TOP 50 BUSINESS AS GAEILGE Foras na Gaeilge BARR 50 Gnó le Gaeilge 2010 Look around and you’ll see evidence of Irish as a living language today. Business is now recognising the growth of the with more and more companies turning to bilingual signage and forms of marketing through assistance from the Business Support programme of Foras na Gaeilge. With the number of Irish speakers growing year on year and initiatitives from Government to promote the use of the language now is the time for your business to avail of a wide range of schemes and services from Foras na Gaeilge to promote your company using Irish as a unique marketing tool. Is é ról Fhoras na Gaeilge ná gach gné de chuid na Gaeilge a chur chun cinn, go háirithe san earnáil ghnó phríobháideach agus buntáistí uathúla na teanga a fhorbairt. Is féidir le do ghnó-sa leas a bhaint as tacaíocht airgid le haghaidh comharthaíochta agus ábhair chorparáideacha i nGaeilge nó ar bhonn dátheangach. Financial Assistance Schemes are available to businesses and all SMEs to promote your business with Irish. You don’t need to speak Irish to avail of these schemes. Tá scéimeanna tacaíochta airgeadais ar fáil d’Fhiontair Bheaga agus Mheánmhéide. Cuirfear fáilte roimh iarratais ó Ghaeilgeoirí agus ó Bhéarlóirí araon. To find out more, simply contact: Chun eolas a fháil déan teagmháil le:

353 1 6398404 [email protected] www.gaeilge.ie

Áine Seoighe, An Rannóg Pobail & Gnó, Foras na Gaeilge T: +353 1 639 8404 E: [email protected] Is mó do Ghnó le cúnamh ó:

2 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 Tá áthas ar Fhoras na Gaeilge a bheith mar fifty business Cúig bliana ó shin nuair a thosaigh an When we Furraitheoáir arís air anl ócáidt bhleiantú.il tháb.hach. tach innovators are being Barr 50 Gnó le Gaeilge, creideadh go kicked off the seo de Bharr-50 Gnó le Gaeilge, ina gceiliúrann celebrated is raibh Éire i mbarr a maitheasa maidir le annual Top muid na gnónna agus na fiontraithe gur éirigh leo testimony to the cúrsaí fiontraíochta de. Bhí geilleagar na 50 Business leas agus tairbhe a bhaint as an Ghaeilge mar uirlis proven attributes of tire faoi lán seoil, forbróirí agus fiontraithe as Gaeilge ghnó. Irish as an effective na hÉireann á moladh agus gaiscí, de réir listing five Is ábhar suntais gurb é seo an cúigiú bliain gan means of marketing cosúlachta, á ndéanamh ag lucht gnó years ago, we bhriseadh a bhfuil aitheantas á thabhairt do and branding that is Éireannach ar fud na cruinne. were living in chaoga ceannródaí ón earnail ghnó agus léiríonn now widely visible Ach tá tírdhreach na tire athraithe as another an ócáid seo arís i mbliana an tábhacht atá leis an across the whole éadán le cúig bliana anuas. Tá cúlú universe. Ghaeilge mar mhodh éifeachtach margaíochta business spectrum in tubáisteach eacnamaíoch sa mulllach ’s agus brandála do ghnólachtaí ó gach cineál réimse Ireland. Indeed, the orainn agus go leor de na comhlachtaí entrepeneurs den earnáil ghnó in Éirinn. Go deimhin, is mó an added value that the Éireannacha is mó cáil le linn ré an Tíogair were luach breise gur féidir leis an Ghaeilge a sholáthar use of Irish can bring Cheiltigh i bponc. rampant, the don earnáil ghnó i gcoitinne mar atá to the business sector Chuirfeadh na dalai eacnamaíocha economy was grinnscrúdaithe ag an Oll. Fionnbarra Ó Brolcháin, can be summed-up by one of this year’s celebrated gruaim ar go leor daoine ach feicimid ó red-hot and our business pioneers were atá i measc an Bharr-50 atá á cheiliúradh anseo Barr-Chaoga and one of our most respected liosta seo an Bharr 50 Gnó le Gaeilge go being lionised across the globe. Five agus a bhfuil clú na ceannródaíochta gnó air go business minds, Prof Finbarr Bradley: bhfuil miotal inár bhfiontraithe go fóill. Is years on and the economic landscape is forleathan: “...the case still remains strong that a dynamic ceart go mbeadh na ceannairí gnó seo á changed beyond all recognition as Is ní mar Ghaeilgeoirí a bhfuil comhghairdeas Irish language presence is a good foundation for gceiliúradh i dTeach an Ard-Mhéara, Baile Ireland struggles with the deepest tuillte ag gach duine de Bharr-50 na bliana seo, ach building the concept of Irish identity while Átha Cliath, ar 14 Bealtaine i gcuideachta economic recession in 50 years. is mar cheannródaithe gnó a bhfuil an t-aitheantas strengthening Ireland’s competitiveness and Pat Carey TD, an tAire ag an Roinn And yet, rather than take shelter from seo tuillte acu agus iad tiomanta agus chun tosaigh innovative potential within the glocal economy.” Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta. the economic storm, the 50 san iomaíocht cheana féin chun tairbhe a bhaint as The Barr-50 of 2010 are to be congratulated not Is iad seo na fiontraithe bísiúla atá ag entrepreneurs and companies on this an acmhainn mhargaíochta is mó poitéinseal atá as Gaeilgeoirí, but as business innovators who have leagan síos dúshraith nua don year’s Top 50 listing are out there shaking fós ar fáil d’earnáil ghnó na hÉireann, mar atá an successfully capitalised on the one last untapped eacnamíocht; dream a thuigeann go things up. Indeed, without the calamitous Ghaeilge. Tá maoiniú, acmhainní gnó agus clár mór marketing resource available exclusively to dtagann deiseanna le linn caochlú setback to Ireland’s economic progress, taighde gaolmhar ar fáil ó Fhoras na Gaeilge (cf. businesses in Ireland – the Irish language. Foras na geilleagarach agus gur mithid na it’s doubtful whether we would have www.gaeilge.ie/gno) agus beidh muid ag leanúint Gaeilge will continue to facilitate this growing deiseanna sin a thapú. Leoga, ní dócha witnessed the recent resurgence of dár dtacaíocht don earnáil ghnó agus bua na innovative spirit of Ireland’s business community go mbeadh oiread airde ar an chultúr nó interest in Irish culture and language as ceannródaíochta á fhíorú leis an Ghaeilge. through our financial assistance schemes, freely ar an Ghaeilge mar splanc don atógáil an economic driver. It’s an ill wind…. available business resources and or ongoing eacnamaíochta murab é an tsáinn ina So let’s raise a cheer for the Top 50 Foras na Gaeilge is proud to be associated once business research programme (cf. bhfuilimid. Is olc an ghaoth…. honorees again with the hugely important annual event of www.gaeilge.ie/gno). Mar sin de, tógaimis gáir mholta don Barr-50 Gnó le Gaeilge, celebrating businesses and Bharr 50 Gnó le Gaeilge 2010 agus bímis Connla Lawlor entrepreneurs alike that have successfully Gearóid Trimble ag súil go gcuirfidh said gaoth inár seoltaí Grúpa Meán Bhéal Feirste harnessed and realised the potential of the Irish Clárbhainisteoir Pobail & Gnó, eacnam-aíocha aris. Media Group language as a valuable business tool. The fact that Foras na Gaeilge this is the fifth consecutive year that yet another

Ag obair ar son phobal na Gaeltachta agus na Gaeilge

Na Forbacha Baile Mhic Íre, Páirc Ghnó Ghaoth Dobhair Páirc Ghnó an Daingin An Áislann, Co. na Gaillimhe Maigh Chromtha, Doirí Beaga An Daingean, Béal an Mhuirthead, / Co. Galway Co. Chorcaí Co. Dhún na nGall Co. Chiarraí / Co. Kerry Co. Mhaigh Eo / Co. Mayo Teil:/Tel: (091) 503100 / Co. / Co. Donegal Teil:/Tel: (066) 9150100 Teil:/Tel: (097) 81418 Facs:/Fax: (091) 503101 Teil:/Tel: (026) 45366 Teil:/Tel: (074) 9560100 Facs:/Fax: (066) 9150101 Facs:/Fax: (097) 82179 Facs:/Fax: (026) 45423 Facs:/Fax: (074) 9560101 Imbolc Is comhdháil lán-Ghaeilge an-inspioráideach í Imbolc, ina mbailítear cainteoirí spreagúla chun smaointe ceannródaíocha agus tionscadail cheannródaíocha a chur os comhair an lucht féachana. Comhdháil bhliantúil is ea í, agus tionóladh comhdháil na bliana seo ar 6 Feabhra. Agus ochtar cainteoirí den scoth mar aon le lucht féachana bríomhar gníomhach i láthair, bhí mana na hócáide – “Inspioráid na Bliana” – tuillte go maith aici! Ar an , pléitear obair nó taighde ceannródaíoch ó gach aon earnáil den saol – an gnó, na healaíona, na heolaíochtaí srl. Is é an t-aon ábhar amháin a sheachnaítear ná an Ghaeilge féin - tá a lán comhdhálacha ann cheana agus an Ghaeilge mar ábhar plé acu. Ina áit sin, dírímid ar na tionscadail chruthaitheacha nuálacha atá idir lámha againn mar Ghaeilgeoirí. Bíonn seans cainte fiche nóiméad ag gach duine agus tugann sé sin deis don lucht féachana réimse leathan d'ábhair a bhlaiseadh ar an lá. Is dlúthpháirt den tionscadal é an t-idirlíon, agus tá gach cur i láthair, chomh maith le heolas faoin ócáid go léir, thuas ar www.imbolc.ie Is iad Bernice agus Tomás Ó hAodha, lánúin phósta atá ina gcónaí i mBaile Bhuirne, a eagraíonn an tionól. Tá Bernice ina hinnealtóir agus tá Tomás ina fhorbróir bogearraí. Creideann siad gur deis iontach atá sa tionól le Gaeilgeoirí den scoth a mhealladh chun a gcuid smaointe a roinnt ar a chéile, agus le cumhacht an idirlín a úsáid chun inspioráid na hócáide a scaipeadh i measc Ghaeilgeoirí an domhain.

Imbolc is an inspirational all-Irish language conference where motivational speakers gather to present pioneering ideas and projects before an audience. It is an annual conference, with the this year’s event taking place on the 6 February. With eight superb speakers and a lively engaged audience, the conference’s motto, “Inspiration of the Year”, was well deserved! On the day, pioneering work or research is discussed from every aspect of life: business, the arts, science, etc. The only subject matter that Imbolc avoids is the Irish language question itself – there are plenty of other conferences which discuss the Irish language. Instead they concentrate on innovative creative projects that are being undertaken by Irish speakers. The internet is an integral part of the conference and all the talks and all details about the event can be accessed at www.imbolc.ie. Bernie and Tomás Ó hAodha, a married couple who live in Baile Bhuirne, organise the conference. Bernie is an engineer and Tomás is a software developer, and they believe that this is a wonderful opportunity to gather together Irish speakers and to organize a conference where thoughts can be shared.

CRUINNEOG

Diarmaid Mac Mathúna –Dar le Diarmaid Mac Mathúna gurbh é Diarmaid Mac Mathúna believes the an chomhairle ab fhearr dár cuireadh best advice he was ever given was: air riamh ná: “Ná bíodh eagla ort roimh “Don’t be afraid to fail!” an teip!” And the best advice he ever gave Agus gurbh é an chomhairle ab anybody starting out in business was fhearr dár thug sé féin do dhuine a bhí not to be afraid to seek advice from ag cur tús lena shaol gnó ná gur chóir others! comhairle a lorg ó dhaoine! Diarmaid Mac Mathúna founded Bhunaigh Diarmaid Mac Mathúna Cruinneog in 2003 to distribute the Cruinneog in 2003 chun an litreoir spelling programme, GaelSpell, and to GaelSpell a dháileadh agus chun provide technological services to the seirbhísí teicneolaíochta a chur ar fáil Irish speaking community. do phobal na Gaeilge. GaelSpell is flourishing since, and Tá ag éirí go maith le GaelSpell ó there is great demand for the most shin i leith agus tá an-éileamh ar an recent version (GaelSpell 2007) which leagan is déanaí (GaelSpell 2007) a works on computers with Microsoft oibríonn ar ríomhairí le Microsoft Office 2007. Office 2007. GaelSpell is published in Is i bpáirt le Kevin Scannell - partnership with Kevin Scannell – a saineolaí ríomheolaíochta agus computer and linguistics expert in the teangeolaíochta sna Stáit Aontaithe - a United States. fhoilsítear GaelSpell. Subsequently, Cruinneog developed Anuas air sin, tá an gramadóir Ceart Ceart, a grammar programme which curtha ar fáil acu a chabhraíonn le allows people to check their grammar. daoine gramadach a chinntiú. Ceart is available on Apple and Tá Ceart ar fáil ar ríomhairí Apple Windows. agus Windows. A new package, to include a Tá pacáiste nua le teasáras san thesaurus, is being developed. áireamh á fhorbairt ag Cruinneog faoi láthair. www.cruinneog.com

4 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 EKastáit Cphipp Iúirure Estate Cill Bhríde, Baile Coímin, Co. Cill Mhantáin.

Fáth: Ar fud ár saoil, chothaigh muid an Ghaeilge. Tháinig muid le chéile ag cruinniú i rith Seachtain na Gaeilge O.N.É.G ag céilí i nGaillimh. Muidne, Della, Tadhg (Tim) Ó Cadhain ó Iarthar na hÉireann, Gaillimh, Maigh Cuileann - baint againn le Comhar na Muínteoirí Gaeilge - suim againn i gcur chun cinn na Gaeilge, suim againn i nGaelscoileanna bainteach le bunscoileanna, scoileanna dara leibhéal agus bíonn comhlachtaí cosúil le Léargas, I.M.I., Bord Gaís srl. ag obair anseo. Is Eastát 240 acra é Eastát Chip Iúir. An gnó turasóireachta is mó atá againn. Gnó le Gaeilge ar siúl againn. (1) Tríú Oideachtas Comhshaoil bileoga ar fáil as Gaeilge. Eolas faoin Tíreolas. Ár mana: Dúlra, Dúchas agus Síochaín, Bígí Linn! Tá Ionad Gníomhaíochtaí Lasmuigh againn le cabhair ó Fáilte Ireland. (2) Tógadh Ionad Oideachais (Belfry) ina mbíonn gnó trí Ghaeilge in oideachas ar siúl. Ó Irish. Information about Geography. Our motto: (3) Féinfhreastal- tithe/ bonn cóiríochta. Cadhain hail from the west of Ireland. We have a Nature, Native and Peace, Join Us! Thosnaíomar ar an ngnó 10 mbliain ó shoin. connection with Comhar na Muínteoirí Gaeilge. We We have an Outdoor Activity Centre with Roimhe sin ‘Coronation Plantation’ ab ainm do chuid are interested in the promotion of the Irish language assistance from Fáilte Ireland. den eastát agus bhí scannáin cosúil le ‘Braveheart’ and in Irish language medium schools involving (2) An Education Centre (Belfry) in which business agus ‘Dancing at Lughnasa’ á scannánú anseo. forging links with primary schools, second level is conducted through Irish was buillt. schools and with companies such as Léargas, I.M.I., (3) Self-catering accommodation base. Eastát Chip Iúir Bórd Gaís etc. We started the business around 10 years ago. Kilbride, Blessington, Co. Wicklow. Before that most of the estate was called ‘Coronation What: Eastát Chip Iúir is a 240 acre Estate. Our Plantation’ and films such as Braveheart’ and ‘Dancing Why: Because throughout all our life-times we’ve biggest business is tourism. The Irish language is at Lughnasa’ were filmed there. fostered Irish. We met during Seachtain na Gaeilge central to our business. N.U.I.G at a céilí in Galway. We, Della and Tadhg (Tim) (1) To issue Environmental Education leaflets in www.kippure.com

www.oideas-gael.com Acmhainní Teagaisc Cúrsaí Gaeilge do Mhúinteoirí Irish Language do Dhaoine Fásta o líofa Resources for Teachers ón ghlantosaitheoir g Cúrsaí speisialta ard-leibhéal Gaeilge • Cruinneas na Gaeilge • Postaeir • Oiliúint Múinteoirí • SCG • Amhráin ar CD • Ó Bhéarla go Gaeilge (cúrsa san aistriúchán) • Cluichí ar CD-rom Saoire • Cartúin ar DVD Damhsa • Leabhair do gach aois Gníomhaíochta • Siúl sléibhe • Timpeallacht & Cultúr • Cúrsaí Gaeilge • Seandálaíocht • Damhsa Ceol • Péintéireacht • Feadóg • Bodhrán • Cláirseach • Taipéis • Griangrafadóireacht Comhluadar Eolas & Bileog 2010 ó OIDEAS GAEL www.siopagaeilge.ie Gleann Cholm Cille Co. Dhún na nGall [email protected] Gaeilge Fón: 074 973 0248 Facs: 074 973 0348 074 97 30500 [email protected] Saoirse

BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 5 Ba go hóg a chuir Con Clarke aithne ar an obair chrua. príomhfheidhmeannach um BCa in 1o945n agu s Cgan él aach nraoki mbe liana d’aois a chaill athstruchtúrú é le linn am phlean fear Bhaile Átha Cliath a mháthair; agus nuair a bhuail tarrthála Cahill. tinneas foirceanta a athair, ba é Con a chuaigh i mbun Chaith sé tréimhse ina shiopa grósaera na clainne agus chúram a sheachtair ghrúpfheidhmeannach um shiblíní. sheirbhísí custaiméara agus ar Ba é a mhian dul chuig Coláiste na hOllscoile, Baile deireadh, ina Leas- Átha Cliath (UCD), ach bhí an t-airgead gann agus Phríomhfheidhmeannach, sula chun a chinntiú go bhfaigheadh a seisear ndeachaigh sé ar scor in 1996 tar deirfiúracha scolaíocht chuí, d’oibrigh sé um éis saol fada oibre. thráthnóna i mbeáir éagsúla thart fána bhaile sa Le linn na 20 bliain atá imithe chathair istigh. thart, ba mhinic Con bainteach, ar Ní raibh sé ach tar éis tréimhse ghairid a chúla téarmaí, le hobair i réimse na chaitheamh ag obair leis na déantóirí cruach thógála, polaitíochta i Nua-Eabhrac agus in Smith & Pearson nuair ab éigean don chomhlacht Washington, agus is ball oinigh de druidim mar gheall ar chúlú géar sa ghnó tógála. na Daonlathaigh Ghael- Chuaigh sé ag obair ag Aer Lingus agus taobh Mheiriceánacha é. Con Clarke agus Raymond Sexton ag Gradaim on Bharr 50 2009. istigh de chúpla bliain, ceapadh ina bhainisteoir ar dualgas é. Ba ag an am seo a d’éirigh le Con UCD a manager. Later, he was promoted to the prestigious bhaint amach mar mhac léinn lánfhásta. Ar ball, Con Clarke has known hard work from a very young position of being responsible for worldwide ground- ceapadh ina Bhainisteoir Riaracháin agus Pearsanra age. The Dublin man lost his mother at the tender age handling at Aer Lingus. ag Aerfort Bhaile Átha Cliath é, ina bhainisteoir lasta of nine in 1945 and when his father became Con then became general manager of customer ina dhiaidh sin agus ar deireadh, ba é a bhí freagrach terminally ill, he took over at the family grocery store services and chief executive of restructuring during as an láimhsiú uile ar an talamh ag Aer Lingus. to provide for his seven siblings. the airline's ambitious Cahill survival plan. A spell as Ansin, rinneadh bainisteoir ginearálta seirbhísí After entering Aer Lingus, he quickly moved up the group executive of customer service and eventually custaiméara de, agus ba é an ranks and within a few years was appointed duty deputy CEO followed before her retired in 1996.

Cuideachta leas an phobail é Dearcán chuideachta – aidhmeanna a Dearcán media was founded in young irish speakers in the city; DMediae a cuaireardhc ar ábunn i nD oMire, Meeán dbiha ineann le forbairt phobal Gaeilge September 2009 as a community • To receive television commissions Fómhair 2009, de thoradh plé idir Dhoire: interest company following a discussion from local broadcasters. daoine a bhfuil baint acu leis an earnáil • Cúrsaí traenála a chur ar fáil do between people associated with the Ghaeilge sa chathair. Ghaeilgeoirí óga sa chathair; Irish language sector in Derry city. In association with Westway Tá idir chraoltóirí, mhúinteoirí, • Coimisiúin teilifíse a fháil ó The board of the company consists Productions the company has received bheochantóirí, léachtóiri meáin chraoltóirí áitiúla. of broadcasters, teachers, animators, its first commission in February of this chumarsáide agus ghníomhaithe Fuair Dearcán Media, i gcomhar le media lecturers and language activists, year through the funding scheme teanga ar bhord an chomhlachta, agus Westway Productions, a chéad and Déaglán Ó Mocháin and Keith operated by the Irish Language is iad Déaglán Ó Mocháin agus Keith choimisiún ón BBC, mí Feabhra na O’Grady are responsible for the day-to- Broadcasting Fund. O’Grady an bheirt atá i mbun an ghnó bliana seo, trí scéim mhaoinithe Chiste day operations in its offices at In terms of the aims of the company, laethúil. Craoltóireachta na Gaeilge. Cultúrlann Uí Chanáin in Derry. Déaglán Ó Mocháin says that it is Tá Dearcán Media lonnaithe i Dar le Déaglán Ó Mocháin go bhfuil Some of the obligations that attach “vitally important that Irish speakers in gCultúrlann Uí Chanáin ar Mhórshráid sé “barrthábhachtach” go mbeadh na themselves to a company of this kind Derry have the creative skills to Shéamais i lár chathair Dhoire. scileanna cruthaitheacha ag Gaeilgeoirí are as follows: Dearcán Media must represent their own lives in a way Mar chuid de na dualgais a Dhoire chun a saol féin a léiriú “ar a explain each year how they are recognizable to themselves – on social bhaineann leis an chineál seo ndóigh féin – ar láithreáin líonraithe fulfilling the aims that they set out networking sites, for example, in their cuideachta, caithfidh Dearcán Media a shóisialta, mar shampla, ina gcuid when the company was formed – aims schools, or in their own personal life. mhíniú gach bliain cad é mar atá siad scoileanna, nó ina saol pearsanta. Dá for the development of the Irish The sooner they have these skills, the ag comhlíonadh na n-aidhmeanna a luaithe na scileanna seo acu is ea is speaking community in Derry city: better.” chuir siad rompu uair a bunaíodh an fearr.” • To provide training courses for

Keith O’Grady agus Déaglán Ó Mocháin

6 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 Anaeko

IDs fionteraí rnathúiisl é D eMnis Muurphry, ap bhfuhil cóy naí air– i mBéal Feirste ach ar as Co. Chill Chainnigh dó, a bhfuil sraith de chomhlachtaí ard- teicneolaíochta bunaithe aige ach faoi láthair tá fócas s'aige ar an chomhlacht Anaeko. Scagann Anaeko eolas ón idirlíon agus ó théacs- theachtaireachaí lena chur in oiriúint d'ollchomhlachtaí (www.anaeko.com). Is comhlacht lánpháirtiú córas agus comhairliúcháin é a bhfuil speisialtacht aige i dteacht ar réitigh bhunathraithe bunaithe ar ár theicneolaíocht uathúil gastachtbhunaithe. I measc custaiméirí Anaeko, tá Meteor, BT agus Orange. Is Gaeilgeoir meirgeach é Denis atá lonnaithe i mBéal Feirste anois ach, agus é ina mhac léinn ar Choláiste na hOllscoile Gaillimh, chaith sé seal leis An Chumann Drámaíochta áit ar chuir sé snas ar a chuid Gaeilge. Is urlabhraí gnó agus ceannaire cathartha i mBéal Feirste chomh maith le hambasadóir mór le rá do Pháirc Eolaíochta Thuaisceart Éireann i mBéal Feirste Thoir é. Maidir leis an rath is mó atá aige, tagraíonn Dennis don am a chaith sé in Apion, táirge gheata WAP nuálaíoch d’oibritheoirí guthán gluaisteach a chomhbhunaigh sé fosta agus ar cheannaigh Phone.com é ar $250 milliún.

Denis Murphy is a serial entrepreneur, based in Belfast but hailing from Co Kilkenny who has set up a string of high-tech companies. His focus today is directed at start-up company Anaeko (www.anaeko.com), which filters information from the internet and from text messages and adapts them for conglomerates. Anaeko is "a systems integration and Mark Finlay, Christine Quinn, Speicéir Chomhairle Cathair Nua Eabharc, Bro McFerran as consulting firm that specialises in delivering transformational solutions Allstate agus Denis Murphy ag bricfeasta gnó i mBéal Feirste. based on our unique, agile-based technology". Amongst Anaeko’s customers are Meteor, BT and Orange. Denis has fond memories of treading the boards with An Cumann As for his biggest success, Denis points to his time at Apion, an innovative WAP Drámaíochta in UCG Galway. He is a prominent business spokesman and civic gateway product for mobile operators, which he also co- founded and which was leader in Belfast and a prominent ambassador for the Science acquired by Phone.com for $250 million. Park in East Belfast.

Iris idirlín do lucht na Gaeilge in Éirinn agus ar fud na ionramháiltear cúrsaí an lae mar aon le ceisteanna Bcruinene aon m.aniae atá ag beo.ie agus an bhéim mhór tromchúiseacha faoin Ghaeilge. ar an Ghaeilge mar theanga idirnáisiúnta, rud a mbeifí Ba é an chéad eagarthóir, Éamonn Ó Dónaill, a leag ag dúil leis agus Oideas Gael ina bhun. Agus é ‘ag amach an caighdeán ard don suíomh seo, caighdeán teacht amach’ gach mí ar líne tá tuilleadh agus céad atá á choinneáil anois ag an eagarthóir reatha, eagrán déanta aige agus iad uile ar fáil sa chartlann. Seosamh Mac Muirí. Don té atá ag iarraidh an teanga a fhoghlaim, nó fiú snas a chur ar a chuid Gaeilge agus gan comhluadar Beo.ie’s formula is to provide an internet magazine for Gaeilge a bheith thart air nó uirthi is mór an áis é an Irish speakers in Ireland and throughout the world learner-friendly. It has a glossary at the end of each suíomh seo. with the emphasis on Irish being an international story and links to other sites for those wanting more Bíonn sé líon lán le scéalta, nuacht agus agallaimh language, something to be expected with Oideas information. ó scríbhneoirí den chéad scoth ach is é an ghné is Gael behind it. Coming out on a monthly basis it has Beo.ie is more than just an on-line magazine with suntasaí faoin togra ar fad go bhfuil sé dírithe ar produced well over one hundred editions to date, all sections including sayings, texts for teachers in the dhaoine atá ag foghlaim. Bíonn gluais le gach scéal being available on the site’s archive. Beo.ie is a great class room, a diary of events and a discussion board. agus naisc chuig suíomhanna eile lena thuilleadh boon for those without Irish around them who want It was the site’s first editor, Éamonn Ó Dónaill, who eolais a fháil. to learn the language, or even spruce it up a bit. set down the high standards for the site, a standard Is mó ná iris ar líne é beo.ie nó tá rannóga ann ina The site is full of stories, news and interviews from which has been kept up by the current editor, bhfuil seanfhocail, téacsanna do mhúinteoirí sa first class writers but one of the most important Seosamh Mac Muirí. seomra ranga, dialann imeachtaí agus clár plé, áit a n- aspects about the project is that it is completely www.beo.ie

?WhY^ƒ_c[WddW<_edjWh C7iW=^W[_b][IeY^W‡W]kiJ[Wd]W C7iW=^W[_b][7Yc^W_dd‡J[Wd]W CIY_d=dŒW]ki_ZJ[_Yd[ebW‡eY^jWd;ebW_i Jh‡Y^‘hiWi^k_c_‘bWi^eb‘Xj^WWhX^eddf|_hjW_ci[Whj^W$ BƒWY^jW‡.Z[_h[WZ^i[WY^jW_d[iWX^b_W_d$ :[_i[WddW]W_hc[Z[diYej^ZeY^ƒ_c_j^[$ :ƒWdZÊ_WhhWjWiWhb‡d[W]mmm$fWY$_[he_c^'B‘dWiW(&'&$ 8h[_i[ebW_i0mmm$ZYk$_[%ÓedjWhÓedjWh6ZYk$_[&'-&&+,'* J|_bb‡bW]^ZW_j^["W]kiiYeb|_h[WY^jW‡Ð("&&&Wh\|_b CiYWh\|_bWhX^eddb|dW_ci[Whj^WW]XhWj^Whƒ_b[Wc^$

<_edjWhÅ_b|hWdWedW_]^_X^\ehXW_hjdW=W[_b][

BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 7 Accenture

Tá Aengus Ó Brádaigh ag obair le Accenture le dhá bhliain finan–cial services sector. He deals with computing systems, aAnuase in enarnágil nau seirsbhí síÓ airgea daBis. Bíornná sé adg obaair ile gh carrying out tests. He is active in the Cumann Gaelach in córais ríomhaireachta, ag déanamh tástálacha cruthaithe Accenture. An Cumann Gaelach was set up to support orthu. Tá sé páirteach sa Chumann Ghaelach in Accenture. Tá Accenture employees to promote Irish in the office setting an Cumann ann le tacaíocht a thabhairt d’fhostaithe and amongst themselves. Accenture an Ghaeilge a cur chun cinn san oifig agus Aengus was awarded a degree in business from The eatarthu féin. University of Ireland, Dublin, and he enjoys speaking Irish Bhain Aengus céim sa ghnó amach in Ollscoil na hÉireann, when he has the chance. The best advice he ever got was to Baile Átha Cliath agus bíonn fonn air an Ghaeilge a labhairt respect everyone you are in contact with as you never know nuair a bhíonn an deis aige. Sular thosaigh sé le Accenture, when you will meet with that person again! d’obair Aengus mar gníomhaire eastáit. Is é an chomhairle is His advice to anyone starting out in business is to be fearr a fuair sé meas a bheith agat ar gach éinne a mbíonn tú i honest at all times in your work with both colleagues and dteagmháil leo toisc nach mbeadh a fhios agat cathain a customers. bhuailfidh tú leis an duine sin arís. The most important thing for business success, according An rud is tábhachtaí do rath gnó: ‘Coinnigh do chliant sa to Aengus: ‘Give your client priority always and be sure that chéad áit i gconaí agus bí cinnte go bhfuil cáilíocht do cuid the standard of your work is the best.” oibre den scoth’. www.accenture.com Aengus Ó Brádaigh has been working with Accenture in the

Is comhlacht neamhspleách léirithe teilifíse é Eo éifeachtúla agus spreagúla a dhéanamh. Eo Teilifís enthusiasm of the strong and vibrant Eo Teilifis TEeilifíos atá lTonneaithiel inf Aní sChuasnóg ar an Spidéal a rinne na cláracha Seacht, Ros na Rún, Aingeal sa team is reflected in the quality of the company's in iarthar na hÉireann. Chistín agus An Fathach agus bhí sé freagrach as dramas and documentaries. Tá clú agus cáil ar An Chuasnóg mar áit líon mór daoine a thraenáil san earnáil teilifíse. Set up in 1989, Eo Teilifís produces drama and ghníomhach a léiríonn an teanga bheo agus na documentary programmes and prides itself on its pobail ó na Gaeltachtaí éagsúla ar fud na hÉireann Eo Teilifís is an independent television production high quality and exciting programmes. agus léirítear tiomantas agus díograis fhoireann company based in An Chuasnóg in the Seacht, Ros na Rún, Aingeal sa Chistín and An láidir agus fhuinniúil Eo Teilifis i gcaighdeán picturesque village of Spiddal in the west of Fathach are all creations of Eo Teilifís and the dhrámaí agus chláracha faisnéise an chomhlachta. Ireland. company has been responsible in training a large Léiríonn an comhlacht léirithe measartha seo, a An Chuasnóg lives up to its name of being a number of people in the television sector. bunaíodh in 1989, cláracha dráma agus faisnéise i hive of activity that reflects the living language seánraí éagsúla do TG4 agus RTÉ agus tá sé and people from different regions www.eoteilifis.ie bródúil as cláracha ardchaighdeánacha, cost- around Ireland and the dedication and

Suitea i gcironílárs na bCeatuhrúnr Gyaelt’as chta, bhí ollmhargadh Sainsbury’s Bhéal Feirste Thiar ar cheann de na mórthograí nuathógtha dá rinneadh ag an ollmhargadh le deichniúr anuas agus tá comharthaíocht Ghaeilge aige. Nuair a d’oscail an t-ollmhargadh ar Bhóthar na bhFál i mí Mheán Fómhair 2009, ba é an t- ollmhargadh ba mhó i dtuaisceart na hÉireann é agus é tiomanta naisc láidre a fhorbairt le pobal áitiúil Bhéal Feirste Thiar. Tá an t-ollmhargadh suite ar láithreán iar- ollmhargadh Curley’s ag Ionad Uí Chinnéide agus lean Sainsbury’s le meon a réamhtheachtaí tríd an Ghaeilge a chothú ar fud a ollmhargaidh fhairsing. I Samhain 2009, fuair an t-ollmhargadh aitheantas speisialta ó An Cheathrú Ghaeltachta as a chuid iarrachtaí i leith na Gaeilge agus bronnadh bodhrán comórtha orthu i rith cheiliúradh Ghradaim na hAislinge.

