‹Ç‹NDEK‹LER

4 BAfiYAZI / Ardan ZENTÜRK 16 DSS 2012 ÖZEL / Ümit BAYRAKTAR, 68 GELECE⁄E DA‹R / Dr. K. Burak CODUR Cumhuriyet Savafl B‹ÇER, K. Burak CODUR I ARL’den “Tek Yak›t” Hedefi 6 SAVUNMA HABER Deniz Sistemleri Semineri, I S›radan Üniforma ile Kimyasal ve I ASELSAN REH‹S Grubu Süreçlerine Türk Askeri Gemi Sanayisinin Biyolojik Silahlardan Korunmak Uluslararas› Onay ve Kendisinin Gelece¤ini Ar›yor I Rusya, ABD’nin So¤uk Savafl’taki I SSM Brüksel Ofisi Aç›ld› 26 S‹NERJ‹TÜRK ÖZEL / Baflar›s›n› Onaylad›: I HAVELSAN, Denizalt› Ümit BAYRAKTAR, Kendi DARPA’s›n› Kuruyor Simülatörlerine de El Att› Naile BAYRAKTAR, Savafl B‹ÇER I Kavisli K›z›lötesi Alg›lay›c›larla I Öztiryakiler, En Büyük Pazara Sinerjitürk ile Ayaklar› Yere Sa¤lam Basan Daha Genifl Aç›l› Görüntüler Kendini Hat›rlatt› Bir Savunma Sanayisi I NASA, Rotorlu Uzay Araçlar›n› I Denizde ‹kmal Muharebe 42 ANAL‹Z / Can EREL Araflt›r›yor Destek Gemisi ‹çin ‹lk Ad›m Türkiye’de, Endüstrinin Gelifliminde I DARPA’dan Patlay›c›lar›n Tespiti ‹çin I Otokar, Kazakistan ile ‹z B›rakanlar: Tayyareci Vecihi Hürkufl Bir Giriflim Daha ‹fl Birli¤ini Gelifltiriyor 52 ÖZEL HABER / K. Burak CODUR I Geri Kazan›m, Nadir Toprak Elementleri I Turmaks’tan Mobil Hastane ‹hracat› ‹mzalar Teknoloji Kazan›m› ve ‹çin de Geçerli I Güvenli Elektronik Donan›mlar ‹çin ‹fl Birli¤i ‹çin At›ld› 72 S‹BER GÜNLÜK / Ayd›n ASLANTAfi Türkiye de Ad›m At›yor 58 ANAL‹Z / Tarcan K‹PER Siber Güvenlik Kurulu Nihayet Kuruldu I Irak, Çek Uçaklar›ndan Vazgeçmiyor Savunma ve Havac›l›k Sanayileri için 74 STRATEJ‹ HABER / Ardan ZENTÜRK I A400M, C-160’lardan da Ça¤dafl Bir Yönetiflim ve I ABD’de Ufukta Ne Var? Yak›t Alabilecek ‹novasyon Ortam›: PLM I ‹srail’in Obama Endiflesi I Saab’›n Gripen E/F’si, ‹sviçre 66 ÖZEL HABER / Ümit BAYRAKTAR, I BM’nin Suriye Batakl›¤› ile Tan›flt› K. Burak CODUR I Rusya’n›n Yeni “Denge” Stratejisi I Kore Cumhuriyeti’nin TASAM, Stratejik Lokomotif Sektör Olarak I Pakistan’da Ordu-Yarg› Tart›flmas› HE‹K Uçaklar› Tamam Savunma Sanayisini Masaya Yat›rd› I Budizm ve ‹slam

58 42

10 20

Military Science & YAYIN YAYIN KURULU Genel Yay›n Yönetmeni Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü Prof. Dr. Süleyman TOLUN Intelligence / MSI Ümit BAYRAKTAR Ferda BAYRAKTAR Prof. Dr. Adil YÜKSELEN Yerel Süreli Yay›n [email protected] [email protected] Prof. Dr. Okan ADDEM‹R Kas›m 2012 / Say›: 086 Ethem Efendi Cad. F›r›n Sok. Prof. Dr. Zahit MEC‹TO⁄LU Genel Yay›n Koordinatörü Servet Apt. No: 26/2 Prof. Dr. Mikdat KADIO⁄LU www.savunmahaber.com Erenköy Kad›köy Ardan ZENTÜRK Prof. Dr. Yaflar GÜRBÜZ ‹stanbul TÜRK‹YE [email protected] Prof. Dr. Mesut Hakk› CAfiIN Prof. Dr. Gonca COfiKUN 2 Genel Koordinatör Sanat Yönetmeni fiebnem AKGÖL KARA Yrd. Doç. Dr. fi. Hakan ATAPEK Naile BAYRAKTAR Dr. Mehmet ATAY [email protected] HABER MERKEZ‹ [email protected] Hukuk Dan›flman› Genel Koordinatör / ANKARA Yrd. Doç. Dr. Hakan KIZILARSLAN Tu¤general (E) Hüsamettin ESEN Editörler Av. Ilg›n fiaziye B‹ÇER [email protected] Yrd. Doç. Dr. Burak ÇINAR Dr. K. Burak CODUR Uluslararas› ‹liflkiler Koordinatörü Londra Temsilcisi Sami ATALAN Hasan fi. TAfiLICA Savafl B‹ÇER Cenk ÖZGEN 441 Edgwave Road, [email protected] Koray KOfiAR London W2 1TH Tel: +20 7724 1499 Kapak Foto¤raf›: Foto Muhabiri TUSAfi Petek ARICI Faks: +20 7724 0474

UMSA Ltd. fiti. Ad›na Sahibi Ad Sales Italy Ad Sales Russia & CIS ÜM‹T BAYRAKTAR Ediconsult Internazionale Srl Yuri LASKIN Piazza Fontane Marose 3 Krasnokholmskaya Nab.11, Stroenie 1, App. 132 Ethem Efendi Cad. F›r›n Sok. Servet Apt. 16123 Genova Italy Moscow 115172, Russian Federation No: 26/2 Erenköy Kad›köy Tel: +39 010 583684 • Fax: +39 010 566578 Tel: +7 495 9112762 • Fax: +7 495 9121260 ‹stanbul TÜRK‹YE e-Mail: [email protected] e-Mail: [email protected]

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com “As›l önemli olan ve memleketi temelinden y›kan, halk›n› esir eden, içerideki cephenin suskunlu¤udur.”

Türk Savunma Sanayisi’nin Gelece¤i ve Sinerji! avunma Sanayii Müsteflar›m›z Murad Bayar’›n, makam olman›n ötesine geçecek flekilde, çok daha et- mesajlar›n›n giderek sertleflti¤i bir dönemden kin bir biçimde dahil edilmesi gerekti¤ine inan›yoruz. Sgeçiyoruz… Bayar’›n mesajlar›n›n sertleflmesi, acaba SSM üzerin- Geçti¤imiz ay icra edilen ve sektör içi bir buluflma for- de bir bask› m› var sorusunu da akl›m›za getiriyor. mat›nda geçen Sinerjitürk etkinli¤inde de Bayar’›n, bu Gerçi, her ihtiyac› acil olan bir kullan›c› için tedarik tespitimizi do¤rular nitelikteki konuflmalar›na tan›kl›k yapmaya çal›fl›yorsan›z, üzerinizde bir bask› olmas› da ettik. çok do¤al… Özellikle etkinli¤in kapan›fl›nda yapt›¤› konuflmada, ABD, Fransa, Almanya ve Rusya gibi geliflmifl sanayi- savunma projelerinin, sektöre ifl yaratmak için de¤il, lerin, özellikle de savunma sanayilerinin temelinde, Türk Silahl› Kuvvetleri (TSK)’nin ihtiyaçlar›n› karfl›la- sürecin en bafl›ndan itibaren kendi kullan›c›lar› için bir mak amac›yla gerçeklefltirildi¤ini; as›l hedefin de fleyler üreterek yola ç›km›fl olmalar›, yani devlet des- TSK’ya, zaman›nda, kaliteli teslimat yapmak ve teslim te¤i ve millilik geliyor. Savunma sanayisinin do¤as› edilen ürünleri desteklemek oldu¤unu söyledi. gere¤i de aksinin düflünülmesi mümkün de¤il. Bayar’›n alt›n› kal›n çizgilerle çizdi¤i bir di¤er konu Tamam, Türk Savunma Sanayisi’nin eksiklikleri çok da etkinli¤in format›yla da uyumlu bir flekilde si- ve önünde, kat edilmesi gereken daha çok yol var ve nerji oldu. Savunma sanayimiz için belirlenen he- ifllerin de hafife al›nmadan, son derece ciddiyetle yü- deflere ulafl›lmas›n›n temelinde sinerjinin oldu¤u- rütülmesi gerekiyor. Ancak kat›lmad›¤›m›z bir nokta nu, ifl birli¤i kültürünü oturtamazsak ve sinerji var: Yaflanabilecek baflar›s›zl›klar›n, bir güvensizlik sa¤lanamazsa iflimizin çok zor oldu¤unu ifade et- ortam› do¤urmas›na izin verilmemeli. ti. Sadece her seviyedeki flirketler aras›nda de¤il, üniversiteler ve araflt›rma kurumlar›n›n da dahil Varsayal›m ki Türk Savunma Sanayisi, önümüzdeki oldu¤u bir sinerji ortam›ndan bahsetti ve aksi tak- sürecin bir bölümünde baflar›s›zl›klar yaflad›. Kapat›n dirde, baflar›s›zl›k yaflanaca¤›na ve bunun da sa- gidin mi denecek? nayiye karfl› bir güvensizlik ortam› yarataca¤›na Zaman›nda Vecihi Hürkufl’u, fiakir Zümre’yi tarihe gö- iflaret etti. men Türkiye, bugün gelinen noktada, bir baflar›s›zl›k Bu söylenenlere kat›l›yoruz. Ancak… yaflan›rsa, savunma sanayisini bir kez daha m› tarihe gömecek? Burada bir parantez açal›m. Ve bir 50 y›l kadar sonra, yeniden bir savunma sanayi- Daha önceki yaz›lar›m›zda da May›s 2004’te düzenle- si mi kurmaya çal›flacak? nen Savunma Sanayii ‹cra Komitesi (SS‹K) kararlar›- n›n, sektör aç›s›ndan bir dönüm noktas› olarak ele al›- Bu noktada, TSK’n›n, sadece ihtiyaçlar›n›n karfl›lan- nabilece¤ini belirtmifltik. fiu ana kadarki gözlemleri- mas› m› olmal›d›r önceli¤i? miz; aradan geçen yaklafl›k 8 y›l zarf›nda, SS‹K karar- Amerikan Silahl› Kuvvetlerinden böyle bir vizyon orta- lar› do¤rultusunda hedefleri koyan SSM’nin önde git- ya koymas›n› bekleyemeyece¤imize göre, TSK’n›n ti¤i, bu hedefleri gerçeklefltirmeye çal›flan savunma Türk Savunma Sanayisi’ni gelifltirmek gibi bir önceli¤i sanayimizin de arkas›ndan gitti¤i bir tabloya iflaret de olmas› gerekmez mi? ediyor. Diyeceksiniz ki SS‹K üyeleri aras›nda Genelkurmay Bu süreç zarf›nda, pek çok kez, Savunma Sanayii Baflkan›, dolay›s›yla TSK da var. 50 Müsteflarl›¤› (SSM)’n›n vizyonunun mu yoksa sanayi- Yeterli görüyorsan›z problem yok. nin vizyonunun mu daha önde oldu¤una iliflkin tart›fl- Ama, varl›¤›n› hissetti¤imiz “bask›” ve Bayar’›n da son malar› gündeme tafl›d›k. YÖNET‹M MERKEZ‹ dönemde daha s›kl›kla gündeme getirdi¤i “baflar›s›z- Ethem Efendi Cad. F›r›n Sok. Ancak bu tabloda bir eksiklik göze çarp›yor. Kullan›c›- l›k” söz konusu oldu¤unda, unutulmas›n ki bu baflar›- Servet Apt. No: 26/2 n›n vizyonu nerede? Kullan›c›, bu sinerji ortam›n›n ne- s›zl›k hepimizin olacak. resinde yer al›yor? Erenköy Kad›köy Hat›rlayal›m, Kore’nin kendi savafl uça¤›n› gelifltirme ‹stanbul TÜRK‹YE Parantezi kapat›p devam edelim… Tel: +90 216 467 7952 yolculu¤una ç›k›fl›n›n arkas›nda, Koreli pilotlar›n, Ko- Faks: +90 216 467 7953 Peki, kullan›c›, yani TSK da sürecin etkin bir parças› re’de monte edilecek baflka bir ülkenin savafl uça¤›- olmad›¤›, sanayi ile dirsek temas› içerisinde bulun- n›n yerine, kendi uçaklar›yla uçma konusundaki ka- 3 TEKN‹K H‹ZMETLER mad›¤› takdirde, baflar›n›n anahtar› olarak görülen bu rarl›l›¤› vard›. Bu kararl›l›k da Kore Savunma Bakan- Bask›: Ada Ofset Matbaac›l›k San. ve Tic. Ltd. fiti. sinerji tam olarak sa¤lanabilmifl olur mu? l›¤›’n›n, KAI’de ilave bir paket daha KF-16 üretimi ka- Litros Yolu 2. Matbaac›lar Sitesi En nihayetinde, sektörel etkinliklere kat›lmayan, kat›- rar›ndan geri ad›m atmas›na ve A-50’nin gelifltirilme- E Blok No: ZE-2 Kat 1 sine giden yolu açm›flt›. Topkap› ‹stanbul l›p da söz almayan, dolay›s›yla sanayiye yol gösterme- Tel: +90 212 567 12 42 Pbx yen bir kullan›c›yla baflar›n›n nas›l gelece¤ini tart›flma- Kore’nin, Türkiye’ye e¤itim uça¤› satma baflar›s›n›n

Military Science & Intelligence Ayl›k Savunma Teknolojileri Dergisi y› unutuyoruz ya da en hafif ifadeyle göz ard› ediyoruz. alt›na imza att›¤›n› da unutmayal›m… UMSA Ltd. fiti. Taraf›ndan T. C. Yasalar›na Uygun Olarak Yay›mlanmaktad›r. Military Science & Intelligence Ayl›k Bize göre, SSM’nin sanayi ile kurdu¤u iliflkinin bir Ayn› kararl›l›k TSK taraf›ndan da gösterildi¤i ve siner- Savunma Teknolojileri Dergisi’nin ‹sim ve Yay›n Hakk› benzeri, kullan›c› ve sanayi aras›nda da kurulmad›¤› jinin, bizce eksik taraf› tamamland›¤› takdirde, ifllerin UMSA Ltd. fiti’ye Aittir. Dergide Yay›mlanan Yaz›, Foto¤raf, Harita, ‹llüstrasyon ve Konular›n Her Hakk› Sakl›d›r. Kaynak takdirde, sanayinin kendisine gösterilen hedeflere bu kadar da zor olmayaca¤›na ve yaflanabilecek bafla- Gösterilmek fiart›yla Al›nt› Yap›labilir. Yay›nlanan Eserlerin Sorumlulu¤u Eser Sahiplerine Aittir. ulaflabilmesi için temel gereksinim olarak ifade edi- r›s›zl›klar›n da afl›labilece¤ine inan›yoruz. len sinerjinin, bir aya¤› hep eksik kalacakt›r. Gündemde öne ç›kan konular› ele alaca¤›m›z Aral›k Sanayi ve tedarik makam› SSM ile birlikte, kullan›c› say›m›z ve Kara Sistemleri Semineri özel say›m›zla makam olan TSK’n›n da resmin içine, sadece kullan›c› yeniden birlikte olmak dile¤iyle… Ümit BAYRAKTAR Genel Yay›n Yönetmeni

www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 BAfiYAZI Cumhuriyet Yürütmekte oldu¤um belgesel çal›flmas› nedeniyle Avrupa ve Rusya’n›n kentlerini ad›mlad›kça, Osmanl›’n›n 32’nci padiflah› Sultan Abdülaziz’in (1830-1876) yaflad›¤› telafl› çok iyi anl›yorum. Topraklar›n› resmi bir ziyaret için terk edip Bat› Avrupa baflkentlerine giden ilk Osmanl› padiflah› olarak 1867’de Paris’te aç›lan bir sanat sergisine kat›lmas›; devam›nda ‹ngiltere, Belçika, Almanya, Avusturya-Macaristan ‹mparatorlu¤u’nu ziyaret etmesi önemliydi. Yan›na iki flehzadeyi, Murat ve Abdülhamit’i de alm›flt›. Ardan ZENTÜRK / [email protected] 789 ve devam›ndaki 1848 ihtilallerinin yafland›¤› günümüz Avrupa’s›n› do¤uran milliyetçi düflüncelerin kaynakland›¤› 1Paris, Osmanl› sultan› ve veliahtlar› için gerçekten ilginç olmal›… Osmanl› Hanedan›’n› Paris’te III. Napolyon karfl›lam›flt›; ayn› dönemlerde Otto van Bismarck, “Prusya militer geleneklerinin” üzerinde yeni bir Alman ‹mparatorlu¤u kurman›n çal›flmalar›n› sürdürüyordu… Abdülaziz’in, Türk tarihi aç›s›ndan gerçek anlamda önemli; ama bir türlü tam olarak de¤erlendirilememifl gezisinin, bence, en önemli duraklar›ndan biri, Belçika’daki lokomotif üretim fabrikalar›na yap›lan genifl zamanl› ziyaretti… Belli ki, Osmanl›, bir geliflmeyi net olarak fark etmiflti; 1850-1900 y›llar› aras›nda yükselen yeni sanayi devrimi süreci, “eskiye dair” bütün kurumlar› silip-süpürmekte kararl›yd›. Abdülaziz’in, dönemin Osmanl› ayd›nlar›ndan farkl› yönü de bu… Dönemin ayd›nlar›, Osmanl›’n›n gerilemesini sürekli siyasi zemindeki reformlar ile tamir etmenin peflindeyken, 4 O, lokomotif fabrikalar›n› geziyor. Önemli Bir Padiflah II. Mahmut ile Pertevniyal Valide Sultan’›n evlad› olarak Eyüp’te do¤an ve güçlü bir Osmanl› e¤itimi alan Abdülaziz, esas olarak, Bat›’n›n o dönemde yaflamakta oldu¤u sanayi devrimi sürecinde ulaflt›¤› maddi olanaklar› yak›n takibe alan bir beyin kimyas›na sahipti. ‹yi güreflirdi, ayn› zamanda iyi bir edebiyatç›yd›… Bir klasik müzik kompozitörü oldu¤unu da asla unutmamak gerekiyor… Besteledi¤i klasik müzik eserleri, Osmanl› Müzi¤i Londra Akademisi taraf›ndan, “Osmanl›’da Avrupa Müzi¤i” bafll›¤› alt›nda toplanm›flt›. Bütün bu özellikleri, asl›nda, Türkiye’nin günümüze kadar uzanan siyasi öyküsüne de derin etki yapt›. En önemli yönü,

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com bir “kara imparatorlu¤u” olarak adland›r›lan Osmanl›’y›, dünyan›n güçler dengesindeki de¤iflimi do¤rultusunda, bir “deniz gücüne” dönüfltürme çabas›yd›. Güçlü bir donanma yapt›; bu donanmay› uzaklara karakol görevine gönderdi; böylece, Avrupa’n›n yükselen deniz güçleriyle rekabet flans›n› yakalamaya çal›flt›. Kendisinden önce padiflahl›k yapan I. Abdülmecit döneminde bafllat›lan Tanzimat uygulamalar›n›n 1871 y›l›na kadar kararl› bir flekilde sürdürülmesinde; ordu, e¤itim ve maliye alanlar›nda yap›lan reformlarda, Abdülaziz’in, 29 Ekim 1923 günü, Ankara’n›n mütevaz› bir meclis binas›nda Bat› toplumuna dönük hassasiyetinin bütün izlerini görürüz. Türkiye Cumhuriyeti’nin temelini atan devlet adam›, 1800’lü Abdülaziz’in hedefleri do¤ruydu; ama bu hedeflere y›llar›n ortalar›ndan bafllayan, insanl›k tarihinin en büyük ulaflabilmesi için gerekli ekonomik alt yap›y› sa¤lamakta, de¤iflim sürecinin çok önemli bir kilometre tafl›yd›. Osmanl› sistemi çaresiz kalm›flt›. Reformlar, ancak güçlü Mustafa Kemal, 9 Eylül 1922 günü Yunan iflgalinden mali kaynaklar ile yürütülebilen, önemli de¤iflim süreçleridir. kurtard›¤› ‹zmir’de, 17 fiubat-4 Mart 1923 günleri aras›nda Osmanl›n›n sanayileflmede yaflad›¤› gerilik ve yavafll›k, dünya ‹ktisat Kongresi toplam›fl; cumhuriyetin ilan›ndan aylar önce, ticaret yollar›na dönük egemenlik koflullar›nda düfltü¤ü dizlerinin üzerinden do¤rulmaya çal›flan ülkenin, yeni zorluk, yüksek hedeflerin finansman›nda yüksek borçlanmay›, ekonomik rotas›n› çizmifl bir liderdir. bu durum da maliyedeki istikrars›zl›¤› getirdi. Abdülaziz’in yönetiminin, Mithat Pafla liderli¤indeki bir Neyi Tart›fl›yoruz? kadronun gerçeklefltirdi¤i saray darbesiyle son bulmas› ve Günümüzde, “cumhuriyetin” kimli¤ine iliflkin tart›flmalar, trajik ölümü, Türk tarihi aç›s›ndan gerçek anlam›yla hazindir. “zaman” kavram›n› gerçekli¤inden soyutlayan bir yap› tafl›yor. Hep düflünmüflümdür… Bu topraklardaki sanayileflme Geçmiflin olaylar›n›, günümüzün dünya koflullar› ve de¤erleri hamlesinin ilk halkas›n› oluflturan, donanmas›n› içinde de¤erlendirmek gibi garip bir hastal›¤›n yafland›¤› güçlendirerek yönetti¤i devleti giderek bir deniz bir dönem yafl›yoruz. O günün dünyas›n›n tozu duman› içinde, imparatorlu¤una dönüfltürme gayreti içine giren, çok bütün ülkelerde oldu¤u gibi, bu ülkede de “keflke yönlü sosyal reform programlar› bafllatan Abdülaziz, yaflanmasayd›” denilen pek çok olay yafland›. Ama bu, tarihimizin ilk askeri darbesi olarak adland›r›lan “cumhuriyet”in, “millet” için sa¤lad›¤› bereketli zemini Mithat Pafla’n›n darbesiyle devrilmeseydi, günümüze gözden kaç›rmam›za neden olamaz. Cumhuriyeti kuran ana uzanan siyasi tarihimiz nas›l flekillenirdi? kadro, bir imparatorlu¤un askerlerinden olufluyordu. Onlar zaten, bir Kurtulufl Savafl›’n› kurduklar› “meclis” çat›s› alt›nda Cumhuriyeti Masaya Yat›rmak vererek, ça¤lar›n›n ötesinde insanlar olduklar›n› Tarihin gerçeklerini, yafland›klar› dönemlerden soyutlay›p göstermifllerdi… Cumhuriyeti, “demokratik” k›lacak olanlar, günümüzün koflullar›nda masaya yat›r›rsan›z, vaktinizi bofla kendilerinden sonra gelen nesillerdi… Art›k, “kurucu harcam›fl olursunuz… Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Mustafa dedelerin” yakas›ndan düflmenin ve bizlerin bu cumhuriyeti Kemal ve arkadafllar›, bütün imparatorluklar›n tarih ne kadar demokratik k›labildi¤imizi tart›flman›n zaman›d›r. sahnesinden çekildikleri çok özel bir ça¤›n, büyük Bak›n, Naz›m Hikmet, “cumhuriyet”e giden yolun kanl› bir deneyimlerden geçmifl onurlu askerleriydiler. Bir yanlar›nda dönemecinde, “Kocatepe’deki Mustafa Kemal”i nas›l anlat›r: Frans›z Devrimi ve onun cumhuriyetçi gelenekleri, di¤er "Da¤larda tek tek yanlar›nda ise “devletin bekas› için göreve haz›r ol” diyen Atefller yan›yordu. Alman/Prusya askeri gelene¤i bulunuyordu. Ve y›ld›zlar öyle ›fl›lt›l›, öyle feraht›lar ki Bu tür bir kumafla sahip olduklar› için onlar› elefltiremezsiniz, fiayak kalpakl› adam çünkü onlar›n ça¤› buydu… Nas›l ve ne zaman gelece¤ini bilmeden Üstelik 1917 Bolflevik ‹htilali ile insanl›k tarihinin ilk “ideolojik Güzel, rahat günlere inan›yordu devlet yap›lanmas›n›n” kuruldu¤u, sanayi devriminin güçlü Ve gülen b›y›klar›yla duruyordu ki mavzerinin yan›nda, topraklar›nda ise faflizmin ayak seslerinin duyuldu¤u belal› Birdenbire befl ad›m sa¤›nda onu gördü. bir dönemde kurdular cumhuriyeti… Paflalar onun arkas›ndayd›lar. 5 O, saati sordu. Mustafa Kemal’in Birikimi Paflalar: “Üç” dediler. Mustafa Kemal, Abdülaziz’in Osmanl› için yaratmaya çal›flt›¤› Sar›fl›n bir kurda benziyordu. bir sosyal-ekonomik-kültürel iklimde, 1881 y›l›nda dünyaya Ve mavi gözleri çakmak çakmakt›. gözlerini açt›. Do¤du¤unda, ülkeyi 1909 y›l›na kadar Yürüdü uçurumun bafl›na kadar, yönetecek olan II. Abdülhamit ifl bafl›ndayd›. E¤ildi, durdu. Do¤du¤unda, bu ülkenin 1839 y›l›nda bafllam›fl bir B›raksalar “anayasac›l›k” hareketi, mutlak monarfliyi parlamento ile ‹nce, uzun bacaklar› üstünde yaylanarak buluflturmay› hedefleyen siyasi kararlar› ve özgürlükçü Ve karanl›kta akan bir y›ld›z gibi kayarak siyasi hareketleri vard›. Kocatepe'den Afyon Ovas›'na atlayacakt›." Üstelik do¤du¤u Selanik, o günün dünyas›nda, Paris’ten E¤er aram›zda, bu ölçüde a¤›r bir s›navdan geçenimiz varsa, sonra, Avrupa’n›n en güçlü kültür kentlerinden biri olarak konuflmaya devam etsin. adland›r›l›yordu. Böyle bir dünyada flekillendi Mustafa Kemal Yoksa… ve kufla¤›n›n karakteri. Geçiniz… www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 © ASELSAN SAVUNMA HABER ASELSAN REH‹S Grubu Süreçlerine Uluslararas› Onay az›l›m gelifltirme Ysüreçlerinin de¤erlendirilmesi amac›yla bafllat›lan ve zamanla sistem gelifltirme süreçlerini de içine alan CMMI (Capability Maturity Model-Integration / Yetenek Olgunluk Modeli-Entegrasyon) de¤erlendirmesi, bu de¤erlendirme sürecini ve Hava Platformlar›na baflar›yla geçen Sistem Entegrasyonu” kurulufllara, dünya olarak belirleyen Grubu’nun, olgun ve genelinde sahip REH‹S Grubu, CMMI kurumsallaflm›fl süreçler olabilecekleri en prestijli denetimlerine, tüm tasar›m ve yüksek otomasyon unvanlardan birisini faaliyetlerini kapsayan kullan›m›, süreçlerin kazand›r›yor. Organizasyon sistem, yaz›l›m, donan›m sürekli iyilefltirilmesi, taraf›ndan yap›lan yap›s› itibari ile gruplar›n›n gelifltirme ve platform organizasyonun geneline aç›klamada, REH‹S ayr› ayr› de¤erlendirildi¤i entegrasyonu hakim olan tak›m çal›flmas›, Grubu’nun ald›¤› bu belge ASELSAN, Mikroelektronik disiplinlerinden girdi. yönetim ve çal›flanlar ve etkin iflletilen Kalite Güdüm ve Elektro-Optik Ayr›ca denetimde, tasar›m aras›nda aç›k iletiflim, Yönetim Sistemi ile (MGEO) Grubunun 2011 organizasyonlar› ile birlikte çal›flanlar›n görüfllerine yürüttü¤ü tüm faaliyetlerde y›l›n›n Ekim ay›nda program yönetimi, kalite de¤er verilmesi ve verimlili¤i, üretkenli¤i ve CMMI-DEV v1.3 Olgunluk yönetimi, altyüklenici cesaretlendirilmesi çal›flan memnuniyetini Seviyesi 3 de¤erlendirmesini yönetimi ve konfigürasyon bak›mlar›ndan güçlü art›rarak, müflterilerine baflar›yla tamamlamas›n›n yönetimi organizasyonlar›n›n oldu¤u tespit edildi. kaliteli, beklentilerinin ard›ndan, bu sefer de faaliyetleri de sorguland›. Günümüzde, uluslararas› ötesinde ve maliyet etkin 21 Eylül’de, Radar Üç hafta süren ve Haz›rl›k düzeyde kabul görür hale çözümler sunmaya devam Elektronik Harp ve Gözden Geçirmesi ile Sözlü gelen CMMI, özellikle büyük edece¤i vurguland›. REH‹S ‹stihbarat Sistemleri Görüflme k›sm› art arda ve teknik yönden karmafl›k Grubu’nun, bu belge ile (REH‹S) Grubunun ayn› gerçeklefltirilen denetim projelerde gelifltirme yapan yurt d›fl› ihalelerde rekabet de¤erlendirmeyi baflar›yla boyunca, 18 süreç alan›nda, veya servis sa¤layan di¤er edebilme ve sat›fl yapabilme geçmesi ile gündeme geldi. 356 özel ve 77 genel sektörler taraf›ndan da becerisini güçlendirdi¤i de ASELSAN taraf›ndan gereklilik için 8027 adet bir model olarak süreç belirtildi. REH‹S Grubu, 17 Ekim’de konu ile ilgili yaz›l› ve 4659 adet sözlü iyilefltirme amac›yla CMMI belgesinin yan› s›ra yap›lan aç›klamada, REH‹S olmak üzere, 12.686 kullan›l›yor. CMMI Olgunluk ISO 9001 ve NATO AQAP Grubu’nun Türkiye’nin en adet kan›t incelendi. Seviyesi 3 de¤erlendirmesi kalite sertifikalar›na ve genifl kapsaml› CMMI Denetim, grubun ile REH‹S Grubu, fikirden uluslararas› havac›l›k, belgesini ald›¤› belirtildi. personelinin yüzde 49’unu, yeni ürüne giden yolda, uzay ve savunma Belge kapsam›n›, proje ve birimlerinin ise Ar-Ge ve tasar›m yetene¤ini flirketlerinin tan›d›¤› “Cihaz Gelifltirme, Sistem yüzde 25’ini kapsad›. de ba¤›ms›z bir gözle AS 9100 sertifikas›na da Gelifltirme ile Kara, Deniz Denetim sonunda REH‹S belgelemifl oldu. ASELSAN sahip bulunuyor. 6 SSM Brüksel Ofisi Aç›ld› avunma Sanayii Müsteflarl›¤›’n›n Brüksel Ofisi, 10 Ekim’de, Milli SSavunma Bakan› Dr. ‹smet Y›lmaz’›n da kat›l›m› ile aç›ld›. Brüksel Ofisi’nin de di¤er yurt d›fl› ofisler gibi, Türk Savunma Sanayisi’ni uluslararas› alanda rekabet edebilecek flekilde yap›land›rmak ve savunma ürün ve hizmet ihracat›n› artt›rmak faaliyetleri çerçevesinde, dost ve hedef ülkeler ile mevcut ifl birli¤i faaliyetlerini etkin bir flekilde yürütmesi hedefleniyor. Bilindi¤i üzere, daha önce de Orta Do¤u bölgesi için Suudi Arabistan’›n Riyad ve Amerika bölgesi için de ABD’nin Washington flehirlerinde, Savunma Sanayii ‹flbirli¤i

© Ofisleri kurulmufltu. “10, Rue Montoyer, 1000, Brussels, Belgium”

SSM adresinde faaliyete geçen Brüksel Ofisi’nde, ofis yöneticisi olarak (E) Tu¤general Turgay Bakkal ile birlikte Berrak Alkan görev yapacak.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

SAVUNMA HABER HAVELSAN, Denizalt› Simülatörlerine de El Att› ürk Deniz Kuvvetleri Komutanl›¤› envanterinde bulunan TPreveze ve Gür s›n›f› denizalt›lar›na yönelik e¤itim ihtiyaçlar› kapsam›nda ele al›nan Denizalt› Dal›fl Simülatörü

(DEDAS) Projesi’nin sözleflmesi, 3 Ekim’de, Savunma Sanayii HAVELSAN

Müsteflar› Murad Bayar'›n da kat›ld›¤› bir törenle Savunma © Sanayii Müsteflarl›¤› ile HAVELSAN aras›nda imzaland›. Proje kontrollerine yönelik e¤itimler verilebilecek. Hizmete kapsam›nda, Preveze ve Gür s›n›f› denizalt›larda görev yapan girdi¤inde, simülatörün, denizalt› personeline verilen e¤itimin personelin karada e¤itimi maksad›yla; manevra dairesinin kalitesini artt›rmas› ve e¤itim maliyetlerinden önemli ölçüde gerçek ölçülerinde bir dal›fl simülatörü, brifing odalar› ve tasarruf sa¤lamas› bekleniyor. Gölcük’te bulunan Denizalt› di¤er e¤itim yard›mc›lar›n› da ihtiva eden bir denizalt› dal›fl E¤itim Merkezi Komutanl›¤› yerleflkesinde hizmet verecek e¤itim merkezi infla edilecek. Bu merkezde, denizalt›lar›n olan e¤itim merkezinin, sözleflme yürürlük tarihinden itibaren dalma, satha gelme, su alt›nda ve su üstünde sevk, idare ve 30 ay içinde teslim edilmesi öngörülüyor. Öztiryakiler © © Öztiryakiler

Öztiryakiler, En Büyük Pazara Kendini Hat›rlatt› erek savunma bütçesi Washington’da, 22-24 Ekim Öztiryakiler stand›n›, haz›rlama imkan› sunuyor; Ggerekse dünya tarihleri aras›nda Washington Büyükelçisi ayn› zamanda az yak›t çap›ndaki askeri varl›¤› düzenlenen AUSA 2012 Nam›k Tan da ziyaret etti. sarfiyat› ile yüksek verim ile en büyük savunma fuar›nda, di¤er befl Türk Öztiryakiler, fuar ile ilgili elde ederek maliyetleri de sistemleri pazar› olarak firmas› ile birlikte Savunma yapt›¤› aç›klamada, en çok düflürüyor. OZTI markas›yla nitelendirilebilecek ABD’nin Sanayii Müsteflarl›¤› ilgiyi, zorlu iklim koflullar›nda 105 ülkeye ihracat yapan ve kara kuvvetlerine yönelik stand›nda yer alan yemek haz›rl›k, piflirme ve askeri seyyar sahra en önemli tan›t›m Öztiryakiler, fuar süresince, servisini tek bir mekânda mutfaklar› alan›nda sürekli faaliyetlerinden birisi olan savunma sanayisinin çözümleyen Yeni Nesil yenilikçi ürünler gelifltiren ve AUSA (Association of the ihtiyaçlar›n› karfl›lamaya Konteyner Mutfak ürününün Öztiryakiler, fuar United States Army) yönelik tasarlanan seyyar çekti¤ini belirtti. Kurulumu süresince, ayr›nt›lar› taraf›ndan düzenlenen sahra üniteleri ve askeri son derece basit olan bu flimdilik aç›klanmayan fuara, Öztiryakiler de kamp sistemlerinin mutfaklar, sahra ortam›nda, baz› anlaflmalar yapma kat›ld›. ABD’nin baflkenti tan›t›m›n› gerçeklefltirdi. hijyenik bir biçimde yemek f›rsat› da buldu.

