BELGIE-BELGIQUE PB WOBben wordt makkelijker dankzij website 8900 IEPER I Pol Van Den Driessche en Jan Segers over politiek en journalistiek 3/8/36 Harry Potter en de pers afgiftekantoor Ieper Gust Verwerft volgde al meer dan duizend assisenprocessen En Patrick Van Gompel over zijn heilige vuur De Journalist magazine van de VVJ ussel 19 oktober 2007 - nummer 107 - Verschijnt maandelijks - v.u. pol deltour, IPC, résidence palace blok C - wetstraat 155 1040 Br blok C - wetstraat palace IPC, résidence pol deltour, - v.u. maandelijks 2007 - nummer 107 Verschijnt 19 oktober oktober 2007

UIT DE VVJ 3

ACTUEEL Fonds Pascal Decroos lanceert website voor WOBbers 4-5 Jan Backx was onze man op het assisenproces-Van Themsche 7

SCHEEF BEKEKEN 6 INHOUD MENS ACHTER HET NIEUWS Jan Segers (HLN): van reporter tot manager en terug 8

BOEKENBEURSSPECIAL Pol Van Den Driessche over een kwarteeuw politieke journalistiek 9 Recensies 10-11 Journalisten op de Boekenbeurs 11 Harry Potter en de pers: een ambiguë verhouding 12

TECHNO 13

ICONEN VAN DE VLAAMSE JOURNALISTIEK Assisenverslaggever Gust Verwerft: schrijven voor de kleine man 14-15-16

FORUM Een woonwagenbewoner is nog geen zigeuner 17

DE DEADLINE VOORBIJ Patrick Van Gompel over zijn heilige vuur 18

ONDER EMBARGO 19

De Gentse Feesten liggen alweer een tijdje achter ons, maar dit sfeerbeeld ervan is nog altijd te bewonderen – zowel op een expositie van De Morgen-fotograaf Stephan Vanfleteren in het Antwerpse FotoMuseum, als in een pas verschenen boek van hem. Tentoonstelling en publicatie gaan onder de naam Belgicum, en leveren in zwart, wit en veel grijs een beklijvend portret van het unicum dat dit land tot nader order nog steeds is. (Foto Stephan Vanfleteren)

2 De Journalist Uit de VVJ MAGAZINE VAN DE VLAAMSE VERENIGING VAN JOURNALISTEN (VVJ) MODDERCATCH

COÖRDINATIE Pol DELTOUR Mag een journalist naast zijn gewone werk nevenactiviteiten verrichten? Die vraag is [email protected] de voorbije dagen weer opgedoken naar aanleiding van een opdracht voor het kabi- net van ex-Vlaams minister Moerman. Het antwoord is ja. In 2005 heeft de VVJ een VASTE MEDEWERKERS advies gevraagd aan de Raad voor de Journalistiek. In hoeverre mogen journalisten Jan BACKX debatten modereren, interviews maken of lezingen geven in combinatie met hun Ivan DECLERCQ beroep? Kan dat op vraag van een politieke partij of een ideologische vereniging? En Marleen SLUYDTS hoe zit dat met de vergoeding? Johan VAN CUTSEM Luc VANHEERENTALS Het antwoord van de Raad is eenvoudig. Er zijn geen beroepsethische regels die Mark VLAEMINCK dat beletten, zolang de journalist zijn of haar onafhankelijkheid niet in het gedrang PHOTO NEWS brengt. Of de opdracht wordt vergoed of niet, speelt daarbij geen rol. Weliswaar kan ZAK elke redactie of werkgever bijkomende afspraken of regels uitwerken, voegt de Raad eraan toe. REDACTIESECRETARIAAT Résidence Palace De VVJ hoopt door dit advies in herinnering te brengen een einde te maken aan Blok C - Lokaal 2232 de ‘mediaoorlog’ over journalisten die buitenshuis bijklussen, zoals dat dan smalend Wetstraat 155 - 1040 Brussel wordt genoemd. Even leek het erop dat een moddercatch was begonnen tussen VRT Tel. 02/235.22.70 en VTM, die vervolgens gretig door de kranten werd verslagen. Wie zonder zonde is Fax 02/235.22.72 [email protected] werpe de eerste steen. En katholieker zijn dan de paus is héél moeilijk. Beste col- www.journalist.be lega’s, hou alstublieft op met die onzin. Het vertrouwen in de pers is weer enkele procenten gedaald door de interne guerrilla. En de score staat al zo laag! ABONNEMENTEN Lisbeth MOONS Ook van buitenaf wordt de pers belaagd. De advocaten van Hans Van Temsche vinden Zie adres hierboven dat hun cliënt geen eerlijk proces heeft gekregen omdat het proces vooraf al in de [email protected] media was gevoerd. Waardoor de juryleden werden beïnvloed. De pers dient vaak genoeg als zondebok. Maar in het proces Van Temsche valt de pers weinig of niets RECLAMEREGIE te verwijten. De manier waarop die hele delicate zaak van bij het begin is gevolgd, Lisbeth MOONS verdient niets anders dan lof. Ook het proces zelf is waardig en evenwichtig in de pers Zie adres hierboven gekomen. [email protected] Waar die advocaten het dan over hebben is onbegrijpelijk. Alle partijen zijn aan bod LAYOUT EN DRUK gekomen, alle standpunten zijn gehoord. Het publiek heeft een heel ruime inkijk ge- Drukkerij Deman NV kregen. Ruim genoeg om zelf een oordeel te kunnen vellen, net zoals de juryleden. Nijverheidslaan 5 In 2007 kan de pers niet zwijgen over een moord die de hele maatschappij beroert. 8970 Poperinge Recht op informatie heet dat. We kunnen ons moei- Tel. 057/33 67 21 lijk inbeelden dat de advocaten zouden wensen dat Fax 057/33 40 18 bepaalde aspecten van de zaak het daglicht niet mo- gen zien. In A. heeft verdachte V. de mensen L. en O. vermoord en K. zwaargewond. Als het grote publiek het daar mee zou moeten doen, belanden we in een repressief regime. Goede verslaggeving, zonder haat en zonder vrees, is naast een rechtvaardige justitie een pijler van de democratie. Lid van de Unie van Uitgevers

Marc Van de Looverbosch Cutsem Foto: Johan Van van de Periodieke Pers

3 3 www.wobbing.be. Hét instrument voor de onderzoeksjournalist. De onderzoeksjournalist onderzoekt. Dat zit in de aard van dossier. Het zal de Maurice De Wildes onder u, die geen het beestje. Het Fonds Pascal Decroos wil die tweede natuur genoegen nemen met een nul op het rekest, niet verbazen dat een duwtje in de rug geven met www.wobbing.be, een u op onze site ook verneemt hoe u in beroep moet gaan tegen praktische gids voor al wie gebruik wil maken van de Wet op een weigering. de Openbaarheid van Bestuur, zeg maar de WOB. En als we u daarbij nog vertellen dat we op onze site ook Onze site bevat naast een verhelderende aanvraagproce- alle Europese wetgeving en besluitvorming voor u toegankelijk dure en enkele succesvolle cases ook een “letter generator” maken, dan durven we hopen dat u ook een fan van deze waarmee u de eerste spade kan steken in een diepgravend onderzoeksmethode wordt.

www.fondspascaldecroos.org Actueel

NIEUWE WEBSITE PROMOOT WOBBING Het Fonds Pascal Decroos heeft met de steun van de Vlaamse overheid www. wobbing.be gelanceerd. De website maakt duidelijk hoe men zijn wettelijke recht om overheidsdocumenten op te vragen kan hardmaken. Luc Vanheerentals De term ‘wobbing’ verwijst naar de Wet op de Openbaarheid Leterme van Bestuur. Het Fonds Pascal Decroos hoopt met de website het gebruik van die wetgeving te stimuleren. Statistieken zijn Ides De Bruyne ziet nog redenen waarom de WOB in België er niet, maar vriend en vijand zijn het erover eens dat in ons maar matig wordt gebruikt: de weigerachtige houding van land nauwelijks gebruik wordt gemaakt van de WOB. Hooguit de administratie om documenten vrij te geven bijvoorbeeld, 25 keer per jaar, zo raamde WOB-expert Roger Vleugels bij en verder gebreken in de procedure. Vooral het ontbreken de voorstelling van de website op 4 oktober in de Brusselse van een onafhankelijke beroepsprocedure in de federale Résidence Palace. wetgeving wordt betreurd. Concreet: zelfs al wint Marleen Teugels haar zaak bij de Raad van State, dan nog staat ze De federale wetgeving op de openbaarheid van bestuur geen stap verder vermits dit de administratie van Financiën bestaat al sinds 1994. Nadien volgden ook er ook nog niet verplicht om de gevraagde documenten te geven. regelingen op gewestelijk niveau. De federale administratieve Op Vlaams niveau is er wel een beroepsprocedure bij een overheid dient binnen de 30 dagen te reageren op een vraag onafhankelijke commissie. Langs die weg verkregen Knack- om inzage, termijn die eventueel met 15 dagen kan worden journalisten Ingrid Van Daele en Hans Van Scharen in 2005 verlengd. Op Vlaams niveau moet een gesolliciteerde alsnog documenten over EU-landbouwsubsidies, nadat overheid binnen de 15 dagen reageren, en worden, bij een toenmalig Vlaams Landbouwminister Yves Leterme die positief antwoord, de documenten binnen de 30 dagen geweigerd had. overgemaakt (met ook hier een uitstelmogelijkheid van 15 dagen). Bij weigering van inzage, is federaal een ‘verzoek Volgens de Deense journaliste Henriette Vignal-Schjoth is er tot heroverweging’ mogelijk bij dezelfde bestuursinstantie, een goede manier om de weigerachtigheid van administraties en vervolgens een vraag om advies aan de Commissie voor te doorbreken: dat is gewoonweg veel gebruikmaken Toegang tot Bestuursdocumenten. Op Vlaams niveau kan men van de wetgeving en zo externe druk uitoefenen. Dat de hoger beroep aantekenen bij de Beroepsinstantie inzake de nieuwe website op termijn ook informatie zal bieden over Openbaarheid van Bestuur. de wetgevingen in andere Europese landen, noemt Vignal- Schjoth een serieus pluspunt. In Noorwegen bijvoorbeeld Enkele weigeringen van overheden om documenten moet de overheid al binnen 2 dagen een antwoord geven op ter beschikking te stellen, leidden de afgelopen jaren de vraag naar documenten en is er slechts uitstel mogelijk tot interessante rechtspraak. Afgelopen maand mei nog voor zover dit ‘redelijk’ is. “Goede persoonlijke relaties veroordeelde het Brusselse hof van beroep de Belgische zijn voor iedere journalist belangrijk om aan informatie te staat omdat ze weigerde de vzw Vredesactie documenten geraken”, aldus de Deense journaliste. “Maar men mag er te geven over de in- en uitvoer van wapens in de periode ook niet té veel belang aan hechten. Dergelijke contacten 1991-2001. Bij de Raad van State loopt nog een procedure impliceren immers het risico van afhankelijkheid van tegen een weigering van Financiën om Marleen Teugels van personen die belang hebben bij hun lekken. Het voordeel Knack briefwisseling en contracten met de Rodin Foundation van openbaarheidswetgeving is dat ze eenieder het recht ter beschikking te stellen. Teugels wil via die documenten geeft om een beroep te doen op een onafhankelijke bron.” zicht te krijgen op de financieringsmechanismen van rook- Ides Debruyne beaamt: “Het verzamelen van informatie via preventiecampagnes. De auditeur van de Raad van State gaf officiële weg maakt je als journalist veel onafhankelijker de journaliste alvast gelijk, maar op het arrest zelf is het nog en biedt ook meer mogelijkheden om aan informatie te wachten. geraken.”