Located in the heart of Belfast's world-famous Gaeltacht Quarter, Sainsbury's West Belfast store was one of the supermarket giant's biggest new-build projects in the last decade and boasts Irish language signage throughout the store. When the Falls Road supermarket opened its doors in September 2009, it became the largest Sainsbury's store in the north of Ireland and committed itself to An Feisire Gerry Adams ag oscailt Sainsbury’s le Sean Largey agus Coryn Martin ón ollmhargadh building strong links with the local West Belfast community. The store is located on the site of the former throughout the extensive store. commemorative bodhrán during the Aisling Awards Curley's supermarket at the bustling Kennedy Centre In November 2009 the store received special celebration. and Sainsbury's has continued in the spirit of its local recognition by An Cheathrú Gaeltachta for its efforts www.sainsburys.co.uk predecessor by maintaining Irish language towards the language and were presented with a

8 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 Amhail teacht in inmhe na bhfíonta is fearr agus an bhia mChaitah, bai éf ané co mFhábehari irs lusachtme haire sin, an t-am, a theastaigh chun an nasc idir Denise Downey agus Micheál Rogan a tháthú. Is é an chuimhne is faide siar i gceann Denise ná í le hais a máthara agus iad beirt ag cócaireacht - sa bhaile in Éirinn, san Afraic Theas, san Astráil, san India, san Áise. Ar philleadh di ar a baile dúchais, Baile Átha Cliath, chuaigh sí ag obair do MCD, mórchomhlacht na bpromóisean rac agus roll san Eoraip. Ba í Denise a bhí i mbun lónadóireachta do na maithe agus na móruaisle. Réaltaí ar nós Neil Diamond, U2, Westlife, Elton John agus leithéidí an iar-Thaoisigh, Bertie Ahern, agus Gerry Adams, bhlais siad uilig de dhraíocht-bhia cumaisc Denise, bia atá á chur ar fáil aici anois, le grá agus le gean, san ionad uathúil sin, Caifé Feirste, atá suite i gCultúrlann McAdam Ó Fiaich i gCeathrú Ghaeltachta Bhéal Feirste.

Like most fine wines and good food the coming together of Denise Downey and Michael Rogan has taken time, that most precious of ingredients. Denise’s earliest memories as a child are of her at her mothers side, cooking - at home in Ireland, in South Africa, Australia, India, Asia, before returning to her native Dublin where she looked after VIP catering for Rock n’ Roll promotions business, MCD. Stars such as Neil Diamond, U2, Westlife and Elton John have all enjoyed Denise’s unique fusion food which is now served, with love, in Caifé Feirste within Cultúrlann McAdam Ó Fiaich in Belfast’s Gaeltacht Quarter. Howard Hastings of NI Tourism, Michael Rogan and celebrity chef Michael Deane at Caifé Feirste

LFonnuaithjei i fnGilalsm Naíon i mBaile Átha Cliath, rinne FUJIFILM Ireland cónascadh le FUJIFILM Holdings, Tóiceo, i mí Aibreáin 1994. Tá an comhlacht domhanda seo mórálach as bheith ag tacú le cultúir na dtíortha ina bhfeidhmíonn sé agus is amhlaidh a chuir FUJIFILM Ireland rogha na Gaeilge ar fáil ina mbothanna ar an láthair, anuraidh, mar chuid dá roghchlár mór teangacha. De bharr go ndearnadh seo mar chuid d’uasghrádú domhanda bogearra, beidh an Ghaeilge ar fáil Kyran O’Kelly, Head of Sales and anois mar rogha sna Stáit Marketing FujiFilm Ireland Aontaithe, san Astráil, sa Nua- Shéalainn agus ar fud na hEorpa. Gaeilge to in-store kiosks last year Agus de thoradh rath an chéad as part of its already extensive fhiontair Ghaeilge seo, is é atá language options menu. beartaithe ag FUJIFILM Ireland Because the latest addition was anois ná an Ghaeilge a chur lena part of a global software upgrade, suíomh gréasáin um phriontáil ar Irish will now become available as a líne – www.fujipix.ie – rud a language option in the US, chiallaíonn go mbeifear in ann Australia, New Zealand and across úsáid a bhaint as an rogha Gaeilge Europe. And such was the initial chun grianghraif a phriontáil ar líne project's success that FUJIFILM sa bhaile. Ireland's next project will be to add Is é FUJIFILM an Irish to its online printing website príomhsholáthraí sa tionscal at www.fujipix.ie, allowing home fótagrafach agus tá an comhlacht users to conveniently print their ina cheannaire ar mhargadh na snaps online, using the Gaeilge gceamaraí digiteacha. Ba iad a option. chéad thug isteach na hil- The No1 supplier within the bhothanna i margadh na hÉireann. photographic industry as well as the market leaders in digital Based in Glasnevin, Co Dublin, cameras, FUJIFILM was the first FUJIFILM Ireland became part of company to introduce multi kiosks Tokyo's FUJIFILM Holdings in April into the Irish market and within +44 (0)28 9031 0013 1994. two years has taken over as the The global company prides itself main supplier of photographic on supporting local cultures and as kiosks in Ireland. such, FUJIFILM Ireland added www.fujifilm.ie

BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 9 Is é Guth Gafa, a bunaíodh sa bhliain 2006, an t- Gaeltacht as well. Gimeacuht stcanhnán fGaisnéiase isf ma ó in Éirinn, agus an What creates the t-aon fhéile iomlán dátheangach sa tír. Ócáid speisialta famed uniqueness of chultúrtha do Ghaeltacht Thír Chonaill atá ann fosta. Is the Guth Gafa festival é a chruthaíonn cáil uathúil Fhéile Scannán Guth Gafa is both the setting and ná suíomh agus atmaisféar ar leith: ar feadh deireadh the atmosphere: Gort seachtaine fada amháin i mí an Mheithimh, an Choirce claochlaítear Gort a’ Choirce (daonra 200), sráidbhaile (population 200) is beag cois farraige i gcroílár na Gaeltachta, ina transformed from a shráidbhaile scannánaíochta, ina thionól cultúrtha, ina small seaside village in phointe teagmhála do bheagnach 3,000 de lucht the heart of the leanúna scannán, de chuairteoirí agus de thurasóirí. Gaeltacht into a film Cuirtear corradh le 30 scannán idirnáisiúnta agus village. Over one long Éireannach i láthair, móide gearrscannáin, ceardlanna weekend in June, it ealaíne digití, club déanach na féile, caifé na féile, becomes a cultural siamsaíocht do pháistí agus tuilleadh nach iad. Cuirtear assembly, a point of ár gcuid ábhar poiblíochta, an clár, an suíomh gréasáin contact for nearly agus araile ar fáil trí mheán na Gaeilge agus an Bhéarla 3,000 followers of film, araon. visitors and tourists. An tAire Eamon Ryan ag seoladh Guth Gafa Le haghaidh chlár na scannán Éireannach, tugtar tús More than 30 áite do scoth na gclár faisnéise Gaeilge, agus bíonn na international and Irish are encouraged to use Irish as the working language stiúrthóirí uilig ann chun a gcuid scannán a chur i films are screened, as well as short films and we of the festival, and our international guests hear the láthair. organise digital arts workshops, the late night festival Irish language spoken around them. club, the festival café, entertainment and amusement We work actively with Irish language organizations Guth Gafa, which was founded in 2006, is the largest for children, and much more. to provide material for the festival, including Ealaín na documentary film event in Ireland and the only All publicity material and our website content is Gaeltachta, the Irish Language Broadcast Fund NI, completely bilingual festival in the country. made available in both English and Irish. Raidió na Gaeltachta and Údarás na Gaeltachta. It is a special cultural event for the Donegal The team and the voluntary workers at Guth Gafa www.guthgafa.com

Is láithreán líonraithe shóisialta é Facebook a Gaeilge. Fbhfuail bcreise agubs 40o0 moilliúkn ball aige agus atá ag In áit a n-aistriúchán féin a dhéanamh, sheol athrú an bhealaigh a fhaigheann daoine eolas cruthaitheoirí Facebook an leathanach aistriúchán agus a dhéanann siad cumarsáid lena chéile. Is í dá bpobal ar líne sa dóigh is go bhféadfadh na introduced new ways of networking with like- eochair-eilimint d’éiteas Facebook an meas atá baill féin na leathanaigh a aistriú go gasta agus minded individuals and groups to web users but it ann d’éagsúlacht mar a léiríonn a theimpléad níos cruinne has also introduced new terms to the Irish Gaeilge atá á úsáid ag Gaeilgeoirí ar fud an Bhí na torthaí go hiontach: chuir pobal language such as "tabhair sonc do" for the domhain. Ní amháin gur thug Facebook bealaí Facebook na céadta míle focal isteach. Facebook invite "to poke a friend”. nua isteach d’úsáideoirí gréasáin le líonrú le Instead of undertaking the translation daoine aonair agus grúpaí comhaigeanta, ach Facebook is a social networking website with over themselves, Facebook creators launched the thug sé tearmaí nua isteach sa Ghaeilge amhail 400 million members which is transforming the Translations page to their online community so "tabhair sonc do". Níor fhág an mháine líonraithe way people get information and communicate that members could translate the pages. shóisialta dhomhanda Facebook an Ghaeilge ina with each other. A key element of the Facebook More than 300,000 people have answered the dhiaidh ar a thuras go ceannas domhanda, agus ó ethos has been respect for diversity as evidenced call to contribute translations and make Facebook Aibreán 2008, bhí Gaeilgeoirí ar fud an domhain by its all-Irish template now widely used by Irish available in more than 70 different languages. ábalta a leathanaigh Facebook a bhrabhsáil as speakers across the globe. Not only has Facebook www.facebook.com

A fíorghrá don Ghaeilge a spreag an geografaí stairiúil, A genuine love of the Irish language inspired historical CLatheerinee Ke tcVh, lae Lele lVaelleyy Wa lkWing a achulr kar buin, in g geographer Catherine Ketch to set up Lee Valley Walking 1999, i gceantar draíochtúil iarthar Chorcaí. more than a decade ago in the breath-taking Shocraigh sí ar a dúil sa siúl a phósadh ar a suim sa region. Ghaeilge i dtreo siúlóidí treoraithe dátheangacha a chur Although not a native Irish speaker, Catherine decided ar fáil i nGleann álainn na Laoi, Maigh Chromtha, Baile to combine her interest in walking with her personal Bhuirne, Guagán Barra, Gaeltacht Mhúscraí, Iarthar interest in improving the spoken command of the Irish Chorcaí agus Ciarraí. language by providing bilingual guided walks through Sna blianta ó bhunaigh sí an comhlacht, tá Catherine the stunning Lee Valley, , Ballyvourney, Gougane tar éis grúpaí as Éirinn agus as tíortha eile a threorú thar Barra, the Múscraí Gaeltacht, West Cork and Kerry. cnoic agus trí ghleannta i ndúichí tuaithe atá ar na dúichí With an MA in historical geography, Catherine is mó gan mhilleadh sa tír. naturally has a very keen interest in nature, the Agus MA aici sa tíreolaíocht stairiúil, ní hionadh é gur environment, landscape and archaeology and her suim le Catherine an dúlra, an comhshaol, an tírdhreach fascinating walks provide people of a like mind an agus an tseandálaíocht agus is é a saineolas féin mar aon opportunity to enjoy the beautiful Irish countryside leis an timpeallacht agus an deis labhartha Gaeilge a while practicing their Irish language skills in a relaxed mheallann cuid mhaith le bheith páirteach sna siúlóidí. and informal setting. www.leevalleywalking.com

10 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2009 ANGEL MARKETING

Bhunaigh Paula Ronan Angel Marketing, 5 b–liana ó Angel Marketing was founded 5 years ago in New Pshina, i Rous Mlhaic Th rRiúin, Coo Lonch aGarmn an. Roimhe sin, Ross, Co. Wexford, by Paula Ronan (right), previously bhí sí ina comhúinéir ar Angel London. co-owner of Angel London. Is gníomhaireacht iomlán margaíochta é Angel, a Angel is a full service marketing agency, dhíríonn ar fhorbairt straitéise agus ar choincheapa specialising in strategy development and creative cruthaitheacha. concepts. Is breá leis an chomhlacht cabhrú le daoine á The company “loves to help people to market their ngnó nó á n-eagraíocht a mhargú. businesses or organisations”. Its clients have included I measc a gcuid cliant go dtí seo, bhí Today FM, Today FM, Publishing Ireland, Foras na Gaeilge and Publishing Ireland, Foras na Gaeilge agus Green Green Biofuels Ireland. Biofuels Ireland. “As an agency, we continually spot great Mar ghníomhaireacht, is go leanúnach a aimsíonn opportunities to integrate Irish into our clients' siad deiseanna iontacha leis an Ghaeilge a fhí isteach marketing communications,” says Paula. “Our belief is i gcumarsáid mhargaíochta a gcliant. that the Irish language is a hugely valuable asset for Creideann siad gur buntáiste ríluachmhar í an any business operating in Ireland - it is one of the Ghaeilge do ghnónna na hÉireann – tá sí ar na important competitive differences we have from buntáistí is tábhachtaí atá againn ar iomaitheoirí global competitors.” domhanda. Angel has recently added another office in Dublin. Tá Angel tar éis oifig eile a oscailt i mBaile Átha www.angelireland.com Cliath.

