Miasta Ogrody Dawniej I Dziœ Barbara Sierecka-Now
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
W latach 20. i 30. minionego użytkowników. Nieco inne zjawisko stulecia panowała moda zakładania przestrzenne prezentują zespoły osad miejscowości letniskowych. Były to letniskowych na kierunku północnym odrębne jednostki osiedleńcze wokół od Łodzi. Szczególnie Sokolniki, dużych miast. Jasno sprecyzowane do dziś funkcjonujące na statucie zasady funkcjonalno-przestrzenne prawnym miasta ogrodu, powstałe tych układów stworzyły harmonijne w latach 30. minionego stulecia zespoły osadnicze w strefie podmiej- z regularnej parcelacji lasu na duże, skiej dużych ośrodków. 1500-2000 m2, działki, jako miejsce drugich domów, dla mieszkańców W tym właśnie okresie, w okoli- głównie Łodzi. cach Łodzi powstało szereg miejsco- wości letniskowych, na wszystkich Procesy urbanizacji ostatnich głównych kierunkach komunikacyj- dziesięcioleci zagubiły granicę mia- nych wyprowadzających z miasta. sta, strefy podmiejskiej, odrębnych Na wschód, przy trasie Warszaw- jednostek osiedleńczych. Nie ha- sko-Wiedeńskiej kolei żelaznej or- mowana ekspansja w tereny otwarte ganizowano zespoły osadnicze dla wysunęła się spod kontroli. Miasta, funkcji wypoczynkowej, sezonowej, jak rozlana „plama oliwy” wchłonę- dla mieszkańców Warszawy, później ły wszystkie rodzaje struktur prze- Łodzi, z wykorzystaniem atrakcyjnej strzennych gubiąc indywidualność krajobrazowo krawędzi Wzniesień i odrębność. Równoważenie rozwoju Łódzkich, przeciętej doliną rzeki przestrzeni stało się problemem na- Mrogi, urozmaiconej pagórkami, szych czasów. z dużymi obszarami leśnymi. Kierunek południowy, sieradzki Miasta ogrody jako dawne jed- i piotrkowski obsługiwało również nostki osiedleńcze, otoczone innymi, szereg ośrodków letniskowych. Naj- odrębnymi, obcymi, przypadkowymi bardziej znane z nich to Kolumna zespołami domów letniskowych, re- i Tuszyn, regularne układy urba- zydencji i innych rodzaj i zabudowy nistyczne komponowane według pogubiły się w strukturach i powią- Miasta ogrody Miasta ogrody i dziœ dawniej Sierecka-Nowakowska Barbara zasad miasta ogrodu, w ciekawym zaniach. krajobrazowo obszarze. Aktualne tendencje kształto- Architektura wkomponowana wania krajobrazu podmiejskiego są w tereny leśne, to lekka willowa żywiołowe, bardzo zindywidualizo- zabudowa drewniana, o formie roz- wane, często pozbawione zasad ładu Cities – gardens budowanej licznymi, przeszklonymi przestrzennego. werandami tworzącymi ryzalit. Ar- Obowiązek opracowania „Stu- in the Past and chitektura była odbiciem funkcji, jej dium uwarunkowań i kierunków lekkość to sezonowość, a liczne we- zagospodarowania przestrzennego” Present randy to wejścia dla poszczególnych przez gminę daje możliwość, na 44 3-4/2004 etapie poprzedzającym plan miejsco- noznacznej granicy między terenami ich powierzchnia nie może być wy, wprowadzenia docelowej wizji zabudowanymi a otwartymi, w opar- mniejsza niż 5 ha, przestrzennej w sferę analiz, przed- ciu o naturalną rzeźbę terenu, a także dla obszaru Tuszynek Starościań- sięwzięć, dyskusji o kształtowaniu kształtowania sylwety zespołu osad- ski, Garbówek, Niedeas podjęcie ładu przestrzennego. Gmina Tuszyn niczego na zasadzie kontynuacji. prac