In Nederland wordt jaarlijks gemiddeld duizend keer een Wat kan er beter in de Belgische wetgeving? Om te beginnen beroep gedaan wordt op de WOB om overheidsdocumenten de invoering van een onafhankelijke beroepsinstantie, op te vragen, in het VK honderdduizend keer en in de VS die zoals in Vlaanderen voor alle overheidsdiensten geldt. twee miljoen keer. Dat ons land daar maar schamel tegen Verder dringt een harmonisering van de regelingen op de afsteekt, heeft volgens Ides De Bruyne van het Fonds Pascal verschillende beleidsniveaus zich op. Ook te doen: een Decroos te maken met de journalistieke cultuur in ons land. uitbreiding van het toepassingsgebied van de WOB, door het “Journalisten maken hier meer gebruik van persoonlijke begrip ‘administratieve overheid’ uit te breiden naar elke contacten om informatie te krijgen. Als ze een beroep doen overheidsinstantie die overheidstaken uitvoert. Het Fonds op de WOB duurt het ook allemaal veel langer. Daarom is Pascal Decroos dringt verder nog aan op de verkorting van de deze procedure interessant voor onderzoeksjournalistiek, behandelingstermijnen, en vraagt dat in elke overheidsdienst maar minder voor de dagdagelijkse verslaggeving. Ander een specifieke cel wordt aangesteld voor de behandeling van probleem is dat de WOB in ons land nog niet lang bestaat en de aanvragen. Om sneller documenten ter beschikking te er in de journalistieke opleidingen niet over gepraat wordt.” kunnen stellen moet de administratie ten slotte werk maken van een informatiebeheerssysteem.

Ook de weigerachtigheid van sommige ambtenaren verklaart waarom de WOB bij ons nog niet echt ingeburgerd is. (Foto Didier Lebrun / PhotoNews)

5 W oktober 2007 Actueel

SCHEEF BEKEKEN “Uiteindelijk kreeg Greet Op de Beeck 3.029 euro “Ik heb me al eerder beklaagd over de Frans- “Al het nieuws passeert elke dag door mijn voor het modereren van vier wetenschappelijke talige media, maar dit is een strijd die ik niet handen, maar dat is het dan ook. Ik sla heus debatten. Waar hebben we het over? Over een winnen. Er treedt toch altijd een syndicale reflex niet alles op in mijn geheugen. Heel vaak is het aalmoes. En daar wordt dan het karaat van de- op bij de pers.” een kwestie van het ene oor in en het andere ontologie aan vastgehaakt. Arme deontologie.” Bart De Wever in De Morgen van 26 septem- oor uit.” Hugo Camps in De Morgen van 13 oktober ber 2007 VTM-nieuwsanker Dany Verstraeten in Dag 2007 Allemaal van 2 oktober 2007 “Ik zou journalisten de raad willen geven om “De media vinden het blijkbaar normaal dat van beroep te veranderen, schrijvers te worden, “Kranten concurreren niet alleen met andere Greet Op de Beeck 800 euro opstrijkt voor het onafhankelijke mensen...” kranten, maar ook met harder werken, aandacht modereren van een debat. Zelf rekende ik de Prins Laurent in de Concentra-kranten van 19 voor kinderen, de fitness en de bioscoop. Wij jongste twintig jaar 125 tot 150 euro aan voor september 2007 maken dan ook een krant die tijd bespaart.” een avondvullende lezing. En om een debat te Hans Nijenhuis, redactiechef van Nrc.next, in modereren was ik tevreden met een fles wijn.” “We hebben wekelijks twee hoogtepunten: de media.com, de mediabijlage van De Morgen Hugo De Ridder in dezelfde DM van 13 oktober live verslagen van het Vlaamse parlement op van 28 september 2007 2007 woensdag en de vergadering van de federale De Journalist Kamer op donderdag.” “Caroline Gennez zal nog een opmerkelijk par- “De kans is groot dat we in cassatie gaan, des- Ludwig Verduyn, hoofdredacteur van Actua-TV, cours rijden, want zo werken de media nu een- noods naar het Europees Hof voor de Rechten in Het Nieuwsblad van 17 september 2007 maal. Eerst vinden we iemand tof, dan vinden van de Mens. Wegens de rol van de media. Het we het saai dat we iemand tof vinden waardoor proces zelf is fair verlopen. Maar hoe kan je nu “Ik heb altijd een hekel gehad aan het woord we die persoon een beetje gaan jennen, en dan in deze omstandigheden – met zoveel gekleurde filmcriticus, met die krakende crrrr. Ik ben nooit is het plots hip om diezelfde persoon weer tof te informatie vooraf in de media – gaan veronder- de man geweest van de ‘Test-Aankoop-aanpak’: vinden. De media zijn golven, zo zei mijn leraar stellen dat de jury onbevooroordeeld was?” aanstippen wat er goed of slecht aan is. Dat fysica al.” Bart Herman, advocaat van Hans Van Them- doodt de liefde voor film.” Bart Dobbelaere beschrijft ‘De wetten van sche, in Het Nieuwsblad van 12 oktober 2007 Filmregisseur Nic Balthazar (Ben X) in De Stan- de media’ in zijn tweewekelijkse column in daard van 26 september 2007 De Standaard van 28 september 2007 “Allez vous faire foutre!” Yves Leterme tegen een RTBF-journalist op 18 “Ik reken me niet tot de cynische Vlaamse “Journalisten willen altijd weten hoe mijn september 2007 crrrritici, maar beschouw het wel als mijn taak eigen seksleven eruit ziet, maar als thera- om een beetje de Test-Aankoop van de cinema peut kan ik daar niets over lossen. Het is al “Leterme passe des gaffes aux insultes.” te spelen.” erg genoeg dat mensen de resultaten van De Sud Presse-kranten op 19 september 2007 Filmrrrrecensent Steven De Foer in dezelfde DS seksenquêtes als norm gaan interpreteren. van 26 september 2007 Wat ik doe of niet doe, gaat trouwens nie- “La soeur de Bart De Wever, chômeuse en Wal- mand iets aan.” lonie!” Goedele Liekens bij de voorstelling van De nieuwssite van RTL op 25 september 2007 ‘Ons seksboek’, haar nieuwste publicatie

Belgisch Perskampioenschap Lopen 2007 4 november - Tervuren

Op 4 november om 14u30 vindt het jaarlijkse Belgisch Perskampioenschap lopen plaats, een jogging van 5 en 10 km door het prachtige park van Tervuren. Een drafje op een licht heuvelachtig parkoers op grotendeels verharde wegen. Het kampioen- schap past in de 11.11.11 solidariteitscampagne van Vossem. Geen prijzen dus, maar wel een tijdsopname. De jogging staat open voor zowel pers als voor persmedewer- kers (woordvoerders, persagentschappen…) waarvoor een gescheiden rangschikking wordt gemaakt. Uiteraard zijn zowel mannen als vrouwen welkom.

Start en inschrijvingen vinden plaats aan de gemeentelijke sporthal, Dorpstraat 38 in Vossem. Inschrijven kan enkel ter plaatse vanaf 13u30 en kost 5 euro. Er wordt voor de persdeel- nemers een aparte inschrijvingstafel voorzien, net zoals duidelijk zichtbare borstnum- mers. Een bewaarruimte en douches zijn eveneens beschikbaar. Achteraf willen we graag afspreken in café ‘In de Congo’, Dorpsplein 11 in Vossem (recht tegenover de kerk). De uitslag is voorzien rond 17u.

Voor meer inlichtingen kan je terecht bij Jan Margot ([email protected]), Luc Blyaert ([email protected]) of Michel Lauwers ([email protected])

6 Actueel WEL VRIJE PERS MAAR GEEN ORAKELS OP PROCES-VAN THEMSCHE Jan Backx

Even leek het erop dat de hel van Dante zou losbreken, in de wan- delzaal van het oude Antwerpse Justitiepaleis. De uitspraak in het proces Hans Van Themsche was gevallen, en alle afspraken met persmagistraat Nico Snelders en perssyndicus ad hoc Jan Heuvel- mans dreigden in chaos op te gaan. In pakkende ecce homo-stijl stapte advocaat Jos Vander Velpen samen met zijn cliënte Songul – zeg maar Sonja of Son – resoluut af op het verblindend camera- licht. “Ik wil iedereen bedanken”, zei het getormenteerde vrouw- tje, met haar wat slepende stem. Maar de dranghekken werden gelukkig niet ondersteboven gelopen, en terwijl her en der werd samengedrumd rond meesters die nog een slotbeschouwing uit hun mouw schudden, kon de tandem Snelders-Heuvelmans opgelucht ademhalen. Ze leerden samen fietsen op het proces- Dutroux, en die ervaring leidde nu in Antwerpen tot een haast vlekkeloos parcours, in de zaak tegen de moordenaar van Ule- matu en kleine Luna.

Negen procesdagen zonder dat ook maar één keer journalis- ten beroepsmatig-verhit borst tegen borst hadden gestaan. Een prestatie toch als je weet dat er een 160-tal accreditaties waren toegekend. In de aanloop naar het proces was er wel kruitdamp opgesnoven rond het portretrecht van Hans Van Themsche. Op aangeven van diens verdediging ontzegde de assisenvoorzitter de media het recht om de beschuldigde in beeld te brengen – iets waar AVBB-secretaris Pol Deltour in een brief aan de betrokkenen forse kritiek op leverde. Het mocht niet baten, tijdens het proces moesten alle media het doen met tekeningen van de beschul-

digde. Belga) (Foto Op de laatste procesdag, eens Van Themsche schuldig was ver - Op het terrein vielen vooral de praktische schikkingen op. Ivo klaard, mochten dan toch beelden van hem worden gemaakt.

