 Ağustos 1965, ‘Gece Aşevi’nin başladı. yayın tarihi olduğuna göre, Modern Türk Radyo Kabataş Lisesi’ni bitirdikten sonra öğrenimine Oyunu’nun kesin doğum tarihi de işte bu tarih- Yüksek Öğretmen Okulu Türk Dili ve Edebi- tir, denilebilir. yatı bölümünde devam etti. Bu arada Alman Büyük yazarımızı aramızdan ayrılışının otuzuncu Filolojisi’ndeki bazı derslere konuk öğrenci ola- yılında saygıyla anarken hayat hikâyesinden de rak katıldı ve ilk ders yılı sonunda “Deutscher kısaca söz edelim. Akademischer Austauschdienst” kuruluşunun

Özgün Oyunlar Kadın ve Kedi, Yol, Son Tren, Yıldızlara Bakmak, Emekli, Artırma Salonunda, Ertuğrul Faciası, Gece Aşevi, Kutularda Sinek, Üç Turunçlar, Uzak Yol Kaptanı, Naima Tarihi, Evliya Çelebi, Hayal Hanım, Süslü Karakol Durağı, İki Çapraz Çizgi, Uzunköprü, Temmuz, Altın Beşik, Melikşah ile Oyunları

Radyo Güllühan, Hatem Tai, Şapur Çelebi, Pencere, Tayyarzade. 48 RADYOVİZYON

davetlisi olarak bursla Berlin’e gönderildi. Dört Radyo Oyunu Antolojisi ‘Bütün Eserleri’ arasın- ay Almanya’da kalarak Berlin Üniversitesi’nin dil da değerlendirilmeye değer görülmez. Behçet kurslarına devam etti. Necatigil’in radyo oyunları Cem Yayınları’ndan ölümünden altı yıl sonra 1985 yılında yayınla- Yüksek öğrenimini 1940 yılında tamamlayarak nır. 1993 yılında Behçet Necatigil’in eserleri Yapı okuldan birincilikle mezun oldu. Aynı yıl Kars Kredi Yayınları tarafından tekrar yayınlanmaya Lisesi’ne edebiyat öğretmeni olarak atandı. İk- başlayınca radyo oyunlarının yayına hazırlanması lim koşullarına uyum sağlamakta güçlük çekip görevini Özen Yula üstlenir. hastalanması üzerine 1941 yılında Zonguldak Çelikel Lisesi’ne, 1943 Mart ayında da İstanbul’a, Fakat 1985 yılında Cem Yayınevi tarafından, 1993 Pertevniyal Lisesi’ne tayin edildi. İki ay sonra, yaz yılında ise Yapı Kredi Yayınları tarafından yayınla- dönemine girince yedek subaylık için başvura- nan iki kitap da Behçet Necatigil’in radyo oyunu rak Ankara’ya gitti. Askerlik görevinin ardından yazarlığının yalnızca bir bölümüyle sınırlı kalmıştır. İstanbul’a, on beş yıl süreyle çalışacağı Kabataş Bu kitaplarda sadece yazarın hayattayken kitap Lisesi’ne tayin edildi (Aralık 1945). olarak yayınlanmış kısa oyunlarına yer veriliyor. Bununla birlikte Behçet Necatigil’in radyo oyun- İlk şiir kitabı “Kapalı Çarşı” da bu yıl larıyla ilgili hazırlanacak kitaplarda başvurulması yayımlandı. gereken asal kaynak, Türkiye’de radyo oyununun İstanbul Üniversitesi Alman Filolojisi’ne kaydını doğum ve yaşam alanı olan TRT Radyolarının ar- yaptırarak iki yıl süreyle, öğretmenliği ve öğrenci- şivleri olmak durumundadır. Yazar ve yayıncı us- liği birlikte sürdürdü. Necatigil, 1960 yılında Çapa tamız Nursel Duruel’in geçtiğimiz yıllarda titiz bir arşiv çalışmasıyla Behçet Necatigil’in Radyo Oyun- Eğitim Enstitüsü’ne tayin edildi ve 1972 yılında larının tam bir dökümünü çıkartması ve yayınla- kendi isteğiyle emekliye ayrıldı. Emeklilik döne- ması önemli bir boşluğu doldurmuştur. Evet, TRT mini, evinde yoğun bir biçimde çalışarak geçirdi. radyoları arşivlerinde Behçet Necatigil’in imzasını 1979 yılının Kasım ayında akciğerlerindeki rahatsız- taşıyan elli kadar eser vardır. Ne yazık ki yayıncı- lık nedeniyle Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’ne lar da, akademisyenler de bunların büyük bölü- yatırıldı. Kısa bir tedavi döneminin ardından, 13 münden habersizdir. 2009 yılının ilk ayında çıkan Aralık 1979 tarihinde aramızdan ayrıldı. Dramaphone Kış Seçkisi’nde Nursel Duruel’in Behçet Necatigil’in ölümünün ardından Hilmi bu çalışmasını bir kez daha yayınlayıp gündeme Yavuz ve Ali Tanyeri’nin hazırladığı Bütün Eser- getirmeye çalışmıştık. Umarız büyük yazarımızın leri Cem Yayınevi tarafından 7 cilt olarak basıldı. otuzuncu ölüm yıldönümünde bu oyunların da Hayattayken şiir kitaplarının hatırına yayınlatabil- basılmasıyla ilgili çalışmalar geç de olsa başlar. diğini söylediği radyo oyunları da bu seri içinde Ölümünden sonra ailesi tarafından konulan Ne- toplanacak ve yayınlanacaktı. Ancak yedi kitap- catigil Şiir Ödülü, 1980’den beri verilmektedir. Bu lık seride sıra radyo oyunlarına en son gelebildi. ödül ülkemizin en prestijli şiir ödüllerinden biridir. Kamuran Şipal’le birlikte büyük emekler vererek Necatigil, adına verilecek bir radyo oyun yazarlığı hazırladıkları ve ne yazık ki bastıracak yayınevi ödülü belki de bu sanatın ülkemizde hak ettiği bulamadıkları büyük ve önemli çalışma Alman yere gelebilmesinde önemli bir etki yaratacaktır.

Wolfgang Hildesheimer’den çevirdiği Bay uyarladığı altı bölümlük Cilavio, altı bölümlük Walser’in Kargaları, Günther Eich’dan çevirdiği Paul ve Virginie, Giritli Aziz Efendi’den uyarladığı Kuveyt’e Gitme, Setubal Dalgaları, Ilse Eichinger’in Recep Ağa’nın Kızı, Christian Noack’dan çevir- ünlü oyunu Düğmeler, Friedrich Dürrenmath’dan diği Yaban Kedileri, Martin Walser’den çevirdiği çevirip mikrofona getirdiği Edebiyat Hafiyesi, Bitmeyen İkindi, Peter Hiche’den çevirdiği Dö- Knut Hamsun’un Victoria’sı, Günther Eich’ın La- nüş, Nabizade Nazım’dan uyarladığı Zehra, Knut zartis Yılı, Friedrich Dürrenmath’dan Adam ve Hamsun’un aynı adlı romanından uyarladığı Gö- Benzeri, Ahmet Mithat Efendi’nin romanından çebe, Ahmet Mithat Efendi’nin romanlarından uyarladığı altı bölümlük Musullu Süleyman, yaptığı Haydut Montari, Cinayetlerdeki Sırlar, Knut Hamsun’dan uyarladığı altı bölümlük Pan, Müşahedat, Siegfried Lenz’den çevirdiği Evde Kirsti Hakkarainen’den çevirip mikrofona koydu- Arama, Wolfgang Hildeshiemer’den Satılık Ev, ğu Böcekler, Wolfgang Hildesheimer’dan Yerin Knut Hamsun’un romanından uyarladığı on iki

Radyo Oyunları Radyo Uyarlamalar ve Çeviri Altında, Jean Rhys’dan Sınırı Aşanlar, Goethe’den bölümlük Bonani ile Rosa. RADYOVİZYON 49 50 RADYOVİZYON Takvim

Aristoteles “zaman mekândaki harekettir” demiş, Kant’a göre zaman ise tıpkı bir mekân gibi insan aklının bildiği bir kategoriydi. Hegel zamanın öğrenildiğini savunmuştu, 5. yüzyılda St. Augustine ise şunu fark etmişti: “O halde Zamanın Ruhu Zamanın nedir zaman? Eğer bana birileri sormazsa, zamanın ne olduğunu bilirim. Ama eğer bana onun ne olduğunu soran birine zamanı açıklamak istersem, bilmiyorum.”

Meltem Türkmen Yılları ve yılların çerçevesi içinde olayları, meydana geliş sırasına göre sıralayabilmek için bir Varlıklar içinde doğumun, ölümün ve bunun başlangıca ihtiyaç vardı. Fakat bu başlangıç, her sürekliliğinin farkında olan tek varlık insan. İnsan toplum için aynı değildi. Çünkü her toplum ve bunu bildiği için bu sürekliliği belli noktalarla tes- kavim, kendi siyasî, ekonomik ve dinî hayatında pit ediyor ve zaman denen kendi yarattığı ölçüy- derin izler bırakan önemli olayları kendileri için le değerlendiriyor. İnsanoğlu zaman ve mekân bir başlangıç olarak kabul etmiş ve bir tarih belir- olmadan kendini tanımlayamıyor, anlamlandıra- lemeye başlamıştı. mıyor. İşte toplumsal yaşamın düzeni açısından zama- Zamanın öyküsü ise insanoğlunun zamana koy- nın gün, ay, yıl gibi uzun süreli dönemlere bölün- duğu sınırlamalar, günler, aylar ve yılların öykü- mesine dayalı olarak geliştirilen takvimler de bu sü… İnsanın öyküsü… İnsan varsa zaman var, gereksinim sonucunda ortaya çıkmıştır. yoksa yok. Ama insan somut, zaman soyut… Geçen zamanı ölçmek için, hareketleri düzenli İnsan doğuyor, yaşıyor ve ölüyor. olan ve kolaylıkla gözlemlenebilen iki yıldızdan Ya zaman? yararlanılır: bunlardan biri Ay, öteki Güneş’tir. Ay’ın RADYOVİZYON 51

29,5 günde bir tekrarlanan ve 1 yılda 12 evreden Birçok toplum resmî olarak Gregoryen takvimi- oluşan bir hareketi vardır. Güneş ise, mevsimlere ni kullanıyorsa da, dinî tarihler için daha eski ve göre değişen bir yüksekliğe ulaşır ve hareketini geleneksel bir takvimden yararlanılır. Sözgelimi 365 gün 6 saatte tamamlar. Bu nedenle de ay ve Müslümanların bir “ay takvimi” vardır; şu halde güneş takvimleri yapılmıştır. Müslüman takvimi yılı, Hıristiyan takviminin yılın- dan 11 gün eksiktir. Müslüman takviminin birinci Ay takviminde, Ay’ın evrelerini izleyen 29 ve 30 günlük almaşık 12 ay vardır; bu 12 ay, 354 günlük yılının ilk günü 16 Temmuz 622’ye tekabül eder. bir ay yılı oluşturur. Ancak bu yıl mevsimlerin rit- O tarihte Hz. Muhammed Mekke’den Medine’ye mine uymaz (11 gün kısa). Hicret etmiştir. Museviler ise, M.S. IV. yy.da, ayları (30 ve 29 günlük) Ay’ın hareketine göre hesap- Güneş takviminde ise yıl, tersine, lanmış bir takvimi kullanmaya başladılar. 12 ay mevsimlerin ritmini izler, ancak aylar 354 gün tuttuğu için bu takvime zaman zaman (30 ya da 31 günlük), Ay’ın evrelerine bir 13’üncü ay eklenir. denk düşmez (1 gün fazla). Türkler İslâm dinini kabul etmeden M.Ö. 46’da Julius Sezar, astronomları, Güneş’in önce, güneş yılına dayanan ve yılları hareketine tam anlamıyla uyabilen bir takvim sayıyla değil de hayvan adlarıyla yapmakla görevlendirdi. Güneş yılı işte o za- belirtilen bir takvim kullanırlardı (On man 365 gün 6 saat olarak hesaplandı. «Jülyen» adı verilen bu takvim bu nedenle 365 günden, Iki Hayvanlı Takvim). 4 yılda bir de 366 günden (artık yıl) oluşur. İslâmın kabulünden sonra “hicrî-kamerî” denen Ancak bu takvim tam anlamıyla kusursuz bir Müslüman takvimini (Alaturka Takvim de denir) takvim değildir. Yer, Güneş çevresindeki dolanı- benimsediler. Sonra Osmanlılarda I.Mahmut za- mını 365 gün 5 saat 48 dakika ve 46 saniyede manında hicrî takvimle birlikte rumî takvim de tamamlar. Şu halde Jülyen takvimi 11 dakika 14 kullanılmaya başlandı. Malî veya hicrî-şemsî tak- saniye kadar uzundur. Bu fark ilk bakışta önem- vim de denen bu takvim gene Hicret’ten başla- siz gibi görünürse de her yıl tekrarlanınca 100 tılıyordu. yılda 18 saatlik, 400 yılda da 3 günlük bir farka Türkiye Cumhuriyeti’nde bunların hepsi bırakıla- yol açar. rak Gregoryen esasına uygun miladî takvim be- XVI. yy. da, aradaki bu fark 10 güne ulaşmıştı nimsendi (26 Aralık 1925). (ilkbahar 21 yerine 11 Mart’ta başlıyordu). İşte bu nedenle Papa Gregorius XIII, bu hatayı dü- zeltmek için 4 Ekim 1582’den sonraki günün 15 Ekim 1582 olmasına karar verdi. Ayrıca bu farkın yeniden oluşmasını önlemek için artık yılların dört yılda bir tekrarlanmasına karar verildi. Artık yıllar 00 ile biten yıllar dışındakilerdi. Böyle yıllar da 400’e bölünebilirlerse artık olabilirdi. Sözgelimi 1600 artık yıldı, 2000 de artık yıl olacaktır; ancak, 1700, 1800, 1900 yılları artık sayılmadı. 400 yıldaki 3 günlük hata da böylece giderilmiş oldu. «Gregoryen» diye bilinen bu takvim bugün bütün dünyada kullanılmaktadır. Yılın on iki ayı ve bu ayların gün sayısı şöyledir: Ocak (31), Şubat (28 veya 29), Mart (31), Nisan (30), Mayıs (31), Haziran (30), Temmuz (31), Ağus- tos (31), Eylül (30), Ekim (31), Kasım (30), Aralık (31). Yıl, her biri kavuşum ayının dörtte birine denk 52 haftaya bölünmüştür. 52 RADYOVİZYON