planistycznych mających ze swoimi tradycjami letniskowymi na celu podniesienie walorów miasta ogrodu, poszerzonymi o profil W celu zachowania i uzupeł- zespołu o charakterze zabudowy leczniczy (sanatorium chorób płuc niania istniejącego układu przestrzen- rezydencjalnej, istotne jest zacho- założono tutaj w latach trzydziestych nego i tradycji architektonicznej na wanie odpowiednich gabarytów XX wieku), jest w dalszym ciągu terenach uporządkowanej zabudowy działek i ulic odpowiadających atrakcyjną jednostką osiedleńczą podmiejskiej oraz zapobiegania cha- wysokiemu standardowi. strefy podmiejskiej Łodzi i dlatego otycznemu rozwojowi budownictwa narażoną na zbyt dużą presję inwe- mieszkaniowego i letniskowego, W celu wprowadzenia ładu stycyjną. wyznacza się strefę ochrony wartości przestrzennego na obszarach cha- Opracowane „Studium uwarun- układu przestrzennego obejmującą otycznej zabudowy mieszkaniowej, kowań i kierunków zagospodarowa- Tuszyn Las i Poddębinę. Jako celowe podmiejskiej o charakterze jednoro- nia przestrzennego miasta i gminy wskazuje się podjęcie prac plani- dzinnym i letniskowym wprowadza Tuszyn” stawiało przed projektantami stycznych zmierzających do organi- się strefę mieszkaniowo-letniskową, złożone zadania przestrzenne. Obok, zacji struktury jednostki osadniczej na obszarze której wskazuje się na- preferowanych przez samorząd typu miasta ogrodu5. stępujące kierunki działań: terenów dla inwestycji komercyj- rekompozycja i regulacja ukła- nych, związanych z korzystnym W celu ochrony przed niezor- dów przestrzennych przez bu- w tym względzie położeniem, została ganizowaną działalnością inwesty- dowę obiektów infrastruktury rozbudowana, wprowadzona do cyjną mieszkaniowo-letniskową, technicznej oraz dróg; „Studium...” gama zadań przestrzen- a także wskazania konieczności ochrona, oraz wydobycie walo- nych mających na celu kontynuację podjęcia działań planistycznych, rów kompozycyjnych doliny rzeki tradycji z zachowaniem kontekstów kompleksowych, z priorytetem ładu Dobrzynki jako osi kompozycyj- przestrzennych, ładu w kształto- przestrzennego, wyznacza się strefę nej, elementu identyfikującego waniu struktur i ograniczenia nie kontynuacji istniejącej funkcji rekre- i spajającego cały układ prze- hamowanej urbanizacji. acyjno-letniskowej, w której ustala strzenny – Rydzynki; się następujące kierunki działań: wzbogacenie oferty funkcjonalnej W celu zachowania walorów dla obszaru Zofiówka, Stanisła- o elementy wypoczynku aktyw- krajobrazu podmiejskiego oraz za- wów podjęcie prac planistycz- nego. pobiegania rozszerzaniu się strefy nych kierunkujących przekształ- intensywności miejskiej wyznacza cenia funkcjonalno-przestrzenne W celu ochrony, a także kierun- się strefę intensywności podmiejskiej na rozwój funkcji rekreacyjno- kowej intensyfikacji oferty usługowej obejmującą Tuszyn Poduchowny -letniskowej o charakterze miasta wyznacza się strefę usług publicz- i Gościniec, na obszarze której do- ogrodu. W przypadku podjęcia nych obejmującą Specjalistyczny puszcza się rozwój funkcji produk- prac planistycznych, na wy- Szpital Chorób Płuc, Gruźlicy i Reha- cyjno-usługowej, oraz mieszkalnej, branych fragmentach obszaru, bilitacji. Na jej obszarze wskazuje się pod warunkiem