Moyersoen, als voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg ook hun Van Themsche-vraag doormailen. De beloning voor de gese- de ‘goede huisvader’ van het gerechtsgebouw, had snel in de lecteerden bestond uit een heuse debatavond met de enige echte gaten dat emotioneel gekraakte mensen bij het verlaten van de Edwin Van Fraechem, in Groot-Bijgaarden. Op schoot bij Edwin... zittingszaal best enige bescherming krijgen tegen al te opdrin- Het leek wel Sinterklaas. gerige cameraploegen. Zo liet hij een vrije doortocht afbakenen Tot de tweede procesweek begon en pagina één van Het Nieuws- met nadarhekken. Simpel als het ei van Columbus, en... iedereen blad eerder geleek op een strooibiljet dat Van Fraechem over alle tevreden. Daarnaast was er het ‘het torentje van Snelders’. Na het hoofden in Vlaanderen had uitgeschud. Sprekende titels en een getuigenis van agent Van Peel wilde vanzelfsprekend iedereen pakkende lay out vermogen véél. een reactie van de man die een eind maakte aan de raid van Voorzitter Michel Jordens, die qua gedistingeerde verschijning Van Themsche. ‘Het torentje’ bracht uitkomst. Nico Snelders liet recht van de muurschilderingen in de assisenzaal lijkt te zijn ge- de camera- en microfoonopstelling van tevoren netjes uittesten. stapt, oordeelde dat de maat meer dan vol was. Hij onderstreepte Geen geduw en getrek, of een getuige die zes keer hetzelfde dat er weliswaar niet mag worden getornd aan de democratische moet vertellen… functie van de pers, maar hekelde in vlijmscherpe bewoordin- gen “de orakels”, die best zouden zwijgen. Daags nadien geen Op schoot bij Edwin Van Fraechem meer. Niet in de zaal, niet in de krant, niet op het scherm. En de debatvond ten huize Het Nieuwsblad werd discreet Niet dat àlles rond dit monsterproces rimpelloos verliep. Gewezen afgevoerd. assisenvoorzitter Edwin Van Fraechem – die zwaar gekwetst uit zijn laatste proces (Van Noppen) was gekomen, ondertussen een Om af te ronden nog dit. In haar getuigenis vertelde moeder Van boekje met memoires schreef en de Wablief-prijs in de wacht Themsche hoe ze, meegenomen naar het politiebureau, pas daar sleepte – had zich nu heel enthousiast als commentator en er- te horen kreeg wat Hans had aangericht. Toen ging plots haar varen gids op dit proces gestort. Een eigen column in een krant gsm. De twee andere – en jongere – tienerzonen waren net van én een chauffeur die hem heen en weer reed tussen de assisen- school gekomen, in volle huiszoeking. “Mama, ons huis wordt zaal en de tv-studio. De brave man spuide overal zijn gedacht en belegerd door de pers. Ze eisen uw gsm-nummer... Ze zeggen: diende zich spontaan (maar vergeefs) aan als bemiddelaar, nadat ‘Weten jullie wel dat uw broer mensen heeft doodgeschoten in Songul Koç haar advocaat Vic Van Aelst de laan had uitgestuurd. de stad? Wij moeten ons werk kunnen doen, en daarom moeten Het Nieuwsblad pakte rond de ingehuurde huiscommentator Van we nù de nummers van jullie pa en ma hebben !’” Toch iets om Fraechem zelfs uit met een evenement. Pientere lezers konden over na te denken…

7 oktober oktober 2007 Mens achter het nieuws 2006

JAN SEGERS (HET LAATSTE NIEUWS): ‘EEN KWESTIE VAN GELOOFWAARDIGHEID’ Mark Vlaeminck

“Hoe de sfeer tussen ons nu Dat zouden zijn medewerkers is?”, echoot Jan Segers de vraag wel doen. En die deden dat. hoe het zit tussen hem en Karel Enkele kleine tekstaanpassingen De Gucht. “Koeltjes. Vorige wer den op hun verzoek door- week waren we nog samen in gevoerd. No problem. Tot Amerika voor de bijeenkomst mijn stuk verscheen met de van de Verenigde Naties. We uitspraak over Balkenende/

De Journalist gaan correct met mekaar om. Potter. En meteen zat het spel Maar dat er ooit iets gebeurd is, op de wagen. Nederland was dat blijf je voelen.” not amused. Een diplomatieke Jan Segers (42) is politiek rel in de Lage Landen. En De redacteur bij Het Laatste Nieuws. Gucht zei dat hij dat niet gezegd In het journalistieke gild werd had.” hij bekend als de man die in juni “Kijk, dat kan dus niet. Als ik als 2005 serieus botste met minister beginnend politiek verslaggever van Buitenlandse Zaken Karel beschuldigd word van de Gucht (Open-VLD). Segers woorden in de mond van een had uit de mond van De Gucht minister te leggen die hij nooit genoteerd dat de Nederlandse gezegd heeft, dan mag ik het wel premier Balkenende op Harry vergeten. Dat is een kwestie van Potter geleek. Prompt een rel geloofwaardigheid. Dan moet ik in Nederland. “Ik heb dat nooit toch mijn integriteit verdedigen. gezegd”, ontkende De Gucht. “’t Als journalist en als mens. Ik zit Is wel”, repliceerde Segers en 20 jaar in de journalistiek en hij haalde een bandje boven. ik heb honderden interviews Segers-De Gucht: 1-0. gemaakt. Nooit heb ik achteraf “Meteen was mijn late start een probleem gehad. Nederland in de politieke verslaggeving tilde zwaar aan de uitspraak van allerminst onopgemerkt voorbij De Gucht en om te staven dat gegaan”, vertelt Segers. “In die Jan Segers: ‘Wij beslissen zelf wel wie we wanneer ik niet gemanipuleerd had, heb branche van de journalistiek ben aan het woord laten.’ (Foto Maîtrise) ik dan het bandje tevoorschijn ik pas op mijn 39ste begonnen. gehaald en het aan de NOS Voordien was ik chef sport bij Het Laatste Nieuws. Ik deed laten horen. Zij hebben het uitgezonden.” dat graag, maar ik voelde ook dat ik dat niet tot aan mijn pensioen wou blijven doen. Een sportredactie leiden met 35 Voor Segers ligt het incident intussen achter de rug. “Maar journalisten is een stevige uitdaging, maar in de dagelijkse het toont wel dat een gezonde afstand tussen journalisten praktijk heeft het uiteindelijk meer te maken met people en politici nodig blijft”, is de les die hij onthouden heeft. management dan met het journalistieke basiswerk. Na “Politieke journalisten en politici hebben elkaar nodig. Beiden jaren van vergaderen en gesprekken om anderen te doen willen scoren, ieder op zijn terrein, en dus kun je maar beter schrijven, wilde ik weer zelf gaan schrijven. Desnoods twintig op je hoede zijn. Natuurlijk kun je vertrouwelijk met elkaar uur per dag, als het maar schrijven was. Toen ik opnieuw omgaan, maar er zijn grenzen. En het is niet omdat je als zelf een sportevenement kon verslaan, was dat voor mij een journalist met een politicus gaat lunchen, dat je hem ook verademing. Conclusie: stop met managen en word weer moet gaan interviewen als hij zo nodig nog eens in de krant verslaggever. Zo werd ik politiek verslaggever.” wil. Politici worden graag geïnterviewd door een krant met een miljoen lezers, maar wij zullen zelf wel beslissen wie we En toen kwam De Gucht. “Ik interviewde hem over Europa. wanneer aan het woord laten.” Ons gesprek werd opgenomen op band. Zoals bij elk “Toch heb ik van onze politici al bij al een hoge dunk. Er zijn interview dat ik afneem. Geen verborgen camera of stiekem uitzonderingen, maar de meeste politici zijn gedreven mensen bandopnemertje, gewoon open en bloot een recordertje. die hard werken. Niet die poenscheppers en windbuilen Tijdens het gesprek vergeleek De Gucht Balkenende met waarvoor ze in cafépraat wel eens versleten worden. Het Harry Potter en noemde hij de Nederlandse premier is een beetje bon ton om op politici neer te kijken, terwijl stijfburgerlijk. Hij zei dat niet langs zijn neus weg of off the sportmensen op een piëdestal worden geplaatst. Ik heb lang record. Hij herhaalde het zelfs, en dus schreef ik het ook. genoeg in de sportjournalistiek gewerkt om te weten dat Gewoon in de tekst. Niet eens als titel of als quote.” de werkelijkheid genuanceerder is. Niet alle topsporters zijn “Drie uur na het interview moest De Gucht vertrekken naar ook menselijke toppers, net zomin als alle politieke tenoren China. Hij had dus geen tijd om zelf de tekst na te lezen. onaangename mensen zijn.”

8 Boekenbeurs 2007

Pol Van Den Driessche schrijft boek ‘Over leven in de Wetstraat’ ‘SOMS VOEL IK ME EEN BEETJE MISSIONARIS’ Marleen Sluydts

Terwijl de oranje-blauwe / orange-bleue partijen nog even vechtend over de keien van de Wet- straat rollen, hoopt iemand meer dan wie ook dat Yves Leterme het tot eerste minister schopt: eerste CD&V-opvolger voor de Senaat Pol Van Den Driessche. In afwachting van het rode pluche maakte de ex-hoofdredacteur van Het Nieuwsblad en VTM tussentijdse politieke mémoires op.

De Journalist: Hoe ziet u de verhou- Is uw visie op het journalistieke bedrijf ding tussen politici en journalisten? veranderd nu u zelf aan de andere kant Pol Van Den Driessche: “Tussen politici staat? en journalisten bestaat een haat-liefde “Nee, zeker niet. Ik ben dan ook niet uit verhouding. Beiden hebben elkaar no- ontevredenheid weggegaan. Ik vind dat de dig, maar zijn ook vaak kwaad op elkaar. pers in Vlaanderen in het algemeen op een Politici willen hun verhaal kunnen vertel- hoog niveau staat. Zo wordt het privé-leven len aan een zo groot mogelijk publiek en van een politicus nog steeds gerespecteerd, journalisten willen graag als eerste over tenzij hij zelf het een en ander in de open- een nieuwe ontwikkeling horen. Dat ge- baarheid wil brengen. Aan de andere kant beurt bovendien in een klein wereldje, waarschuw ik al jaren voor de vervlakking zowel wat het aantal personen betreft en de commercialisering van de perswereld. als geografisch. Uiteindelijk draait alles Het is zowel een voor- als een nadeel dat ik rond Brussel en zit iedereen voortdurend het systeem ken, alle trucjes inbegrepen.” op elkaars lip.” Uw boek is heel eenvoudig en veeleer In uw boek beweert u dat journalis- anekdotisch opgevat. Een groot deel be- ten veel macht kunnen uitoefenen, staat uit een verklarende woordenlijst en maar dat dit soms verkeerd uitdraait. een restaurantgids. Zo geeft u ruiterlijk toe dat u fout “Ik wil daarmee wat ingaan tegen de hui- zat toen u het pedofilieonderzoek Pol Van Den Driessche bij de voorstelling dige antipolitiek. Al lang merk ik dat veel naar Elio Di Rupo in de openbaarheid van zijn jongste boek. (Foto Belga) mensen wel degelijk geïnteresseerd zijn in bracht. politiek, maar ze begrijpen er te weinig van, “Dat was inderdaad een verkeerde inschatting van mij, maar zelfs hoogopgeleide personen. Daarom wil ik de mensen op toch begrijpelijk volgens de meeste van mijn collega’s. De een eenvoudige manier laten kennismaken met de politici vraag blijft of dit wel te vermijden was in onze steeds con- van vandaag en met het ‘Wetstraatees’ dat ze gebruiken. currentiëler ingestelde mediawereld. Maar goed, we hadden Zonder voldoende voorkennis is het alsof men naar een inderdaad een nog striktere lijn kunnen volgen: meer bron- voetbalmatch kijkt zonder de regels te kennen. Ik voel me nen raadplegen en Di Rupo zelf om een reactie vragen. Wat soms een beetje missionaris, die de politiek dichter bij de we vooral uit het oog verloren, was dat journalisten vaak mensen brengt. Een journalist mag niet vergeten dat hij de gebruikt worden voor de persoonlijke doeleinden van politici mediator is voor een groot publiek, en mensen luisteren nu en speurders. Dat besef is belangrijk voor alle journalisten, eenmaal aandachtiger als een uitleg gelardeerd wordt met maar zeker gerechtsverslaggevers moeten heel voorzichtig verhalen.” zijn, want hun onthullingen kunnen grote gevolgen hebben voor de betrokken personen. Eigenlijk zouden hoofdredac- Heeft u nog tips voor beginnende Wetstraatjournalisten? teuren van de verschillende media regelmatiger met elkaar “In de eerste plaats moet een journalist zijn onderwerp ken- moeten overleggen over zulke kwesties.” nen. Hij of zij moet zich grondig voorbereiden en achtergron- den bestuderen. Daarnaast moet hij de spelregels kennen. U schrijft ook over de contacten tussen Vlaamse en Frans- Zo moet men zeker in het begin een beetje afstand bewaren talige journalisten. Hoe is die verhouding geëvolueerd? tegenover politici en hen niet te familiair bejegenen. En ten “Er is een steeds grotere verwijdering merkbaar. Vroeger slotte moet een journalist beseffen dat zijn werk nooit ge- kwamen de hoofdredacteuren van heel België af en toe bij daan is. Hij moet de media dagelijks blijven volgen, ook tij- elkaar en was er een intenser contact. Nu beperkt zich dat dens weekends of vakanties. Veranderingen kunnen immers tot een bonjour in de gangen van het parlement. We lezen heel plots optreden en een journalist moet steeds mee zijn elkaars kranten niet eens meer en de gezichtspunten van met de recentste ontwikkelingen.” beide perswereldjes lopen steeds meer uiteen. Zo vormt de Franstalige pers inzake de formatiepoging één front met de Franstalige politici, terwijl er aan Vlaamse zijde veel meer Pol Van Den Driessche, Over leven in de Wetstraat. kritiek wordt geuit op de Vlaamse politiek.” 25 jaar politiek journalist, Van Halewyck