Kampüs Prodüktörün Kaleminden

SES 1 : Mekteb-i Fünun-u Mülkiye…12 Şubat Bir 1859 Cumartesi günü, Sadrazam Ali Paşa başkanlığındaki hükümet üyelerinin ta- mamının katıldığı ve İstanbul’un ileri ge- lenlerinin de hazır bulunduğu törende, bu adla açılır okul.

Şule Yalçıner Prodüktör SES 2 : Mekteb-i Mülkiye-i Şahane, 1877 yılında Padişah İkinci Abdülhamit’in buyruğuyla SİNYAL …………… KAMPÜS …………… verilen yeni bir ad olur okula. Öğretim kadrosunda yerli ve yabancı öğretmenler SES 1 : Geçen hafta programı kapatırken bu haf- yer alır. Artık saltanatın himayesindedir. ta nerede olacağımızı söylemiştik ve ne Öğrenciler özel bir üniforma giymeye demiştik… başlar. 93 Harbi yıllarıdır. Zor bir dönem- SES 2 : Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler den geçilmektedir. Fakültesi’nde olacağız demiştik. Diğer SES 1 : Bu dönemde okulda Fransızca eğiti- adıyla… mi zorunlu olmuştur. O yıllarda Batı’da Osmanlı’ya yapılan övgüler arasında, Tıb- SES 1 : Mülkiye tabii. biye ve Mülkiye’de verilen eğitimin kalite- SES 2 : Aslında fakültenin eski adlarını saymaya sinden sıkça söz edilmektedir. “İhtiyat Sını- başlarsak program zor yeter buna ama fı” adıyla okutulan hazırlık sınıfı nedeniyle hiç değilse birkaçını söyleyelim. eğitim süresi altı yıla çıkmıştır Mülkiye’de. RADYOVİZYON 53

SES 2 : Hatta bu kaliteli eğitimden başka dal- SES 1 : Şimdi Sayın Dekanım dururken ben mi lardaki öğrenciler de yararlansın diye, cevap vermeliyim bu soruya bilemedim. “Mühendisin-i Mülkiye Şubesi” adıyla bir Haddimi aşmak istemiyorum. Ciddi cid- Yüksek Mühendis Okulu da açılmıştır. di belgesel sunar gibi anlatıyorduk, hata Onlar da Mülkiye Mektebi Müdürlüğü’ne yapmayayım. bağlı olarak eğitim verir. SES 2 : Önce yarışma duyurumuzu yapalım, son- SES 1 : Amaç; devlete hizmet verecek, donanım- ra dekanımızın konuşmasını dinleyelim o lı, nitelikli, yüksek bilgi ve kültüre sahip zaman. insanlar yetiştirmektir. Mantık ve Türkçe SES 1 : Bu eski isimleri yarışma sorusu olarak eğitiminin mükemmel verilmesine çaba sormayacağız merak etmeyin efendim. gösterilir. Ayrıca bu okulun kurulmasıyla, Size garanti veriyorum ki, “şu andan itiba- kaymakamlık mesleği de “kariyer bir mes- ren” her şey yarışma sorusu olabilir. Geç- lek” haline gelmiştir. miş bizi bağlamıyor. Geleceğe bakalım. SES 2 : Mezunlar, çeşitli okullarda müdür ve öğ- Türkiye’nin önü çok açık bu anlamda… retmenlik de yapabilmektedir. Böylece, SES 2 : Bir gün Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin kapı- sahip oldukları birikimi genç nesillere sından içeri girdin ve şeklin değişti bakı- aktarma olanağı da tanınmıştır. Mülkiye- yorum. Hedef belirlemeler, geleceğe bak- liler artık ülkenin dört bir yanını aydınla- malar filan. Ülke meselelerini de tartıştın tabilmektedir. 1908’de Meşrutiyetin ilan mı öğrencilerle, fikirlerini sordun mu? edilmesi, okulun adının da değişmesini beraberinde getirir. SES 1 : Iıım..şey.. Dinleyicimizin tek yapacağı programı sonuna kadar dinlemek. Sonun- SES 1 : “Şahane” ibaresi kaldırılıp, “Mekteb-i Mülki- da, anlatılanlardan basit bir soru soraca- ye” denilir bundan böyle. Her yıl sadece 40 ğız. Onlar da bunu kolayca cevaplayacak öğrenci kabul edilir okula ve sıkı bir sınav- tabii. Sonra cevaplarını bize gönderecek- dan geçirilerek alınırlar. Meşrutiyetin ilk ay- ler. larından itibaren Mülkiye aleyhinde çaba gösterenlerin sayısı artar. Hatta bu okulun SES 2 : Biz de kendilerine ödüller ulaştıracağız. kapatılıp, yerine öğretim süresi iki yıl olan Nedir bu ödüller? “Siyasal Bilimler Okulu” açılmak istenir. SES 1 : Her programda iki dinleyicimiz, sınavlara SES 2 : Bu gelişmeye karşı durmaya çalışan hazırlık konu anlatımlı test dergilerinden Mülkiyeli bir grup ise, okulu modernize oluşan eğitim setini, bir dinleyicimiz de ederek, ona “Paris Siyasal Bilgiler Serbest bu test dergilerinin bir yıllık aboneliğini Okulu”na denk bir tüzel kişilik kazandırıl- kazanıyor. ması gerektiğini savunur. Bu fikir galip ge- SES 2 : Geçtiğimiz haftalarda, Çanakkale-Biga- lir. Mülkiye’de tarihinin en büyük reform- Dereköy’de yaşayan bir dinleyicimizin oğ- ları gerçekleştirilir. 1913-1914 öğretim luna gönderdik örneğin. Bir diğer kazanan yılından itibaren bu yeni sistem uygula- dinleyici, Kocaeli’nin bir köyünden ulaştı maya koyulur. bize. Liseden mezun olmuş ama sınavda tekrar şansını denemek istiyormuş. SES 1 : Eğitim süresi dört yıl olur. Son iki sınıf- ta bu eğitimin idari, mali ve siyasi şube SES 1 : Yani ülkenin hangi köşesinde olursanız olarak üç bölüme ayrılması kararlaştırılır. olun, bilgisayarınızın tuşları kadar yakınız Daha önce kapatılmış bulunan yatılı bö- size. Yeter ki bize ulaşmak isteyin. Elekt- lüm tekrar açılır. Her yerden öğrenci gele- ronik posta adresimiz: [email protected]. bilmelidir. Süreç boyunca, zaman zaman Üstelik sadece ödül için değil, üniversite- dönemin Milli Eğitim Bakanlığı’na, zaman lerle ve sınavlarla ilgili her konuda merak zaman İçişleri Bakanlığı’na bağlı olarak ettiklerinizi iletebilir, sorabilirsiniz. İlgilisini gelişim çizgisini sürdürür. bulur, sorularınızı cevapsız bırakmayız.

SES 2 : Güzel güzel anlatıyorsun da sevgili sunu- SES 2 : Şimdi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler cum, acaba hesapladın mı kaç yıldır eği- Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Celal Göle’yi din- tim veriyor bu okul? leyelim… 54 RADYOVİZYON

GEÇİŞ ……………… MÜZİK ……………… kalabalıklardı. Hepsiyle sohbet ettik. Ta- mamını bugün yayınlayamayız diye dü- BANT : CELAL GÖLE’NİN KONUŞMASI … şünüyorum. Bazılarını haftaya bırakalım GEÇİŞ ……………… MÜZİK ……………… bence.

SES 1 : Ben merak ettim bu Mülkiye Marşı’nı. Kim SES 2 : Benim için sakıncası yok. Kaydettiğin bü- yazmış? tün sesleri değerlendirmek niyetindeyim. SES 2 : Cemal Edhem Yeşil yazmış marşın sözle- Ayrıca bizim işimizde bir kuraldır bu. Ders rini. Musa Süreyya bestelemiş. Yazıldığı yıl 5, konu 3, not et bir yere. Yayınlamayaca- 1918. Yani Birinci Dünya Savaşı’nın bütün ğın sesi alma. Aldıysan yayınla ki, kimseye sıkıntılarının yaşandığı günler. O yıl Mül- saygısızlık etme. kiye, kapalı kaldığı bir dönemin ardından SES 1 : Hay Allah, defterimi evde unutmuşum… yeniden açılmış. Cemal Edhem Bey ise daha altı aylık Mülkiye öğrencisi şiiri yaz- GEÇİŞ ……………… MÜZİK ……………… dığında. BANT : ULUSLARARASI İLİŞKİLER BÖLÜMÜ SES 1 : Kara günlerin acısı gençlerin yüreklerine ÖĞRENCİSİNİN KONUŞMASI… sinmiş durumda desenize. Delikanlılıkta GEÇİŞ ……………… MÜZİK ……………… hep vardır bu. Yenilgiye karşı direnme gücü oldukça yoğundur. Aydınlık bir SES 2 : Yeni başlayanlar ne diyor peki, birinci sınıf geleceğe özlem duygusu da her zaman öğrencileriyle de konuştun mu? beraberinde gelir. Duyarlılıklar artar doğal SES 1 : Aslında onlar gelip beni buldular kafede. olarak. Ne diyor? Çok hızlı bir haberleşme ağı kurmuşlar SES 2 : Başka bir aşk istemez, aşkınla çarpar kal- okulda. Herkes nasıl bir anda duyup geli- bimiz, verdi anlamadım. Dersiniz, sınavınız, öde- Ey vatan gözyaşların dinsin, yetiştik çün- viniz falan yok mu sizin dedim, meğer kü biz; öğle tatiliymiş. Gül ki sen, neş’enle gülsün ay, güneş, top- SES 2 : Hazırlık sınıfı bu yıl bütün bölümler için rak, deniz. zorunlu oldu Siyasal’da, özellikle onu du- Ey vatan gözyaşların dinsin, yetiştik çün- yurmak istediler sanırım. Ne konuşacak- kü biz. larını da çok iyi biliyorlar. Senin bir şey SES 1 : Bir güneştin bir zamanlar, ay kadar kal- sormana pek fırsat bırakmamışlar anlaşı- dındı dün, lan. Dün bir ay’dın, sislenen boşlukta yıldızsın SES 1 : Ben genelde mikrofonu tuttum sadece. bugün; Bir de kayıt cihazını açıp kapadım. Ama Benzin uçmuş bak, ne rüyadır, bu akşam yorucu oldu yine de. Neyse ki birinci sınıf- gördüğün? ların abisi sayıldığımdan sözümü dinledi- Ey vatan gözyaşların dinsin, yetiştik çün- ler, üzmediler… kü biz. GEÇİŞ ……………… MÜZİK ……………… GEÇİŞ ……………… MÜZİK ……………… BANT : BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN BANT : PROF. DR. ÖZLEM ÖZKANLI’NIN KONUŞMASI… KONUŞMASI…

GEÇİŞ ……………… MÜZİK ……………… GEÇİŞ ……………… MÜZİK ………………

SES 1 : Siz öğretim üyeleriyle görüşürken ben SES 1 : İki tane çok akıllı kız öğrenci vardı. Önce neredeydim biliyor musunuz? başkalarının konuşmasını dinlediler, neler anlatılıyor diye kulak kabarttılar. Ellerin- SES 2 : Dur tahmin edeyim… Bahçedeki kafede deki bloknotlara küçük notlar aldılar. Bir- meyve suyu içiyordun ve yanında tost yi- birleriyle fısır fısır konuşup anlaştılar, sen yordun. şunu anlat ben de şundan söz edeyim SES 1 : Onu da yaptım tabii ama öncesinde öğ- diye. İleride iyi birer planlama uzmanı ola- renci arkadaşlarla görüştüm. Oldukça bilirler, tam not verdim. RADYOVİZYON 55

SES 2 : Sen de fena sayılmazsın bu anlamda. Bak- sana hem işini yapmış hem de perde ar- kasında olup bitenleri hiç kaçırmamışsın. Gözlem yeteneğine bir övgüyü hak ettin. Bu gerçekten hareketle, yarın bir gün tiyatro eğitimini tamamladığında, mutlaka sahnede mi olmak istiyorsun yoksa ka- mera arkasını da düşünür müsün? SES 1 : Bence devir artık çok yönlü olma devri. Hem yazıp hem oynayıp hem de yönet- mek niyetindeyim. Çağan Irmak’tan bir adım öne geçmeye hevesim var. Bayrağı daha ileriye taşıyacak yeni yüzler gerekli, değil mi ama? SES 2 : Lafa gelince mangalda küllerin tükendi- ğini görüyoruz da, ben genellikle icraata bakmayı tercih edenlerdenim.