Bunaíodh Bábógbaby i mí an Mhárta 2010 le Bábógbaby was set up in March 2010 to provide Bhuirliásí abgus óbréaggáinb a cahurb ar fáy il do leanaí agus tools and toys for toddlers, children and parents do pháistí, chomh maith le tuismitheoirí agus iad to learn those first cúpla focal. siúd atá ag dul i mbun fhoghlaim an chéad The company’s dynamic founder Adrian chúpla focal úd. Devane (right) is married to Karen. Tá bunaitheoir an chomhlachta Adrian Devane They live in Moycullen, Co. Galway, with their 3 pósta ar Karen, agus tá cónaí orthu i Maigh year old daughter. Cuilinn, Co na Gaillimhe, lena n-iníon 3 bliana Adrian is a former film producer having worked d’aois. for 12 years on feature films, TV drama, Is iar-léiritheoir scannán é Adrian, a chaith 12 animations, commercials and music videos. bliain i mbun oibre ar phríomhscannáin, drámaí He created the branding, website and teilifíse, anamúlacht, fógraí agus físeáin cheoil. teddybear that will help promote and encourage Chruthaigh sé an branda, an suíomh idirlín the Irish language to be spoken at a very early agus an béirín a chuirfidh chun cinn agus a age. spreagfaidh an Ghaeilge ag aois an-óg. Bábógbaby intends to release a string of Sna 12 mí seo romhainn, tá rún ag Bábógbaby products in the next twelve months that will all réimse ábhar a sholáthar dóibh siúd idir sé mhí speak Irish for those aged six months-13 years. agus trí bliana déag d’aois. www.babogbaby.com

Adrian Devane

Bunaíodh Bácús Uí Ghríofa in 1876. Is é an gnó teaghlaigh Griffin’s Bakery is a 134 year old, fourth generation family Bácús Ui Ghríofis saine -in iaGrthar nai tfíref é. in’s Bakery bakery business, established in 1876. It’s the oldest Tá an Bainisteoir Stiúrtha, Jimmy Ó Gríofa (ar clé), ina remaining family business in the West of Ireland. chéimí de chuid Scoil Bháicéireachta DIT agus rinne sé Jimmy Griffin (left), Managing Director, graduated from staidéar chomh maith i Scoil Bháicéireachta Richemont, Bakery School DIT in 1985. He also studied in Richemont san Eilvéis. Bhí sé ina ionadaí d’Éirinn i gcomórtais bhácála Bakery School in Switzerland. He represented Ireland in Eorpacha agus bhuaigh an bonn cré-umha in 1999. European Baking competitions, winning Bronze in 1999. Cuireann Jimmy an bhácáil Éireannach chun cinn ar The Bakery employs 40 people and continues its fud an domhain agus roghnaíodh é le bheith ina tradition of handmade products free of preservatives and bhreitheamh ag Corn Domhanda na Báicéireachta 2008. additives. Tá 40 duine fostaithe sa bhácús agus leantar fós de Open fires burn in the Tearooms and traditional hand ghnásanna na mblianta:soláthar táirgí lámhdhéanta atá painted images, each with it’s own unique seanfhocal, saor ó leasaithigh agus ó bhreiseáin; tinte oscailte sna decorate the walls. Seomraí Tae, áit a bhfuil na ballaí maisithe le híomhánna Real leaf tea is served in an intimate setting, backed up traidisiúnta agus seanfhocail in éineacht; fíor-thae duillí; by high levels of personal service, available ‘as Gaeilge’. agus seirbhís phearsanta den scoth – as Gaeilge. The Irish language is present in the business daily from Tá an Ghaeilge fite fuaite sa ghnó laethúil, ó na the seanfhocail on your sugar sachet for your coffee to seanfhocail ar na paicéid bheaga siúcra go dtí an our bilingual signage for bathrooms, food menus and our chomharthaíocht dhátheangach do na leithris, na biachláir staff uniforms. dhátheangacha agus na suaitheantais ar éide na foirne. Irish is and has always been hugely important due to Bhí an Ghaeilge riamh tábhachtach mar gheall ar líon their many Gaeltacht customers who visit daily. mór na gcustaiméirí Gaeltachta a thaithíonn an bácús. An mhí seo, crochfar comhartha nua dátheangach os cionn ww.griffinsbakery.com dhoras an bhácúis, comhartha a fheicfidh na mílte síoraí a thriallann suas anuas Sráid Shop i gCathair na Gaillimhe. Jimmy Griffin

BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 11 AIs é an Ro inRn Foorbarithna Rénigiú nFaí (RoFR) ranb phríaomhrrotinnh stáait sa TRuaiscéearti agiúnai phléann le cúrsaí infrastruchtúir. Déanann an Roinn cistiú caipitil ar luach £556.2 milliún a infheistiú i mbóithre, in iompar poiblí agus in uisce, agus caitheann £517.3 milliún eile ar chothabháil na seirbhísí seo. Tá breis agus 2,600 duine fostaithe ag an Roinn. Tá RFR freagrach as polasaí straitéiseach réigiúnach maidir le pleanáil agus forbairt de; as straitéis iompair agus polasaí iompair inbhuanaithe; as soláthar agus cothabháil na mbóithre poiblí; as polasaí iompair phoiblí agus feidhmíocht iompair phoiblí; as polasaí áirithe agus tacaíocht áirithe le haghaidh calaí agus aerphort; agus as polasaí do sheirbhísí uisce agus séarachais agus bainistiú ar leas scairsheilbhe na Roinne in Uisce Thuaisceart Éireann. Ón bhliain 2007, tá polasaí i leith na Gaeilge forbartha ag an Roinn le cabhrú leis an fhoireann gnó na Roinne a chur i láthair an phobail. Foilsíodh Cód Cúirtéise ina bhfuil leagtha amach na nósanna imeachta maidir leis an Ghaeilge a úsáid i gcomhfhreagras, i bhfeachtais fhógraíochta agus i bhfoilseacháin. Sa chód seo chomh maith, tá cur síos ar fheachtais i nuachtáin Ghaeilge agus ar stáisiúin raidió Ghaeilge. I rannán den láithreán gréasáin atá tiomnaithe don Ghaeilge, tá teacht ar fheidhmeanna agus ar shonraí teagmhála na Roinne. Faoi láthair, tá ranganna am lóin ar siúl do bhaill foirne ar suim leo an Ghaeilge a fhoghlaim, nó feabhas a chur ar a gcumas sa Ghaeilge. Tá an Roinn tiomanta don chomhoibriú dlúth le forais ar neamhthuilleamaí le Present at the launch of the Department for Regional Development multi-lingual húsáid na Gaeilge a chinntiú i soláthar seirbhísí bus agus iarnróid agus seirbhísí website in September 2008 were Cllr Tom Hartley, Janet Muller of POBAL, Minister uisce agus séarachais. Conor Murphy and Patrick Yu, Council for Ethnic Minorities The Department for Regional Development is the leading infrastructure staff present the Department’s business. department in the North. It has published a Code of Courtesy that sets out procedures to staff on how to It invests capital funding of £556.2 million in roads and public transport and use Irish in correspondence, advertising campaigns and publications. This code water and it also spends a further £517.3 million in maintaining these services, includes campaigns in Irish language newspapers and on Irish language radio and employs over 2,600 staff. stations. It is responsible for regional strategies planning and development policy; A dedicated Irish section of the website lists the Department’s functions and transport strategy and sustainable transport policy; provision and maintenance contact details. Lunchtime classes are currently underway for staff who are of all public roads; public transport policy and performance; certain policy and interested in learning or improving their Irish skills. support work for air and sea ports; and policy on water and sewerage services The Department is committed to working closely with other bodies to ensure and management of the department’s shareholder interest in Northern Ireland the use of Irish in the delivery of bus and rail services, and water and sewerage Water. services. Since 2007 the Department has developed an Irish language policy to help www.drdni.gov.uk

RFugaidoh Fionnnbnarrba Ó Barolcrhárin ai Ó SBíleanrn Foionnlbcarrah é féáin giun r chóir sense of place; and was co-editor of agus let the heart determine the gCorcaigh, ach tá cónaí air i mBaile don té atá ag tosú amach éisteacht Ireland’s Economic Crisis – Time to Act, vocation. Átha Cliath anois. Tá céim san lena chroí agus ligean dó sin an ghairm which is based on lectures delivered at Loyalty to the customer and innealtóireacht leictreach aige ó bheatha a aimsiú dó. the McGill Summer School 2009. satisfying the customer are the vital Choláiste na hOllscoile, Corcaigh (UCC), Is é an rud is tábhachtaí do rath gnó Fionnbarra believes that the person ingredients for a strong business. mar aon le PhD ó Ollscoil Nua-Eabhrac ná bheith dílis don chustaiméir agus starting out should listen to his heart (NYU). Ba é an chéad phost a bhí aige bheith ag iarraidh an duine sin a ná innealtóir le GE i Meiriceá, rud a shásamh i gcónaí. theagasc tábhacht na hoibre déine agus dílseacht a dhúchais dó. Fionnbarra Ó Brolcháin was Is iar-ollamh le hairgeadas é a born in Cork, but now lives in theagasc in Ollscoil Chathair Bhaile Dublin. He holds a degree in Átha Cliath (DCU), an áit ar bhunaigh sé Electrical Engineering from an lárionad Gaeilge, Fiontar. Bhí sé mar UCC, as well as a PhD from ollamh sa Roinn Eacnamaíochta, NUI New York University (NYU). His Má Nuad, agus ollamh ar cuairt i Scoil first job was as an engineer Ghnó Smurfit, Ollscoil na hÉireann, with GE in America, a job that Baile Átha Cliath (UCD), in Ollscoil taught him the importance of Michigan, Ollscoil Fordham agus i Scoil hard work and loyalty to one’s Eacnamaíochta Helsinki. roots. Is é comhúdar an leabhair, He is a former professor of Capitalising on Culture, Competing on finance at DCU, where he Difference é, atá dírithe ar nuálaíocht, founded the Irish language ar fhoghlaim agus ar ómós áite. Chomh centre, Fiontar. He was a maith leis sin, is é comheagarthóir an professor at the Department leabhair, Ireland’s Economic Crisis - of Economics in Maynooth Time to Act é, atá bunaithe ar léachtaí and visiting professor at The Scoil Samhraidh Mhic an Ghoill 2009. Smurfit Business School UCD, Deir Fionnbarra gurb é an at Michigan University, chomhairle is fearr dá bhfuair sé riamh Fordham and the Helsinki ná “Labhair leis an réimse daoine is mó School of Economics. gur féidir leat faoin chomhlacht. Tá He co-wrote the book, saineolas ag daoine ar gach leibhéal; Capitalising on Culture, ná braith ar idirghabhálaithe chun seo Competing on Difference, which Fíonnbarra Ó Brolcháin (ar clé), Connlaith Ní Raifeartaigh agus Máirtín Ó Muilleoir a mheas!” examines innovation, learning and ag seoladh an leabhair nua Stró an Ghnó i mBéal Feirste

12 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 Foinse

DEeir Emmer Nei Chrei diNgh (air dCheis) gho behfuil adn-gihrgá aihci m–hargadh mór seo, agus tá stíl iriseoireachta agus don Ghaeilge agus don chultúr Gaelach. “Agus tá mé dearaidh forbartha againn atá nuálach.” Maoinítear an-bhródúil as mo thír agus as m’fhréamhacha i an nuachtán le foinsí príobháideacha ar fad ar fad. nGaeltacht Chonamara,” ar sise. “Creidim go bhfuil an bród céanna ar aos óg na hÉireann, agus go Emer Ní Cheidigh has a great love for the Irish dteastaíonn uathu nasc láidir a chruthú leis an language and culture. “I am very proud of my country saintréith uathúil seo. and of my roots in the Conamara Gaeltacht,” she says. “Bhí an-bhrón orm nuair a cuireadh deireadh le “I believe that the youth of Ireland share that pride, foilsiú an chéad Foinse, mí an Mheithimh 2009, mar and that they want to connect with this unique gur chruthaigh sé bearna mhór i saol na Gaeilge. attribute. “Mar gheall air sin, shocraigh mé ar Foinse nua a “I was very sorry when the publication of the first thosú i mí Dheireadh Fómhair 2009 mar gur chreid Foinse ceased, in June 2009, because it left a huge mé go raibh bearna mhór sa mhargadh do nuachtán gap in the life of the Irish language. Gaeilge a bheadh nua-aimseartha agus a mbeadh “Therefore I decided to start up a new Foinse, in spéis ag réimse forleathan léitheoirí ann.” October 2009, because I believed that there was an Bhí an dáileachán ar cheann de phríomhdhúshláin enormous gap in the market for an Irish language an chéad Foinse. “Shocraíomar comhpháirtíocht newspaper that would be modern in approach and dáileacháin a chruthú le The , ina that would be of interest to a wide readership.” gcuirtear Foinse ar fáil saor in aisce, gach Céadaoin, Emer says distribution was one of the main leis an Independent. challenges facing the first Foinse. “We decided to “Tugann sé seo dáileachán seachtainiúil dúinn create a distribution partnership between ourselves 160,000 and 170,000 copies and a weekly readership d’idir 160,000 agus 170,000 cóip, agus léitheoireacht and The Irish Independent, where Foinse is available of over 600,000. Foinse is funded completely by sheachtainiúil de bhreis agus 600,000,” ar sise. free of charge each Wednesday with the Independent. private means. w “Tá foireann nua iriseoirí nuachtáin againn don “This gives us a weekly distribution of between www.foinse.ie

Thug an BSL, arb é an comhlacht chur ar fáil. companies in Ireland, ESB is fully EfuinnSimh lBeathstáit é lonnaithe in Lena thiomantas don Ghaeilge a business in Irish throughout its 80-year committed to the implementation of its Éirinn, tacaíocht do chustaiméirí ar thaispeáint, déanann BSL fógraí i history and significant improvements obligations under the Official mian leo a ngnó a dhéanamh trí nGaeilge agus soláthraíonn sé seirbhís have been achieved in the level of Languages Act. mheán na Gaeilge ar fud a stair 80 billeála as Gaeilge. services to customers in the Irish ESB adopts a corporate bliain agus baineadh feabhsuithe móra Mar cheann de na 10 comhlacht is Language over the past three years. responsibility ethos with all its amach ar leibhéal na seirbhísí do fearr in Éirinn, tá BSL tiomanta go Its most recent improvement for stakeholders and among its priorities chustaiméirí i nGaeilge le trí bliana hiomlán do chur i bhfeidhm a dhualgas Irish-speaking customers is its new Irish is to promote and maintain, among its anuas. faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla. language version of part of its web site 7,500 staff, an awareness of what Is é an leagan Gaeilge ar chuid dá Mar fhostóir, glacann BSL le at www.esb.ie/esbnetworks and the corporate responsibility represents shuíomh idirlín ag comhionannas móide éagsúlacht agus company intends to extend this to the and how, as a core value, it underpins www.esb.ie/esbnetworks an feabhsú is tá leibhéal oibre a mheitheal oibre ard. full site within the next 12 months. company actions. déanaí a rinneadh do Ghaeilgeoirí agus As proof of its dedication to the Irish As an employer ESB embraces tá sé ar intinn ag an chomhlacht leagan ESB, the semi-state energy company language, ESB also advertises in Irish equality and diversity and obtains high Gaeilge den suíomh idirlín iomlán based in Ireland, has supported and provides a billing service as levels of performance from its laistigh de na 12 mí seo chugainn a customers who wish to transact Gaeilge. As one of the top 10 workforce.

Is mó i bhfad ná an gnáth-eispéireas gailf a Steeped in centuries old, rich Irish history, Druids Glen chuirtear ar fáil i gClub Gailf Ghleann na Druids Glen Golf Club in stunning Co nDraoithe i gContae álainn Chill Mhantáin. Wicklow offers much more than the typical Ní féidir neamhaird a thabhairt ar mhothú golfing experience. The club's deep cultural na staire a leathnaíonn ar fud shuíomh history is impossible to escape given that it is uathúil an chlub. inherent in every aspect of the setting. Ó cheann ceann an chúrsa álainn féin From the moment you enter the beautiful agus ar fud an chlubthí 200 bliain d’aois, tá Irish golf course, into the more than 200- an chomharthaíocht uilig dátheangach agus year-old clubhouse and throughout the lógó an chlub ‘Gleann na Draoithe’ le feiceáil course all the signs are in Irish and English i gach aon áit, agus ar ábhar marsantaithe an emblazoned with the club logo ‘Gleann na chlub. Draoithe’. Even the official merchandise An Chros Cheilteach ar thí-bhosca an dara bears the same inspiring logo and is proof of poll déag taobh le hAltóir na nDraoithe, atá just how proud the resort is of its Irish 4,000 bliain d’aois, ar an pholl céanna, is history and how committed it is to samplaí iad de shaibhreas staire na háite. Tá promoting the millenia-old history for which stair na hÉireann ina beothaifead ar na it is famed. múrmhaisithe ar bhallaí Theach Woodstock, The Celtic Cross on the 12th Tee box clubtheach Ghleann na nDraoithe, a tógadh carved into the shrubbery is the resort's sa bhliain 1770. feature hole and coupled with the 4,000- Tabhair cuairt ar www.druidsglen.ie agus year-old Druids Altar on the 12th hole, tabhair cuairt ar stair chorraitheach na visitors get a real sense of just how rich a hÉireann in éineacht. history the Co Wicklow facility has to offer. www.druidsglen.ie

BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 13 D'fhreastail Brian Ó Ceallaigh (ar dheis) ar mheánscoil Brian Ó Ceallaigh attended Coláiste Bhréanainn in CDholáirste BBhréarnaiinan i ngCil l AÓirne a gCus bheaina céilml saan igh and graduated as a Civil Engineer from UCD. He innealtóireacht shibhialta amach ó Choláiste na spent several years working as an engineer with Aer hOllscoile, BÁC. Rianta and the ESB. Chaith se roinnt blianta ag obair mar innealtóir le hAer He received a Doctorate in Finance and spent the Rianta agus le Bord Soláthair Leictreachais. Ghnóthaigh se period from 1995 to 1999 lecturing in DCU with FIONTAR, céim dochtúra san airgeadas agus chaith an tréimhse teaching on the Enterprise Studies Degree, B.Sc in 1995 go 1999 ag léachtóireacht in Ollscoil Chathair Bhaile Finance, Computing and Enterprise, which was Átha Cliath le Fiontar, áit ar theagasc sé ar an chéim established by Fionnbarra Ó Brolcháin. fiontraíochta, B.Sc. in Airgeadas, Ríomhaireacht agus He worked with AIB Capital Markets from 1999 to 2007 Fiontraíocht, a bhunaigh Fionnbarra Ó Brolcháin. when he established the investment company, QED D’oibrigh se le AIB Capital Markets ó 1999 go dtí 2007 Equity. Brian is still involved in education, on a part-time nuair a bhunaigh sé comhlacht infheistíochta, QED Equity. baisis, as Professor of Finance in DCU. Ta Brian fós gafa le cúrsaí oideachais, ar bhonn He is a frequent commentator on financial affairs for páirtaimseartha, agus é ina Ollamh le hAirgeadas in both TG4 and Raidió na Gaeltachta. Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath. Bíonn sé le cloisteáil www.qed.ie go minic ar TG4 is ar RnaG.