9 oktober 2007 Boeken

Peter Frans Anthonissen dervaren tijdens een weekje logeren in een MS-kliniek. Ze ‘Versta me niet verkeerd’ – 11 lessen in reputatiema- beschrijft de moed en het doorzettingsvermogen van vele nagement patiënten, maar ook over hun twijfels en moeilijkste mo- Lannoo menten. Een ontroerend boekje dat je even je eigen zorgen doet vergeten. (MS) Dit is de eeuw van de transparantie, meer dan ooit heb- ben de mondige burger en de media het voor het zeggen, Ilse Nackaerts en dus staan de naam en faam van individuen, organisa- Spannende seks². Voor durvers en deugnieten ties en instituten onder nooit geziene druk. In zijn nieuwste Van Halewyck boek laat communicatie-adviseur Peter Frans Anthonissen elf ervaringsdeskundigen even veel ‘lessen in reputatiema- Als u dacht na het lezen van de nagement’ geven. De conclusie: een goede communicatie is vorige boeken van journaliste essentieel, want een interview in prime time op VRT of VTM Ilse Nackaerts een sexpert te zijn duurt maar twintig seconden en een verspreking of ongeluk- geworden, dan bent u met dit

De Journalist kige uitspraak komt iemand duur te staan. Dat Peter Frans nieuwe werk van haar weer down Anthonissen daarmee vooral naar nieuw cliënteel voor zich- to earth. De speeltjes en tips die zelf solliciteert, kan hem nauwelijks ten kwade worden ge- Nackaerts deze keer serveert lijken duid. Dat hij het hoofdstukje over de (geschonden) reputatie wel steeds minder uitvoerbaar en van de media uitbesteedde aan Derk-Jan Eppink, is minder misschien zelfs minder wenselijk gelukkig. Eppink, zelf een gewezen journalist, zegt daarin te worden. De auteur waarschuwt wel een paar rake dingen over journalistiek, maar verglijdt vooraf zelf dat het om extreme en vervolgens snel in een hoogst eenzijdige en ongenuanceer- soms gevaarlijke vormen van seks gaat, en dat is zeker niet de analyse, waarin nogal persoonlijk afgerekend wordt met gelogen. Toch staan er ook minder spectaculaire dingen in Yves Desmet van De Morgen en Guy Mortier van Humo. Voor dit boek en gaat het soms gewoon om weetjes die niets Eppinks reputatie is zo’n schotschrift niet echt een goede met praktijk te maken hebben. Zo blijkt 25 april de feest- zaak, maar daar weet Peter Frans Anthonissen ongetwijfeld dag van de pedofielen te zijn. Maar veel meer dan kleine wel raad mee. (PD) variaties op hetzelfde thema levert dit boek echt niet op. Mijn exemplaar gaf bovendien zo’n verschrikkelijk slechte geur af, dat elke goesting bij voorbaat al verdwenen bleek. Bernard Dewulf (MS) Naderingen. Kijken & zoeken naar schilders Atlas Dirk Barrez Schrijven over schilderen, het is niet evident. Wie al eerder Koe 80 heeft een probleem. Boer, consument, werk van De Morgen-journalist Bernard Dewulf heeft gele- agro-industrie en grootdistributie zen weet evenwel dat beeldend schrijven hem goed afgaat, epo en dat ook schrijven over beelden dus geen onrealistische uitdaging kan zijn. In dit boek schildert Dewulf een portret Freelancejournalist Dirk Barrez van enkele van zijn favoriete schilders uit de 20ste en 21ste heeft het niet begrepen op het eeuw, voornamelijk Vlaamse kunstenaars. Bijzondere – zelfs globalisme zoals dit zich vandaag enigszins buitensporige – aandacht gaat naar Thierry De Cor- voltrekt, en hij maakte er ook al dier, die de auteur blijkbaar persoonlijk kent. Dewulf tracht verscheidene tv-reportages over. zich in de psyche en de leefomgeving van de kunstenaar te Met zijn boeken tracht hij het ge- verplaatsen en een indruk van diens werk op de lezer over filmde aan te vullen, en dit keer le- te brengen. Dit met behulp van enkele afbeeldingen, om- vert dat een publicatie op over het dat woorden – dan toch - soms tekortschieten. Het laatste specifieke probleem van de geglo- hoofdstuk is een ode aan de zee als muze voor de schilder. baliseerde landbouw. Na een wat (MS) chaotische aanvang, waarbij hij van het ene continent naar het an- dere springt, komt Barrez toch tot Hind Fraihi een meer gestructureerde analyse van de problematiek en Ongehoorzaam lijf. Leven met MS haar mogelijke oplossingen. Ondanks het aanzienlijke aan- Van Halewyck tal bladzijden worden de thema’s toch niet echt uitgespit, maar het geheel blijft wel leesbaar en concreet genoeg om Op een dag verneemt ex-journa- de leek een beter inzicht te verschaffen. En zelfs tot actie liste Hind Fraihi dat haar broer Adil te bewegen. (MS) multiple sclerose heeft. Die ziekte is niet terminaal, maar toch klinkt het nieuws als een doodvonnis. Jan van den Berghe Het is dan ook een slopende, onge- De naakte kroon. Koningsdrama’s, paleisgeheimen neeslijke ziekte, die een zware tol en hofschandalen vergt van de zieke en de mensen Manteau om hem heen. Fraihi kruipt als het ware in de huid van haar broer om Zoals de titel al aangeeft: wie van schandaaltjes houdt, kan zijn verhaal te vertellen. Daarnaast aan dit boek zijn hartje ophalen. Deze turf is uitsluitend doet ze ook het relaas van haar we- gevuld met koninklijke schandalen, van het ontstaan tot 10 het (gedeeltelijk) vergaan van de Europese vorstenhuizen. buurvrouw. Barman Gert werd het slachtoffer van een jong En dan moet op dit boek nog een vervolg komen! Vooral trio dat centen wou. Huisarts Lucien doodde zijn revolte- vrouwen staan centraal, of het nu in hun hoedanigheid van rende vrouw met een inspuiting. Juwelier Stéphan ruimde vrouw, minnares of hoer is. Dat koningen überhaupt nog tijd zijn vrouw uit de weg omdat hij als homo verder wou. En over hadden om te regeren, is na lezing van dit boek vol- Arnold schoot de geliefde dood die het had gewaagd hem strekt onwaarschijnlijk geworden. De onderlinge verschillen te verlaten. Al dat fraais wordt in onvervalste Verwerft-stijl tussen pakweg Rusland en Spanje blijken trouwens verwaar- verhaald en becommentarieerd. Conclusie van de auteur: de loosbaar. Het Europese paleisleven was en is blijkbaar één opgejaagde mens gaat alsmaar wreder en meedogenlozer pot nat. Dat de beperkte historische situering er echter nie- tekeer. (JB) mand van weerhoude om menige gezellige avond door te brengen met dit boek. (MS) Frank Albers Gust Verwerft Beatland. In het spoor van Jack Kerouacs On the road Moord als enige oplossing De Bezige Bij Standaard Uitgeverij De beatgeneratie en de voortrek- Le nouveau Gust est arrivé… Ge- kersrol die sommige Amerikaanse schreven voor de liefhebbers van schrijvers daarin hebben gespeeld, het assisengenre en alweer met zitten bij de meeste mensen waar- een schitterend suggestieve cover, schijnlijk ver weg in het geheugen. die meteen aan het douchegordijn Toch meent Frank Albers van een van de film Psycho doet denken. zekere revival te kunnen spreken. Over 287 pagina’s toont Gust Ver- Vijftig jaar na de verschijning van werft aan dat het plan om iemand het beroemde ‘On the road’, besluit te vermoorden vaak langzaam rijpt. hij de tocht van Sal Paradise (van “Daders zien moord als enige uit- de Amerikaanse oostkust naar de weg uit een onleefbare situatie”, westkust) nog een keer te maken. stelt hij. “Maar in de assisenzaal Hoewel Jack Kerouac en de beatge- verschrompelt hun grote gelijk tot neratie centraal staan, is enige ken- emotionele waanzin.” Naast de ‘SMS-moord’ op Stefanie, ge- nis hierover niet noodzakelijk om pleegd om haar vader te kraken, doet Gust nog zeven andere oprecht van dit boek te kunnen genieten. Albers wil immers gruweldossiers uit de doeken. Geert werd onthoofd door de het hedendaagse Amerika ontdekken op zijn omzwervingen. minnaar van zijn vrouw. Linda doodde haar overspelige man Daar maakt hij bovendien een persoonlijk en meeslepend met een bijl en zaagde het lijk in stukken. Maurits bracht verhaal van in een schitterende schrijfstijl. ooit zijn moeder om en toen hij weer vrijkwam ook nog zijn

JOURNALISTEN OP DE BOEKENBEURS

Van 31 oktober tot 11 november vindt in Antwerp Expo de jaarlijkse Boekenbeurs plaats. Beroepsjournalisten en stagiairs krijgen gratis toegang op vertoon van hun perskaart. Aan de onthaalbalie, links in Ingang 2, zijn ook persmappen ter beschikking. Hier volgt een overzicht van journalisten-auteurs die zelf aan het woord komen tijdens de beurs:

Do 1/11 17u30 Serge Simonart – ‘Het leukste uit Onze Man’ Do 1/11 18u30 Stephan Vanfleteren – ‘Fotografie om u tegen te zeggen’ Do 1/11 19u Kim Duchateau – ‘Sprookjes voor volwassenen’ Do 1/11 19u Chris De Stoop – ‘Het complot van België’ Do 1/11 20u Jacqueline Goossens – ‘Het echte New York’ Ma 5/11 15u Marc Reynebeau – ‘Marc Reynebeau versus Bas Heijne’ Do 8/11 15u Barend Leyts en Brigitte Balfoort – ‘Kroonprins Filip’ Do 8/11 20u Ria Goris – ‘Haal jij de kinderen op?’ Za 10/11 13u30 Ilse Nackaerts – ‘Spannende seks²’ Za 10/11 14u30 Evita Neefs – ‘Hello, Mr(s) President’ Za 10/11 13u30 Jan Van den Berghe – ‘Amoureuze escapades in koninklijke kringen’ Za 10/11 16u30 Krista Bracke – ‘Het andere Rome’ Zo 11/11 14u Dirk Draulans – ‘Dagboek voor mijn dochter’ Zo 11/11 14u Dirk Barrez – ‘Koe 80 heeft een probleem’ Zo 11/11 15u Jan Balliauw – ‘België tegen USA’ Zo 11/11 15u30 Barend Leyts, Brigitte Balfoort en Mark Van den Wijngaert – ‘Kroonprins Filip’

