februari 1996
MSX COMPUTER & CLUB MAGAZINE
Extra bij het diskabonnement ,Moonblaster for Moonsound Eerste Graphics 9000 spel: Pacnac fMSX emulator for Windows
ROM special
U itslag enquête Gfx9000: Pacnac fMSX for Windows
Redactioneel ... 81 ... MCCM wordt gemaakt met een uit vrijwilligers bestaande redactie. Beste Lezer,
Redactie: Allereerst wil ik u het beste wensen voor een gelukkig en goed Frank H. Druijff (hoofdredacteur) 1996. Dat deze wens namens de gehele MCCM-redactie is, behoeft gelukkig nauwelijks betoog. Jam Erik van Bilsen, Marc Hofland, mer genoeg moet ik u direct hierna op het dak vallen met een ernstige zaak. Ik zal om te beginnen u Frits van der Kruk, Jan van der Meer, mijn mail naar onze uitgever laten lezen. Marco Soijer, Arjan Steenbergen Van: Frank Druijff (FRANK) Vaste medewerkers: Aan: Wammes Stefan Boer, Bert Daemen, Datum: Maandag 18 december 1995 11.14 Adriaan van Doom, Ruud Gosens, Betreft: MCCM Ron Holst, Ben Kagenaar, John van Poelgeest, Ik heb de laatste tijd steeds minder kwalitatief goed materiaal. Als je eens Anne de Raad, Michel Schouren, kijkt naar de hoeveelheid recensies in MCCM 80 en die in MCCM 64 twee Wammes Witkop, Alex Wulms jaar geleden, kun je begrijpen dat er steeds meer redactioneel verzet moet worden. Ik stel dan ook voor met ingang van MCCM 81 de inhoud terug te Medewerkers aan dit nummer: brengen tot drie katerns dus 48 in plaats van 64 pagina's. Een andere optie Michiel A. Francke, Fokke Post, Bjöm Lammers, Michel Meilink, die mij persoonlijk nog meer aanspreekt is zes in plaats van acht maal per Noud Gilissen, Stefan Szarafinski, jaar te verschijnen. Beide opties betekenen een 25 procent afname. Aan de Chang-Se Oh, Peter Meulendijks, lezers wil ik meedelen dat MCMjMCCM al vele jaren geen abonnements Roald Andersen, ROM-redactie verhoging kende en dat wij met deze maatregel, die ook nu konden afwen den. Bel mij op een moment, dat het jou schikt, over deze zaak. Redactionele ondersteuning: fhd Techniek - Robbert Wethmar Cartoons - Martine Bloem, Afschrift (CC):Robbert, Maurice Ronaid Maher en Richard Stoffer Strip - Kristiaan Jousma U ziet het: er is de laatste tijd minder materiaal voorhanden. Hoeveel producten er twee jaar geleden in MCCM 64 werden besproken, weet ik niet precies - het Inzenden materiaal: hangt er vanaf hoe je telt - maar dat het er veel meer waren dan in onze vorige uitgave is pijnlijk dui Vermeld bij elke inzending op het delijk. Door het wegvallen van dit productaanbod, slonk natuurlijk ook ons aantal pagina's met recen redactieadres duidelijk uw naam, siemateriaal. Wij vingen dit op door meer achtergrondverhalen en cursussen. De pot raakt echter leeg adres en telefoonnummer. De re en dan sta je als redactie voor de keus: minderen of kwaliteit inleveren. Onder dit laatste versta ik alles dactie ontvangt graag materiaal dat onze redactionele formule aantast. Ik noem enige voorbeelden om een en ander te illustreren. Plaat voor gebruik in het magazine of jes groter tot veel groter opnemen dan zij gezien hun artistieke of actuele waarde verdienen. Alleen bij het diskabonnement. Er wordt even een frame'pje open trekken, da's snel vol. Listing die zo groot zijn dat je vrijwel zeker weet, dat vanuit gegaan dat ingestuurd ma geen hond ze intikt, toch opnemen. De listings niet van te voren voor publicatie geschikt maken en de teriaal oorspronkelijk werk is van kadergrootte laten bepalen door die ene lange regel: veel nutteloos grijs natuurlijk, maar wel lekker de inzender, tenzij de inzender snel een pagina vol. Advertenties (bijna) gratis weggeven en paginagroot plaatsen. Retrorubriek begin duidelijk vermeldt, dat dit niet zo nen, waarin een of andere auteur volkomen nutteloos alsnog een spel dat tien jaar geleden uitkwam, is. Ook wordt graag materiaal ter gaat bespreken. Begrijp me goed: er kan best eens een terugblik zijn, maar dan wel als nostalgische op recensie ontvangen. Vermeld risping en niet als noodzakelijke paginavulling. Tot in details bespreken wat andere bladen en diskma duidelijk dat het om recensiema gazines schrijven. Een samenvatting zodat u weet of dit voor u interessant is: oké, maar niet het 'Jan teriaal gaat en geef aan waar en schrijft dat Piet schrijft dat Klaas schrijft dat ... ' -artikel. hoe de lezers het materiaal kun nen verkrijgen. Zonder afspraak daarover vantevoren, gaat de re Ik schreef aan Wammes dat mijn voorkeur, daarbij gesteund dactie er vanuit, dat het ingezon door mijn redactie, uitging naar zes maal per jaar verschijnen. Dit heeft voor de redactie twee belang denmateriaal niet hoeft te rijke voordelen boven een kleinere uitgave. Ten eerste hoeven wij onze redactionele formule niet aan te worden teruggestuurd of betaald. passen en ten tweede hebben wij meer tijd om MCCM drukklaar te maken. De Maiskoek is bijvoorbeeld Zend teksten bij voorkeur op dis - afgezien van de strip - vijf pagina's. Als MCCM nu zestien pagina's minder heeft, hoeveel kleiner kette in. moet de Maiskoek dan? Moet bijvoorbeeld de inhoudsopgave ineens op anderhalve pagina of blijft hij twee pagina's? Vermoedelijk het laatste, maar daardoor is de overhead toegenomen. Zo bleek de optie Adressen: van zes in plaats van acht maal per jaar ineens ook in het voordeel van de lezers. U krijgt met zes dik De redactie is te bereiken per post ke nummers meer MSX nieuws thuis dan met acht dunne. Ik was dan ook zeer verheugd van Wam 's-Gravendijkwa15a mes te horen, dat hij na doorrekenen van de kosten, erin toestemde dat MCCM vanaf dit jaar maar zes 3021 EA Rotterdam maal per jaar verschijnt. De abonnementsprijzen blijven op jaarbasis gelijk, maar eerlijkheidshalve of per fax moet ik wel zeggen dat MCCM er per nummer duurder op wordt. Ik meen echter dat de MSX'ers deze (010) 476 88 76 eerlijke en als je goed nadenkt voor de lezer iets voordeliger aanpak zullen begrijpen en waarderen. of via e-mail Geen dunne nummers om u toch maar het beloofde aantal nummers te geven en zeker geen dubbel [email protected] nummers om u via die truc alsnog tekort te doen. Eerlijk vertellen hoe de zaak er voor staat en gemoti of per telefoon veerd verder gaan. Dat daarin het aan de redactie toesturen van kwalitatief goed materiaal past, zal (010) 425 42 75 duidelijk zijn. ofperBBS (0575) 56 38 83 (na 18.00 uur) 0 Frank H. lJruijff
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 3 MCCM administratief Cursus Noorder baken 6 Het MSX Computer & Club Magazine, Jan gaat deze keer op de dobbeltoer. Hij wil met ge kortweg MCCM, Îs eind 1992 ontstaan uit een fusie van het MSX Computer bruikmaking van wat slimme programma's optimale Magazine en het MSX Club Magazine. strategieën vinden om zo min mogelijk rondjes te hoeven geven. Jan van der Meer ISSN 1380=0809 Tekencursus 22 Uiterste zorg werd besteed aan het ver Even licht Richard zijn hakken en gelijk krijgt zijn inval vaardigen van dit blad; desondanks zijn ler twee kleurenpagina's tot zijn beschikking. Maar fouten niet geheel uit te sluiten. Peter Meulendijks maakt er iets moois van. De uitgeveriredactie is derhalve niet Peter Meulendijks aansprakelijk voor eventuele fouten in enig deel van deze publicatie. Command 2.40 32 Overname van artikelen of andere Er zijn meer zaken uit te leggen en daarmee te bewonderen. redactionele bijdragen is slechts Fokke Post toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. Cursus C 38 Alex Wulms gaat verder met zijn cursus C. Spring op de trein en verras iedereen met uw Uitgever kennis. Alex Wulms Aktu Publications b.v. Postbus 2545 Basic technieken 44 1000 CM Amsterdam De listing die Stefan schreef bij deze aflevering kon eens in de originele vorm geplaatst wor telefoon (020) 624 26 36 den omdat er weinig, lees geen, ruimtewinst was met onze gebruikelijke ingreep. fax (020} 624 01 89 Stefan Boer
Redactieadres Screendump in kleur 54 MCCM Ron Holst heeft zich er toe gezet screendumps te gaan maken met zijn Hewlett 's-Gravendijkwal 5a Packard 540C. Hij kan dat ook; zoonlief versnelt het nog in een mooi machinetaalprogram- 3021 EA Rotterdam ma en wii profiteren van hun werk. Als je tenminste een HP DeskJet hebt. Ron Holst telefoon (010) 4254275 fax {010} 4768876 Actueel Acquisitie Maiskoek 9 Gjalt Dijkstra (geen maïskorrels) De vernieuwde lay-out kwam de vorige keer niet hele telefoon (OW} 624 99 69 maal uit de verf. Bij ons kwam alles mooi uit de printer, maar een onvoorzien conversieprobleem van ANSI naar Produktie ASCII en omgekeerd liet gedachtenstreeepjes inkorten, Zetwerk: guldentekens en koppen verdwijnen en tot overmaat Ruparo grafische computer service, van ramp doken andere opmaakcodes nu zichtbaar op. Amsterdam We proberen het deze keer weer eens. Redactie Druk: Tijl Offset, Zwolle MSX380 21 Verzending: Eerst zien, dan geloven is voorlopig het motto rond Postbezorging KPN deze nieuwe ontwikkeling uit Rusland. Maar wat velen al niet meer durfden dromen, lijkt Abonnementen nu waar te worden. Stephan Szarafinski Een abonnement kan elk gewenst mo ment Ingaan of worden omgezet van Diskmagazines 25 een gewoon abonnement ~der disks Er blijft voorraad bij Bert, die keurig voor zijn kerstvakantie al inleverde. Wij zijn tevreden, naar een diskabonnement en wordt maar de te recenseren disks liggen te morren in de bak: 'wij eisen aandacht'. Bert Daemen automatisch verlengd, tenzij zes weken voor vervaldatum schriftelijk is opge-· 95' MSX festival in Korea 31 zegd. Een abonnement van zes num Via Internet bereikte ons een verslag over deze driedaagse beurs in Korea. mers kost f 60,-/1200 Sf. Een Chang-Se Oh diskabonnement bestaat uit zes maal magazirwen bijbehorende diskettes en U itslag ROM-enquête 34 kost fl;~'A,OOO Sf. Voor vragen aan Hoewel de conclusies meer van toepassing zijn op de gemiddelde bezoeker van de beurs in gaande èbc:lh&lmenten kunt u ons berei Zandvoort dan op de gemiddelde MSX'er, bieden de resultaten van de door ROM georgani ken op maandag, woensdag en vrijdag seerde enquête zowel nieuwe inzichten als bevestiging van bestaande kennis. ROM-redactie van 13:00 tot 15:00 uur op telefoon nummer (020) 639 00 50. Match Maniac preview 43 Bestellingen I betalingen Het nieuwe spel voor het Sunrise Games Abonnement heet Match Maniac. De eerste plaatjes ziet u hier. Redactie Zie hiervoor de pagina lezersservice. Advertenties Post 58 Voor de rubriek maïskorrels zie aldaar. Door plaatsgebrek maar één ingezonde bericht ditmaal en onze reactie daarop. Redactie
MSX Computer & Club Magazine 4 nummer 81 - februari 1996 Testen / recensies SoftCard 18 Niet dat u nu gelijk dit item kunt aanschaffen, daarvoor is het te uniek. Toch wil de huidige eigenaar er bij een redelijk bod wel afstand van doen. Arjan Steenbergen Clipboard 20 8 1 John zit nu weer zonder materiaal, maar voor deze keer voorzag Near Dark hem van een aardige, maar vooral goedkope disk. John van Poelgeest 95' MSX festival in Korea 31 Art gallery 46 Japanse cd's 50 Backus Normal form 15 Niet voor MSX: het gaat om gewone muziek cd's. Nu ja, gewoon zijn ze natuurlijk niet. Wij recenseerden de cd's omdat het muziek is, die eerst bij MSX spellen stond. Arjan Steenbergen Basic technieken 44 BBS-wereld 28 fMSX onder Windows 51 Clipboard 20 Na de gratis beta's nu het echte product. Shareware, vandaar dat er groot een tekst in beeld komt tot u netjes heeft betaald en een versie zonder tekststoring krijgt. Michel ontkomt niet Colofon 3,4 aan een vergelijking met MSX4PC, die vooralsnog zijn voorkeur verdient. Michel Meilink Command 2.40 32
Guide through gameworld 53 CursusC 38 Onder de nieuwe naam Sargon weer een diskette vol met speltips. Marc Hofland Diskmagazines 25 fMSX onder Windows 51 Pacnac 59 Dit eerste spel voor de Graphics 9000 videochip wordt hier niet alleen besproken, maar is Guide throughgameworld 53 zelfs compleet - met source voor de programmeurs - te vinden op het diskabonnement. Inhouddiskabonnement 24 Met dank aan Klaas Wassenaar, die de primeur heeft. Björn Lammers Japanse cdts 50 Diversen Lezersservice 66 Backus Normal Form 15 Maïskoek 9 Ook onder de naam Backus Naur Form is deze notatie- Match Maniac· preview 43 vorm voor programmeertalen bekend. Marco Soijer Megaguide 60 BBS-wereld 28 MSX380 21 Ruud gaat voort op de ingeslagen weg en het bevalt MSX4PC-tips 49 niet alleen ons. Deze keer geen echte cursus, al lijken sommige besprekingen er aardig op. Ruud Gosens MSX op Internet 42 Noorder baken 6 MSX op Internet 42 Pacnac 59 Op het WWW krijgen steeds meer MSX organisaties een website. Stefan Boer Post 58 Art gallery 46 Released.at ... 48 Een bijzondere aflevering en we hebben er lang over gedacht deze aflevering de ROM gallery te noemen. Alle deelnemende plaatjes aan de wedstrijd tonen wij hier. Niet echt trouwens, Screendump in kleur 54 want juist de prijswinnaars vindt u elders: op de omslag van MCCM. Roald Anderson SoftCard 18 Tekencursus 22 Released at ... 48 34 Elders de uitslag van de enquête, hier de winnaars van de wedstrijd. ROM-redactie Uitslal ROM-enquête Voorwoord 3 MSX4PC-tips 49 Een soort Lezers helpen Lezers. Michiel had een probleem, loste het op en laat u meedelen in Advertenties zijn kennis. Ook beschrijft hij hoe u uw MSX nu zelf kunt aanpassen. Michiel A. Francke CompuKids 67 Mega guide 60 Extra disk 27 Heel veel tips en zelfs een listing. De volledige oplossing van Pumpkin Adventure II bleek zelfs zo groot, dat die doormidden gehakt moest worden. Geen verhaal van Dennis dit keer, Maïskorrels 13 maar dat van Cytron, dat vorig MCCM bij het diskabonnement zat. Marc Hofland MCn. (lJ$er HappeninJ) 39 MSX .beUrs Tilburg 41 Art gallery op de cover 68 Twee winnaars van de ROM wedstrijd: de eerste en de tweede prijs. Met de derde prijs op de MSX Gebruikersgroep 33 voorkant, zijn goed de drie verschillende stijlen te zien. R' h d St ,>f & R' h d C I' IC ar 0)) er IC ar orne Isse Sunrise Games Abonnement 19
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 5 Geen dubbeltje op zijn kant Noorder baken
I We laten de bliepjes even voor wat ze spelen' dan ook onvermijdelijk de 1 2 I 3 4 5 6 computer als je meerdere moeten er zijn en stappen over naar het 1/ 11/ kennen. Zo heb ik op mijn pc een 1 1/36 361 36 1/3611/36 1/36 geruisloze, doch niet minder roerige backgammonspel staan, dat ik re 2 1/36 1/36 1/36 1/36 1/36 gebied der getallen. Statistiek en gelmatig de huid volscheld als 't f~}~~ weer eens een in mijn ogen al te ge 3 1/36 1/36 1/36 1/36 1/ 11/ kansspelen is het nieuwe credo. Ik lukkige gooi doet. Onterecht: een 361 36 i hoop dat ik je in deze Noorder baken computer kan nu eenmaal sneller 4 1/36 1/36 1/36 1/36 1/36 1/36 en - mits goed geprogrammeerd 1/ enthousiast maak om zelf eens - beter redeneren en rekenen dan 5 1/36 1/36 1/36 36 1/36 1/36 jij of ik. De grote kracht van dit simulatie-programma's te schrijven. 1/36 1136 1/36 1/36 1/36 1/ ' soort spellen op de computer is dan 6 36 1
ook vooral dat je er veel van kunt le op de diagonaal alle dubbelworpen meI kans 1/36. ren. Statistiek mag dan een exacte Jan van de Meer Alle andere worpen zitten er tweemaal in; in het dia wetenschap zijn, toch heb je de no gram is als voorbeeld de worp zes-twee genomen. dige dobbelstenen te werpen voor hij zijn gelijk krijgt. Frank helpt me een beetje waar het de pure wiskun mee dus aantonen dat de random gene Oh gruwel. Geloof het of niet, in de aangaat en ik houd me bij het rator van de MSX redelijk werkt. Heel deze Noorder baken werken Frank simpele telwerk en het empirische duidelijk zichtbaar is dat de hoe in cursief en ik min of meer samen. gedeelte. Empiri wat? Uh ... Ik doe veelheden, naarmate er vaker is ge Enigszins lamgeslagen door diverse dus met de MSX wat zichtbare waar worpen, steeds dichter bij elkaar griepaanvallen had ik geen keus. nemingen om in de praktijk de theo komen te liggen. De kans dat je met Aan de andere kant is het nu kerst rie te toetsen. zes worpen elk aantal ogen zult en is er een mooiere - zeer tijdelij werpen is - zoals je op je klompen ke hoor - gelegenheid? Nummer Gooien kunt aanvoelen - zo goed als nihiL tjes en met name statistiek, daar Als je met een dobbelsteen een worp In theorie is die kans geloof ik draait het in deze Noorder baken doet, is de kans op een één of een (1/6)1\6 wat neerkomt op circa om. Op de wat ongelukkige - en ander getal tot en met zes gelijk. 1/50000. Klopt dat Frank? Nee. De zeer waarschijnlijk niet zo bedoelde Om tot die conclusie te komen, hoef eerste worp is altijd goed, dat de tweede - geplaatste uitroep van Stefan je geen rekenwonder te zijn. Jan geen roet in het eten gooit is 5 op 6, Boer, als zou WBASS2 geen fatsoen heeft hierin gelijk, maar veel dobbelste daar alleen het eerst gegooide aantal lijke assembler zijn, reageer ik wel nen zijn niet eerlijk. De ogen zijn vaak ogen fout is. De volgende hebben een in mijn volgende Noorder baken. Ik uithollingen en daarmee heeft de zes de kans van respektievelijk 4,3,2 en 1 op werp me deze keer op de dobbelste lichtste en de een de zwaarste kant en 6. De kans dat je met zes worpen pre nen, wat minder gemakkelijk is dan dus zal de zes iets vaker voor-komen cies 1,2,3,4,5 en 6 in willekeurige je zo zou denken. In deze Noorder dan de een. De kans op wat voor volgorde gooit, is daarom 5 x 4 x 3 x 2 baken een tweetal testprogramma's worp dan ook is 1 /6. Gooi je 3600 x 1 op 6 x 6 x 6 x 6 x 6 dus 120 op in Basic. keer, dan zal elk ogenaantal3600 / 6 7776 ofwel 5 op 324. Zoals u ziet een dus zo'n 600 maal moeten voorko kleine kans, maar stukken groter dan Simulatie men. Jan vermoedde. Jan berekende in feite de Prachtig om te zien dat de theorie kans dat je precies 1, 2, 3, 4, 5, 6 gooit; en de nagebootste realiteit elkaar ra Controle dat wil zeggen, niet alleen de ogen lig ken. Met wat ik je aan info geef, Tik je de listing DOBSTATl.BAS over gen van tevoren vast, maar ook de volg kun je echter nog veel meer, name en laat je die runnen, dan zie je dat orde waarin die gegooid worden! lijk zelf modelprogramma's maken deze stelling wel zo ongeveer klopt. waarin je alle facetten van het spe Al moeten we wel zeggen dat we hier- 't Hof van Beijum len met dobbelstenen kunt simule Ik pak in deze Noorder baken het ren. dobbelspelletje 'Mexico' bij de kraag. Dit spelletje, dat je door In spellen zoals Blackjack of Back gaans in de kroeg speelt, kent de no gammon is een computer de mens dige varianten zodat ik, waar het doorgaans de baas. De beide spel de spelregels aangaat, een keuze len bevatten weliswaar een groot heb moeten maken. De regels die ik gelukselement, maar dit kan door hier hanteer zijn zoals ze in mijn een goed toegepaste kansbereke Groninger stamkroeg -'t Hof van ning - statistiek - zo goed als te Beijum - worden gebezigd. De cen niet worden gedaan. Na verloop trale vraag hierbij zal zijn of de sta van tijd zul je bij dergelijke 'kans- tistiek en de MSX me kunnen
MSX Computer & Club Magazine 6 nummer 81 - februari 1996 Basic listing In dit geval zijn er nog twee spelers 10 CLEAR 200 210 die elk nog twee keer mogen gooi 20 INPUT "Geef geta1:";GT 8 en. Dit betekent vier worpen die 30 CLS 109 zich tegen je kunnen keren. Gooit 40 A=RND ( -GT) 147 een tegenspeler, dan heeft hij/zij 50 FOR I=lTO 3600 207 per worp de kans op zes dubbel 60 W=INT(RND(l) *6+1) 81 worpen, tien hogere worpen en ook 70 O(W)=O(W)+l 233 2/36 maal de kans op een Mexico. 80 LOCATE 0. 1 246 Tellen we op: (6+20+2)/36 = 28/36. 1 90 PRINT "AANTAL WORPEN =' ; I 29 Da's zo'n 78% kans per gooi en dik 100 PRINT 128 ke mik dat jij verliest. De mogelijk 110 PRINT "AANTAL 1-WORPEN =11; 0(1) 141 heid dat je nog een of zelfs twee 120 PRINT "AANTAL 2 -WORPEN =11 ; 0(2) 196 Mexico's tegenkrijgt is theoretisch 2 130 PRINT "AANTAL 3-WORPEN =fI; 0(3) 251 x (2/36 + 34/36 x 2/36)= 280/1296 140 PRINT "AANTAL 4-WORPEN ="; 0(4) 50 bijna 22%. Je draait dus beter vrij 150 PRINT "AANTAL 5-WORPEN ="; 0(5) 105 willig tweemaal. Het was in dit ge 160 PRINT "AANTAL 6-WORPEN =11; 0(6) 160 val waarschijnlijk slimmer geweest 170 NEXT I : END 37 die tweede gooi blind te laten.