SES 1 : Kızları dinlemeyi öneriyorum… SES 2 : Uğur Dershaneleri her programda doğru GEÇİŞ ……………… MÜZİK ……………… cevap veren iki dinleyicimize, sınavlara hazırlık test dergilerinden oluşan eğitim BANT : SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİ… setini, bir dinleyicimize de bu dergilerin yıllık aboneliğini ödül olarak veriyor. GEÇİŞ ……………… MÜZİK ……………… SES 1 : Ne diyelim... Herkes kazansın dileyelim... SES 1 : Sıra geldi Uğur Dershaneleri’nin katkıla- rıyla hazırlanan yarışma bölümümüze. GEÇİŞ ……………… MÜZİK ……………… SES 2 : Programı dikkatle dinlediniz ve biz de bu SES 2 : Her Salı saat 21.30’da Radyo-1’i açıp bizi arada sizlerin kolayca cevaplayabileceği yayın sırasında dinleme olanağı bulama- bir soru hazırladık. İşte sorumuz. yanlar için bir hatırlatmamız olacak.

SES 1 : İlk konuğumuz Dekan Celal Göle konu- SES 1 : Sayın yapımcım Şule Yalçıner demek isti- şurken önemli bir bilgi verdi bize. Orada, yor ki, trt.net.tr’yi açtığınızda ekranın so- bu yıl Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler lunda podcast yazısını görürsünüz, fare Fakültesi’nin kuruluşunun kaçıncı yılı ol- arkadaşı oraya getirirseniz tıklayıp açılan duğunu da belirtti. İşte sorumuz budur. sayfada… SES 2 : Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin bu yıl kaçıncı kuruluş yılını SES 2 : Teşekkür ederim sevgili sunucum Can kutladığını soruyoruz size. Atak, izninle ben devam edeyim. Kampus başlığı altında daha önce yayınlanan tüm SES 1 : Cevaplarınızı elektronik posta adresimiz bölümleri dinlemeniz mümkün efendim. olan [email protected]’ye göndermenizi bekliyoruz. Ya da… SES 1 : Sizin için internet sitemize bu kayıtları SES 2 : Bir kağıda cevabı adınız, adresiniz ve tele- Teknik Yapımcımız Erol Kahraman gön- fon numaranızla birlikte yazıp ulaştırırsa- deriyor bilesiniz. Emeğe saygı duymak nız kabulümüzdür. Mektup adresimizi de lazım… Yoksa “emir demiri keser” mi de- iletelim.. meliydim. Bugünlerde biraz atasözü ve deyim çalışayım ben en iyisi… SES 1 : Kampus Programı TRT Ankara Radyosu 06 100 Sıhhiye/ Ankara SİNYAL …………… KAMPÜS ……………

Geçmişten günümüze Doğu Anadolu Bölgesi’nin ortak miras ve değerleri, gelenek ve görenekleri, sözlü ve sazlı edebiyat ürünleri “Bizim Eller”de... Bölgeye ait Türk Halk Müziği’nin seçkin örneklerini de sunan Erzurum Radyosu yapımı “Bizim Eller” her gün 12.03’te Radyo 4 Anadolu Kuşağı’nda... Bizim Eller 56 RADYOVİZYON

Derleme Aksel Koçak

Sabite Tur bir program sırasında. Solda Hakkı Derman, yanında Selahattin Pınar

Nida ve Neriman Altındağ Tüfekçi

Kısa Kısa Zamanın akademik eğitim veren tek kuruluşu Ankara Radyosu’nda yapılan sınavları üstün ba- şarı ile kazanan ilk kadın solist, ilk kadın öğret- men, ilk kadın şef ve bugüne kadar halk müziği dalında ilk ve tek kadın artist-öğretmen… O, yüz- den fazla derlemesiyle, hançere özelliği ve sesi- nin genişliğinin yanı sıra titiz çalışmasıyla, gerek Sabite Tur, 1947 yılında açılan bir sınavı kazana- uzun havaları, gerekse kırık havalar konusunda rak, Ankara Radyosu sanatçıları arasına katıldı. en geniş repertuara sahip halk müziği sanatçı- Eşsiz ses fiziği, üslubu, yorumu ve de klasik eser- sı… Neriman Altındağ Tüfekçi…. lere olan hakimiyeti ile birkaç yıl içinde büyük bir İstanbul Radyosu, 2000:103 ün kazanmıştı. Herkes onun sesini, ‘su gibi berrak’ diye tanımlıyordu. Sesindeki inanılmaz oktav ge- nişliğine rağmen, şarkıları yorumlarken en küçük bir hata bile söz konusu değildi. Yazgan, Önce Radyo Vardı, 2006:88

Soldan sağa Esat Tamer, Muazzez Ünal, Vedat Gürten, Mukadder Girginkoç ve Ruhi Su Ankara Radyosu’nun, opera müziğinin geniş halk kitlelerine tanıtıp sevdirilmesinde büyük katkıla- rı olmuştur. Zaman zaman önemli operalardan bazı bölümler, konservatuarın yeni mezunları ve öğrencileri tarafından, Ankara Radyosu’nun büyük stüdyosunda seslendirilirdi. Eğer bugün 1926 yılında doğan Hüseyin İleri, henüz 22 yaşın- Türkiye’de azımsanmayacak bir opera seyircisi ol- dayken, Mesut Cemil ve Cevdet Kozanoğlu’nun muş ise, bunun temelleri 1940’larda Ankara Rad- yardımlarıyla, Ankara Radyosu’na, darbuka sanat- yosu tarafından atılmıştı. Resimde, 1943 yılı Ocak çısı olarak girdi. Böylece, kendi ifadesiyle, ‘Türkiye ayında, Radyo’da seslendirilen Fidelio Operası’nın Radyoları’nın ilk kadrolu darbuka sanatçısı’ olarak, birinci perde finalinde beş sanatçımız görülmek- Türkiye’nin sanat gündemine adımını atmış olu-

Radyo Tarihinden Tarihinden Radyo tedir. yordu. Yazgan, Önce Radyo Vardı, 2006:159 Yazgan, Önce Radyo Vardı, 2006:168 RADYOVİZYON 57 Habercinin El Kitabı Dizisi Günümüzde en etkin ve en önemli iletişim araçlarından biridir radyo. Televizyonun hayatımıza girmesiyle önceleri unutulacağı düşünülse de, her zaman hayatımızda var olmayı sürdürmüştür.

Derleyen: Sevda Alankuş Yazarlar: Ragıp Duran, Ülkü Gıray, Bey- bin Kejanlıoğlu, Tuğrul Eryılmaz, Nilüfer Timisi, İpek Çalışlar, Erol Önderoğlu

Arabalarda, toplu taşıma araçlarında, ofislerde kısacası görsel iletişim araçlarından uzak olduğumuz her yerde radyolar yaptıkları sesli yayın- larla bizleri yalnız bırakmazlar. Radyodan gelen ses kimi zaman, iyi bir yol arkadaşıdır, kimi zaman şenlendirir, kimi zaman da düşündürür, hü- zünlendirir. Dinleyicisinin hayal dünyasına da hitap eder radyo, işte bu yüzden, işitsel bir iletişim aracı olmanın dışına çıkar çoğu zaman. Bağımsız İletişim Ağı BİA’nın yayımladığı “Radyo ve Radyoculuk” başlıklı kitabı, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Nilüfer Timi- si, Tuğrul Eryılmaz, Ragıp Duran, Cumhuriyet Dergi Yayın Yönetmeni ve TRT eski radyo habercisi İpek Çalışlar, Beybin D. Kejanlıoğlu, Sınır Tanı- mayan Gazeteciler (RSF) Türkiye Muhabiri ve BİA Hukuksal Destek Birim Sorumlusu Erol Önderoğlu ile Spiker ve “Türkçe’yi Güzel Konuşma ve Okuma Kılavuzu” yazarı Ülkü Giray kaleme aldılar. Kitapta kitle iletişiminin tarihsel gelişiminde nostaljik bir ayrıcalığa da sahip olan radyo, farklı yerelliklerin alternatif radyoculuk deneyimleri ya da Türkiye’deki radyo-TV yayıncılığı siyasası etrafında derinlemesine tartışılıyor. Radyonun, Türkiye’de modernleşme projesinin benimsetil- mesinin araçlarından biri olarak toplumsal-tarihsel ayrıcalığından baş- layarak, ‘yerel radyocuya ve radyo dinleyicilerine rehber oluşturacak, zengin bir ‘radyo dinleyiciliği’ ve ‘radyoculuk’ perspektifi sunuluyor. Radyo ve Radyoculuk:Radyo ve

‘Radyo Türkiye’de ‘modernleşme’ hedeflerinin Ancak sadece Türkiye’de değil bütün dünyada, -başta kırsal kesimler olmak üzere- topluma eğer kamusal nitelik ya da sivil toplum medyası benimsetilmesinde önemli bir araç olarak kulla- niteliği taşımıyorsa, radyonun sadece eğlendir- nılmıştır. Bu arada edebiyat programları hatta fel- meye dönük bir ‘müzik kutusu’ haline gelmeye sefe programlarının da mecrası radyo olmuştur başladığı söylenebilir.’ genellikle, gazete ya da televizyon değil. Duran Ragıp Arka Kapak Arka 58 RADYOVİZYON RADYO- 1 (TÜRKİYE RADYOLARI BİRİNCİ PROGRAMI)