11 oktober 2007 Boeken

Harry Potter en de pers MAGISCH-REALISTISCHE JOURNALISTIEK Marleen Sluydts

Harry Potter voorstellen zullen we echt niet doen. En ook van zijn schepper heeft u zonder de minste twijfel gehoord. Net als haar geesteskind werd J.K. Rowling bijna van de ene op de andere dag een beroemdheid. Dat ging zover dat ze ach- tervolgd werd (en nog steeds wordt) door paparazzi, die haar dagelijkse doen en laten nauwlettend in het oog houden. Dat Rowling daar niet van gediend is, steekt ze niet onder stoelen

De Journalist of banken. Meer: het komt ook tot uiting in haar boeken. In een wereld die slechts wat magie betreft van de onze afwijkt, kan een goed ontwikkelde pers natuurlijk niet ontbreken, en erg positief komen onze collega’s niet uit de verf. Nu het laat- ste boek in de reeks verschenen is, kunnen we ons eindelijk een totaalbeeld vormen van onze magische tegenhangers zo-

als J.K.Rowling ze ziet. EPA/Belga) (Foto

Toch is het pas vanaf boek vier dat de pers een belangrijke rol J.K. Rowling en de media: een ambiguë verhouding. toegewezen krijgt. In de kijker staat Rita Pulpers, verslaggeef- ster van De Ochtendprofeet. Zij staat symbool voor het erg- reert als leugenachtige, aandachtzoekende persoon. Wanneer ste soort paparazzi: onvermoeibaar in het zoeken naar ieders iemand een vergezocht verhaal vertelt, schrijft men dat die geheimen en niet bepaald waarheidslievend. Haar insinuaties persoon ‘een Harry heeft gedaan’. laten weinig ruimte voor twijfel en als geen ander heeft ze Harry ontdekt echter het bestaan van het eigenaardige tijd- het talent om van een muis een olifant te maken. Schandalen schrift De Kibbelaar, dat bol staat van vergezochte verhalen creëren is haar favoriete bezigheid. over onbestaande magische voorwerpen en complottheorieën. In Harry Potter ziet ze meteen een ideaal slachtoffer. Ze strikt Dat levert het blad zelfs in deze tovenaarswereld geen al te hem voor een interview door hem een bezemkast in te duwen goede reputatie op. Toch komt Hermelien op het idee om juist en te overdonderen met tal van vragen, die al vlug meer over in dit tijdschrift Harry’s verhaal te publiceren. Het is immers het zijn privé-leven blijken te gaan dan over de wedstrijd waar enige medium dat dit aandurft. Harry beseft nu dat hij de pers Harry aan deelneemt. Haar belangrijkste hulpmiddel is de ook voor eigen doeleinden kan gebruiken. Omdat het tijdschrift Fantaciteer-Veer, die al Harry’s euh’s in lange volzinnen om- meteen verboden leesvoer wordt, wil natuurlijk iedereen het zet. De lezers van De Ochtendprofeet slikken haar woorden als lezen en zo komen de mensen toch te weten wat er die zomer zoete koek en Harry’s protesten hebben geen enkel effect. tussen Voldemort en Harry plaatsgevonden heeft. Verandering van spijs doet eten en dus wijzigt Pulpers na een Uiteindelijk kan het ministerie de waarheid niet langer nege- tijdje de toon van haar artikels over Harry. Nu komt hij veeleer ren en De Ochtendprofeet keert zich nu tegen de eerste minis- als een antiheld naar voren. Pulpers interviewt zijn gezworen ter. Harry wordt opnieuw de grote en tragische held die door vijanden en neemt hun woorden klakkeloos over. Vrienden iedereen ten onrechte uitgelachen werd, waarbij de krant ge- van Harry die protesteren, worden zwart gemaakt en vervol- makshalve vergeet dat zij daar zelf voor verantwoordelijk was. gens bedolven onder haatmail van lezers. Gelukkig is er nog De Kibbelaar van zijn kant kan zijn interview met Harry nu voor Hermelien, die niet rust tot ze ontdekt heeft dat Pulpers eigen- veel geld aan De Ochtendprofeet verkopen. lijk op illegale wijze (namelijk als tor) de school binnenglipt en zo ieders private gesprekken kan afluisteren. Met behulp van In het zevende boek, wanneer booswicht Voldemort de macht die informatie dwingt ze Pulpers om een jaar lang haar pen grijpt, verandert de situatie van de pers aanzienlijk. Zoals alle neer te leggen. bezetters past Voldemort een uiterst strenge censuur toe en Toch vertoont Rita Pulpers ook goede kenmerken van een gebruikt hij de pers als propagandamiddel. De Kibbelaar houdt journalist: ze heeft duidelijk een neus voor nieuws en is een nog een tijdje stand, maar wanneer de dochter van de uitgever indrukwekkende bron van kennis over alles en iedereen. Wel- ontvoerd wordt, geeft ook die zijn openlijke steun aan Harry iswaar, geeft ze zelf toe, schrijft ze daarvan enkel in de krant op. Harry’s medestanders zitten evenwel niet stil. Een vriend wat ‘verkoopt’. van de Wemel-tweeling start samen met enkele kompanen een ondergrondse radiozender op, die elke dag op een andere frequentie uitzendt en met wisselende codewoorden werkt. Zij Politieke druk trachten de werkelijke gebeurtenissen onder de aandacht te brengen en de moed erin te houden. De Ochtendprofeet is de ‘kwaliteitskrant’ van het magische De situatie van de media in magische oorlogstijden verschilt al Verenigd Koninkrijk. In principe publiceert ze wat ze zelf wil, bij al dus niet zo hard van de niet-magische. Maar het blijft wel maar toch is politieke druk nooit veraf. Dat wordt maar al te één van de enige keren dat de pers als een positieve kracht duidelijk in het vijfde boek, wanneer Harry afkomt met zijn door Rowling wordt voorgesteld. Niettemin, en ondanks haar verhaal over de wedergeboorte van Voldemort en de regering duidelijk kritische houding tegenover bepaalde misbruiken in hem niet wil geloven. Onder invloed van het ministerie be- de mediawereld, laat Rowling haar ontelbare lezers toch achter gint De Ochtendprofeet een subtiele campagne tegen hem. met de indruk dat de pers een noodzakelijk en niet weg te Regelmatig verschijnen er kleine artikeltjes waarin Harry figu- denken onderdeel van onze wereld is.

12 Techno Bruno Koninckx

ULTRADRAAGBAAR HULPJE KLEINE ALLESKUNNER

Hoe groot en mooi de schermen van veel nieuwe draagbare Is een ultraportable nog te groot, dan kan de nieuwe E90 computers ook zijn, voor werk onderweg blijven we zelf Communicator van Nokia misschien ter hulp komen. toch bij een ultraportable zweren. Je voelt haast niet dat In theorie kan dit toestel immers zowat alles wat een je zo’n toestel bij je hebt, maar je kunt er toch comfortabel draagbare computer kan, en zelfs meer. Je kunt er immers op werken. Dell heeft met de D430 zijn bestaande lijn wat documenten op bekijken en aanmaken, en nog andere meer bij de tijd gebracht. Dit betekent vooral dat er een iets kantoortoepassingen in miniformaat op draaien. Uiteraard snellere maar vooral zuinigere processor in zit en dat het zijn het scherm en toetsenbord een stuk kleiner dan bij een werkgeheugen ook is uitgebreid. Zoals steeds bij Dell kun je draagbare computer, maar bij de E90 vallen beide heel goed zelf wel kiezen hoe ver je hier in wilt gaan. Wij kregen het mee. Als je het toestel openklapt, krijg je een heel mooi topmodel binnen, met een snelle processor en het maximum scherm met een hoge resolutie, waar dus veel informatie aan werkgeheugen. Zeker onder Windows XP levert het goed leesbaar op is. Voor e-mails of korte teksten is het toestel zo toch nog flinke prestaties. Als het je vooral om toetsenbordje ook vrij goed bruikbaar. schrijven en surfen te doen is – en niet bijvoorbeeld foto- Ook interessant aan de E90 is dat hij over alle mogelijke of videobewerking – dan is een goedkoper model zeker ook draadloze verbindingen beschikt, zodat je bijna overal ter nog oké als je Windows XP en niet Vista kiest. Ons testmodel wereld waar er een WiFi of gsm netwerk is, de snelste had ook de extra grote batterij mee. Dit betekent dat je er bij verbinding kunt gebruiken. Voor gsm/UMTS ondersteunt hij normaal gebruik vijf à zes uur mee aan de slag kunt zonder de snelle HSDPA variant, en werkt hij ook in de VS. Ook voor stopcontact. gewone draadloze netwerken ondersteunt hij de snelste Het toetsenbord is voor zo’n klein toestel nog heel comfortabel, officiële variant. maar het scherm vonden we niet echt heel helder. Rond Nog interessanter is dat de E90 een ingebouwde GPS heeft, het scherm is nog een vrij dikke rand, dus ofwel had men zodat hij ook als navigatietoestel bruikbaar is. De GPS chip is het toestel nog wat kleiner kunnen maken, of anders het niet van de snelste, maar eens hij een positie heeft, houdt scherm een maatje groter. Handig als je onderweg makkelijk hij ze goed bij. Kaarten kun je gratis bij Nokia afhalen. Alleen wilt kunnen inloggen in een draadloos netwerk is dat de voor stembegeleiding moet je betalen. Een vervanger voor ontvanger vrij gevoelig is. Ook de software om de verbinding een (draagbaar) autonavigatiesysteem is de E90 daarmee in te stellen met een draadloos netwerk is makkelijk in nog niet: daarvoor is zijn formaat toch wat onhandig en gebruik. ontbreekt de houder. Maar om ergens te voet je weg in een Een toptoestel is deze D430 niet, maar het basismodel is stad te vinden is het een hele hulp. Met een prijs van rond met een prijs van rond de 1200 euro inclusief BTW wel vrij de 1000 euro inclusief BTW heeft de E90 natuurlijk wel een haalbaar geprijsd. Je hebt dan wel geen DVD-speler. Wil je heel fors prijskaartje. iets meer, dan loopt de prijs natuurlijk wel snel op. www.nokia.be www.dell.be

WELLNESS VOOR JE COMPUTER

Beveiliging voor de computer in de vorm van antivirus en firewall programma’s is tegenwoordig een noodzakelijk kwaad. Het probleem bij dit soort software is dat het vaak je computer vertraagt en het beheer ervan ingewikkelder maakt. Met de Internet Security 2008 suite wil F-Secure een ander pad bewandelen. De marketing heeft het hierbij over ‘online well- being’ en wellness van de pc. Wat we hier vooral van merken is dat de software het systeem inderdaad minder belast, waardoor je er zo goed als geen last van hebt. Ook de instellingen aanpassen gaat vrij eenvoudig. En voor de rest doet het pakket wat het hoort te doen: je pc beveiligen tegen allerlei soorten onraad. www.f-secure.com

13 13 oktober 2007 Iconen van de Vlaamse journalistiek

GUST VERWERFT: ‘IK SCHREEF ALTIJD VOOR DE KLEI

De teller staat al op meer dan duizend assisenprocessen: Gust Verwerft (63) is de ko herinneringen in meerdere boeken. Zopas verscheen weer een nieuw deel van die boterhammen en een fles water.”