DOBSTAT1.BAS Ik vertelde al dat als ik zes-één gooi en er komen nog één of meerdere helpen een goede strategie aan te maken! Wat te denken van het vol spelers na mij, ik deze worp laat leren. Zo vind ik zes-één door gende griezelscenario: drie spelers staan. We gaan weer tellen om te gaans prima als eerste gooi - de gooien vast met een Mexico. Er is bekijken of ik hier goed aan doe. spelregels krijg je zo. Is zes-één dus nog geen verliezer. Na het losgooi Wederom 6/36 kans op een dubbel echt een goede gooi? We zien het zo. en - de barrage om uit te maken, wie en 2/36 kans op Mexico. Daar ko gaat draaien - zal de verliezer dan men dan de vier worpen 6-2 tot en Mexico in het kort zes keer moeten draaien. Als het met 6-5 bovenop als hoger. We tel Het gaat er bij Mexico om dat je ho spel vast ligt, telt Mexico niet meer len weer: (6+2+8)/36 = 16/36 en ger gooit dan je tegenstander(s) - voor een dubbeldraai, maar blijft dus 16/36 x 100 ofwel zo'n 44% als het je meezit noem je die overi wel de hoogste worp. kans dat je tegenstander wint. Voor gens heel sportief medespelers. uitlopend meld ik dat Jan hier nog 'ver Elke speler heèft twee goois tenen in De beginnende speler - de uitda geet' dat een volgende speler gelijk kan een dobbelbeker en een telsteen. En ger of de verliezer van de vorige eindigen en dan in de barrage alsnog een bierviltje van de zaak. Die laatste keer - mag tot drie maal gooien. wint. Mooi laten staan, me dunkt. dobbelsteen is een soort scoreteller Hij hoeft zijn stenen niet te laten die bij elke verliesbeurt draait. Eerst zien en mag dus 'blind' werpen. Wellicht rijst de vraag waarom de gaat het van zes naar één omlaag en Blind gooien betekent dat je de ste kans op een dubbel-twee kleiner is daarna weer omhoog - ter onder nen ongezien, dus ook niet door je dan die op een drie-twee. Er is scheid dat je omhoog draait, op een zelf, onder de beker laat staan. geen verschil tussen het gooien van bierviltje geplaatst - tot het echte Iedere speler die nog moet gooien twee stenen na elkaar of twee gelijk verlies. Dit is als je weer op zes mag blind gooien tot het aantal wor tijdig vanuit een beker. De paradox komt. De verliezer is dus degene pen lager of gelijk aan dat van de is dan, dat als je zeg maar vier hebt die als eerste tien maal heeft ge eerste speler. Degene die aan worp gegooid, je bij de tweede worp daar draaid. Gebruikelijk is dat degene is mag vrijwillig draaien. Dit doe je net zoveel kans op hebt. Stel je gooit 'die erin zit' dan een rondje geeft. als je denkt toch te verliezen en je eerst een drie, dan is de kans op nog Het gaat bij Mexico dus meer om liever geen Mexico('s) meer om je een drie even zo groot als die op niet verliezen dan om winnen. Vol oren krijgt. Hier kom ik zo op terug. welke andere combinatie dan ook. gens mij gaat het om een rondje. Dobbelstenen hebben geen geheugen of In tabel 1 zie je wat de kansen voor zin om hetzelfde of juist iets anders dan De puntentelling van Mexico is erg elke worp zijn. Er zijn maar 21 mo hun collega te doen. simpel. Gooi je twee verschillende gelijke combinaties; we kunnen die ogen, dan is de hoogste het tiental best al even zelf op hun merites be In woorden is deze paradox vrij ge en de laatste gewoon wat 'ie is. oordelen alvorens ze aan de compu makkelijk te ontzenuwen. Als je de Zes-drie staat dus voor drieënzes ter te geven. Wat en hoe je die data stenen los van elkaar ziet en je gooit tig. Een worp met twee gelijke geeft doorgeeft, laat ik aan jezelf over. Ik maar vaak genoeg, dan moet elk je een honderdtal. Dus twee-twee zal proberen aan te geven waar je re aantal ogen even vaak voorkomen. is tweehonderd. kening mee moet houden. Stel, je Zou een dubbelworp net zo vaak speelt met zijn vieren. De eerste spe voorkomen als een niet dubbel Àj jàj jàj jàj jààààààj ler gooide met twee keer werpen worp, dan gaat dat niet op. De kans De worp twee-één - Mexico - is Mexico (2-1) en jij gooit eerst 3-1- op drie-twee is 1/6 x 1/6 = 1/36. het hoogste dat je kunt gooien. De kan niet lager en is dus veel te wei Twee-drie is hieraan gelijk, zodat verliezer moet dan twee keer draai nig - en dan 4-2. Daar je niet vaker de kans 1/36 + 1/36 = 2/36 wordt. en met zijn telsteen. Elke Mexico mag gooien dan de beginnende spe Bij een dubbelworp heb je te maken telt, zodat je bij verlies de kans loopt ler, zit je nu voor een moeilijke keu met twee onafhankelijke' events' - om in één spel meer malen een dub ze. Een gooi van 4-2 is niet hoog; zeg maar gebeurtenissen - die onaf beldraai met je telsteen te moeten dus wat doe je? hankelijk optreden. Dan treedt de
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 7 8asic listing • het uitbrengen van software, mo 1~ CLEAR 2~~ : WT"36~!2l 221 menteel diverse spellen voor twee 14 DEFDBL A-Z :DW~3 151 computers en de club heeft op dit 15 WE-INT(WT/36) 165 moment een pd-assortiment van 2~ INPUT "Geef getal: ";GT 8 ruim vijfhonderd diskettes. 30 CLS : WO-I 232 4~ A=RNIJ( -GT) 147 Ik hoop zo genoeg info te hebben 5!2l FOR 1-1TO WT 89 gegeven. In het clubblad staan na 6!2l LOCATE 0. 1 244 tuurlijk ook de nodige activiteiten. 61 PRINT "Aantal gooien:/;WT 3 Hier mijn top vijf: 7~ PRINT "Nog te werpen:" ;WT-! 29)3 71 PRINT "Verwachte uitkomst:" 11 . 186 De top vijf van Bas 8~ WI-INT(RND(I)*6+1) . 227 1. Tassword MSX 2, hiermee wordt 9~ W2=INT(RND(I) *6+1) 233 onder andere het clubblad gemaakt. 100 IF WI-DW AND W2=DW !HEN GaTO 120 64 2. Dynamic Publisher, voor de grafi 110 GOTO 15~ 53 sche gedeelten van ons clubblad. 12~ LOCATE 13.6 78 3. MT -BASE, heel geschikt voor de le 130 PRINT "Aantal";DW;CHR$(29);"-Dubbelworpen ;;:;::11 .• wo 34 den administratie. 140 WO=WO+1 132 4. Fac-Soundtracker Pro 150 NEXT : LOCATE 0.8 : END 31 5. Tetris-achtige spelen zoals Tetris, 169) SAVE"dobstat2.bas".A 184 Trojka en Blokslag.
D08STA Tl.8AS Vriendelijke groeten, Bas Kornalijnslijper productregel in werking en is de dat is dus zo'n 38 procent. Alleen als Rondeelstraat 25 kans op bijvoorbeeld twee-twee ons beider mening onafhankelijk is. Ik 1628 KH Hoorn 1/6*1/6=1/36. wil trouwens nog enig commentaar telefoon (0229) 27 06 18 kwijt op vooral bovenstaande listing. Controle Dit is echter van algemene aard en Een solide top vijf dacht ik zo. Bas We maken een model met de MSX hoort dus niet in dit artikel thuis, ik is beslist niet de enige die Tasword in de vorm van het programma kom er volgend MCCM op terug. prefereert boven het - en dat is nu DOBSTAT2.BAS om dit aan de prak eenmaal zo - onweerlegbaar bete tijk te toetsen. In DOBSTAT2.BAS Bas Kornalijnslijper re TED. Een conclusie - wel heel wordt steeds met twee stenen ge Het zijn drukke tijden voor de MSX voorzichtig - na alle tot nu toe ge gooid. We gaan hierbij kijken of een techneuten. Heel veel mensen laten plaatste top vijf' s zou kunnen zijn dubbelworp inderdaad maar zes op hun computer opwaarderen. On dat vooral programmeurs zich de zesendertig voorkomt. Bij 3600 danks alle drukte vond Bas Korna sterk maken voor TED. Logisch, dubbelworpen zou je dus volgens lijnslijper de tijd voor het maken want juist bij die groep komt de het kansvierkant zo'n honderd dub van een top vijf en om iets over de meerwaarde van TED als editor aan bels van zeg maar drie-drie mogen MSx-Club West-Friesland te vertel het licht. Ik persoonlijk begin wel verwachten. Laten we dit moeilijk len. Ik laat Bas zelf aan het woord. enigszins daas te worden van wat te vatten evenement met dit pro er tegenwoordig aan tekstverwer gramma eens aan de semi-praktijk Msx-elub West-Friesland kers en editors op me af komt. De toetsen. Nu wil ik me niet blasfe Mede door de club heb ik zeer wei editor van Compass heb ik onlangs misch uitlaten, maar GGH mijn nig tijd om zelf achter de MSX te aan mijn rijtje kunnen toevoegen. programmaatje werkt! gaan zitten. Bijna al mijn vrije tijd De makers van Compass - de pro ben ik bezig om computers te repa grammeursgroep Compjoetania - Met werken bedoel ik in dezen dat reren, nieuwe uitbreidingen te be komen overigens de volgende keer DOBSTAT2.BAS de theorie niet ver denken en kabels te maken. Ook aan de beurt. OP blijft scoren en is ontloopt. Het is jammer dat ik niet werk ik mee aan ons clubblad. misschien wel het populairste MSX meer tijd/ruimte heb, met het aller programma ooit gemaakt. In Bas' grootste genoegen had ik dan meer Bijna vijf jaar geleden is de club ont keuze voor MT -BASE kan ik me ook van dit soort programma's gemaakt. staan en is enorm snel uitgegroeid wel vinden. MT heeft altijd garant Het staat je echter vrij om lekker tot een volwassen club. Op dit mo gestaan voor prima produkten. Jam aan mijn programma' s te klooien ment tellen we zo'n tweehonderd en mer alleen dat MT-BASE - naast en zelf simulaties te maken. Reac vijftig leden en heeft het clubblad dat het niet meer rechtstreeks te ties stel ik trouwens zeer op prijs. een oplage van duizend stuks. Een koop is - zo zwak is waar het op ieder die geïnteresseerd is, kan het sorteren aankomt. Verder spreekt De productregel is van toepassing blad geheel kosteloos ontvangen. de top vijf van Bas voor zich. Heb op twee, of meer gebeurtenissen die ik nu aan sluikreclame gedaan? onafhankelijk van elkaar plaatsvin De clubactiviteiten zijn: Nee natuurlijk niet, nonsens. Het den. Zo is de kans dat ik mijn kopij • het organiseren van clubdagen; staat iedereen vrij - groep of indi goed en op tijd inlever naar mijn • het repareren en uitbreiden van vidu - om mij een top vijf toe te mening 95%. Stel nu dat Frank MSX computers en de bijbehoren sturen. 0 vindt dat ik slechts in 40% aan voor de randapparatuur; noemde eisen voldoe. De kans dat • het leveren van computers en ac we het eens zijn, is 95 x 40 / 100 en cessoires: specialiteit is kabels;
MSX Computer & Club Magazine 8 nummer 81 - februari 1996
.. t r rt " Rubriek voor computernieuws in het algemeen en MSX-nieuws in het bijzonder
Bijdragen voor deze rubriek zenden naar de redactie Maiskoek, Schinnenbaan 311,3077 SL Rotterdam, Fax (010) 4768876
Sunrise MCFN en reorganiseert Near Dark MCCM in nieuwe spelling Er zijn nog al wat misverstanden De redactie van MCCM heeft besloten gelijk met het uitkomen van het De abonnees van Sunrise Maga over het bestaan van deze twee nieuwe Groene Boekje de officiële spelling zoals die eind dit jaar ingaat, te gebruiken. Dat betekent in de praktijk niet zo erg veel, maar som zine kregen eind december een groepen. Daarom een korte uitleg. brief over het minder soepel draai MCFN is de afk{)rting voor MSX migen zullen misschien regelmatig met de ogen knipperen. Wij ge en van Sunrise. Zoals bij zoveel Club Friesland-Noord. Die begon bruiken vanaf dit MCCM bijvoorbeeld het woord product. Een goede keus naar ons idee omdat het vrij inconsequent is om een produKt te pro organisaties het geval is, is alle als clubje van twee man, Gerrit duCeren. Jammer genoeg stelde de redactie wel al vele nieuwe inconse organisatie en veel van het werk Jellema en Klaas de Wind. Later geconcentreerd bij een paar per kwamen daar nogal wat mensen quenties vast: een loCatie dient u te loKaliseren. om maar eens iets te sonen. Bij Sunrise was dat zelfs bij totdat de groep uit zo'n tien noemen. Ook is er officieel geen voorkeur- en toegestane spelling meer, maar Yuca en Yucca mogen allebei! 0 voornamelijk één persoon: Stefan personen bestond. Met z'n allen Boer. Toen die het steeds drukker kwamen ze tot de conclusie dat Bezoekers aantallen lopen terug ging krijgen met zijn studie trok de groep te groot geworden was. Het lijkt een algemene trend te worden dat de computerbeurzen minder hij aan de noodbel. Het duurde Een aantal personen heeft toen de goed bezocht worden. Wij zien dat bij MSX, maar ook andere beurzen even voor zijn medewerkers in de fantasienaam Near Dark aangeno treft hetzelfde lot. Bij de beurs in Zandvoort '94 liep het bezoekersaantal gaten kregen dat het deze keer men. Near Dark is echter gewoon licht terug. Dat kon toen nog worden toegeschreven aan het uitkomen echt serieus was dat anderen ook een deel van MCFN Je kunt het van MCCM, die kwam bij de meesten op de dag van de beurs in de bus. hun steentje moesten bijdragen. vergelijken met Sunrise en UMAX Almelo weet de terugval aan slechte publiciteit en gelukkig bleek Til Een vernieuwd team gaat vol Op beurzen zullen MCFN en Near burg vrijwel op het oude peil. Zandvoort '95 viel forser terug terwijl goede moed 1996 in en meldt de Dark echter altijd achter dezelfde MCCM nu keurig op tijd voor de dag verscheen. Almelo flopte weer en volgende planning: SRM#18 fe stand staan. 0 ook Doetinchem verbleekte bij de dag twee aar daarvoor. Maar zoals bruari/maart, SRM#19 mei/juni, gezegd ook andere niet-MSX beurzen kampen met teruglopende bezoek SRM#20 augustus/september en Hotel met internet ersaantallen. Alleen de HCC leek beter te draaien; er waren in 1994 een SRM#21 november/december. Het Haagse hotel Sofitel heeft 83000 bezoekers, vrijwel gelijk aan 1993, en nu met drie in plaats van Wij hopen dat SRM# deze plan voornamelijk gasten die er om twee dagen waren er weliswaar meer bezoekers, maar die drie dagen ning ook inderdaad waarmaakt en zakelijke redenen verblijven. Het konden het aantal toch niet boven de 100000 tillen. Een kwart minder zijn in ieder geval blij dat de abon management vroeg de gasten of per dag en in dit opzicht doet MSX het dus nog niet zo slecht. 0 nees weten waar zij aan toe zijn. 0 er naar hun mening nog iets schorte in de service. En ja, met grote meerderheid koos men voor MSX User iets MCCM administratie Venus Internet. De hotelgasten wilden vertraagd in Amsterdam! nieuwe groep graag vanaf de hotelkamer hun e Door omstandigheden - een vrij Het staat duidelijk in de colofon Jeroen Flipse en Brian Keetman mail kunnen lezen en versturen. ernstige oogontsteking - van de en wij meldden het ook al meer Sofitellevert nu die service: voor berichtten ons dat zij samen met Martin de Vries, die de lay~Öut malen, maar nog steeds komen enige anderen de groep Venus f 25,- per dag kan men gebruik doet, zal de MSXUser later dan mensen zich aan- of afmelden bij hebben opgericht. Zij zijn al vrij maken van een Haagse provider. gepland uitkomen. Enig geduld de redactie. De redactie vindt het ver gevorderd met hun muziek Laptop vergeten? Ook geen hebben dus. 0 prettig om te weten waarom u demo Burning fire, die zij op Til probleem, want voor nogmaals wilt opzeggen of juist abonneren. f 25,-levert het hotel ook een burg aan de man zullen (proberen Einde Pigeonsoft Zij kan dan bij haar keuzen reken te) brengen. Wij hopen van die geschikte pc. Met deze nieuwe ing met die informatie houden, service is het ook mogelijk gewor De naam Pigeonsoft bestaat niet demo natuurlijk zo snel mogelijk maar administratief moet alles in meer. Per 12 december 1995 is de een exemplaar bij onze recensent den om via Internet een kamer te Amsterdam geregeld worden. naam veranderd in Sargon. Of John van Poelgeest te ontvangen.O boeken. 0 Ook al meldt u bijvoorbeeld de een der leden een goed schaker is, beindiging van uw abonnement weten wij niet, maar verwarrend per aangetekende post, betekent MCCM naar zes maal per jaar is het wel, zo'n in de computer dat administratief niets. U had het Niet leuk is het te horen dat MCCM dit jaar nog maar zes maal zal ver wereld bestaande naam. Het team bericht net zo goed naar uw broer schijnen. Aan de andere kant is het weer gunstig te horen dat men de re bestaat uit vijf leden met elk een of vriend kunnen sturen. Gebruikt dactionele formule niet heeft gewijzigd. Het magazine blijft de komende eigen inbrfng. Het nieuwe team u uw MSX niet meer? Laat hem nummer met de dikte uitkomen die u er van gewend bent. De Maiskoek denkt met de formatie betere pro dan niet ongebruikt in een kast redactie vindt dat helemaal prettig omdat naar alle waarschijnlijkheid ducten op de markt te kunnen staan, maar verkoop of geef hem ook de Maiskoek bij een andere omvang een pagina had moeten inlev brengen, zoals zij zelf zeggen. aan een ander en laat die even eren. en wij net na ons nieuwe jasje al weer over vermaken hadden Voor informatie kunt u bellen tueel uw abonnement ook overne moeten gaan nadenken. 0 naar (0595) 44 13 69. 0 men. MSX'je blij en wij blij. 0
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 9 Wel Alex: de MSXwerkt op min P2000 komt met het repareren rHtlQtlZineiS der dan 4 MHz en heeft 64 kB ge van disks aan bod. Verder weer al heugen en meestal geen harddisk. gemeen aandoende artikelen en Sommigen hebben hun MSX naar voor de rest specifieke pc zaken maar van het zuinige bestuur kan 7 Mhz en 4 MB getild en hebben zoals bespreking Windows 95 en er slechts een kopje koffie of thee wel een harddisk. Die laatste zel Corel producten die in het kader met een koekje vanaf. Monique den meer dan 200 MB. Ik gebruik van deze bespreking eigenlijk niet schreef haar laatste rubriek omdat voor de lay-out van MCCMonder thuishoren. zij een baby verwacht. Toch kan Mokum 13 andere een pc op 90 MHz en heb zij het niet laten van deze laatste Dit magazine verrast ons met een meer dan vijftig megabyte aan stuiptrekking ook nog een prijs nieuwe opzet: zesentwintig RAM en in totaal meer dan drie vraag te maken: zij is uitgerekend pagina's op A4. Het komt daar gigabyte harddiskruimte. Ik zit als voor 3 maart 1996 en men kan mee aardig in de richting van gevolg van deze beperkingen re gokken op geslacht en geboorte MSX user en XSW Magazine. De gelmatig minuten te wachten en Print gebruiker datum. Bert Daemen recenseert vorm is enerzijds gelijk aan voor moet steeds files verwijderen of vervolgens een aantal diskmagazi noemde bladen met een twee inpakken omdat er weer eens te november 1995 nes. De laatste pagina's worden koloms-opzet, maar verschilt ook. weinig schijfruimte is. De file van In dit blad niets te vinden voor gevuld met wat advertenties en De artikelen beginnen in principe de achterkant van MCCM 80 was MSX of P2000 of het moet de een uitgebreide lijst van alle bij netjes op een nieuwe pagina en bijvoorbeeld 73918728 bytes bestel wijze voor MSX4PCzijn. Tilburg bekende MSX modellen. dat leest prettig. Dat daardoor groot. Alex, neem je huiswerk Enkel pc-artikelen, al kan menig Er staan er 123 modellen ge witruimtes vallen is duidelijk. De nog eens door en kom met beide MSX'er natuurlijk best wat op noemd, maar mijn eigen Sony kolombreedte vind ik echter vrij benen op de grond. DP is een steken bij een cursus Qbasic. Wij HB-F700P staat er bijvoorbeeld smal en de witruimtes aan de ran grandioos programma dat op latere verdere bespreking schieten niet bij! De HB-700P en de HB den en tussen de kolommen fors MSX nauwelijks te verbeteren en komen alleen terug op dit blad F700D trouwens wel. Ook bij de aan de maat. Jammer ook dat er valt, Aladdin scoort soms beter, als er iets specifiek voor MSX in lijst staat al, dat soms onduidelijk geen envelop afkon, de voorkant maar is niet de doorbraak gewor staat. is, om welk model het gaat. De ziet er best aardig uit, maar wordt den die sommigen hoopten. modelomschrijving is soms vaag. nu ontsiert door adreslabel en postzegels. De likkende tong was Wel positief is Alex vervolgens vermoedelijk vrij vet gezien de over MoonSound. Een paginaatje sporen aan de andere kant van het kan er af voor MCCM79, dat vel. Gerald zegt in zijn redaktio Max wat mager vond. Dan nog Bits 5/95 neel (sic) dat de redactionele wat berichtjes en lidmaat Van de MSXGebruikersgroep on MAD 11-95 problemen de wereld uit zijn en schapsmededelingen. Algemene tvingen wij naast de laatste Bits In het voorwoord wordt tevreden dat vanaf nu Mokum regelmatig indruk is dat het blad te uitge van het jaar ook een eindejaars-at geruggeblikt naar de afgelopen zal verschijnen. Sterker, het wordt breid recenseert, maar dat de bi tentie waarvoor onze dank. De clubbijeenkomst. En het seizoen om de achterstand in te lopen jdrage op persoonlijke titel het voorkant is simpel, maar attrac moet nog beginnen, dat belooft zelfs tijdelijk een maandblad. een apart karakter geven. tief. Na wat pagina's met diverse veel goeds. Regelmatig zien zij opstartzaken komt een artikel on weer nieuwe gezichten op zo'n We beginnen na de inhoudsopga der de naam 'Van het bestuur'. avond. Mensen die soms net, ve met de bespreking van ROM Hierin wordt tevreden terugge maar soms ook allang, een MSX #2 door Max, dan het tweede en blikt op het afgelopen jaar en de hadden en tot kort voor die avond laatste deel over Quintus, waarin leden worden opgeroepen de con zelfs nog nooit van MAD hadden Wouter voornamelijk de interla Print gebruiker tributie tijdig te betalen. Daarna gehoord. Altijd leuk om te lezen ced functie bespreekt met bijna de uitnodiging voor de jaarvergad hoe inzet wordt beloond. Ook alleen maar tabel werk en een augustus 1995 ering, waarin de tamelijk schok wordt even vooruit gekeken naar klein programma. Daarna mag Het orgaan van de PTCCde Per kende mededeling dat voorgesteld hun komende internationale Alex in twee - als alle andere sonal Thuis Computer Club dat in wordt de vereniging van naam te MSX-beurs voor de regio. De ka pagina's steeds rechtsonder ge principe is bedoeld voor zowel pc laten veranderen en ook open te lender gaat nog steeds maar tot nummerd - pagina's wegdromen als ook de Philips homecomput stellen voor pc'ers. Dit lijkt mij nu december 1995. naar het jaar 2040. De computers ers P2000 en MSX Er blijken in typisch iets om van het bestuur in blijken weinig innovatief te zijn, de praktijk veel pc en weinig an het vorige artikel te horen en niet alleen sneller en ook daar lijkt de dere artikelen in te staan. Naast pas bij de agenda voor de jaarver klad in gekomen te zijn, want de boekbesprekingen min of meer al gadering. Vanzelfsprekend is huidige trend bleek toch niet gemeen interessante artikelen voor zo'n ingreep wijziging van voort te zetten. Toch best grappig. over dithering, geheugens en in de statuten nodig. Dan wordt de XSW6 ROM#3 krijgt net als #2 drie ternet. Dan een vrij fors MSX ar agenda voor de vergadering gege Dat tikt lekker gemakkelijk dat pagina's aandacht. Inderdaad drie tikel over MSX4PCvan de hand ven. De groep van Wim Wallaart XSW, netjes op volorde op het pagina's, maar dat lukt wel als je van een zekere Druijff. Het komt wordt weer eens in het zonnetje toetsenbord tenminste. Op de recensies van recensies gaat re in grote lijnen overeen met het gezet en Wim kan weer eens pre cover de tekst 'wij geloven nog censeren. Herman gaat in deel 3 eerder gepubliceerde in MCCM cies zeggen wat hem nog ont steeds in sprookjes'. Na het Voor van Harddisk bevindingen in op breekt. Bestuurslid Peter zegt woordje waarin Mari nog net het maken van een backup. Tom vervolgens te mijmeren, maar in even de beste wensen voor 1995 neemt de fakkel over met een ar werkelijkheid voert hij argumen en een miniterugblik op een tikel over MSX-DOS2.40, hij is ten aan om de voorgestelde geslaagd jaar doet, komt een ar enthousiast, maar gaat vooralsnog nieuwe koers te kiezen. Daarna tikel van Marth over Wim Wal niet echt diep op de mogelijkhe Print gebruiker gaat het bestuur zelf nog even in laart. Goed werk natuurlijk dat den in. Alex komt nu met een op de voorgestelde statuten beide heren doen, maar ik las er klaagartikel over DP. Hij vindt sep / okt 1995 wijzigingen. niets nieuws in. Maico recenseert het maar niks dat op MSXer nog Het tweede deel van het verhaal MSX Contact 3 en daarna volgt steeds geen goed DTPprogramma over MSX4PCwaarmee de lezers Cokky stelde vast dat de Tilburgse een beschrijving van Akin, met is. 'Waarom kan dat niet op van dit periodiek ook weer hele groep tien jaar bestaat. Een taart veel donkere plaatjes. Maar ja, MSX?', vraagt hij zich af. maal op de hoogte zijn. Ook de met tien kaarsjes leek haar leuk, Akin, wat wil je nu? Het spel
MSX Computer & Club Magazine 10 nummer 81 - februari 1996 Slordige taal Bereikbaarheid MSX Wiebe Op Internet