8 Denizde ‹kmal Muharebe Destek Gemisi ‹çin ‹lk Ad›m eniz Kuvvetleri Komutanl›¤› (Dz.K.K.l›¤›)’n›n ihtiyac›n› karfl›lamak üzere tedarik edilecek 1 adet Denizde ‹kmal Muharebe ve DDestek Gemisi’nin tasar›m aflamas›na yönelik olarak kurgulanan “Denizde ‹kmal Muharebe Destek Gemisi Tasar›m Paketi Tedarik Sözleflmesi”, Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› ile STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.fi. (STM) aras›nda, 1 Ekim’de imzaland›. Savunma Sanayii Müsteflar› Murad Bayar, Dz.K.K.l›¤› Teknik Baflkan› Tümamiral Sami STM'nin Pakistan için önerdi¤i denizde ikmal Örgüç ve di¤er yetkililerin de kat›l›m› ile imzalanan sözleflme kapsam›nda, STM, ‹stanbul Tersanesi tankeri Komutanl›¤› taraf›ndan tasarlanacak geminin tasar›m› için ihtiyaç duyulan çeflitli faaliyetlerin tedarikini gerçeklefltirecek. Envantere girdi¤inde, geminin, yüzer birliklerin, helikopter yak›t› da dahil olacak flekilde, akaryak›t ve su ikmallerini denizde ikmal yöntemi ile yapabilmesi, muharip unsurlar›n akaryak›t bütünleme ve su ihtiyaçlar›n› harekât alan›na yak›n bölgelerde karfl›layabilmesi ve akaryak›t depolar›n›n bütünleme ikmalleri

STM ve depolar aras› akaryak›t transfer faaliyetlerini

© icra edebilmesi öngörülüyor.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

SAVUNMA HABER Otokar, Kazakistan ile ‹fl Birli¤ini Gelifltiriyor tokar, ‹stanbul’da düzenlenen Türkiye-Kazakistan Yat›r›m Ove Ticaret Forumu s›ras›nda, 12 Ekim’de, Kazakistan’da z›rhl› araç üretimine iliflkin bir ön anlaflma imzalad›. Otokar taraf›ndan yap›lan aç›klamada, anlaflman›n, May›s ay›nda Serdar Görgüç düzenlenen KADEX 2012 fuar› s›ras›nda, Cobra z›rhl› ve Bolat S. Sumagulov araçlar›n›n Kazakistan’da üretilmesi ile ilgili olarak Kazakhstan Engineering flirketi ile imzalanan ön anlaflman›n ülkede, 40’a yak›n kullan›c› taraf›ndan kullan›lan z›rhl› taktik devam› oldu¤unu belirtti. ‹stanbul’da her iki flirket, bu sefer araçlar› ile ilgili de detayl› bilgi ald›. Kazakistan Savunma de Baflbakan Recep Tayyip Erdo¤an ve Kazakistan Devlet Bakanl›¤› ve Kazakistan savunma sanayisinden gelen bir Baflkan› Nursultan Nazarbayev’in huzurlar›nda, baflka heyet de 3 Ekim tarihinde Otokar’› ziyaret etti. Kazakistan’da z›rhl› araç üretme konusundaki ifl birli¤i Otokar’›n Ekim ay›nda yay›nlad›¤› “Otokar’dan Haberler niyetlerini beyan ettiler. Türkiye ‹fladamlar› ve Sanayicileri Bülteni” ise firman›n di¤er projeleri ile ilgili son durumu Konfederasyonu (TUSKON)’nun düzenledi¤i forumda aktard›. Bültende yer alan bilgilere göre; ARMA 6x6 z›rhl› gerçeklefltirilen imza töreninde, anlaflmay›, Otokar ad›na muharebe araçlar›n›n teslimatlar› devam ediyor. Otokar, Genel Müdür Serdar Görgüç ve Kazakistan Engineering ad›na ARMA 6x6 için isimlerini aç›klayamad›¤› iki adet yurt d›fl› da Genel Müdür Bolat S. Sumagulov imzalad›. müflterisinden siparifl ald›. ‹lk sözleflmeye dahil olan araçlar›n kabul ve teslimatlar› geçti¤imiz ay gerçeklefltirildi. ‹hracat çal›flmalar›na ara vermeyen Otokar, ARMA 6x6 araçlar›n›n testlerine, dünyan›n farkl› noktalar›ndaki ülkelerde bulunan potansiyel müflterileri ile devam ediyor. Bültende, bir de yeni ürün haberi yer ald›. Otokar, may›na dayan›kl› z›rhl› araç ailesine, KAYA II’yi ekledi. Otokar, may›na dayan›kl› personel tafl›y›c› araç olarak tasarlanan KAYA II’nin, may›n ve kinetik enerjili mühimmatlara karfl› üstün koruma sunarken, her türlü arazi ve iklim koflulunda benzersiz hareket kabiliyeti sa¤lad›¤›n› özellikle vurguluyor. Tek kabinden oluflan monokok gövdeli KAYA II, komutan ve sürücü dahil 10 kifli tafl›ma kapasitesine sahip. ALTAY’da ‹fller Yolunda Otokar’›n yürüttü¤ü projelerin amiral gemisi

konumunda bulunan ALTAY projesinde, kritik Tüm Foto¤raflar: ‹mzalanan anlaflmalar uyar›nca, Otokar, kurulmas› tasar›m faaliyetleri devam ediyor. Proje takvimi planlanan ortak giriflime, Cobra araçlar›n›n üretimi için uyar›nca, hareket kabiliyetinin test edilece¤i gerekli bilgi birikimini aktaracak; tüm parça ve MTR ön prototipi üzerinde fonksiyonel komponentlerin tedarik ve teslimini gerçeklefltirecek; kontroller tamamland›. Prototip, Otokar test e¤itim ve üretim denetleme deste¤i verecek. Kazakistan’›n parkurunda hareket kabiliyeti testlerine devam © Otokar önde gelen savunma flirketlerinden Kazakhstan Engineering ediyor. Proje’nin mevcut durumunun müflteri ve ise üretim için gerekli araziyi ve tesislerin kurulmas›n› kullan›c›ya her üç ayda bir raporland›¤› 14. Proje sa¤layacak. Kazakistan ile ilgili bu geliflmenin yan› s›ra De¤erlendirme Toplant›s› ise geçti¤imiz ay Kazakistan Genelkurmay Baflkan› da Otokar tesislerini Otokar tesislerinde gerçeklefltirildi. ziyaret etti. Genelkurmay Baflkan› ve beraberindeki heyet, Otokar üretim tesislerini incelerken, Otokar’›n, 20’den fazla 10

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

SAVUNMA HABER Turmaks’tan Mobil Hastane ‹hracat› ©

urmaks, Nijerya Savunma yatakhaneleri, geniflleyebilir Turmaks TBakanl›¤› ad›na flelterde flekillendirilen gerçeklefltirdi¤i proje ile ameliyathane ve 4 yatakl› Birleflmifl Milletler için, yo¤un bak›m ünitesini, Afrika’daki bir kampa, acil bölümü ve poliklinikleri, insineratörünü, askeri tip hastanelerin, daha önce de 40 yatakl› bir mobil hastane röntgen birimini, havaland›rma ünitelerini, Sudan ve Fildifli Sahilleri'ne kuruyor. Firma taraf›ndan laboratuvarlar›, eczaneyi, rekreasyon alan›n› ve bir kuruldu¤unu da 17 Ekim’de yap›lan difl ünitesini, sterilizasyon helikopter pistini içeriyor. aç›klamas›nda belirtti. aç›klamada, Rol 2 Mobil bölümünü, tam teflekküllü Turmaks, HEPA filtrasyonlu Hastane, ABD, ‹spanya Sahra Hastanesi (Level II mutfa¤›, bulafl›khaneyi, ve oto jeneratörlü ve Endonezya’da da Field Hospital)’nin çamafl›rhaneyi, su ar›tma sistemlere sahip, tamamen ofisleri bulunan tamamland›¤› bildirildi. (ters osmos dahil) özgün tasar›ma sahip ve Turmaks’›n, Ankara Hastane; otomatik bas›nç donan›m›n›, morgu, yedekli yüzde 100'e yaklaflan Akyurt'ta bulunan kontrollü fliflme çad›rdan jeneratörleri, t›bbi at›k yerlilik oran› ile üretilen fabrikas›nda üretildi. Güvenli Elektronik Donan›mlar ‹çin Türkiye de Ad›m At›yor iber savafl ile ilgili konular, hep yaz›l›m tabanl› olaylarla isteklinin önerece¤i yeni yöntemlerle analiz edilmesi, Skamuoyunun gündemine gelse de elektronik Bu analiz kapsam›nda önerilen çözüme yönelik, genel donan›mlar da zararl› bileflenler içerebiliyor. Bu zararl› çerçeve ve yol haritas›n›n tan›mlanmas› ve bileflenler, donan›mlar›n ifllevini de¤ifltirebiliyor, ayr›nt›land›r›lmas›, performans›n› düflürebiliyor, kullan›m›n› engelleyebiliyor Analizlerin hangi donan›mlar üzerinde (ASIC, FPGA, ya da bilgi s›zd›rmalar›n› sa¤layabiliyor. TÜB‹TAK Savunma mikroifllemci, mikrodenetleyici), hangi sahada (silah ve Güvenlik Teknolojileri Araflt›rma Destek Grubu sistemleri, haberleflme, radar vb.) kullan›laca¤›n›n belirtilmesi, (SAVTAG), 19 Ekim’de, “Donan›m Sistemlerinde Zararl› Önerilen çözümlerin, tasar›m› bilinen ya da bilinmeyen, Bileflenlerin Tespit Edilmesi” projesi ile ilgili ça¤r› yurt içi ya da yurt d›fl› kaynakl› üretimi yap›lan elektronik doküman›n› yay›nlayarak, Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› ile devreleri kapsayacak flekilde belirtilmesi olarak birlikte, güvenli elektronik donan›mlar için bir ad›m att›. s›ralan›yor. Ça¤r› için son baflvuru tarihi ise “Teknoloji birikim projesi” olarak s›n›fland›r›lan ça¤r›n›n 19 Kas›m olarak belirlendi. amac›; “Donan›m sistemlerinde Özellikle Uzak Do¤u kaynakl› bulunabilecek zararl› donan›m elektronik donan›mlar›n artmas› ile bileflenleri (trojan, backdoor dünya genelinde bir sorun haline vb.)’nin tespitinin yap›lmas› ve gelen donan›mlar›n orijinalli¤inin ve donan›m sistemlerinin, do¤ruluk güvenilirli¤inin sa¤lanmas› ve güvenilirli¤inin kontrol edilmesi konusunda, özellikle ABD taraf›ndan ihtiyac›na yönelik, proje tan›mlama önemli çal›flmalar yap›l›yor. Bu doküman›nda yer alan isterler konudaki geliflmeleri, MSI çerçevesinde, bir adet prototipin Dergisi’nin A¤ustos 2006 say›s›nda, milli olarak gelifltirilmesi” fleklinde “Aram›za Hofl Geldin ABD!” bafll›kl› IEEE Computer dergisinden al›nm›flt›r. ifade ediliyor. Bu kapsamda, analizde okuyucular›m›z›n dikkatine bafll›ca proje isterleri; sunmufltuk. Türkiye, geçen zaman içerisinde geliflen Donan›mlar›n tahribatl› (destructive), tahribats›z savunma sanayisinin de etkisi ile bu konudaki ilk ad›m›n›, (non-destructive), yar› tahribatl› (semi-destructive) “Donan›m Sistemlerinde Zararl› Bileflenlerin Tespit 12 yöntemlerinden biri veya bir kaç› kullan›larak veyahut Edilmesi” projesi ile atm›fl olacak. Irak, Çek Uçaklar›ndan Vazgeçmiyor us haber ajans› RIA Novosti, 12 Ekim’de yay›nlad›¤› bir bültende, Çek havac›l›k Rflirketi Aero Vodochody’nin, Irak’a, 28 adet L-159 ileri e¤itim ve hafif taarruz uça¤› teslim etmek üzere, ön anlaflmaya vard›¤›n› duyurdu. Haberi Çek Cumhuriyeti Savunma Bakan› Alexandr Vondra’ya dayand›ran ajans, teslim edilecek uçaklar›n 24 adedinin yeni, 4 adedinin ise Çek Hava Kuvvetleri taraf›ndan k›sa bir süre kullan›lm›fl AERO Vodochody modeller olaca¤›n› bildirdi. RIA Novosti’nin iletti¤i di¤er ayr›nt›lara göre; müzakereleri yaklafl›k 3 y›ld›r © süren ve flu anda nihai ayr›nt›lar› konuflulan sat›fl›n toplam bedelinin, 1 milyar dolar› bulmas› bekleniyor. Aero Vodochody cephesinden konu ile ilgili bir aç›klama gelmedi. Bununla beraber, firman›n ‹nternet sitesinde, 12 Ekim’de yay›nlanan bas›n bildirisinde, Irak Baflbakan› Nuri el-Maliki önderli¤indeki bir Irak heyetinin, firman›n tesislerini gezdi¤i ve L-159 uçaklar› ile ilgili bilgi ald›¤› aç›kland›. Irak, daha önce de So¤uk Savafl döneminde Çekoslovakya’da gelifltirilen L-29 ve L-39 e¤itim uçaklar›n› kullanm›flt›. ABD’den F-16 savafl uçaklar› alacak olan Irak’›n, pilot yetifltirmek için e¤itim uça¤›na ihtiyac› bulunuyor.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

SAVUNMA HABER © Airbus Military

A400M, C-160’lardan da Yak›t Alabilecek irbus Military’nin, daha önceden VC-10 ve A330 MRTT oldu. Dünya genelinden 14 ülkeden 18 ayr› kullan›c› makam›n A tanker uçaklar› ile havadan yak›t ikmali denemeleri yapt›¤› temsil edildi¤i konferansa, 100’den fazla kifli kat›ld›. A400M’nin son orta¤›, emektar C-160 uça¤› oldu. Firma Kat›l›mc›lar, CN235 ve C295 uçaklar›nda elde ettikleri taraf›ndan, 16 Ekim’de yap›lan aç›klamada, A400M’nin, Frans›z tecrübelerini paylaflt›lar. Airbus Military’nin, baz› uçaklara Hava Kuvvetlerine ait, tanker uçak konfigürasyonundaki bir görev yükü olarak entegre etti¤i FITS (Full Integrated Tactical C-160 uça¤› ile toplam 20 adet yak›t ikmal ba¤lant›s› kurdu¤u System / Tam Entegre Taktik Sistem) de gündem maddeleri bildirildi. Bu ba¤lant›lardan bir tanesi, 12 dakika sürerek tam aras›nda yer ald›. Airbus Military, konferans s›ras›nda dinledi¤i bir yak›t ikmal süresini tamamlasa da ba¤lant›lar s›ras›nda kullan›c›lar›n›n yorumlar›n› ve taleplerini, uçaklar›nda ve herhangi bir yak›t ikmali gerçeklefltirilmedi. Yak›t ikmalini de FITS’de iyilefltirmeler yapmak için kullanmay› hedefliyor. içeren ba¤lant›lar›n, 2013 y›l›n›n ilk çeyre¤inde Ay›n sürpriz haberi ise roket teknolojileri ile tan›nan ve bilinen gerçeklefltirilmesi planlan›yor. Ekim ay›n›n bir baflka ABD’nin ATK firmas›n›n Airbus Military’den, A400M geliflmesi, Airbus Military üretimi uçaklar›, deniz karakol ve uçaklar›n›n kompozit kanat kaplama kirifllerinin (stringer) keflif, gözetleme ve istihbarat görevlerinde kullanan ülkelerin üretimine iliflkin, bedeli 100 milyon dolar› aflan bir siparifl temsilcilerinin kat›ld›¤› ve ilk defa gerçeklefltirilen konferans almas› oldu. ATK, 180 uça¤›n her birisi için 122 kirifl üretecek.

sviçre taraf›ndan F-5 savafl ‹uçaklar›n›n yerine alacak Saab’›n Gripen E/F’si, ‹sviçre ile Tan›flt› yeni nesil savafl uça¤› olarak Kuvvetlerinden ald›. Saab seçilen Saab Gripen E/F taraf›ndan 31 Ekim’de modeli, ‹sviçre Silahl› duyurulan siparifl, BAE Kuvvetlerinin daveti üzerine, Systems ana yüklenicili¤inde 11 Ekim’de, Axalp-Ebenfluh yürütülen bir proje at›fl alan›nda her y›l düzenlenen kapsam›nda, BLACK HAWK hava gösterilerine kat›ld›. helikopterleri ile yap›lan Yaklafl›k 2000 m rak›mdaki denemelerden sonra geldi. izleme alan›nda bulunan 7000 Teslim edilecek sistemler, izleyicinin önünde © BLACK HAWK ile yap›lan gerçeklefltirilen uçuflta, uça¤› Saab testlerin devam›n› ve testlerin ‹sviçreli bir pilot kulland›; di¤er model helikopterlerle arka koltukta ise ‹sveçli bir tanksavar silah sisteminin Sözleflmenin yaklafl›k 40 milyon geniflletilmesi amac›yla test pilotu yer ald›. Ekim mühimmat bileflenleri için, lira de¤erinde opsiyonlar› da kullan›lacak. Testlerde, ay›nda Saab’tan yeni siparifl ad› aç›klanmayan bir müflterisi bulunuyor. Firman›n bafl üstü helikopterlerin zorlu görüfl haberleri de geldi. Saab, ile yaklafl›k 83 milyon lira görüntüleme sistemi ise flartlar›nda kalk›fl ve inifl Carl-Gustaf geri tepmesiz de¤erinde sözleflme imzalad›. ilk sipariflini ABD Kara yapmas› deneniyor. 14 Kore Cumhuriyeti’nin HE‹K Uçaklar› Tamam

ore Cumhuriyeti, Boeing ile 2006 y›l›nda imzalad›¤› ve 4 adet © KHavadan Erken ‹kaz ve Kontrol (HE‹K) uça¤›n› kapsayan Peace Boeing Eye (Bar›fl Gözü) projesinde, mutlu sona ulaflt›. Dördüncü ve son uçak, 24 Ekim’de, planlanandan 5 hafta önce, Kore Cumhuriyeti Hava Kuvvetlerine teslim edildi. Projede, Kore firmalar› da önemli roller üstlendi. KAI (Korea Aerospace Industires), son 3 uça¤›n modifikasyonunu ve testlerini gerçeklefltirirken; Kore Hava Yollar›, teknik servis ve yedek parça deste¤ini; LIG Nex1, a¤ ve e¤itim hizmetlerini; Samsung Thales, görev personeli e¤itimini; Boeing Training Service Korea, uçufl personeli e¤itimini; Huneed Technologies ise yerde konufllu veri ba¤› sistemlerini sa¤lad›. Son uça¤›n teslimi öncesinde, Gimhae Hava Üssü’nde, tüm destek ve bak›m altyap›s›n›n kurulumu da tamamland›.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

DSS 2012 ÖZEL Deniz Sistemleri Semineri, Türk Askeri Gemi ‹nfla Sanayisinin ve Kendisinin Gelece¤ini Ar›yor Deniz Sistemleri Semineri (DSS)’nin 5’incisi, 8-9 Ekim tarihlerinde, Orta Do¤u Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçeklefltirildi. Türkiye’nin askeri gemi infla sanayisinin, Deniz Kuvvetleri Komutanl›¤› (Dz.K.K.l›¤›) ve Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› (SSM) öncülü¤ünde ata¤a kalkmas› ile efl zamanl› olarak düzenlenmeye bafllayan ve her y›l gerçeklefltirilen seminer, bu sene, konu ald›¤› sanayi ile birlikte, gelece¤ini sorgulayan ve arayan bir atmosferde geçti. Ümit BAYRAKTAR / [email protected] zor durumda b›rakt›¤›n› ve üniversitenin insan gücü yetifltirme Savafl B‹ÇER / [email protected] ifllevini aksatt›¤›n› ifade etti. Çözüm önerilerinden de bahseden K. Burak CODUR / [email protected] Prof. Dr. Atalay, ASELSAN’›n üniversitede kalan ö¤retim üyele- eminerde öne ç›kan iki ana tart›flma konusu, SSM’nin rine yönelik bir burs program› oldu¤unu; benzer uygulamalar›n Türk askeri gemi infla sanayisi için yaflanmas› gerekti¤i- yayg›nlaflt›r›labilece¤ini; bu konuda SSM ve firmalarla temasta Sni belirtti¤i konsolidasyon ve semineri düzenleyen Y. olduklar›n› belirtti. Prof. Dr. Atalay’›n de¤indi¤i bir di¤er konu da Müh. Kd. Alb. (E) A. Zafer Betoner’in, aç›l›fl konuflmas›nda da savunma sanayisi için araflt›rmac› yetifltirme program› oldu. de¤indi¤i gibi, seminerin periyodunun, her y›l yerine, iki sene- Firmalarda çal›flan ve kendilerinin ö¤renci, firmalar›n mühen- de bir fleklinde de¤ifltirilmesi konusunun sorgulanmas› oldu. dis olarak gördü¤ü lisansüstü ö¤rencilerine yönelik bu program Seminerle birlikte yay›nlanan MSI Dergisi’nin DSS özel say›s›- kapsam›nda, her bir tezin ufak bir araflt›rma projesi olmas›n› n›n yan› s›ra seminerin ard›ndan haz›rlad›¤›m›z bu özel dosya hedeflediklerini söyleyen Prof. Dr. Atalay, 12 Kas›m’da bu prog- ile seminerin aç›l›fl konuflmalar›ndaki mesajlar›, seminer izle- ram ile ilgili ilk etkinli¤i, 3 büyük entegratör firma ile birlikte ya- nimlerimizi ve seminerde yap›lan sunumlardan seçtiklerimi- pacaklar›n› da iletti. zin ayr›nt›lar›n› okuyucular›m›z›n ilgisine sunuyoruz. Durursak Düfleriz Seminer Geleneksellefliyor Seminerde, SSM ad›na ilk sözü, Platform Projelerinden So- Seminerin aç›l›fl›nda, kürsüye ilk olarak, seminerin organizas- rumlu Müsteflar Yard›mc›s› Serdar Demirel ald›. 2006-2011 yon çal›flmalar›n› SSM ad›na yürüten Betoner geldi. Bu y›lki y›llar› aras›nda, Deniz Araçlar› Daire Baflkanl›¤› görevini de seminerle ilgili bilgileri aktaran Betoner, seminer boyunca, yürütmüfl olan Demirel, DSS’nin birçok ilke imza att›¤›n›, ilk paralel oturumlarda 49 adet sunumun yap›laca¤›; fuaye alan- defa endüstrinin kendi içinde bir araya gelerek düzenledi¤i se- 16 lar›nda 53 stantta tan›t›m faaliyetlerinin gerçeklefltirilece¤i; miner oldu¤unu belirterek sözlerine bafllad›. SSM’nin, 2009- ayr›ca bu y›l, ürünleri anlatan çal›fltaylar›n da seminer kapsa- 2016 Stratejik Plan›’n›n tüm su üstü platformlar›n›n tasar›m m›na al›nd›¤› bilgilerini iletti. Kat›l›m say›s› ile ilgili bilgileri ise ve inflas›n›n yurt içinde yap›lmas›n› öngördü¤ünü ve mevcut 900 kay›t yapt›ran kifli ve yaklafl›k 200 protokol davetlisi olmak duruma bak›ld›¤›nda, bu hedefe ulaflma konusunda ileride ol- üzere, toplam 1100 kifli olarak verdi. Betoner, seminerin orga- duklar›n› ifade eden Demirel, sektörün yönünün ise ihracata nizasyonunun ve di¤er pek çok faaliyetin, TSS Haber Grubu ve uluslararas› pazarlara döndü¤ünü belirtti. Demirel, bu nok- sayesinde gerçekleflti¤ini vurgulayarak, tüm kat›l›mc›lar› ha- tada iki hususa dikkat çekerek, ihracat›n, hem fiyat hem de ber grubuna üye olmaya davet etti. teknolojide rekabet etme anlam›na geldi¤ini; gemileri olufltu- Betoner’in ard›ndan, seminerin düzenlendi¤i ODTÜ’nün Rektör ran alt sistemlerin en ileri teknolojiye sahip olmas› için ulus- Yard›mc›s› Prof. Dr. Volkan Atalay kürsüye geldi. Üniversitenin lararas› ifl birliklerine ve özgün yüksek kaliteli teknolojik çö- savunma sanayisindeki yerinden bahseden Prof. Dr. Atalay’›n zümlere önem verilmesi gerekti¤ini söyledi. Bisiklete binmek kat›l›mc›lar›n dikkatine sundu¤u önemli bir konu, sanayinin üni- için “durursan›z düflerseniz” denildi¤ini, Türkiye’nin de art›k versite kadrolar›na olan etkisi oldu. Prof. Dr. Atalay, çok reka- duramayaca¤›n› vurgulayan Demirel, Ar-Ge’ye önem vererek, betçi bir sanayi olan savunma sanayisinin, üniversitenin yetifl- yeni ve yenilikçi çözümleri araflt›rarak rekabetçi olmaya de- mifl kadrolar›n› bünyesine alarak, zaman zaman üniversiteleri vam edeceklerinin alt›n› çizdi.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com Y. Müh. Kd. Alb. (E) A. Zafer Betoner ODTÜ’nün Rektör Yard›mc›s› Prof. Dr. Volkan Atalay SSM Platform Projelerinden Sorumlu Müsteflar Yard›mc›s› Serdar Demirel MSI Dergisi MSI Dergisi MSI Dergisi © © ©

Demirel’in vurgu yapt›¤› bir di¤er konu, mevcut yeteneklerin 10 Y›l için 7 Milyar Dolarl›k Proje korunmas› oldu. Havac›l›k gibi, denizcili¤in tarihinin de bir an- Serdar Demirel’in verdi¤i mesajlar›n ayr›nt›lar›n› ise Demi- lamda kanla yaz›ld›¤›n›, tersanelerin ac› tecrübeler sonucun- rel’den sonra kürsüye gelen, SSM Deniz Araçlar› Daire Baflka- da bugünkü noktaya geldi¤ini anlatan Demirel, bu tecrübeyi n› Mustafa fieker kat›l›mc›lara iletti. Bugüne kadar deniz araç- devam ettirmenin önemine de¤indi. Demirel, yeni projelerin lar› ile ilgili 19 sözleflme imzalad›klar›n›, bunlar›n toplam be- gelme h›z›n›n gitgide yavafllamaya bafllad›¤›n›; sektörün yeni delinin 8 milyar dolar› geçti¤ini anlatan fieker, önümüzdeki 10 projeler yerine, art›k lojistik ve ihracat konular›na e¤ilmesi ge- y›ll›k dönemde ise yaklafl›k 7 milyar dolar toplam bedele sa- rekti¤ini kaydetti. Denizcilik sektörünün gelece¤i ile ilgili de- hip, 13 adet projenin gündemde oldu¤unu belirtti (Tablo 1). ¤erlendirmelerini de paylaflan Demirel, gelece¤in 3 tane ayak fieker, bu projelerin bedelinin 10 y›la bölündü¤ünde, tüm üzerine oturdu¤unu söyledi: Dünya pazar›na en yenilikçi ürün- planlar›n tam olarak hayata geçirildi¤i en iyimser tabloda bile leri sunmak; özel sektör tersanelerinin rekabetçi fiyatlar› ve sektöre, y›lda, ortalama 700 milyon dolar ödenek aktarabile- kalite. Yenilikçi ürünler konusunda, özellikle Dz.K.K.l›¤›n›n ta- ceklerini; yapt›klar› çal›flmalara göre, sistem ve ekipmanlar sar›m kabiliyetine vurgu yapan Demirel, kalitenin ise Türki- ç›kart›ld›¤›nda, gemi projelerinin bedelinin yüzde 25 ila yüzde ye’yi dünyada özel bir yere oturtacak bir parametre olaca¤›n› 30’nun tersanelere kald›¤›n› tespit ettiklerini; di¤er bir deyifl- belirtti. Demirel, kalite konusunun yan sanayi ile ilgisine de le, mevcut planlara göre, tersanelere, y›lda, en fazla 200 mil- dikkat çekerek; yetkin ve uzmanlaflm›fl bir alt sanayiyi olufl- yon dolar aktarabileceklerini kaydetti. Di¤er yandan, SSM Sa- turman›n, desteklemenin ve Ar-Ge projeleri ile sürekli gelifl- nayileflme Daire Baflkanl›¤›n›n analizine göre; bir tersanenin tirmenin gereklili¤inin alt›n› çizdi. ayakta kalabilmesi için y›ll›k 40 milyon dolar ciroya ihtiyaç SSM’nin seminer s›ras›ndaki en önemli mesaj› olan konsolidas- duydu¤unu, bunun da Türk askeri denizcilik projelerinin, en yon konusunda ise Demirel, dünya geneline, Türkiye’deki kadar fazla 5 adet tersaneyi destekleyebilece¤i anlam›na geldi¤ini çok say›da askeri tersaneye sahip ülkeler göremedi¤ini; di¤er ül- ifade etti. fieker, sektör stratejilerini buna göre flekillendire- kelerde, bir ya da iki askeri tersanenin görev yapt›¤›n› söyledi. ceklerini, k›sa vadede, mevcut uzmanlaflm›fl tersaneleri des- Demirel, yavafl yavafl konsolidasyonun konuflulmas› gerekti¤ini; tekleyeceklerini, orta vadede ise teknolojik üstünlü¤ü hedef- ticari anlamda birleflme olmasa da bir çat› alt›nda, konsorsiyum leyeceklerini belirtti. halinde ifl paylafl›m› yap›labilece¤ini ifade etti. ‹hracat faaliyetle- Dünyadaki tersanelerle Türkiye’deki tersaneleri de karfl›laflt›- rinin kuvvetli ve etkili olabilmesi için odaklan›lmas› gerekti¤ini; ran fieker, mühendis say›s›, tesis alan›, ciro gibi konularda çok bunun için de uluslararas› kullan›c›lara tüm çözümlerin tek el- büyük farklar oldu¤unun görüldü¤ünü söyledi. Özellikle kalifi- den, bir portföy halinde sunulabilmesine ihtiyaç duyuldu¤unu an- ye ifl gücüne ihtiyaç oldu¤unu vurgulayan fieker, Türkiye’de, latan Demirel, bu konunun seminerde ve sonras›nda gündemin projenin bafl›nda bir mühendislik ekibi oluflturuldu¤unu, üre- birinci s›ras›nda yer alaca¤›n› belirterek sözlerini tamamlad›. time geçildi¤inde ise bu ekibin da¤›t›ld›¤›n›, SSM’nin hedefinin mühendislik ekiplerini bir çat› TABLO 1. 10 YILLIK PROJEKS‹YONDA SSM DEN‹Z PROJELER‹ alt›nda toplayarak bir organi- PROJE ADI TAHM‹N‹ BEDEL (DOLAR) ‹HT‹YAÇ SAH‹B‹ zasyon kurmak oldu¤unu an- Acil Müdahale ve Dal›fl E¤itim Botlar› 7.443.000 Dz.K.K.l›¤› latt›. fieker, bir di¤er hedefle- 17 M‹LGEM Di¤er Gemiler (M‹LGEM-S) 1.500.000.000 Dz.K.K.l›¤› rinin ise bir marka ç›kartmak TF 2000 1.600.000.000 Dz.K.K.l›¤› oldu¤unu belirtti. Serdar De- Havuzlu Ç›karma Gemisi 1.700.000000 Dz.K.K.l›¤› mirel’in vurgulad›¤› konuyu Türk Tipi Hücumbot 600.000.000 Dz.K.K.l›¤› tekrar gündeme getiren fie- Hava Yast›kl› Ç›karma Arac› 100.000.000 Dz.K.K.l›¤› ker, bir ülkenin ismi söylendi- ¤inde, o ülkelerin bir ya da iki Yelkenli Okul Gemisi 30.000.000 Dz.K.K.l›¤› tersane markas›n›n akla gel- Denizde ‹kmal Muharebe Destek Gemisi 200.000.000 Dz.K.K.l›¤› di¤ini, bu y›l içinde gerçeklefl- May›n Tarama Gemisi 300.000.000 Dz.K.K.l›¤› tirilen DIMDEX fuar›na tüm Liman K›y› Romörkörü 50.000.000 Dz.K.K.l›¤› dünyadan kat›lan 10 tersane- ‹stihbarat Gemisi 120.000.000 Dz.K.K.l›¤› nin 5 tanesinin Türkiye’den ol- SAR 33 Botu Modernizasyonu 40.000.000 S.G.K.l›¤› du¤unu ve bunu ac›kl› bir tab- 600 Tonluk Sahil Güvenlik Botu 600.000.000 S.G.K.l›¤› lo olarak de¤erlendirdi¤ini TOPLAM 6.847.433.000 ifade etti. www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 DSS 2012 ÖZEL

SSM Deniz Araçlar› Daire Baflkan› Mustafa fieker ASELSAN Deniz Sistemleri Program Direktörü HAVELSAN Deniz Savafl Sistemleri Grup Baflkan› Y. Suat Bengür Doç. Dr. Serdar Müldür MSI Dergisi MSI Dergisi MSI Dergisi © © ©

Planlar›n›n, tersanelerin varl›klar›n› ve uzmanl›k alanlar›n› y›l›n›n Mart ya da Nisan ay› içerisinde de SSM olarak Aske- devam ettirerek, üstte bir çat› marka alt›nda faaliyet göster- ri Gemi ‹nfla Sektöründe Ö¤renilen Dersler Çal›fltay› düzen- meleri oldu¤unu kaydeden fieker, tasar›m organizasyonunun lemeyi planlad›klar›n› söyledi. da bu çat› alt›nda yer alaca¤›n› ekledi. Ayr›ca, savafl yönetim sistemi gibi kritik ana bileflenleri sa¤layan HAVELSAN, ASELSAN Planl› Gidiyor ASELSAN ve di¤er firmalar› da bu organizasyona dahil etmeyi Aç›l›fl oturumunda, DSS’nin ana sponsorlar›ndan ASELSAN planlad›klar›n› belirtti. ad›na kürsüye, Deniz Sistemleri Program Direktörü Y. Suat Dünya pazar›n›n durumu ile ilgili de¤erlendirmelerini de Bengür geldi. ASELSAN’›n 2008 y›l›ndan beri DSS gündem- ileten fieker, k›sa vadede yaklafl›k 745 milyar dolarl›k bir lerini s›ralayan Bengür, bu seneki temalar›n›n, “Dünya Pa- pazar oldu¤unu, bunun önemli k›sm›n›n f›rkateyn, muhrip zarlar›nda ASELSAN” oldu¤unu belirterek sözlerine baflla- ve denizalt› inflas›n› kapsad›¤›n›; Türkiye’nin, mevcut du- d›. ASELSAN noktas›na gelmifl bir firman›n, uluslararas› pa- rumda, bu alanda yetene¤inin olmad›¤›n›; ama marka ola- zarda yer almas› gerekti¤ini vurgulayan Bengür, ayn› za- rak bunlara girmesi gerekti¤ini vurgulad›. fieker, sektör ile manda ihracat için de ASELSAN boyutunda firmalara ihtiyaç ilgili baz› haberleri de ileterek, M‹LGEM Projesi’nin ilk ge- oldu¤unun alt›n› çizdi. Bengür, ihracat için güçlü bir finansal misi TCG HEYBEL‹ADA’n›n Kas›m ay› içerisinde Aden Kör- yap›ya, ileri teknoloji gelifltirebilme imkân›na ve yurt d›fl›nda fezi’ne göreve gidece¤ini; LCT gemilerinin ise önümüzdeki ifl birliklerine sahip olman›n kritik önemde oldu¤unu, bu et- aylar içerisinde M›s›r’da bir tatbikata kat›lacaklar›n›; 2013 menlerin de ASELSAN bünyesinde var oldu¤unu ifade etti.

Böylece, A oturumundaki ilk sunumu, B oturumundaki ikinci sunumu DSS’den ‹zlenimlerimiz ve C oturumundaki üçüncü sunumu dinlemek isteyen bir kat›l›mc›, Hedefler ve Söylemler Aras›ndaki Uyum arka arkaya bu üç oturumun salonlar›na giderek amac›n› Seminere damga vuran konulardan birisi, kuflkusuz askeri gemi infla gerçeklefltirebilir. Oysa DSS s›ras›nda, s›kl›kla moderatörlerin sunum eden tersanelerin gelece¤i ile ilgili tart›flmalard›. Bu tart›flmalar zamanlamalar›na dikkat etmediklerini; erken tamamlanan bir s›ras›nda, belki de konunun ele al›nmas› biraz yüzeysel kald›¤› için, sunumun sonras›nda, hemen bir sonrakini bafllatarak o oturumun farkl› alg›lara yol açabilecek bir durum olufltu. Askeri gemi infla eden di¤er oturumlar›n önüne geçmesine neden oldu¤unu gördük. tersanelerin kapasite ve tasar›m yetenekleri ile ilgili k›s›tlar›n Bu durum, bizleri de olumsuz bir flekilde etkiledi ve okuyucular›m›z konufluldu¤u bir süreçte, bu tersanelerin, Türkiye’de infla edilecek en için takip etmeyi planlad›¤›m›z baz› sunumlar› kaç›rmam›za 18 büyük tonajl› ve hacimli gemi olacak havuzlu ç›karma gemisi (LPD) için neden oldu. Sunumlarda ise savunma sanayisi firmalar›n›n, araflt›rma milli tasar›m› da içeren teklifler veriyor olmas›, bir ikilem yaratt›. merkezlerinin ve üniversitelerin, ihtiyaçlar› olmayan bir kendini Bu ikilemin, konunun ilerleyen günlerde daha ayr›nt›l› analizlerle tan›tma çabas› içine girdiklerini gözlemledik. Türkiye genelinde, ortaya konmas› ve DSS’de varl›k göstermeyen tersanelerin de hatta uluslararas› alanda çok iyi tan›nan kurum ve kurulufllar›n, tart›flmalara kat›lmalar› ile çözüme kavuflturulabilece¤ini DSS gibi, sektörden kiflilerin kat›ld›¤› bir seminerde, sunumlar›n›n de¤erlendiriyoruz. ilk 5-10 dakikas›nda kendilerini tan›tmalar›na gerek olmad›¤›n› de¤erlendiriyoruz. Özellikle dinleyiciler aç›s›ndan bak›ld›¤›nda, Seminer ve Konferans Kavramlar› kiflinin konuya dikkatini en yo¤un olarak verebildi¤i ilk 15 dakikal›k Üzerine Düflünmeliyiz bölümün bafllang›c›n›n, yeni konular ve mesajlar yerine, DSS s›ras›nda programa uyum ve sunumlar›n içeri¤i ile ilgili yaflanan dinleyicilerin zaten bildi¤i bilgilerle geçirilmesi, hem dinleyici baz› aksakl›klar, bizi seminer ve konferans kavramlar› üzerinde hem de anlatan aç›s›ndan önemli bir kay›p olarak görülmelidir. bir kez daha düflünmeye yönlendirdi. DSS, paralel oturumlar›n yap›lmas›n› gerektirecek kadar genifl talep gören bir etkinlik haline fiapkay› Önümüze Koyup Düflünme Zaman› gelmifl durumda. Paralel oturumlar›n gere¤i ise her oturumda, DSS’nin ilk y›llar›, Türkiye’nin askeri gemi infla sanayisinin projelerine ayn› s›rada olan sunumlar›n ayn› zamanda bafllamas›. yeni bafllad›¤›, kafalarda baflar› ile ilgili soru iflaretlerinin bulundu¤u

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com ASELSAN’›n, deniz sistemleri alan›ndaki METEKSAN Savunma Genel Müdürü Murat Erciyes ‹ngiliz Ticaret ve Yat›r›m Kurumunun (UKTI) Savunma yurt içi ifl birliklerinden de bir örnek ve- ve Güvenlik Teflkilat› (DSO)’ndan Yarbay David Barker ren Bengür, Denizalt›lar ‹çin Akustik Al- dat›c› Gelifltirilmesi projesinde, Bilkent Üniversitesi Akustik Sistem Teknolojileri Araflt›rma Merkezi (BASTA), TÜB‹TAK- B‹LGEM, TÜB‹TAK-SAGE ve ODTÜ ile ça- l›flt›klar›n› anlatt›. A¤ Destekli Yetene¤e HAVELSAN ‹mzas› HAVELSAN ad›na söz alan Deniz Savafl Sistemleri Grup Baflkan› Doç. Dr. Serdar Müldür ise A¤ Destekli Yetenek (ADY) ko- nusuna vurgu yapt›. HAVELSAN’›n deniz sistemi projelerini s›ralayan Müldür, bu- MSI Dergisi güne kadarki projelerin hepsinin müsta- MSI Dergisi kil bir platforma ba¤l› oldu¤unu, ADY © © kapsam›nda ise a¤ ile kabiliyetlerin birlefltirilmesini, genifl ülkeye zarar verdi¤ini, örnekler de vererek anlatt›. Erciyes, bu bant üzerinden veri ve video aktar›m›n› sa¤lamay› ve farkl› paralelde, kendi test altyap›lar›n›, akredite ederek herkese platformlardaki komuta kontrol yeteneklerini tek bir düzlem- açacaklar›n› da vurgulad›. Erciyes’in gündemindeki bir baflka de birlefltirmeyi hedeflediklerini ifade etti. Dz.K.K.l›¤› Araflt›r- konu da Dz.K.K.l›¤›’n›n mühendislik ve Ar-Ge altyap›s› oldu. ma Merkez Komutanl›¤› (ARMERKOM) ile bir protokol kapsa- Erciyes, çok yetkin olan bu altyap›n›n, projelerin gereksinim- m›nda, A¤ Destekli Veri Entegre (ADVENT) Savafl Yönetim Sis- lerini bafltan ortaya koymak yerine, endüstri ile ifl birli¤i içeri- temi çal›flmalar›n› tasar›m aflamas›ndan üretim aflamas›na sinde bu süreci yerine getirmek için kullan›lmas›n›n büyük ya- geçirdiklerini anlatan Müldür, bu çal›flman›n alt›nda ise SSM rar getirece¤ini belirtti. M‹LGEM’de kullan›lan sonar›n su al- ile yürüttükleri Deniz Telsiz Taktik A¤› (DETTA) projelerinin ol- t›nda kalan k›sm›n› üreten METEKSAN Savunma, sonar›n ge- du¤unu belirtti. mi üzerinde bulunan bölümünü yapmaya da talip. Erciyes, platformlar için sonar›n bir alt sistem oldu¤unu; ama sonar›n METEKSAN Savunma’dan Önemli Mesajlar da kendi içinde bir sistem bütünlü¤ü bulundu¤unu ve bunun Seminerin aç›l›fl oturumunda son konuflmay›, METEKSAN bozulmamas› gerekti¤ini söyledi. Erciyes’in verdi¤i bir di¤er Savunma Genel Müdürü Murat Erciyes yapt›. Sektörün geneli önemli mesaj da altyüklenicilerle ilgiliydi. Altyüklenici olufl- ve METEKSAN Savunma’n›n hedefleri konusunda önemli me- turma faaliyetlerini teflvik edeceklerini belirten Erciyes, sipa- sajlar veren Erciyes, Ar-Ge konusunda kurumlar›n ifl birli¤inin rifl garantisi ve sermaye deste¤i gibi seçenekleri kullanarak çok önemli oldu¤unu, bu konuda yaflanan olumsuz örneklerin altyüklenicilerini güçlendireceklerini söyledi. dönemlere denk geliyordu. Bu seneki seminer ise geçmifl y›llarda Kuflkusuz DSS’ye kat›l›m bir zorunluluk de¤il; ancak kat›l›ma bafllat›lan projelerde ortaya ç›kan ürünlerin teslimatlar›na, art›k ihtiyaç duyulmamas›n›n, sadece 3 tane flart›n bir arada olmas› al›fl›ld›¤› bir ortamda gerçeklefltirildi. Hatta sektör öyle bir noktaya ile kabul edilebilir oldu¤unu de¤erlendiriyoruz: Seminerde geldi ki; SSM’nin aç›l›fl konuflmalar›nda gündeme getirdi¤i gibi, anlat›lanlar›n bilinmesi; seminerde kurulacak iletiflim a¤lar›n›n, art›k askeri gemi infla sanayisinin, tersane say›s›n› azaltacak seminer öncesinde zaten sa¤lanm›fl olmas›; seminerde, paydafllarla ya da bunlar›n bir çat› alt›nda çal›flabilmesini sa¤layacak birlikte yap›lacak paylafl›m ve planlama çal›flmalar›n›n, di¤er düzenlemelere ihtiyac› oldu¤u telaffuz edilmeye baflland›. kanallarla zaten yap›l›yor olmas›. Bu flartlar›n sa¤lan›p sa¤lanmad›¤›n› Fakat Türk askeri denizcilik camias›n›n ve seminerin, gelinen ya da DSS’yi daha iyi bir noktaya getirmek için sektörün ne kadar bu nokta ile uyumlu bir tablo çizemedi¤ini de çaba harcad›¤› konular›n›, Türk askeri denizcilik camias›n›n takdir belirtmek gerekiyor. ve de¤erlendirmesine b›rak›yoruz. 19 S›radüzensel olarak gidecek olursak, Dz.K.K.l›¤› ve SSM’den fiu anda savunma sanayisi ad›na yapt›klar›m›z, savunma sanayisini bafllayarak seminerin yeterince sahiplenilmedi¤ini gözlemledik. gelifltirmifl ülkelerin ortaya koydu¤u kavram ve uygulamalar›, Seminerin aç›l›fl oturumlar›nda, bir elin parmaklar› kadar kendimize göre uyarlay›p kullanma olarak nitelendirilebilir. üniformal› denizci vard›. Seminerde konuflma yapan ‹ngiliz Ticaret Tekerle¤i yeniden icat etme gibi bir amac›m›z olmad›¤›na göre; ve Yat›r›m Kurumunun (UKTI) Savunma ve Güvenlik Teflkilat› izledi¤imiz bu yol, anlaml› ve bizi hedefe ulaflt›rabilecek bir yoldur. (DSO)’ndan Yarbay David Barker da bu durumu, konuflmas›nda DSS ve seminer kavram› özelinde kaç›rd›¤›m›z nokta ise çok güzel bir flekilde ifade etti: “Bahreyn’de kat›ld›¤›m bir tatbikatta, bu tür seminerlerin sistemin bir parças› oldu¤udur. daha fazla Türk Subay› görmüfltüm.” Tüm paydafllar›n bir araya geldi¤i bu tür organizasyonlar, Benzer flekilde, SSM personeline, seminerin, özellikle ikinci günü sistemin do¤ru ifllemesi için ortaya ç›kart›lm›fl faaliyetlerdir. boyunca, pek rastlayamad›k. Sanayi taraf›nda da durum Türk Savunma Sanayisi’nin tüm oyuncular›n›n konuya böyle çok farkl› de¤ildi. Askeri gemi infla eden tersanelerin gelece¤inin yaklaflmalar›n›n ve sistemin bir parças› olan seminer ve konufluldu¤u bir ortamda, bu tersanelerin büyük ço¤unlu¤unun, konferanslar›, amac›na uygun olarak kullanmalar›n›n, sanayinin seminerde bildiri sunma ya da stant açma gibi faaliyetler içinde gelece¤i ve sa¤l›kl› büyüyebilmesi için bir gereklilik oldu¤unu olmad›¤›n› gördük. düflünüyoruz. www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 DSS 2012 ÖZEL © ARES