“Mijn eerste boek over het proces-Jespers, dat in 1978 kon dat niet meer. Daar heb ik ook veel geld aan verloren. verscheen, heb ik opgedragen aan mijn collega Louis De Later ben ik weer bij Zondagsblad beland, toen het een Lentdecker van De Standaard-Het Nieuwsblad. ‘De Grote onderdeel was geworden van de uitgeverij van Gazet van Voorganger’, zo noemde ik hem toen. En, o ironie, juist híj Antwerpen. Elke week stond ik in Zondagsblad, tot dat trok in zijn krant fel van leer tegen mijn boek. Het kwam op een dag niet meer hoefde: men had besloten het blad

De Journalist op de markt terwijl de rechtszaak nog in volle gang was, te laten doodbloeden. Dat ik zomaar aan de kant werd en dat vond hij niet kunnen. Tja, een betere publiciteit kon geschoven als los-vaste medewerker waarop ze wekelijks ik me niet wensen. De grote LDL die er schande over sprak! een beroep deden, heb ik niet gepikt. Ik heb een rechtszaak Het heeft me geen windeieren gelegd: er zijn – mede door aangespannen en jaren later gelijk gekregen. Die uitspraak de aandacht die de televisie eraan besteedde – 17.000 heeft furore gemaakt: zoals je in de sport het arrest-Bosman exemplaren van verkocht. hebt, is er in de journalistiek het arrest-Verwerft. Sindsdien Ik heb me die kritiek van De Lentdecker niet aangetrokken. gaan persbedrijven alvast zorgvuldiger om met hun Toen hij zijn artikel schreef, had hij mijn boek nog niet aannemingscontracten voor freelancers.” eens gelezen. Het paste gewoon in het stramien dat Louis graag hanteerde: au contrairie doen. Liefst verkondigde hij “Waar ik met ontzettend veel voldoening op terugblik, zijn precies het tegenovergestelde van wat de publieke opinie de jaren dat ik het beste van mezelf heb gegeven voor Blik, vond. Dat noteerde hij dan in theatrale volzinnen, waarmee mijn kind. Zeventien jaar lang, 52 weken per jaar. In elk hij de lezer probeerde te overbluffen. Toen ik dat systeem nummer stonden wel zes, zeven pagina’s van mij. En met eenmaal doorhad, is er toch een deel van mijn aanvankelijke mijn assisenverslaggeving kon ik kort op de bal spelen: tot bewondering voor hem weggeëbd. Ik wil de lezer nooit de maandagmiddag mocht ik nog kopij binnenleveren en het overbluffen. Elke zin die ik neerschrijf, is weloverwogen blad verscheen al op dinsdagmorgen. – het resultaat van veel voorbereidend werk en detectie. Met Karel Vander Mijnsbrugge had ik voor Blik een slogan Ach ja, De Lentdecker beschouwde het provoceren via zijn gelanceerd: ‘Het grote verhaal van de kleine man’. Lezers geschriften als spielerei. Dat ging me steeds meer storen. Ik konden telefonisch contact met me opnemen via de ‘Blik- vind: gerechtsjournalistiek mag geen spelleke zijn, je hebt o-foon’. En het kleine verhaal van de grote man? Dat had het constant over mensenlevens.” ik niet nodig, dat was voor andere bladen. Maar toen Frank Schraets hoofdredacteur van Blik werd, heeft hij onze “Mijn beroepstrots: ik doe al veertig jaar aan tabloid- oorspronkelijke slogan verkracht. Hij begon met regelrechte journalistiek en ik heb nog nooit een proces aan mijn broek paparazzi-toestanden: BV’s uitspraken in de mond leggen die gekregen. Dan moet ik toch wel correct bezig zijn geweest, ze nooit hadden gedaan. Het regende rechten van antwoord, hè? Rijk ben ik er niet van geworden, maar dat is geen advocaten werden op het blad afgestuurd. Jarenlang was basisbehoefte van me. Ik ben materieel nogal onthecht: ik ik enorm trots geweest op mijn werk voor Blik, maar door woon in een huurhuis en reis meestal met de trein. Ik ben de koerswijziging van Schraets kreeg ik zowaar schaamte nog altijd de man die met zijn boterhammen en een fles dat men me ermee associeerde. Christian Van Thillo heeft water op pad gaat. er gelukkig een einde aan gemaakt. Ik ben met hem Meerdere keren ben ik het slachtoffer geworden van aan tafel gaan zitten en, het dient gezegd, ik heb een faillissementen van persbedrijven waarvoor ik werkte. Neem billijke opstapvergoeding gekregen. De laatste streek van dat van De Standaard-groep halverwege de jaren zeventig. hoofdredacteur Schraets is nog geweest dat hij me geen Ik schreef niet alleen voor Het Nieuwsblad, maar ook voor de afscheid heeft laten nemen van mijn trouw lezerspubliek. Ik magazines Zondagmorgen, TV Ekspres en Zie Magazine. Toen had een tekstje geschreven, maar die smeerlap heeft het me uiteindelijk de VUM werd opgericht, kon ik als freelancer aan niet eens gegund dat het verscheen. Typisch voor dat soort de slag blijven, op voorwaarde dat ik mijn vorige facturen liet passanten in de journalistiek met vooral één groot talent: vallen. Dat heb ik toen maar gedaan, hoe onrechtvaardig ik iets was goed is, op korte tijd in de vernieling helpen.” het ook vond. Een andere tegenvaller was De Krant, die in Limburg werd “Tegenwoordig heb ik mijn eigen medium: de website www. opgestart met Louis Verbeeck als hoofdredacteur en Louis assisen.be . In 1993 al heb ik mezelf op het internet gegooid Croonen als grote figuur achter de schermen. Dat experiment – ik ben graag mee met nieuwe tendensen. Zo’n digitale heeft zes maanden geduurd, en daarvan ben ik er maar drie verslaggeving is heel geschikt voor assisenprocessen. In betaald. Nu moet je weten: voor De Krant moest ik de regio een weekblad geef je een overzicht van hoe het proces is Antwerpen coveren en daarvoor had ik een aantal mensen verlopen, maar nu kan ik élke dag mijn zegje doen. Het in dienst genomen. Die heb ik na het opdoeken van het blad maakt de gedachten helder. allemaal keurig uitbetaald, terwijl ikzelf met een put van één Hoeveel uren per dag ik ermee bezig ben? Ach, dat tel ik niet. miljoen Belgische frank achterbleef. Laat ik het zo zeggen: ofwel ben ik met mijn kleinkinderen Nog een financieel debacle: de reorganisatie van Het Volk. bezig ofwel zit ik aan mijn computer. Vele uren, dus. Ik sta Ik schreef voor Spectator, Zondagsblad en Eos, en ineens ’s ochtends vroeg op – rond zes uur of soms zelfs eerder –

14 Een reeks van Manu Adriaens

INE MAN DIE IK ZELF OOK MAAR BEN’ oning van de Vlaamse gerechtsjournalistiek. De afgelopen jaren bundelde hij zijn tussentijdse memoires: Moord als enige oplossing. “Altijd weer op pad met mijn

want ik probeer elke dag minstens een half uur te joggen. processen. Ten onrechte, hoor.” Ofwel zet ik me daarna aan mijn pc ofwel trek ik naar een assisenzaal. Ook in de trein ben ik altijd bezig: dan doe ik mijn “Elk jaar in september krijg ik het iets moeilijker om weer ‘klein werk’. Dat sporen is dus voor mij allesbehalve verloren in gang te schieten. Ik kijk er inmiddels te veel doorheen, tijd. Op de eerste dag van een proces heb ik doorgaans het hè. Er zijn pleidooien van grote advocaten... die kan ik zo meeste te doen. Dan kan het makkelijk 1 u. ‘s nachts zijn meezeggen. Daarmee verbaas ik al eens een collega. Dan eer ik in mijn bed lig. Want het respect voor mijn lezer staat fluister ik: ‘Nu gaat hij dát zeggen.’ Waarna inderdaad letterlijk voorop: ik wil het nieuws brengen voor hij het in de krant die zin volgt. Zo verwonderlijk is dat toch niet? Niemand heeft kan lezen. De dag dat ik die ambitie niet meer heb, zal de een oneindig repertoire. En nieuwe advocaten nemen de voorbode van het einde zijn. trucs van de oude rotten over. Ook de inhoud van sommige Pas op, ik ga dit niet tot mijn laatste snik doen. Ik ben nu requisitoirs kan ik vrij precies voorspellen. Psychiaters: idem. al selectiever aan het worden. Vroeger deed ik zo’n veertig Of klink ik nu heel blasé? Feit is dat men in de gerechtshoven assisenprocessen per jaar, nu zijn dat er nog een dertigtal. met enig ontzag naar me kijkt. Met mijn lange staat van Er zijn dingen die ik loslaat. Bijvoorbeeld: de gevallen ‘Turk dienst heb ik toch een soort autoriteit opgebouwd.” doodt Turk’. De reden is eenvoudig: ik weet te weinig van dat milieu en ik kan er niet ver genoeg in doordringen voor “Als kind was ik gefascineerd door de vlammende titels die achtergrondinformatie. De Vlaamse mens, ja, díé ken ik. Er ik in Volksgazet zag. Daar lag mijn toekomst, wist ik. Het is in Vlaanderen geen dorp waar ik nog niet ben geweest. eerste weekblad waaraan ik heb meegewerkt, was dan ook Maar ik ken niet dé Turk, dé Marokkaan, dé Oost-Europeaan. ABC, een uitgave van Volksgazet. Plus: de vertaling gebeurt via tolken, wat niet zelden tot De liefde voor het schrijven heb ik van mijn vader. Hij was clichétaal leidt. Dat bezorgt me dan al twijfels: ‘Zou die mens gebiologeerd door de verhalen van Felix Timmermans, dat wel zo gezegd hebben?’ En een tweede reden is dat de Ernest Claes en Willem Elsschot. Ik ook, nog altijd. Ik heb hun Vlaamse lezer duidelijk minder geïnteresseerd is in dat soort boeken al tientallen keren herlezen, en ze blijven me boeien.

“Gerechtsjournalistiek mag geen spelleke zijn, je hebt het constant over mensenlevens.” (Foto Maîtrise) 15 oktober 2007 Iconen van de Vlaamse journalistiek

Daar is een mens verdronken van Claes. Boerenpsalm van Timmermans. De vertellers! Toen ik in het lager onderwijs een opstel moest maken, kreeg ik meer dan eens van de onderwijzer te horen: ‘Dat heb jij niet zelf geschreven, dat heeft je vader gedaan.’ Terwijl ik mijn pa dat opstel niet eens had laten lezen. Ik wil maar zeggen: het zat er bij mij al vroeg in. Mooi Nederlands schrijven, zonder fouten. Nu, dat zonder fouten schrijven heb ik opgegeven. De vijfde spelling is er mij te veel aan. Mijn allereerste stukjes verschenen in De Nieuwe Gazet. Ik stuurde die uit eigen beweging in. Ze gingen over kleine dingen. Ik woonde in Wilrijk en daar was bijvoorbeeld een staande wip, waar ik geregeld langs fietste. Dan vielen soms pijlen van die boogschutters naar beneden, op een

De Journalist paar meter afstand van waar ik reed. Ik dacht: dat is toch gevaarlijk? Daar maakte ik een stukje over, met als kop: ‘De dood loert in het park van Wilrijk’. En verdomme, dat stond enkele dagen later in de krant! Zo werd ik begin jaren zestig voor De Nieuwe Gazet de correspondent van de gemeente Wilrijk. En gaandeweg heeft zich dat uitgebreid. Tot ik een hele regio onder mijn hoede kreeg. Op een gegeven ogenblik gaf hoofdredacteur Frans Strieleman me de kans om rewriter te worden: ik zou de kopij van de losse medewerkers in een mooiere vorm moeten gieten. Daarvoor kon ik in vaste loondienst komen. Maar dat heb ik geweigerd. Ik wilde mezelf niet begraven. Het ‘vrije vogel’-gevoel is me altijd lief geweest. Zo kon ik open blijven staan voor allerlei aanbiedingen.”