Tá Litriocht, an siopa leabhar Gaeilge is mó ar an domhan, ag ceiliúradh 10 of providing instant online global bLliaini tas rroíchotainc láihthretac.h, cdhomhm anda ar na mílte leabhar as Gaeilge a access to thousands of books as chur ar fáil ar line. Gaelige. Agus an gradam don ríomhghnó is fearr in Éirinn bronnta air le déanaí, tá Recently crowned Ireland's best níos mó ná 5,000 leabhar ag Litriocht nó "Amazon.com na Gaeilge" agus is í e-business, Litriocht -or an aidhm atá aige gach leabhar Gaeilge clóite a chur ar fail. "Amazon.com na Gaeilge" - has more Is fochuideachta de Bard na nGleann é an comhlacht atá i gCill Chúile, than 5,500 titles and its aim is to Ciarraí, agus ba é Tom Fitzgerald (ar dheis) a chuir ar bun é agus a chaith an make available every Irish language deichniúr seo a chuaigh thart ag tabhairt dúshláin do status quo na ngnónna book in print. Gaeilge. The Cill Chúile, Ciarraí-based Bhain an siopa leabhar ar líne seo rath iontach amach óna bhunú, ina company is a subsidiary of Bard na measc tá litir bhuíochais ó Leabharlann Chomdháil na SA as an obair a rinne nGleann and was the brainchild of sé i gcatalógú na leabhar as Gaeilge, agus tá custaiméirí aige i 65 tír, an tSín, Tom Fitzgerald (right) who has spent Iamáice, an Nua-Shéalainn, an Afraic Theas, an Ríocht Aontaithe, an the past decade challenging the Úisbéiceastáin agus Veiniséala san áireamh. status quo of the Irish language Nuair a bhunaigh Tom Litriocht in 1999, ní raibh eolas ar bith ar business. líonláithreáin ríomhthráchtála sa chuid is mó d’Éirinn agus ní raibh The innovative online bookstore Amazon.com ach ag toiseacht fiú ach d’aimsigh Tom nideog agus mar sin, has achieved unimaginable success bunaíodh litriocht.com. since its creation, including a letter of gratitude from the US Library of Go íorónta, ghlac sé roinnt blianta d’Éirinn le bheith ina Congress for the work it has done in cataloguing the books as Gaeilge, and mórcheannaitheoir de leabhair Ghaeilge ó Litriocht.com ach is iad na Stáit boasts customers in 65 countries including China, Jamaica, New Zealand, Aontaithe agus an Fhionlainn príomhcheannaitheoirí leabhar an South Africa, UK, Uzbekistan, and Venezuela. líonláithreáin le blianta anuas go fóill, ach lena rogha iontach de leabhair When Tom founded Litriocht in 1999, e-commerce websites were agus a sheirbhís d’ardchaighdeán tá máine Litríocht ar fud an domhain anois. unknown in most of Ireland and even Amazon.com was in its infancy but Tom saw a niche and so litriocht.com was born. Litriocht, the world's largest Irish language bookshop, is celebrating 10 years www.litriocht.com

Monaraíonn an comhlacht duaisbhuaiteach Cosmaidí Feamainne na hÉireann RÍ NA MARA a shóréimse chúram cnis sa IRISH SEAWEED COSMETICS Spidéal, Conamara

Féach suíomh idirlín @ www.rinamara.com

14 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 Is comhlacht amharclannaíochta é Fíbín Teo a bhfuil fhuinniúil a thabhairt don Ghaeilge os comhair an Fgrá aígbus gíenan a ir Tagues cho omh maith leis sin, tá sé phobail. preabach bríomhar. Ta deann curtha ag Fíbín trí dhaltaí de gach uile aois lena bhranda spreagúil de Fíbín Teo is a theatre company which is not only phuipéadóireacht, amharcléiriú agus cur i ngíomh. loved but is jumpy and lively as well. Fíbín has Feidhmíonn Fíbín trí mheán na Gaeilge agus le cúig thrilled students of all ages with its inspiring bliana anuas, tá meádú tagtha ar a chlú a fhágann go puppetry, visual performance and acting. bhfuil sé anois ar cheann de na príomhchomhlachtaí The company operates through the medium of amharclannaíochta sa tír le clú agus cáil air ó thaobh Irish and over the last five years, has grown to be one léiriúcháin atá fíorshamhlaíoch, fuinniúil agus of the most widely respected practitioners of the proifisiúnta. dramatic arts in the country, famed for shows that Tá sé leagtha amach i ráiteas misin an chomhlachta are truly imaginative, filled with energy and gurb í an Ghaeilge in éineacht leis an drámaíocht atá professionally produced. ag croílár an ghnó. Is trí mheán na Gaeilge a ritear an The company has produced shows for students, gnó ó lá go lá. Bunaíodh an comhlacht le drámaí ar teenagers, and grown ups and has also performed at this end, it concentrates on providing the best shows ardchaighdeán a chur ar fáil do dhaoine óga agus mar celebrated festivals. The company’s mission for young people, staged in an energetic, fun and gheall air seo, tá an-suim aige an teanga a chur ar fáil statement makes it clear that both the Irish language visual way. do dhaoine óga ar bhealach fuinniúil, spraíúil agus and drama are at the heart of the business. It is As a theatre company it travels round the country físiúil. through the medium of Irish that the business is run to areas outside of the Gaeltacht. Mar chomhlacht amharchlannaíochta, bíonn sé ag on a daily basis. Fibín tries to offer an encouraging image of the taisteal timpeall na tíre chuig áiteanna lasmuigh den The company was founded to provide the highest Irish language, one filled with energy to its audiences. Ghaeltacht. Déanann sé iarracht íomhá spreagúil, quality plays for children and young people, and to www.fibin.com

Is é aidhm an Ionad Chultúrtha ealaion nóis agus ranganna ceoil, comh maith le Id'oárd cnhaiaghddeán aC churh chuun chlitnnu agúsrthcláa r ceolchoirme scoile, nuair a bhíonn suim sna h-ealaíona a mhúscailt i measc an aíonna áirithe ar camchuairt sa cheantar. phobal. Tá clár dubhshlánach leagtha Cuirtear na scoielanna áitiúla ar an eolas amach ag Ionad Cultúrtha - idir ranganna, faoi na taispeantasí ealaiona agus tugtar ceolchoirmeacha & taispeantaisí - a cuireadh dóibh teacht chuig dánlann chuireann an t- ionad ealaíona seo i gceart Ionad Cultúrtha. lár saol ealáiona Mhúscraí Tugann Ionad Cultúrtha Mhúscraí deis Cuireann Ionad Cultúrtha clár do dhaoine taithí a bheith acu ar na h- oideachais ealaíona ar fáil do dhaltaí an ealaiona comh-aimseartha. cheantair i rith na scoil bliana - idir www.ionadculturtha.ie ranganna drámaíochta, ranganna sean-

IRs é Raaidiói Rdí-Rái aón t-a oRn chaiir tsRtáisiúá n fad na tíre chomh maith. lánGhaeilge don aos óg in Éirinn. Tapaíonn Raidió Rí-Rá gach deis le sár- Craolann sé na hamhráin is déanaí ó na úsáid a bhaint as an nGaeilge sa ghnó. cairteacha ar-líne ag www.rrr.ie tríd an bhliain ar fad. Thosaigh an stáisiún ag Raidió Rí-Rá is the only all Irish language craoladh ar-líne i mí an Mhárta 2008 agus chartstation for young people in Ireland, chaith ógfhoireann Raidió Rí-Rá trí playing the latest songs from the charts seachtaine ag craoladh beo ar FM i Márta on-line at www.rrr.ie all year round. 2009 agus i Márta 2010, buíochas le The station started broadcasting ceadúnas sealadach ilchathrach ó online in March 2008 and the station’s Choimisiún Craolacháin na hÉireann young team spent three weeks (Údarás Craolacháin na hÉireann anois) broadcasting live on FM in March 2009 agus le tacaíocht ó Chonradh na Gaeilge. and March 2010, thanks to a provisional Ar an mheán, bíonn breis agus 3,000 multi-city licence from the Broadcasting duine ag éisteacht leis an stáisiún ar-líne Commission of Ireland and with support ar fud na cruinne, gach mí, líon a ardaíonn from . go suntasach nuair a bhíonn an stáisiún On average, more than 3,000 people ag craoladh beo ar an gcóras FM freisin. listen to the station online worldwide Baineann Raidió Rí-Rá úsáid as an every month, a figure which rises nGaeilge mar uirlis mhargaíochta le substantially when the station branda agus le próifíl an chairtstáisiúin i broadcasts live on the FM system. measc daoine óga a ardú trí dhaoine Raidió Rí-Rá uses the Irish language as cáiliúla le Gaeilge a úsáid mar chraoltóirí, a marketing tool to raise awareness of mar aíonna, agus mar phearsanantachtaí the brand and the profile through the ag preasócáidí chun an stáisiún a use of famous Irish speakers as phoibliú. broadcasters, guests and as personalities Is uirlis iontach í an Ghaeilge le at press launches publicising the station. spriocmhargadh Raidió Rí-Rá a leathnú The chart station provides a high amach sna scoileanna, sna coláistí tríú standard service 24/7, 365 days a year. Seán Ó hAdhmaill agus Miriam Maher, láithreoirí Raidió Rí-Rá, leibhéil agus sna coláistí samhraidh fud www.rrr.ie leis an Aire Éamon Ó Cuív ag seoladh sheirbhís FM Raidió Rí-Rá sa stiúideo i mBaile Átha Cliath

BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 15 Bunaíodh an gnó tuairim is 150 bliain ó Caitheann an fhoireann ‘cúpla focal’ as well as those who have Oshin i glClomrca Dhhuibahner. agadh an tSíthigh suaitheantais a mheabhraíonn don no Irish but who might leave with a few Ollmhargadh atá ann anois agus é gcustaiméir an caighdeán Gaeilge atá phrases or a few new words. fós ag freastal ar mhuintir na háite agus acu. To cater for these people and to ar chuairteoirí go dtí an ceantar. advance the language, the Tá sé tábhachtach ag an Ollmhargadh an tSíthigh was founded Ollmhargadh uses Irish on its signage, ollmhargadh gach iarracht a around 150 years ago. It was a small both instore and out, as well as in its dhéanamh atmaisféar taitneamhach shop to begin with and catered advertisements. siopadóireachta a chothú dá primarily, as it still does today, for the The staff use their Irish whenever chustaiméirí. Cainteoirí dúchasacha people of the town and district of possible so that everybody is making Gaeilge, is maith leo a bheith ábalta Corca Dhuibhne. an effort for the language. gnáthrudaí an lae, cosúil le The small shop has now developed Ollmhargadh an tSíthigh is siopadóireacht, a dhéanamh tré into a supermarket that serves the associated with ‘Corca Dhuibhne ag Ghaeilge. Ansan, tá custaiméirí ná fuil people of the area and visitors to our Caint’, a group that is working to an Ghaeilge ar a dtoil acu, ach is maith town. encourage spoken Irish. leo iarracht a dhéanamh, an cúpla focal It is very important for the The staff wear badges to inform the a labhairt; agus tá siad siúd ná fuil aon supermarket to endeavour to provide customers of the level of Irish they fhocal acu ach is breá leo í a chloisint Pádraig Mac Síthigh an attracticve shopping atmosphere have. agus go minic, imíonn siad le frása nó for its customers. The Ollmhargadh believes that these focal nó dhó. chomharthaí lasmuigh agus istigh san Native Irish speakers like to do little things help with the advancement Chun freastal air seo agus chun an ollmhargadh. everyday things, like shopping, in their of the Irish language, and as a business, Ghaeilge a chur chun cinn, baineann Úsáideann an fhoireann a cuid own language. believes that the use of Irish adds Ollmhargadh an tSíthigh úsáid as an Gaelilge, leis, gach duine ag déanamh a Then there are customers who are greatly to the atmosphere and the nGaeilge ina fhógraíocht agus ar iarrachta féin. not fluent but who like to try out their spirit of the supermarket.

I mí Mheán Fómhair 1994 a bunaíodh Socos Teo in Is féidir siúl isteach agus breathnú ar na hearraí SIndreoabhcán,o Consam aTra, Ceo no a Gaillimhe. a bhíonn ar díol agus ar reic acu. Tá seomra nua Soláthraíonn an comhlacht seirbhís iomlán taispeántais ag an chomhlacht ina mbíonn roinnt páipéarachais, trealamh oifige, troscán oifige agus mhaith dá gcuid táirgí le feiceáil. ábhair ríomhaireachta, chomh maith le rogha leathan ábhar do scoileanna. Déanann Socos a Socos Teo was founded in Indreabhán, Conamara, ngnó uilig tré Ghaeilge. Bíonn daoine taobh Co Galway, in September 1994. The company amuigh den cheantar ag plé leo freisin, ach is i provides a complete stationery service, office nGaeilge a dhéanann siad 80 faoin chéad dá gcuid equipment, office furniture and computer gnó. Is ar Chonamara, ar Oileáin Árann agus ar materials, as well as a wide range of school Chathair agus ar Chontae na Gaillimhe is mó a materials. fhreastalaíonn siad. Socos does its business through the medium of Faoi láthair, tá seachtar de bhunadh na háite Irish, catering mostly for Conamara, the Aran fostaithe ag an gcomhlacht. Tá beirt i bhfeighil Islands and Galway City and County. obair riaracháin na hoifige, beirt amuigh ar an At present it employs seven local people in the mbóthar ag déanamh díolacháin, beirt ag business. Two are administrative workers in the company, and the language is used daily in the seachadadh agus tá duine amháin ina riarathóir office, two work outside the office in a sales office. Socos receives orders from other stoic. Ó am go ham, fostaíonn said daoine eile go capacity, two deal with deliveries and one is a companies in other Gaeltachtaí because Irish is sealadach le cabhrú leo troscán a chur le chéile stock controller. the language it uses in its day-to-day business. agus mar sin de. The Irish language is at the heart of the www.socos.ie

RBunauithea in 2 0M09 ag Teomdaí Ó iCa onghaile nuachta ar líne ag méadú i gcónaí agus (eagarthóir na hirise stílbheatha, nós*, anois beidh Nuacht24 in ann freastal agus láithreoir teilifíse leis an BBC) agus cuimsitheach a dhéanamh ar phobal Frainc Mac Cionnaith (ceoltóir le idirlín na Gaeilge, a bhfuil beocht an- Casadh agus Bainisteoir Imeachtaí ag mhór faoi i láthair na huaire,” arsa Cultúrlann McAdam Ó Fiaich), is Tomaí Ó Conghaile ó Rua Media. Cuideachta Leas an Phobail é Rua Media a bhuaigh conradh anuraidh ón Established in 2009 by Tomaí Ó Chiste Craoltóirteachta Gaeilge ó Conghaile (founding editor of lifestyle thuaidh chun seirbhís idirlín nuachta a magazine, nós*, and Irish language chur ar fáil as Gaeilge. television presenter with the BBC) and Seoladh an suíomh nuálach nuachta, Frainc Mac Cionnaith (musician with www.nuacht24.com , ní ba luaithe i Casadh and Events Manager at mbliana agus cuireann sé iriseoireacht Cultúrlann McAdam Ó Fiaich), Rua cheannródaíoch scríbhneoirí ar nós Media is a Community Interest this year, combines the pioneering continues to grow and now Nuacht24 Eoghain Uí Néill, mar aon le gnéfhíseáin Company which last year secured a online journalism of writers such as is able to serve the increasingly vibrant ar chúrsaí reatha, na healaíona agus contract from the Irish Language Eoghan Ó Néill with daily video online Irish language community,” said imeachtaí Gaeilge, i láthair an phobail, Broadcast Fund to provide a daily Irish features on current affairs, the arts and Tomaí Ó Conghaile of Rua Media. ar bhonn laethúil. language online news service. Irish language events and issues. “Tá líon na ndaoine a bhíonn ag The innovative news site, “The number of people accessing www.nuacht24.com amharc ar fhíseáin agus ag léamh na www.nuacht24.com, launched earlier news and visual content online

16 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 Caifé den seandéanamh é Builín Blasta atá neadaithe sa sráidbhaile ceardaíochta aBr an Supidiélalí, Cno n a BGaillimlahe. Js-met Paeaker, ar den Nua-Shéalainn ó dhúchas í, agus Nina Walsh as Cill Chainnigh, a chuir an caifé ar bun in 2008. Tá míniú simplí acu ar an rath atá tagtha ar an fhiontar: an luath-éirí, an obair chrua – le miongháire, agus an-dáimh leis an dúchas. Plódaíonn na mílte mac léinn isteach sa Spidéal gach samhradh le sult a bhaint as an Ghaeilge agus as an Ghaeltacht agus is féidir idir chuairteoirí agus mhuintir na háite an Ghaeilge a labhairt is a chluinstin i mBuilín Blasta. Gaeilgeoirí líofa iad foireann uilig Bhuilín Blasta, iad tiomanta do chur chun cinn na teanga agus iad lánsásta oiread Gaeilge agus is féidir a úsáid. Cuirfidh rogha agus togha an bhia uisce leis na fiacla – ó chístí éisc go seabhdar bia mara go bolgam i ndiaidh bolgaim de thae duillí agus de chaife maith. Nó is féidir deireadh dúile a bhaint as donnóg biatais! Is é an táirge is úire againn ná subh ar leith i bpróca ar leith ar a bhfuil an lipéadú i nGaeilge amháin.