PAZARTESİ 10.00 HABERLER 11.05 DOSYA (CANLI) (İSTANBUL) 06.00 HABERLER, DENİZ - HAVA RAPORU 10.05 PAYLAŞTIKÇA (CANLI) (ANKARA) 12.00 HABERLER 06.10 KÜLTÜREL ZENGİNLİĞİMİZ (BOŞNAKÇA) (ANKARA) 11.00 HABERLER 12.05 MAVİ BİLYE (CANLI) (ANKARA) 06.45 GÜNAYDIN TÜRKİYE (ANKARA) 11.05 DOSYA (CANLI) (İSTANBUL) 12.45 DOĞRU TÜRÇE (ANKARA) 07.30 HABERLER 12.00 HABERLER 12.55 REKLAMLAR VE PROGRAM TANITIMI (ANKARA) 07.40 GÜNDEM (CANLI KUŞAK - ANKARA) 12.05 DENİZ DÜNYASI (CANLI) (İZMİR) 13.00 HABERLER 09.40 ARKASI YARIN 12.45 DOĞRU TÜRÇE (ANKARA) 13.15 YAŞARKEN (CANLI) (İSTANBUL) 10.00 HABERLER 12.55 REKLAMLAR VE PROGRAM TANITIMI (ANKARA) 14.30 BİR ADIM ÖNDE (ANKARA) 10.05 PAYLAŞTIKÇA (CANLI) (İZMİR) 13.00 HABERLER 15.00 HABERLER 11.00 HABERLER 13.15 YAŞARKEN (CANLI) (İSTANBUL) 15.05 DÜN BUGÜN YARIN (CANLI) 11.05 DOSYA (CANLI) (İSTANBUL) 14.30 MÜREKKEP KOKUSU (ANKARA) (YAPIM : TSR - YAYIN: ANKARA) 12.00 HABERLER 15.00 HABERLER 15.55 RADYO VE PROGRAM TANITIMLARI 12.05 GÜNDEMDEKİ ENERJİ (CANLI) (ANKARA) 15.05 DÜN BUGÜN YARIN (CANLI) 16.00 HABERLER 12.45 DOĞRU TÜRÇE (ANKARA) (YAPIM : TSR - YAYIN: ANKARA) 16.05 EKONOMİ GÜNLÜĞÜ (CANLI) (ANKARA) 12.55 REKLAMLAR VE PROGRAM TANITIMI (ANKARA) 15.55 RADYO VE PROGRAM TANITIMLARI 17.00 HABERLER 13.00 HABERLER 16.00 HABERLER 17.05 GEÇMİŞİN İZİNDE 13.15 YAŞARKEN (CANLI) (İSTANBUL) 16.05 EKONOMİ GÜNLÜĞÜ (CANLI) (ANKARA) (YAPIM : İZMİR - YAYIN: ANKARA) 14.30 TÜRK SİNEMASI (ANKARA) 17.00 HABERLER 17.30 SPORUN YILDIZLARI (ANKARA) 15.00 HABERLER 17.05 TELGRAFIN TELLERİ (ANKARA) 18.00 HABERLER 15.05 DÜN BUGÜN YARIN (CANLI) 17.30 SPOR DÜNYASI (PERFORMANS DIŞARIDA) 18.05 GÜN ÖTESİ (CANLI) (İSTANBUL) (YAPIM : TSR - YAYIN: ANKARA) (CANLI) (İZMİR) 19.00 HABERLER 15.55 RADYO VE PROGRAM TANITIMLARI 18.00 HABERLER 19.30 HAYAT BİLGİSİ (CANLI) (İZMİR) 16.00 HABERLER 18.05 GÜN ÖTESİ (CANLI) (İSTANBUL) 20.30 ÇOCUKLARLA BAŞBAŞA (ANKARA) 16.05 EKONOMİ GÜNLÜĞÜ (CANLI) (ANKARA) 19.00 HABERLER 21.00 HABERLER 17.00 HABERLER 19.30 HAYAT BİLGİSİ (CANLI) (İZMİR) 21.02 RADYO TİYATROSU 17.05 TARİH YAZAN KADINLAR (ANKARA) 20.30 ÇOCUKLARLA BAŞBAŞA (ANKARA) 22.00 MÜZİK ATÖLYESİ (ANKARA) 17.30 SPOR DÜNYASI (CANLI) (ANKARA) 21.00 HABERLER 22.45 BİR ROMAN BİR HİKAYE 18.00 HABERLER 21.05 ÇOKTAN SEÇMELİ (CANLI) (ANKARA) (YAPIM: İSTANBUL - YAYIN: ANKARA) 18.05 GÜN ÖTESİ (CANLI) (İSTANBUL) 21.30 KAMPÜS (ANKARA) 23.00 HABERLER 19.00 HABERLER 22.00 HAYATIM MÜZİK ( ANKARA) 23.15 GECENİN İÇİNDEN (CANLI KUŞAK - İSTANBUL) 19.30 HAYAT BİLGİSİ (CANLI) (İZMİR) 22.45 BİR ROMAN BİR HİKAYE 01.00 HABERLER 20.30 ÇOCUKLARLA BAŞBAŞA (ANKARA) (YAPIM: İSTANBUL - YAYIN: ANKARA) 01.05 MAVİ BİLYE (ANKARA) (TEKRAR) 21.00 HABERLER 23.00 HABERLER 01.45 DOĞRU TÜRÇE (ANKARA) (TEKRAR) 21.05 YILLAR BOYU EN İYİLER (ANKARA) 23.15 GECENİN İÇİNDEN (CANLI KUŞAK - ANKARA) 01.55 TÜRK HALK ÇALGILARINDAN EZGİLER (ANKARA) 22.00 GENÇLERE ÖZEL ( ANKARA) 01.00 HABERLER 02.00 HABERLER 22.45 BİR ROMAN BİR HİKAYE 01.05 DENİZ DÜNYASI (TEKRAR) 02.05 BİR ADIM ÖNDE (ANKARA) (TEKRAR) (YAPIM: İSTANBUL - YAYIN: ANKARA) (YAPIM : İZMİR - YAYIN: ANKARA) 02.35 DEMOKRASİ SÜRECİNDE (ANKARA) 23.00 HABERLER 01.45 DOĞRU TÜRÇE (ANKARA) (TEKRAR) (CUMARTESİ’DEN TEKRAR) 23.15 GECENİN İÇİNDEN (CANLI KUŞAK - İSTANBUL) 01.55 TÜRK HALK ÇALGILARINDAN EZGİLER (ANKARA) 03.00 HABERLER 01.00 HABERLER 02.00 HABERLER 03.05 DÜN BUGÜN YARIN (TEKRAR) 01.05 GÜNDEMDEKİ ENERJİ (ANKARA) (TEKRAR) 02.05 MÜREKKEP KOKUSU (ANKARA) (TEKRAR) (YAPIM : TSR - YAYIN: ANKARA) 01.45 DOĞRU TÜRÇE (ANKARA) (TEKRAR) 02.35 ÇOKTAN SEÇMELİ (ANKARA) (TEKRAR) 04.00 HABERLER 01.55 TÜRK HALK ÇALGILARINDAN EZGİLER (ANKARA) 03.00 HABERLER 04.05 GEÇMİŞİN İZİNDE (TEKRAR) 02.00 HABERLER 03.05 DÜN BUGÜN YARIN (TEKRAR) (YAPIM : İZMİR - YAYIN: ANKARA) 02.05 TÜRK SİNEMASI (ANKARA) (TEKRAR) (YAPIM : TSR - YAYIN: ANKARA) 04.30 SPORUN YILDIZLARI (ANKARA) (TEKRAR) 02.35 İPİN UCU (ANKARA) (PERŞEMBE’DEN TEKRAR) 04.00 HABERLER 05.00 HABERLER 03.00 HABERLER 04.05 TELGRAFIN TELLERİ (ANKARA) (TEKRAR) 05.05 PAYLAŞTIKÇA (ANKARA) (TEKRAR) 03.05 DÜN BUGÜN YARIN (TEKRAR) 04.30 SPOR DÜNYASI (PERFORMANS DIŞARIDA)(TEKRAR) (YAPIM : TSR - YAYIN: ANKARA) (YAPIM : İZMİR - YAYIN: ANKARA) PERŞEMBE 04.00 HABERLER 05.00 HABERLER 06.00 HABERLER, DENİZ - HAVA RAPORU 04.05 TARİH YAZAN KADINLAR (ANKARA) (TEKRAR) 05.05 PAYLAŞTIKÇA (ANKARA) (TEKRAR) 06.10 KÜLTÜREL ZENGİNLİĞİMİZ (ÇERKEZCE) (ANKARA) 04.30 SPOR DÜNYASI (ANKARA) (TEKRAR) 06.45 GÜNAYDIN TÜRKİYE (ANKARA) 05.00 HABERLER ÇARŞAMBA 07.30 HABERLER 05.05 PAYLAŞTIKÇA (TEKRAR) 06.00 HABERLER, DENİZ - HAVA RAPORU 07.40 GÜNDEM (CANLI KUŞAK - ANKARA) (YAPIM : İZMİR - YAYIN: ANKARA) 06.10 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 09.40 ARKASI YARIN 06.40 TÜRK HALK ÇALGILARINDAN EZGİLER (ANKARA) 10.00 HABERLER SALI 06.45 GÜNAYDIN TÜRKİYE (ANKARA) 10.05 PAYLAŞTIKÇA (CANLI) (İZMİR) 06.00 HABERLER, DENİZ - HAVA RAPORU 07.30 HABERLER 11.00 HABERLER 06.10 KÜLTÜREL ZENGİNLİĞİMİZ (ARAPÇA) (ANKARA) 07.40 GÜNDEM (CANLI KUŞAK - ANKARA) 11.05 DOSYA (CANLI) (İSTANBUL) 06.45 GÜNAYDIN TÜRKİYE (ANKARA) 09.40 ARKASI YARIN 12.00 HABERLER 07.30 HABERLER 10.00 HABERLER 12.05 ATIK SERVETTİR (CANLI) (ANKARA) 07.40 GÜNDEM (CANLI KUŞAK - ANKARA) 10.05 PAYLAŞTIKÇA (CANLI) (ANKARA) 12.45 DOĞRU TÜRÇE (ANKARA) 09.40 ARKASI YARIN 11.00 HABERLER 12.55 REKLAMLAR VE PROGRAM TANITIMI (ANKARA) RADYOVİZYON 59