“De mooiste dingen zijn me overkomen door te geloven in mensen. Want af en toe leidt een dosis naïviteit wel degelijk tot iets. Andere keren ook weer niet. Dat heb ik dit jaar nog meegemaakt met Blidz, een blad dat Gunter Joos had geconcipieerd naar het model van Blik. Hij wilde mij er als “Ik doe al veertig jaar aan tabloidjournalistiek en ik heb nog gerechtsverslaggever per se bij, omdat hij mijn verleden bij nooit een proces aan mijn broek gekregen. Dan moet ik toch Blik kende. Hij had een biografie over mij kunnen schrijven, wel correct bezig zijn geweest?” (Foto Maîtrise) zo goed kende hij mijn levensloop. En hij had ook begrip voor mijn scepsis, na alles wat ik had meegemaakt. Dus zei hij: ‘Ik zal je op voorhand betalen.’ Het goede nieuws is dat hij dat of andere moeilijkdoenerij. Nee, ik ging altijd voor Het inderdaad heeft gedaan. Het slechte nieuws: nog geen twee Verhaal. En dan deed het me eerlijk gezegd wel iets als Piet maanden later was er al geen sprake meer van het weekblad Van Eeckhaut – toch onze allergrootste advocaat – mij tijdens Blidz. Had die Gunter Joos vooraf wat meer zijn tijd genomen, een pleidooi begon te citeren, terwijl zijn rechterhand met dan was het misschien wél gelukt. Hij is te vlug gestart, met Blik zwaaide. Dat was onconventioneel, maar zo erkende hij als gevolg dat er nauwelijks advertenties in Blidz stonden. wel de waarde van mijn geschrijf. En de impact die het op Tja, dan móét het faliekant aflopen.” een jury kon hebben. Het hof van assisen is een reizend volkstheater. Alle facetten “Met mijn boeken wil ik me een beetje losmaken van de van het bestaan passeren er de revue. Het leven zoals het is. waan van de dag. Ik heb al die grote processen meegemaakt, En laat de volksjury alsjeblieft blijven bestaan: ze beschermt en nu bundel ik ze, als een chroniqueur van hoe de mens in de beschuldigden tegen de humeurtjes en kleine kantjes de twintigste eeuw was. En hoe was hij? Wel, met Walschap van een beroepsrechter. Wat ik betreur, is dat de parketten- zeg ik: ‘Ne mens, ge geraakt daar niet aan uit.’ Wij zitten hier generaal steeds meer hun heil zoeken in een overvloed aan in dit café te praten. Hoeveel potentiële moordenaars zouden video’s, fotomontages en powerpointpresentaties. En ook er het afgelopen anderhalf uur al aan onze tafel voorbij de advocaten gaan helaas mee in die trend. Zo verglijd je gekomen zijn? Elke mens heeft uitersten in zich, hè – en je naar O.J. Simpson-toestanden: de rechtszaak als technische kunt het niet aan hem zien. Je denkt dat je iemand kent, en krachtmeting. Terwijl in mijn ogen de overtuiging moet tóch doet hij iets wat je nooit voor mogelijk had gehouden. gebeuren via het woord. Zoals het altijd geweest is. ‘In den Ik geloof niet in foutloze mensen, want dan zouden het beginne was het Woord’, leert ons toch de bijbel?” geen mensen zijn. Met de zwakheid van beschuldigden, slachtoffers, magistraten en advocaten kan ik leven, niet met Het boek ‘Moord als enige oplossing’ van Gust Verwerft hun lafheid. verscheen bij de Standaard Uitgeverij. Ik heb altijd willen schrijven voor de kleine man die ik zelf ook maar ben. Uit mijn pen dus geen intellectuele prietpraat

16 Forum ZEG NOOIT ZOMAAR ‘ZIGEUNER’ TEGEN EEN WOONWAGENBEWONER Denis Bouwen stafmedewerker pers & PR Vlaams Minderhedencentrum [email protected]

“Drie zigeunerkinderen hebben donderdag geprobeerd een vrouw trok, ketels lapte, scharensliep was of manden verkocht. Voyageurs te bestelen.” praten Nederlands en leven in alle Vlaamse provincies en Brussel. Sommige voyageurs halen nog wel oud ijzer op of drijven handel “Romazigeuners persen man 150.000 euro af.” in auto’s, maar steeds vaker werken ze gewoon als bouwvakker of vrachtwagenchauffeur, in de distributie, in de metaalindustrie. Pour Enkele citaten uit recente artikels in Vlaamse kranten. De media la petite histoire: ons sympathieke nationale voetbalicoon Jean- worstelen met de berichtgeving over ‘zigeuners’. Excuseer, over Marie Pfaff komt ook uit een voyageursfamilie. Jean-Marie groeide woonwagenbewoners. Want de term ‘zigeuner’ ligt erg gevoelig op in een houten woonwagen. Zijn ouders waren tapijtleurders. bij veel woonwagenbewoners en -werkers in Vlaanderen. Méér nuance, voorzichtigheid en evenwicht in de berichtgeving is wenselijk. Anders en beter “Veel woonwagenbewoners ervaren de term ‘zigeuner’ als een scheldwoord”, bevestigt Thieu Schuurmans, die woonwagenwerker De AVBB publiceerde in 1994 aanbevelingen voor de berichtgeving is in de provincie Limburg. “Alle mensen die in een woonwagen rond allochtonen en etnisch-culturele minderheden. Daar staat in dat leven, worden nogal gemakkelijk op één hoopje geveegd, maar journalisten enkel melding maken van nationaliteit, geboorteland, onder de woonwagenbewoners heb je diverse groepen, iets wat etnische afkomst, huidskleur, religie of cultuur “wanneer deze de media te snel vergeten.” informatie relevant is voor het bericht”. In veel artikels over ‘zigeuners’ is er eigenlijk geen reden om naar een etnische of ‘De zigeuner’ wordt soms geassocieerd met de romantiek van de culturele groep te verwijzen. “Vooral populaire dagbladen gaan op lustige, gebronsde flierefluiter die met zijn viool of accordeon de dit punt geregeld uit de bocht”, hoor je bij woonwagenwerkers. wijde wereld rondtrekt. Maar net zo goed, en wellicht veel meer, “Erger nog, maar al te vaak wordt de etnische afkomst in titels wordt de link gelegd met ‘mensen die hier komen stelen’. Het uitvergroot.” woord zigeuner (cigan, tsigane) zou afkomstig zijn van Athiganoi: het Grieks voor ‘onaanraakbaren’. Athiganoi zou ook verwijzen De journalistenbond beveelt verder aan niet onverantwoord naar een oude sekte in Klein-Azië. te veralgemenen en polariseren en evenmin nodeloos te De media zouden het kunnen hebben over “woonwagenbewoners” problematiseren of dramatiseren. Toch lees je in de pers vaak of, als ze willen preciseren, over Roms, Roma, Manoesjen of over commotie die ontstaat rond de plannen voor een nieuw voyageurs. Je kunt ook spreken van “mensen met een nomadische woonwagenpark. “Woonwagens werden erkend als een cultuur”, wel wetende dat niet iedereen nog rondtrekt of in een volwaardige woonvorm en zijn opgenomen in de wooncode”, zegt woonwagen leeft. De Roma bijvoorbeeld zijn meestal sedentair. Thieu Schuurmans daarover. “Toch blijft er één groot probleem: het gebrek aan voldoende standplaatsen voor woonwagenbewoners.” Van alle groepen woonwagenbewoners zijn de Rom-zigeuners nog het meest mobiel. De Rom trekken vooral in de zomermaanden “Journaliste Liliana Casagrande illustreerde hoe het anders kan rond, en spreken hun eigen taal, het Romanes. In de wintermaanden met een themadossier rond woonwagenbewoners dat ze in 2006 hebben ze bij ons een vaste standplaats in de driehoek Brussel- publiceerde in Het Belang van Limburg”, herinnert Schuurmans Antwerpen-Leuven. Om hun brood te verdienen handelen ze vaak zich. “En het gebruik van de term zigeuner zouden we echt in auto’s. zoveel mogelijk moeten vermijden. Soms verschijnen in de pers goedbedoelde artikelen, maar gaan de goede bedoelingen de Je hebt ook recenter aangekomen Roma-zigeuners uit Oost- mist in door een pejoratieve titel, ongelukkig gekozen citaten of Europese landen als Roemenië, Tsjechië en Slovakije. Het wegvallen veralgemeningen.” van het IJzeren Gordijn bood hen de kans naar het westen te trekken. De Roma wonen doorgaans in huizen, maar zijn wel erg Als er criminele feiten of misbruiken zijn, kunnen en mogen de mobiel. Met andere woorden: ze verhuizen vaak. media daar niet blind voor zijn, dat spreekt vanzelf. Maar er vallen over woonwagenbewoners ook heel andere, opbouwende verhalen Manoesjen vind je al in onze contreien sinds de vijftiende eeuw. te brengen. Een aantal woonwagenbewoners nam in de voorbije Als groep zijn ze veel sterker geïntegreerd dan de Rom-zigeuners. jaren deel aan een mediatraining van het Minderhedenforum In Vlaanderen leven de Manoesjen hoofdzakelijk in de driehoek en leerde zo hoe je (beter) kunt omgaan met journalisten. De Brussel-Antwerpen-Gent. Geregeld sluiten ze huwelijken met woonwagenwerkers in Vlaanderen en Brussel zijn ook zeer nuttige ‘burgers’ of met ‘voyageurs’. en dankbare aanspreekfiguren. Het Vlaams Minderhedencentrum werkt nauw samen met de woonwagenwerkers en heeft Voyageurs zijn autochtonen van wie de voorouders een tijdlang een stafmedewerker die gespecialiseerd is in het thema rondtrokken. Heel wat Vlamingen weten zelfs niet dat ze een woonwagenterreinen. voyageursverleden in hun stamboom hebben. Sommigen willen liever niet meer weten dat opa of oma als leurder van deur tot deur Meer informatie: www.vmc.be en [email protected]

Oud-VRT-journalist Marcel Kerff publiceerde in 2000 bij Uitgeverij Van Halewyck Kom, we zijn tebie!, over voyageurs in Vlaanderen. En bij Uitgeverij Garant verscheen in 2002 Laat de was maar hangen. Voyageurs en zigeuners in de straat. Maurits Eycken is de auteur van Roma-zigeuners: overleven in een industriële samenleving, een boek dat in 2006 werd uitgegeven door Acco. Bij het integratiecentrum Foyer werd in hetzelfde jaar een herwerkte versie van De Roma van Brussel uitgebracht.