ARES 42 FPB Sahil Güvenlik Komutanl›¤›n›n Emrinde Seminerde ARES Tersanesi Genel Müdürü Kerim Kalafato¤lu Botlar›n görev özellikleri hakk›nda da bilgi veren Kalafato¤lu, ile Sahil Güvenlik Komutanl›¤› (S.G.K.l›¤›) için ARES taraf›ndan botlar›n 2 mürettebat ve 10 kiflilik görev personeli tafl›yabildi¤i- üretilen ARES 42 FPB modeli botlar ile ilgili konuflma f›rsat› ni, bunun yaklafl›k 13 m boyundaki bir tekne için önemli bir ka- da bulduk. Gerek k›y› sular› gerekse k›y› aç›klar›nda; personel pasite oldu¤unu, ayr›ca sedyeli hasta da tafl›nabildi¤ini belirtti. tafl›ma, arama ve kurtarma, kaçakç›l›kla mücadele gibi görev- Botlar›n k›ç güvertesine ilifltirilmifl platformun arama ve kurtar- leri, gece ve gündüz, deniz durumu 5 flartlar›nda dahi gerçek- ma faaliyetlerini kolaylaflt›rd›¤›n› sözlerine ekleyen Kalafato¤lu, lefltirecek ve deniz durumu 6 flartlar›nda ise bekas›n› sürdü- teknelerin etraf›n›n tamam›n›n, özel imalat PE dolgulu a¤›r hiz- rebilecek sahil güvenlik botlar› için ihale, 2011 y›l›nda yap›l- met kauçuk usturmaça sistemiyle donat›lm›fl oldu¤u bilgisini de m›flt›. 2012 y›l›n›n Mart ay›nda imzalanan sözleflme uyar›nca iletti. Bu usturmaçan›n kullan›m s›ras›nda hasar görebilecek k›- ARES tersanesinde infla edilen ARES 42 FPB modeli botlar- s›mlar›, usturmaçan›n tamam› etkilenmeden, parçal› olarak ko- dan, toplam 10 adedi, S.G.K.l›¤›na teslim edilecek. Kalafato¤- layl›kla sökülüp de¤ifltirilebiliyor. Güçlü iklimlendirme sistemle- lu, botlar›n tamam›n›n 2013 y›l›n›n bafl›nda teslim edilmifl ola- rine sahip teknelerde, ayr›ca uygulanan özel bir iflleme sistemiy- ca¤›n›, halihaz›rda bir taraftan üretim devam ederken, bir ta- le tuvalet at›klar› da kimyasal parçalanmaya tabi tutuluyor. raftan da entegre lojistik destek program› kapsam›nda perso- Teknelerin gerek tasar›m gerekse infla aflamalar›nda milli nel e¤itimi verdiklerini belirtti. klaslama kuruluflu Türk Loydu ile yak›n bir ifl birli¤i içinde Kalafato¤lu’ndan edindi¤imiz bilgilere göre; tüm tasar›m ve olan ARES, botlar› Türk Loydunun “Yüksek Süratli Askeri Tek- mühendislik çal›flmalar› ARES mühendislerince gerçekleflti- neler” normlar› uyar›nca tasarlay›p üretti (Klas notasyonu: +1 rilen botlar›n, tüm haklar› da ARES’e ait. Botlar, alüminyum N5 HSC-N OC3 (+) M PATROL BOAT). Botlarda kullan›lan tüm gövdeye ve tekneye, s›n›f›ndaki benzerlerine ve kay›c› gövde sistem ve donan›mlar da alanlar›nda dünyan›n en önemli formuna sahip teknelere göre çok üstün denizcilik kabiliyetle- markalar›ndan seçildi. Örne¤in oturma sistemleri, asgari 10 g ri kazand›ran özel bir karina formuna sahip. Kalafato¤lu, dün- sertifikasyonuna sahip. Ana makineler ise Iveco taraf›ndan ya genelinde yüksek h›zl› botlar›n “kay›c›” olarak tan›mlanan proje için özel olarak üretilen “FPT C90”. Bu makineler güçle- gövde formlar›na sahip oldu¤unu, yüksek süratler için çok uy- rini, konvansiyonel flaft ve sabit piçli pervanelerden oluflan bir gun olan bu formun, düflük süratlerde ise denizcilik sevk sistemine aktar›yor. (sea-keeping) aç›s›ndan baflar›l› bir performans sergileyeme- di¤ini belirterek, kay›c› gövde formuna sahip botlar›n sert de- ARES 42 FPB Teknik Özellikleri nizde ve düflük h›zlarda faaliyet yapma kabiliyetlerinin s›n›rl› Tam Boy : 12,9 m oldu¤unu ifade etti. Bu noktada, ARES 42 FPB botlar›n›n fark- Gövde Geniflli¤i : 3,76 m 20 l›l›klar›na vurgu yapan Kalafato¤lu, botlar›n gövde formunda Azami Genifllik : 3,9 m önemli bir yenilik yapt›klar›n›, hem kay›c› forma sahip hem de Azami Su Çekimi : 0,96 m uygulanan skeg (öksüz omurga) sayesinde, yar› deplasman Azami Deplasman : 13,35 ton tekne formu özelliklerini tafl›yan bir tasar›m gerçeklefltirdikle- ©

Su Geçirmez Bölme Adedi : 3 ARES rini söyledi. Kalafato¤lu’nun iletti¤i bilgilere göre; gemi infla li- Azami H›z : 35 knot teratüründe “warped planing” olarak ifade edilen bu özel göv- Harekât Sias› (yüzde 70 güç ile) : 200 mil de formu ile botlar, olumsuz deniz flartlar›nda dahi arzu edilen Denizcilik Özellikleri : her düflük h›zda son derece konforlu ve kararl› kullan›m imkâ- 6 deniz durumuna dayan›kl› olup 5 deniz durumu n› veriyor. Di¤er yandan, denizcilik özelli¤i artt›r›l›rken perfor- dâhil arama kurtarma faaliyetleri icra edebilir. mans kabiliyetlerinden de ödün verilmeden bir optimizasyon Personel : 2 mürettebat + 10 kifli sa¤lan›yor. Kalafato¤lu, böylece, botlar›n düflük makine güçle- Yak›t Tanklar› : 2 x 650 lt riyle yüksek süratlere ulaflmas›n› sa¤lad›klar›n›, örne¤in ARES Ana Makine : 2 x FPT C90 42 FPB’nin 12 ton civar› deplasmanda, saatte 35 deniz mili sü- fianz›man : Zf 286 IV rate, sadece toplam 1100 BG ile ulaflabildi¤ini, bu sayede yak›t Dümen : Servo destekli elektro hidrolik sarfiyat›n›n da asgaride tutuldu¤unu, iletti¤i bilgilere ekledi. Radar : Marpa özellikli 4. nesil

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

DSS 2012 ÖZEL ©

ESBAfi’tan ESBAfi Ege Serbest Bölgesi’ne Ça¤r› Seminerde, yeteneklerini ve projelerini anlatan üniversite ve firmalar›n yan› s›ra bu kurum ve kurulufllar›n ifltiraklerine ev sa- hipli¤i yapabilecek organizas- yonlar da yer ald›. Bunlardan bir tanesi, Ege Serbest Bölgesi’nin kurucu ve iflletici firmas› ESBAfi’t›. ESBAfi Pazarlama Müdürü Murat Özgürtafl taraf›n- dan yap›lan sunumda, serbest bölgelerin avantajlar› anlat›ld›. Sa- GLOBAL Teknik, GLOB‹DA vunma sanayisi alan›ndaki avantajlara da de¤inen Özgürtafl, offset yükümlülü¤ü olan savunma sanayisi flirketleri ve tedarikçilerinin, Ailesini Oluflturuyor serbest bölgede yapt›klar› yat›r›mlar ve bölgeden yurt d›fl›na yap- GLOBAL Teknik, seminer alan›n›n hemen giriflinde yer alan t›klar› teslimatlar›n, SSM taraf›ndan Offset Kredisi olarak kabul ve insans›z su üstü ve hava araçlar›n› sergiledi¤i zengin edildi¤i bilgisini dinleyicilere iletti. Bu kapsamda, Ege Serbest stand› ile göz doldurdu. ‹nsans›z su üstü arac› GLOB‹DA’y›, Bölgesi’nde yap›lan yat›r›mlara örnek olarak; Lisi Aerospace-FTB GLOB‹DA II ile destekleyerek bu alanda bir ürün ailesi olufl- Fastener Technology Ba¤lant› Elemanlar› San. ve Tic. A.fi., PFW turmaya bafllayan firma, aç›k denizlerde de görev yapabile- Aerospace AG-PFW Havac›l›k San. ve D›fl Tic. Ltd. fiti. ve Stork- ce¤i de¤erlendirilen arac›, seminer kat›l›mc›lar›n›n ilgisine Fokker Elmo giriflimlerini s›ralad›. Özgürtafl, Havac›l›k ve Uzay sundu. Seminer s›ras›nda görüfltü¤ümüz firma yetkilileri, Kümelenmesi konusundaki çal›flmalar› hakk›nda da kat›l›mc›lar› 11 m boya, 3 m ene ve 0,7 m su çekimine sahip GLOB‹DA II’nin; bilgilendirdi. özel operasyonlarda ç›karma yapacak özel birliklere koru- ma sa¤lama, keflif, hedef tespiti, liman ve stratejik deniz üslerinde koruma ve devriye, deniz petrol platformlar›n›n GATE korunmas›, arama-kurtarma, elektronik kar›flt›rma gibi GATE Elektronik görevleri yerine getirecek flekilde tasarland›¤›n› belirtti. Bir

© Elektronik ana gemiden de operasyon yapabilecek kabiliyette olan Kendini GLOBA‹DA II; radar, sonar, gece görüfl sistemleri, 360 de- Unutturmad› recelik panoramik kamera, elektro-optik alg›lay›c›lar ve si- Deniz uygulamalar›na yönelik uzaktan kuman- lah sistemleri gibi faydal› yükler de tafl›yabilecek. Ailenin dal› ve otonom insans›z su alt› araçlar› konusunda ilk üyesi GLOB‹DA ise 4 m uzunlu¤a ve 1,25 m geniflli¤e da çal›flan GATE Elektronik, seminere, sergi alan›nda stant sahipti. açarak kat›ld›. Stand›nda, Bar- baros otonom su alt› arac›n› sergileyen firma, SSM taraf›n- dan yürütülen Milli AUV Cihaz› Gelifltirme Projesi kapsam›nda, ortaklar› olan ‹stanbul Teknik Üniversitesi, Kocaeli Üniversi- tesi ve TR Teknoloji firmas› ile 22 birlikte, milli otonom su alt› in- sans›z arac› gelifltirme çal›fl- malar›na ise devam ediyor. © © S Dergisi MSI S Dergisi MSI

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

DSS 2012 ÖZEL ©

OSSA cat yapt›klar›n› belirten Türkan, d›fl tan›t›m faaliyetleri kap- sam›nda, Kas›m ay›nda, Frankfurt’ta Airtec; Aral›k ay›nda, Fransa Toulouse’da Aeromart; fiubat ay›nda, Birleflik Arap Emirlikleri’nde IDEX ve Mart ay›nda, Ankara’da Savunma ve Havac›l›kta Endüstriyel ‹flbirli¤i Günleri etkinliklerine kat›la- caklar› bilgisini de dinleyicilerle paylaflt›. Rolls-Royce’dan Gaz Türbinlerine MT30 ‹mzas› Gemilere yönelik gaz türbini pazar›nda MT30 ile önemli bir yere sahip olan Rolls-Royce, seminerde, bu ürününü Türk dinleyicilere tan›tma imkân› buldu. Firma taraf›ndan, dün- yan›n en güç yo¤un gaz türbini olarak nitelendirilen MT30, günümüz gereksinimleri göz önüne al›narak tasarland›. Rolls-Royce, bu gereksinimleri; gemilerin artan elektrik ih- OSSA Emin Ad›mlarla ‹lerliyor tiyac›, daha a¤›r görev yükleri, daha düflük karakol süratle- Savunma sanayisi ile ilgili yap›lan genel de¤erlendirmelerin ri, tek gaz türbinini içeren güç paketi tasar›mlar›, düflük vazgeçilmez konu bafll›klar› olan KOB‹ ve kümelenme kav- ömür devri maliyetleri ve hava araçlar› için tasarlanm›fl mo- ramlar›n› bir araya getiren OST‹M Savunma ve Havac›l›k Kü- torlardan türetilen gaz türbinleri olarak s›ral›yor. Bu gereksi- melenmesi (OSSA), seminerde, kendini tan›tma ve faaliyet- nimler göz önüne al›narak tasarlanan MT30, Rolls-Royce’un lerinin güncel durumunu anlatma f›rsat› buldu. OSSA Küme yolcu uçaklar› için gelifltirdi¤i Trent 800 motorundan türetil- Koordinatörü Hilal Ünal Türkan taraf›ndan yap›lan sunum- di. Termal verimlili¤i yüzde 40’›n üzerinde olan MT30, üstün da, OSSA’ya üye KOB‹ say›s› 93, bunlarda çal›flan personel özellikleri nedeniyle ‹ngiltere’nin Queen Elizabeth s›n›f› say›s› da 2520 olarak aç›kland›. Türkan, kümenin sahip ol- uçak gemileri, ABD’nin Zumwalt s›n›f› muhripleri ve du¤u yetenekleri, Ar-Ge, talafll› imalat, yüzey ifllem, döküm Freedom s›n›f› k›y› muharebe gemileri ve son olarak da Ko- ve kaynak, plastik ve kauçuk, elektronik, kompozit ve nihai re Cumhuriyeti’nin FFX Batch II f›rkateynleri için seçildi. ürün olarak s›ralad›. Bugüne ka- Queen Elizabeth ve Zumwalt s›n›f› gemiler, tam elektrik dar, aralar›nda ABD, Almanya, tahrikli olacak ve MT30, pervaneleri süren flaftlara ba¤- Rusya, ‹ngiltere, Fransa gibi lanmayacak. Hatta Queen Elizabeth s›n›f› uçak gemi- ülkelerin de bulundu¤u lerindeki MT30’lar, uçak pistinin hemen alt›nda toplam 18 ülkeye ihra- yer alacak. © Rolls-Royce

DSS 2012 ÖZEL

TUSAfi’›n ‹nsans›z Helikopter Çal›flmalar› Tam Gaz Devam Ediyor DSS’de gerçeklefltirilen en doyurucu sunumlardan birinde, TUSAfi’tan Bülent Korkem, Rotorlu ‹HA Sistemi (R‹HA) ge- lifltirme çal›flmalar›n› anlatt›. TUSAfi’›n, kendi imkânlar› ile 2010 y›l›nda bafllad›¤› çal›flmalar, 2 farkl› helikopter üzerin- den yürütülüyor. Çal›flmalar› aflamal› bir yaklafl›mla ele alan TUSAfi, nihai ürün olmayan bu iki helikopter üzerinde yapt›¤› çal›flmalar›n ard›ndan, Deniz Kuvvetleri Komutanl›- ¤›n›n ihtiyaç duyaca¤› s›n›fta, bir insans›z helikopteri özgün olarak gelifltirmeyi hedefliyor. TUSAfi’›n, R‹HA çal›flmalar› kapsam›nda tedarik ederek in- sans›z hale getirme faaliyetlerine bafllad›¤› ilk helikopter, 2010 y›l›n›n ikinci yar›s›nda sat›n ald›¤›, tek kiflilik ve 276 kg azami kalk›fl a¤›rl›¤›na sahip Mosquito XE oldu. TUSAfi tara- f›ndan R-300 olarak adland›r›lan insans›z helikoptere dö- nüfltürülen hava arac› ile ilgili ilk faaliyet, helikopterin tasa- R-300 helikopteri, insans›z otonom uçufla haz›rlanmas› için önemli modifikasyonlardan geçti. r›m› TUSAfi’a ait olmad›¤› için, çeflitli insanl› uçufllarla veri toplanmas› ve helikopterin matematiksel modelinin ç›kart›l- mas› oldu. Bu model, insans›z helikopterin otomatik uçufl sistemi taraf›ndan kullan›lmak üzere haz›rland›. Aflamal› yaklafl›m› kapsam›nda TUSAfi, bu çal›flmalar›n pa- ralelinde, daha sonra R-300’de kullanaca¤› otomatik uçufl ifllevlerini gelifltirece¤i, R-300’den daha küçük, uzaktan ku- mandal› helikopter s›n›f›nda bir araç daha sat›n alarak, bu- nu da insans›z helikopter olarak modifiye etti. R-10E olarak adland›r›lan, azami 12 kg kalk›fl a¤r›l›¤›na sahip helikopterin inifl tak›mlar›, insans›z hale getirilmesi için tak›lacak ekip- manlar nedeni ile 10 cm kadar yükseltildi. Helikopterin bur- nuna da görüntü almak için basit bir ‹nternet kameras› (webcam) yerlefltirildi. Helikopterlerle ilgili uçufl denemeleri öncesinde, güvenli¤i ön plana alabilmek için TUSAfi, otomatik pilot testlerini TUSAfi, hareketli gemi platformlar›ndan kalk›fl› ve platformlara inifli simüle edecek, 5 serbestlik derecesinde hareket edebilen ve 60 dereceye kadar hareketlerin benzetimini yapabilen bir hareket simülatörü gelifltirdi.

R-300 VE R-10E TEKN‹K ÖZELL‹KLER‹ R-300 R-10E Görevi Keflif ve Gözetleme Keflif ve Gözetleme Motor 64 BG iki silindirli, iki zamanl› içten yanmal› motor F›rças›z elektrik motoru Boyutlar Uzunluk: 5 m; Rotor Çap›: 6 m Uzunluk: 1,5 m; Rotor Çap›: 1,8 m 26 A¤›rl›klar Bofl 160 kg, Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 300 kg Bofl 8,5 kg, Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 12 kg Performans Azami H›z 72 deniz mili/sa Azami H›z 80 km/sa Seyir H›z› 50 deniz mili/sa Uçufl Süresi: 40 dakika Uçufl Süresi: 4 saat Uçufl Tavan›: 1500 fit (457 m) Uçufl Tavan›: 10.000 fit (3048 m) Faydal› Yük Elektro optik ve k›z›lötesi kamera Elektro optik ve k›z›lötesi kamera Veri Ba¤› 50 km menzilli VHF/UHF ve L/S band› 16 km görüfl hatt› menzilli veri ba¤› Güdüm/Kontrol Otopilot ve GPS/INS destekli seyrüsefer Otopilot ve GPS/INS destekli seyrüsefer Kalk›fl/‹nifl Dikine, otomatik Dikine, otomatik Yap› Fiberglas ve alüminyum Fiberglas ve alüminyum Elektrik Gücü 28V DC batarya, starter, 2 kW alternatör opsiyonu 5V, 12V LiPo batarya ‹lk Uçufl Aral›k 2010 Ekim 2011 Durum Uçufl testleri devam ediyor. Uçufl testleri devam ediyor. ‹lk harekât kabiliyeti 2013 sonu. ‹lk harekât kabiliyeti 2013 ilk yar›s›.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com R-10E helikopteri ba¤l› düzenekte deneniyor.

gerçeklefltirebilece¤i, 6 serbestlik dere- R-10E'nin boyutlar› celi hareketlerin yap›labildi¤i ba¤l› uçufl düzenekleri gelifltirdi ve üretti. Bu düze- nekler, helikopterlerin yere ba¤l› kala- rak, uçufl s›ras›nda yapabilece¤i manev- ralar› belli limitler dahilinde gerçekleflti- rebilmesine izin veriyor. Böylece, simü- lasyonda görülemeyen problemler var- sa, bunlar›n, uçufl flartlar›nda görülebil- mesi hedefleniyor. R-10E ile ilgili testlere, ba¤l› uçufl düzene- ¤i ile bafllayan ve serbest uçufl testleri ile devam eden TUSAfi; uzaktan kumanda (kararl›l›¤› artt›ran sis- z›l›m gelifltirdi. R-10E ve üzerindeki basit kamera ile yap›lan temle birlikte ya da bu sistem olmadan), pozisyon kontrolü, testlerde, sistemin, 10 m irtifada 1,5 cm; kameran›n görüfl s›- durum aç›s› kontrolü, link kayb›, seyrüsefer, otomatik inifl ve n›rlar›na yaklafl›lan 30 m irtifada ise en fazla 5 cm hata yapt›- otomatik kalk›fl modlar›n›n baflar›l› bir flekilde çal›flt›¤›n› gös- ¤› tespit edildi. Sistem, ayn› zamanda, irtifa bilgisi de sa¤laya- terdi. TUSAfi, R-10E’de kendini ispatlayan otomatik uçufl sis- biliyor. Barometrik irtifa ölçer ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda sistem, temini R-300’e aktaracak. 1,5 m x 1,5 m boyutunda bir piste inifl s›ras›nda, sadece 1,7 m R-10E’nin görevi ise henüz bitmedi. ‹nsanl› ya da insans›z, hata yap›yor. Bu hata pay›, helikopter alçald›kça, santimetre deniz platformlar›na yönelik tüm helikopterlerin en çok zor- seviyesine iniyor. Sunum s›ras›nda Bülent Korkem, bu tür bir land›¤›, hareketli gemi platformundan kalk›fl ve platforma sistemin çarp›flma önleme amac›yla kullan›labilece¤ini de inifl de ilk önce R-10E ile gösterilecek. Bunun için, 5 ser- ifade etti. bestlik derecesinde hareket edebilen, 60 dereceye kadar Korkem, çal›flmalar›ndaki mevcut durumu da özetledi. Verdi- hareketlerin benzetimini yapabilen bir hareketli zemin si- ¤i bilgilere göre; gelifltirme süreci, R-10E sistemi için, hare- mülatörü gelifltiren ve üreten TUSAfi, çeflitli senaryolarda, ketli zemine inifl kalk›fl d›fl›nda tamamland›; R-300 ile ilgili R-10E’nin kalk›fl ve inifl yapabilece¤ini gösterecek. çal›flmalar ise test aflamas›na geldi. Sunumda, R-300’ün, Tüm bu süreçte, TUSAfi, önemli teknolojik ad›mlar att›. Bun- ba¤l› uçufl düzene¤inde testlerinin Ekim ay› içinde bafllayaca- lardan bir tanesi de herhangi bir küresel konumlama sistemi ¤› bilgisi de yer ald›. deste¤i olmadan, otomatik inifl yapabilme kabiliyeti oldu. Gö- Tüm bu çal›flmalar›n sonunda TUSAfi’›n hedefi, 300 kg s›n›f›n- rüntü iflleme yöntemlerini kullanan TUSAfi, helikopterin, da- da özgün bir insans›z helikopteri tasarlayarak; taarruz mak- ha önceden belirlenmifl, helikopter pistlerindeki H harfi gibi satl› silah yükü de tafl›yabilecek, hedef tespiti, keflif ve iflaret- bir flekli tan›yarak inifl yapabilmesine olanak sa¤layan bir ya- leme görevlerini yapabilecek bir sistem oluflturmak. Hedef pazarlar aras›nda, deniz uygulama- lar›n›n yan› s›ra emniyet güçlerine ve sivil savunma ekiplerine yönelik 27 uygulamalar da bulunuyor. TUSAfi’›n, R‹HA kapsam›nda daha yapmas› gereken çeflitli çal›flmalar olmas›na ra¤men, gelinen noktan›n gelecek için umut verdi¤ini ve R‹HA çal›flmalar› ile ilgili ayr›nt›l› bilgiye

sahip olmayanlar için sürpriz olufl- Tüm Foto¤raflar: turacak kadar ileri bir aflamaya ulaflt›¤›n› rahatl›kla söyleyebiliriz.

Helikopterlerle ilgili uçufl denemeleri öncesinde,

güvenli¤i ön plana alabilmek için TUSAfi, otomatik ©

pilot testlerini gerçeklefltirebilece¤i, 6 serbestlik TUSAfi dereceli hareketlerin yap›labildi¤i, ba¤l› uçufl düzenekleri gelifltirdi ve üretti. www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 DSS 2012 ÖZEL

Üçüncü Ülkelere Yönelik ‹hracat ‹çin Türk-‹ngiliz ‹fl Birli¤i Birleflik Krall›k Ticaret ve Yat›r›m Kurumu (UKTI)’nun Savunma ve Güvenlik Tefl- kilat› (DSO)’nda görev ya- pan Yarbay David Barker, seminerin ikinci gününün aç›l›fl oturumunda, Türkiye ile ‹ngiltere aras›nda ifl bir- li¤ini ve ‹ngiltere’nin gemi infla planlar›n› konu alan bir konuflma yapt›. Yarbay Barker, ‹ngiltere’nin, 2010 y›l›nda, 6 milyar poundluk savunma ihracat› yaparak yüzde 22’lik bir pazar pay›- na ulaflt›¤› bilgisini verdi ve ‹ngiltere ile Türkiye’nin, çok farkl› ihracat pazarla- r›nda faaliyet gösterdi¤ini

belirtti. ‹ngiliz savunma fir- ©

malar›n›n, özellikle 3’üncü Dergisi MSI ülkelere yap›lacak sat›fllar konusunda Türk firmalar› ile ifl birli¤i yapmak istedik- lerini vurgulayan Yarbay Barker, Thales UK ile ASELSAN’›n malar›n›n, Türk ana yüklenicilerinin tedarik zincirini des- ortak çal›flmalar› ile Körfez Bölgesi’nde bir ülkeye yapt›k- tekleyebilece¤i ve zenginlefltirebilece¤i noktas› oldu. lar› ihracat›, bu konuda örnek olarak gösterdi. Yarbay Bar- Yarbay Barker, konuflmas›n›n bir bölümünü de ‹ngiliz Kra- ker, konuflmas›nda, organizasyonunun temsil etti¤i ve Tür- liyet Donanmas›n›n yeni gemi infla programlar›na ay›rd›. kiye ile denizcilik alan›nda ifl birli¤i yapabilecek firmalar› ‹ngiltere’nin yaflad›¤› bütçe k›s›nt›lar›ndan etkilenerek fle- tek tek s›ralayarak, bunlar›n faaliyet alanlar› ve Türkiye’de killenen gemi infla program›, mevcut 10 adet gemi s›n›f›- ilgilendikleri ortakl›klarla ilgili bilgileri iletti. Yarbay›n ifl n›n, ileride 3 adet gemi s›n›f› ile de¤ifltirilmesini öngörüyor. birli¤i kapsam›nda de¤indi¤i bir baflka konu ise ‹ngiliz fir- Bunlardan birisi, bölgesel hava savunma ifllevi sa¤layan Tip 45 muhripleri; di¤eri su fiekil 1: ‹ngiliz Kraliyet Donanmas›, mevcut durumda envanterinde bulunan 10 adet gemi s›n›f›n›, gelecekte 3 s›n›f ile alt› ve su üstü muharebesi de¤ifltirmeyi planl›yor. ile refakat hava savunma görevlerini yerine getirebi- lecek ve Tip 23 f›rkateynle- 28 rinin yerini alacak Tip 26 Küresel Muharebe Gemisi; bir di¤eri ise may›n harbi, hidrografi ve yasad›fl› faali- yetlerle mücadele görevle- rini yürütecek bir destek ge- misi s›n›f› olacak (fiekil 1). Yarbay Barker konuflma- s›nda, ‹ngiliz Kraliyet Do- nanmas›ndaki küçülmeye ra¤men, envantere giren ve girecek gemilerin tek- nolojik üstünlü¤ünün he- yecan verici oldu¤unu da vurgulad›.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

DSS 2012 ÖZEL

YALTES, seminerde, say›sal video çözümünü, dinleyiciler YALTES’ten Say›sal Video Çözümü aç›s›ndan doyurucu teknik © bilgileri de ileterek anlatt›. YALTES YALTES Deniz Komuta Kon- trol Sistemleri Direktörü Fikrettin Emanet, sunumu- nun bafl›nda, analog video da¤›t›m sistemlerinin k›s›tla- r›ndan bahsetti. Emanet, teknik k›s›tlar›; paylafl›labile- cek girifl / ç›k›fl say›s›ndaki s›n›rlamalar, bu s›n›rlamalar nedeni ile konsol üzerinde sergilenebilecek video kana- l› say›s›ndaki k›s›tlamalar, konsol mekani¤inin daha ge- nifl hacme ihtiyaç duymas›, konsolun daha fazla güç tü- ketmesi ve daha fazla ›s› üretmesi, daha fazla kablo- lamaya ihtiyaç duyulmas›, farkl› video sistemleri ile ayn› altya- rimde toplayarak, bunlar› ethernet üzerinden konsollara, ser- p›n›n kullan›lmas›n›n mümkün olmamas› ve video a¤›n›n ye- gileme birimlerine ve video kay›t ve oynatma birimine da¤›t- deklenememesi olarak s›ralad›. Ticari k›s›tlardan da bahse- may› içeriyor. Bu yap› için ihtiyaç duyulan kart, birim, algorit- den Emanet, bunlar› ise yüksek ek donan›m ve yaz›l›m mali- ma ve yaz›l›m tasar›mlar›n› gerçeklefltiren YALTES, esnek ve yet, çevre koflul testleri için ihtiyaç duyulan ek mali yük ve yük- geniflleyebilir say›sal video çözümünü, Gabya s›n›f› f›rkateyn- sek ömür devri maliyeti olarak sayd›. YALTES’in say›sal video ler baflta olmak üzere, çeflitli deniz platformlar›nda kullan›c›- çözümü, tüm video arayüzlerini Video Sunucu ad› verilen bi- lar›na sunuyor.

DSS 2012 ÖZEL © Navantia

F-110 f›rkateyni kapsam›nda yap›lan çal›flmalarda, yenilikçi tekne formlar› da seçenekler aras›nda yer ald›. ‹spanya, Türkiye ile Paralel ‹htiyaçlar› Üzerinde Durdu

© ‹spanya, seminere hem Maria s›n›f› f›rkateynlerin yerine envantere girmesini ön- S Dergisi MSI resmi hem de firma baz›n- gördü¤ü F-110 f›rkateyni ile ilgili plan› ise F-100 f›rkateyn- da kat›l›m göstererek a¤›r- leri ile BAM gemileri aras›nda yer alan, silah yükü ve yete- l›¤›n› hissettirdi. Seminer nekleri aç›s›ndan BAM’dan daha ileride olan ve F-100 s›n›- kat›l›mlar›n›, Türkiye’nin f› f›rkateynleri destekleyebilecek, hem k›y› sular› hem de ihtiyaçlar›n› da göz önüne aç›k denizlerde görev yapabilecek bir gemi tasarlamak. alarak planlayan ‹spanyol Yarbay Sanz, F-110 f›rkateyninin önde gelen tasar›m kri- temsilciler, Türkiye’de terleri aras›nda, düflük ömür devri maliyeti ve yüksek ve- Gabya S›n›f› ad› alt›nda hiz- rimlili¤in bulundu¤unu da vurgulad›. met veren Oliver Hazard Yarbay Sanz, halen ka¤›t üzerinde ve baflta Navantia ve Perry (FFG-7) s›n›f› f›rka- Indra olmak üzere endüstri ile ifl birli¤i içinde tasar›m› de- teynlerin yerini almas›n› vam eden bir proje olan F-110 f›rkateyninin belirlenmifl ve planlad›klar› gemiyi, en- belirlenmemifl özellikleri ile ilgili seçenekleri de kat›l›mc›la- tegre platform yönetim ra anlatt›. F›rkateynin; müdahale timi, helikopter ve insans›z sistemlerini ve MSI Dergi- araçlar gibi görev eklentilerini tafl›yabilecek yetenekte ola- si’nin DSS özel say›s›nda ca¤›n›, tek ve ortak bir konfigürasyona sahip gemilerin bir- bahsetti¤imiz, denizde ik- den çok görev alan›na uyarlanmas›n›n eklenecek konteyner mal muharebe destek ge- modülleri ile gerçeklefltirilece¤ini söyledi. Kullan›m ömrü misi çözümlerini anlatt›lar. 40 sene olarak öngörülen f›rkateynlerin taslak tasar›m›, kla- 32 Seminerin ikinci gününün aç›l›fl oturumunda söz alan ‹s- sik bir gövde, CODELAG (combined diesel-electric and gas panyol Donanmas›ndan Yarbay Gonzalo Sanz, ‹spanya’n›n, turbine / tümleflik dizel elektrik ve gaz türbini) güç paketi ve yeni nesil F-110 f›rkateynleri ile ilgili planlar›n› kat›l›mc›- pervane ile kompozit bir tümleflik dire¤i kaps›yor. Yarbay larla paylaflt›. Halen ‹spanyol Donanmas›nda F-100 s›n›f› Sanz, tasar›m aflamas›nda, üç gövdeli (trimaran) tasar›mlar hava savunma f›rkateynleri ve BAM (Buques de Accion ve su jeti kullan›m› gibi seçenekler gündeme gelse de en ve- Maritima / Deniz Müdahale Gemisi) s›n›f› karakol gemileri rimli konfigürasyonu seçtiklerini vurgulad›. Radar ve hava ile birlikte muharip gemi olarak hizmet veren Santa Maria savunma füzesi konusunda da ayr›nt›l› çal›flmalar yapan ‹s- s›n›f› (FFG-7 s›n›f›n›n ‹spanya’da üretilen modeli) f›rka- panyol Donanmas›, çok ifllevli, kat› hal elektronik bileflenle- teynlerin 2020’li y›llar›n bafl›nda envanter d›fl›na ç›kar›la- re ve tamamen say›sal dalga oluflturma yetene¤ine sahip, ca¤›n› anlatan Yarbay Sanz, bu gemilerin, hem yafl olarak aktif bir radar kullanmak istiyor. Hava savunma füzesi ala- hem de konsept olarak eskidi¤ini ifade etti. Konspet eski- n›nda ise ‹spanyollar, gelifltirilmifl Sea Sparrow füzesi mesi konusunu, günümüz donanmalar›n›n insani yard›m (ESSM) ve SM-1 ve 2 sistemlerinin gelece¤ini çok net göre- ve korsanl›kla mücadele gibi yeni görevler almas›na ba¤- mediklerini, Avrupal› seçeneklerin de kendilerini ispat et- layan Yarbay Sanz, bu görevlere uygun yeni gemilere ihti- meleri gerekti¤ini vurgulayarak flimdilik beklemeyi tercih yaç duyuldu¤unu belirtti. ‹spanyol Donanmas›n›n Santa ediyorlar.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com © Navantia

Yarbay Sanz, ilginç bir noktaya de¤inerek, füze ve lançerin, gerek radar›n nitelikleri gerekse geminin boyutu konusunda daha belirleyici oldu¤unu ifade etti. ‹spanyol Donanmas›, toplam 6 adet sat›n almay› planlad›¤› F-110 s›n›f› f›rkateynlerle ilgili çal›flmalar›na, 2013 y›l›nda, personel gereksinimlerini belirleyerek ve gerekli Ar-Ge ça- l›flmalar›n› gerçeklefltirerek devam etmeyi hedefliyor. Gemilerin Tüm Sistemleri Navantia’n›n Kapsama Alan›nda Navantia, seminerde iki sunum gerçeklefltirdi. Bunlardan birisinde, denizde ikmal muharebe destek gemisi çözümü- nü anlatan firma, di¤er sunumda ise entegre platform yö- netim sisteminin tan›t›m›n› yapt› ve bu sistemde kullan›lan operatör konsollar›ndan bir tanesini de seminerin sergi alan›nda, kat›l›mc›lar›n ilgisine sundu. Geminin savafl sis- temleri d›fl›ndaki tüm sistemlerinin kontrolü ve izlenmesi- ne yönelik donan›m ve yaz›l›m bileflenlerinden oluflan IPMS (Integrated Platform Management System / Entegre Platform Yönetim Sistemi), Navantia’n›n, 1989 y›l›nda bafl- lad›¤› çal›flmalar sonucunda gelifltirdi¤i 3. nesil bir sistem olma özelli¤ini tafl›yor. ‹spanyol Donanmas›n›n ve Navantia tasar›m› gemileri seçen di¤er donanmalar›n, havuzlu heli- kopter gemisi, karakol gemileri, f›rkateynleri ve denizalt›- lar›nda kullan›lan IPMS, mürettebat say›s›n›n azald›¤›, bil- gi ifllem gereksinimlerinin ise artt›¤› günümüzde, biliflim sistemi yaklafl›m› ile etkin bir çözüm sunuyor. IPMS, ticari donan›m bileflenlerini kullanan, da¤›t›k ve aç›k bir mimari- ye sahip. Yaz›l›m taraf›nda ise Microsoft Windows ve Linux gibi günlük hayatta da kullan›lan iflletim sistemlerini ve Navantia’n›n kendi gelifltirdi¤i COMPLEX isimli endüstriyel kontrol sistemini içeriyor. IPMS ile ilgili ilgi çeken özellikler aras›nda, durum bazl› bak›m, mürettebat konumlama sistemi ve k›sa mesaj gön- derme ifllevi yer al›yor. IPMS, ba¤l› oldu¤u sistemlerin ma- ruz kald›¤› titreflim, ya¤ seviyesi, bas›nç gibi parametrele- ri ölçerek bak›m zamanlamas›n› optimize edebiliyor. Mü- rettebat konumlama sistemi, RFID alg›lay›c›lar ile gemide hangi personelin hangi noktada oldu¤unu bildirebiliyor ve izinsiz girifller ve suya düflme gibi durumlarda alarm vere- biliyor. K›sa mesaj gönderme ifllevi ise gemide o anda bu- lunmayan personele, gemideki acil durumlarla ilgili SMS gönderebiliyor. www.savunmahaber.com S‹NERJ‹TÜRK ÖZEL Sinerjitürk ile Ayaklar› Yere Sa¤lam Basan Bir Savunma Sanayisi ‹zmir Çeflme’de, 11-14 Ekim tarihleri aras›nda gerçeklefltirilen 3’üncü Sinerjitürk Savunma ve Havac›l›k Teknolojileri Etkinli¤i (Sinerjitürk)’nin bu y›lki ana temas›, “2023’e Do¤ru Savunma Sektöründe Teknolojik Yetkinlik ve Teknolojik Liderlik Stratejisi” oldu. Etkinlik boyunca yap›lan konuflmalar ve tart›flmalar, Türk Savunma Sanayisi’nin, ayaklar›n› yere daha sa¤lam basarak gelece¤ini flekillendirmesi gerekti¤ini gözler önüne serdi. Ümit BAYRAKTAR / [email protected] Sinerjitürk Etkin ‹fl ve Güç Birli¤i Platformu Naile BAYRAKTAR / [email protected] Baflkan› Abdullah Raflit Gülhan Savafl B‹ÇER / [email protected]

ürkiye’nin 2023 hedef- m›nda, üniversitelerde ö¤- kurulufllar›n bile en az 10 se- nin yetene¤inden haberdar ol- leri aras›nda yer alan, renci topluluklar› kuracakla- neye ihtiyaç duydu¤unu vur- mad›klar›n› ve zay›f bir ifl birli- T dünyan›n ilk 10 ekono- r›n› ve yetenekli gençlere, gulad›. Bu konuda, Türki- ¤i kültürüne sahip olduklar›n› misinden birisi olma ve 500 üniversiteden itibaren sahip ye’nin de konsorsiyum orta¤› söyledi. ‹fl birli¤i yapman›n, miyar dolar ihracata ulaflma ç›kacaklar›n› anlatt›. oldu¤u ve çal›flmalar› 20 se- Ar-Ge yapabilmek gibi bir ye- hedeflerine; ihracat çal›flma- neye yaklaflm›fl olan JSF tenek oldu¤una dikkat çeken lar› ile do¤rudan, ülkenin Hedeflerimiz Mevcut (Joint Strike Fighter / Müflte- Bayar, bu yetene¤in ise kendi teknoloji altyap›s›n› gelifltire- Kapasitemizin Üzerinde rek Taarruz Uça¤›) projesini kendine ortaya ç›kmad›¤›n› ve rek de dolayl› katk›da bulun- Aç›l›fl oturumunda kürsüye örnek veren Bayar, sektörün, gelifltirilmeye ihtiyaç duydu- mas› beklenen Türk Savun- gelen Savunma Sanayii Müs- 2023 hedeflerine ulaflabilmesi ¤unu kaydetti. Bayar, bu ko- ma Sanayisi, ayn› zamanda, teflar› Murad Bayar, savunma için, önündeki 10 y›l› çok ve- nuya neden bu kadar vurgu özgün uçak, helikopter, f›r- sanayisinin gelecek hedefleri rimli geçirmesi gerekti¤ini; bu yapt›¤›n› flu sözlerle aç›klad›: kateyn, tank ve uydu projele- ile ilgili önemli mesajlar verdi. süreçte de elindeki kayna¤› “fiuna inan›yorum, hedefleri- riyle de kendi içinde önemli Bugün ilk 10’a giren ekonomi- etkin olarak kullanmas›n›n miz kapasitemizin üzerinde. O s›navlar vermeye haz›rlan›- lerin ortak özelliklerinin neler hayati önemde oldu¤unu be- yüzden oraya ç›kabilmek için yor. Bu beklentilerin ›fl›¤›nda oldu¤unu araflt›rd›klar›n› ve lirtti. Bu noktada sinerjinin sinerji yaratmam›z, herkesi gerçeklefltirilen Sinerjitürk, bu ülkelerin tamam›nda ciddi öne ç›kt›¤›n› hat›rlatan Bayar, dahil ederek birbirimizden ya- önemli ve baz›lar› ilk defa di- bir teknoloji hakimiyeti oldu- bir tu¤laya benzetti¤i kaynak- rarlanmam›z ve ifl birli¤ini ge- le getirilen mesajlar›n veril- ¤unu tespit ettiklerini anlatan lar› genelde yan yana dizdikle- lifltirmemiz gerekiyor. Birçok 34 di¤i bir etkinlik oldu. Bayar, öne ç›kan sektörleri ise rini; hedeflere ulaflmak için, projemizde, biz iflin idari tara- Etkinli¤in aç›l›fl›nda söz alan, havac›l›k, otomotiv, sa¤l›k ve bir duvar misali, kaynaklar› f› ile u¤rafl›p duruyoruz. ‹fli Sinerjitürk Etkin ‹fl ve Güç telekomünikasyon olarak s›- üst üste dizmeleri gerekti¤ini yapmaya gelene kadar nefesi- Birli¤i Platformu Baflkan› ralad›. Bayar, bu ülkelerin, ay- söyledi. Bayar, sinerjinin yara- miz kesiliyor. Kurguyu yapa- Abdullah Raflit Gülhan, Si- r›ca küresel markalara sahip t›lmas› halinde, konulan he- na, kimin neyi yapaca¤›n› be- nerjitürk’ün çok yak›n bir za- oldu¤unu da kaydetti. defleri gerçeklefltirebilmek lirleyene kadar, yoruluyoruz.” manda kurumsal bir kimlik Bayar’›n, dinleyicilerin dikka- için bir flans›n ortaya ç›kabile- Bununla birlikte Bayar, kur- kazand›¤›n›, Sinerjitürk Vak- tini çekti¤i ilk konu, 2023’ün, ce¤ini; aksi takdirde, baflar›ya gunun do¤ru yap›lmamas› f›’n›n tescil edildi¤ini ve ça- san›landan daha yak›n olma- ulaflmalar›n›n beklenmeme- durumunda, baflar›s›zl›kla