In het Algemeen Dagblad van organisaties over de schreef enkele weken geleden vond ik Ons bereiken regelmatig klachten van mensen die in Op de MSX-site van Wiebe Wei kamp zagen wij tot een stukje over ontbinden in contact willen komen met de een of andere persoon onze schrik ineens complete ge scande pagina's uit factoren. De verantwoordelijke of organisatie in ons MSX wereldje. Vaak hebben zij MCCMstaan. In zijn artikel over MSXop Internet redacteur wetenschapszaken al vele malen opgebeld, maar kregen nooit iemand doet Stefan Boer daar heel enthousiast over, maar is een prachtig exempel van 'ik aan de lijn. Niet zo vreemd voor mensen die de ge MCCM ziet dat toch heel anders. MCCMheeft aan hoorde zeggen dat er een klok zochte kennen en weten dat die werkt/studeert en het alle kanten problemen om het magazine goed gevuld klonk' en pikte vervolgens iets contact immer overdag op werktijden werd gezocht. te krijgen en dan gaan anderen openlijk met zijn op over een verdwenen klepel, Het omgekeerde komt ook voor. Een sysop is de gehe werk pronken. Wiebe is duidelijk in overtreding, in maar dat was hem niet geheel le dag telefonisch te bereiken, maar 's avonds? Ja, dan MCCMstaat duidelijk zij het met kleine lettertjes duidelijk. Op zich is dat nog staat zijn BBS op die lijn en krijgt u als niet-modem op pagina 4 te lezen dat zulks niet is toegestaan. niet zo erg, maar als je er dan mer alleen voor u onbruikbare piepjes te horen. Onze MCCMneemt dit heel hoog op, na recentelijk wat op een stukje over schrijft, wel. verzoeken gaan beide kanten op. Organisatie/produ zeggingen van mensen die elders een grote mond Hij begint met een volkomen cent: geef altijd duidelijk aan hoe en vooral wanneer hebben dat zij MSX zo belangrijk vinden, is dit mis duidelijke zin, die echter baarlij u te bereiken bent. Consumentjklant probeer het juist schien net de druppel die de emmer doet overlopen. ke nonsens bevat. De zin: 'Het overdag als het 's avonds niet lukt en omgekeerd. En Direct verwijderen, schriftelijk excuses aanbieden en grootste getal dat tot nu toe in probeer ook het weekend. Alleen houd wel rekening nooit meer doen of dit zou wel eens gelijk de laatste factoren is ontbonden bestaat met de privéomstandigheden van de persoon die u MCCMkunnen zijn. In dat geval worden wel juridi uit 162 cijfers en is het product belt en bel niet tussen tien uur 's avonds en tien uur 's sche stappen jegens de overtreders genomen om de van twee priemgetallen. ' Nu ochtends en ook niet tijdens het kerstrnaai, zoals mij geleden schade te verhalen. 0 mijn beste, als we eens goed overkwam. 0 lezen wat hier wordt beweerd, is dit niet zo opmerkelijk. Ik kan je getallen die triljoenen malen groter zijn, geven en die Super M S X uit Rusland vervolgens uit mijn hoofd in Onlangs bereikte ons het bericht Windows NT goed werken op 16,7 miljoen, 1024x768 met een fractie van een seconde over een nieuwe computer geba dit systeem, nadat nog enige aan 32000 en I 280xlO24 met 256 ontbinden. Mijn intelligentie is seerd op drie cpu's. Z80, R-800 passingen zijn gedaan. Het is kleuren. De prijs, schrik niet, zal dan wellicht wel opmerkelijk, en P-133. Het systeem heeft een geen PC en zal daarom niet in uitkomen op ongeveer f. 6.250,-, maar heeft als toch nog nooit gewone grafische kaart, waar staat zijn met MS-Dos, Win maar u krijgt dan een MSX met een wetenschapsredacteur 80% van de software voor MSX dows 3.11 of Windows 95 te 16MB RAM, 1080MB harddisk aan het schrijven vermogen te 2 en Turbo R op draait. MSX werken. De machine kan alle en 2MB VRAM. Het apparaat zetten. Dos is ingebouwd in een ROM MSX schermen emuleren, waar zou van Russische makelij zijn. evenals een SCSI controller voor bij nog enige schermen zijn toe Van verdere ontwikkelingen hou Ik geef een voorbeeld ter illu- de ingebouwde 1080 MB hard gevoegd: 640x480 met 16,7 den wij u op de hoogte. 0 , stratie van mijn kunnen: 30 ... 0 disk. Volgens dit bericht zal miljoen kleuren, 800x600 met met twee honderd nullen is het product van 10 ... 0 met twee Demonstratie honderd nullen en 3. Ja, maar, hoor ik al zeggen, dat eerste ZIP-drive Nieuw computerconcept , getal is geen priemgetal, en Op, onder andere, de MSX User In Amerika is men er bij het minologie nul èn een zijn, afhan hier wordt ontbinden in in Happening zal Hans Oranje zijn NIST - National Institute of priemfactoren bedoeld. Dat op MSX aangesloten Zip drive de kelijk van de dimensie. Gebrui werd weliswaar niet gezegd in monstreren. Van de eerste gebrui Standards and Technology - ken we dit soort elementen om voor het eerst in geslaagd een de gewraakte zin, maar ook ker van de Zip-drive hoorde u al bijvoorbeeld een register in een die eis is er geen probleem. dat de drive aanvoelt als een hard quantum-schakelaar te maken die computer te vormen, zal zo'n com 10 ... 0 met twee honderd nul disk. Hans gaat echter de komen onvoorstelbare potentie heeft. Af puter letterlijk multiprocessing gezien van de schakeltijd die len is natuurlijk het produkt de weken veel dieper in op de zijn. Dus niet zoals nu vaak ge enorm veel kleiner is dan de huidi beurt, dat een processor aan elke van twee honderd tienen. Elke mogelijkheden van de drive en ge schakelaars heeft deze schake applicatie een klein stukje tijd tien is op zijn beurt het product zal daar hopelijk al volgend van twee en vijf zodat 10 ... 0 MCCMeen artikel over hebben. 0 laar de mogelijkheid om vele geeft zodat het voor de gebruiker met twee honderd nullen in schakelaars tegelijkertijd te zijn. lijkt dat allerlei taken gelijktijdig priemfactoren is te ontbinden Racisme op In het bereikte testresultaat mo worden afgehandeld. En ook niet met twee honderd tweeën en menteel nog maar twee overi dat een aantal processors gelijktij twee honderd vijven. Wij kun Internet gens. Al in het begin van de dig werken aan andere taken en nen wel vermoeden wat de ge Op het computernetwerk Internet vorige eeuw vond Thomas Y oung dan keurig netjes wachten als zij wraakte redacteur probeerde is het schering en inslag. Het Lan bij een optische proef dat een fo klaar zijn op de bevelen van de re over te hevelen van een of an- delijk Buro Racismebestrijding ton zich op twee plaatsen tegelijk gelende processor Nee echt alles bevond. Later werd dit, door I dere trotse wetenschapper onderzoekt wat er gedaan kan tegelijkertijd. Zie het als een soort naar ons, maar die interface worden aan de racistische uitin Y oung onbegrepen, verschijnsel dimensies; de uitkomsten van de functie lag niet in zijn capacitei gen die door Nederlandse gebrui in de theorie van de quantumme processor zijn afhankelijk van de tengamma, om maar eens een kers op Internet worden gezet. chanica verklaard. Als 'gewone' dimensie waarin de uitslagen be populair woordje te gebruiken. Het gaat niet alleen om racisti mensen kunnen we ons het idee keken worden. Het lijkt science Het had moeten zijn: het groot sche leuzen, ook maakt men zich als volgt een beetje voorstellen. fiction en dat zal het voorlopig ste product van twee relatief schuldig aan (kinder)porno en Een atoom wordt - met een la wel blijven ook. Denk toch zeker even grote priemgetallen dat schending van de auteursrechten. serstraal - aangeslagen. In deze aan tientallen jaren voordat u er ooit ontbonden is, bestaat uit Men is het er over eens dat de pro aangeslagen toestand kan het ion voor naar de winkel kunt gaan. 0 162 cijfers. viders er niet voor aansprakelijk in de ene dimensie open staan en ineen ander gesloten. In bitter l'arcellus gesteld kunnen worden. 0
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 1 1 mond. In de volgende afdeling MSX I.C.M. #14/15 en Sunrise mZlgZlzine~ Magazine #17, de laatste wordt Heul'zen positief beoordeeld, een abonne voorbaat neer dat hij alleen het ment zelfs aangeraden, maar wel startscherm zal zien en is als een Zaterdag 3 februari worden er kanttekeningen bij het kind zo blij dat ook Dynamic Pub is de dag dat MCD voor de derde verschijnen geplaatst. An uncle in lisher werkt. Zelfs de pc muis maal een MSXUser Happening komt er best positief uit, maar de Brazil wordt zo besproken dat er blijkt het MSX programma te kun zal houden. De plaats is als beoordelaars vonden sporen van geen enkele verrassing meer over nen besturen. Een vijftal pagina's vanouds de Noorderkerk aan de extra levels Er werd geconclu blijft voor de koper. MCFN#8 wordt over Dos volgeschreven. Noordendijk in Dordrecht. Infor deerd dat Akin feitelijk veel gro krijgt opvallend weinig ruimte Een moedeloze redacteur schrijft matie (078) 6511156 (Hans Mei ter had moeten zijn en dat Sunrise evenals een goed product als vervolgens wat frustraties weg en jers). / Cas om op tijd te komen, maar Compass. wij krijgen de uitslag van de en een onaf deel had weggelaten. Dit quête voorgeschoteld. Algemene zal wel nooit zijn te achterhalen, We verwachten wel dat XSW Ma indruk is dat alle mensen het wel Zaterdag 30 maart tenzij de producent opbiecht. Het gazine in de toekomst wat meer goed vinden of meer willen. Een kunnen natuurlijk net zo goed ex artikelen met 'body' zal gaan op enkeling wil minder en slechts zal de MSXgebruikersgroep Til perimenteer velden zijn. Wel slor nemen. Zij konden het de eerste een paar dingen zoals listings wil burg voor de ge maal de grote in dig dat de sporen niet zijn uitgaven ook, liever ten halve men liever helemaal niet. Jammer ternationale MSXbeurs houden. verwijderd. gekeerd dan ten hele gedwaald. genoeg gaat ook Contakt dan op Opnieuw van 10.00 tot 17.00 in Als je niet oppast ben je straks de retro-tour. Een groot verhaal de Bremhorsthal, Oude Goirle Telebasic is een diskmagazine uit een bibliotheekgids aan het uit over Penguin adventure, flip seweg 167, Tilburg. Info (013) Spanje waarin we het nieuws, dat geven in plaats van een MSX perkasten, diverse Break-outs en 4560668 of (013) 468 1421. uit Nederland komt, nog eens zij Magazine. Je moet weer boven platvormspellen. In de loop van het vertraagd kunnen lezen. De die 40 % echte informatie uit kun het artikel meent mijn aversie af. Deze beurs der beurzen mag geen schijf is wel eigen werk en geen nen komen. Dit is geen zinloos geleuter, maar MSXer missen. In het volgende kopie of erger kloon van ... Ver een gedegen rondgang in de di MCCM dat nog voor deze beurs volgens wordenMSXFUN Jour verse gamesvarianten. Met afwis verschijnt leest u nog eventuele nal 4-95, MCD-Magazine #23 en selend oud en nieuw materiaal, aanvullende gegevens. MCCM#78 besproken. Het blad kortom zo is het wel goed. Het MCCM# blijkt een regelrechte nieuwe WIOS krijgt drie pagina's Zaterdag 20 april kopie van MCCM te zijn. Grap MAD?? aandacht en de handscanner nog organiseert MSX-NBNO de eer pig is in de bespreking van onze Waarschijnlijk is dit de uitgave twee. Dan zeven pagina's post; de ste computerbeurs van Nistelrode. cover in de nieuwe lay-out de 12-95. Er valt bitter weinig over Duitsers blijken veel te schrijven. De dag wordt gehouden in zaal zinsnede: 'Ik dacht dat ze dat (de te vertellen. Er staat een lijst met Tot besluit nog wat video-achtig Van de Ven, Laar 12, Nistelrode. nieuwe lay-out wordt bedoeld) zo standhouders van de beurs nieuws over digitaal fotograferen. Tijden van 10.00 tot l7.oo. Infor min mogelijk op wilde laten val afgelopen december in en een matie (0412) 61 2591 of (0412) len. Dat zal op deze manier niet plattegrond van de zaal. De in 64 03 58. meevallen.' Wij dachten aan de in deling bleek later overigens niet houd toen we dat schreven en niet met dit schema overeen te komen, aan de omslag. maar dat was niet erg. In de regio Ook in de laatste Print Gebruiker komen bepaalde leden blijkbaar MSX Klup van de PTCC lazen wij nog Dan een bespreking van MGF particulier met de trein, dat zie je steeds niets van de landelijke Magazine #3. Het daarna bespro bij ons in het westen toch niet. En Magazine 13/14 Open Dag. wij vrezen dan ook dat ken product MSX-DOS 2.40 weer geen bijeenkomstdata. Dat Zoals altijd weer iets origineels. die geen doorgang meer zal vin blijkt zonder # op de markt te wordt al gokken in januari. We kregen een min of meer ge den. Komt alsnog nieuws binnen, komen. Vervolgens komen ROM wone enveloppe in handen ge leest u het hier. #3 en Disk #2 aan de orde. Dan drukt en daarin zaten vijf disk een stukje redactioneel met iets ettes: Letra, Frog, D.M.C. over Wim Wallaart en het inbin megademo part I, MKM 13/14 en MSX Windows den van XSW. Vindt een abonnee Bouncy. Het leek wel een greepje upgrade de ringband lastig kan hij MSX Contakt 4/95 uit de diskette bak van een kosteloos zes kleine ringbandje In zijn redactioneel heeft Gerd ~illekeurige MSX'er. Wij bespre AI weer enige tijd geleden kwam laten vervangen dor een grote het meer over video dan MSX, ken hier echter inkt op dood hout een upgrade van MSX Windows voor de gehele eerste jaargang. maar goed MSX was daar al en daarom komt de mening de van Kakisoft op de markt. Het ligt Vervolgens wordt een ruime vroeg bij en dat vergeten ze daar volgende keer uit andere hoek. 0 in de bedoeling daar volgend pagina gewijd aan twee beurs be in Duitsland niet. In Aktuelles MCCM aandacht aan te besteden, zoeken: Eindhoven en Zandvoort. lezen we dat in Duitsland de maar genteresseerden kunnen Dan gaat Niels nog eens een stuk home computer wettelijk heeft natuurlijk al voor Tilburg contact dieper in op de verdwenen velden afgedaan in de zin dat het geen ge opnemen met maker Peter Niel- van Akin. Sunrise kon niet meer bruiksartikel van het modale Oplossing puzzel 80 sen. o op tijd benaderd worden, (?) maar gezin meer is, maar een pc is dat krijgt de kans te reageren. Wij nu wel. Na een berichtje over een zijn benieuwd en gaan niet zelf pc die speciaal gemaakt is om in Home page de hoek te staan, komen we bij naar Sunrise, wij gunnen onze col 2 9 2 3 I 4 5 Sargon het GMBH+SVI-info deel. Lars lega's deze 'scoop'. J-apArt heeft Van het nieuw opgerichte Sargon begint daarin met een klein ver lay-out technisch frisse plaatjes. 1 8 3 7 6 8 9 kregen wij door dat zij ook een haaltje over de onze emulator Dan MSX-MagazineDTC #2 en eigen home page op Internet heb MSX4PC Hij moet zijn pc eerst MCWF#15. Dan weer iets dat 5 1 8 9 2 ben. Hij is te vinden op juist instellen maar dat valt best buiten het kader 'men schrijft' http://www.pi.net/-sky mee, daarna de grote test: zou valt: D.I.C for MoonSound. Niet 3 6 2 9 3 I 5 hawk/msx/. Een en ander wordt zijn MSX lievelingsprogramma er zover af als de makers hoopten, verzorgd door Jan Wilmans, zeg ook op lopen? Hij legt zich al bij maar wel een must volgens Ray- 8 7 9 I 4 3 6 maar hun Internet sysop. 0
MSX Computer & Club Magazine 12 nummer 81 - februari 1996 Hijeenkom~ten 11 16 18 17 ti 5. 14 Clubbijeenkomsten tot verschijnen MCCM 82 9 27 Amsterdam: De Amsterdammer 22 info: (020) 699 92 63/632 77 14 data: 9/2, 8/3, 12/4, 10/5 41 Doetichem: MAD info: (031) 466 26 03 data: **
Dordrecht: MCD 11 info: (078) 651 11 56 13 15 6 5 data: 912,23/2,8/3,22/3,5/4, *
Elsloo: V.c.L. 18 18 info: (045) 572 59 95 data: 4/2,3/3,31/3,5/5
Enschede: MCCE info: (053) 434 1233 14 17 data: **
Groningen: MSX CC Groningen Links-boven info: (050) 571 1464 data: 1/2,9/3, 13/4, 11/5 Uitleg mag nu niet 4, 9 of 9,4 zijn. Bij - zoek naar maximale tellingen: die andere 13 moet gekozen wor bij twee vakjes die samen 16 zijn Bij deze puzzel het de bedoeling Houten: HCCMSX gg de cijfers 1,2,3,4,5,6,7,8 en 9 den uit 5, 8 (of 8,5) en 6, 7 (0f7, moet 7 en 9 ingevuld worden. info: (0343) 49 1696 in te vullen. De cijfers van elke rij 6). Let hier goed op, wat soms is Vier data: 10/2,913, 13/4 moeten bij elkaar opgeteld het ge dit het enige houvast voor de vakjes die samen 30 zijn, moeten tal zijn dat links van die rij staat. keuze. wel 6, 7, 8 en 9 zijn. Landgraaf: V.C.L. De cijfers van elke kolom moeten info: (045) 572 59 95 bij elkaar opgeteld het getal zijn Tips Een beginnetje data: 17/2, 913, 13/4 dat boven die kolom staat. In een Om op het goede spoor gezet te Kijk linksboven. De kolom met combinatie mag elk cijfer maar worden wat tips: 17 erboven moet 8 en 9 zijn, het Leeuwarden: MGF één keer voorkomen. Ook mag rijtje met 9 ervoor moet dan wel info: (058) 212 56 65 elke combinatie maar één keer in - zoek naar minimale tellingen: de combinatie 8, I zijn. 1, 8 en 9 data: 17/2, 13/4 * de puzzel voorkomen. Een bij twee vakjes die samen 3 zijn, kunnen nu worden ingevuld. De toelichting: de som van twee moet I en 2 ingevuld worden; drie kolom met 16 kan alleen met 1,2, Nistelrode: MSX NBNO vakjes is 13 en dat bleek 4 en 9 te vakjes die samen 7 zijn, moeten 3,4 en 6. Linksonder staat 14; dat info: (041) 263 06 53 zijn. Een andere optelling van weil, 2 en 4 zijn. kan niet met 1, 2, 3 of 4 dus moet data: 16/2, 15/3 twee vakjes die samen 13 zijn,
Tilburg: MSX gebruikersgroep Inzenden van info: (013) 456 0668 lillngeboden lillngeboden Maiskorrels data: 27/2, 16/4 Het inzenden van onze kleine ad MSX2: Sony HBG900P + NMS 8245 f 175, Muziek Mod vertenties door de tekst duidelijk Geen latere data bekend * HBI900P(videotiser) + muis f ule f 160, Keyboard f 140, leesbaar op te sturen naar Laatste vermelding als geen ** 550,- NMS 8220 f 100,- NMS samen f 250,printer 142 f 65, MCCM, 's-Gravendijkwal Sa, nieuwe data volgen. 8250 geen keyb. f 160,- MSX I: RGB monitor f 250, losse disk 3021 EA Rotterdam samen met Club-data VG8020 f 60,- mon ancona am drive f 125, Philips muis f 85, vijf gulden voor een kleine (zo'n De data in deze beurskalender ver berk!. f 35,- VS0080 f 180, SCC f 60, plotterpen f 8, NMS vier regels) of tien gulden voor melden wij tot na het verschijnen NMS 1200 diskar. interf. f 125, 8255 f 250, Sonu monitor grotere (maximaal tien regels) ad van MCCM83. Dat isnu dus tot alles met kabels. KX20PSI 51cm f 550, Komami vertentie. 0 16/5/96. Hopelijk ten overvloede MSX 1&2 cartridges vanaf f 25, verzoeken wij de clubs op tijd de MSX 8250 + mon + printer + 512 Hyldlide II f 45, telefoon (020) nieuwe data in te zenden. 0 kB + FM Pac + SCC + Kings val 6128942. Ge\7rllllgd ley en Usas en disks f 550,- tele foon 05940 4497 NMS 8250 + k!. mon + printer + lillngeboden 512 kB + FM-PAK + Muz. mod Gezocht: betaalbare programmeur MSX 2 VG 8235 + printer ule + SCC + muis + joystick + en moonblaster componist tele VW0030 + muis + joystick + 450 disks f 750,- telefoon (0118) foon (0595) 572 651 NMS 8250/512 kB /2 dr. (def) boeken + softw. inc!. Dyn.publ. f 468244 + kmon. 8533 + pr. NMS 1421 + 400,-. Tel: (0341) 360019 Ik zoek originele dozen en/of han rec. + FM-PAC + muis + modem Sanyo MSX2+ met 2 diskdr. / dleidingen van Japanse spellen, + 2 joysticks + barcodepen + soft NMS 8255 2+ 256k nw.drives + 128 kB RAM /220 volt / MSX waarvan ik de cartridge wel heb. ware. (±90d + 20 boeken + sn.diskr. 375,- 8250 175,- kl. Music / Kanji / JIS 1&2 f 375, Wil je dit van bv Nemesis over bladen = abb. MCCM f 400, mon 175,- muz-mod 150,- e.a. telefoon 059837479 (Jorith) doen, bel me dan even op (0595) telefoon (072) 562 24 31 na 18 uur hardw. (08370) 11236 (Noël) 33 1369 (Rieks) 0
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 13 We brengen sinds een door Kristiaatt Jousl11a half j aar een blad uit en Koos en Mark willen al een spel maken ...
. .. en Koos zou ook weleens wat meer met de muis willen doen ...
r------,..,...... ,...~ Oké, Arjan.rk er vanavond met hun over praten.
DL/Sj .. je hebt vanavond al iets te doen ... ?
-==o.~Oo
MSX Computer & Club Magazine 14 nummer 81 - februari 1996
- : Standaardschrijfwijze voor syntaxes 8ackus Normal Form
Iedereen die weleens computerinstructies heeft overgenomen, weet een spatie, moet er een directory naam worden opgegeven. 'Directo hoe belangrijk het is de voorgeschreven schrijfwijze exact te ry-naam' is dus een omschrijving hanteren. Zijn voorbeelden nog gewoon over te typen, moeilijker en moet niet, zoals DIR, precies wor den overgetypt. wordt het als een algemene schrijfwijze van bijvoorbeeld een Basic commando moet worden vermeld. De Backus Normal Form biedt een Tot slot kan de regel worden beëin digd met de tekens' /W'. Dit is ech internationaal gebruikte methode om computerinstructies, voor welk ter optioneel: de hoekhaken geven systeem of welke taal dan ook, gestandaardiseerd te noteren. aan dat de twee tekens ook mogen worden weggelaten.
Met name de hoekhaken zijn een in dicatie dat hier gepoogd werd BNF te gebruiken. Dingen die mogen Niet alleen Basic, Pascal, B en C worden weggelaten, oftewel optio stammen uit die tijd, maar ook in neel zijn, tussen hoekhaken te plaat Noorder baken, Basic technieken, middels bijna vergeten talen als Ar sen is karakteristiek voor BNF. De Turbo R, Grafische objecten, BBS gol, Lisp en Fortran. En telkens als oplettende lezer las echter al dat ge wereld: veel van de vaste rubrieken iemand een taal had bedacht die be poogd werd BNF te gebruiken: het en losse artikelen in MCCM geven ter moest zijn dan alle andere, al voornoemde voorbeeld illustreert de lezer voorbeelden van stukjes was het dan maar voor een specifie namelijk ook uitstekend hoe het programma die in de computer ke toepassing, moest de hele wereld niet moet. kunnen worden ingevoerd. Zolang op de hoogte worden gebracht van het om voorbeelden gaat, is er geen het correcte gebruik van de nieuwe Paradoxaal probleem. Maar artikelen met een ling. Juist daarin ligt de oorsprong Het principe van BNF is eenvoudig: cursus-achtig karakter willen meest van BNF. Deze notatie is speciaal be schrijf de regels precies zo op, zoals al de algemene vorm van een in doeld voor het volledig definiëren ze moeten worden ingevoerd. In be structie geven. Dan is er behoefte van een programmeertaal. ginsel is de tekst dus letterlijk over aan een begrijpelijke, maar vooral Alle elementen waaruit de taal is te nemen. Wanneer tekst niet letter eenduidige notatie. opgebouwd, zijn vast te leggen; ver lijk is, maar een omschrijving in volgens kunnen alle commando's houdt, gebruik dan speciale tekens Hoewel slechts een enkeling de worden opgebouwd uit de afzon als haken. Gebruik tot slot speciale naam Backus Normal Form (BNF) derlijke elementen. tekens voor elementen die herhaald kent, is bijna iedereen er wel eens of weggelaten mogen worden. een regel in tegengekomen en ma Weliswaar hoeven de nu gebruikte ken velen zelf gebruik van BNF. talen niet meer gedefinieerd te wor Hoewel het principe eenvoudig is, Doordat de regels meestal niet pre den, maar bij het vermelden van de leidt BNF al snel tot gigantische, cies bekend zijn, gaat dit echter nog algemene schrijfwijze van een be slecht leesbare regels die bij nadere al eens mis en verschijnen er allerlei paalde instructie komt BNF bij uit bestudering iets heel eenvoudigs schrijfwijzes die lijken op BNF, stek van pas. Het definiëren van blijken uit te leggen. Voor iemand maar niet voldoen aan de precieze elementen wordt minder vaak nog die echter gewend is met BNF om te regels ervan. Omdat de gedachte toegepast, maar zal toch even aan gaan, valt het allemaal best mee. En achter BNF nu juist de standaardise bod komen. Gewoon voor de volle syntax-fouten omdat de omschrij ring is, zodat zonder toelichting de digheid. vingen niet duidelijk zijn, behoren notatie eenduidig vastligt, komen dan tot het verleden. deze goedbedoelde pogingen de Voorbeeld duidelijkheid meestal niet ten goe Juist omdat bijna iedereen BNF al Het voorbeeld van de vorige para de. Tijd om eens uit te leggen hoe wel eens heeft gezien, is een voor graaf laat zien dat BNF uitstekend het wel moet. beeld de simpelste manier om dui toepasbaar is op Dos commando' s. delijk te maken waar het om gaat. Dat in het vervolg van dit artikel de Oorsprong voorbeelden gerelateerd worden Nieuwe programmeertalen zijn DIR directorynaam [JWl aan Basic commando's, wil dan ook dun gezaaid tegenwoordig. Veel niet zeggen dat BNF alleen voor verder dan object georiënteerde of Hier worden drie elementen infor Basic is. Alle soorten computercom visuele varianten - hoe spectacu matie gegeven: De regel wordt be mando' s zijn dan ook op deze ma lair ook - van bestaande talen als gonnen met het commando DIR, dat nier te noteren, of die nu tot een C of Pascal gaat het niet meer. Nee, letterlijk dient te worden overgeno besturingssysteem of een program dan de jaren zestig en zeventig. men. Vervolgens, gescheiden door meertaal behoren.