Builín Blasta is a quaint café tucked away in Ceardlann Craft Village in the seaside language and unique Gaeltacht culture and Builín Blasta provides visitors and town of An Spideal, Co Galway. Established in 2008 by New Zealand-born J-me locals alike the chance to speak and absorb the ancient Irish tongue. Peaker and Co Kilkenny native, Nina Walsh, the huge success of the thriving Visitors to Builín Blasta can enjoy a mouthwatering selection of handmade business is simple: get up early, work hard with a smile and immerse yourself in all foods from fish cakes to seafood chowder washed down with a stunning selection things Irish. of loose-leaf tea and coffees. They can also treat themselves to Builín Blasta’s latest Thousands of students descend on An Spideal every summer to enjoy the Irish innovation — a superb, home-made jam branded in Irish.

Is é Gaelscéal, an nuachtán seachtainiúil Gaeilge is Is comhfhiontar atá ann idir Eo Teilifís & An regional, national and international level. The nGuálaaí, is ebríolmshacire éaguas is ltráthúla dá bhfuil ann. Curadh Connachtach. Is nuachtán ildathach, 32 project is supported by Foras na Gaeilge. Tá sé i mbun táirgíochta ó dheireadh mí an leathanach i bhfoirm thablóideach atá ann, é ar Gaelscéal is a joint venture between Eo Teilifís Mhárta. Tugann Gaelscéal spléachadh do léitheoirí fáil ar fud na 32 contae agus ar shíntiús thar lear. and An Curadh Connachtach. It is a full colour, 32 fud fad oileán na hÉireann ar chúrsaí reatha, page newspaper in tabloid format which is idirnáisiúnta, náisiúnta agus réigiúnach; oideachas, Gaelscéal, is an innovative, dynamic, weekly Irish available throughout the 32 counties and by spórt, cúrsaí saoil, caitheamh aimsire mar aon le language newspaper, in circulation since the end subscription overseas. saol na Gaeilge agus na Gaeltachta. Tá tacaíocht á of March. Gaelscéal lets readers throughout fháil ag an nuachtán ó Fhoras na Gaeilge. Ireland take a glimpse of current affairs on a www.gaelsceal.ie

Bunaíodh Coiste Forbartha Charn tháinig tríd an chóras Gaelscolaíochta. sholáthar trí mheán na Gaeilge don system. TCóchaoir (CiFCsT) ti 1e992 i gFceoantar tubaithae rChtomhh maaith Cleis sinh tá a7 dtreagnhla ch Tóchocmhhphoabal ibr eoga óg bríomhar atá Also there are 7 families raising sna Speiríní taobh amuigh de ann atá ag tógáil clainne le Gaeilge. ag fás aníos sa cheantar tuaithe seo. children through Irish. Mhachaire Rátha i ndeisceart Chontae Is é príomhchuspóir CFCT an ceantar Comh maith leis sin cruthaíonn CFCT The main aim of CFCT is to revitalise Dhoire. a athbheochan trí réimse tionscadail deiseanna oiliúna agus deiseanna the area through a range of Is comhphobal dátheangach é Carn timpeallachta, eacnamaíochta, sóisialta fostaithe do Ghaelgeoirí. Seo cuid de environmental, economic, social and Tóchair agus an t-aon chomhphobal agus cultúrtha. Ba é aiseag na Gaeilge na himeachtaí agus de na tionscnaimh cultural projects. taobh amuigh den Ghaeltacht ina croí-éiteas an choiste agus bíonn na atá curtha chun cinn ag CFCT: The revival of the Irish language is bhfuil bunús na bpáistí bunscoile ag tionscadáil uile curtha ar fáil go • Oifig an Phoist - an t-aon Oifig the main aim of the CFCT, and every fáil oideachais trí mheán na Gaeilge. Tá dátheangach. Phoist sa Tuaisceart atá ag soláthar project is carried out bilingually. breis is 170 daoine óga faoi 21 d’aois a Cuireann CFCT béim ar seirbhísí a seirbhísí go rialta trí mheán na The CFCT place an emphasis on Gaeilge. providing services through the • Ranganna Gaeilge do dhaoine medium of Irish for this young, vibrant fásta agus do dhaltaí scoile. community that is growing up in a • Ranganna oiliúna agus rural setting. caitheamh aimsire As well as that, CFCT creates training • Club Iarscoile – ag soláthar and employment opportunities for réimse leathan imeachtaí do Irish speakers. pháistí Gaelscoile. These are a few of the projects being • Club Óige – atá á reáchtáil agus á undertaken by CFCT: sholáthar ag na daoine óga féin. • Post Office – the only Post Office in the North that provides services Coiste Forbartha Charn Tóchair regularly through the medium of (CFCT) was founded in 1992 in a Irish. rural area in the Sperrins outside • Irish Classes – for grown-ups and of Maghera in south county Derry. school children. Carn Tóchair is a bilingual • Training classes and recreational community and the only events. community outside of the • After-school club – providing a Gaeltacht where most of the wide range of activities for children are receiving their Gaelscoil pupils. education through the medium of • Events and facilities for families Irish. raising their children through Irish. There are more than 170 young people under the age of 21 who www.ancarn.org came through the Gaelscoil

BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 17 Tá Caifé, Beár, Bialann agus Eischeadúnas Uí Leocháin suite i gcroílár Bhóthar na TLrá. Óo oschláiodah nna dosirse iRn 200e6, tsá ant áiat i mubéarl aan tslnua at gus ardiomrá ar an bhia baile den scoth, ar an tseirbhís chairdiúil, ar an timpeallacht shuaimhneach agus ar an fháilte Ghaelach a chuirtear roimh an uile dhuine. Gnó teaghlaigh is ea é agus cuirtear togha an bhia Éireannaigh ar fáil. Tá a gcuid biachlár uilig dátheangach, mar atá a gcuid fógraíochta, comharthaíochta agus stáiseanóireachta. Úsáidtear seirbhís téacs, ríomhirisí agus cártaí dílseachta chun teagmháil a dhéanamh lena gcustaiméirí, agus tá siad seo ar fad dátheangach. Eagraíonn Lohans ciorcal comhrá Gaeilge go rialta agus má ordaítear ‘cupán tae’ i nGaeilge lena linn, cupán tae saor in aisce a bhíonn ann! Cloch choirnéil rath Uí Leocháin ná díograis na foirne i leith na Gaeilge. Tá siad tar éis ‘Oifigeach Gaeilge’ a cheapadh le cur chun cinn na Gaeilge a chinntiú taobh istigh is taobh amuigh den ghnó. Fostaíonn siad Gaeilgeoirí líofa, a chaitheann suaitheantas ‘Tá Gaeilge agam’, agus tá cúrsaí Gaeilge déanta ag cuid den fhoireann. Oibríonn siad go dlúth le heagraíochtaí ar nós Chonradh na Gaeilge agus Raidió na Gaeltachta, a dhéanann seó beó ó Thigh Uí Leocháin le linn Sheachtain na Gaeilge. An tAire Éamon Ó Cuív ag bronnadh gradaim Ghaeilge ar Patricia Lohan Lohans Café, Bar, Restaurant and Off Licence located in the heart of Salthill, Galway, was established in 2006. In this short period of time, it has built up a firm brand Irish conversation evening where if you order a ‘cupán tae’ in Irish, you will get it for and an outstanding reputation for great homemade food, friendly service in free. casual, relaxed surroundings and a warm Irish Fáilte Romhat! The team’s commitment to Gaeilge and its use in Lohans is key to its success. Lohans is a family run busines. Its menu is quintessentially ‘Irish’, serving Lohans has appointed an ‘Irish Officer’ to ensure that it continues to increase traditional Irish dishes like ‘Bacon & Cabbage’ and ‘Beef & Guinness Stew’. Gaeilge visibility both within and outside the business. Irish-speaking staff wear ‘Tá All its menus are bilingual, as is its advertising, signage and stationary. Lohans Gaeilge agam’ badges and engage customers in Irish conversation. Staff have also uses its Loyalty Card to bilingually communicate with its customers: members get completed Irish language courses. regular bilingual text alerts and bilingual monthly e-zines. Lohans hosts a regular www.lohans.ie

Tagann ainm an chomhlachta ón fhocal Gaeilge quite possibly be the most innovative invention S‘súgruadhg’ agurs uis féidir le SUGRU bheith mar an t- since Sellotape or Blu-Tack. aireagán is nuálaí ó Sellotape nó Blu-Tack. While most of us are quite happy to throw things Agus muid go léir sásta rudaí a chaitheamh amach out when they're no longer useful or simply just agus iad gan úsáid a thuilleadh nó briste, chruthaigh broke, design student Jane Ni Dhulchaointigh an mac léinn dearaidh Jane Ní Dhulchaointigh modh embarked on an Irish language-inspired method of Gaeilge-spreagtha le húsáid nua a bhaint as breathing new life into old and broken bits and seanábhair agus ábhair bhriste: Sugru. bobs. Tá an t-aireagán simplí agus cliste déanta de This simple yet clever invention is nothing more shileacán is féidir a úsáid le rudaí a ghliúáil le chéile than a type of silicone which can be used to glue nó buataisí ligeacha a phaisteáil. things together, patch leaky boots, or create a variety of custom-made handles. Derived from the Irish word for play, SUGRU could www.sugru.com

Jane Ní Dhulchaointigh

I mbliana, sheol Meteor, an t-oibreoir líonra fón póca Chonamara, sa teachtaireacht taifeadta as Gaeilge! launch of Meteor’s Irish Voicemail service and for her ÉMireanneacht, seirbohís nr ua ghlórphoist as Gaeilge, an voice, the recognisable lilt, to be used for chéad cheann ar an mhargadh, agus seirbhís atá ar Irish mobile phone network operator Meteor has the recorded message as Gaeilge! fáil do chustaiméirí Meteor amháin. launched a new, innovative, first-to-market, Irish www.meteor.ie Ba í Síle Seoige a sheol an tseirbhís nua voicemail service available exclusively to all Meteor teachtaireachtaí, a ligeann do chustaiméirí Meteor an customers. ‘cúpla focal’ a úsáid gach lá. Agus an-rath ar an leagan Launched with Gaeilgeoir Síle Seoige, the new Gaeilge dá suíomh gréasáin, Meteor.ie, lean an messaging service allows Meteor customers to use comhlacht de bheith ag freagairt do riachtanais a the ‘cúpla focal’ in a small way, each day. chuid custaiméirí agus tá áthas ar an líonra fón póca Following on from the success of the Irish version Éireannach an chéad seirbhís ghlórphoist Ghaeilge of their website, Meteor.ie, Meteor has responded to dá leithéid a chur ar bun. the needs of their growing customer base and the Tá súil ag Meteor tógáil ar an tionscnamh seo le Irish mobile network is proud to be embracing the linn na bliana 2010 agus tá áthas air tacaíocht a fháil ó first-of-its-kind Irish Voicemail service. Fhoras na Gaeilge. Meteor hopes to build on this initiative throughout Chun teacht ar an tseirbhís nua ghlórphoist, ní gá 2010 and are delighted to have the support of Foras do chustaiméirí Meteor ach glaoch ar 171, rogha 4 a na Gaeilge, the body responsible for the promotion roghnú ón roghchlár (roghanna do bhosca poist) of the Irish language throughout Ireland. agus ansin rogha 9 chun teanga an bhosca poist a In order to access the Irish voicemail service, roghnú. Meteor customers simply dial 171, then from the Tá áthas ar an láithreoir teilifíse agus ambasadóir ar menu choose option 4 mailbox preferences and then son na Gaeilge, Síle Seoige, a bheith páirteach i option 9 to choose mailbox language. seoladh sheirbhís ghlórphoist Ghaeilge Meteor agus Television presenter and ambassador for the Irish Síle Seoighe ag seoladh glórphoist Meteor le Elaine gur úsáideadh a guth féin, guth ceolmhar language, Síle Seoige, is delighted to be part of the Robinson as Meteor agus Eamonn Ó hArgáín as Foras na Gaeilge

18 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 DMe thoiracdh hna daianoeibrel a gQus an uinan g Michael le teanga dhúchais na tíre tiomantais dá cheird, tá Michael Quinn agus nuair a bhíonn faill aige, bíonn sé (ar dheis), bunaitheoir agus úinéir an ag foghlaim na teanga agus é mar chomhlachta, Michael Quinn sprioc aige ardleibhéal líofachta a Hairdressing, tar éis an comhlacht féin a bhaint amach. chur i mbéal an phobail ní amháin in Agus caomhnú ár gcultúir Éirinn ach sa Bhreatain fosta. Tá an-chlú dhúchasaigh ar intinn ag Michael, tá sé ar an chomhlacht sna meáin tar éis tús a chur le tionscnamh chumarsáide chomh maith: bhí sé mar spreagúil úr ina sciamhlann gruaige: aoi ar chláir theilifíse amhail, Gok Wan’s tugtar lascaine 50 faoin chéad d’aon Fashion Fix, rinne nuamhaisithe ar chliant a labhraíonn i nGaeilge amháin. Ireland AM ar TV3, agus sholáthair an Tá sé dóchasach go mbeidh sé iliomad fótaisheisiún do na hirisí ábalta, amach anseo, seó ar leith Matrix gruagaireachta agus d’irisleabhair a chur ar fáil i gceantair Ghaeltachta. fhaisin. Tá Michael ina bhall d’fhoireann Michael Quinn Hairdressing, through ealaíne Matrix le cúig bliana anuas consistent hard work and dedication, agus tá seónna déanta aige os comhair has become a hairdressing force both scaiftí ollmhóra, in Éirinn agus thar sáile, in Ireland and Britain. Michael’s a léiríonn na scileanna agus na enthusiasm for hairdressing has seen cleasanna atá foghlamtha aige thar na him receive much critical acclaim, industry and takes pride in delivering incentive within the salon for other blianta. landing him guest slots with TV shows cutting edge hairdressing techniques. Gaeilge enthusiasts: the salon offers 50 Is breá le Michael a shaineolas maidir such as Gok Wan’s Fashion Fix, Michael has always had a strong love per cent discount to all clients that le cúrsaí gruagaireachta a roinnt le makeovers on Ireland AM on TV3, as and interest in the Irish heritage and come in and speak only Irish. gruagairí eile atá ag teacht chun cinn well as producing countless photo culture, so much so, that he reached Always looking ahead, Michael has sa tionscal. shoots for many of the main trade hair the finals of the British hairdressing ambitions, once he has mastered the Tá grá mór ag Michael d’oidhreacht magazines and commercial fashion awards with his collection entitled Irish language, to fuse both of his agus do chultúr na hÉireann, agus nuair magazines. ‘Celtic Dream’, a collection inspired by passions together and would like to a bhain sé áit amach i mbabhta Michael (above) has now been part the Famine in Ireland. appear on Irish speaking makeover ceannais Ghradaim Ghruagaireachta of the Matrix artistic team for five years, As well as his love of Irish music and shows such as those on TG4, Irish radio na Breataine, chuir sé le chéile and has produced shows, throughout stories of old Ireland, Michael has also and write for Irish publications. He is bailiúchán dar teideal ‘Celtic Dream’, Ireland and Britain, demonstrating the taken a huge interest in the Irish even optimistic that he will some day bailiúchán bunaithe ar an Ghorta Mór skills and tricks of the trade that he has language. In his spare time, he is learning be able to deliver a tailored Matrix in Éirinn. picked up over the years. Michael loves Irish and aims to achieve fluency. course to a Irish speaking area. I dteannta lena ghrá do cheol agus to share his hairdressing knowledge Believing in the preservation of Irish do sheanchas na hÉireann, tá luí ar leith with other budding hairdressers in the culture, Michael has created an www.michaelquinnhairdressing.com