MSI Dergisi l›flmalar›n› bu kimlik üzerin- s›yd›. Önümüzdeki 10 senenin, sinin daha gerçekçi olaca¤›n› sonuçlanan süreçler yafland›-

© den gerçeklefltireceklerini önlerindeki hedeflere ulafl- ifade etti. ¤›n›, buradaki as›l meselenin, belirtti. Etkinli¤in kapan›fl mak için k›sa bir süre oldu¤u- Konuflmas›n›n bir bölümün- ifl birli¤i kültürü ile kurgu sü- konuflmas›nda bu konuda di- nu ifade eden Bayar, otomobil de, sektörle ilgili baz› elefltiri- recinin daha sade ve kolay ¤er ayr›nt›lar› da ileten Gül- ya da uçak gibi özgün bir ürün lerini de dile getiren Bayar, hale getirilmesi oldu¤unu han, vak›f çal›flmalar› kapsa- için, tüm tecrübeleri oturmufl kurum ve kurulufllar›n birbiri- sözlerine ekledi. Tüm Foto¤raflar:

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com TÜB‹TAK Baflkan Yard›mc›s› Vekili ve TÜB‹TAK Biliflim Savunma Sanayii Müsteflar› Savunma Sanayii Müsteflar ve Bilgi Güvenli¤i ‹leri Teknolojiler Araflt›rma Merkezi Murad Bayar Yard›mc›s› Sedat Güldo¤an (B‹LGEM) Baflkan› Dr. Hasan Palaz

Türkiye’nin ucuz ifl gücü de¤il, artan ve- n› aç›klayan Bayar, üst düzey nerji yakalanabilece¤ini be- Geneline Bak›fl rimlilikle mevcut baflar›lar›n› oyunculardan da dünya ça- lirtti. Güldo¤an, çal›flt›klar› ta- Sinerji konusu kapsam›nda, sa¤layabildiklerinin alt›n› çi- p›nda rekabet etmelerini ve ban›n geniflledi¤ine ve savun- savunma sanayisi ile ba¤lan- zen Bayar, Kore Cumhuriyeti büyük sistemleri yapabilme- ma sanayisinin çap›n› aflarak t›l› olarak, Türkiye’nin geneli için özel bir parantez açarak, lerini beklediklerini ifade etti. kendi etki alanlar›n›n d›fl›na ile ilgili de¤erlendirmeler de 1998 senesindeki kriz önce- Bayar’›n flu sözleri, konufl- ç›kt›¤›na dikkat çekerek, bafl- yapan Bayar, Türkiye’nin, sinde, ülkede 5 büyük aile mas›n› da özetler nitelikteydi: ta Bilim, Teknoloji ve Sanayi teknolojik olarak bir fley ge- flirketinin bulundu¤unu ve “Çok gerçekçi olmam›z gere- Bakanl›¤› ve üniversiteler ol- lifltirme kapasitesinin s›n›rl› bunlar›n hepsinin çok farkl› kiyor, 2023 hedefleri çok zor mak üzere, di¤er kurumlarla oldu¤unu; Türkiye’de, savun- ve çeflitli sektörlerde çal›fl- ve ancak gücümüzü bir araya ifl birli¤ine gitmeleri gerekti- ma sektörünün 10 misli ciro- t›klar›n›, kriz sonras›nda ise getirebilirsek baflar› flans›- ¤ini ifade etti. su olan sektörler bulunmas›- her flirketin belli bir konuya m›z olabilir. Tabii baflar›s›zl›k Sürdürülebilirlik konusuna da na ra¤men, en fazla Ar-Ge e¤ildi¤ini, Samsung’un elek- gibi bir flans›m›z yok.” vurgu yapan Güldo¤an, büyü- mühendisini savunma sektö- troni¤i, Hyundai’nin ise oto- yen hacmi ve kapasiteyi bir rünün çal›flt›rd›¤›n› ve bunun motivi seçti¤ini anlatt›. Kim- Taban Bizim Etki flekilde devam ettirmeleri ge- normal bir durum olmad›¤›n› senin her iflten anlayamaya- Alan›m›z›n D›fl›na rekti¤ini, özellikle oluflan mü- ifade etti. ca¤›n›, teknolojik derinlik için Ç›kmaya Bafllad› hendislik birikimini korumak Türkiye’deki teknoloji alg›s›- uzmanlaflman›n gerekli ol- Bayar’dan sonra kürsüye ge- ve gelifltirmek zorunda olduk- n›n, zaman zaman kendileri- du¤unu, ayn› anda bankac›- len Savunma Sanayii Müste- lar›n› söyledi. Eskisi kadar sis- ni konunun özünden uzak- l›k, perakende, emlak, oto- flar Yard›mc›s› Sedat Güldo- tem projesi olmasa da mü- laflt›rd›¤›na dikkat çeken Ba- motiv, tekstil gibi farkl› alan- ¤an da sinerji ile ilgili mesaj- hendislik ekiplerinin Ar-Ge yar, teknoloji deyince, akla larda çal›flan holdinglerin ise lar verdi. SSM’nin Emniyet çal›flmalar› ile desteklenebi- Silikon Vadisi’nin geldi¤ini, bu uzmanlaflmay› gerçeklefl- Genel Müdürlü¤ü ve Milli ‹s- lece¤ini, bu amaçla yabanc› oysa bugün dünyan›n en bü- tiremeyece¤ini sözlerine ek- tihbarat Teflkilat›n›n acil ihti- ülkelerde sadece teknoloji yük sanayi ürünleri ihracatç›- ledi. yaçlar›n› karfl›lamakla da gö- gösterimi için uçak gelifltirile- lar›ndan Almanya ve Kore Bu kapsamda, Savunma Sa- revlendirildi¤ini hat›rlatan bildi¤ini anlatan Güldo¤an, Cumhuriyeti gibi endüstriyel nayii Müsteflarl›¤› (SSM) ola- Güldo¤an, Türk Silahl› Kuv- hem mevcut kabiliyet boflluk- ürünlere a¤›rl›k veren ülke- rak üst düzey oyuncu say›s›- vetleri (TSK) ile bu kurumlar›n lar›n› doldurmak hem de ge- lerin örnek al›nmas› gerekti- n›n yerine, alttaki firma say›- baz› ihtiyaçlar›n›n benzerlik lifltirilen teknolojileri bir plat- ¤ini belirtti. Bu ülkelerin, s›n› artt›rmay› amaçlad›klar›- gösterdi¤ini ve burada bir si- form üzerinde olgunlaflt›rmak 35 için, kendilerinin de böyle yol- lara baflvurabilece¤ini belirtti. TÜB‹TAK da Sahaya Girdi Bu y›l düzenlenen Sinerji- türk’te, TÜB‹TAK’tan artan bir kat›l›m gözlendi. Bu kapsamda aç›l›fl konuflmas›nda TÜB‹TAK Baflkan Yard›mc›s› Vekili ve TÜB‹TAK Biliflim ve Bilgi Gü- venli¤i ‹leri Teknolojiler Araflt›r- ma Merkezi (B‹LGEM) Baflkan› Dr. Hasan Palaz, TÜB‹TAK’›n www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 S‹NERJ‹TÜRK ÖZEL

savunma projelerini destekle- F›rsat Alanlar› Oluflturabilir ti¤ini; FNSS’de, hiyerarfliden nical Systems / Mikro Elek- me mekanizmalar› ve TÜB‹TAK mi?” konulu paneller gerçek- uzaklaflan, otonom kararlar tro-Mekanik Sistemler) tek- enstitülerinin savunma ala- lefltirildi. Renkli söylem ve veren bir organizasyon kur- nolojileri konusunda yapt›kla- n›ndaki çal›flmalar› ile ilgili an›larla geçen “Savunma duklar›n›, sloganlar›n›n “yerel r› çal›flmalarla ilgili bilgiler bilgiler iletti. Palaz, kamunun Sektöründe Küresel Aktör Ol- adaptasyon konusunda buka- verdi. Askeri ürünler gelifltir- ihtiyaçlar›n› karfl›lamak için mak” panelinin bafl›nda, SSM lemun gibiyiz, zorluklar›n ya- me konusunda yapt›klar› ça- gündeme gelen baz› projeleri, Uluslararas› ‹flbirli¤i Daire n›ndan y›lan gibi geçiyoruz” l›flmalar› özetleyen Prof. Dr. özel sektörün, riskli görerek Baflkan› Lütfi Varo¤lu, SSM oldu¤unu, vazgeçilmez politi- Ak›n, kendilerinin d›fl›ndaki girmek istemedi¤i durumlar yurt d›fl› ofislerinin, savunma kalar›n›n ise iç ve d›fl pazarda etmenler nedeniyle zaman yafland›¤›n›, bu noktada, sanayisine istihbarat bilgisi dürüstlük ve teslimattan son- zaman ürüne dönüflme ya da TÜB‹TAK enstitülerinin önem- sa¤lad›¤›n›, reklam›n önemli ra garanti süresi bitse bile projelerin bütçelenmesi gibi li roller üstlendi¤ini belirte- oldu¤unu ve bu konuda inisi- müflterinin yan›nda olmak konularda aksakl›klar yafla- rek, C‹R‹T füzesinin alg›lay›c›- yatif ald›klar›n›, haz›rlad›klar› olarak özetlenebilece¤ini be- yan çal›flmalar›n›, sivil alan- s› ve SOM füzesi ile ilgili çal›fl- göz al›c› reklamlar›n de¤iflik lirtti. Bulucu’nun dikkat çekti- daki uygulamalara tafl›yarak malar›n› bu konuda örnekler yabanc› dergilerde yay›nlan- ¤i di¤er konular, flirketlerin ve bu amaçla yan firmalar olarak sayd›. Özel sektör ge- d›¤›n› anlatt›. Varo¤lu, Türkiye teknoloji transferine haz›r ol- (spin-off) kurarak aral›ks›z lifltikçe, kendileri üzerindeki için ABD’nin FMS (Foereign malar› ve flirketin tüm perso- devam ettirdiklerini anlatt›. iflleri aktarmak istediklerini, Military Sales / Yabanc› Askeri nelinin, güvenlik görevlileri ve Üniversite kapsam›nda yapt›- özel sektörle rekabet gibi bir Sat›fllar) sistemine benzer bir çayc›lar›n bile pazarlamada ¤› çal›flmalar ve bunlar›n ürü- amaçlar›n›n olmad›¤›n›, özel kredi sistemi kurma konusu- rol almas› gerekti¤i oldu. ne dönüflebilmesi konusun- sektör gibi pazarlama ve kali- nun 1 numaral› gündem mad- “Savunma Teknolojilerindeki daki çabalar› ile Türkiye için teli seri üretim yapamayacak- deleri olmaya devam etti¤i Geliflmeler, Türkiye ‹çin Yeni önemli bir örnek oluflturan lar›n›n fark›nda olduklar›n› bilgisini de kat›l›mc›lara iletti. F›rsat Alanlar› Oluflturabilir Prof. Dr. Ak›n, Tayvan ve ifade eden Palaz, paydafllarla Ayn› panelde söz alan FNSS mi?” konulu panelde söz alan ABD’ye yapt›klar› ihracatlarla TÜB‹TAK’›n konumunu sü- Pazarlama ve Strateji Direk- ODTÜ Elektrik ve Elektronik elektronik yonga konusunda, rekli de¤erlendirdiklerini de törü Haluk Bulucu, firmalar›n Mühendisli¤i Bölümü ö¤retim Türkiye’nin ilk ihracatlar›n› vurgulad›. küresel aktör olmak konu- üyesi Prof. Dr. Tayfun Ak›n, gerçeklefltirdikleri bilgisini de sunda kararl› olmalar› gerek- MEMS (Micro Electro-Mecha- kat›l›mc›larla paylaflt›. 36 Paneller Paylafl›m Ortam› Oldu Etkinli¤in devam›nda, siber savafl, aç›k kaynak kodlu yaz›- l›m, nükleer teknolojiler, bor teknolojileri gibi konular›n ir- delendi¤i “Dünyada Geliflen Teknoloji Alanlar›” paneli; ön- de gelen savunma sanayisi ihracatç›s› firmalar›n temsil- cilerinin tecrübelerini anlatt›- ¤› “Savunma Sektöründe Kü- resel Aktör Olmak” ve “Sa- vunma Teknolojilerindeki Ge- liflmeler, Türkiye ‹çin Yeni

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com Bu oturumun bir di¤er dikkat Bayar, Türkiye’nin maddi ola- çekici söylemi, TÜB‹TAK Uzay rak ve sab›r olarak sektöre Teknolojileri Araflt›rma Ensti- önemli bir avans verdi¤ini, ba- tüsü Müdür Vekili Tamer Be- flar›ya ancak hep birlikte ula- fler taraf›ndan dile getirildi. flabileceklerini, baflar›s›zl›k 2023 hedeflerinden bahseden durumunda ise kamuoyunun Befler, bunlar›n aras›na dün- tüm sektörü sorumlu tutaca- ya ile efl zamanl› yörüngeye ¤›n› da sözlerine ekledi. bir uydu f›rlatmak, aya inifl ya- Bayar, konuflmas›nda, daha pabilecek ve görüntü aktara- önceden havac›l›k projeleri ile bilecek bir araç göndermek ilgili törenlerde de¤indi¤i bir ve uzaya bir canl› gönderip konuyu da tekrar dinleyicilerin onu sa¤ salim geri getirmek dikkatine sundu. Sektörün, ha- bulundu¤unu ifade etti. la prototipin haz›r olmas› ile ürünün kullan›ma al›nmas› Kapan›fl da Bayar’dan aras›nda yap›lmas› gereken ifl- Murad Bayar, etkinli¤in kapa- lerin önemini ve a¤r›l›¤›n› be- n›fl›nda da önemli mesajlar nimseyemedi¤ini; baz› kurum vermeye devam etti. Savunma ve kurulufllar›n, prototipi ta- projelerinin, sektöre ifl yarat- mamlay›nca bas›n›n önüne mak için de¤il, TSK’n›n ihti- ç›kt›¤›n›, oysa ürünün kullan›- yaçlar›n› karfl›lamak amac›yla labilir hale gelmesi ile ilgili ça- gerçeklefltirildi¤ini hat›rlatan l›flmalar›n çok zaman ve mali- Bayar, SSM’nin görev tan›m› yet gerektirdi¤ini hat›rlatt›. itibari ile ihtiyaçlar› yerli sana- Bayar, sözlerinin sonunda, yi ile karfl›lamaya çal›flt›¤›n›; önümüzdeki dönemde Siner- ama as›l hedefin, TSK’ya, za- jitürk’ü sektörün ana konfe- man›nda, kaliteli teslimat rans› olarak konumland›rabi- yapmak ve teslim edilen leceklerini, etkinli¤in, esnek ürünleri desteklemek oldu¤u- ve genifl bir tart›flma platfor- nu ifade etti. Sektörün nihai mu yaratan tek toplant› oldu- ürün verme sorumlulu¤u ol- ¤unu ifade etti. mad›¤› zamanlar› geride b›- Savunma sanayimiz ve gele- rakt›¤›na da dikkat çeken Ba- ce¤i aç›s›ndan önemli gördü- yar, sektörün teslimat perfor- ¤ümüz etkinlik sonras›nda, mans›n›n art›k kamuoyu tara- hem Sinerjitürk Etkin ‹fl ve f›ndan da takip edilmeye bafl- Güç Birli¤i Platformu Baflkan› land›¤›n›; önlerinde bulunan Abdullah Raflit Gülhan hem 10 y›ll›k dönemde, TSK’ya 50 de Savunma Sanayii Müste- milyar dolarl›k sistem teslim flar›m›z Murad Bayar ile yap- edeceklerini; bunun da asl›n- m›fl oldu¤umuz söyleflileri de da, sektör ad›na çok a¤›r bir yaz›m›z›n devam›nda bilgileri- sorumluluk oldu¤unu söyledi. nize sunuyoruz. www.savunmahaber.com S‹NERJ‹TÜRK ÖZEL

Gelecek Etkinlik gun bir ortam oluflturdu ve toplamda 37 daha güçlü ifl birli¤i içinde programlar› Çok Daha ‹yi Olacak ifl birli¤i olufltu. ‹lk savunma etkinli¤i- haz›rlamay› hedefliyoruz. Böylece, ülke- Ümit BAYRAKTAR: Bu y›lki etkinli¤i, mizde ortaya ç›kan 11 ifl birli¤i, bildi¤iniz mizin h›zla kalk›nmas›, savunma sanayi- 2010’da düzenlenen bir önceki ile üzere 2010 y›l›nda gerçekleflen 2’nci sa- mizin güçlenmesi gibi ortak hedeflere sa- mukayese eder misiniz? vunma etkinli¤imizde, Say›n Lütfi Varo¤- hip STK’lar aras›nda da sinerji oluflturul- Abdullah Raflit GÜLHAN: Bu y›lki etkinlik, lu taraf›ndan aç›klanm›flt›. mufl olacak. Sinerjitürk olarak savunma alan›nda dü- Do¤al olarak ifl birliklerini, ancak haber- zenledi¤imiz üçüncü etkinlikti. Bu çerçe- dar edilmemiz halinde bilebiliyoruz. An- Ümit BAYRAKTAR: Bir vak›f kurma vede, her geçen etkinlikte daha fazla yol cak, oluflan ifl birlikleri Sinerjitürk etkin- yolunda çal›flmalar›n›z var. K›saca kat ediyoruz ve her etkinlikten, hem et- liklerinin performans›n› ölçmemiz aç›s›n- bu konu hakk›nda da bilgi verir misiniz? kinlikleri daha iyi hale getirmek ve hem dan çok önemli. Sinerjitürk etkinliklerin- Abdullah Raflit GÜLHAN: Sinerjitürk Et- de savunma sektörünü tan›mak aç›s›n- de kurulan iliflkiler, görüflmeler netice- kin ‹fl ve Güç Birli¤i Platformu olarak, dan yeni bir fleyler ö¤reniyoruz. sinde oluflan ifl birlikleri hakk›nda, çok 2007 y›l›ndan itibaren, hiçbir zaman kar Bu etkinli¤imizde, yurt içinden ve d›fl›n- detayl› olmasa da bize bilgi verilmesini, amac› gütmeden, ülkemizin h›zla kalk›n- dan kat›l›mc› say›s›, bundan önceki et- tüm firmalardan, tüm kat›l›mc›lardan is- mas›na, ülkemizin teknoloji üreten ülke kinliklerimizin kat›l›mc› say›s›n›n olduk- tirham ediyoruz. Daha fazla say›da ifl bir- olmas›na katk› sa¤lamaya çal›flt›k. Yakla- ça alt›nda kald›. Bu bizi gerçekten üzdü. li¤i oluflturmak ve bu ifl birliklerinden ha- fl›k bir y›ld›r hummal› bir çal›flma sonu- Milli Savunma Bakan Yard›mc›m›z Ha- berdar olabilme yöntemleri hakk›nda cunda, vak›f resmi senedimizi haz›rlad›k san Kemal Yard›mc› ve Savunma Sanayii sektörün önerilerini bekliyoruz. Bu öneri- ve gereken her tür ifllemi tamamlad›k ve Müsteflar›m›z Murad Bayar baflta olmak ler, bize çok önemli destek ve katk› sa¤- baflvurumuzu yapt›k. 6-7 ayd›r devam üzere, müsteflar yard›mc›lar›m›z, SSM layacakt›r. eden süreç, mahkemenin karar› ile de daire baflkanlar› ve de¤erli uzmanlar› ile savunma sanayimizin üst düzey yönetici- lerinin önemli bir bölümü, bütün etkinlik süresince bizlerle birlikte oldular. Kat›- l›mc› say›s›n›n önceki etkinliklere naza- ran daha düflük olmas›na karfl›n yap›lan konuflmalar ve paneller oldukça ilgi çekti. Kat›l›mc›lar›n tümünden, bizi ce- saretlendiren övgü dolu sözler iflittik. Özellikle ikinci gün ö¤leden sonra, ana yükleniciler ve yan sanayi firmalar›, “‹fl Birli¤i Arama ve Gelifltirme Sinerjik ‹fl Birli¤i Arama” oturumunda bir araya geldiler. Bu oturumun, daha güçlü bir savunma sanayisine sahip olabilmemiz aç›s›ndan, eko sistemimizin sa¤l›kl› geli- flimi aç›s›ndan, son derece verimli oldu- ¤u, baflta Savunma Sanayii Müsteflar›- m›z olmak üzere, tüm kat›l›mc›lar›n or- tak görüflü olarak ortaya ç›kt›. Ümit BAYRAKTAR: Son etkinlikten de kesinleflti ve vakf›m›z›n kuruluflu, birkaç Kat›l›mc› say›s›n›n geçen etkinliklere na- elde edilen tecrübeler ›fl›¤›nda, bir gün içinde Resmi Gazete’de yay›nlanma- zaran daha az say›da olmas›, biraz önce sonraki Sinerjitürk Savunma etkinli¤inde s›n› bekledi¤imiz duyuru ile tamamlan- belirtti¤im gibi bizi üzdü. Ancak, toplant›- ne gibi yenilikler yapmay› planl›yorsunuz? m›fl olacak. n›n çok verimli sonuçlanmas› ve Milli Sa- Abdullah Raflit GÜLHAN: Öncelikle Müs- Vakf›m›z›n kuruluflu, ülkemiz için yap- vunma Bakan Yard›mc›m›z Hasan Kemal teflar›m›z Murad Bayar’›n etkinlikte yapt›- makta oldu¤umuz çal›flmalar›, daha ka- 38 Yard›mc› ve Savunma Sanayii Müsteflar›- ¤› konuflmada da belirtti¤i üzere, 2014 y›- rarl›, daha fleffaf ve daha güçlü bir flekilde m›z Say›n Murad Bayar baflta olmak üze- l›nda gerçekleflecek etkinli¤imizin tarihi- sürdürmemiz aç›s›ndan, bize önemli bir re, tüm kat›l›mc›lar›n toplant› hakk›nda ni, bu sene, yani etkinlikten 2 y›l önce be- kimlik kazand›rm›fl olacak; sektörlerimiz- yapm›fl oldu¤u olumlu de¤erlendirmeler, lirlemifl olaca¤›z. Bu seneden itibaren te- deki flirketlerimizle ifl birli¤i yapmak ve bu üzüntümüzü ortadan kald›rd›. ma ve program haz›rl›klar›na bafllayacak ortak projeler gerçeklefltirmek konusun- ve yurt d›fl›ndaki flirketlerimizin, akade- da, bize önemli bir kazan›m sa¤layacak. Ümit BAYRAKTAR: Etkinlik yeni misyenlerimizin ve üst düzey yöneticile- tamamland› ve ifl birliklerine vesile olup rimizin, etkinli¤imizde daha fazla yer al- Sinerjitürk, Sektörün olmad›¤›n› sormak için de biraz erken. malar›n› sa¤layaca¤›z. Böylece ortaya ç›- Ana Konferans› Olabilir Ancak geçmifl Sinerjitürk etkinliklerinin kan sinerjinin büyümesi de sa¤lanm›fl Etkinli¤in sona ermesinin ard›ndan bir çeflitli ifl birliklerine de vesile oldu¤unu olacak. araya geldi¤imiz Savunma Sanayii Müs- biliyoruz. Bu konuda neler söylemek Tarihin önceden belirlenmesi kadar, hat- teflar›m›z Murad Bayar ile hem etkinli¤i istersiniz? ta belki de daha da önemli olan bir baflka de¤erlendirdi¤imiz hem de savunma sa- Abdullah Raflit GÜLHAN: Sinerjitürk et- husus da TSKGV, SASAD gibi STK’lar ile nayimizin gelece¤ine ›fl›k tutacak bir söy- kinlikleri, çeflitli ifl birli¤i projelerine uy- çeflitli savunma ve havac›l›k kümeleri ile lefli gerçeklefltirme f›rsat›m›z da oldu.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com Ümit BAYRAKTAR: Say›n Müsteflar›m, Sektör Ciddi Bir Geçifl Döneminde öncelikle, k›saca etkinlik hakk›nda Ümit BAYRAKTAR: Sizce bu etkinlikten, de¤erlendirmelerinizi alabilir miyiz? sektör aç›s›ndan ç›kan en önemli Kapan›fl konuflman›zda, Sinerjitürk sonuçlar neler oldu? Savunma’y›, sektörün ana konferans› Murad BAYAR: Benim temel gözlemim olarak düflünebilece¤inizi de belirttiniz. flu asl›nda; sektör ciddi bir geçifl döne- Bu paralelde, etkinli¤i, sektördeki di¤er minde. Tart›flmalar da hep oraya iflaret etkinliklerle mukayese edecek olursan›z, ediyor. Bir süreci harekete geçirmeden, nereye konumland›rabilirsiniz? sorunlar› da görülmüyor. fiimdi süreç ha- Murad BAYAR: Etkinli¤in ç›k›fl format›, rekete geçti, çark dönmeye bafllad›; ak- belli bir sektörde çal›flan, Türkiye’deki ve sayan noktalar› da daha net görmeye yurt d›fl›ndaki profesyonelleri bir araya bafllad›k. Ana yüklenicilere, KOB‹’lere ifl getirmek; onlar aras›nda bir sinerji yarat- verin dedik. fiimdi bunun sonuçlar›n› tar- makt›. Gelinen noktada ise biraz da içeri- t›fl›yoruz. Bu süreci daha iyi çal›fl›r hale, dekileri bir araya getirip sinerji yaratma- daha sürekli hale nas›l getiririz onu tart›- ya bafllad›. Bence bu güzel bir dinamik; fl›yoruz. Sadece KOB‹’ler de¤il, üniversi- çünkü konuflmalar›mda da söyledi¤im gi- telerle nas›l çal›fl›ls›n, araflt›rma kurulufl- bi, sektörümüzde çok say›da etkinlik var; lar›yla nas›l çal›fl›ls›n gibi… Teorik olarak geçti¤imiz günlerde de 5’inci Deniz Sis- ortaya koydu¤umuz süreçlerle ilgili so- temleri Semineri’ni yapt›k. Bu etkinlikler- runlar›, çark bir tur dönmeden görebil- de, genelde belirli bir teknik konuyu ele mek mümkün de¤il. al›yoruz ve onunla ilgili konufluyoruz. Ta- fiimdi çark›n bir tur dönüflünün sonuna bi Ankara’da olunca, belli bir format› ve do¤ru yaklafl›yoruz. Bu toplant›da da be- sistemati¤i de oluyor. nim gördü¤üm, sektördeki tafllar›n yerine Ama bu toplant›da, ana tema sinerji oldu- oturtma sürecinin art›k son aflamalar›n- ¤u için, biraz daha üst seviyeye ç›kt›k ve day›z. Bir sonraki turda, her fley daha bir sektörün; yurt içi ve yurt d›fl›ndaki, arala- net ve iyi olacak. r›nda NATO’da görev yapan temsilcilerin de bulundu¤u, de¤iflik noktalar›ndaki Ümit BAYRAKTAR: “Bir sonraki tur”u Türk oyuncular›n› dinledik. Bu konuflma- biraz daha açabilir misiniz? lar›n her biri, iflin devam›nda bir tak›m f›r- Murad BAYAR: Bugüne kadar yapt›¤›m›z satlar yarat›yor, belli sinerjiler do¤urabi- tasar›m ve gelifltirme projelerimiz; mese- liyor ki geçmifl iki toplant›n›n somut ör- la seri üretime geçen K‹RP‹ arac› veya nekleri var. Ankara d›fl›nda ve biraz daha geçmek üzere olan ANKA ‹HA’s›, ATAK serbest bir formatta olmas›, hakikaten helikopteri, ALTAY tank›, M‹LGEM, bunlar birçok farkl› süreci de tetikleyebiliyor. birinci tur diyebilece¤im projeler. Bu pro- ‹yi bir organizasyon ve iyi bir zamanla- jelerde, hep birlikte bir fleyler ö¤rendik, mayla yap›ld›¤›nda, hakikaten bir fayda ö¤renmeye de devam ediyoruz. Bunlar› görüyorum bu etkinlikte ve Sinerjitürk et- Silahl› Kuvvetlerin kullan›m›na verince de kinli¤ini, sektörün daha rahat bir plat- geri beslemeleri almaya bafllayaca¤›z. formda konular› tart›flabilece¤i bir ortam Kullan›mdan, sahadan da girdiler olacak olarak sürdürmemiz gerekti¤ini düflünü- sürece. Asl›nda ilk turu, onu da gördükten yorum. SSM olarak Sinerjitürk’e biraz da- sonra tamamlam›fl olaca¤›z. Bu da afla¤› ha yat›r›m yapaca¤›z, biraz daha yönlen- yukar› 10 senelik bir dönemde oldu. fiim- dirici olaca¤›z. Benim bu toplant›dan ç›- di ikinci turda, örne¤in M‹LGEM’in seri kard›¤›m sonuç o. Çünkü sektörde ben- üretimini yapaca¤›z; belki bir f›rkateyn ya da zeri bir etkinlik yok. yeni nesil z›rhl› araç projesi bafllataca¤›z; www.savunmahaber.com S‹NERJ‹TÜRK ÖZEL

tamamen özgün bir helikopter söz konu- m›z, ziyaretimize geldi¤inde ifade etti: Yap›sal Konular Daha Sonra su olacak; ‹HA alan›nda, ANKA’n›n türbin M‹LGEM ile seyre ç›km›fl ve gemiden ha- Gündeme Gelecek motorlu olan bir üst versiyonu olacak. kikaten çok memnun kalm›fl. ‹flte bunu Ümit BAYRAKTAR: 5’inci Deniz Sistemleri Bunlar ikinci tur diyebilece¤imiz türden sa¤lad›¤›m›z zaman, risklerimiz de belirli Seminerinde, askeri gemi infla eden projeler. Oralarda, bütün al›nan bu ders- oranda ortadan kalk›yor, yani gerisi yöne- tersaneler için gündeme gelen leri daha iyi oturtmam›z, müflteri ile sü- tilebilir. Her ne kadar flu an s›k›nt›l› bir konsolidasyon konusu, acaba ana reçleri daha iyi kurgulamam›z gerekiyor. süreç yaflansa da K‹RP‹ arac›nda da Kara yüklenici konumundaki flirketler için de ‹flte o zaman, sa¤l›kl› bir sektör yap›s›n- Kuvvetlerinde büyük bir memnuniyet var. gündeme gelebilir mi bu süreçte? dan söz edebiliyor olaca¤›z. Fakat özellikle hava araçlar›nda, riskleri- Murad BAYAR: Bence, global oyuncu ol- miz halen duruyor. Aflmam›z gereken as›l maya bafllay›nca, bir tak›m parametrele- Temel Risk, Sistemati¤i ç›ta orada. Onu geçti¤imiz zaman, tamam riniz de¤ifliyor, de¤iflecek de. Güncel bir ‹yi Oturtamamak içimiz rahat diyebiliriz, bir sonraki turu da örnek olarak, iki savunma devi EADS ile Ümit BAYRAKTAR: Say›n Müsteflar›m, rahat döneriz. Ben orada hala diken üze- BAE Systems’in birleflme giriflimini yafla- konuflmalar›n›zda çeflitli mesajlar rinde oturmay› ye¤liyorum; sektör ad›na d›k. Hükümetlerin baz› kayg›lar› dolay›- verdiniz ve biraz da karamsar -belki de da bu mesaj› vermek istiyorum. s›yla ifl t›kanmasayd›, belki de bu birlefl- gerçekçi dememiz daha do¤ru olacak- me çoktan tamamlanm›fl olacakt›. Peki, bir tablo çizdiniz; hedeflerin gerçekçi Ümit BAYRAKTAR: Konuflmalar›n›zda, bu birleflme neden yap›l›yor ona bakmal›- olmas› gerekti¤ini söylediniz ve mevcut Kore ve Samsung örne¤ini verdiniz. y›z. Rekabet için bir ihtiyaç ki yap›l›yor. Biz flartlar alt›nda, böyle devam edersek de Türk Savunma Sanayisi aç›s›ndan kendi dünyam›zda, TUSAfi’›, ASELSAN’› ulaflamayaca¤›m›z› söylediniz. Savunma ele al›rsak, ifller de yolunda giderse, çok büyük zannediyoruz; ama öyle de¤il. sanayimize koyulan hedeflere ulaflmada, 2023’te marka olacak bu firmam›z ya da Global rekabete ç›kt›¤›n›zda, bambaflka sizin gördü¤ünüz bafll›ca riskler, firmalar›m›z hangileri olabilir? Siz nas›l büyüklükler var. Zaman› geldi¤inde, bafl- risk alanlar› nereler? bir tablo görmeyi öngörüyorsunuz? ka kurgular da gerekecektir. Ama bu gün Murad BAYAR: Benimki biraz da iflin so- Murad BAYAR: 2023’te, ABD’deki Boeing, için, ben flu noktaday›m; özellikle projeler rumlulu¤unu tafl›yan makamdaki kifli Lockheed Martin ve Raytheon ya da Avru- taraf›nda, sektör a¤›r bir yükün alt›nda ve olarak, testi k›r›lmadan ö¤ütleri vermek. pa’daki EADS, Thales gibi birinci lig fir- bu durum, biraz hedeften sapma da yara- Temel risk bence, bu iflin sistemati¤ini iyi malar› diye tabir edebilece¤imiz büyük tabiliyor. K›sa vadede, biraz daha projele- oturtamamak. Orada hala eksiklerimiz yükleniciler aras›na giremeyiz. Fakat on- rin sorunsuz ç›kar›lmas›na odaklanmak var. Hala araflt›rma enstitülerinin yeri ne- lar›n bir alt›ndaki ikinci grupta yer alabi- gerekiyor. Onun için, bu tür yap›sal konu- dir, üniversitelerin yeri nedir, oturmufl lece¤imizi düflünüyorum. Orada birkaç lar›, zannederim bir süre sonra konufla- de¤il. KOB‹’ler biraz oturdu gibi; ama ara milyar dolar cirolu birkaç flirketimiz ola- ca¤›z. K›sa vadedeki gündemimizde yok. katman alt yüklenici say›m›zda s›k›nt› var. bilir. Hat›rlarsan›z, 2005 y›l›ndaki 20. ku- rulufl y›ldönümü etkinliklerimizdeki ko- Ümit BAYRAKTAR: K›sa vadeden kast›n›z ne? Ümit BAYRAKTAR: Örne¤in nuflmamda; dünyan›n ilk 100 savunma Murad BAYAR: Birkaç sene diyebilirim. METEKSAN Savunma gibi flirketler mi? flirketi s›ralamas›na giren bir flirketimiz Elimizdeki ödevleri bir tamamlayal›m, Murad BAYAR: Do¤ru. Bu çat›n›n sa¤l›kl› yok, ilk 100’e bir flirket sokaca¤›z demifl- ondan sonra yap›sal konulara kafa yora- olmas› için, sektörde, KOB‹’ler d›fl›nda, tim. fiimdi iki flirketimiz var. Önümüzdeki ca¤›z. çok say›da 50-100 milyon dolar aral›¤›nda dönemde, bu flirketlerin, ilk 50’ye girme- ciroya sahip ara katman alt yüklenici flir- sini hedeflememiz daha do¤ru olur. Tabi Ümit BAYRAKTAR: Sinerjitürk’te alt ketin olmas›, çal›flma iliflkilerinin sa¤l›kl› konu sadece büyüklükte de¤il, konu bir yüklenicilerin, özellikle de KOB‹’lerin çok kurulmas› gibi gereklilikler var. Dolay›- ürün portföyü, onun sürdürülebilirli¤i… dertli oldu¤unu gözlemledik. Bu aç›dan s›yla sektör kurgusu, bence hala bir risk. Bunun yap›labilece¤ini ve ciddi bir flans›- ele al›n›nca, baz› sohbetlerde de gündeme Tüm gayretimize ra¤men, bu riskler de- m›z oldu¤unu düflünüyorum. geldi¤i üzere, KOB‹’ler için bir örgüt vam ediyor. Tecrübe, sonuçta zamanla Ama 2023 hedefleri aç›s›ndan bakt›¤›m›z- kurulmas› söz konusu olabilir mi? kazan›l›yor ve zaman› h›zland›rmak gibi da, muharip uçak ve özgün helikopter gi- Murad BAYAR: Di¤er sektörlerde gördü- bir flans›m›z yok. Tecrübe veyahut da tec- bi hava araçlar› ve f›rkateyn baflta olmak ¤ümüz benzer yap›lar var. Ama bizim 40 rübe azl›¤› riskini hep tafl›yaca¤›z. üzere, hedeflerin zorlu oldu¤unu belirt- sektör için, biraz erken oldu¤unu düflü- Bir de performans aç›s›ndan, konuflma- mek istiyorum. 2023 deyince, çok uzak nüyorum. Sektör biraz daha geliflince lar›mda da belirttim, en büyük k›sa vade- vade gibi düflünebiliyoruz; fakat bu plat- düflünülebilir tabi ki; çünkü alt yüklenici li riskimiz, flu an elimizdeki projelerin Si- formlar için 10 y›l›n, çok k›sa bir süre ol- firmalarla ana yüklenici firmalar›n bek- lahl› Kuvvetlere, en az›ndan beklenen za- du¤unu vurgulamak gerekiyor. lenti ve talepleri farkl›. Zaten SASAD yö- man dilimlerinde teslim edilememesi ve netim kurulunda, KOB‹’ler de temsil edi- bunun sonucunda, sektöre karfl› bir gü- Ümit BAYRAKTAR: Mevcut projelerde liyor art›k. SASAD’a kümelenmeler de vensizli¤in oluflmas›: Demek ki bu ifl yap›- bile gecikmeler ortadayken... Örne¤in üye olabiliyor. TOBB’un Savunma Sanayi lamaz gibi… Milli Modern Piyade Tüfe¤i projesinde, Meclisi var, ihracatç›lar birli¤imizi kur- baflta konulan takvim ve geldi¤imiz duk ve KOB‹ çal›flma gruplar›m›z var. Ümit BAYRAKTAR: Biz söylemifltik noktadaki gecikme malumunuz. Mevcut yap›lar bana yeterli gibi geliyor. diyenler de ç›kacakt›r de¤il mi? Murad BAYAR: Maalesef vaktimiz de yok, fiu aflamada bence gerek yok. Ama sek- Murad BAYAR: Tabi ki ç›kacakt›r… Bura- sabr›m›z da… Süreçleri biraz h›zl› geçme- törümüz inflallah büyür, bugünkü bü- da bahanesi olmayan tek fley baflar›s›zl›k. ye çal›fl›yoruz; ama belirtti¤iniz gibi, iflin yüklü¤ünün 3-5 misline ç›kar, o zaman Geçen gün, Deniz Kuvvetleri Komutan›- bir realitesi var. düflünebiliriz tabi.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

ANAL‹Z Türkiye’de, Endüstrinin Gelifliminde ‹z B›rakanlar: Tayyareci Vecihi Hürkufl Bu makalede, Tayyareci Vecihi Hürkufl ve onun makinistlik, pilotluk (savafl/akrobasi/test/ticari), bak›mc›l›k, mucitlik, mühendislik, e¤itmenlik, teknokratl›k, bürokratl›k ve giriflimcili¤i kapsayan imrenilecek mesleki kariyerindeki faaliyetleri ile ulusal havac›l›k sanayimizde gerçeklefltirilen pek çok “ilk”ler ve etkisiyle düflünülenlere yer verilmektedir. Can EREL* / [email protected] *Uçak Mühendisi ›llar›m› verdi¤im havac›l›k ve savunma sanayilerinde, olanaklar›m ve zaman›m elverdi¤ince, ö¤renim ve mes- Y leki geliflim süreçlerimde eksik kalan, özellikle ulusal endüstrilerimizle ilgili geçmifli araflt›ramaya; bulgular›m›, de- neyimlerimle harmanlayarak uygulamalar›ma katmaya; yaz- maya ve anlatmaya çal›flm›flt›m. Baz› çal›flmalar›m zaman içinde tamamlanm›fl, baz›lar› devam etmifl, baz›lar› da uygun bir zaman ve ortam› beklemek için rafa kalkm›flt›. Rafa kalkan çal›flmalardan biri de çok aflamal› / ürünlü “Türkiye’de Endüstri Gelifliminde ‹z B›rakanlar” temal› çal›flmamd›. Yaz aylar› sonunda, bir arkadafl›m›n tavsiyesi ile okudu¤um, Atilla Oral’›n, “fiakir Zümre, ‹lk Silah Fabrikatörü” isimli kitap ve bu kitap sayesinde yaflad›klar›m›n etkisi ile “Türkiye’de En- düstri Gelifliminde ‹z B›rakanlar” temal› çal›flmam›n içeri¤ini (endüstriyel faaliyetleri, bu faaliyetlerin ulusal geliflimimizde sanki teamül nevinden bir illettir bu yurtta! yeri ve katk›s›, bugün için ç›kar›lacak dersler gibi) s›n›rlayarak Fakat unutmamak laz›md›r ki; büyük Ata’n›n yaratt›¤› bir yeniden ele almaya karar verdim. Bu kapsamda, ilk olarak, yurt ve bir cumhuriyet idaresi içinde yafl›yoruz. Atam›z›n flu Türkiye’nin ilk savunma sanayicisi fiakir Zümre Bey’i konu al- sözü en güvenli kuvvetimizdir: d›¤›m makalem, MSI Dergisi’nin geçti¤imiz ayki say›s›nda “Ey Türk gençli¤i!.. Muhtaç oldu¤un kudret, damarlar›ndaki 42 (Say› 85, Ekim 2012), “Türkiye’de, Endüstrinin Gelifliminde ‹z asil kanda mevcuttur.” B›rakanlar: fiakir Zümre” bafll›¤› ile yay›nland›. ‹flte bu söz için inan›yorum ki, Türk Cumhuriyet kültürü, Yaz›l› bölümüne öncelik vererek yeniden ele ald›¤›m; “Türki- bugün de¤ilse bile yar›n, her imkân› haz›rlayacak ve ye’de, Endüstrinin Gelifliminde ‹z B›rakanlar” isimli projemde milliyet sevgisi ba¤›n› kuracak ve ink›lâp kültürünü ad› geçenler aras›nda, Tayyareci Vecihi Hürkufl ve kariyeri de kuracakt›r. Yar›n›n bu verimli meyvelerini toplayacak vard›. “HürKufl” Vecihi Bey ve imrenilecek, ders al›nacak, olan mes’ut çocuklara benim de biricik sözüm! düflünülecek mesleki kariyeri… “Sen, senden olan her Türk’e, zarar›na da olsa; Tayyareci Vecihi Hürkufl araflt›rmalar›mda, beni en çok etkile- yard›m etmekten bir an geri kalma; sevgi bundan do¤ar, yen de kaleme ald›¤› “Havada 1915-1925” isimli kitap盤›n ön yurda fayda bu birlikten s›zar.