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 15 Letterlijk overnemen "letters" Opties, of optionele argument, wor Tekst die letterlijk dient te worden den in BNF aangegeven met hoek overgenomen, wordt in BNF zonder Maar gebruik van stringfuncties, haken er omheen. Een voorbeeld is enige toevoeging weergegeven. stringvariabelen en stringoperators het kleurnummer achter een com Wanneer een regel alleen uit der is ook mogelijk: mando om een punt op een grafis gelijke vaste tekst bestaat, is de no CHR$(65)+G$ che scherm te zetten: tatie daarmee compleet. Een prima PSET «x>,
MSX Computer & Club Magazine 16 nummer 81 - februari 1996
H f us' '1' 5 )" - toegepast. Ook kunnen de ver SCREEN [
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 17 PCMCIA voor MSX? SoftCard
Vroeger waren er veel bedrijven die MSX spullen maakten. Het aantal maar ook nog eens genoeg vaart merken dat MSXl computers op zijn naam heeft staan is niet op je maken om dwars door - Joost mag weten waarom - een watertoren twee handen te tellen. In die tijd werden er ook hele aparte dingen heen te vliegen. gemaakt voor Aan een aantal van die bijzondere MSX. Chack'N'Pop collectors-items wil ik eens wat aandacht besteden. In dit spel van Taito ben je Chack'n, een soort pingpongbal op pootjes. Chack'n moet de Lonely Hearts bevrijden, die de Ghost gevangen heeft gezet in de kerkers van zijn kasteel. De kerkers zitten vol met Software enge monsters en je enige wapen is Uiteraard heb je niks aan deze Soft het leggen van bommen. Door je Zelf had ik er nog nooit van ge card Adaptor als je er geen software bommen slim neer te leggen kun je hoord: de Softcard Adaptor van bij hebt. Bij dit exemplaar zit een de monsters verslaan en het hart Electric Software. Op het eerste gez klein mapje met maar liefst zeven bevrijden. Maar wees wel snel icht is het een gewone cartridge, spellen, inclusief handleiding. Leuk genoeg, anders blokkeert de Ghost maar aan de bovenkant van de car detail: in sommige Softcards zit de uitgang van de kerker! tridge zit een sleuf van vijfeneen bovenin een klein gaatje. Dit is halve centimeter breed. Hierin past gedaan door iemand die ze als sleu Choro Q een zogenaamde Softcard: een telhangers probeerde te verkopen, Het spel speelt zich af in de Choro stukje plastic ter grootte van een omdat hij niet wist wat het was. Q autofabriek. Je bent de bestuur creditcard, maar dubbel zo dik. In der van een auto en je taak is om de het plastic zit een ROM verwerkt, De spellen die in het mapje zitten productie voort te zetten, door zelf met daarin een spel. Hou je de Soft zijn alle MSXl spelletjes. De han auto's te bouwen. Vijandige Choro card rechtop, dus met de korte kant dleidingen tonen aan dat de spellen Q' s maken je het leven zuur, maar horizontaal, dan zitten er aan de on gemaakt zijn in de jaren '84 en '85. door met je auto bovenop ze te derkant twee rijen van negentien Het betreft de volgende spellen: springen, kun je ze verslaan. contactpuntjes. Barnstormer, Chack'N'Pop, Choro Q, Le Mans 2, Shark Hunter, Sweet Le Mans 2 Dit principe heeft wel iets weg van Acorn en Xyzolog. Even in het kort Dit spel poogt een autorace-simula PCMCIA, het systeem dat in veel een beschrijving. tie te zijn. Persoonlijk vind ik deze notebooks gebruikt wordt voor in poging niet zo geslaagd. De han steekkaarten. Er is echter één groot Barnstormer dleiding schrijft echter: 'Le Mans 2 verschil: een PCMCIA kaart is hot In dit spel van Electric Software is a car race simulation employing swappable en een Softcard niet! vlieg je tussen allerlei stijgende en 3D graphics and a "driver's-eye Hot-swappable wil zeggen dat je dalende luchtballonnen. Je moet in view" display to achieve stunning een insteekkaart in de computer je vliegtuigje niet alleen deze ballon realism.'Maar ach ja, je moet er van kunt steken, of eruit halen, terwijl nen en andere obstakels ontwijken, houden. de computer aan staat. Doe dat vooral niet met een Softcard, want dan krijg je gegarandeerd kortsluit ing in je computer. Kijk maar eens naar een afbeelding van een Soft card: de contactpunten zijn zo ge plaatst dat als je een Softcard er in steekt, de onderste rij contacten op de Softcard de bovenste rij contac ten in de cartridge volledig over lapt, dus kortsluiting!
Eigenlijk is het wel een raar sys teem: een cartridge in een cartridge. Het is mij dan ook een raadsel waarom ze dit ooit gemaakt heb ben. Wellicht lag de kostprijs van een Softcard lager dan die van een gewone cartridge?
MSX Computer & Club Magazine 18 nummer 81 - februari 1996 Shark Hunter recensie kon gebruiken, zijn voor PCMCIA Het leven is hard als viskwekende deze bespreking welwillend Eskimo. Net wanneer je eindelijk afgestaan door RoGo, bij beursgang PCMCIA heeft niets met het blad een goede oogst verwacht, komen ers zeker niet onbekend. Heeft u be PCM noch met de CIA te maken. de haaien! Ze scheuren je netten langstelling in deze bijzondere MSX Het is een lastig acroniem van Per kapot en vreten de vis op. Met je uitbreiding, neem dan voor een ser sonel Computer Memory Card In harpoen kun je er veel tegenhouden ieus bod contact op met: ternational Association en die maar je zult toch ook het water in organisatie regelt de normen voor moeten om de netten te repareren. Rob K.W. de Groot deze 'cartridge sleuven' voor de Heidelaan 3 pc. Je ziet ze zelden in desktops, Sweet Acorn 3851 EX Ermelo maar des te meer in laptops. Met Little Acorn is verdwaald in de zo'n sleuf kun je floppy drives, Magische Tuin en kan de uitgang Heeft u zelf iets bijzonders op MSX I modems, harddisks, netwerkinter niet meer vinden. Om het nog erger gebied liggen dat hier besproken faces en nog veel meer aansluiten. te maken, is de tuin vol vreemde en zou kunnen worden, door mij of Er zijn momenteel drie maten . gevaarlijke wezens. Gelukkig heeft door uzelf, neem dan contact op Little Acorn zijn zakken gevuld met met de MCCM redactie in Rotter De afkorting is echter vrij lastig te ' eikeltjes. Door hiermee hard te dam. Op de redactie hebben we onthouden en het heet bij kenners gooien kan hij zich verdedigen. nog wel wat leuke spullen liggen, nu al de 'People Can't Memorise maar wie weet: zeldzame dingen Computer Industries Acronyms'.O Xyzolog zijn dat niet voor niets. 0 Miljoenen jaren in de toekomst en vele lichtjaren verwijderd van de aarde ligt de planeet Fairis, een door twee levensvormen bewoonde planeet. De Xyzon en de Deotum ~~ zijn al jaren in oorlog. Als Xyzon is Postbus 178, 1530 AD Warmer, Klantenservice 020-6373469 Sunrise BBS 0512-383458, 24 uur per dag, 300-9600 bps het jouw taak zoveel mogelijk ener E-mail: [email protected] gie te verzamelen die wordt vastge WWW: http://www.euronet.nl/users/stefanb/sunrise/sunrise.htm houden in QURAMZO, waarbij het je uiteraard niet makkelijk wordt gemaakt. Sunrise Games Abonnement Nu alweer bijna anderhalf jaar geleden begonnen we met de eerste voorbereidingen voor het Sunrise Games Abonnement. Niemand dacht dat we het van ile grond zouden krijgen, maar het is uiteindelijk, met va llen en opstaan, Natuurlijk zien de graphics er toch gelukt. En hoe! Er zijn reeds drie topspellen (E nigma, Akin en PA3) via het Games Abo uitgebracht en alle drie zijn ze een daverend succes . Soms konden we de vraag zelfs niet aan! Zo was Akin bijvoorbeeld vroegtijdig uitverkocht in nogal gedateerd uit, maar de spel Zandvoort. Dank zij het Games Abo worden er nu nog steeds nieuwe spellen voor MSX2 gemaakt! Op dit moment wordt er aan len zelf zijn tijdloos. Sweet Acorn is minimaal zeven ni euwe spellen gewerkt die via het Games Abo zullen worden uitgebracht! En vrijwe l zonder mijn favoriet: een grappig spel met uitzondering zijn dit spe llen waar men niet aan zou zijn begonnen als het Games Abo er niet geweest zou zijn! En daar was het nou juist precies om begonnen! heel leuke muziek. In één van de Natuurlijk is ni et alles op rolletjes gelopen. Het maken van een spel is nu eenmaal geen sinecure, en daarom loopt het vaak een beetje uit. Wij vragen daarvoor jullie begrip en geduld, uiteindelijk zaf het wachten ruimschoots worden handleidingen stond: 'for children beloond! of all ages' en dat is een ding wat Op dit moment is het spel Match Maniac zo goed als klaar, wij zijn nu bezig met de voorbereidingen voor de release. Op de pagina hiernaast kun je alvast een preview van dit spel lezen. Daarna komt Deceptor, een schitterend actiespel. Zowel zeker is. Match Maniac als Deceptor staan op één diskette en kosten bij het Games Abo dus slechts 25 piek! Dat is echt geen geld voor zu lke sc hitterende spellen. En ... als abonnee van Sunrise Magazine krijg je ook nog eens 10% korting! Natuurlijk kun je je nog steeds aanmelden voor het Games Abonnement! Stuur een briefkaart naar onze postbus en De Softcard Adaptor en bijbe vermeld welke spellen je w ilt! Je moet de eerste keer minimaal twee spellen bestellen. Prijzen zijn als volgt: Enigma f 25, horende software die ik voor deze Akin f 30, PA3 f 40, Match Maniac f 25, Deceptor f 25.
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 19 Muziekdisketfes beluisterd Clipboard
Muziekdiskettes worden schaars. Dit is een conclusie die ik zelf trek aan de hand van het aantal diskettes dat ik hier nog heb liggen: welgeteld één. Als er eventueel nog wat te recenseren, valt hoor ik dat graag. We vervolgen nu echter met de laatste disk.
Near Dark Stereo Ach, een titel alleen is ook niet zalig Door de opbouw van het pro Kijk, dat zie ik graag: groepen die makend en we starten de diskette gramma heeft men eigenlijk de ons bellen om te vragen of we de op. De diskette is van een bekend song-forward en song-backward diskette al hebben. Deze had ik dus merk, en zijn van het formaat dub toets overbodig gemaakt. Deze nog niet en na een paar dagen belzijdig/dubbele dichtheid, waar functie kan namelijk ook gekozen wachten was die er: Near Dark van door het zeer onwaarschijnlijk is worden door de cursortoetsen om Near Dark. Verwarrend? Nee hoor, dat er problemen zullen ontstaan. hoog of omlaag te gebruiken. Wel de groep heet Near Dark en had De sticker is van goede kwaliteit, handig, want nu hoef je niet eerst door de kleine voorbereidingstijd laat niet los en geeft alles aan wat er met de cursortoetsen naar het geen tijd om een naam voor de disk nodig is om de demo te kunnen gewenste knopje te gaan, een aantal te verzinnen of hadden wel een draaien: in ieder geval 128 kB RAM, keer op de spatiebalk te drukken, naam van een demo, maar geen tijd 128 kB VRAM, een Muziekmodule terug te gaan naar de play-toets en om een naam voor de groep te en/of een FM-PAC. Bijna elke MSX 2 nogmaals op de spatiebalk te druk verzinnen. heeft dat geheugen aan boord, en ken, waarna het nieuwe nummer zo'n geluidsmodule zal ook nog staat te spelen. Nu kan er volstaan De disk is van dezelfde makers van wel te vinden zijn in de com worden met een aantal drukken op Soepfiskje (Zuipvissen) en Jarretenk puterkamer als je een muziekdisk de cursortoets en een druk op de (Giertank). Ze wilden echter graag aanschaft. Overigens staat er in het spatiebalk om het gewenste num op eigen benen staan, en zijn uit tekstbestand op disk dat ook 64 kB mer af te spelen. Veel sneller, lekker MCFN gestapt. Hierdoor moeten we genoeg is om deze demo te kunnen handig, en zo worden de op-en echter wel de maffe friese titels mis draaien. Wij zijn met deze uit neer cursors ook nog eens gebruikt. sen die men verzon. Geen gemis, gangspunten tevreden. alleen is er nu wel minder om over In de introscroll geeft men toe dat te schrijven. De diskette start snel op met een in er, mede door tijdgebrek, best wel tro met een sterrenhemeltje en de een boel covers op staan. Nu was onvermijdelijke ellenlange dit natuurlijk simpel op te lossen scrolltekst. Jammer genoeg gebeurt door eerder te beginnen - twee er hier verder niets, behalve dat er weken van te voren is best weinig, een lekker stuk muziek staat te spe zeker als je nog geen muziek hebt len. Na een druk op de spatiebalk - maar daar hebben ze nu weinig komen we direct in de replayer aan natuurlijk. terecht, waarin we de bekende cas settedecktoetsjes terugvinden. Om De bekendste cover die er op staat die toetsen staat een stuk kasteel is een hit van DJ Paul Elstak: Rain getekend, wat ik echter niet echt in bow in the sky. Paul mag zijn naam spirerend kan vinden. De eerste overigens ook wel eens veranderen. titel staat al op het scherm, en kan Gelukkig wordt er hier niet bij ge direct gestart worden door een zongen, want de tekst is behoorlijk druk op de spatiebalk. stupide, alhoewel het minder maf is
MSX Computer & Club Magazine 20 nummer 81 - februari 1996 dan Love U more van dezelfde au teur. Weet iemand trouwens hoe Een nieuwe MSX upgrade? het komt dat dit nummer op de UI timate Dream Mix I geschreven zou zijn door Sunscream? Rainbow in the sky is trouwens vrij behoorlijk MSX380 gecovered en klinkt beter dan het kroket theme, wat een rechtstreekse cover is van Crockett's theme. Toch Komt er dan eindelijk toch zoiets als als memory mapper of als klinkt ook deze cover behoorlijk een MSX 3? Het heeft er alle schijn van aaneengesloten stuk gebruikt stevig, maar zijn sommige stukjes worden; niet echt zoals het origineel. dat met een nieuwe hardware • bij I/o-opdrachten naar de 8-bits aanpassing uw MSX 2 vleugels krijgt. sloten wordt de snelheid terug Ook vinden we er covers uit spellen gezet naar 3,5 MHz - of elke an van Microcabin, Compile en an Niet duur en nog wat goodies. dere gewenste snelheid - om deren, uit de televisieserie Airwolf, alle oude uitbreidingen en ook de die men er wat mij betreft ook uit VDP goed te laten werken; had mogen laten, en van Vangelis, ~te han Szarafinski . . • op 18MHz al3 tot 4 maal zo snel namelijk Chariots of Fire. Naast de als de MSX turbo R in R800 mode, covers vinden we echter ook wel een 40MHz versie laat alle an eigen werk, met de meest vreemde dere MSX'en ver achter zich! titels, zoals Indisposed Pancakes en Zebra Underwear. Deze titels zijn Weet iedereen het nog? Die aankon 'Ja, dit wil ik hebben!' Dat was mijn voor het grootste gedeelte door digingen dat er een nieuwe MSX eerste reactie en waarschijnlijk ook Meits geschreven en zijn in het alge zou komen? Met een nieuwe video die van veel lezers. De prijs van de meen volgens een vast stramien op chip en processor? Ze stonden regel Z380 is geen probleem. Als iemand gebouwd: accoordje, arpeggio, matig in allerlei MSX bladen en f 65,- wil betalen voor 7MHz, dan baslijn, melodie (eventueel met diskrnagazines. Meestal geschreven zal voor hem f 200,- voor een echo) en de drums. Uiteraard zijn door iemand die een half Engels 18MHz 32-bits MSX met IDE-inter er ook uitzonderingen, maar dit woord en iets over 32-bit zag in een face niet duur zijn. De prijs is wel soort muziek klinkt wel lekker. Het Japans tijdschrift. Uiteindelijk kre onder voorbehoud: het kan meer, is niet superbijzonder, maar het is gen we de MSX turbo R en nu is de maar ook minder worden. zeer zeker geen straf om naar te MSX situatie zo, dat niemand meer luisteren. Uiteraard zitten er min rekent op iets nieuws. Kanttekeningen dere nummers tussen, maar ook Maar er is wel een aantal dingen iets betere nummers zijn te beluis MSX380 waar aan gedacht moet worden. teren. Onverwacht is dan ook het bericht Ten eerste is deze uitbreiding alleen dat een groep Russen bezig is met voor MSX 2; dat komt door de Nou ja, de prijs is behoorlijk laag, het MSX38D-project. Het is echt waar manier waarop de MSX380 wordt tussen de vijf en tien gulden, en en geloof het of niet, met een bee~e ingebouwd. De oude Z80 wordt daar krijg je een behoorlijk aantal, geluk is het te koop tijdens de beurs weggehaald en in plaats daarvan te weten zevenentwintig, liedjes in Tilburg! De MSX380 is eigenlijk komt een voetje met daarop de voor. Eigenlijk is het meer van geen nieuwe computer, maar een printplaat. Dit is niet mogelijk in de hetzelfde, maar vond je Soepfiskje uitbreiding voor de MSX 2 en dus MSX turbo R, omdat er gewoon en Jarretenk lekker klinken, dan is niet voor de MSX turbo R. Denk geen Z80 in zit. Ten tweede moet je dit zeker een goede koop, ondanks hierbij aan zoiets als de 7MHz uit er aan denken om ook een IDE hard dat de graphics niet bepaald den breiding. De MSX380 bestaat uit een disk te kopen en een SIMM van 4MB derend zijn. printplaat met daarop een Z380 als je de MSX380 optimaal wilt ge processor, een nieuwe MSX-engine, bruiken. Overigens bleek er toch een een 32-bits slot, een IDE harddisk in probleem met de diskette te zijn: de terface, een 72-pins SIMM connector Als alles meezit, staat er in het vol shutter wilde niet echt meer dicht. en een Eprom met de nieuwe BIOS. gende MCCM een bespreking van Ik neem echter aan dat dit een ex de MSX380 en het inbouwen daar emplarische fout was, daar de an- Specificaties (onder voorbehoud) van. Uiteindelijk geloven we iets dere diskette perfect was. 0 • 32 bits Z380 CPU met een klokfre pas als we het zelf kunnen zien. Ie quentie van 18MHz - als Zilog dereen die echter meer wil weten, een snellere Z380 maakt, bijvoor kan via e-mail contact opnemen beeld 33MHz of 40MHz, dan kan met Egor Voznessenski, een der die gebruikt worden in plaats ontwerpers, of met mij. van de oude Z380; • twee SIMM voetjes voor 72 pins Stephan Szarafinski Bestelwi jze: geheugenmodules; e-mail: [email protected] Neem contact op met: • IDE harddisk interface; Egor Voznessenski Jelle Jelsma • volledig compatible met de Z80; e-mail: [email protected] Noordersingel 68 • de eerste 64kB geheugen zijn 9251 BP Burgum ingedeeld volgens de MSX norm, Het wordt juichen of uithuilen, Tel. (0511) 46 48 30 de rest van de maxirnaal4GB kan straks in Tilburg. 0
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 21 En dan hier de verrassing Tekencursus deel 5
Richard geeft nu eens het woord aan Voordat ik begin nog even dit: het Plaatje 1 is soms moeilijk om te beslissen Je moet nu kiezen waarmee je de te Peter Meulendijks. Die is bekend van welke methode je moet gebruiken. kening wilt beginnen. Je kunt hier de Art gallery en verschillende spellen, Je kunt als richtlijn het beste de vol voor het beste het belangrijkste gende regel aanhouden: als je kiest object in je tekening kiezen, en daar waaronder Pumpkin Adventure. voor een soort van 'inkleurplaatje', van dan het moeilijkste deel. Het be daarmee bedoel ik een plaatje langrijkste object in mijn tekening is Peter Meulendijks waarin duidelijk de scheidingsli de draak, waarvan het hoofd het jnen zijn te onderscheiden, zoals moeilijkst is. Ik ben dus begonnen Richard's plaatjes, kun je het beste met het hoofd van de draak, en wel zijn methode (dus beginnen op een met de hoorns die uit zijn hoofd ko Voordat je daadwerkelijk met teke witte achtergrond) toepassen. Wil je men. Deze heb ik slechts voor één nen begint, moet je eerst goed we echter een wat ingewikkelder en kant getekend en vervolgens gespie ten wat je wilt gaan tekenen. Als je gedetailleerder plaatje tekenen, geld. Deze tactiek pas ik straks voor zomaar in het wilde weg begint, waarbij de scheidingslijnen niet of het gehele hoofd toe. Let er op, dat gaat het bijna altijd fout. Zelf maak nauwelijks zijn te onderscheiden, ik alleen nog maar in één kleur ik altijd voor grote tekeningen eerst dan kun je het beste de methode ne teken, het afwerken komt pas later een schets op papier. Deze hoeft men die ik nu ga bespreken. aan de orde. echt niet mooi te zijn, als je er zelf maar wijs uit kunt. Zoals Richard Kleuren Plaatje 2 een zwak heeft voor de Anime In tegenstelling tot Richard's me Hier heb ik de rest van het hoofd stijl, wint bij mij mijn interesse in thode, begin je hier met het instel getekend tussen de zes hoorns in. het occulte en mystieke het vaak. len van enkele kleuren die je zeker Ik ben begonnen met de ogen en Het is dan ook een mysterieus nodig hebt. Voor lava heb je uiter heb er een zware wenkbrauw op plaatje geworden, van een met lava aard kleuren nodig die lopen van gelegd zodat de draak kwaadaar gevulde grot waaruit een slangach donkerrood naar geel. De draak dig overkomt. Let op: spiegelen! tige draak opdoemt. Daar Richard zelf teken ik ook rood, dus dat Als je deze ogen hebt, is het verder vrijwel altijd tekent in een bepaalde komt mooi uit. Je moet nooit me een eitje om het hoofd verder af te stijl- vanuit een witte achtergrond teen alle kleuren instellen, slechts tekenen. eerst de lijnen tekenen en vervol een paar primaire kleuren die je gens inkleuren - leek het me wel zeker nodig hebt. De overige nog een goed idee om eens een andere ongebruikte kleuren kun je het Plaatje 3 methode te bespreken. Je zult zien beste allemaal dezelfde opvallende Ik heb eerst -wederom slechts aan dat echter ook bij deze methode kleur geven - ik maak ze altijd fel één kant - een oor aan de draak veel elementen terug komen die paars (7,0,7) - zodat je goed kunt getekend. Het vlies heb ik met een Richard in zijn eerdere delen heeft zien welke kleuren nog vrij zijn. andere kleur getekend. Nu het besproken. hoofd af is, heb ik de nek van de draak vast getekend. De buik heb ik een andere kleur gegeven, omdat ik daar straks in een andere kleur (bruin) de banden op ga tekenen. Tevens heb ik ook vast in grove lij nen een soort van trap linksboven getekend, die ook op mijn schets stond. Dit heb ik gedaan om vast een globaal overzicht van de teken ing te kunnen krijgen, en om te ki jken of de draak op de juiste plek stond. Nu is hij immers nog makke lijk te verplaatsen met Copy.
Plaatje 4 Ik ben hier verder gegaan met de trap en heb er al wat rotswanden omheen getekend. Onthoudt hierbij steeds dat je het allemaal nog niet op de pixel nauwkeurig hoeft af te werken, dat komt later wel. Het be langrijkste is, dat je een globaal
M5X Computer & Club Magazine 22 nummer 81 - februari 1996 beeld schept van wat je tekening moet gaan worden. Het afwerken is niet zozeer het probleem. De vor men en verhoudingen, dat zijn de echte moeilijke punten. En het is dus helemaal niet erg als deze nog kaal zijn, het gaat er slechts om dat ze kloppen! Verder heb ik ook al een gedeelte van de lava getekend, waar de draak uit opdoemt. Dit heb ik gedaan door in een bepaalde kleur (oranje) de lava eerst eenkleurig te maken, en vervolgens heb ik met kleuren die steeds lichter worden - dus: oranje-donk ergeel-lichtgeel-wit - naar binnen gewerkt, en met kleuren die donker der worden - oranje-fel rood-rood donkerrood - naar buiten. Zo kun je mooi vuur tekenen. tekenen heb ik het op marmer laten lijken. Verder ste of donkerste, dan kun je slechts Plaatje 5 heb ik één oor van de draak afgemaakt. Ook kun je nog één kant op. Natuurlijk werkt Hier heb ik vast een gedeelte van zien dat ik een begin heb gemaakt met het inkleuren dit ook met meer dan drie tinten. het hoofd van de draak afgewerkt. van de drakennek. Zulke grote vlakken direct Hier komt alles wat Richard je in de inkleuren is vaak niet mooi, ik heb er dan ook een Plaatje 8 vorige delen geleerd heeft weer om schub-structuur op aangebracht en heb deze schub Zoals je kunt zien, heb ik hier voor de hoek kijken, dus ga ik daar niet ben afzonderlijk ingekleurd met verschillende tinten. namelijk de schubstructuur op het verder op in. Tevens heb ik op de lijf van de draak aangebracht. Op trap een schatkist gezet. Het kan Plaatje 7 de twee nieuwe stukken lijf heb ik soms moeilijk zijn om zo'n object Hier komt het blauwe juweel op de paal; dit heb ik ze nog niet ingekleurd. Rekening als de schatkist direct op de trap te ook eerst weer los getekend en er vervolgens met houdend met diepte heb ik de tekenen. Je kunt deze dan beter TPSET overheen gekopieerd. Verder heb ik een deel schubben op de staart wat kleiner eerst los tekenen in een leeg scherm van het lijf van de draak uit de magma laten opko getekend. Wat nu trouwens ook en deze vervolgens met TIMP (of men, en wat verderop zijn staart die eruit komt. Ten goed opvalt, is de soort van horizon TPSET) op de trap zetten. Dat heb ik slotte heb ik op de drakenbuik banden aangebracht (middellijn) in de lava. Het is niet hier ook gedaan. AGE van T&Esoft en deze meteen ingekleurd. Ook dit is erg simpel. mooi om de lava helemaal tot ver heeft hier een hele mooie optie voor. Stel, je hebt drie tinten bruin, dan kleur je in met de achter in de grot rood te kleuren. Ik Voor de sieraden en het goud kon middelste tint, in het midden van elke band breng je heb dan ook geprobeerd de lava ho ik mooi de geel! rood-tinten van de de lichtere tint aan en aan de uiteinden de donker ger in de tekening wat donkerder te lava en de draak gebruiken. dere. In de lichtste tint kun je vaak ook nog wat wit houden om vervolgens tot zwart verwerken om een extra tint te krijgen. Deze tactiek over te gaan. Dit geeft ook een Plaatje 6 als je een vlak wilt inkleuren met meerdere kleurtin diepte-effect. Waar ik nu nog niet Ik heb de onderste tree van de trap ten pas ik erg vaak toe. Je kunt als je het vlak eerst tevreden over ben, is de lava on afgemaakt. Door er met een donker inkleurt met de middelste tint namelijk nog alle kan deraan in de tekening. Hier zit, der kleur willekeurige vlakken in te ten op. Als je het bijvoorbeeld inkleurt met de licht- vind ik, teveel zwart in. Dat ga ik nu veranderen.