13.00 HABERLER 18.05 GÜN ÖTESİ (CANLI) (İSTANBUL) 21.30 TÜRKÜLER GEÇİDİ (ANKARA) 13.15 YAŞARKEN (CANLI) (İSTANBUL) 19.00 HABERLER 22.00 SOLİSTLER GEÇİDİ (TSM) (ANKARA) 14.30 MODERN ZAMANLAR (ANKARA) 19.30 HAYAT BİLGİSİ (CANLI) (İZMİR) 22.30 TÜRK HALK ÇALGILARINDAN EZGİLER (ANKARA) 15.00 HABERLER 20.30 TASAVVUF MÜZİĞİ (ANKARA) 22.45 BİR ROMAN BİR HİKAYE 15.05 DÜN BUGÜN YARIN (CANLI) 21.00 HABERLER (YAPIM: İSTANBUL - YAYIN: ANKARA) (YAPIM : TSR - YAYIN: ANKARA) 21.05 RADYO SANATÇILARI KONSERİ (TSM) (ANKARA) 23.00 HABERLER 15.55 RADYO VE PROGRAM TANITIMLARI 22.00 MÜZİK ATÖLYESİ (CANLI) (ANKARA) 23.15 GECENİN İÇİNDEN (CANLI KUŞAK - ANKARA) 16.00 HABERLER 22.45 BİR ROMAN BİR HİKAYE 01.00 HABERLER 16.05 EKONOMİ GÜNLÜĞÜ (CANLI) (ANKARA) (YAPIM: İSTANBUL - YAYIN: ANKARA) 01.05 GECE TİYATROSU 17.00 HABERLER 23.00 HABERLER 02.05 HAFTA SONU (BAŞKENT EKSPRESİ)(ANKARA)(TEKRAR) 17.05 DİN VE AHLAK (ANKARA) 23.15 GECENİN İÇİNDEN (CANLI KUŞAK - ANKARA) 04.00 HABERLER 17.30 SPOR DÜNYASI (CANLI) (ANKARA) 01.00 HABERLER 04.05 SABAHA DOĞRU 1 (ANKARA) 18.00 HABERLER 01.05 YEŞİL BAKIŞ (TEKRAR) 05.00 HABERLER 18.05 GÜN ÖTESİ (CANLI) (İSTANBUL) (YAPIM : İZMİR - YAYIN: ANKARA) 05.05 SABAHA DOĞRU 2 (ANKARA) 19.00 HABERLER 01.45 DOĞRU TÜRÇE (ANKARA) (TEKRAR) 19.30 HAYAT BİLGİSİ (CANLI) (İZMİR) 01.55 TÜRK HALK ÇALGILARINDAN EZGİLER (ANKARA) PAZAR 20.30 CAN ERİKLERİNİN DÜŞLERİ (ANKARA) 02.00 HABERLER 06.00 HABERLER, DENİZ - HAVA RAPORU 21.00 HABERLER 02.05 BİRAZ GÜLELİM BİRAZ DÜŞÜNELİM (ANKARA) (TEKRAR) 06.10 TÜRKÜLER GEÇİDİ (ANKARA) 21.05 İPİN UCU (ANKARA) 02.35 ORKESTRALARDAN HAFİF MÜZİK (ANKARA) 06.30 GÜNAYDIN TÜRKİYE (İZMİR) 21.30 SEYYAH (ANKARA) 03.00 HABERLER 07.30 HABERLER 22.00 MÜZİK ATÖLYESİ (CANLI) (ANKARA) 03.05 DÜN BUGÜN YARIN (TEKRAR) 07.40 TÜRK POP MÜZİĞİ (ANKARA) 22.45 BİR ROMAN BİR HİKAYE (YAPIM : TSR - YAYIN: ANKARA) 08.00 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (ANKARA) (YAPIM: İSTANBUL - YAYIN: ANKARA) 04.00 HABERLER 08.30 İKİ SOLİSTTEN ŞARKILAR (ANKARA) 23.00 HABERLER 04.05 TARİHÇE (ANKARA) (TEKRAR) 09.00 HABERLER 23.15 GECENİN İÇİNDEN (CANLI KUŞAK - İSTANBUL) 04.30 SPOR DÜNYASI (ANKARA) (TEKRAR) 09.05 MÜZİK KUTUSU (KARMA) (ANKARA) 01.00 HABERLER 05.00 HABERLER 09.40 ARKASI YARIN 01.05 GİZLİ GERÇEK (ANKARA) 05.05 PAYLAŞTIKÇA (ANKARA) (TEKRAR) 10.00 HABERLER 02.00 HABERLER 10.05 SANATÇILARIMZDAN BİRER TÜRKÜ 02.05 MODERN ZAMANLAR (ANKARA) (TEKRAR) CUMARTESİ 10.30 SANATÇILARIMZDAN BİRER ŞARKI 02.35 TARİHİN DÖNÜM NOKTALARI (ANKARA) 06.00 HABERLER, DENİZ - HAVA RAPORU 11.00 HABERLER (PAZAR’DAN TEKRAR) 06.10 TÜRKÜLER GEÇİDİ (ANKARA) 11.05 TATİL SABAHI (ANKARA) 03.00 HABERLER 06.30 GÜNAYDIN TÜRKİYE (İZMİR) 12.55 REKLAMLAR VE PROGRAM TANITIMI (ANKARA) 03.05 DÜN BUGÜN YARIN (TEKRAR) 07.30 HABERLER 13.00 HABERLER (YAPIM : TSR - YAYIN: ANKARA) 07.40 TÜRK POP MÜZİĞİ (ANKARA) 13.15 TÜRK POP MÜZİĞİ (ANKARA) 04.00 HABERLER 08.00 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 13.35 TARİHİN DÖNÜM NOKTALARI (ANKARA) 04.05 DİN VE AHLAK (ANKARA) (TEKRAR) 08.30 İKİ SOLİSTTEN ŞARKILAR (ANKARA) 14.00 BİR SOLİST (THM) (ANKARA) 04.30 SPOR DÜNYASI (ANKARA) (TEKRAR) 09.00 HABERLER 14.15 İKİ SOLİSTTEN ŞARKILAR (ANKARA) 05.00 HABERLER 09.05 ÇOCUĞUN DÜNYASI 14.45 TÜRK POP MÜZİĞİ (ANKARA) 05.05 PAYLAŞTIKÇA (TEKRAR) (YAPIM: İSTANBUL - YAYIN: ANKARA) 15.00 HABERLER (YAPIM : İZMİR - YAYIN: ANKARA) 09.40 ARKASI YARIN 15.05 BERABER VE SOLO ŞARKILAR (ANKARA) 10.00 HABERLER 15.30 ANKARA RADYOSU ÇOKSESLİ KOROSU (ANKARA) CUMA 10.05 SANATÇILARIMDAN BİRER ŞARKI (ANKARA) 15.45 TÜRK HALK ÇALGILARINDAN EZGİLER (ANKARA) 06.00 HABERLER, DENİZ - HAVA RAPORU 10.35 TÜRKÜLERDEN BİR DEMET (ANKARA) / SİLAHLI 16.00 HABERLER 06.10 TASAVVUF MÜZİĞİ (ANKARA) KUVVETLER SAATİ (AYDA/1) 16.05 SOLİSTLER GEÇİDİ (TSM) (ANKARA) 06.30 CUMA SABAHI (ANKARA) 11.00 HABERLER 16.30 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 07.30 HABERLER 11.05 HAFTA SONU (BAŞKENT EKSPRESİ) (ANKARA) 17.00 HABERLER 07.40 GÜNDEM (CANLI KUŞAK - ANKARA) 12.55 REKLAMLAR VE PROGRAM TANITIMI (ANKARA) 17.05 İHTİMALLER DENİZİ (ANKARA) 09.40 ARKASI YARIN 13.00 HABERLER 18.00 AKŞAM FASLI (ANKARA) 10.00 HABERLER 13.15 TÜRK POP MÜZİĞİ (ANKARA) 18.30 BERABER VE SOLO TÜRKÜLER (ANKARA) 10.05 PAYLAŞTIKÇA (CANLI) (ANKARA) 13.35 DEMOKRASİ SÜRECİNDE (ANKARA) 19.00 HABERLER 11.00 HABERLER 14.00 BİR SOLİST (THM) (ANKARA) 19.30 PARLAMENTODA BU HAFTA (HABER MERKEZİ) 11.05 DOSYA (CANLI) (İSTANBUL) 14.15 İKİ SOLİSTTEN ŞARKILAR (ANKARA) 20.00 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 12.00 HABERLER 14.45 TÜRK POP MÜZİĞİ (ANKARA) 20.30 BERABER VE SOLO ŞARKILAR (ANKARA) 12.05 YEŞİL BAKIŞ (CANLI) (İZMİR) 15.00 HABERLER 21.00 HABERLER 12.45 DOĞRU TÜRÇE (ANKARA) 15.05 BERABER VE SOLO ŞARKILAR (ANKARA) 21.05 TÜRK POP MÜZİĞİ (ANKARA) 12.55 REKLAMLAR VE PROGRAM TANITIMI (ANKARA) 15.30 TÜRKÜLER GEÇİDİ (ANKARA) 21.30 SOLİSTLER GEÇİDİ (TSM) (ANKARA) 13.00 HABERLER 16.00 HABERLER 22.00 KÜÇÜK KONSER (ÇSM) (ANKARA) 13.15 YAŞARKEN (CANLI) (İSTANBUL) 16.05 SOLİSTLER GEÇİDİ (TSM) (ANKARA) 22.30 SAZLARLA TSM (ANKARA) 14.30 BİRAZ GÜLELİM BİRAZ DÜŞÜNELİM (ANKARA) 16.30 YURTTAN SESLER (ANKARA) 22.45 BİR ROMAN BİR HİKAYE 15.00 HABERLER 17.00 HABERLER (YAPIM: İSTANBUL - YAYIN: ANKARA) 15.05 DÜN BUGÜN YARIN (CANLI) 17.05 GÖKKUŞAĞI (ANKARA) 23.00 HABERLER (YAPIM : TSR - YAYIN: ANKARA) 18.00 AKŞAM FASLI (ANKARA) 23.15 GECENİN İÇİNDEN (CANLI KUŞAK - İZMİR) 15.55 RADYO VE PROGRAM TANITIMLARI 18.30 BERABER VE SOLO TÜRKÜLER (ANKARA) 01.00 HABERLER 16.00 HABERLER 19.00 HABERLER 01.05 RADYO TİYATROSU (ÇARŞAMBA’DAN TEKRAR) 16.05 EKONOMİ GÜNLÜĞÜ (CANLI) (ANKARA) 19.30 TÜRK POP MÜZİĞİ (ANKARA) 02.05 TATİL SABAHI (ANKARA) (TEKRAR) 17.00 HABERLER 20.00 SOLİSTLERDEN SEÇMELER (TSM) (ANKARA) 04.00 HABERLER 17.05 TARİHÇE (ANKARA) 20.30 BERABER VE SOLO TÜRKÜLER (ANKARA) 04.05 SABAHA DOĞRU 1 (ANKARA) 17.30 SPOR DÜNYASI (CANLI) (ANKARA) 21.00 HABERLER 05.00 HABERLER 18.00 HABERLER 21.05 TÜRK POP MÜZİĞİ (ANKARA) 05.05 SABAHA DOĞRU 2 (ANKARA) 60 RADYOVİZYON RADYO- 2 (TRT-FM) (TÜRKİYE RADYOLARI İKİNCİ PROGRAMI)

PAZARTESİ 11.00 GÜNÜN SOLİSTLERİ (İstanbul) (RADYO-4 İLE ORTAK) 16.00 İMBAT (İzmir) 07.00 TRT-FM İLE GÜN BAŞLIYOR (İstanbul) 12.00 BUYRUN RADYO (İzmir) 18.00 NEŞELİ SAATLER (Ankara) 09.00 HAREKET ZAMANI (İstanbul) 14.00 BİZ BİZE (İzmir) 22.00 GECEYE DOĞRU (İstanbul) 11.00 GÜNÜN SOLİSTLERİ (İzmir) 16.00 İMBAT (İzmir) 24.00 GECEDEN SABAHA (Ankara) (RADYO-4 İLE ORTAK) 18.00 STÜDYO TEMPO (Ankara) 12.00 BUYRUN RADYO (İzmir) 20.00 YAŞAYAN ŞARKILAR (Ankara) CUMARTESİ 14.00 BİZ BİZE (İzmir) 22.00 GECEYE DOĞRU (İstanbul) 07.00 TRT-FM İLE GÜN BAŞLIYOR (İstanbul) 16.00 İMBAT (İzmir) 24.00 GECEDEN SABAHA (Ankara) 10.00 TRT FM’DE TATİL SABAHI (İstanbul) 18.00 AKŞAM OLA (Ankara) 12.00 BUYRUN RADYO (İzmir) 22.00 GECEYE DOĞRU (İstanbul) PERŞEMBE 14.00 BİZ BİZE (İzmir) 24.00 GECEDEN SABAHA (Ankara) 07.00 TRT-FM İLE GÜN BAŞLIYOR (İstanbul) 16.00 İMBAT (İzmir) 09.00 HAREKET ZAMANI (İstanbul) 18.00 YAYINDAYIZ (Ankara) SALI 11.00 GÜNÜN SOLİSTLERİ (İstanbul) (RADYO-4 İLE ORTAK) 22.00 GECEYE DOĞRU (İstanbul) 07.00 TRT-FM İLE GÜN BAŞLIYOR (İstanbul) 12.00 BUYRUN RADYO (İzmir) 24.00 GECEDEN SABAHA (İzmir) 09.00 HAREKET ZAMANI (İstanbul) 14.00 BİZ BİZE (İzmir) 11.00 GÜNÜN SOLİSTLERİ (Ankara) (RADYO-4 İLE ORTAK) 16.00 İMBAT (İzmir) PAZAR 12.00 BUYRUN RADYO (İzmir) 18.00 TRT FM’DE AKŞAM (İstanbul) 07.00 TRT-FM İLE GÜN BAŞLIYOR (İstanbul) 14.00 BİZ BİZE (İzmir) 20.00 ŞEHİR IŞIKLARI (Ankara) 10.00 TRT FM’DE TATİL SABAHI (İstanbul) 16.00 İMBAT (İzmir) 22.00 GECEYE DOĞRU (İstanbul) 12.00 BUYRUN RADYO (İzmir) 18.00 TRT FM’DE AKŞAM 24.00 GECEDEN SABAHA (Ankara) 14.00 BİZ BİZE (İzmir) 20.00 SUNİ GÜNDEM (Ankara) 16.00 İMBAT (İzmir) 22.00 GECEYE DOĞRU (İstanbul) CUMA 18.00 BİR ANKARA AKŞAMI (Ankara) 24.00 GECEDEN SABAHA (Ankara) 07.00 TRT-FM İLE GÜN BAŞLIYOR (İstanbul) 22.00 GECEYE DOĞRU (İstanbul) 09.00 HAREKET ZAMANI (İstanbul) 24.00 GECEDEN SABAHA (İzmir) ÇARŞAMBA 11.00 GÜNÜN SOLİSTLERİ (Ankara) (RADYO-4 İLE ORTAK) 07.00 TRT-FM İLE GÜN BAŞLIYOR (İstanbul) 12.00 BUYRUN RADYO (İzmir) 09.00 HAREKET ZAMANI (İstanbul) 14.00 BİZ BİZE (İzmir)

TRT-FM (RADYO-2) FREKANSLARI

ADANA FM 91.4 EDİRNE FM 100.6

AĞRI FM 93.1 ERZURUM FM 98.8

AMASYA FM 93.9 GAZİANTEP FM 97.6

ARDAHAN FM 98.7 HATAY FM 102.8

AYDIN FM 91.7 İSTANBUL FM 91.4

BARTIN FM 91.1 İZMİR FM 91.2

BİLECİK FM 99.1 KÜTAHYA FM 95.4

BOLU FM 102.3 OSMANİYE FM 91.0

BURSA FM 95.0 SAMSUN FM 92.8

ÇORUM FM 103.7 TOKAT FM 96.8

DENİZLİ FM 93.2 UŞAK FM 101.9 RADYOVİZYON 61 RADYO- 2 (TRT-FM) (TÜRKİYE RADYOLARI İKİNCİ PROGRAMI) RADYO- 3 (TÜRKİYE RADYOLARI ÜÇÜNCÜ PROGRAMI)