Tayyareci Vecihi Hürkufl Müzesi Derne¤i sözünde yer alan, Bütün emellerini ve düflüncelerini yaln›z millet sevgisi ile

© “…Bu flartlara ra¤men kazan›lan büyük zaferin sonunda, süsle ve besle. ‹flte o zaman yurdunun sevilen baflar›c›s› olursun. milli ihtiyaçlar belirlendi ve yurdumuzun her yerinde fabrikalar H›rsla de¤il!” kurularak milli kalk›nma yollar› tutuldu. Fakat milli havac›l›¤›m›z tespitleri olmufltu. Sonunda anlad›m ki, bu belirleme, onun ad›na ümitlerimiz, hala Türk’ten gayr› milletlerin endüstrilerine hayat anlay›fl›; hatta belli ölçüde kiflisel ve sektörel kaderin- ba¤l›d›r. Bizde ise her baflar›l› enerjiyi y›kmak ve parçalamak den izler tafl›yordu... Tüm Foto¤raflar:

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com Türk Havac›l›k Tarihinde Vecihi Hürkufl’un ‹lkleri G Çift motorlu “Caudron G–4” tayyaresi ile uçan G ‹lk olarak “Türkiye’nin Bafltayyarecisi” unvan› verilen ilk Türk pilotu olan (Do¤u Cephesi, 17 Temmuz 1917), (Ankara, 17 Haziran 1925), G Kafkas Cephesi’nde bir Rus tayyaresini düflürerek G Gazi Mustafa Kemal’in de izledi¤i ve Alman paraflütçü ilk Türk hava zaferini kazanan (Kelkit, 26 Eylül 1917), Herr Hainike taraf›ndan gerçeklefltirilen, Türkiye’deki ilk paraflüt G Ruslardan ele geçirilen Nieuport tayyaresine pervane imal eden atlay›fl›nda tayyareyi kullanan (Ankara, 16 Eylül 1926), (1 pervane=1 uçak; ‹stanbul, 1918), G ‹lk Türk sivil tayyaresi VEC‹H‹ XIV’ün planlar›n› ve inflas›n› yapan (Kad›köy, ‹stanbul, 27 Eylül 1930), G Avrupa semalar›nda ilk Türk tayyaresi ile uçufl yapan (Prag - ‹stanbul, 25 Nisan 1931), G ‹lk Türk tayyaresi ile ilk yurt turunu yapan (02 Eylül 1931 ve 09 Kas›m 1931), G Yapt›¤› öneriyi kabul eden Belçikal› Paraflütçü M. Rene’nin ilk paraflüt atlay›fl›n› yapt›¤›, ilk Türk sivil tayyaresi VEC‹H‹ XIV’ü kullanan (Yeflilköy, 18 Ocak 1932), G Türkiye’de, ilk sivil kara ve deniz tayyare fabrikas›, “Vecihi Feham Kara ve Deniz Tayyare Fabrikas›”n› kuran (Kad›köy-‹stanbul, 1932) ve VEC‹H‹ XIV tipindeki sivil tayyaresini ve ilk Türk deniz uça¤›n› yapan, G Uçak motorlu sürat teknesinin projesini yaparak “VEC‹H‹ SK-X” ihtira berat› alan (1930) ve inflas›n› yapan (Kad›köy-‹stanbul, 1933), G Türkiye’deki ilk sivil pilotaj okulu, “Vecihi Sivil Tayyare Mektebi”ni açan (Kad›köy-‹stanbul, 1932), G ‹lk Türk kabinli yolcu/deniz tayyaresi VEC‹H‹ XVI tayyaresini infla eden (Kad›köy-‹stanbul, 1933), G ‹lk Türk spor ve e¤itim tayyaresi VEC‹H‹ XV tayyaresini imal eden (Kad›köy-‹stanbul, 1933), G ‹lk Türk kad›n tayyare pilotu Bedriye Bac› (Gökmen)’y› ve 12 pilot yetifltiren (Kad›köy-‹stanbul, 1933), G Türk Kuflu’nun kuruluflu ile ilgili katk›larda bulunurken Türkiye’de ilk planör inflas›n› (US-4 ve PS-2) gerçeklefltiren (Ankara, 1935–1936), G Ankara-Eskiflehir aras›nda, iki tayyareye ba¤l› olarak 225 km’lik planör uçuflu yap›l›rken U-2 tayyaresini kullanan (G-9 planöründe Sabiha Gökçen vard›; Eskiflehir, 16 fiubat 1936), G Türkiye’de, planörle havada kalma rekorunun, Türk Kuflu uzman› Rus pilotu taraf›ndan, 14 Temmuz 1936 tarihinde, 3 saat 10 dakika ile k›r›lmas›ndan sonra havalanarak, G Kurtulufl Savafl›’nda, kumafltan tayyare kanatlar›n›n onar›m› için 800 m irtifada, 5 saat 45 dakika ile yeni rekoru k›ran jelâtin ile emayit yap›flt›r›c› imal eden, (Eskiflehir-‹nönü, 15 Temmuz 1936), G Kurtulufl Savafl›’n›n ilk keflif uçuflunu yapan G “Kanatl›lar Birli¤i”ni kuran ve kamu kaynakl› olmayan (Kula-Alaflehir, 15 A¤ustos 1920), “Kanatl›lar” havac›l›k dergisini 12 say› süreli ç›kartan G Kurtulufl Savafl›’n›n ilk hava zaferini kazanan (‹stanbul, 1948), (Alaflehir, 15 A¤ustos 1920), G Türkiye’nin ilk özel havayolu flirketi olarak yurt içi hatlarda 43 G Kurtulufl Savafl›’n›n son uçuflunda, ‹zmir Seydiköy yolcu ve kargo tafl›mac›l›¤› yapan, “Hürkufl Havayollar›, (flimdiki Gaziemir) havaalan›na tek bafl›na inen ve zapt eden HHY” flirketini kuran (‹stanbul, 1954-1960), (‹zmir, 14 Eylül 1922), G Türkiye’nin, toryum, uranyum, fosfat gibi toprakalt› G Kurtulufl Savafl› sonras›nda, her s›n›f muharipler aras›nda, radyoaktif servetlerini tayyare ile tespit eden (1961-1967), Mustafa Kemal’in teklifleriyle üç defa TBMM takdirnamesi G Havac›l›k mesle¤inde, 1916-1967 y›llar› aras›nda geçen verilen tek kifli olarak k›rm›z› fleritli ‹stiklal Madalyas› kazanan, 52 y›lda, 102 farkl› tipte hava arac›nda, 30 bin saat uçufl G Türk topra¤› üzerine (Caproni Breda, 11 yolcu) ilk yolcu seferi yaparak ömrünün yaklafl›k 3,5 y›l›n› uçuflta geçiren, düzenleyen (Edirne, Haziran 1923), G Sivil havac›l›¤a katk›lar›, Uluslararas› Sivil Havac›l›k Teflkilat› G ‹lk Türk tayyaresi VEC‹H‹ K-VI’n›n planlar›n› ve inflas›n› yapan (International Civil Aviation Organization / ICAO) taraf›ndan da (‹zmir, 1924 - ilk ve tek uçuflu 28 Ocak 1925), onaylanarak, 1994 y›l›nda, "ICAO 50’nci Y›l Ödülü" ile G Türkiye’de kurulan ilk sivil havac›l›k organizasyonu olan onurland›r›lan ve ödülü “Sivil Havac›l›k Günü” de kabul edilen Türk Tayyare Cemiyeti (T.Ta.C.)’nin kurucular› aras›ndaki 7 Aral›k’ta sunulan, ilk ve tek pilot olarak yer alan, G Son uçufl iznini, 70 yafl›nda alan, Tayyareci Vecihi Hürkufl...

www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 ANAL‹Z

Asker Vecihi Bey Haz›m Bey, Tayyareci Fehmi Bey ve Tayyareci Mazlum Bey ile Vecihi Bey, ‹stanbul’da, 6 Ocak 1896 beraber, 1919 y›l›nda, ulusal havac›l›¤› kurtarmak amac› ile tarihinde do¤mufl; Tophane Sanat havac›l›k teflkilat› nizamnamesinin haz›rlanmas›nda görev al- Okulunu bitirmifl ve sporcu ve tayyare m›fl; ancak Kurtulufl Savafl›’n›n bafllamas› nedeni ile bu ni- modelcisi genç olarak, 1912’de, Bal- zamnamenin hayata geçirilmesine devam edilememifltir. Bu kan Harbi’ne kat›lm›flt›r. nizamname, ileride kurulacak Türk Tayyare Cemiyeti Kendi ifadesi ile “Tayyareci Fethi Bey, (T.Ta.C.)’nin de temelini oluflturacakt›r; ancak Mondros Atefl- Sad›k ve Nuri Beylerin M›s›r seyahat- kes Anlaflmas›’n›n engelleyici hükümleri nedeni ile Posta Na- lerinde flahadetleri hadisesinin” etki- z›r› Refik Halit Bey (Karay)’in de deste¤i al›narak “hava posta si ile 1914 y›l›nda, “Tayyareci” olmaya nakliyat›” amac›na gizlenmifltir. karar veren Vecihi Bey, Yeflilyurt Tay- Kurtulufl Savafl›’n›n, ilk (15 A¤ustos 1920, Kula–Alaflehir) ve yare Makinist Mektebi’ni, küçük zabit son (14 Eylül 1922, ‹zmir Seydiköy) uçufllar›n› yapan Vecihi (astsubay) makinist olarak bitirdikten Bey’e; baflar›lar› nedeniyle TBMM taraf›ndan üç kez takdirna- sonra, makinist olarak gitti¤i Ba¤dat me ile k›rm›z› fleritli ‹stiklal Madalyas› verilmifltir. Cephesi’nde yaralan›p tedavi için ‹s- Kat›ld›¤› muharebeler s›ras›nda, d›fla ba¤›ml› malzemelerin tanbul’a gönderilmifltir. temini sorunlar›n› yaflayarak havac›l›¤› millilefltirme düflün- Osmanl› Ordusu’nda, 1915 y›l›nda bafllayan havac›l›k faaliyet- celerini gelifltiren Vecihi Bey, Kurtulufl Savafl› sonras›, ‹zmir lerinin yeniden teflkilatland›r›lmas› çal›flmalar› paralelinde, Seydiköy’de, gelecek nesil tayyarecilerini yetifltirmeye baflla- 1916’da, pilot olarak ilk uçuflunu yapan Vecihi Bey, ayn› y›l pi- m›flt›r. lot diplomas›n› da alm›flt›r. Motor ar›zas› nedeni ile Edirne’de terk edilen (9-11 kiflilik) bir 1917 y›l›nda, Kafkas Cephesi’ndeki 7’nci Tayyare Bölü¤üne yolcu uça¤›n› uçufla haz›rlamas› hizmeti karfl›l›¤›, bu uça¤a atanarak burada düflman uça¤› düflüren ilk pilotumuz olan ad›n›n verilmesi, 1919’dan beri uçak projeleri ile u¤raflan Vecihi Bey’in, sonras›nda görev ald›¤›, Yeflilköy’deki 9’uncu Vecihi Bey’de uçak imali düflüncesini yeniden canland›rm›fl- Harp Tayyare Bölü¤ü’nde bafllatt›¤› bir av uça¤› projesi, t›r. Vecihi Bey, ‹zmir Seydiköy’de, ganimet olarak Yunanl›lar- 30 Ekim 1918 günü imzalanan Mondros Ateflkes Anlaflma- dan ele geçen motor ve malzemelerden de yararlanarak s›’n›n engelleyici hükümleri nedeni ile yar›m kalm›flt›r. VEC‹H‹ K-VI tayyaresi tasar›m ve inflas›na bafllar. Vecihi Bey, Türkiye Münakalat› Havaiye Cemiyeti (Türk Hava Vecihi Bey taraf›ndan, “ilk Türk tipi tayyare” olarak adland›r›- Ulaflt›rma Derne¤i)’nde, Tayyareci Faz›l Bey, Tayyareci fiakir lan VEC‹H‹ K-VI için; I Nakil ve montaj kolayl›¤› (en az zaman ve el ifli) sa¤lamak, bir mali kayna¤›n, bütçeden al›narak askeri havac›l›¤a tahsis I Keflif tayyaresi olmas›na ra¤men, h›z›n› 200 km/sa edilmesinin olanaks›z görülmesi nedeni ile bir özel kurumun, üzerine ç›karmak ve t›rmanma kabiliyetini kaybetmemek, havac›l›¤› bütün millete kucaklatmas›, milletin cömertli¤inden I Savunma silahlar›n›n kolayl›kla kullan›labilmesi için ve vatanseverli¤inden de yararlanarak, bu mali kayna¤›n oluflu- görüfl vasf›n› yükseltmek ve manevra kabiliyetini muna milletin katk›s›n›n sa¤lanmas› planlanm›flt›r. temin etmek, Yurda dönüflünü takiben, tasarlayarak inflas›na bafllad›¤› tasar›m kriterleri belirlenmifl ve bu amaçla Benz marka, VEC‹H‹ K-VI tayyaresini Halkap›nar’daki deniz havac›l›¤› oku- 6 silindirli ve su so¤utmal› motor güç grubu olarak seçilmifltir. lunda tamamlayarak “uçabilirlik” onay› için müracaat›n› yapan Ulusal havac›l›¤›n gelifltirilmesi için, Avrupa havac›l›¤›n› ince- Vecihi Bey’e, yeterli teknik personel bulunamad›¤› için geciken lemek üzere Kuva-y› Havaiye Müfettifl-i Umumisi Erkan-› heyetin fen memuru taraf›ndan, “…uça¤›na güveniyorsan atla Harp Miralay Muzaffer Bey (Ergüder) baflkanl›¤›ndaki heyette ve uç!” cevab› verilir. Bunun üzerine, Vecihi Bey, kendi inisiya- görev alan Vecihi Bey, tifi ile 28 Ocak 1925 günü, 15 dakika süren ilk tecrübe uçuflunu I 28 Aral›k 1923 günü bafllayan Fransa ziyaretinde; tamamlam›flt›r. VEC‹H‹ K-VI tayyaresinin bu ilk tecrübe uçuflu, C.A.M.S., Farman, Bleriot, Potez, Breguet, De Veüvatin ayn› zamanda son uçuflu olmufl ve sertifiye edilmemifltir. ve Hanriot tayyare fabrikalar›n›; Renault, Loren, Gnomm Kuva-y› Havaiye Müfettiflli¤i taraf›ndan aksi yönde verilen em- et Rohn, Hispano-Süviza, Farman ve Breguet motor re ra¤men tecrübe uçuflu yapan Vecihi Bey’e, hapis ve para fabrikalar›n›; havac›l›k okullar›n›, cezas› verilir. Bu sonuç, Vecihi Bey’in, Kuva-y› Havaiye Müfet- I 1 fiubat 1924 günü bafllayan ‹talya ziyaretinde; Savoya, tiflli¤i’ndeki görevinden istifa etmesine neden olur ve sivil ha- Balila, Ansaido, Hat tayyare fabrikalar›n›; ‹zotta-Fraskini vac›l›k yolculu¤unu bafllat›r... motor fabrikas›n›; havac›l›k okullar›n›, I 19 fiubat 1924 günü bafllayan Almanya ziyaretinde; Teknokrat ve Bürokrat Vecihi Bey Junkers ve Rohrbach tayyare fabrikalar›n›, Türk milletinin cömertli¤inden ve vatanseverli¤inden yararla- I 26 Mart 1924 günü bafllayan ‹ngiltere ziyaretinde; narak oluflturulacak bir mali kaynakla Türk havac›l›¤›na per- Havilland tayyare fabrikas›n›; Napier & Son, Rolls-Royce, sonel ve malzeme deste¤ini sa¤lamak, askeri havac›l›¤a bir Siddeley-Deasy motor fabrikalar›n›; havac›l›k kaynak olacak Türk sivil havac›l›¤›n› oluflturma teklifi kabul (makinist mektebi, pilot mektebi, ras›t mektebi, edilen Bolu Mebusu Cevat Abbas Bey (Gürer) taraf›ndan belir- hava akademisi) okullar›n›, lenen kurucular›n kat›ld›¤› kongre ile 16 fiubat 1925 günü, incelemifl, bu tesislerde üretilen tayyareler ile tecrübe uçufllar› T.Ta.C. kurulmufltur. yapm›flt›r. Ziyaret edilen fabrikalar›n, yap›lacak ortakl›kla Türki- Vecihi Bey, Ankara’ya gelerek, T.Ta.C. Fen fiubesi’ni organize ye’de tayyare fabrikas› kurmak fikrinde olduklar› tespit edilmifl- etmek görevine bafllam›flt›r. tir. Yap›lan inceleme ziyaretlerinin sonucunda, heyet baflkan› T.Ta.C. kadrosu oluflturulurken, bir yandan da öncelikli proje- taraf›ndan düzenlenen ve hedef al›nm›fl seviyede ulusal havac›- leri belirleyerek hayata geçirmek üzere, model al›nabilecek l›¤a ulaflmak için, iki y›l içinde kesintisiz 25 milyon lira harcan- uçufl okullar›n› ve teknik okullar› inceleyip, ayn› zamanda dö- mas› gerekti¤ini belirten hava savunma program›, 1924 y›l› Ha- nüflte hemen kurulacak olan uçufl okuluna uçak almak amac› ziran ay› içinde, devlet makamlar›na sunulmufltur. Bu seviyede ile bir Avrupa ziyareti planlanm›flt›r.

45

VEC‹H‹ K-VI Tayyaresi

www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 ANAL‹Z

Tayyareci Vecihi Bey Junkers A 20 Uçufllar›nda - 1926

T.Ta.C Baflkan› Cevat Abbas Bey (Gürer) baflkanl›¤›ndaki 4 Liras›’n›n da T.Ta.C. tasarrufundan karfl›lanarak büyük ço- kiflilik T.Ta.C. heyetinin, 5 Temmuz-2 Eylül 1925 tarihleri ¤unlu¤u devlete ait olacak flekilde; 40 y›l süre için geçerli ve aras›nda gerçeklefltirdi¤i Avrupa inceleme gezisine Vecihi y›lda 250 tayyare üretim kapasitesi ile kurulmas› sonras›, Ve- Bey de kat›lm›fl, bu ziyaretler s›ras›nda yap›lan anlaflmalar- cihi Bey de TOMTAfi teknik eleman› olarak Junkers Flugze- la yedek malzemelerle birlikte, 17 uçakl›k bir al›m yap›lm›fl- ugwerke GmbH flirketinin Almanya’daki üretim hatlar›nda bir t›r. Cevat Abbas Bey’in Baflkanl›¤›nda, 13 A¤ustos 1925 gü- süre çal›flm›flt›r. nü yap›lan T.Ta.C. Yönetim Kurulu toplant›s›nda, “T.Ta.C., T.Ta.C. Merkez ‹dare Kurulu Heyeti’nin, 28 Eylül 1925 günü toplanan bütün ba¤›fllar›, Erkan› Harbiye-i Umumiye Riya- verdi¤i toplu istifadan sonra, T.Ta.C. Kongresi, 19 Ekim 1925 seti Celilesi (Genelkurmay Baflkanl›¤›) taraf›ndan tespit edi- günü toplanarak idare kurulunun seçilmesine ve T.Ta.C.nin lecek program dahilinde sarf edilmek üzere emre haz›r bu- eski tasar› ve projelerinin durdurulmas›na; çal›flma fleklinin lunduracakt›r. Müdafaai Milliye Vekaleti (Milli Savunma Ba- de¤ifltirilerek yaln›z gelir kaynaklar›n› iflletmesine; elinde bu- kanl›¤›) taraf›ndan bu hususta bildirilecek isteklerin dahi lunan tayyare, vas›ta ve elemanlar›n› Kuva-y› Havaiye Müfet- Erkan› Harbiye-i Umumiye Riyaseti Celilesi’nin onay›na uy- tifl-i Umumisi emrine vermesine ve nizamnamesinin birinci gun olmas› laz›md›r.” karar› verilmifltir. Bu karara göre; maddesinde yaz›l› flartlar gere¤ince yap›lmas› ön planda bulu- T.Ta.C.nin milletten toplayaca¤› paray›, Erkan› Harbiye-i nan havac›l›k iflleriyle ilgili hiçbir giriflimde bulunmamas›na Umumiye Riyaseti Celilesi’nin gösterece¤i flekilde, Kuva-y› karar verilmifltir. Havaiye Müfettifl-i Umumisi ihtiyac›na sarf etmesi kararlafl- Akabinde, kurulan TOMTAfi kapsam›nda, Kayseri’deki “Tayya- t›r›lm›flt›r. re Fabrikas›”n›n 6 Ekim 1926 günü ve Eskiflehir’deki “Tayyare Almanya’n›n, Birinci Dünya Savafl› sonras›nda imzalad›¤› Tamirhanesi”nin de ayn› y›l içinde aç›lmas› sa¤lanm›flt›r. Versailles Anlaflmas›’yla havac›l›k faaliyetleri k›s›tlan›nca, Al- Vecihi Bey de TOMTAfi’›n Eskiflehir “Tayyare Tamirhanesi”nde manlar, mevcut birikimlerini baflka ülkelerde de¤erlendir- bir süre tamir teknisyeni olarak çal›flm›fl ve Junkers G.24 (3 mo- mek amac›yla ortak tesis kurma gayretine girerek bu kap- torlu, 14 kiflilik) ve Junkers F.13 (tek motorlu, 6 kiflilik) yolcu tay- samda Danimarka, ABD ve Sovyetler Birli¤i’nde tayyare infla- yareleriyle, Türkiye’deki ilk havayolu uçufllar› olarak, 1927 y›l›n- 46 s›na yönelik flirketler kurmufltur. Bu kapsamda, Prof. Hugo da bafllayan Ankara - Kayseri aras› ulafl›m uçufllar›n› yapm›flt›r. Junkers’in sahibi oldu¤u, Junkers Luftverkehr GmbH havayo- TOMTAfi’›n yüksek maliyet ve iflgücünden kaynakl› s›k›nt›lar› lu flirketinin, Junkers uçaklar› ile ‹stanbul-Ankara aras›nda yan›nda Junkers Flugzeugwerke GmbH flirketinin anlaflma seferlerine bafllad›¤› Türkiye’de, sivil havac›l›k faaliyeti yan› yükümlülükleri getirmemesi neden gösterilerek 28 Haziran s›ra Junkers Flugzeugwerke GmbH flirketi de bilgi birikimini 1928 günü la¤vedilen flirketteki Junkers Flugzeugwerke Türkiye’ye aktararak tayyare imalat›na girmek istemifltir. Bu GmbH hisseleri, T.Ta.C.ye devredilmifl, Vecihi Bey de T.Ta.C. talebin uygun de¤erlendirilmesi üzerine, 15 A¤ustos 1925 ta- Fen fiubesindeki görevine geri dönmüfltür. rihinde, “Hükümetle müfltereken bir Türk Anonim fiirketi te- sisi ve Müdafaa-i Milliye Vekâleti’nin belirleyece¤i yerde tay- Mucit Üretici Vecihi Bey yare ve tayyare motoru fabrikas› infla etmek üzere, Junkers Vecihi Bey, 1930 y›l›nda, ‹stanbul, Kad›köy’de (Kad›köy çarfl›s›nda Flugzeugwerke GmbH flirketi ile bir anlaflma yap›lmas›” konu- Osmana¤a Cami karfl›s›ndaki sokak) bir keresteci dükkân›n›n üst sunda, 2347 say›l› Bakanlar Kurulu Kararnamesi ç›kar›lm›flt›r. kat›n› ve sundurmas›n› kiralayarak, 3 ay içinde ilk Türk sivil -ken- Bu kapsamda, 7 Eylül 1925 günü yap›lan anlaflma ile Tayyare disinin ikinci- tayyaresi olan VEC‹H‹ XIV tayyaresini infla etmifl; bu Otomobil ve Motor Türk Anonim fiirketi (TOMTAfi)’nin, tek motorlu ve iki kiflilik tayyarenin ilk uçuflunu, 27 Eylül 1930 gü- 3.360.000 Türk Liras› olan flirket sermayesinin, 125.000 Türk nü, ‹stanbul Fikirtepe’de, halk ve bas›n huzurunda yapm›flt›r.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com VEC‹H‹ XIV

Toplam 850 kg a¤›rl›¤›nda, 8,80 m (çift) kanat aç›kl›kl›, 7,20 m E¤itmen Vecihi Bey boyunda, tek (9 silindirli ve 110 HP) motorlu, azami sürati T.Ta.C. için yap›lan uçufl gezileri s›ras›nda, gençlikte oluflan 155 km/sa ve seyahat sürati 140 km/sa olan ve 65 m kalk›fl ve uçufl sevgisinin, 1919 y›l›nda Türkiye Münakalat› Havaiye Ce- 50 m inifl mesafesine sahip bir tayyare olan VEC‹H‹ XIV ile ilk miyeti’nde haz›rlad›klar› havac›l›k teflkilat› nizamnamesi ama- uçuflundan sonra, Yeflilköy ve ard›ndan Ankara’ya uçan Vecihi c› ile birlefltirilebilmesi ile “Türk gençli¤ini havac›l›¤a al›flt›r- Bey, baflbakan ve bakanlara sundu¤u tayyaresi için tebrik edil- mak, tayyareci kuflaklar yetifltirerek Türkiye Cumhuriyeti ha- mifltir. va ordusunun yedek gücünü oluflturmak” amac› ile bir okul Vecihi Bey, VEC‹H‹ XIV tayyaresine uçabilirlik sertifikas› veril- açmak olanakl›d›r... Vecihi Bey, Kalam›fl’ta (Derea¤z›) bir atöl- mesi için ‹ktisat Vekâleti’ne yapt›¤› müracaata; ye/hangar/uçufl alan› ve Fikirtepesi’nde uçufl alan› ile ilk Türk “VEC‹H‹ XIV tipi tayyare, her ne kadar tecrübe uçufllar›nda sivil havac›l›k okulu olan “Vecihi Sivil Tayyare Mektebi” ve takiben ‹stanbul’dan kalkarak Ankara’ya kadar hava (V.S.T.M.)’ni, 21 Nisan 1932 günü açm›flt›r. yoluyla yapt›¤› uçufllarla uçufl kabiliyetinin yerinde oldu¤u anlafl›lm›fl ise de tayyarenin aerodinamik vas›flar›n› tespit V.S.T.M.de Vecihi Bey’in Dersi - 1933 edecek elimizde hiç bir vas›ta bulunmad›¤›ndan, fennen muayenesine imkân görülmemifl ve bu suretle icap eden seyrüsefer vesikas› verilememifltir. ‹mza, Millî Müdafaa Vekâleti Hava Umuru Umum Müfettifli Y. Miralay Macid” cevab›n› al›nca, yapt›¤› giriflimler sonucunda, istenen belgenin al›nmas› amac›yla tayyarenin, Çekoslovakya’ya gönderilmesi iznini alm›flt›r. Sökülerek demiryollar›ndan kiralanan vagonla Çekoslovak- ya’ya tafl›nan VEC‹H‹ XIV tayyaresine ait rapor ve projeler Çek diline çevrilmifl; malzemeleri ve her türlü teknik kontrolü ya- 47 p›ld›ktan sonra, tayyare yeniden monte edilerek uçufl baflar› ile gerçeklefltirilmifltir. Çekoslovak yetkililerin, 23 Nisan 1931 günü, “Yaflas›n Türk Tayyarecili¤i” yaz›l› bir pankart›n da bu- lundu¤u törenle, “spor ve e¤itim tayyaresi” olarak uçabilirlik sertifikas›n› verdikleri VEC‹H‹ XIV tayyaresi ile Vecihi Bey, 5 May›s 1931 günü, uçarak Türkiye’ye dönmüfltür. Vecihi Bey, VEC‹H‹ XIV tayyaresinin, Ankara-Erzurum ile An- kara-‹stanbul aras›nda posta tafl›mac›l›¤›nda kullan›lmas› ko- Vecihi Sivil Tayyare Mektebi, 27 Eylül 1932 günü, 2 k›z (Bedri- nusunu de¤erlendirirken, 1931 y›l›nda içinde, T.Ta.C. yarar›na ye ve Eribe Han›mlar) ve 10 erkek (Sait, Tevfik, Muammer, Ab- iki büyük Türkiye turu yapm›flt›r. T.Ta.C. taraf›ndan, 3 Kas›m durrahman, Salih, Osman, R›za, Hikmet, Hüseyin, Kenan Bey- 1931 günü gönderilen bir telgrafla Vecihi Bey’in büyük yard›m- ler) ö¤renci ile e¤itim ve ö¤retime bafllam›flt›r. Okulda, teorik c›s› makinist Hamit’in ifline son verildi¤i ve VEC‹H‹ XIV uça¤›- ve uygulamal› e¤itimlerle 3 ayda ve 150 TL karfl›l›¤›nda planör n›n uçufltan men edildi¤i bildirilince, Vecihi Bey, T.Ta.C.den pilotlu¤u ile 6 ayda ve 850 TL karfl›l›¤›nda, motorlu uçak pilot- tekrar ayr›lm›flt›r. lu¤u ö¤retilmifltir. www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 ANAL‹Z

Kanatl›lar Dergisi No:1 Kapa¤›

Bu tesislerde, ilk Türk sivil tayyaresi VEC‹H‹ XIV yan›nda (tek sa- t›hl›) ilk Türk e¤itim ve spor tayyaresi VEC‹H‹ XV, VEC‹H‹ SK-X (160 beygirlik Mercedes uçak motorlu) su k›za¤›n› üreten Ve- cihi Bey, Nuri (Demira¤) Bey’in 5000 lira maddi sponsorlu¤u ile üzerine "Nuri Bey" ad›n› da yazd›¤›, VEC‹H‹ XVI isimli, Tür- kiye’nin ilk kapal›/kabin tayyaresini de 1933 y›l›nda infla etmifl ve tecrübe uçuflunu 6 Ekim 1933 günü yapm›flt›r. Vecihi Bey, 1934 y›l›nda, Türk kurtulufl mücadelesinin gurur günü olan 30 A¤ustos Zafer ve Tayyare Bayram›’nda, bi’ndeki ö¤rencilerinden üçü (Sait Bayav, Tevfik Artan ve I 2 adet VEC‹H‹ XIV, Muammer Öniz), Rusya’ya havac›l›k e¤itimine ve kendisi de I 2 adet VEC‹H‹ XV, 1937 y›l›nda, mühendislik e¤itimi için Almanya’ya Wiemar I 1 adet VEC‹H‹ XVI, Mühendislik Mektebine gönderilir. Vecihi Bey, bu s›rada, son tayyareleri ile ‹stanbul’da uçufl yap- tayyaresi, üstten kanatl› VEC‹H‹ XVII’nin inflas›n› da 1938 y›l›n- m›flt›r. da bitirmifltir… ‹lk Türk kad›n pilotu Bedriye (Bac›) Vecihi Hürkufl’un, 27 fiubat 1939 tarihinde, Tayyare Makine Gökmen’i yetifltiren Vecihi Sivil Tay- Mühendisi diplomas› alarak yurda dönüflünde de¤iflen THK yare Mektebi, yetifltirdi¤i ö¤rencile- yönetimi, kendisini Van’a tayin edince, Vecihi Hürkufl, THK’dan rin diplomalar›na denklik verdire- bir kez daha istifa etmifl, “Tayyare Mühendisli¤i” ruhsatname- memifl; Tekel ‹daresi ve ‹fl Bankas› sini de ancak Dan›fltay karar› ile alabilmifltir. gibi kurumlardan ald›¤› reklamlara Bac› Bedriye ve baz› kurulufllar›n yard›mlar›na Yay›nc› Vecihi Bey ra¤men, çekti¤i maddi sorunlar nedeni ile kapat›lm›flt›r. Bu istifadan sonra, aktif havac›l›kla aras› bir süre aç›lan Veci- Vecihi Bey, 1934 y›l›nda ç›kar›lan "Soyad› Kanunu"ndan sonra hi Hürkufl, ald›¤› "Türkufl" soyad›na 1949 y›l›nda yapt›rd›¤› tashih ile I 1942 y›l›nda, “Vecihi Hava’da” kitab›n› yay›nlam›fl, “Hürkufl” soyad›n› alm›flt›r. I 1947 y›l›nda da; G Önce üniversite ö¤rencileri ço¤unluklu Mühendis Vecihi Bey “Kanatl›lar Birli¤i”ni kurmufl, T.Ta.C.nin, 1935 y›l›nda, Türk Hava Kurumu (THK) ad›n› alarak G Sadece 12 say› ç›kar›labilen, “Kanatl›lar” girdi¤i yeni yap›lanma kapsam›nda, sportif havac›l›k faaliyetle- dergisini yay›nlamaya bafllam›flt›r. ri için oluflturulan Türk Kuflu’na, “Bafl Ö¤retmen” unvan› ile I Son yay›n› ise 1966 y›l›nda yay›nlanan “Havac›l›¤›m›z” davet edilen Vecihi Hürkufl’un, Vecihi Sivil Tayyare Mekte- adl› kitapç›k olmufltur.

48

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

ANAL‹Z

Giriflimci Vecihi Bey Takip eden geliflmeler, Vecihi Hürkufl’un, Birinci Dünya Sava- fl› sonras›nda ifade etti¤i; “insan uçuculu¤u ilim halinde anla- y›p vazife halinde benimsedikten sonra, bir daha b›rakam›yor” belirlemesini bir kez daha hakl› ç›karacak; aktif havac›l›k ya- flam› yeniden bafllayacakt›r. Vecihi Hürkufl, VEC‹H‹ K-VI, VEC‹H‹ XIV, VEC‹H‹ XV, VEC‹H‹ XVI ve VEC‹H‹ XVII uçaklar›n›n inflas› ve Vecihi Sivil Tayyare Mek- tebi’nde giriflim alan›nda elde etti¤i deneyimle, 1951 y›l›nda da befl arkadafl› ile havadan zirai ilaçlama için “Türk Kanad›” ad- l› flirketi kurmufl; ancak ortaklar aras› anlaflmazl›k nedeni ile flirketten ayr›lm›flt›r. 1952’de, ‹ngiltere’ye giderek Paro mamas›n›n reklam›n› yap- mak için Proctor V tipi dört kiflilik hafif turist tipi tayyare alan Vecihi Hürkufl, bu tayyare ile baz› flirket ve bankalar›n rekla- I Amerika’da milyonlarca insan, havac›l›k tarihinin m›n› yapm›flt›r. bu önemli gününde, Apollo 11 için bir araya gelirken; Yeflilköy Hava Liman› sa- ayn› gün düzenlenen törende, iki elin parma¤›n› geçmeyen lonlar›nda, Türk Havac›lar insan taraf›ndan topra¤a verilen, Bayram› ad›yla 6 A¤ustos Vecihi Hürkufl, mesleki kariyeri ve hiçbir uça¤›na “Türk lisan- 1954 günü yap›lan törenle s›” alamasa da deneyimleri ile günümüz havac›l›k faaliyetleri- k›rk›nc› hizmet y›l› kutlanan ne ›fl›k tutacak pek çok iz ve etki potansiyeline sahiptir. Vecihi Hürkufl, 29 Kas›m 1954 tarihinde ise Ziraat Bankas› Ard›nda; kredisi ile Devlet Hava Yollar› Umum Müdürlü¤ü’nden (flimdi- “Gezdi¤im yabanc› ülkelerde, nas›l havac›l›¤a ki ad› ile THY) seferden kald›r›lan 8 adet uça¤› alarak “Hürkufl bafllad›klar›n›, nas›l atölyeler yapt›klar›n› çok iyi biliyordum. Havayollar›”n› kurmufltur. Hürkufl Havayollar›’n›n temel ama- Her fleyden önce, milli inanç ve teflvik, bu yoldaki baflar›n›n c›; sefer yap›lmayan yerlere seferler koymak ve izin al›namaz tek çaresiydi. Ben de muvaffak olmak için buna muhtaçt›m. ise gazete tafl›makt›r. Yaflanan -baz›lar›nda sabotaj ihtimalin- Elimizden al›namayacak tek özgürlük; tavr›m›z› den de bahsedilen- kazalar sonucu, Hürkufl Havayollar›’n›n seçme özgürlü¤üdür. uçaklar› 1960 y›l›nda uçufltan men edilmifltir ve faaliyeti dur- Benim özgürlü¤üm, milli ba¤›ms›zl›¤a giden tek yolun, durulmufltur. milli üretimden geçti¤ine olan inanc›ma ömrümü Vecihi Hürkufl, havayolu girifliminden kalan son uça¤›, vakfetmekti. Çünkü baflkalar›n›n kanatlar›yla uçmaya TC-ERK ile 1961–1966 y›llar› aras›nda Maden Tetkik Arama çal›flanlar “HürKufl” olamazlar.” (MTA) Kurumu emrine girerek Güneydo¤u Anadolu’da, radyo- söylemini yadigar b›rakan Vecihi Hürkufl’un soyad›n›n, Türki- aktif (toryum, uranyum ve fosfat gibi) madenlerin aranmas› ye’de, ilk kez insanl› bir askeri uça¤›n, EASA taraf›ndan ulus- çal›flmalar›n› yapm›flt›r. lararas› sivil sertifikasyonu tamamlanm›fl flekilde gelifltiril- mesi ve kendi uça¤›n› tasarlayarak üreten ülkeler aras›nda Düflündüren Son… yer almak amac› ile Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› (SSM) ile Havac›l›kta makinistlik, pilotluk (savafl/akrobasi/test/ticari), bak›m- TAI, Türk Havac›l›k ve Uzay Sanayii A.fi. (TUSAfi) aras›nda, söz- c›l›k, mucitlik, mühendislik, e¤itmenlik, teknokratl›k, bürokratl›k ve leflmesi, 15 Mart 2006 tarihinde imzalanan “Türk Bafllang›ç ve giriflimcili¤i kapsayan imrenilecek mesleki kariyerine ra¤men; Temel E¤itim Uça¤› Gelifltirme” projesi ürünü uça¤a verilme- I Borçlar› nedeni ile Kurtulufl Savafl›’nda gösterdi¤i si çok anlaml› olmufltur; ama… kahramanl›klardan dolay› ba¤lanan maafl› haczedilen, Vecihi Hürkufl, ruhun flad olsun; tüm de¤erli arkadafllar›n ve I An›lar›n› yazarken Ankara’da beyin kanamas› geçiren, ö¤rencilerinle beraber ›fl›klar içinde uyuyun. I Kennedy Uzay Merkezi’nde, Neil A. Armstrong, Havac›l›k ekosistemimizin; alt yap›s›, ilke ve standartlar› ve Michael Collins, Edwin Aldrin’den oluflan Apollo 11 ekibi, yöntemleri ile gökyüzü kadar berrak, ahenkli ve düzenli, bü- Saturn V roketi ile aya ayak basmak üzere dünyadan tünleflik bir yap› içinde yeniden düzenlenecek askeri ve sivil 50 ayr›ld›¤› 16 Temmuz 1969 günü, Gülhane Askerî T›p havac›l›k endüstrimizin, her bireyinin, birer “HürKufl” oldu¤u Akademisi Hastanesi’nde ebediyete göç eden, günleri yaflayabilmeyi umut ederek… KAYNAKÇA 1. “Hürkufl Olmak” Filmi; Kurgu/Senaryo: Gülnaz KARAOSMANO⁄LU & OST‹M Vakf›; 8. M.G. GÜRER; “Vecihi Hürkufl “Göklerin Korkusuz Adam›””; Tayyareci Vecihi Hürkufl Yap›m: OMEDYA. Müzesi Derne¤i Yay›n›, ‹stanbul, 2008. 2. ODTÜ Sanal Havac›l›k Müzesi, http://www.saham.metu.edu.tr. 9. S. AKIN; “Ay H›rs›z›”; ‹fl Bankas› Yay›nlar›; ‹stanbul; Ekim 2009. 3. B. ALBAYRAK, ‹. AYDINCAK, ‹.E. D‹ZEMEN, Y. GÜRSES, A. B. HASER; ""Tayyare"den 10. Sönmeyen Umut: Türk Havac›l›k Sanayi 1. Bölüm ve 2. Bölüm. "Uçak"a: Bir Montaj Öyküsü"; Mühendis ve Makina Dergisi, Aral›k 2000 Say›s›. 11. T. Z. AKALIN, N. BIYIKO⁄LU; “Türk Savunma Sanayii Tarihi”; MilSoft Yay›n›, Ankara, 2008. 4. B. GÜRER (Tayyareci Vecihi Hürkufl Müzesi Derne¤i Yönetim Kurulu Baflkan›) 12. The Early Birds of Aviation, Inc.; “An Organization Of Pioneers Who Flew Solo ile yap›lan görüflmeler. Before December 17, 1916”. 5. C. EREL; “Türkiye’de Endüstri Gelifliminde ‹z B›rakanlar”; ‹stanbul, 2009. 13. V. HÜRKUfi; "Havada 1915-1925"; Tayyareci Vecihi Hürkufl Müzesi Derne¤i Yay›n›, 6. H.N. BIYIKO⁄LU; "Türk Hava Kurumu Tesisleri" ‹stanbul, 2008. 7. M. Ç. ÖZDEM‹R; “H. Nadir B›y›ko¤lu ile “Türk Savunma Sanayi Tarihi Üzerine Söylefli”; 14. Z. ORBAY; “Türkiye’de Havac›l›k ve Uçak Yap›m›”; Türk Bilim tarihi Kurumu Yay›n›, Türk Yurdu Dergisi, Say› 249, ‹stanbul, May›s 2008. ‹stanbul, 2009.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

ÖZEL HABER ‹mzalar Teknoloji Kazan›m› ve ‹fl Birli¤i ‹çin At›ld›

eknoloji kazan›m pro- Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› (SSM) taraf›ndan, sanayi ile jelerinden 2 tanesi, TSismik Araflt›rma Ge- üniversite, KOB‹ ve araflt›rma enstitülerinin ortak çal›flma misi Tedarik Sözleflmesi kültürü oluflturmalar› ve ülkenin teknolojik birikiminin kapsam›nda imzaland›. Bunlar, ‹stanbul Denizcilik artt›r›lmas› amaçlar›yla bir teknoloji yönetimi arac› olarak ve Gemi ‹nfla San. ve Tic. A.fi. (‹stanbul Tersanesi) ile kullan›lan teknoloji kazan›m projelerinin üç tanesinin Bahçeflehir Üniversitesi imza töreni, 4 Ekim’de gerçeklefltirildi. aras›nda imzalanan; "Deni- K. Burak CODUR / [email protected] zalt› Gemisi-Helikopter Ara- s›nda Güvenli Optik Haber- ‹stanbul Teknik Üniversitesi ça¤r› dokümanlar›na tekno- du¤u teknoloji taban›n›n leflme Sistemi Gelifltirilmesi (‹TÜ) aras›nda imzalanan; loji kazan›m yükümlülü¤ü oluflturulmas›na yönelik bu ve Üretimi Projesi" ve ‹stan- “Türk Savafl Gemilerinin bölümünü eklediklerini; te- projelerin ç›kt›lar›n›n kulla- bul Tersanesi ile METEKSAN Hidro-Akustik Özelliklerinin darik projesinin bütçesinin n›lmas› ve gelifltirilmesi hu- Savunma Sanayii A.fi. ‹yilefltirilmesi ‹çin Kavitas- belirli bir oran›nda bütçe susunun da SSM taraf›ndan (METEKSAN Savunma) ara- yon Tüneli ve Manevra De- ayr›larak, teknoloji kazan›m takip edilerek gerekli yön- s›nda imzalanan; “Say›sal ney Sistemi Projesi” oldu. projeleri gerçeklefltirilme- lendirme faaliyetlerinin ya- Su Alt› Akustik Modem Ge- Törende, kürsüye ilk olarak, sini zorunlu k›ld›klar›n› an- p›ld›¤›n› söyledi. Önel, söz- lifltirilmesi Faz-1 Proje- SSM Ar-Ge ve Teknoloji Yö- latt›. Önel, bu projelerin, lerinin sonunda, törende si"ydi. Üçüncü proje ise Am- netimi Dairesi uzmanlar›n- SSM Ar-Ge ve Teknoloji Yö- imzalanacak olan sözlefl-

US Navy photo by Mass Communication Specialist 3rd Class Jimmy C. Pan fibi Gemi (LST) Projesi Söz- dan, Tutku Önel geldi. Tek- netimi Dairesi ile SSM’nin melerin, hedeflerinin ger-

© leflmesi kapsam›nda, Ana- noloji kazan›m projeleri ile proje daireleri koordinasyo- çekleflti¤inin güzel bir ör- dolu Deniz ‹nflaat K›zaklar› ilgili bilgilendirme yapan nunda belirlendi¤ini; teda- ne¤ini oluflturdu¤unu vur- San. ve Tic. A.fi. (AD‹K) ile Önel, 2011 y›l›nda, teklife rik projelerinin ihtiyaç duy- gulad›. Bahçeflehir Üniversitesi'nin gerçeklefltirece¤i proje ile helikopterler ve denizalt›lar aras›nda güvenli, optik haberleflmenin temelleri at›lacak.