Plaatje 9 Het zwart in de lava onder - waar de draak uit komt - heb ik donker rood gemaakt en wat 'voller' ge maakt. Zo ziet het er al een stuk mooier uit. Verder heb ik de draak afgemaakt en wat kleine details aangebracht, zoals het met stenen omringde holletje achter de kist, en klaar is Kees. En tot slot je tekening altijd signeren. Dan geef ik nu het woord weer aan mijn collega Richard Stoffer voor een slotwoord.
Bedankt Peter voor je bijdrage en het plaatje is echt fantastisch! Het was een leuk artikel; ik hoop nog veel werk van je te zien en weet zeker dat ik niet de enige ben. 0
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - febru ari 1996 23 Diskabonnement
•PMA-bestanden Op de diskettes staan in verband met efficiëntere opslag vaak enkele zoge [ naamde ge'arc'te bestanden. Deze files hebben alle de extensie .PMA en kunnen worden uitgepakt door de uitpakker, die werd uitgelegd in MCCM 59 en MCCM 60. De benodigde programma-files werden op de diskette bij num MSX&CLUB mer 59 meegeleverd. Bezit u de files nog niet kunt u die downloaden uit di COMPUTER MAGAZINE verse BBS'n maar ook kunt u de diskettes bij MCCM 59 nabestellen. Verder DI S .KA,B 0 N N E MEN T werd in MCCM 76 nog een handige utility uitgelegd die op het bijbehorende diskabonnement werd meegeleverd. 0
···8·,.' ' .. ~,.'' .."'
Extra Bestanden bij artikelen ~MSX emulatar 51 Maanblaster ~ar Maansaund fMSX versie 1.0 voor Windows 3.x en wellicht ook hoger. De ROM' s Van Moonblaster for Moonsound, De drie prijswinnaars van de ROM die die u nodig hebt voor MSX 2 het muziekprogramma dat bij de tekenwedstrijd mogen natuurlijk emulatie haalt u uit uw MSX met OPL4 cartridge Moonsound wordt niet ontbreken op de disk van het het pogramma: FMSXROMS.BAS meegeleverd, zijn in de loop der tijd diskabonnement. Die zet ze in het juiste formaat op een aantal verbeterde versies ver BOB-OB.PL5 BOB-OB.5R5 disk. Win32 en WinG zijn vereist schenen. Op het moment van schrij DRAGGIRL.PL7 DRAGGIRL.SR7 om de emulator te draaien. Alles zit ven, is versie 1.03a de meest recente. GLSUIT.PL7 GLSUIT.SR7 FMSXWIN.ZIP Dit geldt voor zowel de FM als de Er was ook nog ruimte voor twee, Wave versie. eigenlijk drie, andere schitterende Voor FM muziek: MBFMI03A.PMA plaatjes: BIGFEET.GE5 Voor Wave muziek: En om te laden: AKIRA.BAS Maak screendumps in kleur op uw MBWV103A.PMA AKlRA-A.GE5 AKlRA-B.GE5 HP DeskJet: HPDMP.BAS [)ema revenge PALDMP.BAS PALETDMP.BAS New MSX is bezig een demo te ma BasiC) TeC)hnieken 44 ken, genaamd Revenge. Dit is een Het voorbeeld uit Stefans cursus. Mega guide 60 kleine promo. Bent u geïnteres• gecompileerd: TOCAPS.BIN Een cheatprogramma voor het spel seerd, dan moet u hem wel even uit- En de source: TOCAPS.GEN Pixess: PIXESS.BAS pakken: REVENGE.PMA
BBS-werel(f 28 Naarder baken 6 De source van reset.bin: Controleer of de MSX wel eerlijk r-_,...... ----;------BBS81-2.BAS dobbelt: DOBSTATl.BAS Voorbeeld voor het afspelen van een Jan test zijn theorie met: sample via de muziekmodule: DOBSTAT2.BAS BBS81-3.BAS [] De gebruikelijke Pacnac 59 GS BBS lijst: BBSLIST.PMA MSX&CLUB Disk to file, zowel voor MSX als pc Het eerste spel voor de Graphics 9000 is een kruising tussen Pacman COMPUTER MAGAZINE te gebruiken: D2F.PMA EXTRA DiSk bij MCCM 81 Een verbeterde shell voor en Zanac geworden. Hoe de editor te starten lees je in het verhaal ver PMEXT: PMAHULP2.PMA RO~~r Om je MSX softwarematig te reset derop in MCCM: PACNAC.PMA ten, kan je de programma's gebrui- • SPEC~ ken uit: RESET.PMA Tekenen 22 De speciale uitgave van ROM. Met Dit schitterende plaatje is het eind uitslagen en resultaten van de wed (jursus <::38 resultaat van de cursus tekenen, die strijd, maar ook een compilatie van Een voorbeeld van het gebruik van deze keer door Peter Meulendijks zaken op vorige ROM's en ook wat printf, scanf en if: C-CUR3.C werd verzorgd: nieuwe dingen. 0 DRAG.PL5 DRAG.CC5
MSX Computer & Club Magazine 24 nummer 81 - februari 1996 4
De nieuwste worden besproken Diskmagazines
Er valt triest genoeg heel wat te ge 2 te gebruiken, lees ik verder het uitgangspunt moet zijn voor mopperen voor onze recensent. Het over de persoonlijke handigheid een naar ik aanneem serieus op van de Hoofdredacteur van dit gezet Diskmagazine. verzoek is duidelijk: kijk ook eens door magazine met betrekking tot het wisselen van drives en stelt hij een MFZ6 de bril van een gebruiker die geld voor schema ter beschikking voor een De productie in Zwolle is aan de dit product heeft betaald. laat anderen autofire op de joystick. hoge kant. Nog voor ik MFZ 5 beschreven had voor het vorige de teksten eens doorlezen en spelen TIPS zijn er ook: Randar 3, Fray. MCCM, werd ik al getrakteerd op met de mogelijkheden en doe indien Echt uniek is in CURSI de bijdrage nummer 6. En wat lees ik het VOOR over hoe een diskmagazine in el nodig het huiswerk over. WOORD: nummer 7 zit er al aan te kaar te zetten. Zelf zou ik wat meer komen! De disk opende overigens nadruk op de spelling leggen! Zie in alle stilte. Het Hoofdmenu in de ook bij CURSI de cursus Moonlaster vorm van een gedigitaliseerde - en dat is geen typefout van mij kleurplaat van een meer, omgeven - [NvdR: dan had een simpele (sic) door bergen, onderstreept deze se volstaan.] die bij het begin begint. rene rust nog eens. In dit menu is Goh! Bij de MAGAZINES is er voor de een kleine demo-scroll terug te vin spellingsjagers nog genoeg leesvoer den die in KUN Basic geschreven is in de vorm van MCCM 77 en 78, Fu en alleraardigste dingen laat zien. tureDisk 20 en 21. Maar ik haak af! De drie digi' s op scherm 8 vallen enigszins tegen. Maar goed, terug Data Magazine 2 Conclusie: Ik stond vanmorgen bij naar het Magazine. Was ik bij het recenseren van een de tramhalte en dacht: "Wat moet aantal diskmagazines al eens een ik daar nu over schrijven?" De be In de gelijknamige rubriek aan beschrijving van Data Magazine 1 doelingen zijn ongetwijfeld goed, dacht voor Sunrise Magazine 17A tegengekomen, nu viel mij zelf de de uitvoering is echter zwaar onder en 17B (Zandvoort), waarin de re eer te beurt iets over #2 te melden. de maat. Grafisch schiet de disk tek censent zich terecht afvraagt Bij dezen dan. Na een intro-plaat in ort: de palletfiles ontbreken conse waarom het zolang geduurd heeft scherm 5 wordt na een druk op de quent, vandaar die povere Art na #16 (Tilburg!), terwijl op spatiebalk het Hoofdmenu geladen, Gallery. Daarom ook geen kleurri bladengebied MCCM 78 nog aan bod dat zich op zijn beurt in scherm 7 jke plaatjes uit het Magazine in dit komt. Bij de CURSI een uitleg over openbaart. Zoals je dat van een MCCM. Hoogst irritant is dat steeds een zelf geschreven crunch-pro goed magazine mag verwachten, wanneer je een bijdrage gelezen gramma om plaatjes in te kunnen tref je in een aantal duidelijke ru hebt, je via de ESC-toets terugkeert pakken om ze vervolgens natuur brieken de inhoud van het maga naar het Hoofdmenu in plaats van lijk weer uit te kunnen pakken. In zine aan. het Submenu. De muziek is een de Machinetaalcursus wordt slechts tonig en vals. Tja, en gezien de een routine beschreven om van Na wat redactionele praat waarvan enorme vracht taalfouten en andere disk te kunnen lezen of schrijven. vooral het Voorwoord wemelt van onzinnige zinconstructies begin ik de spelfouten - is echt heel erg! -, toch zwaar te twijfelen aan het feit Verder is er nog een leuke bijdrage vervolg ik mijn weg al snel naar de of de Nederlandse taal al is doorge over de snelheid van enkele Ba andere rubrieken. Bij de Software drongen in Leens (Groningen). sic-commando' s en één Kort & ontdek ik allereerst het spel Lepre Krachtig tot slot. Bij de GAMES kon chaun dat ook al bij MCCM 76 Heel erg! Je blijft gewoon nog even alleen de rubriek "coming soon" geleverd werd. Eveneens op spelge doorlezen omdat je je lach niet kunt mij behagen. Opvallend in TIPS zijn bied komt The Shrines of Enigma inhouden, maar ik denk niet dat dat de passwords van de eerste elf aan bod, terwijl er op muziekge bied ruimte is voor Heaven & HelI van Soksoft en Muzax 3 van Fuzzy Stuur uw diskmagazine ter recensie rechtstreeks naar: Logic. In Software-menu gaat het geheel nog verder in de vorm van Bert Daemen een melding dat Streetfighter II - Molenstraat 101-C dat ook al eens op een SRM stond - 5014 Ne Tilburg op de disk staat, en aantal knullige Art gallery-bijdragen om maar hele Wij plaatsen graag screenshots bij deze bespreking, maar die zijn vaak moeilijk voor ons van maal te zwijgen over BBS. In de de disk te halen. Stuur daarom met het magazine wat screenshots mee naar Bert. Eventueel Hardware wordt voorgesteld de kan dat ook direct naar de redactie in Rotterdam. 0 oude MSX 1 als slaaf voor de huid i-
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 25 den benaderd, maar dat vanuit dit submenu niet teruggekeerd kan worden naar het Hoofdmenu. Nee, eerst een getal kiezen! 2 geeft een foutmelding: de file van Lepre chaun ontbreekt blijkbaar. De tek sten verschijnen overigens in de bekende vensterstijl: een rand aan de bovenkant en de onderkant, waartussen de tekst met behulp van de cursortoetsen gescroIled kan worden.
De volgende teleurstelling ontstaat, wanneer aan het einde van een tekst blijkt, dat na een druk op de ESC-toets niet naar het submenu teruggekeerd wordt, maar weer helemaal naar het Hoofdmenu! Het --- I') 1 vergt derhalve dan ook het nodige geduld om alle teksten een keer on der ogen te krijgen. De rubriek SPELTIPS heeft aanwijzingen in petto Chapters van Akin, terwijl Arjan beschrijving van de inhoud van voor onder andere Hydlide 3 deel verder uitgebreid in gaat op het uit DISK 3, toen ik mijn stapel diskettes 1, Fray, Ducktales en Firehaw k. Bij spelen van missie 2 in SD Snatcher. ter recensie doorworstelde, moest de HARDWARE een vrij uitgebreide Recensies van Andries Minnaard' s ik constateren, dat ik dit nieuwe beschrijving over hoe een 8250 in AMMD 1 en de Dance Disk 1 Diskmagazine nota bene reeds in een pc- kast te proppen. Ook voor bevolken de rubriek MUSIC, waarbij mijn bezit had. Dus snel de drive a-technici is het mogelijk de muz van laatstgenoemde onduidelijk is laten snorren. Na enig laadwerk iek module te verlossen van de chip wie de maker(s) is (zijn). kom ik in een menu waarin ik me zodat opstarten van de computer teen voor het Magazine kies. Daar met de ESC-toets ingedrukt niet Conclusie: Deze kan net zo kort bespeur ik al meteen een aantal ru meer nodig zal zijn. zijn als de inhoud van het Maga brieken die mij qua naamgeving zine. Het is duidelijk dat MFZ zich bekend in de oren klinken en qua Veel bekende namen van (Disk)Ma zelf lijkt te straffen door weer zo inhoud natuurlijk de nodige ver gazines keren uiteraard terug in de snel een nieuwe disk uit te brengen. wachtingen oproepen. rubriek waar je die mag verwach Opvallend is verder het compleet ten. Bijdragen over onder andere ontbreken van enig muzikaal ge Bij de SOFTWARE een bonte verzame FutureDisk 21 , SRM 17, DISK 1 en een luid, weer een minpuntje. ling van recent, minder recent en tweetal al wat oudere MCCM'S vor zelfs 'oud' materiaal. Wat al meteen men de inhoud. De PC CORNER laat Defender 1 vreemd overkomt, is dat bij het sub ik maar even voor wat die is, om tot Kwam de aandachtige lezer de menu met behulp van de toetsen 1 slot te melden dat ook de Defender naam van Defender al tegen bij de tot en met 9 de teksten kunnen wor- een aantal onderwerpen bespreekt dat maar moeilijk in een van de overige rubrieken is onder te brengen en daarom hun weg vin den naar de DIVERSEN.
Conclusie: De uiterlijke en grafis che verzorging van dit nieuwe
MSX Computer & Club Magaz in e 26 nummer 81 - febr uari 1996 betaling van de stand van Gouda VERSEN, deze keer moet ik eerlijk wist te ontvreemden. Liever had heidshalve toegeven dat de inhoud
onze Jelle de lang beloofde Moon reuze meevalt. Dat kan nu weer 0 sound aangeschaft, maar Sunrise is niet gezegd worden van de inhoud blijkbaar net zo snel met het uitle van het Softwaremenu. De achter veren van nieuwe produkten als grond met Donaid Duck blijft het uitkomen van hun nieuwe Disk natuurlijk leuk, maar de kwaliteit magazines. van de aangeboden programma' s is ronduit slecht. Irritant is ook nog Als laatste een bijdrage over de Hy dat je vanuit zo'n programma niet per Shot, de joystick van Konami meer terugkomt naar het Hoofd die goed van pas komt bij spellen menu, maar een reset nodig is. als Track & Field en Hyper Sports 1 tot en met 3. De SPEL TIPS beperkt Conclusie: Deze derde DISK ziet er zich deze keer tot de passwords tekstueel en grafisch goed verzorgd van de eerste 14 Chapters van uit. Voeg daar nog eens de goede Magazine is dik in orde. Nu snap ik Akin, toch ook niet niks, terwijl de muzikale ondersteuning aan toe en natuurlijk ook wel dat niet alles per ZACHTE WAREN promotiewerk en an je snapt niet hoe het kan dat deze fect kan zijn vanaf zo'n eerste uit der patch-materiaal uit Zandvoort DISK wederom public domain is. 0 gave. Daarom verwacht ik dan ook bespreekt. Normaal gesproken ben dat bij volgende diskettes een gro ik niet zo'n fan van rubrieken als DI- tere variëteit aan muziek aanwezig zal zijn. Verder zou de laadtijd ingekort kunnen worden, bijvoor beeld al door niet steeds terug te keren naar het Hoofdmenu vanuit een tekstbestand. Tot slot klopt de Met de uitslagen programmering achter de sub menu's niet altijd: bij sommige keuzes worden de verkeerde bestanden geladen. ROM-special Disk 3 Een tijd geleden mocht ik de eestte Het leek ons een goed idee om de Wie MCCM leest, is ROM natuurlijk al Disk van Near Dark ontvangen, ROM-disk juist op het diskabonnement eens tegen gekomen de laatste tijd, waarna ik de tweede nooit onder de wedstrijd, de enquête ... ogen gekregen heb. Wel wist deze te plaatsen als de uitslagen van de Allemaal erg leuk natuurlijk, maar derde disk zijn weg naar Tilburg te eigenlijk maken zij een diskmaga enquête en de op Zandvoort gehouden vinden, zij het via Rotterdam. zine! Vandaar dat er nu een spe Hoewel de openingsplaat niet al te wedstrijd in MCCM kwamen. Veel ciale ROM bij het diskabonnement prachtig is, heb ik toch de moeite zit, de ROM special. plezier ermee. genomen de enorme tekst in de scroll zo'n bee~e tot het einde te Deze uitgave bevat enige teksten lezen, misschien wel door fantasti van vorige ROM'S zodat men een in sche muziek. druk kan krijgen, wat zij reeds heb ben uitgebracht. De nieuwe teksten Na de doorstart lees ik in het VOOR gaan over van alles en nog wat: WOORD al meteen over een aanmer vuur programmeren, shadebobs, kelijk gewijzigde samenstelling van structuur van muziek. En voor de de makers van deze disk, hetgeen OPL4 liefhebbers heeft hun huiscom echter geen belemmering blijkt te ponist een speciaal WAVE muziekje zijn voor de continuïteit. Bij de - 'eindelijk', verzuchtte de ROM re MAGAZINES zijn de volgende schij dactie - gemaakt. ven uit de diskettebak getrokken: ~ Defender 1, ROM 2 en 3, en de disk + Verder staan de resultaten van de bij MCCM 79. Vreemde eend in deze wedstrijd, die zij organiseerden op bijt is de speltips-diskette van de beurs in Zandvoort, september Pigeonsoft, die luistert naar 'Guide D 1995 op deze schijf. Dat wil zeggen through Gameworld'. Als BLAADJES de muziekjes, de plaatjes staan in komen MCCM 78, 79, MFCN 8 en nog MSX&CLUB dit MCCM in een speciale Art gallery enkele clubblaadjes aan bod. In de COMPUTER MAGAZINE en een paar daarvan komen zoals EXTRA DISK bij MCCM 81 rubriek HARDE WAREN lees ik verder gebruikelijk op de a-disk van het over de Roland SC-88, een soort al diskabonnement. 0 leskunner onder de Midi Modules. Iets dichter bij huis is de vernieuw RO~CIAL de slotexpander, die de schrijver \ :"k"J Pl,b.,cGt,ons 8\1 r'os~cus 7~A5, i 0('(' CM i\r~óterdafT\ van het artikel in Zandvoort tegen •
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 27 Nuttige uploads BBS-wereld
Deze aflevering weer een paar uploads: Listing daan omdat Niek gebruik maakte PMAHULP2 biedt de gebruiker weer De redactie heeft lang nagedacht of van de MSX Dos versie 4.0. Dit is dit programma in het magazine een MSX Dos 1 versie die enkele mo meer gemak bij in- en uitpakken en moest worden opgenomen of niet. gelijkheden meer heeft dan de nor RESET helpt om simpel te resetten. Enerzijds was het een belangrijke male MSX Dos 1 versie. Aangezien uitbreiding en daarmee stond opna MCCM MSX Dos niet mag versprei Verder ga ik dieper in op de disk me op het diskabonnement buiten den, moesten deze wijzigingen wel image-programma's die de vorige keer kijf, anderzijds was het programma even plaatsvinden om de zaak ook alleen van belang voor gebruikers goed onder de normale MSX Dos 1 op het diskabonnement stonden en tot van PMA-files, zoals de diskabonne te kunnen laten draaien. Maar, al menthouders. Maar natuurlijk zijn slot geef ik hulp bij het afspelen van met al een prima stukje werk, Niek. dat niet de enigen: er zijn genoeg Ik denk dat vele MSX'ers er weer samples op de muziekmodule door. abonnees die geen diskabonnement hun voordeel mee kunnen doen. hebben en bijvoorbeeld wel regel Voor de hen die PMAHULPI reeds matig PMA-files downloaden. gebruiken en graag van de update RuudGosens Daarom zou een gepubliceerde list gebruik willen maken, staat in de ing - juist in deze rubriek - goed volledige listing PMAHULP2.BAS bij zijn. De oorspronkelijke listing dit artikel. U vindt hem - door zijn moest echter voor publicatie nogal grootte - over een tweetal pagina's fors aangepakt worden. Wij menen verspreid. en hopen dat die cosmetische aan passing foutloos is gegaan. Wilt u echter gebruik gaan maken van alle wijzigingen die Niek heeft Nieuwe opties gerealiseerd, pak dan de file PMA Voor de gebruikers van PMAHULPI 1 - Begin met uitpakken. Deze op HULP2.PMA van het diskabonne uit MCCM 76, is er nu een update. tie installeert de ramdisk onder ment uit en installeer deze op uw Met het oog op MSX emulators diskdrive C: en start het uitpakpro uitpakdiskette. Daar zitten ook de MSX4PC en fMSX komt er ook nog gramma. Batchfiles bij in voor het sturen van een programma te sprake dat ons het door Niek gemaakte MSX Dos goed van pas kan komen. De mu 2 - Nog meer uitpakken. Deze op menu. ziekfreaks zijn deze keer ook niet tie maakt geen gebruik van de ram vergeten. Daar heb ik een e-mail disk maar start meteen het RESET.PMA bericht voor afgevangen dat hun uitpakprogramma op. De C-drive Van Ron van Extel is de volgende laat zien hoe samples onder Basic mag nu dus niet gebruikt worden. upload bij mij binnen gekomen. Dit ten gehore zijn te brengen. Kort om, zijn de programmaa~es RESET. BIN voor een ieder wat deze keer. 3 - Toon uitgepakte files. Deze op en RESET.COM. RESET.BIN reset uw tie geeft een overzicht van de files computer indien u dit program PMAHULP2 die er op de disk staan van de uit maatje onder Basic start met behulp Van Niek Gies uit Haarlem kreeg ik pakdiskdrive. van het commando: een update van het in MCCM 76 ge BLOAD "RESET. BIN" ,R lanceerde programma PMAHULPI 4 - Terug naar Dos. Deze optie ver ge-upload. PMAHULP is een pro laat het programma en zet uw com De .COM versie van RESET, RESET gramma dat het u makkelijker puter terug naar MSX Dos. Net .COM doet hetzelfde, maar dan on maakt om files met de extensie zoals Niek het niet kon nalaten om der MSX Dos. Het COM program PMA of LZH uit te pakken en naar het programma PMAHULPI aan te maatje is geschikt voor de MSX Dos disk te schrijven. De eerste versie passen, kon ik het niet nalaten versie 1 en 2. Een uitzondering is er voldeed daar aan, maar dat was enkele wijzigingen in de *.BAT files echter voor de MSX Dos versies die dan ook alles. Niek was daar niet aan te brengen van Niek. Dit is ge- zijn ge-update met COMMAND 2.4. geheel tevreden over en paste het Bij deze versies is reeds een reset zodanig aan, dat het nu ook met BBS-wereld commando aanwezig en is het dus een ramdisk samenwerkt en de uit Op- en! of aanmerkingen, alsmede bijdragen voor overbodig dit nog eens toe te voe te pakken file door middel van het het magazine en het diskabonnertlent kunnen via gen. Hoe Ron deze programmaatjes aanwijzen met de cursortoets is te het BBS van Ruud aan MCCM woroendoorgegeven. heeft gemaakt, verklaart hij in zijn selecteren. Buiten het eventueel Ruud Gosens. BBS81-2.BAS. wijzigen van een diskdrive, hoeft er Prins Sernhardlaan9 nu niets meer te worden ingetoetst. 6971 GE Brummen D2F.PMA Alle keuzes worden nu gemaakt Telefoon (0515) 56 38 83 Een tweede upload die ik van Ron door middel van nummers en met Na 18:00 uur is het BBS online op dit nummer. [j van Extel binnen kreeg, is D2F.PMA. de cursortoetsen. D2F.PMA is een product van Xela-
MSX Computer & Club Magazine 28 nummer 81 - februari 1996 Basic listing crunchen en naar disk kopiëren van 10 / ;RESET.pin yoör een. ~oftr'esèt van j~syS1:eem zo'n archiefbestand erg lastig. Dat
20 J ; is omgezet naar comfiledmv. "makecom.com". moet dan deel voor deel met de
30 J :is gemaakt met zas. bas van ~CM. . .•. hand worden gedaan, omdat het 40 . / :nU al$ reset. voordo.s·l & dos 2 .voot .mensen dan bijna niet te automatiseren is SO ' ;diehet l'ionder .reset knop moeten dóen~ met batch files. 60 I ; niet nodig bijco~nd2.comvèrsie2.•. 40
70 I ; gemaakten vrijgegev.endoQr Ron vanEx:t:e1 D2F / F2D 80'~ : Sysop van RO'jfMO.ft BBS. Om een eind te maken aan deze