PAZARTESİ 12:10 OKYANUSTAN DAMLALAR (İSTANBUL) (CANLI) 21:30 BİR KONSER (ANKARA CUMHURBAŞKANLIĞI SENFONİ 07:00 HABERLER (TÜRKÇE) 13:00 SOLİST (ANKARA) ORKESTRASI) 2.BÖLÜM (CANLI) 07:03 SABAH VE MÜZİK (İZMİR) 14:00 ROMANTİK KLASİK (İZMİR) 22:00 * HABERLER 08:00 GÜNAYDIN RADYO-3 (GÜNEŞİN IŞIĞINDA) (ANKARA) 15:00 POP KERVANI (ANTALYA) 22:10 CAZ DURAĞI (ANTALYA) 09:00 HABERLER (TÜRKÇE) 16:00 ÇALARSAAT (ANKARA) (CANLI) 23:00 ŞU CAZ DEDİKLERİ (İSTANBUL) 09:03 NEYDİ NEYDİ NE (İSTANBUL) 17:00 POYRAZ (İSTANBUL) 00:00 GECE VE MÜZİK (İZMİR) 10:00 VALSLERİN VE POLKALARIN DANSI (ANKARA) 18:00 STÜDYO FM (ANKARA) (CANLI) 01:00 EBU EUROCLASSIC NOTTURN GECE YAYIN KUŞAĞI 10:30 AVRUPA KONSERLERİ (ANKARA) 19:00 * HABERLER 07:00 (ANKARA RADYOSU) 12:00 * HABERLER 19:10 27. BOYLAM (İZMİR) 12:10 SES İŞÇİLİĞİ (ANKARA) 20:00 BİR KONSER (İSTANBUL DEVLET SENFONİ ORKESTRASI) CUMARTESİ 13:00 KORO DÜNYASI (ANKARA) 21:30 SEVİLEN ESERLER (İSTANBUL) 07:00 HABERLER (TÜRKÇE) 14:00 ESKİDEN YENİYE (ANKARA) (CANLI) 22:00 * HABERLER 07:03 SABAH VE MÜZİK (İZMİR) 15:00 POP KERVANI (ANTALYA) 22:10 CAZIN USTA SESLERİ (ANTALYA) 08:00 GÜNAYDIN RADYO-3 (POPÜLER KLASİKLER) (İZMİR) 16:00 ROCK GÜNLÜĞÜ (ANTALYA) 23:00 CAZ FOTOĞRAFLARI (İSTANBUL) (CANLI) 09:00 HABERLER (TÜRKÇE) 17:00 ESKİ TÜFEKLER YENİ KUŞAKLAR (CANLI) (İSTANBUL) 00:00 GECE VE MÜZİK (HUZURUN TINISINDA) (ANKARA) 09:03 SINIRSIZ MÜZİK (ANKARA) 18:00 POP STÜDYOSU (CANLI) (ANKARA) 01:00 EBU EUROCLASSIC NOTTURNO GECE YAYIN KUŞAĞI 10:00 ARKADAŞIM MÜZİK (İSTANBUL) 19:00 * HABERLER 07:00 (ANKARA RADYOSU) 10:30 MÜZİKLE YEŞEREN FİLİZLER (ANKARA) 19:10 CAZ PANORAMASI (CANLI) (ANKARA) 11:00 EFSANE KLASİKLER (ANTALYA) 20:00 KLASİK GİTAR (CANLI) (ANKARA) PERŞEMBE 12:00 * HABERLER 21:00 KÜÇÜK KONSER (İSTANBUL) 07:00 HABERLER (TÜRKÇE) 12:10 SİHİRLİ PARMAKLAR (İZMİR) 21:30 GÜNÜMÜZÜ DİNLEMEK (ANKARA) 07:03 SABAH VE MÜZİK (İSTANBUL) 13:00 MÜZİĞE FARKLI BAKIŞLAR (İZMİR) 22:00 * HABERLER 08:00 GÜNAYDIN RADYO-3 (İSTANBUL) (CANLI) 14:00 MÜZİK ATLASI (İSTANBUL) 22:10 TANGO TANGO (İSTANBUL) 09:00 HABERLER (TÜRKÇE) 15:00 EVRENİN MÜZİĞİ (ANTALYA) 23:00 HEPSİ CAZ (ANTALYA) 09:03 KARELERDE MÜZİK (İSTANBUL) (CANLI) 16:00 DÜNYA LİSTELERİNDEN (ANKARA) 00:00 GECE VE MÜZİK (MÜZİKLİ YOLCULUKLAR) 10:00 KUĞUNUN ŞARKISI (İSTANBUL) 17:00 MÜZİK MOZAİK (İSTANBUL) (İSTANBUL) (CANLI) 10:30 GENÇLERE (ANKARA) (CANLI) 18:00 DÜNYADAN GELEN SESLER (ANKARA) 01:00 EBU EUROCLASSIC NOTTU NO GECE YAYIN KUŞAĞI 12:00 *HABERLER 19:00 * HABERLER 07:00 (ANKARA RADYOSU) 12:10 ODA MÜZİĞİ ÇAĞI (ANKARA) 19:10 CAZ SOKAĞI (ANKARA) (CANLI) 13:00 KLASİK DANS (ANKARA) 20:00 BİR ÖMÜR TANGO (ANKARA) SALI 14:00 BALE PABUÇLARI (ANKARA) 21:00 CD ÇALAR (ANKARA) 07:00 HABERLER (TÜRKÇE) 15:00 EVRENİN MÜZİĞİ (ANTALYA) 22:00 * HABERLER 07:03 SABAH VE MÜZİK (İZMİR) 16:00 DALGAKIRAN (ANKARA) 22:10 BLUES USTALARI (ANTALYA) 08:00 GÜNAYDIN RADYO-3 (PLAKLAR ARASINDA) (İSTANBUL) 17:00 SİYAH BEYAZ (İSTANBUL) (CANLI) 23:00 GÜNÜMÜZDE CAZ (İSTANBUL) 09:00 HABERLER (TÜRKÇE) 19:00 * HABERLER 00:00 GECE VE MÜZİK (İZMİR) 09:03 SİNEMAYI DİNLEMEK (İZMİR) 19:10 CAZ HATTI (ANKARA) 01:00 EBU EUROCLASSIC NOTTURNO GECE YAYIN KUŞAĞI 10:00 KLASİK BALE (İSTANBUL) 20:00 KONSER SALONLARINDAN (ANKARA-İSTANBUL-İZMİR) 07:00 (ANKARA RADYOSU) 10:30 MÜZİK TAKVİMİ (İSTANBUL) (CANLI) 21:30 TRT İSTANBUL HAFİF MÜZİK VE CAZ ORKESTRASI

12:00 * HABERLER (İSTANBUL) PAZAR 12:10 SESLER VE RENKLER (ANKARA) 22:00 * HABERLER 07:00 HABERLER (TÜRKÇE) 13:00 BİZ KİM OPERA KİM (ANKARA) 22:10 CAZIN YOLCULUĞU (İZMİR) 14:00 MÜZİK MUTFAĞI (İSTANBUL) 23:00 AZ BİRAZ CAZ (ANTALYA) 07:03 SABAH VE MÜZİK (İZMİR) 15:00 EVRENİN MÜZİĞİ (ANTALYA) 00:00 GECE VE MÜZİK (İZMİR) 08:00 GÜNAYDIN RADYO-3 (SİNEMASKOP) (ANKARA) 16:00 DÜNYA LİSTELERİNDEN (ANKARA) 01:00 EBU EUROCLASSIC NOTTURNO GECE YAYIN KUŞAĞI 09:00 HABERLER (TÜRKÇE) 17:00 MÜZİK BAHÇESİNDEN (İZMİR) 07:00 (ANKARA RADYOSU) 09:03 BEYAZPERDEDEN (ANKARA) 18:00 MERCEK (ANKARA) (CANLI) 10:00 ARKADAŞIM MÜZİK (İSTANBUL) 19:00 * HABERLER CUMA 10:30 TRT ÇOCUK KOROSU (ANKARA) 19:10 CAZ PANORAMASI (ANKARA) (CANLI) 07:00 HABERLER (TÜRKÇE) 10:45 TRT ANKARA RADYOSU ÇOKSESLİ KOROSU (ANKARA) 20:00 BİR KONSER (İZMİR DEVLET SENFONİ ORKESTRASI) 07:03 SABAH VE MÜZİK (İZMİR) 11:00 SONSUZLUK SENFONİSİ (ANTALYA) 21:30 YUNANİSTAN’DAN SEVGİLERLE (Radyo Dairesi Bşk.) 08:00 GÜNAYDIN RADYO-3 (ANKARA) 12:00 * HABERLER 21:45 GENÇLİK KOROLARI (İSTANBUL) 09:00 HABERLER (TÜRKÇE) 12:10 BU DANSI BANA ... (İZMİR) 22:00 * HABERLER 09:03 GÜMÜŞ PERDE (İSTANBUL) (CANLI) 13:00 SESİN SÖYLEDİĞİ (İZMİR) 22:10 SARKAÇ (İSTANBUL) (CANLI) 10:00 BİLDİĞİMİZ KLASİKLER (İZMİR) 14:00 MÜZİĞİN GİZEMİ (İSTANBUL) 23:00 CAZDA MODERN KAVRAMLAR (İSTANBUL) (CANLI) 10:30 KONSERLER ŞEHRİ İSTANBUL (İSTANBUL) 15:00 POP KERVANI (ANTALYA) 00:00 GECE VE MÜZİK (İZMİR) 12:00 * HABERLER 16:00 80-60-80 (ANKARA) 01:00 EBU EUROCLASSIC NOTTURNO GECE YAYIN KUŞAĞI 12:10 EŞLİK (İSTANBUL) 17:00 RADYO YILDIZLARI (İSTANBUL) 07:00 (ANKARA RADYOSU) 13:00 MÜZİĞİN BÜYÜLÜ DÜNYASI (ANKARA) 18:00 TELESKOP (İSTANBUL) 14:00 ORTA DÜNYA (ANKARA) 19:00 * HABERLER ÇARŞAMBA 15:00 PLAKLAR ARASINDA (İSTANBUL) 19:10 TREN YOLCULUĞU (İSTANBUL) (CANLI) 07:00 HABERLER (TÜRKÇE) 16:00 POP GÜNCESİ (İSTANBUL) (CANLI) 20:00 SESLER VE DÜŞLER (İZMİR) 07:03 SABAH VE MÜZİK (ANKARA) 17:00 ROCK EFSANELERİ (İSTANBUL) (CANLI) 21:00 GECE VARDİYASI (İSTANBUL) 08:00 GÜNAYDIN RADYO-3 (MÜZİK MUHABİRİ) (ANKARA) 18:00 STÜDYO FM (CANLI) (ANKARA) 22:00 * HABERLER 09:00 HABERLER (TÜRKÇE) 19:00 * HABERLER 22:10 SİYAH BEYAZ MELODİLER (ANKARA) (CANLI) 09:03 MÜZİK REHBERİ (ANKARA) 19:10 SENKOP (ANKARA) (CANLI) 23:00 CAZ RÜZGARI (ANTALYA) 10:00 MÜZİKAL DÜŞLER (İSTANBUL) 20:00 BİR KONSER (ANKARA CUMHURBAŞKANLIĞI SENFONİ 00:00 GECE VE MÜZİK (UNUTULMAYAN MELODİLER) (ANKARA) 10:30 MÜZİKLİ SÖYLEŞİLER (ANKARA) (CANLI) ORKESTRASI) 1.BÖLÜM (CANLI) 01:00 EBU EUROCLASSIC NOTTURNO GECE YAYIN KUŞAĞI 12:00 * HABERLER 21:00 KONSER ARASI DOLGU (ANKARA) 07:00 (ANKARA RADYOSU) *3 DAKİKA TÜRKÇE HABERLERİN ARDINDAN 2’ŞER DAKİKA İNGİLİZCE, FRANSIZCA, ALMANCA HABERLER 62 RADYOVİZYON RADYO- 4 (TÜRKİYE RADYOLARI DÖRDÜNCÜ PROGRAMI)

PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA 07.00 HABERLER 07.00 HABERLER 07.00 HABERLER 07.03 ÖYKÜLER VE TÜRKÜLER (İSTANBUL) 07.03 ÖYKÜLER VE TÜRKÜLER (İZMİR) 07.03 DİLE GELENLER (ANKARA) 07.30 HABERLER (Radyo-1 ORTAK YAYIN) 07.30 HABERLER (Radyo-1 ORTAK YAYIN) 07.30 HABERLER (Radyo-1 ORTAK YAYIN) 07.40 SİZİN İÇİN SEÇTİKLERİMİZ (ANKARA) 07.40 SİZİN İÇİN SEÇTİKLERİMİZ (İZMİR) (CANLI KUŞAK) (THM) 07.40 SİZİN İÇİN SEÇTİKLERİMİZ (ANKARA) (CANLI KUŞAK) (TSM) 09.00 HABERLER (CANLI KUŞAK) (TSM) 09.00 HABERLER 09.03 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI (İZMİR) 09.00 *HABERLER 09.03 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI ( İSTANBUL) 09.30 İKİ SOLİSTTEN ŞARKILAR (İZMİR) 09.03 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI ( İSTANBUL) 09.30 İKİ SOLİSTTEN ŞARKILAR ( İSTANBUL) 10.00 HABERLER 09.30 İKİ SOLİSTTEN ŞARKILAR ( İSTANBUL) 10.00 HABERLER 10.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (İZMİR) 10.00 HABERLER 10.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (İSTANBUL) 10.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (İZMİR) 10.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN İSTANBUL 10.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (İSTANBUL) 11.00 HABERLER 10.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (İSTANBUL) 11.00 HABERLER 11.03 GÜNÜN SOLİSTLERİ (ANKARA) (THM) 11.00 HABERLER 11.03 GÜNÜN SOLİSTLERİ (İZMİR) THM) 11.03 GÜNÜN SOLİSTLERİ (TSM ) (ANKARA) 12.00 HABERLER (Erzurum Radyosu) 12.00 HABERLER (Erzurum Radyosu) 12.00 HABERLER (Erzurum Radyosu) 12.03 BİZİM ELLER (ERZURUM RADYOSU) 12.03 BİZİM ELLER (ERZURUM RADYOSU) 12.03 BİZİM ELLER (ERZURUM RADYOSU) 13.00 HABERLER (Trabzon Radyosu) 13.00 HABERLER (Trabzon Radyosu) 13.00 HABERLER (Trabzon Radyosu) 13.03 KARADENİZ’İN RENKLERİ (TRABZON RADYOSU) 13.03 KARADENİZ’İN RENKLERİ (TRABZON RADYOSU) 13.03 KARADENİZ’İN RENKLERİ (TRABZON RADYOSU) 14.00 HABERLER (GAP Diyarbakır Radyosu) 14.00 HABERLER (GAP Diyarbakır Radyosu) 14.00 HABERLER (GAP Diyarbakır Radyosu) 14.05 STÜDYO GAP (GAP DİYARBAKIR RADYOSU) 14.05 STÜDYO GAP (GAP DİYARBAKIR RADYOSU) 14.05 STÜDYO GAP (GAP DİYARBAKIR RADYOSU) 15.00 HABERLER (Çukurova Radyosu) 15.00 HABERLER (Çukurova Radyosu) 15.00 HABERLER (Çukurova Radyosu) 15.03 ÇUKUROVA’DAN (ÇUKUROVA RADYOSU) 15.03 ÇUKUROVA’DAN (ÇUKUROVA RADYOSU) 15.03 ÇUKUROVA’DAN (ÇUKUROVA RADYOSU) 16.00 HABERLER (Antalya Radyosu) 16.00 HABERLER (Antalya Radyosu) 16.00 HABERLER (Antalya Radyosu) 16.03 GÜNDÖNÜMÜ (ANTALYA RADYOSU) 16.03 GÜNDÖNÜMÜ (ANTALYA RADYOSU) 16.03 GÜNDÖNÜMÜ (ANTALYA RADYOSU) 17.00 HABERLER 17.00 HABERLER 17.00 *HABERLER 17:03 YURTTAN SESLER (İSTANBUL) 17.03 YURTTAN SESLER (İZMİR) 17:03 YURTTAN SESLER (İSTANBUL) 17.30 ... FASLI (İSTANBUL) 17.30 …. FASLI (İZMİR) 17.30 ...FASLI (İSTANBUL) 18:00 HABERLER 18:00 HABERLER 18:00 HABERLER 18.03 AKŞAM OLUNCA (ANKARA) (CANLI) 18.03 AKŞAM OLUNCA (ANKARA) (CANLI) 18.03 AKŞAM OLUNCA (İZMİR) (CANLI) 19:00 HABERLER 19.00 HABERLER 19.00 HABERLER 19.03 AKŞAM OLUNCA (ANKARA) (CANLI) (DEVAM) 19.03 AKŞAM OLUNCA (ANKARA) (CANLI) (DEVAM) 19.03 AKŞAM OLUNCA (İZMİR) ( CANLI) (DEVAM) 20.00 HABERLER 20.00 HABERLER 20.00 HABERLER 20.03 HER TELDEN (ANKARA) 20.03 HER TELDEN (İSTANBUL) 20.03 HER TELDEN (İZMİR) 20.30 ... FASLI (ANKARA) 20.30 HÜZZAM FASLI ( İSTANBUL) 20:30 ... FASLI (ANKARA) 21.00 HABERLER 21.00 HABERLER 21:00 HABERLER 21.03 RADYO BAŞUCUMDA (İSTANBUL) (CANLI) 21.03 ŞARKILARLA GEZİYORUZ (İZMİR) (CANLI) 21:03 MUSİKİYE DAİR (İSTANBUL) 22.00 HABERLER 22.00 HABERLER 22:00 HABERLER 22.03 KLASİK TÜRK MÜZİĞİ DİNLEYİCİ İSTEKLERİ 22.03 TÜRK HALK MÜZİĞİ DİNLEYİCİ İSTEKLERİ (İSTANBUL) 22:03 TÜRK SANAT MÜZİĞİ DİNLEYİCİ İSTEKLERİ (İSTANBUL) (CANLI) 23.00 HABERLER (İZMİR) (CANLI) 23.00 HABERLER 23.03 BERABER VE SOLO TÜRKÜLER (İSTANBUL) 23:00 HABERLER 23.03 BERABER VE SOLO TÜRKÜLER (İSTANBUL) 23.30 ‘DEN ŞARKILAR (İSTANBUL) 23:03 BERABER VE SOLO TÜRKÜLER (ANKARA) 23.30 ‘DAN ŞARKILAR (İSTANBUL) 23.45 SAZLARLA TSM (ANKARA) 23:30 ‘DEN ŞARKILAR (ANKARA) 23:45 SAZLARLA (TSM) (İSTANBUL) 00.00 HABERLER 23:45 SAZ ESERLERİ (İSTANBUL) 00.00 HABERLER 00.03 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (İZMİR) 00.00 HABERLER 00.03 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (İSTANBUL) 00.30 ŞARKILARDAN BİR DEMET (İSTANBUL) 00.03 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (İSTANBUL) 00.30 ŞARKILARDAN BİR DEMET (İZMİR) 00.30 ŞARKILARDAN BİR DEMET (İZMİR) 01.00 HABERLER 01.00 HABERLER 01.00 HABERLER 01.03 TÜRKÜLER GEÇİDİ (İZMİR) 01:03 TÜRKÜLER GEÇİDİ (ANKARA) 01.03 TÜRKÜLER GEÇİDİ (ANKARA) 01.30 SOLİSTLERDEN SEÇMELER (İSTANBUL) 01.30 SOLİSTLERDEN SEÇMELER (İZMİR) 01.30 SOLİSTLERDEN SEÇMELER (İZMİR) 02.00 HABERLER 02.00 HABERLER 02.00 HABERLER 02.03 TÜRKÜLERDEN BİR DEMET (İZMİR) 02.03 TÜRKÜLERDEN BİR DEMET (İSTANBUL) 02.03 TÜRKÜLERDEN BİR DEMET (İSTANBUL) 02.30 BERABER VE SOLO ŞARKILAR (İZMİR) 02.30 BERABER VE SOLO ŞARKILAR (ANKARA) 02.30 BERABER VE SOLO ŞARKILAR (ANKARA) 03.00 HABERLER 03.00 HABERLER 03.00 HABERLER 03.03 HER TELDEN (ANKARA) (Tekrar) 03.03 HER TELDEN (İSTANBUL) (Tekrar) 03.03 HER TELDEN (İZMİR)(Tekrar) 03.30 ...FASLI (ANKARA) (Tekrar) 03.30 ...FASLI (İSTANBUL) (Tekrar) 03.30 ... FASLI (ANKARA) (Tekrar) 04.00 HABERLER 04.00 HABERLER 04.00 HABERLER 04.03 YURTTAN SESLER (İSTANBUL) (Tekrar) 04.03 YURTTAN SESLER (İZMİR) (Tekrar) 04.03 YURTTAN SESLER (İSTANBUL) (Tekrar) 04.30 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 04.30 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 04.30 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 05.00 HABERLER 05.00 HABERLER 05.00 HABERLER 05.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (İSTANBUL) (Tekrar) 05.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (İZMİR) (Tekrar) 05.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (İSTANBUL) (Tekrar) 05.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (İSTANBUL) (Tekrar) 05.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (İZMİR) (Tekrar) 05.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (İSTANBUL) (Tekrar) 06.00 HABERLER 06.00 HABERLER 06.00 HABERLER 06.03 BERABER VE SOLO TÜRKÜLER (İSTANBUL) (Tekrar) 06.03 BERABER VE SOLO TÜRKÜLER (İSTANBUL) (Tekrar) 06.03 BERABER VE SOLO TÜRKÜLER (ANKARA) (Tekrar) 06.30 ‘DAN ŞARKILAR (İSTANBUL) (Tekrar) 06.30 ‘DEN ŞARKILAR (İSTANBUL) (Tekrar) 06.30 ‘DEN ŞARKILAR (ANKARA) (Tekrar) 06.45 SAZLARLA TSM (İSTANBUL) (Tekrar) 06.45 SAZLARLA TSM (ANKARA) (Tekrar) 06.45 SAZ ESERLERİ (İSTANBUL) (Tekrar) RADYOVİZYON 63