17 W

oktober 2007 De deadline voorbij

OVER GOESTING EN HET HEILIGE VUUR Een estafettecolumn van Patrick Van Gompel (VTM)

Ik heb ooit het geluk gehad om de Nederlandse cabaretier Toon Her- mans te interviewen. Op 3 oktober 1995 stelde hij in Antwerpen zijn Schilderijenboek voor (Uitgeverij Biblo Kalmthout). U vindt een in- terview met hem misschien niets bijzonders. Ik vond het geweldig De Journalist om met de man te kunnen praten die mij dikwijls heeft doen dubbel plooien van ’t lachen. Natuurlijk vroeg ik hem – vrij verras- send – waarom hij schilderde. Hij dacht lang na en, wellicht om er vanaf te zijn, antwoordde hij met de vraag: “Waarom bent u journalist geworden?”

Ik antwoordde snel in eer en gewe- Belga) (Foto ten: “Omdat ik niet anders kon en omdat ik niets anders kan.” Toon Hermans vond dat een hoogst vermakelijk antwoord. de voormalige dictator in Oeganda. De zwarte klant ziet er Hij geloofde me trouwens niet. uit alsof hij net drie kippen heeft opgegeten, met onbeleefd veel frieten en mayonaise. Achtenswaardige confraters, kent u ook dat gevoel? Die on- De Marokkaanse groenteboer ziet hem komen en met een stuitbare drift, die nieuwsgierigheid die maar nooit ophoudt? venijnig mondje zegt hij tegen de grote zwarte reus in Afri- Heeft u ook altijd meer vragen dan antwoorden? Heeft u ook kaans Frans: “Bonjour, President Kabila”. altijd een pen bij en een stukje papier? Let u ook altijd op in Alsof ze elkaar al jaren kennen zegt de zwarte tegen de brui- de kroeg als er iemand een merkwaardig, een straf of een ne man: “Salaam alechoem, Bin Laden!” onmogelijk verhaal vertelt? Wilt u ook altijd alles weten? Ge- Ik schrik me rot en begin vreselijk te lachen. Het is ook een looft u ook nooit zomaar alles? Ligt u ook altijd op de loer? geweldig tafereel. Het is alsof ik op de eerste rij zit van een Of klink ik gewoon ouderwets als een bijna gepensioneerde? try-out van een nieuwe cabaretvoorstelling. Maar ik wil u Nee toch? Het is dat heilige vuur, denk ik. niet afleiden, we staan nog altijd in de groentewinkel. De wereld blijft me trouwens verbazen, telkens weer verras- Voor mij staat een mooi blank meisje met haar handen vol sen, in grote en kleine dingen. Die stomme oorlogen natuur- groenten en fruit. Ik kijk vooral naar haar fruit. Ze kan met lijk, die bananenrepublieken met hun dictators, die kibbe- moeite alles dragen. lende democratieën, de wereldauteurs met hun fantastische De grote zwarte man had het blanke meisje natuurlijk ook boeken, de mensonterende honger en andere ellende, de gezien en hij zegt tegen de Marokkaan in voortreffelijk Ne- frituurbrand in Zevendonk, de Vlaamse thrillerschrijvers, die derlands: “Ik dacht dat dat hier een deftige zaak was, zou jij prachtige strip, dat prachtige muziekstuk, de problemen van dat meisje niet even helpen?” de mensen, het genot van de buurman, de ziekte van een De Marokkaan legt zijn lippen enkele seconden in een Mark vriend, dat enig mooie doelpunt. Wat interesseert ons eigen- Eyskensstreepje en zegt dan tegen de zwarte: “Moi travail- lijk niét? Halen we ergens onze neus voor op? ler? Jamais!” Ik besterf het. Racisme? Laat me lachen. Ik vraag me nog Leest u volgend wereldverhaal van bij mij om de hoek. Het altijd af of ze dat toneeltje alleen maar speelden als er wit- decor: een groentewinkel van een Marokkaan in de Otter- neuzen in de zaak waren. Andere blanke klanten keken de straat in Turnhout. Aan clichés en vooroordelen geen ge- ogen uit hun kop. Alsof ze eerst de punten van de jury wilden brek. zien om pas dan in de handen te klappen. Maar toch het is een heel gewone groentewinkel. Het was ook een heel gewone dag. Het verhaal houdt me al jaren scherp. Niets is wat het lijkt, Ik koop wat groenten en fruit bij mijn winkelvriend Karim, de verrassing loert om de hoek, de zintuigen en een portie kortweg ‘de Marokkaan’ genoemd. hersenen helpen ons verder. Opeens komt er een hele knappe, grote zware zwarte man Journalistiek is meer dan clichés herhalen en vooroordelen binnen, in een wit hemd en met dikke lippen. Van die lippen bevestigen. die in strips verboden zijn. Maar waarom Toon Hermans nu zo graag schilderde, dat De man gaat wat moeilijk, hij heeft veel weg van Idi Amin, weet ik niet meer.

18 Onder embargo

Steeds meer journalisten tekenen in op Na Piet Deslé (ex-VTM) heeft Lijst Dedec- minuten in het Frans gemaakt. de groepsverzekering voor beroeps- ker (LDD) nu ook Terry Verbiest (ex-vanal- aansprakelijkheid en rechtsbijstand les) binnengehaald als media-expert. Al langer werden Nederlandstalige uit- die de AVBB een maand geleden heeft zendingen in het Frans en het Engels gelanceerd. De polis biedt dan ook Communicatiewetenschapster Frieda ondertiteld. De andere Vlaams-Brus- een niet te evenaren prijs/kwaliteits- Saeys (Universiteit Gent) is overleden. Ze selse media – fmbrussel, Brussel Deze voordeel, dat journalisten verregaand werd 59. Frieda was ondermeer begaan Week en Brusselnieuws.be – sluiten zich beschermt tegen dagvaardingen en met de beeldvorming van allochtonen bij het opentaalinitiatief aan. schadeclaims. en vrouwen in de massamedia. Ze ver- richte baanbrekend onderzoek naar een Sanoma is nog niet rond met zijn nieu- Toch nog maar eens surfen naar www. en ander en distilleerde hier ook concrete we personalitymagazine rond Goedele journalist.be! engagementen uit. In dat kader werkte ze Liekens. Het einde van de zomer is als ook herhaaldelijk samen met de AVBB. lanceringsmoment duidelijk te vroeg Oproep aan alle oud-leden van de Bel- gebleken, en een “tweede onderzoeks- gische Foto- en Filmpers: kom ook Ook overleden is Claude Jean Bertrand, fase” bleek zich op te dringen. eens naar de reünies die ongeveer emeritus hoogleraar van de Universiteit twee of drie keer per jaar in de cafe- Parijs II. Hij maakte internationaal naam De Koninklijke Bibliotheek van België taria van het Koning Boudewijnstadion en faam als promotor van MAS – media begint binnenkort met de digitalisering worden georganiseerd. Een gezellige accountability systems. Bertrand was een van de bergen krantenarchieven die ze babbel, een glaasje en een spaghetti fervente verdediger van zelfregulerings- bezit. Dat werd hoog tijd: ondermeer zullen voor een betaalbaar prijsje uw systemen in de journalistiek, dit als alter- de dagbladcollecties uit de oorlogsjaren deel zijn. natief voor overheidsbemoeienis met de vertonen stilaan onuitwisbare sporen pers. van verderf. Voogdijminister Marc Ver- Wie op de hoogte wil gehouden wor- wilghen (Open VLD) maakte 2,3 miljoen den van de precieze verzameldata, De rechtbank van Brussel heeft in kort euro vrij voor het digitaliseringsproject. stuurt een mailtje naar photopress@ geding een uitzending van de RTBF over telenet.be. Moulinsart, de uitgever van Kuifje, ge- Kerk en Leven, met zijn 420.000 exem- deeltelijk verboden. In de reportage stel- plaren nog steeds het meest verkochte API, de vereniging van buitenlandse de Questions à la Une aan de kaak dat weekblad van België, gaat online. Sur- journalisten in België, is not amused Moulinsart-baas Nick Rodwell, de echtge- fen naar www.kerknet.be/kerkenleven. met uitlatingen van Karel De Gucht, noot van Hergé’s weduwe Fanny Remi, Louis Michel en anderen die menen een zwarte lijst van critici hanteert die Zoek in de gratis krant Metro niet langer dat de buitenlandse media hoogst on- systematisch worden geboycot. naar de column ‘Zijspoor’ van Herman nauwkeurig berichten over de politieke Welter: ze is geschrapt. In zijn column situatie in België. Volgens De Gucht & Rodwell weigert elke commentaar, en nam Herman wekelijks het openbaar Co. maakt de buitenlandse pers veel te dus trok Questions à la Une er met een vervoer kritisch onder de loep. Hoofdre- veel heisa over het nakende uiteenval- verborgen camera op uit om het verhaal dacteur Arnaud Dujardin gunde Herman len van het land. van de boycot bevestigd te krijgen. Waar- zelfs niet de kans om afscheid te nemen op de Brusselse rechtbank de uitzending van zijn lezers. API erkent dat de meeste buitenlandse verbood. De AJP (zustervereniging van de correspondenten in ons land niet de VVJ) protesteerde met klem tegen deze En zoek niet langer naar de weblog van drie landstalen beheersen, maar voegt (overigens ongrondwettige) censuur. Sigfried Bracke op vrtnieuws.net: ook er aan toe dat dit een realistische be- die is weg. Drie collega’s van Sigfried richtgeving niet in de weg staat. In Nederland is eind september een in het college van hoofdredacteuren journalist overigens formeel veroordeeld (Pieter Knapen, Jos Bouveroux en Wim In een ruk herhaalt API sterk te betreu- voor het filmen met verborgen camera. Willems) vonden zo’n blog voor een ren dat de Vlaamse overheid het pro- Een boete van 1.000 euro mag Alberto hoofdredacteur niet passend, van col- ject Focus on Flanders heeft opgedoekt, Stegeman ophoesten. Hij had undercover lega Kris Hoflack kreeg Bracke wel nog een vertaling in het Frans en het Engels beelden gemaakt in de woning van een wat steun, meldt De Standaert. van belangrijke artikelen en commen- in illegale wapens handelende justitie- taren uit de Nederlandstalige pers. De medewerker. In zijn laatste, opvallend veelgelezen Vlaamse regering verving FoF onlangs blogbericht pakte Bracke lekker venijnig door een eigen weekblad, Flanders To- De mannenbladen Ché (24.500 oplage) sp.a-voorzitster in spe Caroline Gennez day. “Maar een Pravda van de Vlaamse en Menzo (7.500 oplage) zitten voortaan aan. regering wordt dit blad niet”, bezwoer onder hetzelfde dak. Dat vloeit voort uit Mediaminister Geert Bourgeois (N-VA) een princiepsovereenkomst tussen hun En het vijfkoppige college van VRT- met klem. respectievelijke uitgevers, Think-Media hoofdredacteuren heeft nog werk voor (Ché, P-Magazine, Maxim) en Meta Me- de boeg, met die dekselse Paul D’Hoore Hoofdredacteur Rudy Van Camp verlaat dia (Menzo, Motorwereld). die eind oktober per sé een wekelijkse na 12 jaar trouwe dienst VT4/VIJFtv. Op nieuwsbrief met beleggingsadviezen verzoek van de directie blijft Rudy tot TVBrussel zet zijn ‘opentaalpolitiek’ door. wil lanceren. D’Hoore zelf ziet geen 1 maart SBS Belgium wel nog helpen Op 27 september, niet toevallig de feest- onverenigbaarheid met zijn deontologi- met wijze raad en advies. dag van de Franse gemeenschap, is voor sche objectiviteitsplicht, maar met dat het eerst een volledig nieuwsblok van 30 standpunt staat hij zo ongeveer alleen.

19 International media conference on cross-medial future Mechelen (Belgium)