90 I org $cOOO;ml moet va,uaf>COOO backup-problemen, heeft hij twee 100·'· ; geladen wrden programma's gemaakt: D2F, wat 110 ' equ CHKRAM" $0000 staat voor 'Disk to File', en F2D, wat 120 ' call CHKRAM ; RESET DlS~~ staat voor 'File to Disk'. Het eerste programma leest een hele disk en BBS81-2.8AS cruncht die disk naar een bestand. Het tweede programma doet pre soft. Voor een verdere uitleg over snelle pc of een ander computersys cies het tegenovergestelde: het de deze PMA-file, gebruik ik dan ook teem met een MSX emulator. Zulke cruncht een bestand naar een disk. even de tekst van Alex Wulms, een computersystemen kunnen vele ma Momenteel heeft hij zowel een MSX van de programmeurs van Xelasoft. len sneller crunchen en decrunchen als een pc-versie van de program dan een, eventueel ge-emuleerde, ma's beschikbaar en in de toekomst De programma's in dit archiefbe MSX computer. Het zou daarom zal hij ze ook nog converteren naar stand zijn ontworpen om het back voor zulke mensen fijn zijn als ze een aantal bekendere Unix syste uppen van (MSX) autoboot-disket de archiefbestanden met een spe men: HP-700, HP-SOO en HP-900 serie, tes te vereenvoudigen. Veel auto ciaal voor hun computer geschre Sun Sparcstation, Silicon Graphics boot-diskettes op de MSX hebben ven programma zouden kunnen Indigo stations en LINUX voor geen directory-structuur. Zo'n disk decrunchen. 80386 en hoger. De Unix versies kan alleen gebackupt worden door zullen van bestand naar bestand de volledige disk naar een bestand 3) De combinatie van PMARC, crunchen en decrunchen. Zo'n gede te kopiëren. Er is echter een groot PMEXT en nog wat andere tools ge cruncht bestand komt qua formaat probleem met deze methode: een bruiken om disks te backuppen is precies overeen met een disk im bestand met een exacte kopie van best wel lastig. Vooral voor de age-bestand voor de fMSX 0.9. eenolKllledige disk is te groot om op MSX' ers die alleen maar een floppy Zowel D2F als F2D zijn public do een even grote disk met een direc diskdrive hebben, dus zonder een main. Ik hoop dat deze program tory-structuur te passen. In het ver harddisk, een grote ramdisk of een ma's, en hun Unix tegenhangers, leden is dit probleem opgelost door tweede diskdrive erbij, is het de- de disk in delen te kopiëren, die delen apart te crunchen en vervol Basic listing gens in een archief te stoppen. Het lYl • ',.;" ,~2 .. ~ÁS,"""·V2.~2Pi;l; .~ crunchen en archiveren is altijd gedaan met behulp van PMARC, i:<. ::*· .... ? .. • ...... , .. ~·· ..•• .. ·.... *~:·~ .... ·;:.:::.:~~t~t;*~ .. ·*:t*;~.~ftu·: omdat dit het beste crunch-pro 40'
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 29 Basic:: listin een defacto standaard worden in de 280 LOCATE 12,l:PRINT D$:LOCATE 68,l:PRINT T$:M=2 107 MSX (emulator) wereld. 290 GOSUB 550: FILES PF$+"*.PMA":FILES PF$+"*.LZH" 136 300 IF VPEEK(BASE{0)+80*M+1) <>32 THEN M=M+1:GOTO 300 ELSE M=M-1 77 D2F.COM en F2D.COM kunnen wor 310 LOCATE 0,21:PRINT "Zet de pijl met de cursor achter "; 117 den opgestart vanuit MSX Dos en 320 PRINT "het gewenste programma en druk op
MSX Computer & Club Magazine 30 nummer 81 - februari 1996
, .. • . mx db 5 100 REM Cursus: Hoe speel ik een sample af op de muziek module? o 110 REM o 120 REM Door: F.Groen (TBM/Techno Crew) o 130 REM o 140 REM (Deze listing is al behoorlijk oud maar het hoort te werken ... ) o 150 REM o 160 OUT &HC0,7 :OUT &HCl,l 'reset muziek module 168 165 OUT &HC0,16:0UT &HCl.0 'afspeel snelheid (L) 52 170 OUT &HC0.17:0UT &HCl.83 'afspeel snelheid (H) 39 180 OUT &HC0.18:0UT &HCl,200 'envelope control (volume. 0-min 255-max) 105 190 OUT &HC0.9 :OUT &HCl,&B00000000 'start adres (L) 217 200 OUT &HC0,10:0UT &HCl.&B00000000 'start adres (H) zie onder (*) 88 210 OUT &HC0,11:0UT &HCl,&B00000000 'eind adres (L) 110 220 OUT &HC0.12:0UT &HCl,&B00011111 'eind adres (H) zie onder (*) 253 230 OUT &HC0.7 :OUT &HCl.&B10100000 'play sample (**) 87 240 ' * -BIT 5 16K / BIT 4 8K / BIT 3 4K / BIT2 2K / BIT 1 IK o 250' voor de lage byte gewoon aftellen (512bytes.256.128,64.32 ... ect) o 260 ' **-bit 7 = start (I-begin met afspelen van de sample) o 270' bit 6 rec (I-begin met opnemen sample) o 280' bit 5 memory data (I-externe memory wordt gebruikt) o 290' bit 4 repeat (I-herhalen van de sample) o 300' bit 3 sp-off (output uit bij opname) o 310' bit 0 reset (resetten van de muziek module) o 400 OUT &HC0.10:0UT &HCl.&B00000000 'BIT 5 16K BIT 4 8K BIT 3 4K BIT2 2K BIT 1 IK 132
95' MSX festival in Korea Via Internet bereikte ons het volgende Op het festival introduceerde RCM heeft tot 1MB SRAM en Dos 2. Het is bericht van Chang-Se Oh. buitenlandse MSX clubs, zoals Co met verschillende modellen getest, bra Soft (Brazilië), Anma (Holland), waaronder de Koreaanse X-2 en het Koreaans - Engels: Jun-Sung Kim en en Hnostar (Spanje), en verdeelde werkt ook onder Dos 1, maar in dat Engels - Nederlands: Frank H. Druijff. tevens hun magazine 'Hello, MSX!': geval gaat de overdrachtsnelheid omlaag en of de cd-speler nog Getoonde hardware: werkt, is niet gegarandeerd. MoonSound Overig De nieuwe geluidskaart werd gede Daarnaast was er de introductie monstreerd met diverse toepassin van Gigamix's Magical Labyrinth, Van 12 tot 14 oktober werd in de gen zoals de MOD-player. Jammer een animation player voor MSX Kyung-Mun high school te Seoul genoeg was er geen goed audiosys turbo R, verscheidene freeware pro een MSX festival gehouden. De bij teem aanwezig en de bezoekers gramma's, maar ook commerciële eenkomst werd georganiseerd door konden het geluid niet zo goed software. Doordat het festival RCM (Revolutionist's Club of MSX). horen door de lawaaierige omgev korter duurde dan was aangekon Er waren verscheidene Koreaanse ing. digd, kon een aantal zaken niet MSX clubs zoals 'Paradise of MSX' Gfx9000 meer getoond worden, maar geluk aanwezig en zelfs GHQ uit Japan. Mislukt. Omdat Koreaanse moni kig wel enige Gigamix's games. tors een andere pinaansluiting heb Er kwam een honderdtal bezoekers. ben dan de Japanse, waren de Nawoord Vergeleken met Tilburg bepaald Gfx9000's plaatjes niet te zien. Alhoewel het festival de nodige klein, maar gezien de MSX-situatie Mega-SCSI tekortkomingen liet zien, willen wij in Korea toch van belang om de Een van de highlights van het festi Seok-In Yang en de RCM-Ieden toch vele MSX-bezitters te herinneren val. Een speciale versie in een bedanken voor hun inspanningen. aan het bestaan van MSX, die lang doorzichtige doos. Met MODO en We mogen echter het belangrijkste punt van dit festival niet vergeten: zaam in het verleden wegzakt. In harddisk, werden verscheidene het nader tot elkaar brengen van Korea is het een grote uitzondering toepassingen getoond, veel daarvan MSX' ers over de gehele wereld. Ik dat beurzen zoals in Europa wor freeware. Er was zelfs een file man hoop dat deze bijeenkomsten vaker den gehouden en er waren dan ook ager die leek op Norton Com worden gehouden, om MSX- alleen demonstraties. Natuurlijk mand er, en een 'emulator' die gebruikers voor te lichten. 0 was het een topevenement dat veel floppy-games vanaf harddisk MSX-gebruikers een fijne tijd met el draaide. Ook de MPEG player im kaar liet hebben. , r IJ 111 poneerde de bezoekers. Mega-SCSI
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 31 Cursus voor het gebruik deel 2 Command 2.40
In de vorige aflevering heb ik uitgelegd drive weer. Maar nu willen we ook parameters kunt meegeven. Bij een een verkorte inhoudsopgave zien alias gaat dat op dezelfde manier. dat een ingevoerd commando in zeven met behulp van een alias: Voor degenen die dat niet weten, stappen wordt geanalyseerd. In deze eerst maar weer een voorbeeld: ALIAS DW ~ DIR Iw ALIAS D ~ "DIR "lol" aflevering ga ik wat dieper in op de Maar het commando D was al een eerste en tweede stap: het gebruik van geldige vervanging voor het com Let op dat de waarde van de alias mando DIR, dus we menen ook te nu tussen double quotes - of sin een alias en het gebruik van het kunnen zeggen: gle quotes, net wat je wilt - moet commando-scheidingsteken (A). staan. We willen namelijk dat D ex ALIAS DW ~ D Iw act de waarde DIR %1 krijgt en dus Maar dit voorbeeld is niet helemaal moeten we voorkomen dat de Fokke Post waar. Verderop geef ik het juiste derde stap bij het analyseren van de voorbeeld, maar dan moet ik eerst commandoregel wordt uitgevoerd. iets over parameters vertellen. De Als je niet meer weet waarom, kijk waarde van een alias mag ook weer dan nog eens naar de vorige aflever bestaan uit een andere alias. En dit ing van deze cursus. De %1 in de kun je in principe zo diep laten waarde van de alias betekent dat ALIAS gaan als je zelf wilt, zolang de echte op deze plaats de eerste parameter Het woord 'alias' komt uit het La commandoregel, dus die na het in moet worden ingevuld. Geven we tijn en betekent 'anders'. In het Ned vullen van alle aliassen, de maxi nu het commando erlands wordt het vertaald met male lengte van 127 tekens niet D *. BAS 'anders gezegd'. En dat is ook pre overschrijdt. cies wat het in versie 2.40 van de dan wordt dit netjes uitgevoerd als command interpreter betekent: een Parameters DIR*.BAS alias is een commando op een an In de voorgaande voorbeelden heb dere manier zeggen. Een alias ben we een commando vervangen Op deze manier kun je ook meer pa wordt ingesteld met het commando voor een ander, korter commando. rameters meegeven, tot maximaal ALIAS. De syntax van dit com Maar sommige commando's kun 255. Dus met mando is als volgt: nen ook parameters meekrijgen, ALIAS D ~ "DIR "lol %2" bijvoorbeeld: ALIAS [naam] [scheidingsteken] DIR *. BAS kunnen twee parameters worden [waarde] meegegeven. Het is ook mogelijk Hierin is *.BAS de parameter van om alle parameters door te geven. Na het commando ALIAS volgt dus DIR. Een alias krijgt echter niet zon Dit doe je met %&. eerst de naam van het alias, dan der meer de parameters mee die je ALIAS D ~ "DIR "Io&" eventueel een scheidingsteken (spa opgeeft. tie, tab, komma, puntkomma of D *. BAS Nu kun je rustig het commando is-gelijk-aan) en vervolgens de D *.BAS + A:\UTILS + volledige betekenis van de alias. Dit geeft nog steeds een gewone B:*.COM Iw IH lp Een voorbeeld: DIR en niet de verwachte DIR •. BAS. Bij het instellen van de alias moet je geven, dit wordt uitgevoerd alsof ALIAS D ~ DIR zelf aangeven dat er een parameter het om het gewone DIR commando Hiermee geef je dus aan dat het meegegeven kan worden. Degenen ging. commando DIR ook anders gezegd die al eens met batch files hebben kan worden, namelijk met D. Geef gestoeid, weten dat je daaraan ook Commando's scheiden maar eens het commando D: Een andere mogelijkheid van versie Reacties 2.40, die ook bij aliassen kan wor D v~S;~m<>Pmerklngènk~rtje~schrijven of . den toegepast, is het geven van Volume in drive A: has betten~Sdlf:ijvenmagattrtd! be,fI~~neen vart maan meer commando's op één regel. no name $8tötl';rtj~!na/20~OQ w"~VOorttemensen die Hiervoor maak je gebruik van het commando-scheidingsteken (1\), Directory of A:\ meteönS.S.be~n,PeO.k ~ indeectJo.;.maif te berei~opmxte 1'8:900/000.' dat je tussen de twee commando's Waarna de inhoudsopgave van plaatst. De command interpreter drive A: volgt. '. fokkePQ$t' zal dan de beide commando' s af .' Waaters,,«ëk3& zonderlijk uitvoeren. Een voorbeeld: ALIAS ALIAS lB%18~tJrk Het commando D geeft nu dus de ielefQonf0527}'6824 Ol CDD A:\TED\TEKST A A:\TED\ inhoudsopgave van de huidige TED.COM
MSX Computer & Club Magazine 32 nummer 81 - februari 1996
t t. Tt r • Eerst wordt het commando CDD Ik geef het commando ALIAS DIR = bovenstaande alias wilde Ruud het A: \ TED\ TEKST uitgevoerd, dat naar "DIR %& /W" maar als ik vervol commando DIR gebruiken en niet drive A: gaat en vervolgens naar de gens DIR geef, dan loopt mijn com de alias DIR, dus hij had het vol directory \ TED\ TEKST. puter vast. gende commando moeten geven: Daarna wordt het commando ALIAS DIR = "@DIR %& /W" A: \ TED\ TED.COM uitgevoerd, dat Wat Ruud hier doet, is als alias het programma TED.COM opstart waarde de eigen alias naam ge Geef je nu het commando uit de directory \ TED op drive A:. bruiken. Bij het uitvoeren van het DIR * .BAS En natuurlijk kunnen we dit alles commando DIR wordt dit netjes ver ook in een alias gooien: vangen door DIR /W, maar deze dan krijg je netjes een verkorte in DIR is een alias, dus die wordt weer houdsopgave van alle '.BAS bestan ALIAS TED = "CDD vervangen door DIR /W, zodat je nu den te zien. Geef je echter het A:\TED\TEKST ~ DIR /W /W krijgt. Maar ook deze commando A: \TED \TED . COM" DIR is een alias, en die wordt weer @DIR * . BAS vervangen ... Dit gaat net zo lang Om het nog mooier te maken, wil door tot je of op CTRL-STOP drukt, dan krijg je een gewone inhoudsop len we zelf op kunnen geven naar of tot het geheugen vol is gestroomd gave te zien; het commando DIR welke directory er moet worden en je computer vastloopt. wordt hier gebruikt en niet de alias gegaan voordat TED wordt op DIR. gestart. Dit kan heel eenvoudig Het is helemaal geen probleem om door het op de juiste plaats zetten een bestaand commando, in dit Volgende keer van een %1: geval dus DIR, te vervangen door Tot zover deze tweede aflevering. een alias met dezelfde naam. Let De volgende keer wil ik het hebben a:\ALIAS TED = "CDD %1 ~ wel op dat wanneer je het originele over het gebruik van environment A: \TED\TED. COM" commando wilt gebruiken, en niet items, interne variabelen en interne Geef je nu de alias, je dan een apestaartje (@) variabele functies. 0 voor het commando plaatst. In de TED A:\TED\TEKST dan heeft dat dezelfde uitwerking als de alias hierboven. Maar bij TED Hardware: Clublid Norm.Prijs kun je ook nog opgeven welk tekst ======bestand moet worden ingeladen. 001 7 MHz print, incl. voet, schakelaar Fl. 50,- Fl. 60,- En natuurlijk willen we dat ook in 7 MHz print, ingebouwd Fl. 75,- Fl. 85,- de alias hebben, dus nu moet een 002 Diskdrive 720 kB los Teac Fl. 135,- Fl. 160,- %2 op de juiste plek gezet worden: Diskdrive met inbouw in 8250/8255/8280 Fl. 160,- Fl. 185,- Diskdrive met ombouw 8235 naar DS n. 185,- Fl. 210,- a:\ALIAS TED = "CDD "lol ~ A:\TED\TED.COM %2" 020 Super VHS-prints aanpassing voor Super-VHS Op deze manier is het mogelijk om en digitaliseren - los Fl. 50,- Fl. 60,- met behulp van aliassen kleine Super VHS-prints - ingebouwd Fl. 75,- Fl. 85,- batch files te vervangen. Ik heb zelf 021 Verbetering helderheid digitaliseren (8280) Fl. 25,- Fl. 35,- momenteel geen enkele batch file 025 Scan-interface (excl. scanner) Fl. 112,50 Fl. 125,- meer op mijn harddisk staan; ze Ook tegen meerprijs met scanner leverbaar. zijn allemaal vervangen door een Meerprijs tegen dagprijs (bel) in verband met wisselende inkoop. alias. Dit scheelt aardig wat schi jfruimte, want zelfs de kleinste We hebben nog enkele MSX-2 computers te koop PRIJS OP AANVRAAG batch file neemt al gauw zo'n 4 kB schijfruimte in beslag. MSX GEBRUIKERSGROEP te Tilburg Je hebt een MSX computer en je wilt er Aliassen nesten wat mee. Wij helpen je daar in. Wordt MSX Zoals ik al eerder zei, is het mogelijk lid van de MSX GEBRUIKERSGROEP te om aliassen te nesten, wat wil zeg Tilburg en wij staan met raad en daad gen dat de ene alias een andere voor je klaar. Wij zijn niet voor alias bevat, bijvoorbeeld: niets een van de grootste MSX verenigingen van NEDERLAND. ALIAS D = "DIR %&" ALIAS DW = "D /W" MSX EBRUIKERSGROEP Geef je nu het commando DW dan BARTOKSTRAAT 196 wordt dat eerst vervangen door D 5011 JD TILBURG /W, wat op zijn beurt weer wordt Telefoon 013 - 4560668 of 4681421 vervangen door DIR /W. Let wel Faxnummer 013 - 4560668 goed op wat je doet met het nesten van aliassen, het kan ook fout gaan. Postgiro 5728841 t,n.v. MSX GEBRUIKERSGROEP Onze eigen BB5-specialist Ruud Karmijnstraat 18 Gosens schreef me met het vol 5044 RD Tilburg INTERFACE gende probleem:
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 33 Wat men te melden had Uitslag ROM-enquête
Hier is dan de uitslag van de enquête sies te leiden. Al zegt de verhoud Meer dan 80% heeft 256kB of meer. van Zandvoort, die was opgenomen in ing tot het aantal formulieren van We kunnen in principe hieruit op mannelijke MSX'ers genoeg. Iemand maken dat het helemaal geen slecht nummer 78. Het was wel een werkje gaf het idee om 'de computer' te idee zou zijn om wat betere soft hoor, het doornemen van de voorzien van bloemetjesbehang, ware te maken, software waarbij ex bloemen en planten, make-up en tra geheugen een luxe is .. Toch zijn formulieren en het verwerken van de posters van mannelijke idolen. er nog steeds genoeg mensen die gegevens. Maar het was de moeite Och ... 128kB hebben. Om die groep dan niet te benadelen, zijn producenten waard: een aantal zaken zal De leeftijd van de MSX'er is vrij va ri steeds gebonden aan die verhelderend zijn. erend, toch ligt het gewicht bij de 128kB-grens. We zitten dus in een jeugd en de jong-volwassenen. Op cirkel: enerzijds koopt men geen zich niet zo gek. .. wellicht hebben memory mapper omdat er geen velen de MSX op de basisschool als software voor is, anderzijds maakt ROM redactie educatief middel leren kennen. men geen software omdat de afzet markt dan krimpt. Wat betreft activiteiten op MSX zijn het natuurlijk de spellen die scoren. Vergeet overigens niet dat de Zand Programmeren scoort ook goed. Lo voortganger waarschijnlijk wat ac gisch ... Basic, en dan met name tiever is dan de doorsnee MSX'er, en MSX Basic is nu eenmaal gemakke eventuele programmeurs die de en Om te beginnen moeten we med lijk te leren en gewoon erg leuk.. quête invulden zullen ook wel wat edelen dat er toch wel min of meer Tekstverwerking loopt ook nog een danige korrel zout bij genomen goed mee, maar misschien ligt dat moet worden. De benaming 'Zand wel aan TED! De all-over winnaar in De cijfers voort-enquête' zou de beste titel de categorie tijdsbesteding is Basic. Geslacht zijn. Het schept een beeld van de Voorspelbaar natuurlijk, iedere pro Man .. 133 Zandvoortganger; als alle MSX'ers grammeur in een andere taal zal op Vrouw 2 de enquête ingevuld zouden heb z'n minst Basic beheersen. Assem ben, zou een aantal punten wellicht bleertaal volgt logischerwijs; het Leeftijd ietwat veranderen. Maar als we gaat bij de MSX nu eenmaal om snel 9 1 erop gokken dat we de Zandvoort heid, een andere taal dan ML lijkt - 10 - 20 .56 ganger gelijk kunnen stellen aan de dan haast uitgesloten. 21 - 30 .44 doorsnee MSX'er, dan zou er toch 31 - 40 13 een goed beeld moeten ontstaan. De spelproducenten kunnen in prin 41 - 50 11 cipe doen wat ze willen, alles wordt 51 - 60 6 Persoon en tijdsbesteding gespeeld. De RPG's vieren natuur 61 - 4 Het geslacht van de gemiddelde lijk hoogtij, samen met de arcade's. MSX'er is volgens verwachting: de Heeft MSX sinds mannen domineren. Daarbij moet Hardware - 85 .49 wel worden vermeld, dat het aantal Een van de belangrijkste elementen 86 - 90 75 vrouwelijke inzenders - twee - van de enquête: het geheugen. Bijna 91 - . 11 eigenlijk te klein is om tot conclu- 30 procent heeft maar liefst 1 MB! Heeft huidige MSX sinds Hardware - 85 6 86 - 90 .62 100 91 - .67
Activiteiten op de MSX Programmeren 81 50 Tekenen 61 Muziek · .... 12 Tekstverwerking 74 Database .... .26 BBSltelecommunicatie .47 Spellen · . .95 Rommelen 88 7 MHz Printer FM Pac sec OPL4 Scanner V9990 Harddisk Anders · . . 15
MSX Computer & Club Magazine 34 nummer 81 - februari 1996
= • * Gebruikte programmeertaal Activiteiten Ml .. 48 100 ...... -: Pascal. 28 ...... --:i ~ C ... 20 ~ Basic 101 ~ Anders .8 Geen. . 23 50 ~ Spelinteresse Van alles wat 61 ...... --J Adventure/RPG 55 Arcade/actie 55 ...... --b Denklbordspelen 27 _ .. ::;...... ;. Behendigheid . 36 Programmeren I Muziek I Database I Spellen I Anders .8 Tekenen Tekstverwerking Telecommunicatie Rommelen Geen .. 15 Gebruikte programmeertaal Geheugen • plug & play 64 kB . .2 100 • alles is uitwisselbaar - de reden 128 kB 16 dat MSX uiteindelijk werd ge 256 kB 27 bouwd 512 kB 31 • niet te duur 786 kB .4 50 • gemakkelijk in gebruik 1 MB 39 • bij solderen gaat je MSX niet 2MB . .5 gelijk in rook op 4MB .2 • flexibel Anders .9 • ouderwets degelijk • één universeel geheugenbeheer (MemMan) meer geheugen hebben. De Assembly Basic c Pascal Overige doorsnee MSX'er zal wellicht ietwat Wat dat betreft kunnen pc's van minder geheugen hebben. Toch is geweest zijn toen ze overstapten deze lijst nog wat leren: leg een ab 256kB wel ingeburgerd. naar MSX! Via de kennissenkring solute beginner eens uit wat CON- kennelijk. De meeste mensen heb Hardware die nog op het verlangli ben alleen een MSX; verder staan er jstje staat, loopt zeer uiteen. We noe ook wat pc's naast en 'dingen' als Wapenarsenaal men: harddisk, OPL4, V9990, IDE de Amiga. Niet al teveel MSX'ers MSX 1 . 23 interface, muis, turbo R, slotexpan hebben een spelcomputer, waarbij MSX 2 .55 der en nog veel meer. uit de enquêtes bleek dat de MSX 2(+) 18 meesten daar ook helemaal geen be MSX 2+ . 7 Clubs hoefte aan hadden. MSX turbo R 16 Een groot aantal MSX'ers is betrok Videocomputer 16 ken bij een club: niet zo gek natuur Er werden nogal wat pluspunten 7 MHz 71 lijk op een MSX beurs. Voor van de MSX genoemd. Veel overeen TV ...... 41 degenen die wel iets willen doen, stemming over bepaalde punten Monitor . . . 11 5 maar geen contacten hebben: plaats overigens: Matrixprinter 101 eens een Maiskorrel, promoot jezelf Inkjet . . . . . 13 in de Art gallery of bel eens wat • goed gedocumenteerd laserprinter . 4 mensen op. Misschien zitten ze te • gezellige mensen FM-Pac/MSX-Musk . 103 wachten op jou! • gewoon leuk Musk Module . 91 • grafisch goed sec. .93 Terug naar de hardware • muzikaal goed OPl4 .27 Veruit de meeste MSX'ers zijn • uitstekend te programmeren Muis 130 oer-MSX'ers, zo blijkt maar weer. • fantastische Basic Joystick 124 En wat zullen die anderen blij • zeer gebruikersvriendelijk Graphic tablet . 22 Scanner. . . . 13 Leeftijd V9990 ... . 18 Slotexpander . 36 00s2 . . . . 104 50 Modem. . . 105 Extra diskdrive . 61 Harddisk . . . . 45 MIDI keyboard . 24 GM MIDI keyboard . 11 -9 10-20 21-30 41-50 31-40 51- Anders ...... 11