kształtowania jed- następujące kierunki działań: 45 Zabudowa miast-ogrodów w okolicach Łodzi Buildings of town-garden near Łódź wzmocnienie i rozbudowa funkcji rehabilitacyjnej ośrodka przez wprowadzenie nowych form: sanatoryjnej i prewentoryjnej w celu rozwoju ukierunkowanego na utworzenie centrum uzdrowi- skowego. W celu ukierunkowania ob- szaru na rozwój funkcji rekreacyj- no-wypoczynkowej i wydobycia jego walorów przyrodniczych oraz dostępności, a także zapobieganiu chaotycznemu rozwojowi funkcji letniskowej, uniemożliwiającemu zapewnienie odpowiednich standar- dów wyznacza się strefę organizacji funkcji rekreacyjno-wypoczynkowej obejmującej Tuszyn Młynek, Wodzin Prywatny, Kolonia Dylew. Na jej obszarze wskazuje się następujące kierunki działań: zapewnienie zaplecza infrastruk- tury technicznej; podjęcie kompleksowych prac planistycznych, kierunkujących przekształcenia funkcjonalno- -przestrzenne na rozwój funk- cji rekreacyjno-letniskowej, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów przeznaczonych pod inwestycje sportu i rekreacji. W celu wyodrębnienia i ochro- ny obszaru o dużych walorach przyrodniczo-krajobrazowych w po- wiązaniu z silnymi ośrodkami rolni- czymi, w bezpośrednim sąsiedztwie dużych kompleksów leśnych wyzna- cza się strefę ochrony wartości kra- jobrazu naturalnego. Na jej obszarze 46 3-4/2004 wskazuje się następujące kierunki jak również optymalnym wykorzy- Przypisy działań: staniem walorów ekonomicznych 1 Pojęcie miasta ogrodu należy rozumieć jako uzupełnianie zabudowy w ist- przestrzeni z poszanowaniem prawa obszar komponowany z zachowaniem rów- nowagi pomiędzy terenami mieszkaniowymi niejących jednostkach Jutroszew, własności wyznacza się strefy objęte – prywatnymi (wielkość działek ok. 2000 m2), Szczukwin oraz wprowadzenie obowiązkiem sporządzenia planu a przestrzeniami społecznymi, tj. obszarami sie- dodatkowej formy mieszkalnic- miejscowego2. Zakres ten obejmuje ci komunikacyjnej, usług, placami, parkami. twa przez stopniową adaptację również dawne tereny miasta ogrodu. 2 Należy rozumieć jako obszary strategiczne istniejących siedlisk na indywi- I choć w zmienionej formie, przede z punktu widzenia interesu gminy, a zatem dualne domy mieszkalne; wszystkim w zakresie architektury, wykonanie planu zagospodarowania powinno wzbogacanie oferty funkcjonalnej zróżnicowanej funkcji, mają szansę być zadaniem realizowanym w pierwszym eta- o elementy wypoczynku aktyw- i powinny być zachowane jako ukła- pie polityki przestrzennej samorządu. Wszelkie działania przestrzenne na obszarach nie obję- nego: urządzenia terenowe, szlaki dy urbanistyczno przestrzenne. tych tzw. obowiązkiem sporządzenia planu, spacerowe i rowerowe; wymagają również wyprzedzających działań dążenie do włączenia obszaru Zbyt ogólna forma zapisu „Stu- planistycznych obejmujących obowiązkowo w granice Tuszyńsko-Dłutow- dium...” w ustawie, nie pozwala obszar docelowy wraz ze strefą kontekstu skiego Obszaru Chronionego respektować szerokiego zakresu przestrzennego. Krajobrazu. walorów, zasad ochrony i sukcesyw- nej poprawy ładu przestrzennego, W celu utrzymania wysokich ale tym większa odpowiedzialność wartości naturalnych łąk, pól, za- środowiska projektantów. drzewień, cieków jako elementu