Ón irischlár laethúil nua, Beo ag a Dó, go dtí an clár oideachasúil, Prós (Plus) na tíre, Féile Naomh Pádraig, agus d’Fhéile Cheoil Thraidisiúnta Bharra an Teampaill hRArdtaeistimdéireiaóchta –N sraitah a c hLuidíoinfn e le daltaí na hArdteiste le hullmhú do na (Temple Bar TradFest), an t-aon stáisiún raidió Gaeilge agus an t-aon stáisiún pobail scrúduithe Gaeilge, go dtí an clár litríochta is ceoil, An Caife Liteartha, a thug le bheith luaite le ceachtar den dá mhórfhéile chultúrtha seo. filíocht, ceol agus litríocht shaibhir leithinis Chorca Dhuibhne go pobal Gaeilge Bíonn an stáisiún ag comhoibriú ar bhonn leanúnach le Raidió Fáilte i mBéal Bhaile Átha Cliath ó shraith d’ócáidí a taifeadadh sa Chaife Liteartha sa Daingean, Feirste fosta, agus tá roinnt d’iar-alumni an stáisiúin sin anois le cloisteáil ag cur a tá Raidió na Life tar éis cur go suntasach leis an rogha leathan clár atá á soláthar gclár féin i láthair ar Raidió na Life i dtuinn aitheanta Bhéal Feirste. acu do phobal Gaeilge na hArdchathrach in 2010. Níl iontu seo thuas ach sampla Gné eile de ghnó laethúil Raidió na Life ná an tseirbhís phroifisiúnta taifeadta beag den éagsúlacht clár nua-aimseartha atá le cloisteáil ar an stáisiún pobail, 7 lá agus léiriúcháin fuaime a chuireann siad ar fáil trí Ghaeilge i stiúideo taifeadta den tseachtain, maidin, nóin is oíche! gairmiúil an stáisiúin, Stiúideo Dearg. Le hinfheistíocht leanúnach i Stiúideo Dearg, Bhí an stáisiún mar chraoltóir oifigiúil in 2010 do phríomhfhéile chultúrtha na tá Raidió na Life ag cur ceann de na háiseanna taifeadta agus léiriúcháin fuaime is proifisiúnta dá bhfuil ann i lár Chathair Átha Cliath ar fáil do phobal gnó na Gaeilge.

From the new daily magazine show, Beo ag a Dó, to the educational program, Prós (Plus) na hArdteistiméireachta - a series which helps Leaving Cert students to prepare for the Irish language exam, to the music and literature program, An Caife Liteartha, which brought poetry, music and the rich literature of the Corca Dhuibhne peninsula to the Irish speaking community of Dublin from a series of events which were recorded in An Caife Liteartha in An Daingean, Raidió na Life has added noticeably to the vast range of programs being provided for the Irish speaking population of the capital in 2010. The above mentioned are only a small sample of the variety of modern, up-to- date programs that can be heard on the station, 7 days a week, morning, noon and night! The station continues to co-operate on a regular basis with Radió Fáilte in Belfast, and some of the former alumni of that station can now be heard presenting their own programs on Raidió na Life, in a recogniseable Belfast accent. Another aspect of Raidió na Life’s work is the professional recording and audio production services it provides through the medium of Irish, in its professional recording studio, Stiúideo Dearg. With continued investment in Stiúideo Dearg, Raidió na Life is providing one of the most professional audio production and recording facilities to be found in the centre of Dublin, and providing these services to the Irish language business Dónal Ó Donnabháin Clár Reachtaire agus Muiris Ó Fiannachta, Bainisteoir Stáisiúin community. www.raidionalife106.com

BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 19 Tá Translink, a chuimsíonn Metro, NI Tá na háiseanna Gaeilge seo mar RTailwrayas agnus Uslstleirbnus, ak r an pháirt d’iarrachtaí Translink ábhar a phríomhsholáthraí iompair phoiblí i chur ar fáil dár bpaisinéirí i dteangacha dTuaisceart Éireann. a bheadh úsáideach acu, teangacha a Is é cuspóir Translink ná córas léiríonn an éagsúlacht teangacha agus comhtháite iompair a chur ar fáil atá ár n-oidhreacht shaibhir chultúrtha. tarraingteach, inmharthana agus ar Cabhraíonn siad linn eolas luach maith. tábhachtach a chur ar fáil don phobal Sa bhliain 2008, sheol Translink Gaeilge áitiúil agus do chuairteoirí le réimse ábhair i nGaeilge do phaisinéirí, Gaeilge, agus is fusa theacht ar ár gcuid ina measc: cláir ama agus eolas bealaí seirbhísí dá mbarr. do scáthláin bhus; treoir dar teideal Féach ar Bhéal Feirste ag Metro ina n- Translink is the main provider of public aibhsítear séadchomharthaí na transport in Northern Ireland, including cathrach agus nithe is díol spéise inti; Metro, NI Railways and Ulsterbus. bileog agus póstaer dar teideal Translink’s aim is to provide integrated Rialacha Bus le haghaidh travel solutions that are attractive, Sábháilteachta, a léiríonn an t-ardú atá sustainable and good value. tagtha ar an líon páistí a bhíonn ag In 2008, Translink launched a range taisteal leo chuig Gaelscoileanna; agus of Irish language passenger materials Ag Taisteal le Translink: Treoir le including: bus-shelter timetable and haghaidh úsáid iompair phoiblí i route information; a ‘See Belfast by dTuaisceart Éireann, ina bhfuil Metro’ guide to the city’s main léarscáileanna bus agus iarnróid. landmarks and attractions; a ‘Bus Rules Catherine Mason, Príomhfheidhmeannach Translink leis an Aire Conor Murphy Tá an t-ábhar nua Gaeilge seo ar fáil i for Safety’ leaflet and poster targeting agus Ardmhéara Comh. John Feehan ag oscailt an stáisiúin nua traenach san Iúr nGaelscoileanna mar aon le sólanna, school children that also reflects the ionaid phobail agus ionaid growing numbers of children travelling Quarter of West Belfast. useful to its customers, reflecting our turasóireachta ar fud Cheathrú on its services to Irish speaking schools; Last year, Translink also opened linguistic diversity and rich cultural Ghaeltachta Bhéal Feirste. and a ‘Travelling with Translink: Guide Newry’s new state-of-the-art Train heritage. Anuraidh, d’oscail Translink stáisiún to Using Public Transport in Northern Station featuring bi-lingual signage They help Translink to communicate traenach nuálach in Iúr Cinn Trá ina Ireland’ including bus and railway route and is currently preparing Irish important information to both local bhfuil comharthaíocht dhátheangach, maps. translations of Metro bus stop flags and visiting Irish language speakers agus faoi láthair, tá sé ag ullmhú These new Irish language materials along the Falls Road Bus Corridor. and to provide easier access to its aistriúchán Gaeilge ar are available in Irish speaking schools These Irish resources form part of services. chomharthaíocht na stadanna bus ar as well as community, leisure and Translink’s overall drive to provide www.translink.co.uk Bhóthar na bhFál. tourism centres across the Gaeltacht passenger materials in languages most

Is Leas-Uachtarán Teicneolaíochta é technology business of the world’s Conoro Allenn (thoíos)r ag NAYSE Tlelcehnonlogi es, leading exchange operator, NYSE gnó teicneolaíochta tráchtála Euronext. phríomhoibritheoir malartáin an Conor is the chief architect for NYSE domhain, NYSE Euronext. Faoi láthair, Technologies Data Fabric; a multi- cónaíonn agus oibríonn Conor i mBéal transport shared memory based Feirste agus Nua Eabhrac agus tá sé messaging system. He was a key player in FORBAIRT freagrach as croí-innealtóireacht agus Belfast company Wombat which was teachtaireachtaí ardfheidhmíochta. bought over by NYSE Euronext in 2008 Lauistuigh den saiunchúram seo, is é for $200 million. He has a keen interest in an príomhailtire d’Fhabraic Sonraí NYSE Okinawan karate and foreign travel. FEIRSTE Technologies: córas teachtaireachtaí www.nyse.com iliompair cuimhne-roinntbhunaithe, a sholáthraíonn feidhmíocht teachtaireachtaí ceannródaíoch, é Conor. Ag fioru na CeathruN Gaeltachta Is í príomhghné eile de ról Conor ná a fhreagracht as Taighde agus Forbairt laistigh de NYSE Technologies. Mar fheighlithe na Gaeilge agus an chultúir Tugann sé seo rochtain do Conor ar réimse ollmhór teicneolaíochtaí nua agus Ghaelaigh caithfidh muid bheith atá ag teacht chun cinn i ríomhaireacht réamhghniomhach maidir le freagracht as na ardfheidhmíochta. Tá BEng in Innealtóireacht hacmhainní a úsáideann muid. Baineann muid Aerloingseoireachta agus MSc i é seo amach trí chumas a chur ar ár bpobal Ríomheolaíocht ó Ollscoil na Banríona, Béal Feriste ag Conor. Tá suim mhór ag tairbhe a bhaint as an luach a chruthaíonn muid. Conor i karate Okinawanach, taisteal Is dúshlán ionann é sin dóibh siúd atá ag iarraidh coigríche agus an Sazerac foirfe a fháil. tacaíocht agus acmhainní uainn áfach. Born in Canada and reared in Conamara, Conor Allen (right) divides his working life between New York and Belfast. He is Vice-President of Technology at www.forbairtfeirste.com the New York Stock Exchanges’ NYSE Technologies, the commercial

20 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 CBunaoíodhm Comhhlalcaht Fcorbharthta n aForbIs éa anr fhíts ahtá aag C onmhlach t nDéseits upe in 2 0T05 eto soerver thae nneedts oa f nDéise Teo in 2005 chun freastal ar Forbartha na nDéise, pobal Gaeltachta Gaeltacht na nDéise. riachtanais phobal Ghaeltacht na beo bríomhar a chothú. Déanann siad The parishes of An Rinn and An nDéise. seo trí bhuanchultúr na Gaeltachta a Seanphobal are situated in the Sé mhíle siar ó bhaile fáilteach Dhún chosaint agus a spreagadh chun Gaeltacht which lies six miles west of Garbhán agus ag féachaint amach i misneach agus spiorad a mhúscailt. the welcoming town of Dungarvan dtreo Chuan Dhún Garbhán agus na Tá leagtha amach ag Comhlacht and looks out over Dungarvan Harbour Meá atá Gaeltacht na nDéise. Forbartha na nDéise roinnt and Muggort’s Bay, while nestling in Neadaithe faoi scáth Shléibhte áille an aidhmeanna chun an fhís seo a bhaint the shadow of the beautiful Comeragh Chomaraigh, áirítear paróiste na Rinne amach, mar atá, daoine óga, Mountains. agus an tSean-Phobail mar chuid den neamhspleácha, eolacha a fhorbairt Here is a world unto itself: a cheantar Gaeltachta seo. agus seirbhísí riachtanacha a chur ar welcoming community, beautiful Is domhan ann féin é, lena phobal fáil do pháistí na dúiche; teanga agus landscapes, breathtaking seascapes fáilteach, a thírdhreach álainn, a cultúr saibhir an cheantair a chaomhnú and, above all, a vibrant cultural life. mhuirdhreach draíochtúil agus, thar agus a neartú i measc an phobail; agus Comhlacht Forbartha na nDéise aon ní eile, a bheocht chultúrtha. Tá an- gréasán pobail a chruthú a aims to protect and nourish the ghrá ann don cheol Gaelach, do na chinnteoidh go mbíonn muintir na Gaeltacht and its traditions. Among its Tadhg Ó Maoileoin hamhráin, don rince agus don teanga. Rinne agus an tSean-Phobail aims is creation of a community Is féidir fonn na ndaoine an traidisiún gníomhach rannpháirteach i saol network for the people of An Rinn and potential is also a priority, as is the seo a roinnt leis an gcuairteoir a laethúil an cheantair. An Seanphobal. provision of better public services. fheiscint go minic i dtithe ósta Development of the natural fíorchaoine fáilteacha an cheantair. Comhlacht Forbartha na Déise was resources of the area to their full www.deise.ie

Bhunaigh Noreen D’Arcy D’Arcy Marketing & PR sa bhliain D’Arcy Marketing & PR was founded by Noreen D’Arcy in 1D998. ’Arcy Marketing &1 9P98 a.nRd is a. n award-winning bilingual company, with a Is é an príomhchomhlacht Margaíochta & CP san highly motivated team of professionals offering full Iarthar é agus tá aitheantas náisiúínta aige mar cheann de Marketing, Public Relations and Event Management phríomhchomhlachtaí an tionscail é. Le cur chuige services. ardspreagtha, inniúlacht ghnó agus cáil air as torthaí It is firmly established as the leading Marketing and inláimhsithe a bhaint amach ar fud gach uile speictream PR company in the West and is also acknowledged margaíochta agus meán. nationally as one of the industry’s key players. Clients are Le smaointe cruthaitheacha agus úra chomh maith le assured that their brand and key messages are delivered caidrimh agus teagmhálaithe bunaithe sna meáin effectively and efficiently to the market place. náisiúnta agus réigiúnacha, gealltar do chliaint go Its clients include Aran Island Ferries, Galway Culture gcuirtear a mbranda agus a bpríomhtheachtaireachtaí in Night and RTE Nuacht. In 2006, D’Arcy Marketing & PR iúl go héifeachtúil agus go héifeachtach sa mhargadh, a were shortlisted in Barr 50 Gnó le Gaeilge and in 2004 chinnteoidh punann comhlachta nó branda níos airde they were announced as winners of the Ghradam agus staid mhaith le teachtaireacht shoiléir agus Sheosamh Uí Ogartaigh 2004. shuntasach do spriocluchtanna éisteachta. www.darcymarketingandpr.ie I measc a gcliant tá Aran Island Ferries, Galway Culture Night, Clifden Arts Festival, agus RTE Nuacht. www.darcymarketingandpr.ie Nóirín D’Arcy

Comhlacht Teicneolaíocht Faisnéise Maithú is an IT company owned by Maithú (TF) is ea Maithú, ar leis na brothers Michael, Kerrill and David deartháireacha Michael, Kerrill agus Thornhill. Its primary business includes David Thornhill é. developing software applications for Is é príomhghnó an chomhlachta ná mobile phones and computers, IT forbairt feidhmchláir bhogearraí do solutions, Web-based work ghutháin phóca agus do ríomhairí, managment systems, E-Commerce and réitigh TF, ríomhchórais bhainistíochta, Website development. ríomhthráchtáil agus forbairt láithreáin Maithu have developed the Irish ghreásáin. translation application ‘Get the Focal’ Tá feidhmchlár aistriúchán Gaeilge and the ‘Gaelfón’ dictionary which can forbartha ag Maithú darb ainm ‘Get the be found on some Samsung phones Focal’, mar aon leis an fhoclóir ‘Gaelfón’, and on the iPhone and Android app ar féidir iad a aimsiú ar roinnt guthán stores. de chuid Samsung agus i siopaí Maithu are continuing to work with feidhmchlár an iPhone agus Android. Samsung Ireland to deliver Irish Tá Maithú ag oibriú le Samsung language applications to their Irish Ireland i rith an ama le feidhmchláir phone users. Ghaeilge a sholáthar do chustaiméirí Apart from mobile phone Éireannacha Samsung. applications, Maithu have also Seachas feidhmchláir do ghutháin developed bespoke software solutions phóca, tá bogearraí ar leith cruthaithe for a range of clients including The ag Maithú do The Musgrave Group, Musgrave Group, ESB and many other Sunday Tribune, BSL agus don iliomad enterprises. Stiúrthóirí Maithú Kerrill agus Michael Thornhill fiontar eile. www.maithu.com

BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 21 ABhunbaighú Pie rMce Boyece, dBrídi Sa eoighe Féile Scannán Avingnon mar gheall awards for their work, including the agus Eileen Seoighe Abú Media sa ar an scannán comhléirithe, Red prestigious Prix Tournage at the bhliain 2000 agus ó shin i leith, is Roses and Petrol, sa bhliain 2005. Avingnon Film Festival for their co- buacach iad ó thaobh gradam de Sa bhliain 2003, bronnadh orthu produced feature film, Red Roses mar chomhlacht léiriúcháin teilifíse, an Rose d’Or in Montreux, don and Petrol, in 2005. a léiríonn réimse leathan clár. tsraith grinn, Fear an Phoist. The company has also been An rannóg Scannáin Teilifíse, An tsraith faisnéise leo, Mobs shortlisted for awards in various cuireann sí ar fáil idir Mheiriceá, ainmníodh le haghaidh festivals including the 2003 Rose phríomhscannáin, dhrámaíocht, IFTA in 2007 agus in 2008 é, agus Abú Media is an award winning d’Or at Montreux, for their silent chláir fhaisnéise agus ábhar éadrom bhuaigh sé Gradam na Meán television film production company comedy series, Fear an Phoist. do lucht labhartha na Gaeilge agus Ceilteach don tsraith fhíorasach is producing a wide range of media Their historical documentray an Bhéarla araon. fearr i mbliana. content. The Television Film division series, Mobs Mheiriceá, was IFTA Tá an comhlacht ar cheann de na Tá an comhlacht lonnaithe i lár produces feature films, drama, nominated for Best Documentray comhlachtaí a bhfuil saintaithí acu Chonamara agus faoi láthair, tá fiche documentary and light Series in 2007-2008 and this year ar an athghuthú, agus tairgtear duine fostaithe go lánaimseartha entertainment for both English and won the prestigious Celtic Media breis agus 250 uair an chloig mar aon le 35 fostaí páirtaimseartha. Irish speaking markets. Award for Best Factual Series. d’ábhar in aghaidh na bliana, go Déantar an obair iarléirithe uilig go The company is also one of the Based in Connemara, the príomha, cláir bheochana do pháistí hinmheánach, ar threalamh an leading dubbing facilities in Ireland, company currently employs 20 full- agus sraitheanna faisnéise chomlachta féin, an trealamh producing over 250 hours of time and 35 part-time staff. All their idirnáisiunta. ardghléine is nua-aimseartha san material each year, primarily post production is carried out in- Thar na blianta, ainmníodh Abú áireamh. children’s animation and house, on their own facilities, which Media le haghaidh gradam áirithe international documentary series. include the latest HD equipment. agus bhuaigh siad roinnt, ina measc, Established in 2000 by Pierce Boyce, Over the years, Abú Media have gradam ardchlú Prix Tournage ag Bríd Seoighe and Eileen Seoighe, been nominated and won various www.abumedia.com

Bunaíodh Cló Iar-Chonnachta (CIC) in 1985, agus ó Ghaeilge. Tá roinnt mhaith de na saothair seo ar fáil ar since then has issued over 150 music albums, and Cshin i lleóith, t áI oas ciornn 1C50 alhbamo ceonil cunrthaa amcach htdlaúthdhiosca agus ar caiséad, cuid acu sa tsraith published up to 300 books. aige, agus suas le 300 leabhar. Tá sé ar cheann de na spreagúil, An Béal Beo. It is one of the most prolific publishing houses in comhlachtaí foilsitheoireachta is bisiúla sa tír, agus ar Ó thaobh ceoil de, ba é an príomhrún a bhí ag CIC the country, and the largest private Irish language an chomhlacht phríobháideach foilsitheoireachta nuair a bunaíodh é ná oirfidigh Chonamara (agus go publishing house, with five employed full-time in its Gaeilge is mó, le cúigear fostaithe go lánaimseartha háirithe na fonnadóirí sean-nóis) a thaifeadadh le go offices in Indreabhán, Conamara. ina n-oifigí in Indreabhán, Conamara. mbeadh teacht ar a saibhreas go forleathan CIC acts as a guardian, patron and conservator of Irish Is mar choimirceoir, mar phátrún agus mar agus go buan. Tá cúram ar leith fós á language and Gaeltacht culture. chaomhnóir ar chultúr na Gaeilge agus na dhéanamh den chuspóir úd, ach tá ár CIC publishes a very wide range of literature: poetry Gaeltachta a fheidhmíonn CIC. Tuigeann réimse oibre leathnaithe amach go mór. I anthologies, short stories and songs, novels, books for muid an mhórthábhacht a bhaineann gcatalóg CIC inniu, tá taifeadtaí sean- teenagers, books for children, research and history le caomhnú an tsaibhris chultúir seo, nóis ó gach cearn den tír, chomh maith books. It has also published some books in English, agus is é an aidhm atá againn le ceoltóirí aonair agus grúpaí many of them translations of great Irish works. spreagadh agus tacaíocht a thabhairt traidisiúnta den scoth, ceol cajun, Its main aim on starting out was to record the great do cheoltóirí agus do scríbhneoirí agus gaelcheol tíre agus ceol Cape Breton. musicians of Conamara (especially the sean-nós ardán náisiúnta a thabhairt dá Is é an scríbhneoir Micheál Ó singers) so that people would have wide-ranging and nguthanna. Conghaile stiúrthóir CIC. Bhunaigh sé an permanent access to their works. The writer Micheál Foilsíonn CIC réimse an-leathan comhlacht in 1985 nuair a bhí sé ina mhac Ó Conghaile is the director of CIC. He founded the litríochta: cnuasachtaí filíochta, gearrscéalta léinn ollscoile in aois 23 bliain. Is scríbhneoir company in 1985 when he was a 23 year-old agus amhrán, úrscéalta, leabhair do dhéagóirí, bisiúil, éirimiúil é a bhfuil stór na nduaiseanna university student. He is a prolific writer, who has won leabhair do pháistí, tráchtais taighde agus leabhair liteartha atá buaite aige ag méadú in aghaidh an lae. and continues to win many literary prizes. staire. Tá roinnt leabhar Béarla foilsithe againn chomh maith, aistriúcháin a bhformhór ar mhórshaothair Cló Iar-Chonnachta (CIC) was founded in 1985 and www.cic.ie

Tá an Comharchumann ar bun ó 2008. Eagras é atá Comharchumann Mhúscraí was founded in 2008, Comharchumann Mionadhaíouch ár schocistír apobí ail i gCúil Aodha, Béal as an organisation that is representative of Átha 'n Ghaorthaidh, Baile Bhuirne, Cill na Martra, community committees in , Béal Átha 'n Baile Mhic Íre agus Ré na nDoirí. Ar Ghaorthaidh, Baile Bhuirne, Cill na Martra, Baile phríomhchuspóirí an Chomharchumainn, tá: cur Mhic Íre and Ré na nDoirí. chun cinn na Gaeilge i nGaeltacht Mhúscraí; togáil The advancement of the Irish language in the an tionscail turasóireachta cultúrtha sa cheantar; Múscraí Gaeltacht is one aim of the co-operative, agus soláthar seirbhísí tacaíochta éagsúla do na as well as strengthening the cultural tourism ballchoistí agus d’eagrais eile sa cheantar. industry and providing support services to other I measc na nithe atá déanta acu, tá suíomh organizations in the area. It has founded an eolais faoi Mhúscraí bunaithe, meitheal bunaithe information website about Múscraí, put together a chun sciar a cheannach sa tSeirbhís working group to buy a share in the Cork-Swansea Farantóireachta idir Corcaigh is Swansea agus Ferry and started Irish language classes for adults. Cúrsaí Teanga do dhaoine fásta tionscanta.

22 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 ISuníomsh idiidrlín ae fhoiilrsíoenn lnuaachnt ghd nó i. niGe aeilge siúd tá margadh na Gaeilge, fiú muna bhfuil sé agus i mBéarla is ea Insideireland.ie chomh mór le margadh an Bhéarla - go fóill!” Áirítear ar an suíomh rannóga ar mhórábhair ghnó ar nós: Geilleagar, Airgeadas, Infheistíocht agus Insideireland.ie is a business news website that Fostaíocht, Agra-Ghnó, Turasóireacht, Maoin agus eile. publishes news in Irish and English. Ó sheoladh an suíomh (atá saor in aisce do The site includes sections covering all major léitheoirí), mí an Mheithimh 2009, tá méadú 30 faoin business issues including Economy, Finance, chéad in aghaidh na míosa tagtha ar líon na léitheoirí Investment & Employment, Agri-Business, Tourism, atá ag Insideireland.ie agus bhí 35,000 cuairteoir ar Property and more. leith ag an suíomh in Aibreán 2010. Since its launch in June 2009, the free site's Deir Eagarthóir Insideireland.ie, Colm Ó Broin (ar readership has grown 30 per cent per month, dheis), a bhí le Lá Nua tráth, go bhfuil an Ghaeilge mar reaching 35,000 unique visitors per month by April chuid ríthábhachtach den ghnó. 2010. “Ba mhaith le Insideireland.ie an Ghaeilge a chur Insideireland.ie is a stand alone commercial customer loyalty from people who cherish the chun cinn ach aithníonn muid na buntáistí tráchtála a enterprise that is totally reliant on its advertisers. language, and partnerships with the growing number bhaineann leis an teanga chomh maith, idir Editor Colm Ó Broin (right), formerly of Lá Nua, says of companies that incorporate the language in their fhéidearthachtaí margaíochta breise, dhílseacht that the Irish language is a real and vital part of the business. tomhaltóirí a bhfuil bá acu leis an nGaeilge agus business. “Companies in Ireland should always be looking for chomhpháirtíochtaí le comhlachtaí a bhaineann “Insideireland.ie has a genuine desire to increase new markets and the Irish language market is one of úsáid as an nGaeilge. the use of the Irish language but we also see the those, even if it is not as big as its English language “Ba cheart go mbeadh comhlachtaí in Éirinn ag many practical benefits it gives to companies, counterpart - yet!” lorg margaí nua an t-am ar fad, agus ar cheann acu including increased marketing opportunities, greater www.insideireland.ie

Ionad úrscothach súgartha do súgartha ildaite pardógach ar feadh epitomises their goal of Spháipstí ar Bhaóthoar ai n Mhíle Fhada i breis agus uair an chloig. Agus na offering a truly memorable mBaile Átha Cliath é SPRAOI – páistí i mbun spraoi, is féidir leis na play experience for toddlers neamh ar talamh i dtaca le páiste de. daoine fásta seal suaimhnis a up to pre-teens. Ba é ba mhian le bunaitheoirí chaitheamh i gcaifé SPRAOI. Using specialised, custom- SPRAOI ná mol oideachais agus made Play Zones, SPRAOI offers a SPRAOI café. folláine a bhunú do pháistí suas le 12 SPRAOI, the Irish word for sport and maze of activities to keep children SPRAOI stands for Spectacular, bhliana d’aois a chuirfeadh ar fáil fun, is a modern, state-of-the-art amused and physically active by Physical, Recreational, Action- eispéireas súgartha a d’fhágfadh children's play world on Dublin's crawling, climbing and exploring for packed, Outstanding, Inimitable and corraithe spreagtha iad. Long Mile Road and quite literally more than an hour at a time the in light of its Irish roots, the Trí mheán criosanna saincheaptha every child's heaven on earth. special features of the multi- company's future is all about súgartha, tairgtear réimse The desire to create an exciting coloured, fully-padded playframe. building on the Irish language gníomhaíochta a choinneoidh páistí education and fitness hub for And while the children are having presence through exciting ag lámhacáin, ag dreapadh agus i children inspired SPRAOI'S founders their 'spraoi', the adults can relax in challenges and dedicated initiatives. mbun taiscéalta ar an fhráma and the company's very name the scrumptious and relaxing www.spraoi-kids.com

Tá ‘Teach Mháire Luke’ suite i gceantar álainn faoin amhráin as Gaeilge a chur ar fail do na damhsaí Ttuateh i daTuacr Mhhic É aMdaigh,h Conatae ́Mrihaeigh ELo. Na ukedeireadh seachtaine. Téann siad seo go mór i blianta ó shin, teach ceann tuí a bhí ann agus clú air bfheidhm ar chuairteoirí. mar shíbín. Is iad Frank agus Barbara Filbin úinéirí Theach Teach Mháire Luke is situated in a scenic rural area in Mháire Luke. Thóg siad foirgneamh nua sa bhliain Toormakeady, Co Mayo. Years ago, it was a thatched 1999 ina bhfuil dhá bheár, seomra cuideachta, bialann cottage and was operated as a shebeen, where most agus naoi seomra lóistín. Tá an t-óstán suite ar ardán of the craic would have been in Irish. os cionn Loch Measca, atá breactha le hoileáin. Frank and Barbara Filbin are the owners of Tigh Faigheann an Ghaeilge tús áite anseo fós. Mháire Luke. They built a new building in 1999 with Labhraíonn Barbara, Frank agus a gceathrar clainne two bars, a lounge, restaurant and nine guest rooms. Gaeilge i gcónaí. Arsa Barbara: “Is breá linn an The hotel itself sits on a height and looks out over Ghaeilge a úsáid lenár gcustaiméirí chuile uair is féidir Lough Mask which is dotted with islands. linn. Tugaimid faoi deara gur maith le The Irish language still enjoys predominance here. custaiméirí/cuairteoirí éisteacht leis an teanga á Barbara, Frank and their family of four speak Irish all labhairt agus cuireann siad cluas éisteachta orthu féin the time. They also love to use the language with nuair a chloiseann siad í. their customers as often as possible. They have “Cothaíonn muid dúil sa damhsa agus sa cheol noticed over the years that customers and visitors will freisin. Eagraíonn muid seisiún ceoil agus listen intently when they hear the language spoken. amhránaíochta gach re Domhnach ar feadh na bliana “We love to encourage interest in our native part of the world they hail from, they can take part.” agus gach Domhnach i rith shéasúr an tsamhraidh. language,” says Barbara. The Corr na Móna Drama Society come and perform Fáiltíonn muid roimh óg agus aosta lena ngléasanna They have also fostered an interest in Irish dance Irish language plays every year in the bar, before ceoil agus cumas amhránaíochta - pé aird den and music. There is a music and singing session every going on to compete in drama festivals. domhan as a dtagann siad, thig leo páirt a ghlacadh.” second Sunday of the year, and every Sunday during “To keep the spirit of the language alive, we invite Chun spiorad na Gaeilge a choinneáil san áit, tugtar the summer season. bands from Conamara such as Beartla Ó Dónaill and cuireadh do bhannaí ceoil ó Chonamara, amhail “We welcome young and old with their musical Ceann Golam to perform for us and the dancers,” Beartla Ó Dónaill agus Ceann Golam, chun ceol agus instruments and musical abilities. No matter what adds Barbara.

BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2010 23 BARR 50 GNÓ LE GAEILGE 2009 23 Faigh do bhille Faigh do i nGaeilge bhille i nGaeilge

Má theastaíonn uait do bhile a fháile i nGaeilge, cuir teachtaireacht ríomhphoist chuig [email protected] nó glaoigh ar 1850 372 372 le do thoil, agus beimid sásta an socrú sin a dhéanamh duit Má theastaíonn uait do bhile a fháile i nGaeilge, cuir teachtaireacht ríomhphoist chuig [email protected] nó glaoigh ar 1850 372 372 le do thoil, agus beimid Cussástato anm socrúe sinr a dhéanamhSup duit.ply