52

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com MSI Dergisi ©

LST Projesi (LST)’nin, ilk gemi 44 ay, ikin- malar› s›ras›nda kavitasyon ç›ndaki ak›mda pervane de- Bafllamadan ci gemi ise 53 ayda tamamla- tüneli ihtiyac›n› hissettikleri- neyleri ile kavitasyon deney- Teknoloji Kazan›m nacak flekilde infla edilece¤i- ni ve bu kapsamda, ‹TÜ ile lerinden olufluyor. Ar-Ge fa- Projesi Bafll›yor ni anlatan Celbifl, projede imzalayacaklar› projenin aliyetleri kapsam›nda ortaya Törende ikinci sözü, LST pro- yerli katk› oran›n›n ise yüzde SSM taraf›ndan seçildi¤ini ç›kan ihtiyaçlar›ndan bafll›- jesi kapsam›nda bafllat›lacak 70’e ulaflmas›n› öngördükle- söyledi. calar›; su alt› gürültü çal›fl- ve su üstü harp gemileri ve rini belirtti. Celbifl’ten hemen sonra söz malar›, pervane ve h›zl› ci- denizalt›lar›n hesaplamal› ve Bir di¤er projeleri olan Sü- alan, ‹TÜ’den Yrd. Doç. Dr. simlerde karfl›lafl›lan kavi- deneysel destekli hidro- ratli Amfibi Gemi Projesi’nde Oral Ünal ise “Türk Savafl tasyonun araflt›r›lmas›, he- akustik optimizasyonunun ‹TÜ ile yapt›klar› çal›flmalar› Gemilerinin Hidro-Akustik saplama ile çal›flan araflt›r- sa¤lanmas› amac›yla “Kavi- da özetleyen Celbifl; direnç Özelliklerinin ‹yilefltirilmesi mac›lar›n ihtiyaç duydu¤u tasyon Tüneli” ile su alt› ve ve sevk bilgileri, gemi ma- ‹çin Kavitasyon Tüneli ve Ma- do¤rulama ve ak›fl görüntü- su üstü deniz platformlar›n›n nevra ve hesap analizleri, de- nevra Deney Sistemi Projesi” leme olarak s›ralan›yor. manevra performans özel- nizcilik hesaplar›, gemi mo- hakk›nda teknik bilgileri ak- Ünal, bu noktada, bugüne liklerini belirlemeye yönelik del deneyi sonuçlar›, yorul- tard›. Projeye konu olan kavi- kadar yapt›klar› çal›flmalar- “Manevra Deney Sistemi”nin ma analizleri ile gürültü ve tasyon tünelinin, ticari sek- da, hep yurt d›fl›ndaki labora- tasar›m ve kurulumunu içe- titreflim analiz ve ölçümleri tör, Ar-Ge faaliyetleri ve sa- tuvarlar› kullanmak zorunda ren proje ile ilgili olarak AD‹K konular›nda ortak çal›flmalar vunma sektöründe kullan›- olduklar›n› da vurgulad›. Sa- Silah Komuta Kontrol Direk- yürüttüklerini anlatt›. m›n›n oldu¤unu belirten vunma sanayisinde ise per- törü Deniz Celbifl ald›. LST LST sözleflmesi gere¤i, söz- Ünal, bunlar› dinleyicilere vane kavistasyon deneyleri, projesi sözleflmesinin 16 Ha- leflme bedelinin yüzde 2’lik aktard›. Ünal’›n verdi¤i bilgi- torpido ve denizalt›larla ilgili ziran 2011’de imzaland›¤›n›, k›sm›n›n Ar-Ge faaliyetleri lere göre; ticari gemi sektö- çal›flmalar, su alt› ak›m gü- projenin yürürlü¤e girmesi için planland›¤›n› ifade eden rünün ihtiyaçlar›, pervane ta- rültüsü ve hidro-akustik de- ile 2 Adet Amfibi Gemi Celbifl, kendilerinin de çal›fl- sar›m çal›flmalar› ve gemi k›- neyler, kontrol yüzeylerine

EUROCAV projesi kapsam›nda kullan›lan kavitasyon tüneli Kavitasyon Tüneli Kavitasyon tüneli, su alt›nda hareket eden cisimlerin hidrodinamik davran›fllar›n› (direnç, cismin etraf›ndaki ak›fl çizgileri, cismin hareketi esnas›nda su alt›nda ç›kard›¤› gürültü, vb.) deneysel olarak incelemek için kullan›lan, kapal› bir test sistemidir. Bir pompa ve her iki ucu pompaya ba¤l› (pompan›n bas›nç ve emme a¤›zlar›) bir tünel olmak üzere iki ana k›s›mdan meydana gelir. Ak›flkan (su), pompa vas›tas›yla boru biçimindeki kapal› tünel düzene¤i içinde hareket 53 ettirilir. Dolay›s›yla ak›flkan›n, pompa çal›flt›¤› sürece, farkl› h›zlarda, eurocav.de tünel içinde hareket ettirilmesi sa¤lan›r. Kavitasyon tünelini, pompa © devrede oldu¤u ve tünel içindeki ak›flkan› hareket ettirdi¤i sürece, sonsuz uzunluktaki bir test tank›na benzetmek mümkündür. Bununla beraber, test tank›nda hidrodinamik davran›fl› incelenecek olan cisim hareket ettirilirken, kavitasyon tünelinde, cisim sabit tutularak, cismi çevreleyen ak›flkan hareket ettirilir. Kavitasyon tüneli, bu özelli¤i sayesinde, test koflullar› de¤iflmeksizin, çok uzun süreler boyunca testin devam›na imkân sa¤lar. Farkl› ak›fl h›zlar›nda test yap›lmak istendi¤inde ise di¤er bütün koflullar sabit tutularak ve yaln›z pompa h›z›na kumanda edilerek, ak›flkan›n h›z› basitçe de¤ifltirilebilir. Ayr›ca kavitasyon tünelinde, davran›fl› incelenen cisim sabit tutuldu¤u için, veri toplamak daha kolayd›r.

www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 ÖZEL HABER

SSM Ar-Ge ve Teknoloji Yönetimi Dairesi AD‹K Silah Komuta Kontrol Direktörü Yrd. Doç. Dr. Oral Ünal uzmanlar›ndan Tutku Önel Deniz Celbifl MSI Dergisi MSI Dergisi MSI Dergisi © © ©

gelen kuvvet ve moment he- azami su h›z› parametreleri, türevleri saptanabilecek. Ta- gilerini iletti. Laboratuvar or- saplamalar›, pervane ve di- dünya örneklerinin ortala- kip Modlu Manevra Deney tam›nda çal›flacak bir siste- ¤er cisimlerin akustik izleri- mas› ile uyumlu olacak ve tü- Sistemi ise ‹TÜ Göleti’nde minin gelifltirilmesini konu nin saptanmas› gibi konular- nelde, düzgün ak›mda, kullan›lacak. Bu sistem sa- alan Faz-1 kapsam›nda; sis- da da kavitasyon tüneli kulla- 350 mm çap›n üzerindeki yesinde, kendi sevk ve ma- tem isterlerinin belirlenme- n›l›yor. pervaneler test edilebilecek. nevra donan›m›na sahip ge- si, tasar›m çal›flmalar›n›n ta- Proje kapsam›nda yer alan Tünel, düflük türbülans ve mi modelleri ile önceden mamlanmas›, tasar›ma göre Manevra Deney Sistemi’nin düflük arka plan gürültü se- planlanm›fl manevralar ger- üretimin gerçeklefltirilmesi ise özellikle savunma sana- viyesine sahip olacak. Tünel- çeklefltirilecek. ve teknoloji kazan›m› göste- yisinde, deniz araçlar› ve de; dinamometre, çeflitli hid- Ünal, projenin gerçekleflme rimi faaliyetleri gerçekleflti- platformlar›n›n manevra ka- rofon ve amlifikatörler, öl- safhas›nda, 2 adet yüksek li- rilecek. Bu sistemin bileflen- rakteristikleriyle ilgili deney çüm kartl› bilgisayar siste- sans tezi, 1 adet de doktora leri ise trandüser, analog ihtiyaçlar›na cevap verece¤i- mi, oksijenmetre, iz tara¤› ve çal›flmas› yürütülece¤ini de devreler, say›sal modülasyon ni belirten Ünal, sistemin, 3 boyutlu lazerli ölçüm siste- sözlerine ekledi. ve say›sal model olacak. performans problemlerinin mi gibi ekipmanlar da bulu- Faz-1’de sistem isterleri deney destekli çözümleme- nacak. Su Alt› Akusti¤i analizi aflamas›n›n Temmuz leri için de önemli bir analiz Projede yer alan manevra Denilince 2013; tasar›m aflamas›n›n arac› olaca¤›n› vurgulad›. deney sistemlerinden, Çek- METEKSAN Savunma Mart 2014; laboratuvar pro- Ünal, sunumunda ABD, me Modlu Manevra Deney “Say›sal Su Alt› Akustik Mo- totip sistemi gösterimi afla- Fransa, Rusya, Almanya, Ko- Sistemi’nin, ‹TÜ Ata Nutku dem Gelifltirilmesi Faz-1 mas›n›n ise May›s 2014’te ta- re ve Hindistan’da bulunan Gemi Model Deney Labora- Projesi" ile ilgili olarak kür- mamlanmas› planlan›yor. kavitasyon tünellerinden ör- tuvar›’na monte edilmesi süye gelen METEKSAN Sa- Göratefl, yine baflka bir pro- nekler verdi ve bunlar›n ke- planlan›yor. Bu sistemde, vunma Su Alt› Akustik Sis- jenin kaynaklar› kullan›larak sitlerinin, ortalama 1,5 m’ye statik sürüklenme, yan öte- temler Programlar Direktö- gerçeklefltirilecek Faz-2’nin 1,5 m boyutlar›nda; h›zlar›n›n leme ve savrulma aç›s› de- rü Mesut Göratefl, projenin amac›n›n ise belirlenecek bir da 15 m/s civar›nda oldu¤u- ¤erleri için kuvvet ölçümleri iki fazda ele al›naca¤› ve 28 uygulamaya yönelik say›sal nu belirtti. Proje kapsam›nda yap›labilecek ve su üstü ve su Eylül’de bafllayan Faz-1’in, su alt› akustik modem endüs- kurulacak tünelin, kesit ve alt› platformlar› için manevra 20 ayda tamamlanaca¤› bil- triyel prototip sisteminin 54 Say›sal Su Alt› Akustik Modem © EESNSavunma METEKSAN

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

ÖZEL HABER

METEKSAN Savunma Bahçeflehir Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Proje Deniz Kuvvetleri Komutanl›¤› Teknik Baflkan› Su Alt› Akustik Sistemler Gelifltirme Birimi Baflkan› Selçuk Özyurt Tümamiral Sami Örgüç Programlar Direktörü Mesut Göratefl MSI Dergisi MSI Dergisi MSI Dergisi © © ©

gelifltirilmesi oldu¤unu ifade Denizalt›larla kendi sistemlerinin ise bu tür si’nin çok önemli projelere etti. Endüstriyel prototip için, Güvenli ‹letiflim dezavantajlara sahip olmaya- imza atmas›n›n da katk›s› ile nihai sistem isterlerinin be- Göratefl’in ard›ndan, kürsü- ca¤›n› vurgulad›. Özyurt, pro- vak›f üniversitelerinin geldi- lirlenmesi; tasar›m çal›flma- ye, “Denizalt› Gemisi-Heli- jenin ard›ndan gerçeklefltiri- ¤i noktada duyulan güvenin lar›n›n tamamlanmas›; don- kopter Aras›nda Güvenli Op- lebilecek gelecek çal›flmala- artt›¤›n› ve vak›f üniversite- durulan tasar›ma göre üreti- tik Haberleflme Sistemi Ge- r›; su üstü platformlar› ara- lerinin art›k tek bafl›na proje min gerçeklefltirilmesi; çeflit- lifltirilmesi ve Üretimi Proje- s›nda optik haberleflme, dal- alabildi¤ini söyleyen Yalç›n, li su alt› ortamlar›nda deney- si" kapsam›ndaki çal›flmala- g›çlarla haberleflme ve su al- bu durumun kendilerini çok ler yap›larak veri toplanmas›; r›n› anlatmak üzere, Bahçe- t› optik aktif mesafe bulucu mutlu etti¤ini ifade etti. deneme sonuçlar›na göre flehir Üniversitesi Mühendis- sistem gelifltirilmesi olarak Bilkent Üniversitesi Rektörü sistem güncellemesi; fonksi- lik Fakültesi Proje Gelifltirme s›ralad›. Prof. Dr. Abdullah Atalar ise yon ve performans testlerinin Birimi Baflkan› Selçuk Özyurt üniversitelerinin kar amac› yap›lmas›; çevresel koflul geldi. Birimin, üniversitenin Projelere gütmeyen bir vak›f üniversi- testlerinin uygulanmas› ve ni- öz kaynaklar›n› kullanarak Üst Düzey Bak›fl tesi oldu¤unu, ö¤renci harç- hai kabul ve dokümantasyon uzun zamand›r çal›flmalar Törende, protokolde yer alan lar›n›n giderlerinin küçük çal›flmalar›n›n gerçeklefltiri- yürüttü¤ünü anlatan Özyurt, kat›l›mc›lar da k›sa birer ko- bir bölümünü karfl›layabil- lece¤ini kaydetti. ele ald›klar› projelerin, tek- nuflma yapt›lar. Deniz Kuv- di¤ini, as›l gelirlerini ise Say›sal su alt› akustik mo- noloji gelifltirmenin yan› s›ra vetleri Komutanl›¤› Teknik üniversitenin sahip oldu¤u demlerinin uygulama alanla- ö¤rencilerin ifl tecrübesi ka- Baflkan› Tümamiral Sami flirketler yolu ile elde ettik- r› ile ilgili de bilgi veren Göra- zanmas› için de önemli oldu- Örgüç, LST projesi henüz lerini belirtti. Atalar, sözle- tefl, bu teknolojinin otonom, ¤unu belirtti. Bugüne kadar bafllamadan bu proje kapsa- rini, bu flirketlerden birisi insans›z ve uzaktan komuta gerçeklefltirdikleri projeleri m›nda gerçeklefltirilecek Ar- olan METEKSAN Savun- edilebilen su alt› araçlar›n›n de s›ralayan Özyurt; su alt› Ge projesinin bafllad›¤›na ma’n›n projeyi baflar› ile ta- su alt› akustik haberleflmesi- optik iletiflim sistemi; optik dikkat çekerek, bunun proje- mamlayaca¤›na olan inanc›- ne yönelik, çok kritik bir tek- niflangâhl› silahlarda görüntü nin yak›nda bafllayaca¤› ile n› ifade ederek tamamlad›. noloji olarak öne ç›kt›¤›n› be- aktarma sistemi; su alt› optik ilgili iyi bir iflaret oldu¤unu lirtti. Di¤er kullan›m alanlar› akustik tuzak sistemi; termal belirtti. Her türlü teknik des- Görücü Usulü aras›nda, su alt› akustik sen- görüntüleme sistemi; optik, te¤i vermeye haz›r olduklar›- ‹fl Birlikleri 56 sör a¤lar›n›, stratejik ve tari- k›z›lötesi ve ultraviyole bant- n› da sözlerine ekledi. Fena Sonuç Vermiyor hi öneme haiz su alt› zengin- lar›nda çal›flan mikroskop ve Bahçeflehir Üniversitesi Kürsüye son olarak Savunma liklerinin korunmas›n›, sis- optik megafon gelifltirdikleri- Rektörü Prof. Dr. fienay Yal- Sanayii Müsteflar› Murad Ba- mik araflt›rma ve gözlemi, ni söyledi. ç›n, eskiden devlet üniversi- yar geldi. Kendilerini mutlu telemetreyi, su alt› kaynakla- Özyurt, gelifltirecekleri deni- telerine vak›f üniversiteleri- eden bir tablo ile karfl› karfl›- r›n›n kontrolünü, boru hatt› zalt› gemisi–helikopter aras› ne göre daha fazla güven ya olduklar›n› ifade eden Ba- güvenli¤ini, bal›kç›l›¤› ve güvenli optik haberleflme duyuldu¤unu; bu durumun, yar, SSM ile sözleflme imza- ekosistem gözlemleri veri sistemi ile elektronik taarru- o zamanlar vak›f üniversite- layan firmalar›n, SSM’ye kar- aktar›m›n› da sayd›. zun yo¤un olarak uyguland›¤› leri yeni kuruldu¤u ve Ar- fl› pek çok yükümlülükleri Göratefl, bu projenin ortamlarda emniyetli muha- Ge’ye ay›racaklar› kaynak ve bulundu¤unu; ana yükümlü- METEKSAN Savunma’ya yeni bere yap›lmas›n› sa¤layacak- insan potansiyeli aç›s›nda lü¤ün, zaman›nda ve kaliteli yetenekler kazand›raca¤›n› lar›n›; radyo frekans›nda ya- s›k›nt›lar› oldu¤u için nor- teslimat oldu¤unu; ayr›ca ve firmay› yeni rekabet alan- p›lan haberleflmenin, karfl› mal görülebilece¤ini belir- yerli katk›, KOB‹’lerle çal›fl- lar›na tafl›yaca¤›n› belirterek taraf›n konum tespiti yapabil- terek sözlerine bafllad›. ma, ihracat yapma ve tekno- sözlerini tamamlad›. mesine olanak tan›d›¤›n›, Özellikle Bilkent Üniversite- loji kazan›m› yükümlülükleri

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com Bahçeflehir Üniversitesi Bilkent Üniversitesi Rektörü Savunma Sanayii Müsteflar› Rektörü Prof. Dr. Prof. Dr. Abdullah Atalar Murad Bayar fienay Yalç›n MSI Dergisi MSI Dergisi MSI Dergisi © © © de oldu¤unu belirtti. Bunlar- lerde canlanarak, geliflerek d›¤›n› sözlerine ekledi. Y›ld›z Teknik Üniversite- dan, teknoloji kazan›m yü- sürmesi oldu¤unu söyledi. Bu projelerin, laboratuvarda si’nden örnekler verdi. Ba- kümlülü¤ünü, sanayi ile üni- Bayar, bu kurgunun, bafllan- kalan Ar-Ge çal›flmalar› ol- yar, konuflmas›n›n sonunda, versite, KOB‹ ve araflt›rma g›çta, biraz zoraki nikâh gibi mayaca¤›n› ve uygulamaya tüm bu çal›flmalar›n sonu- merkezleri aras›nda ifl birli- nitelendirilebilece¤ini; fakat aktar›laca¤›n› da vurgulayan cunda, ana hedefin Türk Si- ¤inde yaflad›klar› zorluklar› önceki çal›flmalar›nda, bun- Bayar, art›k üniversitelerde lahl› Kuvvetlerine ürünleri aflmak için kurgulad›klar›n› lar›n mutlu birer evlili¤e dö- doktora ö¤rencilerine savun- teslim etmek oldu¤unun anlatan Bayar, beklentileri- nüfltü¤üne flahit olduklar›n›, ma sanayisinin somut prob- unutulmamas› gerekti¤ine nin, kurulan iliflkilerin uzun bu aç›dan bak›l›nca, görücü lemlerinin konu olarak atan- dikkat çekerek sözlerini ta- vadeli olmas› ve di¤er proje- usulünün çok da kötü olma- d›¤›ndan bahsederek, ‹TÜ ve mamlad›. ANAL‹Z Savunma ve Havac›l›k Sanayileri için Ça¤dafl Bir Yönetiflim ve ‹novasyon Ortam›: PLM Bu yaz› dizisinde, felsefesi, vizyonu ve faydalar›n›n anlat›laca¤› PLM (Product Life Cycle Management / Ürün Yaflam Döngüsü Yönetimi), baflta savunma, havac›l›k ve otomotiv olmak üzere, dünyadaki birçok endüstride kullan›lmaya ve uygulanmaya bafllanan yeni bir kavram ve yeni bir teknolojidir. Tarcan K‹PER* / [email protected] *Yönetim Kurulu Baflkan›, infoTRON A.fi. tomotiv, tekstil, elek- sunda -ki 2023 vizyonu bu Baz› di¤er kavram ve tek- K›sa Bir Tan›t›m tronik gibi birçok ba¤lamda heyecan verici- nolojiler gibi PLM de sat›- 21. yüzy›l›n en yeni süreç ve Osektörde üretim yap- dir- Türkiye büyük bir f›rsat c› (vendor) flirketlerin biliflim teknolojilerinden biri t›¤› halde, katma de¤eri ve flans yakalam›flt›r. elinde, yaz›l›m ürünleri olan PLM, firmalar›n, ürün- yüksek ürünler üretme f›r- Bu amaç do¤rultusunda, satmak için çoktan suisti- leri / hizmetleri hakk›ndaki satlar›n› ›skalam›fl bir ülke PLM’nin vadettiklerini an- mal edilmeye bafllanm›fl- bilgi, süreç ve kararlar›n›, olan Türkiye’nin önündeki lamak ve hazmetmek, çok t›r. Birçok büyük yaz›l›m ürünün / hizmetin tüm ya- en büyük f›rsat, katma de- büyük bir aflama teflkil et- flirketi, kendisinde de flam döngüsü süresince ve ¤eri yüksek ürünleri, sa- mektedir. Çünkü PLM, da- PLM teknolojisi oldu¤unu küresel ürün / hizmet a¤› ça- vunma ve havac›l›k sanayi- ha çok inovasyon yapmak, ve bunu uygulad›¤›n› iddia p›nda yönetmelerini sa¤laya- 58 lerinde gelifltirip üretmesi- daha maliyet etkin üretmek etmektedir. Fakat gerçek- rak ürün / hizmet yenilikçili- dir. fiu bir gerçektir ki; gün- ve bilgiyi daha do¤ru yönet- te, kapsamlar›, basit bir ¤ini h›zland›rmalar›na ve lük hayat›m›zda kulland›¤›- mek için; yeni bir bak›fl aç›- doküman yönetimi, bir ürün / hizmet karl›l›¤›n› en m›z birçok teknolojinin te- s›, ça¤dafl bir yaklafl›m ve versiyon kontrolü çözümü üst düzeye ç›karmalar›na meli, savunma sanayisinde sürdürülebilir bir platform veya proje yönetimi orta- olanak tan›r. PLM teknolojisi, at›lm›fl ve at›lmaktad›r ve sunmaktad›r. m›ndan öteye gitmemek- eksik olan ifl süreçlerinin ta- en büyük katma de¤er, sa- Sadece bu aç›lardan bile tedir. Tabii ki bunlar da n›mlanmas›ndan ve devreye vunma, uzay ve havac›l›k Türk savunma ve havac›l›k gereklidir; ama PLM’nin al›nmas›ndan, tüm ifl süreç- sanayilerinde yarat›lmak- sanayileri için uygulanma- getirece¤i fayda ve vizyon- lerinde bilgi odakl› yönetiflim tad›r. Son on y›l›m›za bakt›- s› çok kritik önem tafl›yan lar çok daha önemlidir. ve ifl zekâs› yöntemlerinin ¤›m›zda, devletin ve dolay›- PLM’nin tarifini iyi yap- Dolay›s› ile a¤aca de¤il, uygulanmas›n› sa¤lar. s› ile Savunma Sanayii mak, felsefesini iyi anla- ormana bakmak gerek- PLM, temel olarak firmalara Müsteflarl›¤› (SSM)’n›n or- mak ve vizyonunu en iyi mektedir. Bu yaz› dizisinin “ürün / hizmet odakl›” bü- taya koydu¤u vizyon, stra- flekilde ortaya koymak ge- temel amac› da budur: tüncül (holistic) yaklafl›mlar› tejiler ve hedefler do¤rultu- rekmektedir. Orman› göstermek! uygulama kabiliyeti kazand›-

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com © Stryker tekerlekli z›rhl› muharebe arac›, Irak'ta edinilen tecrübeler ›fl›¤›nda, çok h›zl› US Army bir de¤iflim göstererek meskun mahal muharebelerine uyum sa¤lamak zorunda kald›. Bu süreçte, yaflam döngüsü yönetim araçlar›n›n varl›¤› ya da yoklu¤u kuflkusuz kilit bir rol oynad›. © US Army

Önemli Not: PLM bir yaz›l›m de¤ildir, bir yaz›l›m markas› de¤ildir veya bildi¤imiz ERP (Enterprise Resource Planning / Kurumsal Kaynak Planlamas›), CRM (Customer Relationship Management / Müflteri ‹liflkileri Yönetimi), SCM (Supply Chain Management / Tedarik Zinciri Yönetimi) gibi, di¤er biliflim teknolojilerine ilave edilen veya yamalanan bir yaz›l›m modülü hiç de¤ildir. PLM, yeni bir kavramlar bütünü, yeni bir yaklafl›md›r. r›r. Burada bahsedilen bü- ifllemesini sa¤lad›¤› gibi; bir katma de¤erlerini ve karlar›- I Fikri ve s›nai haklar›n› tüncül yaklafl›m; ürünleri, flirketi oluflturan iç ve d›fl n› artt›rmalar›, karfl› karfl›ya korumak, hizmetleri, yap›lar›, etkinlik- tüm fonksiyonel birimlerin, kald›klar› bu küresel tehdit- I Pazara ç›k›fl ve teslimat leri, süreçleri, insanlar›, be- flirketin iç ve d›fl tüm paydafl- leri bertaraf etmelerine ve sürecini k›saltmak, cerileri, uygulama sistemle- lar›yla beraber, ayn› elektro- engelleri aflmalar›na ba¤l›- I Kurum içi ifl birliklerini rini, verileri, bilgileri, bilgi bi- nik ifl birli¤i ortam›nda bu- d›r. Artan küresel rekabet; artt›rmak, rikimini, teknikleri, uygula- luflmas›n› ve çal›flmas›n› yeni pazarlar bulma ve yeni I D›fl kaynak kullan›m›nda malar›, yetenekleri ve stan- sa¤lar. gelir kaynaklar› yaratma ihti- ve yan sanayi ve tafleron dartlar› bir araya getirmek- Günümüzün h›zla de¤iflen yaçlar›; daha yarat›c› ve özel ile olan eflgüdümlerini tir. PLM teknolojisi, do¤as› pazar e¤ilimlerine ve müflte- ürünleri / hizmetleri gerekti- artt›rmak ve gere¤i, tüm ifl süreçlerinin, ri beklentilerine daha çabuk ren müflteri ve tüketici bek- I Do¤ru bilgiye an›nda 59 ürünün / hizmetin etraf›nda karfl›l›k vermek durumunda lentileri ve tüm bunlar›n ya- eriflmek olan firmalar, kendilerini, öz- n›nda yeni ürün / hizmet ge- isteyen firmalar›n, bu engel- gün tasar›ma ve özgün ürün lifltirme maliyetlerini afla¤›ya leri aflma çabalar›n›, k›sa sü- / hizmet gelifltirmeye çekme bask›s›, afl›lmas› ge- relerde, maliyet etkin süreç- odaklanmaya mecbur reken zorluklar olarak orta- lerle ve inovatif yaklafl›mlar- k›lacak, yeni zorluklar ya ç›kmaktad›r. la gerçeklefltirmelerini sa¤- ve tehditlerle karfl› En temel olarak lamaktad›r. karfl›yad›r. Firmalar›n, PLM çözümleri; PLM çözümleri kullanan fir- Sistemlerin yaflam döngüsü I Maliyetlerini azaltmak, malar, kaynaklar›n› net bir fle- yönetimi, silahl› kuvvetlerin I Marka kimli¤ini kilde izleyip maliyetlerini azal- önem verdi¤i konular aras›nda iyilefltirmek, tabilmekte ve projelerini, tasa- yer al›yor. Resimde, I Do¤ru zamanda do¤ru r›mdan ürünün / hizmetin pa- ABD Hava Kuvvetlerinin elektronik harp yaflam döngüsü yönetim ürünü / hizmeti sunmak, zara ç›k›fl›na kadar takipte h›z grubunun logosu görülüyor. I ‹novasyonu artt›rmak, ve kolayl›k kazanmaktad›rlar. www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 ANAL‹Z

Örne¤in, firmalar, yeni proje- © lerini, farkl› mekânlardaki Arena Solutions Inc tasar›mc›, mühendis ve ça- l›flma gruplar›yla ifl birli¤i halinde haz›rlayabilmekte; olas› hatalar› veya gecikme- leri önceden fark ederek her durumda, ürünlerini / hiz- metlerini rakiplerinden önce pazara sunabilmektedirler. PLM sayesinde, bir ürünü / hizmeti oluflturan ve maliyet içeren her detay›n en verimli flekilde takip edilmesi müm- kün olmaktad›r. Ayr›ca PLM çözümleri, firmalarda mev- cut olan CAD (Computer Ai- Malzeme listeleri ça¤dafl uygulamalarda yerini, hangi malzemenin nerede kullan›ld›¤›, nereden al›nd›¤›, ded Design / Bilgisayar Des- mevcut durumu gibi bilgileri içeren veri tabanlar›na b›rakt›. tekli Tasar›m) ve ERP çö- I Bünyelerindeki karmafl›k I Önceden tahmin gereksiz ifllemleri azalt›p, zümleri ile bilgi al›flverifli ya- ve kimi zaman birbirinden edilemeyen gecikmelerden zaman kaybettiren ve pabilmekte; bu sayede yöne- kopuk farkl› sistem ve ve hatalardan do¤acak maliyeti artt›ran kurye, ticiler ifllerinin her aflamas› departmanlar› tek bir riskleri rahatça faks, e-posta gibi iletiflim hakk›nda, her an, istedikleri platform üzerinde yönetebilecek yap›ya araçlar›n›n kullan›m›n› do¤ru verilere rahatça ula- birlefltirerek daha kolay kavuflup, uygun aksiyon en aza indirgemekte; flabilmektedirler. Firmalar, yönetebilir hale getirmekte; planlar›n› zaman›nda I Belli izin ve yetkiye tüm bunlara ilave olarak; I Farkl› mekânlarda oluflturma imkânlar›n› sahip kiflilere, bilgi I Planlama verilerini yerleflik çal›flanlar›na veya elde etmekte; kütüphanesindeki tüm ifl süreçlerine dahil ifl ortaklar›na, “mekândan I Kalitelerini daha da mevcut verileri h›zl›ca ederek ürün gelifltirme ba¤›ms›z” olarak tek gelifltirip, piyasadaki bulma, güncelleme, verimlili¤ini artt›rmakta; platform üzerinde, etkinliklerini artt›rmakta; yeniden kullanma, I Yeni projelerinde hata ayn› proje kapsam›nda, I Verimli bir eflgüdüm de¤ifltirme, bireysel ve gecikmelerden ayn› anda çal›flma ve ifl birli¤i ortam› çal›flmalar›n› ekleme kaynaklanacak imkân›n› sunup takip yaratmak için, tedarik f›rsatlar›n› sunabilmekte; ek maliyetleri ciddi oranda ve onay süreçlerini zincirlerini, ifl süreçlerinin I Tedarikçiyi, sadece düflürüp, zamandan k›saltmakta; tamam›na ya da istedikleri müflteri gibi görmek kazanmakta; bölümlerine dahil yerine, ona ifl orta¤› gibi edebilmekte; davran›p, ifl sürecinde I Tedarik zincirindeki h›z ve esnekli¤e bireyleri, gerçe¤i oldu¤u odaklanmas›n› sa¤lamakta; gibi yans›tan, k›sa yoldan tek bir sistem üzerinde buluflturup, firma ile tedarikçi aras›ndaki

60

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com I Teknolojiyi kald›raç gibi I Katma de¤erlerini katman ifllenmemifl, an- kü bu katman, sadece bilgi- kullanarak, ifl ve bilgi artt›rarak küresel rekabet lamland›r›lmam›fl ham ve- leri de¤il, bilenin kafas›n- ak›fl›n› h›zland›rarak edebilirlik düzeylerini rileri kapsamaktad›r. Veri- daki tüm deneyimleri, uz- geçmiflle k›yaslanmas› yükseltmifl olurlar. ler, nicel ve nitel olgular› ve manl›klar› ve becerileri de mümkün olmayan etkin sembolleri içerir. içerir. bir iflbirli¤i omurgas› Büyük Resme Bak›fl Bir üst katmanda, Bilgi / Bundan sonraki katman, oluflturabilmekte; PLM’ye genifl bir perspektif- Malumat (Information) Kat- PLM’nin felsefesi ve vizyonu I Bir projenin, tüm ten bak›ld›¤›nda; man› bulunur. Bu katman, aç›s›ndan en önemli katman› maliyetleri ve süreci I Kurumlara, tüm tasar›m ifllenmifl ve anlamland›r›l- teflkil eder: Entelektüel Ser- aç›s›ndan, planland›¤› gibi ve mühendislik m›fl verilerden oluflmakla maye (Intellectual Capital) ray›nda yürümesi için gereksinimleri için ça¤dafl beraber, verilerin “ifle ya- katman›. Bu katman, hiye- “sa¤lam bir demiryolu” yaklafl›mlar ve kavramlar a¤›na sahip olmakta; getiren; I Müflterilerinin ihtiyaç I Tasar›mdan üretime, ve taleplerini önceden lojistikten iflletmeye analiz ederek ifl süreçlerini kadar, tüm ifl süreçlerini bunlara uygun flekilde ayn› çat› alt›nda konumland›rabilmektedirler. yönetmeye yönelik Daha vizyoner bir bak›fl aç›s›y- modern araçlar ve la firmalar, kurumsal yöneti- teknolojiler sa¤layan; flim, ürün gelifltirme, kaynak I Bilgi yaratma ve üretme, kullan›m›, üretim gibi süreçle- bilgiyi kullanma, rini PLM teknolojisi uygulama- de¤erlendirme ve lar› ile yönettikleri takdirde; saklama süreçleri ve I Bilgi odakl› ve yüksek teknolojileri kazand›ran katma de¤erli ifl ortamlar sunmakta oldu¤u süreçlerine ve üretim gözlenmektedir.

teknolojilerine geçifl Öte yandan, PLM’nin daha Dassault Systemes sa¤lam›fl olurlar; detayl› tariflerine ve tan›mla- © I Ça¤dafl ifl zekâs› ve r›na geçmeden önce, kurum- rar” hale geldi¤i durumu rarfliye yeni girmifl bir kat- biliflim teknolojilerini; sal çapta iki adet büyük res- belirten katmand›r. man olup, bir kurumun ge- ürünün / hizmetin fikir / me bakmakta büyük yarar Piramitteki bir sonraki kat- lece¤i ve ömrü aç›s›ndan en hayal aflamas›ndan, ürünü vard›r. man› ise dilimize, Bilgi Biri- kritik olgular› bar›nd›rmak- / hizmeti tüketiciye / “Bilgi” dedi¤imizde, ilk bü- kimi (Knowledge) katman› tad›r. kullan›c›ya / müflteriye yük resim karfl›m›za ç›kar: olarak çevirebiliriz. Her ne Kurumsal entelektüel ser- ulaflt›rma sürecine kadar Ça¤dafl Bilgi Hiyerarflisi kadar “information” ve maye, kurum içindeki “bi- veya ürün / hizmet arz›n› (Hierarchy of Understan- “knowledge” kelimeleri, di- lenler” taraf›ndan bilinen, yürürlükten kald›rana ding, DIKW Hierarchy, vs.). limize, ayn› flekilde “bilgi” bir kurumun hedeflerini ye- kadar, verimli bir flekilde Ça¤dafl Bilgi Hiyerarflisi, bir olarak çevrilse de ayn› fleyi rine getirirken biriktirdi¤i kullanm›fl olurlar; piramitten oluflmaktad›r. ifade etmezler; dolay›s› ile ve kuruma bir rekabet üs- Piramidin taban›nda, Veri hiyerarflinin do¤ru özüm- tünlü¤ü kazand›ran bilgi y›- (Data) Katman› vard›r. Bu senmesi aç›s›ndan, “know- ¤›nlar›n›n toplam›d›r. Ku- ledge” kelimesini “bilgi bi- rumlar, bu katmanlar› sa- rikimi” olarak ifade etmek yesinde “inovasyon” yapabi- daha do¤ru olacakt›r. Çün- lirler.