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 35 Beursbezoek Actief bij groep/club op MSX gebied 100 MCCMabo Nee. . . . • . . . 65 Nee. .9 Nee, geen contact 5 Ja ., ... 126 Ja, tekenaar. . . 20 Ja, componist . . 32 50 Daarvoor lid van ouderbIaden Ja, programmeur 31 Nee .•..•.•.•..•.• ;' :5 Ja, iets anders . . 35 MSX CómputerMagazi~. • 34 MSX Club Magazine • 31 Welke computer vOO!' MSX Beide ..••..••.... 66 Geen (MSX als eerste) 121 Commodore 3 Beursbezoek Pc. • . . 2 Bijna nooit Clubdag Minibeurs Zandvoort Altijd Zowat nooit. . n Apple. . 2 Tilburg Clubdagen / avond .26 Spectrum 2 Minibeurzen • ". 31 Atari ., 3 woordig, het is 8MB wat de klok Zandvoort/Tilburg. • 99 Schneider/Am. CPC . slaat. Dit is waardeloos. Kennelijk Altijd • . . . • • .46 Anders ... weten alleen MSX programmeurs dat 4MB erg veel is. Dat iedereen Reden beursbezoek WaaromMSX nu 8MB nodig heeft getuigt van Hardware • . • 38 Kennissenkring 115 luie programmeurs. Deze men Software •. . 52 Uit de bladen. . 61 taliteit kent de MSX'er niet, en dat Gezelligheid . 61 Idee wereldstandaard . . 47 bevalt prima! Bijblijven . . . 42 VVerk . 3 Contacten leggen 12 Zomaar 11 Magazines Klagen 4 Anders 8 De bladen die men leest/las waren Anders . . . . . 8 de bekende, aloude MSX bladen. Welke andere computer in huis MSX Computer Magazine en Club Regelmatig aankopen software Geen (alleen MSX) 88 Magazine waren duidelijk koplop Nee, kopiëren. . . . . • 9 8086 1 ers, verder kwamen MSX-Gids en Nee, al zat programma's 15 286 5 Mozaiek aan de orde. Tegenwoor Ja, als het goed is . . 109 386 . 13 dig leest men MCCM; een kleinere Ja, ik verzamel alles . . 98 486 . 15 groep leest ook de buitenlandse Pentium. 4 blaadjes. De niet-MSX computer Reden voor dood MSX Macintosh 2 bladen zijn voornamelijk pc bladen Kopieerwoede . . 39 Atari .,. 4 als PC-Active, PCM en C!T. Maar MSX verouderde ' •. 59 Amiga .. 18 ook DonaId Duck, Privé enzovoort. Eén systeem wint . 80 Commodore 6 Anders . • 36 Anders ... De diskmagazines die men leest zijn ondermeer Sunrise Magazine Fusie clubs Spelcomputer en Futuredisk, maar ook ROM! Als Samenwerken • .57 Nee. . . . • . 93 we de resultaten vergelijken met Apart blijven .55 Nintendo 8bit • 20 onze administratie, moeten we con Anders .•.. .9 Nintendo 16bit 9 cluderen dat er weer hevig wordt Sega 8bit . 9 gekopieerd ... :-( Wedstrijd ROM goed idee Sega 16bit .. 5 Nee, geen interesse . .30 Gameboy. . . 6 Beurzen Nee, werd niets . · 15 Sega 32bit CD 2 Wat betreft beurzen is het duidelijk Ja ... .83 Anders .... 1 dat Tilburg en Zandvoort nog Anders ... · 7 steeds de evenementen zijn. De minibeurzen en clubavonden Toekomst MSX zullen meer locaal bezocht worden. Einde nadert · 12 FIC.5YS is ... wat HIMEM is, waarom Voor die mensen die nooit een MSX, nog even .20 je muis-drivers nodig hebt. Op pc beurs bezoeken het advies: doe het Jaar 2000 . .95 doet zich daarbij iets idioots voor: nou eens ... er zijn er nog zat die Geen idee. 5 4MB wordt wel erg krap tegen- niet komen. Anders .. 4 n
Spel interesse MSX Computers
Adventure Actie Denk I Overige MSX 1 MSX 2 MSX 2(+) MSX 2+ MSX turbo RVideo Diversen RPG Behendigheid
MSX Computer & Club Magazine 36 nummer 81 - februari 1996
X' De voornaamste reden voor het waren: slechte marketing en de laf MCCM ook nog wel zal blijven ver beursbezoek is weer typisch MSX: heid van Bill Gates. Dat veel van de schijnen. Een aantal mensen hoopt gezelligheid. Als u op de clubs grootschalige activiteiten dat hun droom-MSX, de MSX 3, ooit HCC-dagen geweest bent, zult u ontplooien, of dat willen gaan in de winkels komt. toch moeten concluderen dat een doen, wordt alleen maar toege MSX beurs gewoon veel leuker, juicht. Conclusie knusser en duidelijker / overzichteli We kunnen zeggen dat de enquête jker is. Fusies zijn echter niet altijd in het verhelderend is - zij het dat die belang van de MSX'er, maar er zou eigenlijk alleen een beeld verschaft Software veel meer samengewerkt moeten over de Zandvoortganger - en dat Een grote verrassing is het aantal worden en in hemelsnaam niet we weer weten waar we aan toe mensen dat originele software moeten worden geconcurreerd zijn. Het extra commentaar, soms koopt. Als we dit linken met de re tussen de grote organisaties. zeer veel, was erg leuk. Sommige sultaten van het geheugen, kunnen mensen hebben anoniem toch stille we concluderen dat het redelijk Geen MIDI, wel enquêtes hints opgeschreven, zodat het niet veilig is om 256kB software te De MIDI-afdeling werd weinig moeilijk is bepaalde personen - maken. ingevuld. Het initiatief van ROM CC: we hebben je spel hoor - te werd grotendeels toegejuicht. We achterhalen. 0 'Het was de schuld van het kopië konden uit het extra commentaar ren.' Hoe vaak lezen we dit niet? afleiden dat het 'naar meer smaakt'! Blijkbaar denkt men daar anders over. Men is realistisch genoeg om De toekomst werd toch wel roosk ook naar andere factoren te kijken. leurig ingezien. In principe Bovendien gaf men de media de betekent dit dat er nog een hele tijd schuld. Andere opmerkingen mensen actief zullen zijn en dat
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 37 Dee/2: eerste schreden Cursus C
In dit tweede deel leg ik aan de hand Op de MSX zijn de types 'short' en Het is in C toegestaan om functio van een kort voorbeeld programma uit 'int' equivalent aan elkaar. Ze be nele blokken binnen elkaar te plaat staan desondanks als twee onaf sen; te nesten. hoe je variabelen in C moet definiëren hankelijke types omdat er ook C en hoe ze te gebruiken zijn. compilers bestaan waarbij int' s Een voorbeeld hier- van is de vol 32-bits getallen zijn en short' s gende functie: Verder behandel ik twee bij elkaar 16-bits getallen. Dit zijn meestal horende functies en komt het C-compilers voor de 32-bits com int vb functie () puters. 1 statement if aan bod. /* Dit is een */
MSX Computer & Club Magazine 38 nummer 81 - februari 1996 int main()
M5X Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 39 C listing aan, dan moet de gebruiker de tekst /*********.*~**~*~*i •• *'**~.~****·** •• **.***,.**~**~/ 'hallo' intypen, gevolgd door een
/ * File : c - cur:5 . ç 'ft / getal. Er hoeven dan geen spaties /* Auteur: Alex. Wulms .' ...... / tussen de tekst 'hallo' en het getal /* De functiesprintfO e:trst!anf(). gebruiken en .. / ingetypt te worden, maar dat mag /* beslissingen nemeu1Ilethe:t:. tf statement .. / wel. Indien de gebruiker goede in 1* * *." .... * * * .*~_,;',1i-'*** **-*/***'. **:~~;~-~-~:* * *' * •• 'ti* .****-~,.** j voer geeft, zal de scanfO-functie de llinclude
int mainC) C-CUR3.C { int aantal, getal; echter nog een addertje onder het * gras: als je in C een functie aan Als je deze parameter meegeeft, aantal - scanfC"%d", roept, en daar variabelen aan wordt de invoer wel geconverteerd, &getal) ; meegeeft, dan wordt de waarde maar het conversieresultaat wordt van die variabelen aan de functie niet opgeslagen. Je hoeft dan ook if Caantal -- 1) doorgegeven. De scanfO-functie geen pointer naar een variabele printfC"Getal ingevo moet echter de opgegeven varia door te geven voor dit conversie erd\n") ; belen veranderen. Om dit te kun commando. else nen doen, moet je aan de scanfO printfC"Getal niet functie doorgeven waar de varia
MSX Computer & Club Magazine 40 nummer 81 - februari 1996 'false' is, ofwel de waarde 1, wat functie een 1 terug, en levert de con
Merk overigens op dat C aan een zogenaamde lazy-expressie--evalua tie doet. Dit houdt in dat er niet meer werk wordt verricht dan ab soluut noodzakelijk is. Als C bij voorbeeld het resultaat van a && b moet berekenen, en a is nul (dus false), dan wordt er niet naar b gekeken, omdat het resultaat dan toch false is. Hier moet je vooral re kening mee houden als je in een ex pressie een functieaanroep hebt staan, waarbij de aangeroepen func tie een of ander neveneffect heeft. Dit omdat zo'n functie dus niet al tijd aangeroepen wordt!
Een voorbeeld hiervan is de vol gende listing:
#include
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 41 World Wide Web MSX Op Internet
Ik breng jullie weer op de hoogte van de laatste nieuwe ontwikkelingen op het www. Wil je dat ik aandacht besteed aan jouw home page? Stuur me dan een mailtje.
De MSX Home Page van Wiebe Wei · Voor de zeker kamp heeft een nieuwe URL gekre een keer de URL: gen. Op dit moment is vanwege technische problemen overigens niet alles oproepbaar. Maar dat is misschien alweer opgelost als jullie dit lezen. De nieuwe URL luidt: KdW's home page na's zijn nog 'under construction'; http://www.il.ft.hse.nl/MSX In de Maiskoek van #80 werd al een hier vind je nu alleen een overzicht nieuwe web site van Msx-Club van alle spellen die Konami ooit Nieuw op de MSX Home Page is on Friesland-Noord aangekondigd. In heeft uitgebracht voor MSX. der andere een complete scan van middels zijn deze pages oproepbaar het MSX op Internet-artikel van en komen we er, zoals beloofd, op De MSX pagina's zijn al een stuk MCCM 80! Het leuke is dat er hyper terug. verder gevorderd. Hier onder an links naar de besproken web sites dere informatie over MCFN, de soft aanwezig zijn. Door op het stukje Op de home page van Klaas de waregroep Near Dark en de WWW over de Parallax home page te klik Wind kun je naast wat persoonlijke editie van MCFN Magazine. De pa ken, ga je zo direct naar de Parallax gegevens, informatie over MSX en pieren versie van MCFN Magazine home page. Erg leuk gedaan! Konami vinden. De Konami pagi- verschijnt twee maal per jaar, maar het is de bedoeling dat de WWW editie elke maand verschijnt, met naast de artikelen uit MCFN Maga zine ook extra artikelen. Zeker ge zien de lage verschijningsfrequentie van de papieren editie, is dit een zeer goed initiatief.
Dit is al het tweede clubblad dat tevens op Internet verschijnt, MCD Magazine van MSX Club Drechtste den heeft reeds geruime tijd een WWW-editie die is ondergebracht op Wiebes MSX Home Page. De MCFN pagina's zijn opgesierd met screenshots van Solid Snake en scherm 8-digi's. Helaas is de kwa liteit van die digi's natuurlijk niet te vergelijken met de gescande foto's die we normaal gesproken op het WWW tegenkomen. Hoewel er bij Wiebe natuurlijk een link naar Klaas is, kun je zijn pagina's ook di rect oproepen met:
http://www.epsilon.nl/-klaasmsx
M5X Computer & Club Magazine 42 nummer 81 - februari 1996 Tot slot Tot slot nog een tip. Kom je toeval lig eens onverwacht terecht achter een computer met Internet-facili teiten en wil je een kijkje nemen op de MSX pagina's op het web, dan is het geen ramp als je geen enkele URL uit je hoofd weet. Klik gewoon op Net- Search en zoek naar 'msx'. Binnen enkele seconden heb je dan voldoende links op je scherm om een paar uurtjes zoet te zijn.
P.S. Ik heb nu ook een eigen home page! Neem eens een kijkje op
http://www.euronet.nl/users/ste fanb
Op het moment dat ik dit schrijf, is het alleen nog wat persoonlijke in formatie, maar vermoedelijk zullen binnenkort de Sunrise Home Page en de UMAX Home Page oproep- baar zijn. 0
MSXWeb De vorige keer schreef ik dat je eigenlijk maar één URL nodig hebt Preview om alle MSX pagina's op het WWW te bekijken, omdat ze allemaal via hyperlinks met elkaar verbonden zijn. Toch heb ik maar eens de ove Match Maniac rigens zeer snelle en uitgebreide Net-Search van Netscape te hulp Van Sunrise ontvingen wij geroepen om te kijken of er toch niet nog meer interessante MSX de eerste plaatjes van het pagina's op het web te vinden zijn. nieuwe spel voor het Het was niet verrassend dat er wei Games Abonnement: nig interessants qua MSX te voor Match Maniac. schijn kwam, maar tot mijn grote verbazing stuitte ik op het MSX Zo te zien is het ditmaal Web, een website van de Ameri geen schietspel of RPG, kaanse Navy! Neem maar eens een kijkje op: maar een puzzelspel. http://msx.nrl.navy.mil
MSX blijkt voor Midcourse Space Experiment te staan, een project om met technologie in de ruimte ballis tische raketten tijdens hun vlucht op te sporen. Enfin, indien je meer wilt weten, kun je natuurlijk Net scape opstarten en er zelf een kijkje nemen. Het is in elk geval een grap pig gezicht om zo vaak het woord MSX te zien staan op WWW pagina's van de Amerikaanse marine!
. Reacties Stefan wil graag reacties op zijn Internet-bijdragen binnenkrijgen. Zijn nieuwe e-mail-adres luidt: [email protected] 0
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - febru ari 1996 43 Hybride - 6 Basic technieken
In het tweede deel van deze serie over byte vormen samen een pointer Dat is alles. Het ziet er misschien naar de inhoud van de string die in een beetje raar uit, maar het werkt hybride programmeren heb ik het het stringgeheugen staat. Dit is dus wel. En de string verandert er niet uitwisselen van parameters tussen gewoon het adres van de string in door. Het enige nadeel van deze het geheugen. De grootte van dit methode is dat de verantwoorde Basic en machinetaal via USR stringgeheugen wordt door de eer lijkheid nu bij de Basic program besproken. Ik heb toen het teruggeven ste parameter van het CLEAR-state meur ligt. De machinetaalroutine ment bepaald. kan niet afdwingen dat de Basic van strings door machinetaal programmeur een lege string aan overgeslagen, ik besteed daar nu Bij het aanroepen van een USR-func zijn resultaat vastplakt. tie met een string als invoerparame alsnog aandacht aan. ter, bevatten VALTYP, adres &HF663 We kunnen nu de string descriptor en het A-register de waarde 3. DE en de inhoud van de string gewoon en adres &HF7F8 bevatten het adres bij onze machinetaalroutine zetten, 5tefanBoer van de string descriptor. Het terug dus 'boven' de CLEAR-grens. Door geven van een string aan Basic is nu het trucje maakt de Basic een kopie eigenlijk heel eenvoudig. Zorg ge in het echte stringgeheugen en kan woon dat VAL TYP de waarde 3 hij er dus zonder problemen mee bevat en zet op &HF7F8 het adres werken. van de string descriptor. ToCaps Maar... er zit dus een addertje on Het voorbeeld is misschien een der het gras. Waar moeten wij de beetje afgezaagd, maar in ieder stringdescriptor en, nog belangri geval wel nuttig. Het zet namelijk jker, de inhoud van de string kwijt? alle kleine letters in een string om Ik schreef toen: 'Het teruggeven Die moet namelijk in het stringge naar hoofdletters. Voordat ik ver van een nieuwe string is niet mo heugen staan, anders raakt de Basic der op het gebruik van de routine gelijk. Het aanmaken van een interpreter volledig van slag. Maar in ga, zal ik eerst de source bespre nieuwe string descriptor is geen het string geheugen wordt door de ken. Het mag nu eigenlijk geen probleem, maar wel de plaats voor Basic interpreter beheerd en dat is probleem meer zijn om deze te vol de inhoud van de string. Om een behoorlijk complex proces met gen. Eerst wordt de string descrip problemen te voorkomen moet de garbage collection en dergelijke, tor van de invoerstring gelezen en string namelijk in het speciaal daar waardoor je niet zomaar een string wordt alvast het adres van de voor gereserveerde stringgeheugen in het stringgeheugen kunt zetten. string descriptor van de uitvoer worden geplaatst. De interpreter ge Gelukkig kunnen we de Basic inter string op adres &HF7F8 gezet. We bruikt daarvoor interne routines preter met een eenvoudig truukje hoeven niets met VAL TYP te doen waar ik op het moment geen docu dwingen om een kopie van onze omdat de waarde 3 er toch al staat mentatie over heb. Misschien kom string te maken en wel zo dat hij er doordat ook de invoerparameter ik hier later nog eens op terug.' verder uitstekend mee uit de een string is. Is de invoerstring leeg voeten kan. Dit trucje is heel een dan zijn we klaar, anders wordt de Er blijkt echter een heel simpel voudig: tel gewoon een lege string invoerstring naar de uitvoerstring truukje te zijn om de interpreter te bij het resultaat van USR op. Dus gekopieerd waarbij de kleine letters dwingen om zelf een nieuwe string worden omgezet naar hoofdletters. aan te maken. Vandaar dat ik nu U$ - USR(A$) + "" Zoals bekend verschillen hoofdlet alsnog bespreek hoe het toch mo ters en kleine letters precies n bit, gelijk is om strings terug te geven bij kleine letters is bit 5 hoog (1) en aan Basic. Reacties bij hoofdletters is bit 5 laag (0). Stéfan Boer ontvangt graag reacties op zijn artikelen. TOCAPS.BIN staat op het diskabon String descriptor Niet alleen op- en aanmerkingen zijn welkom, maar nement; heb je dat niet, dan kun je Een string bestaqt in Basic uit twee ook vragen en suggesties voor nieuwe onderwerpen. de source intypen en compileren gedeelten: de string descriptor en Stefan Boer met de inhoud van de string. De string Stemstraat 43 descriptor staat in de gewone varia 1531 VM Wormer GEN80 TOCAPS.BIN-TOCAPS.GEN belentabel en neemt drie bytes in telefoon (075,) 642 84 20 beslag. De typecode voor strings is De routine is klaar voor gebruik na daarom 3. De eerste byte van de Nieuw: e-mail: [email protected] string descriptor is de lengte van de Ik ben nog op mijn oude e-mail adres bereikbaar, CLEAR lOOO.&HDOOO string, minimaal 0 (lege string) en maar de post wordt daar minder snel opgehaald. 0 BLOAD "TOCAPS. BIN" maximaal 255. De tweede en derde DEFUSR-&HDOOO
MSX Computer & Club Magazine 44 nummer 81 - februari 1996 A4
Ik kies nu met opzet een grote Assembly listing ruimte voor strings (1000 bytes) om TOCAPS.GEN dat we met strings gaan werken. Zet string om in hoofdletters Merk verder dat ik het startadres zo Door Stefan Boer heb gekozen dat er niets gebeurt als er per ongeluk BLOAO,R wordt DB trFE gedaan. Dit is de derde ow in de DW ToCaps BLOAO header. Nu kan de routine DW Einde gebruikt worden met DW Return USR(string)+"" ORG Imooo
Hierbij kan string elke willekeurige ToCaps: CP 3 string? expressie zijn die een string als re RET NZ nee. dan klaar sultaat heeft. ToCaps is bijvoor EX DE.HL beeld handig als je een woord op LD B. (HL) lengte wilt zoeken in een lijst, maar je wilt INC HL daarbij geen verschil maken tussen LD E. (HL) startadres hoofdletters en kleine letters, case INC HL insensitive dus. Je gebruikt dan niet LD D. (HL) LD HL.Descriptor IF A$ ~ B$ THEN ... LD UfF7F8) .HL doorgeven aan BASIC LD A.B maar LD (Descriptor).A lengte AND A IF USR(A$)+"" USR(B$)+ RET Z string leeg THEN ... LD HL. String ToCaps_Lus: LD A. (DE) Let op de +""! Het ziet er stom uit, CP 11 all maar het is hier echt absoluut JR C,ToCaps_l noodzakelijk. Probeer maar eens CP "z"+l JR NC,ToCaps_l IF USR("a") ~ USR("b") RES S,A naar hoofdletter THEN PRINT "gelijk" ToCaps_l: LD (HL) .A INC HL Je zult zien dat er 'gelijk' wordt INC DE afgedrukt. Terwijl a en b toch echt DJNZ ToCaps_Lus ongelijk zijn. Dit komt door de door Return: RET de enterpreter gebruikte volgorde bij het evalueren van expressies. Descriptor: DB 0 Eerst worden de beide USR-func DW String ties uitgerekend. Deze leveren alle String: DEFS 255.0 bei een string descriptor op. In dit geval is dat twee keer dezelfde Einde: END string descriptor, namelijk de de scriptor in 'onze' routine. En nadat TOCAPS.GEN onze routine twee keer is aangeroepen - de eerste keer met Opmerkingen Opmerkingen bij opmerkingen 'a' als invoer en de tweede keer met Tot slot nog een paar opmerkingen Stefan 'klaagt' terecht dat<, <=, >, 'b' - staat er over de vorige aflevering. De tek >= en <> regelmatig fout gaan .. Hij stverwerker van Frank heeft een wijt dit mijn tekstverwerker, máar IF "b" ~ "b" THEN PRINT hekel aan 'is groter dan' - en 'is kle die treft geen blaam. HeUs het dope "gelijk" iner dan' -tekens - ik durf ze hier ons gebruikte OTP-programma dat . al niet eens gewoon in te typen en de speCiale codes voor vet, schuin, en zal de MSX inderdaad besluiten kies daarom voor letters -, waar andere fontgrootte, anderekerning dat de twee strings gelijk zijn. door er op pagina 57, eerste kolom, en nog veel meer, regelt door qie Probeer het maar, als je +"" to onder het midden weer eens twee zaken - voor de gebruiker onzicht evoegt gaat het wel goed. zijn weggevallen. Er staat nu xl=x2 baar....;.. in de tekst oP te nemen en yl=y2 en dat moet natuurlijk 'is tussen < en >. Vindf het programma Ten slotte kleiner of gelijk aan' zijn. Verder ergens in de tekst een <,zal hij het De volgende keer zal ik nog iets moet ik Frank nog teleurstellen, de eropvolgende gèlijk als speCiale vertellen over het doorgeven van ar hooks H.lPL en H.A TIR waren ook code interpreteren,. Ons verzoek rays. Daarna is de hybride serie wat bij de MSX 1 standaard al gede- aan auteurs is dan ook altijd: mij betreft afgesloten, maar als er finieerd. 0 - vermijd '<'- en '>'--tekensj nog onderwerpen zijn die jullie be - meld dat ze in de tekst staan; sproken willen zien, dan hoor ik - zet ze dubbel neer. a dat graag.
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 45 Resultaten ROM-wedstrijd Art gallery
In deze bijzondere aflevering worden Overige inzendingen Naast deze drie winnaars hadden de resultaten van de ROM-wedstrijd , we natuurlijk nog tal van inzen gepresenteerd. Deze wedstrijd werd op de ders, die natuurlijk ook recht heb ben op publicatie in het MCCM. Ik MSX beurs in Zandvoort in september , '. - " ~~...... ~ ~~ ~ - ~ . '" '~ . zal ze hier bespreken. 1995 gehouden. En het lag voor de hand de hoofdredacteur van het organiserende comité deze tekst te laten schrijven.
We beginnen deze bijzondere afle vering van de Art gallery met enige Roald Andersen woorden over de prijswinnende plaa~ es.
Dragongirl Zoals iedereen wel zal weten, kan Richard Stoffer zeer goed tekenen. B&B, Duckman en Smokey Dat bleek ook weer aan zijn inzen De makers van het diskmagazine Prijswinnaars ding, die gelijk nummer 1 van de Totally Chaos waren ook bij de in Deze pagina' s zien er gaaf uit, maar wedstrijd werd. Zijn inzending is zenders voor de wedstrijd en gaven komen er toch maar bekaaid af als getekend in scherm 7, met het pro ons drie plaatjes. Helaas mochten we bedenken dat u er de prijswin gramma Graph Saurus en staat we er maar één laten meetellen in naars op moet missen. Om al de in naast de beker op de achterflap. de wedstrijd. De naam van de teke zendingen te kunnen opnemen naar - of moeten we zeggen; nate moest er wel ruimte zijn. De prijs kenaar - is ons onbekend en dus winnaars zijn daarom op de omslag werd het als inzending van één per van dit MCCM terechtgekomen. En soon gerekend. eigenlijk is dat ook beter ook zo, want juist de werkstukken van die Bij Duckman hierboven valt nog de winnaars verdienen een extra naam Pa trick te lezen, maar de ach mooie plaats. De eerste en tweede ternaam is onbekend. Bij de beide plaats kwamen samen op de achter andere plaatjes ontbrak die aandui kant en nummer drie op de voorpa ding. Beavis & Butthead hiernaast gina. Overigens werd deze keuze al zijn nu bekend van televisie, maar door de MCCM-redactie gemaakt Smokey op de rechterpagina, is een voordat die de uitslag kende. Clsuit rokende variant van de al jaren De tweede plaats in de wedstrijd meedraaiende Yogi Bear. Door het ging naar Richard Cornelisse, ook omlijstende zwart gedeeltelijk weg wel bekend als Huey. Hij tekent te laten paste hij keurig in onze voor de demogroep Mayhem en zo empty. Er werd voor dit drietal ge te zien kan hij dat zeer goed. Ook tekend in DD-Graph. hij tekent met Graph Saurus. Voor zijn plaat de onderkant van de ach Bigfeet terflap. Waar de naam op slaat, is Deze tekening werd gemaakt door ons onbekend. Collin van Ginkel. Het MSX logo heeft hem vast geïnspireerd. Is dit Bob-Ob De derde plaats ging ook naar een medewerker van Mayhem, name I K VO ND HET VOl..G(ND€ PL'IATJ€ lijk Marc Zellenrath, ook wel be TOCH O€ T€Rl!! \ ~ kend als Zelly. En weer bleek Graph Saurus het favoriete teken . \\ programma voor dit Bubble BobbIe ~ plaatje. Voor de MCCM- redactie door de originaliteit en kleurstel {Ii. t(~t ling een ideaal plaatje voor de voor ~~S ~ kant van dit magazine.