PERŞEMBE CUMA 07.30 HABERLER (Radyo-1 ORTAK YAYIN) RADYO- 4 (TÜRKİYE RADYOLARI DÖRDÜNCÜ PROGRAMI) 07.00 HABERLER 07.00 HABERLER 07.40 SİZİN İÇİN SEÇTİKLERİMİZ (CANLI KUŞAK) (İST.) (TSM) 07.03 ÖYKÜLER VE TÜRKÜLER (İSTANBUL) 07.03 ÖYKÜLER VE TÜRKÜLER (İZMİR) 09.00 HABERLER 07.30 HABERLER (Radyo-1 ORTAK YAYIN) 07.30 HABERLER (Radyo-1 ORTAK YAYIN) 09.03 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 07.40 SİZİN İÇİN SEÇTİKLERİMİZ (CANLI KUŞAK) (İZMİR) (TSM) 07.40 SİZİN İÇİN SEÇTİKLERİMİZ (CANLI KUŞAK) 09.30 İKİ SOLİSTTEN ŞARKILAR (ANKARA) (ANKARA) (THM) 09.00 HABERLER 10.00 HABERLER 09.00 HABERLER 09.03 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI (İZMİR) 10.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (ANKARA) 09.03 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI (İSTANBUL) 09.30 İKİ SOLİSTTEN ŞARKILAR (İZMİR) 10.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (ANKARA) 09.30 İKİ SOLİSTTEN ŞARKILAR ( İSTANBUL) 10.00 HABERLER 10.00 HABERLER 11.00 HABERLER 10.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (İZMİR) 10.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (İSTANBUL) 11.03 TÜRKÜLERE HAYAT VERENLER (ANKARA) 10.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (İZMİR) 10.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (ANKARA) 11.30 SANATÇILARDAN BİRER ŞARKI (İSTANBUL) 11.00 HABERLER 11.00 HABERLER 12.00 HABERLER (Erzurum Radyosu) 11.03 GÜNÜN SOLİSTLERİ (THM ) (ANKARA) 11.03 GÜNÜN SOLİSTLERİ (TSM ) (ANKARA) 12.03 BİZİM ELLER (ERZURUM RADYOSU) 12.00 HABERLER (Erzurum Radyosu) 12.00 HABERLER (Erzurum Radyosu) 13.00 HABERLER (Trabzon Radyosu) 12.03 BİZİM ELLER (ERZURUM RADYOSU) 12.03 BİZİM ELLER (ERZURUM RADYOSU) 13.03 KARADENİZ’İN RENKLERİ (TRABZON RADYOSU) 13.00 HABERLER (Trabzon Radyosu) 13.00 HABERLER (Trabzon Radyosu) 14.00 HABERLER (GAP Diyarbakır Radyosu) 13.03 KARADENİZ’İN RENKLERİ (TRABZON RADYOSU) 13.03 KARADENİZ’İN RENKLERİ (TRABZON RADYOSU) 14.05 STÜDYO GAP (GAP DİYARBAKIR RADYOSU) 14.00 HABERLER (GAP Diyarbakır Radyosu) 14.00 HABERLER (GAP Diyarbakır Radyosu) 15.00 HABERLER (Çukurova Radyosu) 14.05 STÜDYO GAP (GAP DİYARBAKIR RADYOSU) 14.05 STÜDYO GAP (GAP DİYARBAKIR RADYOSU) 15.03 ÇUKUROVA’DAN (ÇUKUROVA RADYOSU) 15.00 HABERLER (Çukurova Radyosu) 15.00 HABERLER (Çukurova Radyosu) 16.00 HABERLER (Antalya Radyosu) 15.03 ÇUKUROVA’DAN (ÇUKUROVA RADYOSU) 15.03 ÇUKUROVA’DAN (ÇUKUROVA RADYOSU) 16.00 HABERLER (Antalya Radyosu) 16.03 GÜNDÖNÜMÜ (ANTALYA RADYOSU) 16.00 HABERLER (Antalya Radyosu) 16.03 GÜNDÖNÜMÜ (ANTALYA RADYOSU) 17.00 HABERLER 16.03 GÜNDÖNÜMÜ (ANTALYA RADYOSU) 17.00 HABERLER 17.03 YURTTAN SESLER (ANKARA) 17.00 HABERLER 17.03 YURTTAN SESLER (İSTANBUL) 17.30 ... FASLI (ANKARA) 17.03 YURTTAN SESLER (İZMİR) 17.30 ... FASLI (ANKARA) 18.00 HABERLER 17.30 ...FASLI (İZMİR) 18.00 HABERLER 18.03 YURTTAN SESLER (ANKARA) 18.00 HABERLER 18.03 AKŞAM OLUNCA (İZMİR) (CANLI) 18.30 SANATÇILARIMIZDAN BİRER ŞARKI (İSTANBUL) 18.03 AKŞAM OLUNCA (ANKARA) (CANLI) 19.00 HABERLER 19.00 HABERLER 19.00 HABERLER 19.03 AKŞAM OLUNCA (İZMİR) (CANLI) (DEVAM) 19.03 BAĞLAMAM PERDE PERDE (İSTANBUL) 19.03 AKŞAM OLUNCA (ANKARA) (CANLI) (DEVAM) 20.00 HABERLER 19.30 İKİ SOLİSTTEN TÜRKÜLER (İSTANBUL) 20.03 HER TELDEN (İZMİR) 20.00 HABERLER 20.00 HABERLER 20.30 ... FASLI (ANKARA) 20.03 HER TELDEN (İSTANBUL) 20.03 HER TELDEN (ANKARA) 21.00 HABERLER 20.30 ... FASLI (İSTANBUL) 20.30 ... FASLI (İZMİR) 21.03 NEŞE-İ MUHABBET (İSTANBUL) (CANLI) 21.00 HABERLER 22.00 HABERLER 21.00 HABERLER 21.03 ANILAR AYNALAR ( İSTANBUL) (CANLI) 22.03 TÜRK SANAT MÜZİĞİ DİNLEYİCİ İSTEKLERİ (ANKARA) 21.03 RADYO SANATÇILARI TSM KONSERİ (İSTANBUL ) 22.00 HABERLER 23.00 HABERLER 22.00 HABERLER 22.03 TÜRK HALK MÜZİĞİ DİNLEYİCİ İSTEKLERİ (İZMİR) (CANLI) 23.03 İKİ SOLİSTTEN TÜRKÜLER (ANKARA) 22.03 HALK OZANLARI (ANKARA) 23.00 HABERLER 23.30 ‘DAN ŞARKILAR (ANKARA) 23.00 HABERLER 23.03 BERABER VE SOLO TÜRKÜLER (İZMİR) 23.45 SAZLARLA TSM (İSTANBUL) 23.03 İKİ SOLİSTTEN TÜRKÜLER (İZMİR) 23.30 ‘DEN ŞARKILAR (İZMİR) 00.00 HABERLER 23.30 ‘DEN ŞARKILAR (İSTANBUL) 23.45 SAZLARLA TSM (ANKARA) 00.03 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 23.45 SAZLARLA TSM (ANKARA) 00.00 HABERLER 00.30 ŞARKILARDAN BİR DEMET (ANKARA) 00.00 HABERLER 00.03 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (İZMİR) 01.00 HABERLER 00.03 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 01.03 TÜRKÜLER GEÇİDİ (İSTANBUL) 00.30 ŞARKILARDAN BİR DEMET (İSTANBUL) 00.30 ŞARKILARDAN BİR DEMET (ANKARA) 01.30 SOLİSTLERDEN SEÇMELER (ANKARA) 01.00 HABERLER 01.00 HABERLER 02.00 HABERLER 01.03 TÜRKÜLER GEÇİDİ (İZMİR) 02.03 TÜRKÜLERDEN BİR DEMET (ANKARA) 01.03 TÜRKÜLER GEÇİDİ (ANKARA) 01.30 SOLİSTLERDEN SEÇMELER (İSTANBUL) 02.30 BERABER VE SOLO ŞARKILAR (İSTANBUL) 01.30 SOLİSTLERDEN SEÇMELER (ANKARA) 02.00 HABERLER 03.00 HABERLER 02.00 HABERLER 02.03 TÜRKÜLERDEN BİR DEMET (İZMİR) 03.03 HER TELDEN (İZMİR) (Tekrar) 02.03 TÜRKÜLERDEN BİR DEMET (ANKARA) 02.30 BERABER VE SOLO ŞARKILAR (İZMİR) 03.30 ...FASLI (ANKARA) (Tekrar) 02.30 BERABER VE SOLO ŞARKILAR (İSTANBUL) 03.00 HABERLER 04.00 HABERLER 03.00 HABERLER 03.03 HER TELDEN (İSTANBUL) (Tekrar) 04.03 YURTTAN SESLER (İSTANBUL) (Tekrar) 03.03 HER TELDEN (ANKARA) (Tekrar) 03.30 ... FASLI (İSTANBUL) (Tekrar) 04.30 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 03.30 ... FASLI (İZMİR) (Tekrar) 04.00 HABERLER 05.00 HABERLER 04.00 HABERLER 04.03 YURTTAN SESLER (İZMİR) (Tekrar) 05.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (İSTANBUL) (Tekrar) 04.03 TÜRKÜLER GEÇİDİ (ANKARA) (Tekrar) 05.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (ANKARA) (Tekrar) 04.30 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 04.30 SANATÇILARDAN BİRER ŞARKI (İSTANBUL) (Tekrar) 06.00 HABERLER 05.00 HABERLER 05.00 HABERLER 06.03 İKİ SOLİSTTEN TÜRKÜLER (ANKARA) (Tekrar) 05.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (İZMİR) (Tekrar) 06.30 DAN ŞARKILAR (ANKARA) (Tekrar) 05.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (ANKARA) (Tekrar) 05.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (İZMİR) (Tekrar) 06.45 SAZLARLA TSM (İSTANBUL) (Tekrar) 05.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (ANKARA) (Tekrar) 06.00 HABERLER 06.00 HABERLER 06.03 BERABER VE SOLO TÜRKÜLER (İZMİR) (Tekrar) CUMARTESİ 06.03 İKİ SOLİSTTEN TÜRKÜLER (İZMİR) (Tekrar) 06.30 ‘DEN ŞARKILAR (İZMİR) (Tekrar) 07.00 HABERLER 06.30 ‘DEN ŞARKILAR (İSTANBUL) (Tekrar) 06.45 SAZLARLA TSM (ANKARA) (Tekrar) 07.03 ÖYKÜLER VE TÜRKÜLER (ANKARA) 06.45 SAZLARLA TSM (ANKARA) (Tekrar) 64 RADYOVİZYON

PAZAR 16.03 GÜNDÖNÜMÜ (ANTALYA RADYOSU) 00.03 TÜRKÜLER VE OYUN HAVALARI (İZMİR) 07.00 HABERLER 17.00 HABERLER 00.30 ŞARKILARDAN BİR DEMET (İSTANBUL) 07.03 TÜRKÜ KERVANI (ANKARA) 17.03 TARİH BOYU TÜRK MÜZİKLERİ (ANKARA) 01.00 HABERLER 07.30 HABERLER (Radyo-1 ORTAK YAYIN) 17.30 ... FASLI (ANKARA) 01.03 TÜRKÜLER GEÇİDİ (İZMİR) 07.40 SİZİN İÇİN SEÇTİKLERİMİZ (CANLI KUŞAK) (İST.) (THM) 18:00 HABERLER 01.30 SOLİSTLERDEN SEÇMELER (İSTANBUL) 09.00 HABERLER 18.03 YURTTAN SESLER (ANKARA) 02.00 HABERLER 09.03 ŞARKILAR VE OYUN HAVALARI (ANKARA) 18.30 SANATÇILARIMIZDAN BİRER ŞARKI (İSTANBUL) 02.03 TÜRKÜLERDEN BİR DEMET (İZMİR) 09.30 İKİ SOLİSTTEN ŞARKILAR (ANKARA) 19.00 HABERLER 02.30 BERABER VE SOLO ŞARKILAR (ANKARA) 10.00 HABERLER 19.03 TÜRKÜLERLE YAŞAYANLAR (İSTANBUL) 03.00 HABERLER 10.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (ANKARA) 19.30 TÜRKÜLER GEÇİDİ (İSTANBUL) 03.03 İL İL TÜRKÜLERİMİZ (ANKARA) (Tekrar) 10.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (ANKARA) 20.00 HABERLER 03.30 ... FASLI (İZMİR) (Tekrar) 11.00 HABERLER 20.03 İL İL TÜRKÜLERİMİZ (ANKARA) 04.00 HABERLER 11.03 TÜRKÜLER GEÇİDİ (ANKARA) 20.30 ... FASLI (İZMİR) 04.03 TÜRKÜLER GEÇİDİ (ANKARA) (Tekrar) 11.30 SANATÇILARDAN BİRER ŞARKI (İSTANBUL) 21.00 HABERLER 12.00 HABERLER (Erzurum Radyosu) 21.03 RADYO SANATÇILARI THM KONSERİ (İSTANBUL) 04.30 SANATÇILARDAN BİRER ŞARKI (İSTANBUL) (Tekrar) 12.03 BİZİM ELLER (ERZURUM RADYOSU) 22.00 HABERLER 05.00 HABERLER 13.00 HABERLER (Trabzon Radyosu) 22.03 AMATÖR TOPLULUKLAR (TSM) (ANKARA) 05.03 YURDUN DÖRT BUCAĞINDAN (ANKARA) (Tekrar) 13.03 KARADENİZ’İN RENKLERİ (TRABZON RADYOSU) 22.30 SOLO KONSER (İSTANBUL) 05.30 ARŞİVDEN MİKROFONA (ANKARA) (Tekrar) 14.00 HABERLER (GAP Diyarbakır Radyosu) 23.00 HABERLER 06.00 HABERLER 14.05 STÜDYO GAP (GAP DİYARBAKIR RADYOSU) 23.03 İKİ SOLİSTTEN TÜRKÜLER (İSTANBUL) 06.03 İKİ SOLİSTTEN TÜRKÜLER (İSTANBUL) (Tekrar) 15.00 HABERLER (Çukurova Radyosu) 23.30 ‘DAN ŞARKILAR (İSTANBUL) 06.30 ... ‘DAN ŞARKILAR (İSTANBUL) (Tekrar) 15.03 ÇUKUROVA’DAN (ÇUKUROVA RADYOSU) 23.45 TÜRK HALK ÇALGILARINDAN EZGİLER (İSTANBUL) 06.45 TÜRK HALK ÇALGILARINDAN EZGİLER (İSTANBUL) 16.00 HABERLER (Antalya Radyosu) 00.00 HABERLER (Tekrar)

trt-world.com web adresleri www.trtalbanian.com www.trtkazakh.com www.trtarabic.com www.trtkyrgyz.com www.trtazerbaycan.com www.trtmacedonian.com www.trtbosnian.com www.trtpashto.com www.trtbulgarian.com www.trtpersian.com www.trtchinese.com www.trtromanian.com www.trtcroatian.com www.trtrussian.com www.trtdari.com www.trtserbian.com www.trtenglish.com www.trtspanish.com www.trtfrench.com www.trttatar.com www.trtgeorgian.com www.trtturkmen.com www.trtgerman.com www.trturdu.com www.trtgreek.com www.trtuyghur.com www.trthungarian.com www.trtuzbek.com www.trtitalian.com www.trtvoiceofturkey.com