© 61 US Army

Geçti¤imiz ay, en yak›n tarihte üretilen B-52 uça¤› 50 yafl›na baflt›. B-52, silah sistemlerinin öngörülenden çok daha uzun görev yapabilece¤inin ve tüm bu süreçte, sistemlere verilen deste¤in aksat›lmadan devam etmesi gere¤inin en çarp›c› örneklerinden birini oluflturuyor.

www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 ANAL‹Z

ifllevsellik kazand›. Art›k, üre- tilecek ürünün, sanal ortam- da bire bir temsili hali, di¤er bir deyiflle 3B CAD modeli, tüm parça, alt parça, montaj parças› ve komponent bilgi ve detaylar› ile eldeydi. Tüm bu geliflmelere paralel olarak, endüstriler, baflka tür engeller ve bunlara ba¤l› ihtiyaçlarla karfl›laflmaya bafllad›: I Tasar›mc›lar›n, modelcilerin ve mühendislerin kiflisel bilgisayarlar›n›n veya ifl istasyonlar›n›n sabit disk (hard disk)’lerinde bulunan, bundan dolay› “da¤›n›k” olarak saklanan tasar›m / CAD dosyalar›; Biraz Tarihçe I Bu dosyalar›n tasar›mc›, 90’l› y›llarda, ürün gelifltirme modelci, mühendis teknolojileri, bir ürüne ait ve/veya di¤er paydafllar parçalar›n, sanal ortamda, aras›nda paylafl›lmas› di¤er bir deyiflle, 3 boyutlu mekanizmalar› ve (3B) bilgisayar destekli tasa- sorunlar› (sabit diskten r›m ve üretim (3D CAD/CAM) sabit diske kopyalama, yaz›l›mlar› ile 3B geometri te- e-posta ile yollama, ftp, vs.); melli modellenmeye bafllan- I Bu paylaflmalar ve mas›yla ivmelendi. Bu y›llar- veri al›flveriflleri ile ilgili daki kritik safha, bir ürüne ait idari sorunlar ve engeller her bir fiziksel parçan›n, ayr› (izinler, yetkiler, hiyerarfliler, flekilde bilgisayarlarda tasar- zamanlamalar, vs.); lanmas› ve modellenmesiydi. I Bu paylaflmalar ve veri 2000’li y›llardaki teknolojik al›flveriflleri ile ilgili teknik geliflmeler, bir ürüne ait bir- sorunlar ve engeller den fazla parçan›n, ayn› sa- (yerel a¤ ba¤lant› h›zlar› nal ortamda modellenmesi- ve bant genifllikleri; ne ve parçalar›n sanal or- dosya adland›rmalar›nda Piramidin en tepesinde ise ronlar, tedarikçiler gibileri ilk tamda -gerçe¤e uymas› ge- kifliye veya departmana Bilgelik / ‹rfan (Wisdom) kat- akla gelenlerdir. Bu resimdeki rekti¤i flekilde- montajlan- göre gelenek, metot veya man› yer al›r. Bu katman, ku- kritik mesele ise tüm bu un- malar›na olanak sa¤lad›. kurallar; kimde veya hangi rumlara uzun vadede ger- surlar aras›ndaki verilerin ve 2000’lerin sonuna do¤ru, ifl istasyonundaki sabit çeklefltirebilecekleri do¤ru iletiflimin düzgün ve kontrollü mikroifllemci h›zlar›n›n s›n›r- diskte en son tasar›m vizyonu ortaya koymalar›n› bir ak›flla gidip geldi¤i, bir “Bil- lar›, grafik kartlar›n›n kapasi- bilgisinin veya dosyas›n›n sa¤layan bilinç seviyesidir. gi Otoban›” olup olmad›¤› ve teleri ve bunlara ba¤l› olarak bulundu¤u ve bunun 62 Kurumsal çapta ikinci büyük bu otobana ba¤l›, onun çekir- 3B modelleme yaz›l›mlar›n›n kontrolü; en son ve resim ise entelektüel serma- de¤inde yer alan verilerin, ifl- daha da geliflmesiyle tüm en do¤ru bilgilerin kimde, yenin oluflturulmas› ile ilgili- lemlerin, iletiflimin ve bunlarla montaj parçalar›n›n bir arada nerede, nas›l topland›¤› dir. fiirketlerde, kurumlarda, ilintili ifllevlerin yap›land›r›lm›fl kullan›ld›¤›, tasarland›¤›, top- bilgileri ve bunlar›n ayn› hedefler do¤rultusunda bir flekilde kay›t alt›na al›nd›¤› land›¤› ve çevrim içi (online) kontrolü, vb.). çal›flan; fakat farkl› misyonlar “Kurumsal Bellek” mekaniz- ekip çal›flmas›na imkân veren Dolay›s› ile bir sistemin tasa- üstlenen, de¤iflik ifl süreçle- malar›n›n ne derece var oldu- ortamlar, özellikle savunma, r›m› üzerinde çal›flanlar›n rinden sorumlu olan ve/veya ¤u veya ne derece etkin oldu- havac›l›k, uzay, otomotiv ve -gerek ayn› parçan›n tasar›- farkl› görevler yerine getiren ¤u hususudur. Kurumsal bel- enerji sektörlerinde, ola¤an m› üzerinde ayn› anda çal›- kifliler, bölümler, departman- lek mekanizmalar›, kurumla- hale geldi. Kablolama detay- flan mühendislerin ve gerek- lar, lokasyonlar ve paydafllar r›n entelektüel sermayesinin lar›ndan, bir motorun en kü- se sistemin ayr› ayr› parçala- vard›r: Ar-Ge, Ür-Ge, mühen- altyap›lar›n› olufltururlar. çük parças›na kadar, tüm fi- r› üzerinde ayn› anda çal›flan dislik, proje yönetimi, üretim / Her iki resmin de vurgulama- ziksel ve operasyonel parça- ekiplerin- yapt›klar› tasar›m- infla, sat›fl, pazarlama, lojistik, ya çal›flt›¤› vizyona ulaflan yol, lar›n bir arada modellendi¤i lar›n birbiriyle uyumlu olma- kalite yönetimi, flantiye, tafle- PLM tafllar›yla döflelidir. ve gösterildi¤i sanal ortamlar lar› gereksinimleri do¤du.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

ANAL‹Z © Dassault Systemes

CAD teknolojilerinin gelifli- I Bilgi teknolojileri ¤ine dair bilgilerin literatüre I Müflterilerden, miyle uyuflan bir flekilde, bu (Information Technologies geçmesi konusunda da kap›- kullan›c›lardan, servis ihtiyaçlar› karfl›lamak üzere / IT) yat›r›mlar›n›n lar› açt›. Ço¤unlu¤un üzerin- elemanlar›ndan ve doküman yönetimi, dosya ve uygulamalar›n›n de anlaflt›¤› PLM tan›m› ise pazardan gelen geri versiyonu / revizyonu kontro- azalt›lmas›n› ve afla¤›daki gibi flekillendi: beslemeleri yönetmek, lü ve yönetimi, tasar›mlarda- I Pazara ç›k›fl süreçlerinin Firmalar›n, ürünleri / I Tasar›m ve tedarik zinciri ki hatalar› düzeltmek ve pa- azalt›lmas›n› hizmetleri hakk›ndaki bilgi, paydafllar› ve müflterilerle zarlama departman› gibi flir- sa¤lamaya bafllayarak PLM süreç ve kararlar›n›, ifl birli¤i içinde çal›flmay› ket içi veya müflteri tepkileri kavram›n›n oluflmas›na yol “ürünün / hizmetin fikir / sa¤lamak, gibi flirket d›fl› yerlerden ge- açt› ve evrimleflmesini bafl- hayal aflamas›ndan I Ürünle ilgili süreçleri len geri beslemelere yönelik latt›. Çünkü iflletmeler, art›k ürünü / hizmeti tüketiciye / uyumlu, ahenkli, etkin tasar›m de¤ifliklikleri için, sadece ürünün gelifltirme ve müflteriye ulaflt›rma ve yal›n hale getirmek için de¤ifliklik yönetimi kavram- üretme aflamalar›ndaki veri- sürecine kadar veya ürün / yönetmek, lar› do¤du ve bunlara ba¤l› leriyle ve bilgileriyle de¤il, hizmet arz›n› yürürlükten I Ürün tan›m bilgilerinin metodolojiler geliflmeye bafl- üretimden sonraki sat›fl, son kald›rana kadar”, bütünlü¤ünü tutmak, lad›. Bu süreçlerle ilgili ola- kullan›c› taraf›ndan kullan›m tüm yaflam döngüsü saklamak, güvenlikli rak ise literatüre PDM (Pro- ve destek gibi aflamalar›nda süresince ve küresel ürün / bir flekilde yönetmek ve duct Data Management / oluflan verilerine ve bilgileri- hizmet a¤› çap›nda sürdürmek; nerede ve Ürün Veri Yönetimi) kavram› ne de sahip olup yönetmeye yönetmeleridir. ne zaman laz›m olursa girdi. Boeing, Lockheed Mar- ihtiyaç duymaya bafllad›lar. Bu tan›m çerçevesinde ise kullan›ma sunmak, tin, Dassault Aviation gibi sa- PLM’nin kapsam› afla¤›daki I Ürünün yaflam döngüsü vunma ve havac›l›k devleri ve PLM’nin Tan›mlar› gibi özetlenmekle beraber, boyunca, teknik ve mali, benzer flekilde Ford, GM, 2000’li y›llarla beraber, özel- bu kapsam›n günden güne ürünle ilgili kesin Volkswagen, Toyota gibi oto- likle savunma, havac›l›k ve genifllemekte oldu¤unu be- her bilgiyi bilmek. motiv devleri, PDM uygula- otomotiv sanayisi firmalar›n- lirtmekte de fayda var: Öte yandan, son 5-6 y›ld›r, Ba- 64 malar›n›n öncüleri oldular. da; bu firmalara tasar›mda, I ‹yi yap›land›r›lm›fl ve t›l› ve Uzak Do¤ulu geliflmifl PDM uygulamalar›, firmalarda; üretimde, otomasyonda ve de¤erli bir ürün / hizmet ülkelerin geliflmifl sanayile- I Ürün verilerinin kontrolünün IT’de çözüm sa¤layan firma- portföyünü yönetmek, rinde, PLM uygulamalar›n›n merkezilefltirilmesini, larda; akademide ve ilgili di- I Ürün portföyünden gelen hayata geçirilmesinde büyük I Gereksiz verilerin ¤er paydafllar aras›nda kazanc› büyütmek, bir ivmelenme bafllad›. PLM elenmesini, PLM’nin tan›mlar›, aç›klama- I Yaflam döngüleri boyunca, uygulamalar›, hem dikey ek- I Daha iyi ürün gelifltirme lar› ve kapsam› konusunda, tüm ürünlerle ilgili sende hem de yatay eksende yap›lmas›n›, epey bir tart›flma ve gelgitler kontrolü ve görünürlü¤ü büyük bir h›zla ilerlemekte. I Verilere ulaflman›n yafland›. Tüm bunlar, PLM sa¤lamak, Dikey eksende PLM, -kurum iyilefltirilmesini, kavram›n›n daha da netlefl- I Ürünleri yaflamlar› boyunca içinde yay›lmas› anlam›nda- I Veri yönetiminin mesini ve faydalar›n›n ortaya yönetmek, flirketlerdeki, sadece ürün ge- iyilefltirilmesini, konmas›n› sa¤lad›. Ayr›ca, uy- I Ürün gelifltirme, teknik lifltirme süreçlerine de¤il, di- I Tedarikçi yönetiminin guland›¤›nda ne tür problem- servis ve geri dönüflüm ¤er birçok baflka sürecin de iyilefltirilmesini, lere çözümler getirip, hangi projelerini en etkili flekilde içine nüfuz etmeye bafllad›. I Maliyetlerin düflürülmesini, gereksinimleri karfl›layabildi- yönetmek, Yatay eksende ise -de¤iflik

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com sektörlere yay›lmas› anlam›n- süreçlerini; özellikle, savunma ve da- sadece savunma, havac›l›k gözden geçirme döngüleri, havac›l›k sa- ve otomotiv de¤il, di¤er birçok konfigürasyon yönetimi, nayilerinde sektörde, -elektronik, makine, de¤ifliklik emirleri gibi ürün ve hiz- beyaz eflya, eczac›l›k, kimya, ifl ak›fl› gerektiren her türlü met üreten © Ally PLM Solutions Inc biyomedikal, inflaat, enerji gi- ifl sürecini otomatiklefltirmek flirketler için bi- uygulamalar› bafllad›. ve h›zland›rmak, de¤il, Türk Si- Bugün geldi¤imiz noktada, I Daha iyi ve ça¤dafl lahl› Kuvvetleri PLM’nin yukarda bahsedilen iletiflim, eflgüdüm ve birimleri için de klasik tan›m›, art›k PLM’nin bilgiye eriflim altyap›lar› cazip olabilece¤i yeni ülküsünü aç›klamaya yet- ile tüm paydafl ekiplerin ve bu birimler içinde miyor. Çünkü PLM’nin spek- kesintisiz ifl birli¤i de kullan›m alanlar› trumu genifllemekte ve kap- yapmalar›na ve bulabilece¤i gözük- sama alan› da derinleflmekte. verimliliklerini ve mektedir. PLM’nin getirileri- Art›k üzerinde durulan tan›m› yarat›c›l›klar›n› art›rmaya nin ileriki yaz›larda daha da Mobil cihazlardan eriflim, ça¤dafl ürün yaflam döngüsü yönetimi ise flu flekilde ifade edilmekte: olanak sa¤lamak, aç›kl›¤a kavuflmas›yla birlikte sistemlerinin vazgeçilmez bir ifllevi. PLM; kurumsal entelektüel I Yerel ve uluslararas› bu durum da daha net görüle- sermayenin etkin yönetimi mevzuat ve yönetmeliklere bilecektir. ifade etti¤i; kurumlardaki ve kullan›m› için stratejik bir uyumlulu¤u sa¤lamak tüm süreçlerle ve bunlar›n ifl yaklafl›m›d›r. Kurumsal ve yönetmek, Yaz› Dizisinin Devam› yönetimiyle ilgili ne tür entelektüel sermaye, I ‹fllerin yürütülmesini 1 y›lda tamamlanmas› iliflkileri oldu¤u; ERP ile bir kurumun hedeflerini sa¤layan kurumsal bilgi planlanan bu yaz› dizisi, nas›l bir iliflki içinde oldu¤u; yerine getirirken biriktirdi¤i sistemlerine ba¤lanmak; iki ayda bir yay›nlanacak kurumlarda nas›l bilgi y›¤›nlar›n›n toplam›d›r. böylelikle pahal› ve 6 adet bölümden oluflacakt›r. uygulanmas› gerekti¤i Bu yeni tan›m ba¤lam›nda hatalara yol açan veri Yaz› dizisinin bundan sonraki gibi konular irdelenecektir. ise PLM’nin temel ifllevleri yeniden girifllerini, bölümlerinde, yaflam Savunma ve havac›l›k flu flekilde aç›klanabilir: güncellemelerini ve döngüsünün tan›m›, sanayilerinden I Ürüne / hizmete ait gereksiz bilgi y›¤›nlar›n› bu döngüdeki her bir örnekler verilecek parça bilgileri, malzeme ortadan kald›rmak, safhada PLM’nin ne tür ve özellikle -sadece PDM bilgileri, gereksinimler, I Olan biteni, tüm iletiflimi faydalar getirdi¤i, ne tür uygulamalar› olarak de¤il- özellikler, flematik bilgiler, ve faaliyetleri kay›t alt›na problemleri çözdü¤ü; gerçek anlamda PLM yaz›l›mlar, bak›m/onar›m almak. PLM’in temel felsefesi, uygulamalar›n›n k›lavuzlar› gibi tüm bilgileri PLM ile ilgili yukar›da aç›kla- getirileri, çeflitli departmanlar gerçekleflti¤i proje ve merkezilefltirmek ve nan iki adet büyük resme ba- ve paydafllar için ne anlam durumlar da ele al›nacakt›r. birbirine ba¤lamak; k›nca ve PLM’nin evrimleflen bilginin yeniden yeni tan›m›n› göz önüne al›n- KAYNAKÇA kullan›m›n› optimize etmek, ca, asl›nda PLM’nin getirdi¤i 1. PLM Interest Group, Product Lifecycle Management Journal Say›lar› (2004 – 2011) I Ürünleri pazara sunmaya entelektüel sermaye yönetimi 2. John Stark, Product Lifecycle Management, 21st Century Paradigm for haz›r hale getirmek için, ve elektronik ifl birli¤i ortam› Product Realisation, 2nd Edition, Springer, 2011 ürün yaflam döngüsü imkânlar›, PLM’nin sadece

65

www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 ÖZEL HABER TASAM, Stratejik Lokomotif Sektör Olarak Savunma Sanayisini Masaya Yat›rd› ASAM Baflkan› Süley- Türk Asya Stratejik Araflt›rmalar Merkezi (TASAM) man fiensoy, etkinli- T ¤in aç›l›fl›nda, konfe- taraf›ndan, 18-19 Ekim tarihleri aras›nda, Ankara’da rans›n ana çat›s› olan Türki- düzenlenen Güvenlik, Savunma ve Savunma Sanayii 2023 ye’nin Stratejik Vizyonu 2023 projesi hakk›nda bilgi Kongresi, Türkiye’nin stratejik lokomotif sektörleri aras›nda verdi. Projenin TASAM tara- de¤erlendirilen savunma sanayisini, d›fl politika ve f›ndan kurguland›¤›n›, 2005 y›l›nda proje ile ilgili ilk bel- uluslararas› iliflkiler ba¤lam›nda ele ald›. Kat›l›mc›lar, geleri oluflturmaya baflla- d›klar›n› anlatan fiensoy, konuya fakl› aç›lardan yaklaflarak, hem savunma sanayisi projeyi resmi olarak 2007 hem de uluslararas› iliflkiler alanlar›nda çal›flan y›l›nda bafllatt›klar›n›; 2008 y›l›nda da projenin Cumhur- dinleyicilerde fark›ndal›k oluflmas›n› sa¤lad›lar. baflkanl›¤› himayesine al›n- Ümit BAYRAKTAR / [email protected] d›¤›n› belirtti. fiensoy, proje K. Burak CODUR / [email protected] kapsam›nda, 9 adet strate- olarak savunma sanayisini jik sektör belirlediklerini ve düzenleme hakk›na ve yet- bunlardan bir tanesinin de kisine sahip oldu¤unu, bu savunma sanayisi oldu¤unu konuda dünyada farkl› kur- sözlerine ekledi. gular uyguland›¤›n› belirtti. Aç›l›fl oturumunda söz alan Güldo¤an, Avrupa’n›n en Savunma Sanayii Müsteflar› büyük savunma firmas› Murad Bayar ise kurum ve EADS’nin, Frans›z ve Alman sektör olarak, Türkiye’nin hükümetlerinin s›k› kontro- 2023 vizyonunu benimse- lü alt›nda oldu¤unu, ABD’de diklerini ve hedeflerini be- ise borsaya aç›k flirketler lirlediklerini söyledi. K›br›s olsa bile onlar›n da ITAR (In- Bar›fl Harekât› ile Türki- ternational Traffic in Arms ye’nin, uzun zamandan son- Regulations / Uluslararas›

ra ilk defa, ulusal bir mese- TASAM Silah Trafi¤i Mevzuat›) gibi

lesini, kendi bafl›na askeri © ihracat rejimleri ile kontrol çözümle çözmeye kalkt›¤›- di¤ini; sektörün, ihtiyaçlar›n Ortam› ve Türkiye’nin Sa- edildi¤ini anlatt›. Panelist- n›; bu s›rada savunma sa- yaklafl›k yar›s›n› karfl›laya- vunma Sanayisi”, “Savunma lerden biri olan FNSS Pa- nayisindeki büyük eksikli¤i bildi¤ini, fakat barda¤›n ya- Sanayiinde Teknoloji Yöneti- zarlama ve Strateji Direktö- fark etti¤ini hat›rlatan Ba- r›s›n›n hala bofl oldu¤unu mi”, “Çok Boyutlu Dünya rü Haluk Bulucu ise Türki- yar, benzer bir fark›ndal›- vurgulayan Bayar, bofl olan Rekabetinde Sürdürülebilir ye’nin, savunma bütçesini, 66 ¤›n, So¤uk Savafl’›n sona taraf›n da teknoloji olarak Savunma Sanayi Politikala- gayri safi milli has›laya ermesi ile gündeme geldi- daha kritik ve nitelikli oldu- r›”, “Çok Boyutlu Türk D›fl oranla sürekli küçülttü¤üne ¤ini, bugün de Türkiye’nin, ¤unu sözlerine ekledi. Ba- Politikas›nda Savunma Sa- dikkat çekerek, bölgedeki kendi ulusal meseleleri ile yar, Türkiye’nin bunu bafla- nayiinin Rolü”, “Üniversite- di¤er ülkelerin bunun tersi karfl› karfl›ya oldu¤unu be- rabilece¤i ile ilgili umudunu den Sektöre ‹nsan Kayna¤› bir tutum izledi¤ini; güçlü lirtti. Bayar, bu meselelere dile getirerek; Türkiye’nin, Planlamas›” ve “Savunma bir ordunun, komflularla bak›ld›¤›nda, askeri yete- çevresinde ve ‹slam Dünya- Sanayiinde Uluslararas› ‹fl sa¤l›kl› iliflkilerin de güven- neklerin gündeme geldi¤ini, s›’ndaki, bu konuda baflar›- Birli¤i Politikalar›” bafll›kl› cesi olaca¤›n› vurgulad›. Bu- art›k Türkiye’nin, askeri ye- ya ulaflabilecek tek ülke ol- paneller gerçeklefltirildi. lucu, 2023 y›l›na gelindi¤in- tenekler konusunda kendi du¤unu da ifade etti. “Yeni Güvenlik Ortam› ve de, Türkiye, dünyan›n ilk cevaplar›n› verebilmesi ge- Türkiye’nin Savunma Sana- 10 ekonomisinden birisi ola- rekti¤ini kaydederek savun- Panelistler yisi” panelinde söz alan Sa- caksa, savunma harcama- ma sanayisini iflaret etti. Birikimlerini Aktard›lar vunma Sanayii Müsteflar lar› konusunda da ilk 10’a Art›k ihtiyaçlar için gözlerin Kongrenin ilerleyen otu- Yard›mc›s› Sedat Güldo¤an, girmesi gerekti¤ini sözleri- savunma sektörüne çevril- rumlar›nda, “Yeni Güvenlik kamunun, tek müflterisi ne ekledi.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com MSI Dergisi ©

Harp Akademileri Stratejik savunma sanayisinin ortak birlikleri ve tatbikatlar ol- dal›k yaratmak, fuarlara Araflt›rmalar Enstitüsü (SAREN) amaçlar›n›n, güvenli¤in mak üzere, çeflitli faaliyet- kat›lmak, yurt d›fl› temsilci- Ö¤retim Görevlisi ve MSI sa¤lanmas› oldu¤unu be- ler arac›l›¤› ile ayn› zaman- likler açmak gibi çal›flma- Dergisi Uluslararas› ‹liflkiler lirten Biçer, d›fl politikan›n da silah sistemlerinin sat›- lar› sayd›. Konu ile ilgili Koordinatörü Savafl Biçer savunma sanayisi ile ilgili c›s› da oldu¤unu hat›rlatan önerilerini de paylaflan Bi- de “Çok Boyutlu Türk D›fl rolünü ve potansiyel katk›- Biçer, bu süreçte, d›fliflleri çer; sinerji, tan›t›m faali- Politikas›nda Savunma Sa- lar›n› dinleyicilerle paylafl- ile ilgili kurumlar›n da rol yetleri ve etkinliklere kat›- nayiinin Rolü” panelinde t›. Savunma sanayisi ürün- alabilece¤ini kaydetti. Bi- larak sa¤lanacak fark›nda- bir sunum gerçeklefltirdi. lerinin al›c›s› olan silahl› çer, bu rol kapsam›nda l›k ile devaml›l›k kavramla- Hem d›fl politikan›n hem de kuvvetlerin, baflta ikili ifl profil yükseltmek, fark›n- r›na vurgu yapt›. GELECE⁄E DA‹R Haz›rlayan: Dr. K. Burak CODUR [email protected] © ARL

ARL’den “Tek Yak›t” Hedefi BD Savunma olmalar› olarak s›ral›yor. ABakanl›¤›’n›n 1980’li Özellikle yanman›n y›llar›n sonunda ortaya aral›klarla (fas›lalarla) koydu¤u ve tüm araçlarda gerçekleflti¤i motorlarda, tek bir yak›t türünün, JP-8’in yanma özelliklerinin

kerosen bazl› JP-8’in tam olarak bilinmedi¤ine ARL kullan›lmas› hedefi, dikkat çeken araflt›rmac›lar, © ABD Kara Kuvvetleri bu bilginin edinilmesinin kullanaca¤› laboratuvar yer alan “Is› Olarak Araflt›rma Laboratuvar› önemli bir çaba imkânlar› aras›nda, 1000 K Kaybedilen Enerji, Elektrik (Army Research Laboratory gerektirdi¤ini, ticari s›cakl›¤a ve 150 bar bas›nca Olarak Geri Kazan›lacak” / ARL) taraf›ndan tekrar firmalar›n ise dar askeri kadar dayanabilen bir bafll›kl› haberde bahsedilen, gündeme getiriliyor. 1980’li araç pazar› için bu a¤›r yükü yanma odas› düzene¤i de motor ›s›s›ndan elektrik y›llar›n sonunda bafllat›lan göze alamad›klar›n›, bu bulunuyor. Çal›flmalarda elde etme konusuna da çal›flma, amaçlanan hedefe konularla ilgilenen küçük ayr›ca, ileride ak›flkanlar e¤ilen ARL, hava araçlar›n›n tam olarak ulaflmam›flt›. firmalar›n ise temel dinami¤i ile ilgili bilgisayar özel bir durumundan ARL uzmanlar›, özellikle araflt›rmay› yapacak simülasyonlar›na temel yararlanarak, farkl› bir kara araçlar›nda kullan›lan yeterli imkâna sahip oluflturacak bilgiler ve veri yaklafl›m sergiliyor. motorlarla JP-8 aras›nda olmad›klar›n› belirtiyorlar. tabanlar›n›n oluflturulmas› Hava araçlar›n›n bir tak›m uyum sorunlar› JP-8 yak›t› ile eniyilenmifl da planlan›yor. ARL, bu motorlar›n›n ç›k›fl›nda oldu¤unu belirterek, (optimize edilmifl) bir çal›flmalar› ile ilgili bas›n s›cakl›k çok yüksek bunlar›; ya¤lama, yak›t flekilde çal›flacak motor için aç›klamas›n› 9 Ekim’de yapt›. derecelere ulafl›yor ve bu enjeksiyonu ile ateflleme kollar› s›vayan ARL, yanma Enerji konusunda, ARL’nin ›s›y› kullanarak elektrik 68 aras›ndaki süre farkl›l›klar› odas› ve yak›t enjeksiyon Ekim ay›ndaki bir di¤er elde etmek mümkün. ve motorlar›n JP-8 sistemleri üzerine e¤ilecek. aç›klamas› ise 12 Ekim’de Yine de ek bir etmen düflünülerek tasarlanmam›fl ARL’nin bu çal›flmada geldi. Geçen ayki köflemizde daha var: Hava araçlar›n›n çevresindeki hava s›cakl›¤› oldukça düflük. Bu s›cakl›k fark› da elektrik elde etmek için kullan›labiliyor ve ARL de ABD Kara Kuvvetleri envanterinde bulunan Shadow insans›z hava araçlar›nda bunu denemek istiyor. ARL’nin

© aç›klamas›nda, denemenin

ARL takvimi ile ilgili bilgi ise yer alm›yor. (Kaynak: ARL)

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com ONERA © S›radan Üniforma ile Kimyasal ve Biyolojik Silahlardan Korunmak anoteknoloji Nkullan›larak üretilen kumafllar, Kavisli K›z›lötesi Alg›lay›c›larla s›ra d›fl› giysiler ortaya ç›kartmaya Daha Genifl Aç›l› Görüntüler devam ediyor. rans›z Ulusal Havac›l›k aç›s› sa¤layan kavisli ABD’de, Lawrence F Araflt›rma Merkezi alg›lay›c›, benzer bir aç›y› Livemore Ulusal ONERA, Ekim ay›nda, sa¤lamak için s›radan Laboratuvar› k›z›lötesi sistemlerle ilgili alg›lay›c›lar› kullanan sis- (Lawrence Livermore yürüttü¤ü iki önemli temlerin içyap›s›n›, büyük National Laboratory / çal›flman›n sonuçlar› ile oranda sadelefltiriyor. LLNL) bilim insanlar›, ilgili bilgilendirme yapt›. Alg›lay›c›n›n uygulama s›radan bir kumafl›n Bunlar›n ilki, dünyan›n ilk alanlar› aras›nda savunma, © yapt›¤› gibi vücudun kavisli k›z›lötesi alg›lay›c›s›n›n astronomi ve t›bbi uygulamalar LLNL nefes almas›na izin gelifltirilmesi ile ilgiliydi. yer al›yor. ONERA’n›n veren, kimyasal Kavisli flekli ile içbükey bir duyurdu¤u ikinci yenilik ise ya da biyolojik bir ajan ile karfl›laflt›¤›nda ise geçirmez aynaya benzeyen alg›lay›c› görünür ›fl›kta çal›flan optik özelli¤e bürünen bir kumafl gelifltirdiler. arac›l›¤›yla ilk görüntüleri alg›lay›c›lar›n k›rm›z›, yeflil ve Nefes almaya uygun bir kumafl›n gözeneklerine, dik olarak 2011 y›l› içinde alan ONERA, mavi renkleri (Red-Green-Blue düzenlenmifl, birkaç nanometre geniflli¤inde karbon alg›lay›c›y› bir kameraya / RGB) alg›lamas›na benzer nanotüpler yerlefltiren ve bunlar›n yüzeylerini de kimyasal entegre ederek de denedi. bir flekilde, de¤iflik k›z›lötesi ajanlara karfl› hassas bir tabaka oluflturacak flekilde modifiye Bu çal›flmay› gerçeklefltiren dalga boylar›na hassasiyet eden bilim insanlar›, sald›r› an›nda gözeneklerin kapand›¤›n› bilim insanlar›n›n gösteren bir odak düzleminin ya da yüzeydeki ajanlar›n at›ld›¤›n› belirtiyorlar. Biyolojik haz›rlad›klar› makale, gelifltirilmesi oldu. Alt›n ajanlar ise bu amaçla kullan›lan bakteri ve virüslerin, Optics Letters adl› maddesinin ifllenmesi ile gözeneklerin çap›ndan büyük olmalar› nedeni ile elbiseden akademik derginin, bu y›lki de¤iflik dalga boylar›nda içeriye giremiyorlar. LLNL taraf›ndan 17 Ekim’de yap›lan 4. say›s›nda, “Infrared hassasiyet yaratan bilim aç›klamada, elbisenin otomatik olarak tepki verdi¤i ve tehlike Camera Based on a Curved insanlar›, bulufllar›n›n geçti¤inde, tekrar nefes al›p verebilir hale dönüfltü¤ü de Retina” (Kavisli bir retina k›z›lötesi matris göstergelerde vurguland›. Bu kumafl kullan›larak üretilen üniformalar›n, üzerine flekillendirilmifl kullan›labilece¤ini 10 y›ldan k›sa bir sürede kullan›ma al›nmaya haz›r hale k›z›lötesi kamera) bafll›¤› ile de¤erlendiriyorlar. gelebilece¤i de¤erlendiriliyor. (Kaynak: LLNL) yay›nland›. Genifl bir görüfl (Kaynak: ONERA)

Rusya, ABD’nin So¤uk Savafl’taki Baflar›s›n› Onaylad›: Kendi DARPA’s›n› Kuruyor © the Presidential Press and Information Office ovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birli¤i’nin 1957 Sy›l›nda dünyan›n ilk uydusu Sputnik’i f›rlatmas›, ABD’de büyük bir sürpriz olarak alg›lanarak flaflk›nl›¤a yol açm›fl ve “uydu yerine nükleer bafll›k olabilirdi” korkusunu yaratm›flt›. ‹leride böyle sürprizlerin meydana gelmesini önlemek ve ABD’ye stratejik 69 üstünlük sa¤lamak amaçlar›yla 1958 y›l›nda kurulan ARPA (Advanced Research Projects Agency / ‹leri Araflt›rma Projeleri Ajans›), daha sonra isminin bafl›na Fonun ana amac›, DARPA ile paralellik gösteriyor: “savunma” (defense) kelimesini de alarak DARPA’ya Savunma ile ilgili konularda, yüksek riskli bilimsel dönüfltü. O günden bu yana, baflta ‹nternet, küresel araflt›rma ve gelifltirme projelerini desteklemek. konumlama sistemi ve radara yakalanmayan uçaklar Fon, Baflbakan Yard›mc›s› taraf›ndan baflkanl›k edilen olmak üzere, birçok önemli teknolojik geliflime imza Askeri-Teknik Komisyonun yerini alacak ve Savunma atan ve yeni proje duyurular› ile hemen hemen her ay Bakanl›¤›na ba¤l› olacak. ‹lk aflamada, fon için Gelece¤e Dair köflemizin sayfalar›nda yer alan DARPA, görevlendirilecek 100 kiflilik ekip, yaklafl›k 150 adet So¤uk Savafl’›n sona ermesinden yaklafl›k 20 sene projeyi yönetecek. Bu projelerde ortaya ç›kan fikri sonra Rusya taraf›ndan taklit ediliyor. Rus haber ajans› mülkiyet haklar›n›n ise Rusya Federasyonu’na ait RIA Novosti, Rusya Federasyonu Devlet Baflkan› olaca¤› belirtiliyor. DARPA ise bu konuyu, proje baz›nda Vladimir Putin’in, Rusya Gelecek Araflt›rma Fonu’nun ele al›yor ve bu haklar› projeyi yapan tarafta b›rakt›¤› kurulmas› ile ilgili imzay› 16 Ekim’de att›¤›n› bildirdi. durumlar da oluyor. (Kaynak: RIA Novosti) www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 GELECE⁄E DA‹R ©

NASA NASA, Rotorlu Uzay Araçlar›n› Araflt›r›yor BD Ulusal Uzay ve Havac›l›k Dairesi NASA, 3 Ekim’de yapt›¤› aç›klamada, Aaraflt›rmac›lar›n›n, Dünya’ya dönen kapsüllerde kullan›lacak ve paraflütlerin yerini alabilecek bir rotor sistemi üzerinde çal›flt›¤›n› bildirdi. Kapsülün atmosfere giriflinden sonra aç›lacak rotorlar›n, herhangi bir motordan güç almadan, hava ak›m› ile çal›flaca¤›n› belirten araflt›rmac›lar, rotor kanatç›klar›n›n aç›s›n› de¤ifltirerek kapsülü yavafllatabileceklerini, kapsüle yerlefltirecekleri kanatç›klar sayesinde de kapsülün rotorun aksi yönünde dönmesinin önüne geçebileceklerini öngörüyorlar. Rotor kullan›m›n›n paraflüte göre bafll›ca avantaj›n›n, daha yumuflak ve yönlendirilebilir bir inifl oldu¤u belirtiliyor. Araflt›rmac›lar, rotorlu kapsülün, bir helikopterin inebildi¤i her yere inebilece¤ine de dikkat çekiyorlar. Rotor kanatç›klar›n›n katl› halde nas›l duraca¤› konusunda ise kanatç›klar›n› yüksek h›zlarda açabilen güdümlü mühimmat›n örnek al›nabilece¤i düflünülüyor. NASA’dan yap›lan aç›klamada yer alan bilgilere göre; uzay kapsüllerinde rotor kullanma fikri, Apollo kapsülü tasarlan›rken de gündeme gelmifl, fakat gelifltirme çal›flmalar›n› yavafllatmas›ndan çekinen yetkililer, paraflüt kullan›m›nda karar k›lm›fl. NASA araflt›rmac›lar›, küçük bir kapsül modeline entegre ettikleri uzaktan kumandal› rotor sistemi ile eskiden Satürn roketlerinin ve uzay mekiklerinin montaj›n›n yap›ld›¤› devasa Araç Montaj Binas› (Vehicle Assembly Building / VAB)’nda, yaklafl›k 146 m yükseklikten denemeler yap›yorlar. Teknolojinin, kapsüllerin yan› s›ra roket kademelerinde de kullan›labilece¤i de¤erlendiriliyor. (Kaynak: NASA) DARPA’dan Patlay›c›lar›n Tespiti ‹çin Bir Giriflim Daha simetrik çat›flmalarda, ve ayr›nt›lar› DARPA Adüzenli güçlerle taraf›ndan yay›nlanan düzensiz güçler aras›nda bilgi notunda bulunan yenilik ve teknoloji savafl›na di¤er yöntemlerin de dönüflen el yap›m› patlay›c› araflt›r›labilece¤ini, ek bilgi (Improvised Explosive olarak verdi. MEDS Device / IED)’larla kapsam›nda yap›lacak mücadelede DARPA, konsept gösteriminde Güvenli Mesafeden Patlay›c› DARPA, 5 cm’den daha Tespiti ‹çin Yöntemler derinde bulunan 100 ml’den (Methods for Explosive yüksek hacimde bir Detection at Standoff / patlay›c›n›n 1 cm’den MEDS) program› ile bir uzak bir mesafeden ve ad›m daha at›yor. 10 saniyeden k›sa sürede Bu sefer hedef; su birikintisi, tespit edilebilmesini çamur, et ve hayvan cesedi © bekliyor. Gösterimi yap›lan DARPA gibi, su muhteviyat› yüksek, sistemin olumlu ya da “opak ortam”lara gizlenmifl olumsuz yanl›fl alarm patlay›c›lar›n uzaktan tespiti. oranlar›n›n da 100.000’de Bu amaçla kullan›lma 1’den küçük olmas› potansiyeline sahip gerekiyor. Tespit edilmesi teknolojilerin, hangilerinin beklenen patlay›c›n›n beklenen performans› ile tespit ve menzil belirleme olanlar›n, gerekli türünü belirtmeyen sergileyece¤inin henüz (Light Detection And gelifltirmeler ve de¤ifliklikler DARPA’n›n bir di¤er bilinmedi¤ine dikkat çeken Ranging / LIDAR) ve yap›larak kullan›labilece¤ini beklentisi ise sistemlerin DARPA, MEDS kapsam›nda, biyo-alg›lay›c›lar olarak de¤erlendiriyor. Bunlarla patlay›c› türünden ba¤›ms›z 70 sadece konsept gösterimini s›ralad›. Kitle tespiti ilgili DARPA taraf›ndan çal›flmas›. Programla hedefliyor. DARPA, MEDS yöntemleri aras›nda ise belirtilen en önemli k›s›t, ilgili bütçesini henüz için 16 Ekim’de yay›nlad›¤› nükleer manyetik rezonans çevredekilerin sa¤l›¤›n› belirlemeyen DARPA, bilgi notunda, patlay›c› gibi spektroskopik yöntemler, olumsuz yönde ekiplere konsept gösterimi tespiti için do¤rudan ve iyonlaflt›rma ile görüntüleme etkilenmemesi. DARPA, için 12 ay süre tan›yacak. dolayl› yöntemler bulundu¤unu; ve elektromanyetik patlay›c› tespitinde Bu süre sonunda, kendi paket, kablolama ve fünye (k›z›lötesi, terahertz, kullan›lan bu yöntemlere laboratuvarlar›nda konsept tespiti gibi dolayl› milimetre ve radar) ek olarak, özellikle t›p gösterimini yapacak metodlar›n program yay›n›ma dayanan yöntemler alan›nda tümörlerin tespiti ekiplerden seçilenlere, kapsam› d›fl›nda oldu¤unu yer ald›. DARPA, do¤rudan için kullan›lan ve 0,6 cm’ye 6 ayl›k ek süre daha belirtti. Do¤rudan yöntemleri yöntemlerin hassasiyet, h›z, kadar derindeki tümörleri verilerek ayn› gösterimi ise iz tespiti ve kitle tespiti tespit, giriflkenlik ve sa¤l›¤a tespit edebilen ultra genifl ABD hükümetine ait bir olarak ikiye ay›ran DARPA; etkileri gibi konularda farkl› bant görüntüleme laboratuvarda da yapmalar› iz tespiti metotlar› aras›nda özellikler gösterdi¤ini, bu tekniklerinin, termo-akustik istenebilecek. optik so¤urma, ›fl›n›m, ›fl›k yöntemler aras›nda uygun görüntüleme tekniklerinin (Kaynak: DARPA)

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com Ames Laboratory

© Geri Kazan›m, Nadir Toprak Elementleri ‹çin de Geçerli

adir toprak elementleri olarak nitelendirilen ve Nsavunma ve havac›l›k sektörlerinde stratejik öneme sahip olan elementlerin dünya çap›nda üretiminin büyük ölçüde Çin’in eline geçmesi, ABD’li yetkilileri derin bir endifleye sevk ediyor. Bu elementlerin, ABD savunma ve havac›l›k sektörlerine ak›fl›n›n sekteye u¤ramamas› için çal›flan ABD Enerji Bakanl›¤›na ba¤l› Ames Laboratuvar›nda görevli bilim insanlar›, çözümü, mevcut parçalar›ndan geri kazan›m yolu ile bu elementleri tekrar elde etmekte buldu. Laboratuvar taraf›ndan 24 Ekim’de yap›lan aç›klamada; Kore Endüstriyel Teknoloji Enstitüsü ile ortaklafla yap›lan çal›flmalar sonucunda, m›knat›slardan neodimiyum elde edilebildi¤i ve elde edilen elementin, tekrar kullan›m›na olanak sa¤layacak kalitede oldu¤u belirtildi. Kaplanmam›fl ve sinterlenmifl m›knat›slar›, 2 ila 4 mm uzunlu¤unda parçalara bölen bilim insanlar›, parçalar› kat› magnezyum ile ›s›tt›klar›nda, m›knat›sta bulunan nadir toprak elementlerinin, m›knat›s› terk ederek magnezyuma yap›flt›¤›n› gözlemlediler. Daha sonra magnezyumdan bu elementleri ay›ran bilim insanlar›, flu anda bu süreci optimize etmek üzerinde çal›fl›yorlar. (Kaynak: Ames Laboratory) S‹BER GÜNLÜK Haz›rlayan: Ayd›n ASLANTAfi [email protected] / [email protected]

arar, toplamda 8 mad- deden olufluyor. Birinci Kmadde, karar›n amaç ve Siber Güvenlik Kurulu kapsam›n›, “kamu kurum ve kurulufllar›nca bilgi teknoloji- Nihayet Kuruldu leri üzerinde sa¤lanan her tür- lü hizmet, ifllem ve veri ile bunlar›n sunumunda yer alan Milli Güvenlik Kurulu (MGK)’nun, 19 Ekim’de yap›lan toplant›s› sistemlerin güvenli¤inin sa¤- sonras›nda yay›nlanan bas›n bildirisinde, “siber güvenli¤imizin lanmas›na ve gizlili¤inin ko- runmas›na yönelik tedbirlerin sa¤lanmas›na yönelik ulusal düzeyde koordinasyon ve al›nmas› ve bilgi ve iletiflim uluslararas› düzeyde ifl birli¤inin gereklili¤ine” vurgu yap›ld›. teknolojilerine iliflkin kritik alt- yap›lar›n iflletiminde yer alan Bu aç›klaman›n ard›ndan, 11 Haziran 2012 tarihinde al›nan gerçek ve tüzel kiflilerce uyul- Bakanlar Kurulu karar› sonras›, Cumhurbaflkan› imzas›n› mas› gerekli usul ve esaslar› düzenlemek” olarak belirtili- bekleyen, “Ulusal Siber Güvenlik Çal›flmalar›n›n Yürütülmesi, yor. “Ulusal Siber Güvenlik” Yönetilmesi ve Koordinasyonuna ‹liflkin Karar”, 20 Ekim’de, kavram›, karar›n ikinci madde- sinde, bilgi ve iletiflim teknolo- 2012/3842 karar say›s› ile resmi gazetede yay›nland›. jileri vas›tas›yla sa¤lanan her ma, savaflma ve hakimiyet ko- cak, e¤itim kurulumlar›n›n Kurulu karar›n›n uygulanabil- türlü hizmet, ifllem ve veri ile nusunda tek bir merciden ha- ve sivil toplum kurulufllar›n›n mesi ve yukar›da benzerlerini bunlar›n sunumunda yer alan reket beklemek, oldukça hata- deste¤i ile mümkün olabilir. yazd›¤›m›z eksikliklerin kapat›- sistemlerin güvenli¤i olarak l› bir yaklafl›md›r. Bu nedenle Bilindi¤i üzere, ülkemizde son labilmesi için aç›k kap› b›rak›- tan›mlan›yor. ‹lkeler bafll›¤› al- konuya en genifl kapsamda 15 sene içinde özellefltirme h›z- yor. Bu maddenin kapsam› da t›nda yer alan üçüncü madde- yaklaflmak gerekiyor; sadece la yol ald› ve eskiden Kamu ‹kti- 655 say›l› Ulaflt›rma, Denizcilik de ise “Ulusal Siber Güven- kamu kurum ve kurulufllar›n› sadi Teflebbüsleri taraf›ndan ve Haberleflme Bakanl›¤›n›n lik”in, sadece kamu kurum ve de¤il, ayn› zamanda özel sek- verilen hizmetlerin bir bölümü, Teflkilat ve Görevleri Hakk›nda kurulufllar›nda sa¤lanmas›n›n tör, sivil toplum örgütleri ve özel sektör taraf›ndan sa¤lan- Kanun Hükmünde Kararname Bakanl›k yetkisinde oldu¤u ve e¤itim kurumlar›n› da kapsa- maya bafllad›. ABD’de, 15 ile tarif edilmifl. 655 say›l› ka- milli çözümlerin ana kaynak yan bir yap›ya ihtiyaç var. An- Temmuz 1996’da, “Kritik Altya- rarnamede, “Bakanl›k d›fl›ndan olarak belirlenerek kamu ku- cak 20 Ekim itibar› ile yürürlü- p›lar›n Korunmas›” (Critical bu alanlarda uzman kifliler ile rum ve kurulufllar›nda yap›la- ¤e giren bu karar›n kapsam›, Infrastructure Protection) ko- faaliyet gösteren kurulufl tem- cak çal›flmalar için destek sadece kamu kurum ve kuru- nulu Baflkanl›k emrinde ilk kez silcilerinin kat›l›m›yla görev sü- sa¤lanaca¤› kaydediliyor. lufllar› ile s›n›rland›r›lm›fl du- kullan›lan “kritik altyap›lar” te- resi bir y›l› geçmemek üzere Karar›n dördüncü maddesi, Si- rumda. Madde 5.1.’de belirti- rimi; telekomünikasyon, elek- geçici kurullar da oluflturabilir. ber Güvenlik Kurulu’nun ku- len kritik altyap›lar›n belirlen- trik, gaz ve yak›t depolama ve Geçici kurullar›n görev süresi, rulmas› ile ilgili. Kurulun yap›- mesi aflamas›, Bakanl›¤›n yet- aktarma, finans, tafl›ma, içme ihtiyaç halinde, en fazla bir y›l ve s›, bakanl›k ve kamu kurulufl- kileri kapsam›ndaki, belirli bir suyu ve acil servisler (ambu- bir kez uzat›labilir. Ayn› anda en lar›ndan temsilciler içeriyor ve çerçevede kal›yor. Ayn› flekil- lans, itfaiye, polis) gibi, devletin fazla iki adet geçici kurul çal›fl- baflkanl›¤›n› da Ulaflt›rma, De- de, Ulusal Siber Güvenlik ko- devaml›l›¤›n› sa¤layan kritik t›r›labilir. Geçici kurullar, Baka- nizcilik ve Haberleflme Bakan› nusu, üçüncü maddenin tama- öneme sahip altyap›lar› kapsa- n›n do¤rudan kendisinin belir- yap›yor. Bakanl›¤›n görev ve m›nda, ilkesel olarak, sadece maktayd›. Günümüz Türki- ledi¤i konularda verdi¤i görev- yetkileri beflinci, çal›flma grup- kamu kurum ve kurulufllar› ye’sinde, bu yap›lar›n ço¤u, hali leri yerine getirirler. Bakanl›k, lar› ve geçici kurullar alt›nc› kapsam›nda belirtiliyor. haz›rda özellefltirilmifl durum- görev alan›na giren konularla maddede yer al›yor. Yedinci Madde 3.2’de hedeflenen ulu- da. Dolay›s› ile ulusal siber gü- ilgili olarak çal›flmalarda bu- 72 madde yürürlü¤ü, sekizinci sal çözümlerin gelifltirilmesi- venlik kapsam›n› olufltururken lunmak üzere, di¤er bakanl›k- madde ise yürütmeyi kaps›yor. nin de oldukça önemli bir konu bu altyap›lar›n da yok say›lma- lar, kamu kurum ve kuruluflla- oldu¤unu de¤erlendiriyoruz. mas› gerekiyor. Çünkü bu ku- r›, meslek odalar›, sivil toplum Henüz Yolun Bafl›nday›z Ulu önder Atatürk’ün, “Savafl rumlara yap›lacak herhangi bir kurulufllar›, özel sektör temsil- Siber Güvenlik Kurulu’nun fa- araçlar›na sahip olmayan veya sald›r›, do¤rudan devletin hiz- cileri ve konuyla ilgili uzmanla- aliyete geçmesi ile birlikte, si- savafl arac› zay›f olan milletler, met verip, ayn› zamanda hizmet r›n kat›l›m›yla çal›flma gruplar› ber dünyadaki ulusal güvenli- kuvvetlilerin ba¤›ml›s›, haraç ald›¤› alanlar› da etkileyecek. oluflturabilir” ifadesi yer al›yor. ¤imiz için önemli bir ad›m at›l- vereni, tutsa¤› olmufllard›r” Bu nedenle, Siber Güvenlik Ku- Ulusal siber güvenli¤imiz için m›fl olacak. Bu sürecin, mutla- sözü, bu konunun önemini rulu’nun görevleri aras›nda, bu güzel bir amaç ve hedefle bafl- ka desteklenmesi gerekiyor. gözler önüne seriyor. Sadece altyap›lar için de ortak bir uygu- layan bu çaba, dileriz ki, sade- MSI Dergisi’nin Nisan 2012 sa- d›fl kayna¤a ba¤l› sistemler ile lama iskeletinin olmas› kritik ce yasaklar getiren bir üst ku- y›s› (Say› 78)’nda yay›nlanan; bu yap›lar›n kurulamayaca¤›, önem tafl›yor. rula dönüflmez; toplumumu- “Siber Komutanl›k ve Türkiye” mutlaka milli araflt›rma ve ge- Çeflitli çal›flma gruplar› ve geçi- zun tümüne fayda sa¤layan bir bafll›kl› makalede de belirtti¤i- lifltirme süreçlerinin olmas› ci kurullar kurulabilece¤ini be- yaklafl›m ile entegre bir yap› miz gibi, siber dünyada savun- gereklili¤i de ortada. Bu da an- lirten alt›nc› madde, Bakanlar oluflturur.

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

STRATEJ‹ HABER Haz›rlayan: Ardan ZENTÜRK [email protected] ABD’de Ufukta Ne Var? u süreçte, ‹srail-‹ran aras›nda yaflan›lan as- Bkeri gerginli¤in, Suri- ye’deki iç savafl›n ve Asya’n›n do¤usunda yükselen Çin-Ja- pon gerginli¤inin, ABD’yi yö- neten kadrolar aç›s›ndan “donduruldu¤u” ve “küresel sorunlar›n” seçim sonras›na b›rak›ld›¤› dikkat çekti. 2008 y›l›nda, iktidara “küre- sel bar›fl” slogan› ile gelen Obama’n›n, kendisi aç›s›ndan hayli kritik görülen seçim ön- cesinde, Amerikan ordusunu,

herhangi bir harekâta yönelt- © mesi beklenmiyordu; gelifl- White House meler de bunu gösterdi. Amerikal› seçmen, özellikle kampanyan›n son döneme- cinde, Usame bin Ladin gibi ABD baflkanl›k seçiminin son alt› ay›na girildi¤i dönemde dünya, bir terör örgütü liderini, onaylad›¤› nokta operasyonu “eylemsiz” bir ABD ile karfl›laflt›. Yeniden baflkan seçilen ile ortadan kald›rm›fl, Irak’ta- Barack Obama’n›n bütün dikkatini seçim kampanyas›na verdi¤i; ki askerini çekmifl, Afganis- tan’dan çekilmek için de be- yönetimin, s›n›rlar›n›n ötesindeki bütün serüvenlerden uzak lirli bir takvim haz›rlam›fl bir kalmakta kararl›l›k gösterdi¤i bir dönem yafland›. Obama izledi. Fakat dünyan›n s›cak nokta- Körfezi’ndeki Amerikan var- jik bu bölgedeki askeri varl›- deki enerji yollar›nda “kara- lar›ndaki geliflmeler, Barack l›¤›n› artt›rmas› dikkat çeki- ¤›n› artt›rd›. kol görevi” vermekle yetindi. Obama’n›n Oval Ofis’teki yeni ciydi. ‹ran’dan, ‹srail baflta Obama, ilk dönem baflkanl›¤› Bununla birlikte, Washing- döneminin, ciddi riskler ile bölge ülkelerine dönük ola- sürecinde bir türlü uyum ya- ton’dan akan haberler, yüklü oldu¤unu gösteriyor. rak yap›lan aç›klamalar ve kalayamad›¤› ‹srail Baflba- ‹ran’›n nükleer program›n- Tahran’›n, stratejik önemde- kan› Netanyahu’dan gelen, daki kapal›l›k devam etti¤i ve ‹ran Ne Olacak? ki Hürmüz Bo¤az›’n› kapat- “‹ran’› vural›m” mesajlar›n› bu ülkenin yak›n gelecekte Dünyan›n Amerikan baflkan- ma tehditleri karfl›s›nda kulaklar›n› t›kayarak, Ame- yeni bir “nükleer güç” olma l›k seçimine odakland›¤› bu ABD, dünya enerji depolar› rikan donanmas›na, dünya kapasitesini sergilemesi ha- dönemde, Obama’n›n, Basra aç›s›ndan son derece strate- ekonomisi için hayati önem- linde, senaryonun de¤iflebi- ©

www.mittromney.com ABD’nin Yeni “Fay Hatt›” “Nüfus yap›s›ndaki de¤iflimin” tümüyle siyasete damgas›n› vurdu¤u, “mülteci alan” ülkelerin bafl›nda geliyor ABD… 2008’den örnek verelim: Obama, sand›k bafl›na giden zenci seçmenin yüzde 95, Latinlerin 74 yüzde 67, Asyal›lar›n da yüzde 62’sinin oylar›n› alarak Beyaz Saray’a yürümüfltü. Bu oranlar›n, bugün de de¤iflmedi¤i tahmin ediliyor. Demokrat Parti’nin, giderek bugünün “az›nl›¤›”, 20 y›l sonras›n›n ise “ço¤unlu¤u” etnik gruplar›n “do¤al sözcüsü” konumuna gelmesi, Cumhuriyetçi Parti’yi, “endifleli beyazlar›n güçlü partisi” konumuna sürükledi. Bu nedenle, “Mormon” Mitt Romney, tafl›d›¤› muhafazakâr Amerikan de¤erleriyle bu yol ayr›m›n›n sembol isimlerinden biriydi. Irkç› E¤ilimler E¤er, bugünün az›nl›klar› olarak kabul edilen etnik gruplar, çok yak›nda Amerikan nüfusundaki beyaz üstünlü¤üne son vereceklerse, o zaman Cumhuriyetçi Parti’nin gelecekteki iflinin zor oldu¤unu düflünebilirsiniz. Pek öyle de¤il. Demokrat Parti’nin do¤al seçmeni kabul edilen etnik gruplarda siyasal bilincin zay›f olmas›, bu nüfusun önemli bir bölümünün

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com lece¤ini ortaya koyuyor. Bu tini yeniden düzenleme ve çerçevede, önümüzdeki ilk- dünya taraf›ndan kabul gö- ‹srail’in Obama Endiflesi bahar aylar›n›n Bat› Asya ren bir muhalefet lideri olufl- BD baflkanl›k seçiminin galibinin yeniden Barack Obama ol- aç›s›ndan çok önemli riskler turma çabalar›n›n artt›¤› Amas›, dünyada, en çok ‹srail aç›s›ndan rahats›zl›k yaratt›. tafl›d›¤›, “nükleer ‹ran” riski gözlendi. Amerikan yöneti- Obama’n›n birinci dönem baflkanl›k y›llar›nda, Cumhuriyetçi karfl›s›nda, Amerikan yöne- mi, ilk kez, Beflar el-Esed’in baflkanlar›n aksine, ‹srail’e karfl› mesafeli ve hatta baz› nokta- timinin, “‹srailsiz” bir hare- devrilmesi, yerine demokra- larda “karfl›” politikalar izlemesi, ‹srail’in sa¤c› Baflbakan› Ben- kât plan› ile müdahale etme tik bir Suriye kurulmas› yö- jamin Netanyahu ve ittifaklar› aç›s›ndan ciddi zorluklar yaratt›. kararl›l›¤› sergileyece¤i be- nünde kesin ad›mlar atmaya 1. Obama yönetimi, ‹srail’den, ‹ran’a dönük olarak gelen lirtiliyor. ‹ran yönetimi, ‹s- bafllarken, ‹ngiltere Baflba- “hemen vural›m, nükleer ‹ran tehdidini bitirelim” bask›s›n› rail ile “kerhen” stratejik kan› David Cameron’un da gö¤üsledi ve Bat› Asya’da, ifllerin art›k ‹srail ile ABD’deki iliflkileri yürüten Obama’n›n Bat› Asya ziyaretini gerçek- güçlü Yahudi lobisinin istekleri do¤rultusunda yeniden seçilmesini iyi de- lefltirmesi dikkat çekici. geliflmeyece¤inin güçlü iflaretini verdi. ¤erlendirip, 5+1 görüflmele- Amerikan yönetimi, baflkan- 2. Obama yönetimi, Filistin-‹srail sorununda kal›c› bar›fl›n rinde daha yap›c› bir tutum l›k seçimi heyecan› yaflad›¤› sa¤lanmas› amac›yla “iki devletli” çözümün gerekti¤ini izlerse, bu riskin ortadan son bir y›l içinde, Suriye’deki belirterek, ‹srail’in, özellikle Bat› fieria’da sürdürmekte kalkaca¤› da vurgulan›yor. geliflmelerin kontrolünü, kararl›l›k gösterdi¤i yeni yerleflim yerleri stratejisine Cumhuriyetçi Mitt Romney yak›n müttefiki ve Bat› As- net muhalefet yapt›. seçilmifl olsayd›, bu kadro, ya’da büyük deneyimlere 3. Obama yönetimi, ‹srail’in, sonuçlar›ndan, “bu iflin sonunda ‹ran’a dönük “flahin politi- sahip ‹ngiltere’ye b›rakmay› radikal ‹slamc›lar ile çevrelenece¤im” endiflesiyle rahats›z kalar›” hemen devreye so- tercih etti. Hatta, Cumhuri- oldu¤u Arap Bahar›’na karfl› de¤il, destek olmay› tercih etti, kaca¤›n› aç›klam›flt›. Ameri- yetçi aday Mitt Romney, Su- ‹srail’in güvenli¤i aç›s›ndan çok önemli M›s›r’da, eski kan seçmeninin tercihinin, riye konusunda bilgilenmek diktatör Hüsnü Mübarek’in y›k›lmas›, yerine de Müslüman “so¤ukkanl›” Obama’dan amac›yla Langley’deki CIA Kardefller kökenli Mursi’nin devlet baflkan› seçilmesine yana olmas›, Tahran aç›s›n- merkezi yerine, Londra’ya sessiz kald›. dan da önemli bir manevra kadar gidip, ‹ngiliz istihbarat 4. Obama yönetimi, Türkiye ile ‹srail aras›nda halen süren alan› yaratm›fl durumda. servisi MI-6 ile buluflmay› krizde, “‹srail ile çat›flan devlet karfl›s›nda ABD’yi bulur” tercih etmiflti. David Came- flehir efsanesinin y›k›lmas›na, ‹srail ile iliflkileri çok kötü Suriye’de Sonun ron’un, Hillary Clinton ile geliflen Türkiye ile bu ülkenin gölgesi olmadan çok iyi Bafllang›c› eflgüdümlü bafllatt›¤› siyasi iliflkileri sürdürerek neden oldu. Libya’n›n tersine, Suriye’de- atak, Amerikan-‹ngiliz ittifa- ki iç savafl sürecinde, “me- k›n›n, Suriye sorununu en Mitt Romney’e ©

safeli politika” izlemeyi ter- k›sa zamanda çözme gayreti Destek Amos Ben Gershom / GPO cih eden Obama yönetiminin içine girece¤ini göstermesi Barack Obama aç›s›ndan bu tutumunun, baflkanl›k se- aç›s›ndan önemli. Netanyahu’nun “affedile- çimi kayg›lar›ndan kaynak- ‹ran konusunda temkini el- mez” hatas› ise Amerikan land›¤› art›k kesinlik kazan- den b›rakmayan Obama’n›n, baflkanl›k seçimine do¤ru- d›. Seçim sürecinin sonlar›n- Suriye krizine daha radikal dan müdahalesi oldu. Oba- da, D›fliflleri Bakan› Hillary önlemler ile müdahalesi ma yönetiminin sürmesi Clinton’un, Suriye muhalefe- bekleniyor. halinde, ulusal ç›karlar›n›n tehlikeye girece¤ini düflü- nen Netanyahu, bizzat sand›k bafl›na gitmesini önlerken, Amerikal› beyazlar›n, Cumhuriyetçi ABD’ye giderek, “eski dos- saflar›ndaki kararl› tutumu, dikkat çekiyor. Her ne kadar gizlemeye tu” Cumhuriyetçi aday Mitt çal›flsa da Cumhuriyetçi Parti, bünyesinde, afl›r› sa¤-radikal e¤ilimler Romney’in kampanyas›na destek verdi; hatta bu çal›flmas›n›, Ya- tafl›yan unsurlar› da bar›nd›r›yor ve bu gruplar, “Beyaz Amerika” hudi seçmenlerin yo¤un olarak yaflad›¤› baz› eyaletlerde, TV rek- için di¤er etnik gruplara göre daha düzenli bir siyasi yap›ya sahip. lamlar›na ç›kmaya kadar vard›rd›. 75 Yükselen endifle ise farkl› renklerden nüfusun Amerikan siyasetine Bu arada, yine ‹srail ve Yahudi lobisinin afl›r› kanad›n›n deste¤iyle a¤›rl›¤›n› koyma sürecinde, Cumhuriyetçi Parti taban›n›n Romney’in kampanyas›nda, ilk kez Müslümanlar do¤rudan hedef “faflist-›rkç›” zemine kayma iflaretini flimdiden vermesi. al›nd›, “Cihada karfl› Romney” sloganlar›n›n yan›nda, Barack Oba- ‹lginçtir, bu denklemde, Demokrat Parti’ye yak›n duran zenci ma’n›n Müslüman geçmifli de gündeme getirilmeye çal›fl›ld›. seçmenlerin yüzde 30, Latin ve Asyal›lar›n ise yüzde 50’den fazlas› da Netanyahu, Amerikan baflkanl›k seçiminde “yanl›fl ata oynad›¤›- Demokrat Parti’nin “beyaz-›rkç› siyasete” karfl› kendilerini tam olarak n›”, sonuçlar›n aç›klanmas›yla anlad›. ‹flin ilginç yan›, Netanya- koruyamad›¤›n›, bu nedenle art›k yeni bir partinin kurulmas›n›n hu-Lieberman-Barak üçlüsünün ‹srail’i çekti¤i afl›r› sa¤c›-radi- daha iyi olaca¤›na inan›yor. kal çizgiye tepki duyan Amerikal› demokrat/liberal Yahudi seç- Bu, ABD’nin gelece¤ine dönük bir tehlike: Bir yan›nda yükselen menin Barack Obama’y› desteklemesi ve oylar›n› siyahi baflkan beyaz-›rkç› siyaset, di¤er yanda, Obama’y› bile yeterli görmeyen için kullanmalar›yd›. “renkli koalisyon” aray›fllar›… Netanyahu, seçim sonucunun aç›klanmas›ndan hemen sonra, Romney ile Obama aras›ndaki mücadeleyi bir de bu taraf›ndan “Obama ile çal›flmaya haz›r›m” dedi; ama Washington’daki siyasi okumakta yarar var… kaynaklar, Amerikan baflkan›n›n, ‹srail baflbakan› ile çal›flmaya ha- z›r olup olmad›¤›n›n, büyük bir soru iflareti oldu¤unu belirtiyorlar. www.savunmahaber.com MSI Dergisi - Kas›m 2012 STRATEJ‹ HABER BM’nin Suriye Batakl›¤› irleflmifl Milletler (BM)’in, ile BM’nin ortak Suriye tem- BSuriye’deki iç savafl ve silcisi Lehdar Brahimi’nin, yaflan›lan a¤›r insani sorun son olarak gerçeklefltirdi¤i karfl›s›ndaki çaresizli¤i, dün- Moskova ve Pekin ziyaretle- yan›n bu flemsiye kuruluflu- rinden de eli bofl dönmesi, nun gelece¤i hakk›ndaki so- dünyadaki endiflenin artma- ru iflaretlerinin de artmas›na s›na neden oldu. neden oluyor. BM, benzer Suriye diktatörü Beflar el- sorunu, 1993-1996 y›llar› Esed’e ba¤l› ordu birlikleri aras›ndaki Bosna-Hersek ile sivil milis teflkilatlar›n›n, Savafl› s›ras›nda yaflam›fl, yaklafl›k iki y›ld›r bu ülkede teflkilat›n güvenli¤ini, NATO gerçeklefltirdikleri a¤›r insan ittifak›n›n Bosna ve Kosova’da haklar› ihlalleri biliniyordu. UN Photo / Neeraj Singh

sald›rgan S›rp güçlerine karfl› Fakat ülkeden gelen son bil- © gerçeklefltirdi¤i askeri ope- giler, Özgür Suriye Ordusu aray›fl›ndan da çok uzakta ol- priz olarak kabul edilmeye- rasyonlar kurtarm›flt›. mensuplar›n›n da ele geçir- duklar› özellikle vurguland›. cek. NATO, BM karar› olma- BM Güvenlik Konseyi’nin ve- dikleri askerlere karfl› ben- BM’nin, raporlar›nda, Suri- dan, Suriye’ye do¤rudan mü- to yetkisine sahip befl daimi zer intikamc› uygulamalar ye’deki savafl›n, iki bölge ül- dahalede bulunmayaca¤›n› üyesinden ikisinin, Rusya ve yapt›klar›n› iflaret ediyor. kesi olan Türkiye ve Lüb- ›srarla aç›klad›; fakat Türki- Çin’in, sorunun çözümü için Karfl›l›kl› olarak yaflan›lan ih- nan’a s›çrama riskinin de be- ye’nin talebinin, sald›r› de¤il getirilen önerileri, Beflar el- laller, Suriye’de savafl›n kon- lirtilmesi dikkat çekti. savunma amaçl› olmas›, Esed rejimini ayakta tutma trolden ç›kmas›na ve çok ge- Brüksel’in stratejisine uygun amac›yla engellemesi, gide- nifl nüfusun etkilenmesine NATO’dan Talep bir talep olarak kabul edili- rek dünyay› “çaresiz bir ku- yol açm›fl durumda. Türkiye’nin, geliflmelerin bu yor. Türkiye-Suriye s›n›r›na rulufl” ile bafl bafla b›rak›yor. BM raporlar›nda, Özgür Suri- aflamas›nda, s›n›r›na Patriot Patriotlar›n yerlefltirilmesi, ye Ordusu’nun gerçeklefltir- hava savunma füze sisteminin bölgede, “güvenlikli bölge”nin Rapor: Suriye di¤i asker infazlar›; rejime yerlefltirilmesini NATO’dan kendili¤inden oluflmas›n› Yok Oluyor ba¤l› savafl uçaklar›n›n, talep edece¤i yönündeki ha- sa¤layacak. Suriye’nin kuze- BM taraf›ndan haz›rlanan fiam’›n sivil yerleflim mahal- berler dikkat çekti. Türkiye, yinde kontrolü kaybeden Su- son raporda, Suriye’nin, art›k lelerini hedef gözetmeksizin daha önce de Birinci ve ‹kinci riye ordusu, bölgeye ancak “toplu çöküfl” noktas›na gel- bombalamalar› ve Suriye or- Körfez Savafl› dönemlerinde, hava sald›r›lar›yla ulaflabili- di¤i ve Teflkilat’›n h›zl› müda- dusunun, art›k napalm bom- ittifaktan benzer talepte bu- yor. Patriotlar›n s›n›rdaki var- halesinin yaflanmamas› ha- balar› kullanmas› ciddi ihlal- lunmufl; NATO müttefiki Hol- l›¤›n›n, Suriye savafl uçaklar›- linde, ülkedeki geliflmelerin, ler olarak yer ald›. landa, Patriotlar› Türkiye- n›n bölgeye dönük harekâtla- geriye dönüflü olmayacak öl- Son raporda, ülkede savaflan Irak s›n›r›na tafl›m›flt›. r›n› k›s›tlamas› ve Suriye mu- çüde “vahim” sonuçlar do¤u- taraflar›n, bir masan›n etra- Türkiye’nin talebinin NATO halefeti için önemli bir güven- raca¤› belirtildi. Arap Birli¤i f›nda buluflup siyasi çözüm taraf›ndan onaylanmas›, sür- lik oluflturmas› bekleniyor. UN Photo / David Manyua ©

76

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

STRATEJ‹ HABER © Ministry of Defence the Russian Federation Rusya’n›n Yeni “Denge” Stratejisi ATO’nun, ABD’nin 1990’larda bafllayan planlamas› çerçeve- Nsinde, balistik füzelere karfl› gelifltirdi¤i “füze kalkan› savun- bu arada, Seyfleller’de de yeni bir üs oluflturma planlamas›n› ma sisteminin” geliflmifl erken uyar› radar sistemleri ile birlikte sürdürdü¤ü bildiriliyor. Rusya’n›n, Havana ile askeri iliflkilerini, devreye girmesi, “nükleer cayd›r›c›l›¤›n›n zay›flad›¤›n›” düflünen t›pk› Sovyetler Birli¤i döneminde oldu¤u gibi yeniden canland›r- Rusya’n›n yeni bir denge politikas›na yönelmesine neden oldu. Fü- mas› halinde, bu geliflmenin, yeni bir Küba Krizi’ne yol aç›p aç- ze kalkan›, Rusya, Çin ve bu iki gücün Avrasya’daki ayr›lmaz orta¤› mayaca¤› da ayr› bir soru iflareti. Amerikan yönetiminin, 1962 y›- ‹ran’›n uzun menzilli füze depolar›n› yak›n takip alt›nda tutan bir ya- l›nda yaflan›lan nükleer gerginlikten ç›kan deneyimler sonucun- p›ya sahip. Rusya ise Avrasya’daki varl›¤›n› çevreleyen bu sistemin da, Küba’n›n, bu kez Rusya’n›n nükleer füze kapasiteli donanma- zay›f noktas›n›n, donanmas›ndan atefllenebilecek füzeler oldu¤u- s› için üs haline gelmesine izin vermeyece¤i öngörülüyor. nun bilinciyle yeni bir donanma yaratma ve bu donanman›n ihtiyaç- Bu arada Rusya, kendi limanlar›ndan Pasifik Okyanusu’na aç›l- lar›n› karfl›layacak üsler oluflturma gayreti içinde. ma politikas›n› sürdürürken, özellikle Kuzey Kutbu’nun yeniden Rusya’n›n, Karadeniz’deki donanmas›n› ayakta tutan özel an- paylafl›m› sürecinde (küresel ›s›nma nedeniyle eriyen buzullar, laflma çerçevesinde, Ukrayna’n›n Sivastapol bölgesinde özel bölgenin co¤rafi yap›s›nda de¤iflime neden oluyor) atak davran- bir donanma üssü var. Karadeniz’in devam›nda, Do¤u Akde- mas›yla dikkat çekiyor. Rusya’n›n, Kuzey Kutbu’ndaki kazan›mla- niz’de varl›¤›n› artt›rma ve böylelikle NATO ve ABD’nin “füze r›n›, bu bölgede yarataca¤› üsler ile askeri bir avantaja dönüfltür- kalkan›” sistemine karfl› denge oluflturma stratejisi sonucun- mesi de bekleniyor. Rus donanmas›na, 2020 y›l›na kadar, hepsi da Rusya, Suriye’nin Lazkiye liman›ndaki üssünü kaybetme- nükleer kapasiteli 50 savafl gemisinin ve 20 denizalt›n›n kat›lma- mek için büyük mücadele veriyor. Moskova’n›n, Suriye dikta- s› bekleniyor. Rusya, özellikle, denizalt›lardan f›rlat›lacak füzeler törü Beflar el-Esed’e sa¤lad›¤› aç›k ve güçlü deste¤in perde ile ilgili çal›flmalar›n› sürdürdü¤ünü, 2011 y›l›nda aç›klam›flt›. arkas›nda, donanmas› aç›s›ndan çok önemli bu üssü kaybet- Rusya Federasyonu Stratejik Füze Sistemleri Komutan› Korge- me kayg›s› yatt›¤› biliniyor. neral Karakayev’in geçti¤imiz y›l yapt›¤›, “Çok yak›n gelecekte, Rusya, son olarak, K›br›s Rum Yönetimi ile de özel bir anlafl- Rus füzeleri görünmez olacak” aç›klamas›, Kremlin’in, füze kal- ma sa¤layarak, Limasol Liman›’n›n, Rus donanmas› için bir kan›na dönük yeni stratejisinin de temel noktalar›n› vermesi aç›- destek üssü haline gelmesini sa¤lad›. s›ndan önemli. Rusya, tarihinin bütün dönemlerinde, bir “kara devleti” hatta bir Kritik Ad›mlar “kara imparatorlu¤u” olarak adland›r›ld›; elindeki kara kuvvetle- Rusya’n›n, ABD’nin hemen yan›ndaki Küba’da 2002; Vietnam’da rinin gücüyle her zaman Avrupa’y› tehdit eden bir güç olarak de- ise 2001 y›l›na kadar donanma lojistik destek üsleri bulunuyordu. ¤erlendirildi. Nükleer füzelerle taarruz kabiliyetinin çevrelendi- Bu bölgelerden, o günün flartlar›nda çekilen Kremlin’in, Küba ve ¤ini anlad›ktan sonra, tarihinde ilk kez, bir “deniz devleti” olma Vietnam ile yeniden üslerin kullan›m› görüflmelerine bafllad›¤›, yolunda ad›mlar at›yor…

uruldu¤u günden günü- Pakistan’da Ordu-Yarg› Tart›flmas› Kmüze kadar uzanan sü- reçte, ordunun siyaset üze- c›l›k soruflturmas› bafllat›l- Pakistan’da Ne Oluyor? bask›s› alt›nda kald›lar. Kaya- rinde aktif rolü oldu¤u bili- mas› talimat›n› veren Cha- Pakistanl› savc›lar›n haz›rla- ni, bu geliflmeler sonucunda nen Pakistan, ülkenin gele- udhry, Pakistan ordusunun, d›klar› iddianameler çerçe- kamuoyunda do¤an havay› ce¤i aç›s›ndan son derece 1991 genel seçiminde, dev- vesinde, alt› eski üst düzey da¤›tabilmek için, “Suçu ka- kritik bir tart›flma yafl›yor: let fonlar›n› siyasi amaçl› komutan, yolsuzluk ve devlet rara ba¤lanana kadar, sivil Pakistan Genelkurmay Bafl- kulland›¤›n›n anlafl›ld›¤›n› mallar›n› satmak suçlar›ndan veya asker olsun, herkesin kan› Eflfak Pervez Kayani ile da aç›klad›. tutuklu olarak yarg›lan›yor- masum oldu¤unu kabul et- Pakistan Yüksek Mahkeme- Chaudhry’nin son aç›klama- lar. Savc›lar son olarak, ülke- memiz gerekir. Kimse, bir ki- 78 si Baflkan› ‹ftar Muhammed s›, bir grup sivil bürokrata nin Belucistan eyaletindeki fliye veya bir kuruma bir ta- Chaudhry aras›ndaki “ana- yapt›¤› konuflma s›ras›nda, fliddet olaylar›na karfl› müca- k›m önyarg›lar ile suç yükle- yasa tart›flmas›”, ülkede si- “kimse kendisini demokra- dele eden, üst ve orta kade- yemez” aç›klamas› yapmak yasi gerginli¤in t›rmanma- tik anayasan›n üzerinde meden subaylar hakk›nda, zorunda kald›. Yüksek Mah- s›na neden oldu. görmesin, hukuk bunun he- yayg›n insan haklar› ihlalleri keme Baflkan› Chaudhry ise Chaudhry, bir süredir, Pa- sab›n› sorar” oldu. gerçeklefltirdikleri gerekçe- Pakistan’›n geleneksel güçler kistan’da, hiçbir kifli ve ku- Bu aç›klaman›n hemen ar- siyle dava açt›lar. Kayani bafl- dengesinin de¤iflti¤ini flu söz- rumun, anayasan›n üstünde d›ndan Kayani, “hiçbir ta, Pakistan Genelkurmay›, leri ile belirledi: “Art›k bu ül- kimli¤i olmad›¤›n› vurgula- kimsenin ve hiçbir kuru- Belucistan’da yürütülen anti- kenin güvenli¤inin, sahip olu- yan ç›k›fllar›yla dikkat çeki- mun, bu ülkede neyin do¤- terör mücadelesi s›ras›nda nan füze ve tanklar›n say›s› ile yordu. Pakistan eski Genel- ru neyin yanl›fl oldu¤unu, yarg›s›z infazlar gerçekleflti- belirlendi¤i dönemler geride kurmay Baflkan› Aslam Beg tek bafl›na belirleme yetki- rildi¤i ve baz› insanlar›n ordu kald›. Güvenli¤imiz hukukun ile dönemin istihbarat teflki- si yoktur” diyerek Yüksek mensuplar› taraf›ndan kaç›- üstünlü¤ü, insan haklar›na lat› baflkan› emekli general Mahkeme Baflkan›’n› ya- r›ld›ktan sonra yok edildikleri sayg›l› bir devletin yeniden ta- Esad Durani hakk›nda sav- n›tlad›. gerekçeleriyle savc›lar›n rif edilmesine dayan›yor.”

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com

STRATEJ‹ HABER Budizm ve ‹slam vrupa ile Bat› Asya ve Kuzey Afrika’y› ba¤layan co¤rafyada, A“‹brahimi üç dinin” inananlar›, yani Müslümanlar, Hristi- yanlar ve Yahudiler, as›rlard›r yaflan›lan gerginlikleri ortadan kald›rarak bir arada bar›fl içinde yaflaman›n yollar›n› aramay› sürdürüyorlar. Bat› Asya’daki Filistin sorununun, üç dinin aras›ndaki iliflkileri kökten etkiledi¤i bir süreç yaflan›yor. ‹srail devletinin H›risti- yan Bat› taraf›ndan destekleniyor olmas›, Bat› Asya ve Kuzey Clayton Tang / Wikimedia Commons Afrika’daki Müslümanlar baflta, dünyan›n genifl Müslüman © topraklar›nda sert tepkilerin, sonu teröre kadar varan radikal konsey, özellikle E¤itim Bakanl›¤›na ‹slam konusunda dan›fl- siyasi hareketlerin do¤mas›na neden oluyor. manl›k yapmak, bu bakanl›k bünyesindeki Dini ‹liflkiler Bölü- Güneydo¤u Asya baflta, Asya k›tas›n›n uzak bölgelerinde ise mü’yle birlikte çal›flmakla görevli. Tayland, ilkokul seviyesin- Müslümanlar, farkl› bir inanç grubuyla, Budistler ile bir arada de yüzlerce ‹slami e¤itim veren okula sahip ve devlet, Hac gö- bar›fl içinde yaflaman›n deneyimlerini biriktiriyorlar. revini yerine getirmek isteyen yoksul Müslüman vatandafllar›- na yard›m yapma amaçl› özel bir fona da sahip. Tayland ve Endonezya Oysa Tayland, “Budist kültürün do¤al sonucu olarak iflbafl›n- Güneydo¤u Asya’n›n iki güçlü ülkesi, Tayland ve Endonezya, daki kral›n› yar›-tanr› olarak kabul eden” bir yap›ya sahip. Budizm ile ‹slam’›n bir arada yaflamas› aç›s›ndan ilginç iki önemli örnek olarak karfl›m›za ç›k›yor. Endonezya’n›n, yakla- Ufuktaki Zorluklar fl›k 250 milyona varan nüfusunun yüzde 10’unu Budistler ve Bölge, ‹slam’›n “radikal hareketlerinin” yerleflmeye çal›flt›¤› Hindular; Tayland’›n 65 milyonluk nüfusunun da yüzde 10’unu bir yap›ya sahip. Bu nedenle, Endonezya hükümeti, radikal ‹s- Müslümanlar oluflturuyor. lami hareketlerin eylemlerini durdurabilmek amac›yla baz› Endonezya, “‹slam kültürünün” giderek bir devlet yap›lanma- eyaletlerde Budist tap›naklar›n›n geniflletilmesi çal›flmalar›na s›na dönüfltü¤ü, Tayland ise “Budist kültürün” toplumun bü- izin vermekte yavafl davranmay› tercih ediyor. Sosyal yaflam- tün kesimlerinde a¤›rl›¤›n› koydu¤u iki ülke. da Budistlere dönük herhangi bir fliddet ve bask› olmamas›na Her ikisi de geçmifllerinde “askeri darbeler” yaflam›fl, sivil si- karfl›n, özellikle camilere yak›n noktalarda, Buda heykelleri- yasetin güçlenmesinde hayli zorluklar çekmifl bu iki devletin, nin yükse¤e konulmamas› veya büyük olmamas› gibi hassasi- bünyelerindeki az›nl›kl›klara yaklafl›mlar›, dünyan›n bu strate- yetler geliflebiliyor. Tayland’›n, Müslümanlar›n ço¤unlukta ya- jik bölgesindeki demokratikleflme aç›s›ndan da önem tafl›yor. flad›¤› güneydeki üç bölgesinde ise y›llard›r, radikal ‹slami ha- Endonezya, Budist ve Hindu vatandafllar›n›n tüm haklar›n› reketin ayr›l›kç› eylemleri sürüyor. Tayland’›n dört bir yan›na anayasal olarak kabul etmifl bir devlet. ‹badet, dini e¤itim ve da¤›lm›fl Müslümanlar, demokratik zeminde bar›flç› bir yafla- kendini serbest ifade konular›nda, Budist az›nl›k hiçbir engel- m› tercih ederken, söz konusu ayr›l›kç› hareketin, “d›flar›dan” lemeyle karfl›laflm›yor. desteklendi¤i görüntüsü giderek a¤›rl›k kazan›yor. Endonezya’da Budizm, esas olarak, ülkenin Çinli az›nl›¤›n›n dini olarak kabul ediliyor. Çin as›ll› nüfusun ekonomideki çok Arakan’daki Katliam baflar›l› konumu, özellikle ülkenin d›fl ticaretinde üstlendi¤i Farkl› kültürlere sahip olmalar›na karfl›n, Tayland ve Endo- a¤›rl›kl› rol, Çinlilere karfl› hassasiyetin yükselmesine de ne- nezya’n›n kendi içlerinde yaratmaya çal›flt›klar› hoflgörü orta- den oluyor. Müslüman Endonezya, bünyesindeki farkl› bir dini m›n› zehirleyen as›l geliflme, Myanmar (Burma)’n›n Arakan grubu, Çin Halk Cumhuriyeti baflta, bölgedeki güçlü ekonomi- bölgesinde yaflan›lan, Müslüman katliam› kuflkusuz. lere sahip ülkeler ile ticaret-sanayi-finans iliflkilerinde kullan- Bölgede yaflayan Budist rahiplerin, ülkede iflbafl›ndaki askeri may› tercih ediyor. diktatörlü¤ün korumas›nda bafllatt›klar› kampanya, dini iliflki- Tayland ise ‹slam ile iliflkisini, do¤rudan krala ba¤l› olarak ça- ler aç›s›ndan son derece hassas bu bölgeye, Budist-Müslü- l›flan, Müslümanlar Ulusal Konseyi arac›l›¤›yla yürütüyor. Bu man çat›flmas›n› tafl›m›fl durumda.

©Jon Bragg / Wikimedia Commons Burma’daki diktatörlük, kendi toprakla- 80 r›nda yaflayan Arakan Müslümanlar›n›, hiçbir zaman, ülkenin yasal vatandafllar› olarak görmedi ve onlara yaln›z “mülteci” statüsü vermekle yetindi. Bu demokrasi d›fl› devlet politikas›n›n bölgedeki yans›- mas› ise Budist rahiplerin k›flk›rtt›¤› kitle- lerin ve özel milislerin, Müslüman katli- am›n› gerçeklefltirmesi ve binlerce Ara- kanl› Müslüman’›n komflu ülkelere s›¤›n- mas› oldu. Demokrasi flemsiyesi alt›nda karfl›l›kl› sayg›ya dayal› bir iliflki gelifltirmeyi bafla- ran iki dinin insanlar›n›n, bir diktatörlük ülkesinde çat›flan taraflara dönüflmesi, bütün bölge için önemli bir iflaretti…

MSI Dergisi - Kas›m 2012 www.milscint.com