MSX Computer & Club Magaz ine 46 nummer 81 - fe bruar i 1996 overigens een 'artists impression' van een MSX bug? Het ziet er in ie der geval mooi uit. Ook hij tekent evenals de hiervoorgenoemde teke naar(s), in DD-Graph. slechts één door als inzending voor woon opnieuw gebruikt voor de Pussycat, Raver2 en Akira de wedstrijd. Met Baloon - linker ROM- wedstrijd; dit is niet echt net Sander Niessen kwam met een zeer pagina bovenaan - bedoelt hij de jes. Wij wilden echt nieuw werk. De mooie collectie aanzetten. Pussycat ballon, een zeer mooi getekend kwaliteit was zondermeer goed, staat op de linkerpagina rechtson plaatje. Vooral de avondschemering maar nu vielen zij automatisch bui der en Raver2 op deze pagina vonden wij mooi gedaan. ten de prijzen en worden ook niet rechtsboven. Uit dit laatste plaatje opnieuw geplaatst. blijkt duidelijk dat Sander iets heeft Ook zijn 'Bolletje Pluis' is goed ge met Compjoetania. lukt. Het plaatje, inclusief de tekst, Dankwoord kwamen wij eerder tegen. Het origi Natuurlijk wil ik als hoofdredac De mooiste vind ik zelf de twee neel is van de hand van Toon van teur van ROM iedereen bedanken schermenhoge Akira-tekening. Drie!, de bekende cartoonist die on voor zijn inzending. Wij hadden Hier straalt gewoon pure arbeid dermeer elke dag zijn bijdrage aan niet verwacht dat er op zo'n korte vanaf. Het plaatje zal ongetwijfeld het Algemeen Dagblad levert. Voor termijn nog zoveel mensen aan veel tijd en energie hebben gekost. degenen onder u die misschien den deze wedstrijd zouden meedoen. Wij ontvingen het van hem als drie ken dat wij het hier hebben over de Als al deze mensen en anderen nu plaatjes: de gemeenschappelijke bo beer links, vertellen wij nog even ook eens iets meer naar MCCM zou venkant heet Ksmooth en de onder dat Leipie op de andere pagina on den opsturen, dan zou het MCCM kanten Kaneda-2 en Mixed. Bij de deraan staat. nog meer opfleuren van al die opmaak werd voor het linkerplaatje mooie graphics. 0 de onderkant eerst zo verschoven Scream dat hij op de bovenkant paste en Daniel Hemelrijk had zich weer vervolgens gespiegeld. flink uitgesloofd en het resultaat mag er dan ook zijn. Hij had zelfs Baloon, Leipie een goede loader gemaakt, wat ons Remco van der Zon kwam ook met werk een stuk gemakkelijker maak meer dan één plaatje uit de doos, te. Zijn plaatje waarvan hij twee - maar daarvan er ging er natuurlijk één met en één zonder tekst - ver sies leverde, ziet er mooi uit. Wij plaatsten na ampel beraad de tekst versie, denk die tekst weg of dek hem met zwart af en je weet hoe de versie zonder tekst eruit ziet. Zijn schijf viel naast de loader op door vreemde extensies. Hij zette zijn ge gevens op schijf door een aantal mi nibestandjes respektievelijk 24-9-05, DANIEL, HEMELRIJK en dergelijke te noemen. Voor ons niet de fijnste methode, maar beter dan niets.
Oud werk Een inzender kwam aan met drie plaatjes, die al eerder in MCCM wa ren verschenen. Hij had ze dus ge-
M5X Computer & Club Magazine nummer 81 -februari 1996 47 Uitslag Zandvoort '95 Re/eased at...
In het midden van dit MCCM Murphy in Zandvoort De scores werden opgeteld en we staan de resultaten van de door ROM Het begon eigenlijk heel goed. De kwamen tot de conclusie die in het eerste toeschouwers zaten er al en kader onderaan staat. Onnodig te georganiseerde enquête, maar op de eerste inzendingen (muziek) zeggen, maar de technische proble Zandvoort was er ook nog een liepen perfect. Na een tijdje bleek men waren niet van invloed op de het gewoon druk te worden. En eindstand. wedstrijd. De uitslag daarvan treft u toen begon de ellende: een en ander hier aan. bleek niet helemaal correct te zijn Gegevens aangesloten, waardoor het geluid De tekeningen waren voornamelijk soms wegviel. Verder gaf de op scherm 5 en 7 gemaakt. Veelal FM-Pac erg veel gebrom aan de ver werd gebruik gemaakt van ACE en ROM redactie sterker. Gelukkig sprong Gouda bij Graph Saurus. Voor de muziek met een vervangende FM-Pac. Ter werd gebruik gemaakt van Moon afwisseling van de muziek lasten blaster (FM-Pac + MSX-Audio), we even de tekenwedstrijd in. Dit FAC-Soundtracker PRO, Kous bleek vaak ook een crime, omdat er tracker en Moonblaster-WAVE voor vanuit Basic geladen diende te wor OPL4. De meeste muziek was stereo den en elke, maar dan ook elke, pro maar de nummer één - namelijk grammeer- of intikfout luid door DANDAN -leverde een MSX het zaaltje werd geroepen. Alles Audio nummer. Zo zie je maar was namelijk zichtbaar op het grote weer, dat, hoe goed je muziekset Slapeloze nachtmerries scherm en daar raak je erg gefrus ook mag wezen, het altijd neerkomt Bij ROM hadden we de nacht voor treerd van. Maar uiteindelijk bleek op de kwaliteit van de componist in Zandvoort drie soorten nachtmer het toch wel mee te vallen. kwestie. ries: de eerste was dat er helemaal geen geïnteresseerden waren, de Murphy juicht Sponsors tweede dat er zo massaal werd bij ... want het ergste zat 'm bij de En toen langs de sponsors. De spon gedragen dat we de hele dag bezig OPL4-bijdrage die uiteindelijk de 3e sorlijst was overigens gegroeid zouden zijn, de derde dat het hele prijs kreeg. Het duurde wel een sinds het vorige MCCM: festijn zou uitlopen op één gigantis kwartier eer de OPL4 geluid gaf. Er • MCCM che Murphy-chaos! bleek iets mis te zijn met de • Stichting Sunrise geluidsdoorvoer en MBWA VE had • MAD Die eerste twee ... daar zat het ook nog enkele hinderlijke bugjes, • MCFN gelukkig een beetje tussenin, er wer zodat voor de zoveelste keer de • UMF-Zeeland den meer dan dertig tekeningen en hele handel maar weer eens gereset • organisatie Zandvoort muziekstukken geaccepteerd, ter werd. En, plotseling - het was niet • Msx-Club Zandvoort wijl we er nog veel meer aange te geloven - was er geluid. Het ge • NBNO boden kregen. Zo was er zelfs een juich uit het zaaltje was aan de ene componist die dertien muziekstuk kant ronduit komisch maar aan de Namens de organisatie en de prijs ken meebracht en een ander nam andere kant ook weer ontroerend. winnaars bedankt voor jullie z'n hele directory mee. Met de Een grande finale om het zo maar medewerking. Bij de stand van graphics zat het ook wel goed, al te zeggen, want dit betekende gelijk MCCM werden foto' s genomen hoewel er een duidelijk onder het einde van de wedstrijd. -zie daarvoor MCCM 79 pagina 23 scheid was tussen de inzendingen van - naar later bleek - de drie Uitslagen prijswinnaars en de rest van de plaatjes. Graphics: Muziek: Geslaagd We kunnen niet anders conclude 1 e plaats DragonGirl le plaats Horror Party ren, dan dat de wedstrijd geslaagd Richard Stoffer Danilo Danisi is. Alleen ... die laatste nachtmer- rie ... tja ... ach ... ahum ... ehm ... 2e plaats Woman 2e plaats A trip through the sk} Richard Cornelisse Robert Vroemisse Die kwam natuurlijk wel uit. Wie de wedstrijd heeft bijgewoond, zal 3e plaats Bubble Bobbie 3e plaats Careless zich waarschijnlijk scheel gelachen Mark Zellenrath Jan-Liewe Koopmans hebben over onze 'perfecte' organi satie.
MSX Computer & Club Magazine 48 nummer 81 - februari 1996 - en Frank maakte een praatje met de winnaars. Wammes maakte in Gebruikers helpen elkaar tussen ook nog wat foto's, maar dat schoot niet erg op, want het dopje zat nog op de lens, hè! :)) MSX4PC-tips Dankwoord Dank gaat uit naar de volgende per sonen en instanties: Van één van de gebruikers van MSX4PC Fijn dacht ik, dat ga ik maar meteen uitproberen. Ik laad Qbert, en ik ga • alle sponsors voor de geschonken kregen wij naast een enthousiast prijzen; intoetsen: POKE - 1 , 17* (PEEK ( - • Jaap Hoogendijk voor het ter verhaal een tweetal tips binnen. 1 ) ... ? Waar is de backslash op de beschikkingstellen van het Hiermee wordt MSX4PC ook bruikbaar emulator te vinden? Als ik op mijn zaaltje, projectiescherm en audio toetsenbord de backslash intypte, installatie; in die gevallen waar sommigen met de kreeg ik een heel ander teken. Na • Remco van der Zon en Bart handen in het haar bleven zitten. het uitproberen van alle toetsen, Schouten voor hun hard nodige bleek dat ik op mijn toetsenbord assistentie; met de emulator geen backslash te • MCCM voor de broodnodige pro voorschijn kon halen. Hoe moest ik motie; !WieMel A. Fr;.tnceke nu die poke intoetsen? In elke vari • MSX Club Gouda voor het te ant stond er wel één. Nu denk ik hulp schieten met het FM-Pac; dat meer personen dit probleem • UMF-Zeeland voor de OPL4-red hebben en ik heb hier de volgende dingsactie; Een fantastische MSX emulator, oplossingen voor. • en natuurlijk last but not least de waarop bijna alle oude/nieuwe deelnemers en het jurerende en MSX software te draaien valt. Ik heb POKE -1, toekijkende/meeluisterende pub verschillende spellen uitgepro Ik heb met EDIT van M5-Dos het liek! beerd, zoals Nemesis 1 2 3, Solid volgende gemaakt: Snake, Penguin Adventure, Maze of Tot slot '1 POKE -1,17*(PEEK(-1)\1 Galious en natuurlijk Kings Valley 6)XOR255' We raden niemand aan om een niet 2 voor de MSX 2, deze draaien er echt goed georganiseerde wedstrijd perfect op. Nu wilde ik ook nog wat Dit heb ik als P.ASC opgeslagen op te houden; het is heel erg veel werk oudere MSX 1 Konami's gaan een 720kB diskette en in de emu la en je krijgt al snel zin om door de draaien, maar hierbij kreeg ik pro tor heb ik eerst de loader van Qbert grond te zakken. Maar we kunnen blemen. Als ik bijvoorbeeld Qbert, geladen en daarna heb ik met al wel verklappen, dat er serieus Athletic Land, Road Fighter of Hy MERGE "P. Ase" de POKE er bijge wordt gedacht over een volgende per Rally startte, zoals ik dat ook voegd, de ' verwijderd en als of er wedstrijd! Dit is nog niet helemaal doe op mijn NMS 8245, resette de een wonder was gebeurd, na het zeker, maar we krijgen de smaak te emulator steeds. Nu dacht ik dat op runnen kwam Qbert op het scherm. pakken. Het hangt er ook een beetje te lossen met de bekende POKE - Let wel op dat regell niet bestaat vanaf of er een projectiescherm 1 , 170 voor de Philips. Alleen, door in je loader, want anders wordt beschikbaar is. Als iemand er eentje deze POKE bleek de emulator te re deze overschreven. beschikbaar kan stellen, dan graag. setten. Hierdoor begon ik te En ... oh ja, deze keer zullen we denken, dat de emulator alleen BIOS.ROM hem goed organiseren. Hoop ik. goed was gemaakt voor grote MSX De MSX emulator gebruikt een aan spellen, en niet voor de kleine - tal MSX ROM's, waarvan er één Tot ROM, Tilburg, MCCM of waar ook heel leuke - MSX 1 spellen. BIOS.ROM heet. als je deze met een dan ook! hexadecimale editor bekijkt, en je Gelukkig kwam ik, toen ik op de laat deze zoeken naar 'color', dan Redactie Read Only Magazine HCC beurs ronddwaalde, de stand zie in deze ROM de inhoud van de van MCCM tegen en legde hun dit functietoetsen van de MSX staan. Het gaat om de lol, niet om de per probleem voor. Ik kreeg toen te ho Nu kun je zelf de tekst die daar fectie ... die lol, die was er wel. 0 ren, dat de POKE -1,170 eigenlijk staat, zoals'color', 'auto', 'list' zelf niet zo goed was. Teveel op Philips aanpassen, en dus ook een back gericht en het maakt je programma slash er inzetten, of een deel van de voor andere MSX'en onbruikbaar. poke. Let wel op dat je de tekst niet Toen ik na het weekend contact op langer maakt dan deze origineel is nam met Frank Druijff, kreeg ik een en als de tekst die je er in wilt zet aantal POKE's. ten korter is dan de originele tekst, vervang dan het overige door spa ties, anders zou de emulator wel De POKE'S eens raar kunnen gaan doen. Het POKE -l,255-17*(PEEK(-1)\16) beste is dan ook om een back-up POKE -l,17*(PEEK{-1)\16) XOR 255 van dit bestand te maken, voordat POKE -l,17*«PEEK(-1)\16) XOR 15) je er iets in verandert. 0 POKE -l,17*(15-(PEEK(-1)\16)
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 49 Verzilverde computermuziek Japanse cd~s ------~--~------Op beurzen kom je ze nog wel eens THE VOCAL tegen: Japanse cd's met de originele of From ~ nagespeelde muziek uit bekende computerspellen. Vooral Falcom I brengt enorm veel van deze cd's uit. In deze tweede aflevering wordt wederom een tweetal cd's besproken.
Arjan Steenbergen
The Vocal Collection Een vrij bekende serie cd's van Fal com is The Vocal Collection. Deel 1 en 2 heb ik onder handen gehad en op moment van schrijven ligt er een maxi single van in mijn cd speler te draaien. Deel 1 en 2 van The Vocal Collection zijn beide dubbel- cd's. Uiteraard is ook deze muziek ge baseerd op de muziek uit bekende Falcom spellen. Ditmaal betreft het muziek uit Sorcerian, Wanderers from Ys panse gezang is heel even vreemd, het NHK Symphony Orchestra on en Ys 11. maar na een paar minuten hoor je der leiding van Koichi Sugiyama. Ik niet eens meer dat het Japans is. De ben geen kenner van klassieke mu Zoals de titel al doet vermoeden, zangeressen worden overigens be ziek, maar waarschijnlijk zou een wordt er in de muziek gezongen. geleid door de huisband van Fal concert hiervan niet misstaan in Alle nummers worden in het Ja cam: het Falcom Sound Team J.D.K. Vara's middagmatinee. De tweede pans gezongen. Bent u heel erg en cd is gevuld met de originele mu thousiast over deze muziek, dan De maxi single die ik al even noem ziek uit het spel. Ik weet niet zeker kunt ook meezingen! De soms Ja de is Lilia, uit de serie The Vocal of voor de muziek de MSX versie panse, soms Engelse teksten staan from Ys. Er staan vier nummers op: van Dragonquest is gebruikt, maar namelijk in het boekje van de cd. Lilia, In Adventure World, Lilia de PSG muziek klinkt alsof hij van english version en een instrumen de MSX komt. De stereo-effecten De muziek valt naar mijn mening tale versie van In Adventure World. doen echter iets anders vermoeden, in de categorie popmuziek: gitaar Mijn Japans is niet al te best, maar maar de geluidskwaliteit is dezelf tje, synthesizertje, drummetje en ik meen op de cd te lezen dat er ge de. De tweede cd zal je waarschijn zingen maar. Het is over het alge zongen wordt door Linda Hennrick lijk niet vaak draaien, maar houd je meen lekkere vlotte muziek. Het Ja- en Pico Misschien kent u ze, ik ieder van klassieke muziek, dan is de eer geval niet. ste cd helemaal niet onaardig. 0 Junichi Kanezaki & Akino Arai Al met al is de Vocal Collection een leuke verzameling cd's. Dus wil je eens iets anders dan anders, denk dan eens aan de Vocal Collection.
Symphonic Suite Dragonquest IV Deze dubbel cd is van een heel an dere soort. Op de eerste cd staan klassieke uitvoeringen van de muziek uit het spel Dragonquest. De muziek werd uitgevoerd door
MSX Computer & Club Magazine 50 nummer 81 - februari 1996 Nieuwe versie van fMSX beschikbaar fMSX onder Windows
Kort na het verschijnen van het eerste artikel over fMSX in MCCM hebben, zonder deze beperkingen dus, zal er $35 betaald moeten wor 79, werd alweer een nieuwe versie van fMSX verspreid via het den. Omgerekend een kleine zestig Internet, namelijk versie 1.0. Behalve verbeterde ROM mapper gulden. Dit geldt overigens alleen voor de Windows gebruikers. In routines, waardoor nog meer ROM files, lees kopieën van cartridges, dien u versie 1.0 van fMSX voor an kunnen worden gebruikt bij fMSX, is vanaf deze versie ook een heuse dere computers wil gebruiken, dan is dat vreemd genoeg gratis. Of in Windows variant van fMSX beschikbaar. andere woorden: versies van fMSX voor andere computers hebben Michel Meitink geen beperkingen.
te worden gecompileerd; dat is al Scherm gedaan. Om fMSX onder Windows Als men, zoals ik, de resolutie onder echter aan de praat te krijgen, is Windows heeft ingesteld op 1024 x Voordat ik dieper in ga op de nog wel het een en ander vereist. 768, dan valt op hoe klein het MSX nieuwste versie van fMSX, zal ik Zo heeft u bijvoorbeeld WinG en - scherm onder Windows is. Geluk kort stilstaan bij wat fMSX ook al eventueel- Win32 nodig. WinG is kig is het scherm te vergroten naar weer is. fMSX is een MSX emulator, het Microsoft Graphics Support ieder gewenst formaat, dankzij geschreven in C. Behalve de C code voor Windows. Als u dat installeert, het gebruik van WinG. Overigens is van de emulator wordt gebruik ge worden bepaalde grafische acties, het ook nog verder te verkleinen. maakt van ROM files van een 'echte' zoals animaties, mogelijk onder Als u Windows heeft ingesteld op MSX computer. Dit zorgt ervoor dat Windows. Win32 is een zogenaam 256 kleuren of minder, dan is het fMSX kan worden gecompileerd en de 32-bits shell, waarmee 32-bits raadzaam om dit te verhogen naar worden gebruikt op verschillende applicaties - en dat is fMSX - kun bijvoorbeeld 65k kleuren. Anders computers, zoals UNIX systemen, nen worden gebruikt. Gebruikers wil het nog wel eens gebeuren, dat Commodore Amiga, Mac en pc' s. van Windows95 hebben Win32 niet bepaalde kleuren onder fMSX niet fMSX emuleert MSX 1, MSX 2 en nodig; Windows95 is immers spe meer gealloceerd kunnen worden, MSX 2+. De MSX 2+ emulatie maakt ciaal gemaakt voor 32-bits applica omdat andere programma's kleu fMSX - voorlopig althans - uniek ties. Na installatie van WinG en - ren bezetten. In dat geval kunnen in zijn soort. fMSX is in eerste instan eventueel- Win32, kan fMSX vreemde kleureffecten optreden of tie gemaakt voor het gebruiken van daadwerkelijk worden gestart. het fMSX scherm zelfs zwart blijven. cartridges. Vandaar dat fMSX kan werken met nagenoeg iedere - Demoversie Snelheid naar een bestand gekopieerde - Als we fMSX starten, valt direct op Tja. Indien men fMSX op een redelij cartridge. Diskondersteuning is dat we hier te maken hebben met ke snelheid wil laten draaien, dan vanaf versie 0.9 aan fMSX toege een demoversie van fMSX onder zal men toch moeten geloven aan voegd. fMSX is gemaakt door Marat Windows. Er staat namelijk 'fMSX een Pentium 90. Natuurlijk heb ik Fayzullin, met de hulp van verschil DEMO' midden over het MSX de serie SPEEDCHKl.BAS tot en met lende personen via Internet. Zon scherm. Zie figuur 1. Behalve deze SPEEDCHK5.BAS op fMSX losgelaten. der het Internet zou fMSX er niet mededeling, zijn ook de opties voor De resultaten - getest op een Pen zijn geweest. fMSX is dan ook via de tweede cartridge en de tweede tium 90 - staan in tabel 1. fMSx is het World Wide Web beschikbaar. diskette in fMSX uitgeschakeld. Als dus sneller geworden. fMSX heeft men namelijk een 'echte' fMSX wil deze snelheidswinst waarschijnlijk Zo, dat was een korte introductie. geboekt door het gebruik van mijn Nu verder met versie 1.0 van fMSX. tabel 1 snelle videokaart en WinG. fMSX Ik zal mij in dit artikel concentreren loopt wat betreft snelheid nog ver op de Windows variant van fMSX, Speedchk Gewone fMSX achter bij MSX4PC. In ieder geval MSX4PC aangezien de pc op dit moment één MSX werken MSX 1 programma's op van de meest gebruikte computers v 0.7 v 1.0 mijn Pentium net iets te snel en is, en omdat inmiddels heel veel pc werken MSX 2 programma's daaren 1 100 372 83 93 bezitters werken met Windows. tegen net iets te langzaam. 2 100 366 70 83 Windows Setup Ook de Windows variant van fMSX 3 100 271 325 347 Door het wijzigen van de update kan via het WWW worden gedown period van de emulator in het setup load. U kunt hem ook kopiëren van 4 100 279 88 104 scherm kan de snelheid aangepast het diskabonnement; daar staat-ie 5 100 337 138 195 worden, zie het schermbeelsd hier namelijk ook op. Er hoeft niet meer boven. De update period bepaalt
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 51 =al fMSXSetup worden onder Basic. Het eigen font in de VRAM zal in dit geval worden Files ,_NegaRONTIP8 ...... vervangen door het opgegeven font. Ten slotte kan opgegeven wor 1 K0naai415 OkB I~C=:\=FM=S=XW==IN=\=M=GE=A=R=2.=R=OM==::::=:IICart AI den wat voor ROM mapper moet Konami 16kB I I ICart BI 1 worden gebruikt in fMSX. Konami spellen met een SCC chip bijvoor beeld, zijn van het 'konamiS' type I:~!J en Konami spellen zonder SCC zijn van het 'konami4' type. Behalve verschillende Konami ROM map pers zijn ook twee ROM mappers voor ascii cartridges aanwezig. Door de keuzemogelijkheid voor een ROM mapper werken nu nog meer cartridge spellen met fMSX. Zoals bijvoorbeeld Solid Snake, zie hieronder.
Geluid en printen Geluid wordt geproduceerd via de hoeveel interrupts voorbij gaan, Verder is in het menu een Save General Midi Interface. Helaas, dat voordat het fMSX scherm ververst CPU-optie te zien. Wanneer deze heb ik niet op mijn computer, dus wordt. Bij een hoge update period, wordt geselecteerd, zal fMSX stop dat heb ik niet kunnen testen. Jam duurt het langer voordat het gezet worden, zodra het MSX mer dat er geen Adlib ondersteund scherm ververst wordt, waardoor scherm wordt verkleind tot een wordt. Printen heb ik ook gepro de MSX emulatie sneller, maar ook icoon of gedeactiveerd. Als het beerd, maar het is mij niet gelukt schokkeriger wordt. Daarnaast kan scherm weer vergroot of geac om ook maar één velletje uit de ook de interrupt period worden tiveerd wordt, zal de MSX emulatie printer te laten verschijnen, dus ik ingesteld. De interrupt period worden hervat. Dit scheelt behoor neem aan dat dit niet werkt. In het bepaalt hoeveel CPU-commando' s lijk veel CPU-tijd bij het werken document dat fMSX vergezelt, worden uitgevoerd tussen de inter met andere programmatuur en wordt ook met geen woord gerept rupts. Door deze lager in te stellen, fMSX tegelijkertijd. Dit omdat de over printen. wordt de emulatie sneller. emulator behoorlijk veel CPU-tijd nodig heeft als het actief is. Andere versie In het setup scherm kan ook wor Tijdens het werken met fMSX is ge den aangegeven welke ROM file Ook is een Automatic Fire-optie bleken dat fMSX zeer stabiel is. Veel men wenst te gebruiken. Daarnaast aanwezig. Als deze geselecteerd software functioneert nagenoeg kan ingesteld worden, welke be wordt, zal de spatiebalk werken als vlekkeloos. En op mijn Pentium standen als disks worden gebruikt. een Autofire, zolang deze ingedrukt ook nog op een redelijke snelheid. Voordat men diskettes bij fMSX kan wordt. Dit is handig bij spellen en Een probleem waar ik tegenop ben gebruiken, moeten ze eerst tot het scheelt heel wat geratel op de gelopen is dat sommige diskettes, bestand worden omgezet met het spatiebalk. bijvoorbeeld die van CD Stangen, Dos-programma DCOPY.EXE, waar niet geconverteerd kunnen worden na deze files in het setup-scherm We kunnen in het setup-scherm be door DCOPY.EXE naar een bestand kunnen worden gekozen als disk. palen wat voor font gebruikt moet en dus niet zijn te gebruiken bij
MSX Computer & Club Magazine 52 nummer 81 - februari 1996
r t fMSX. MSX4PC is wel in staat dit fMSX files Conclusie soort diskettes te gebruiken, zelfs De hier besproken fMSX emulator De demoversie van fMSX is over het zonder conversie. Er is overigens bevindt zich op het diskabonne algemeen wel goed bruikbaar en via het Internet nog een andere ment bij dit MCCM. WinG en Win32 men zal waarschijnlijk niet snel fMSX onder Windows beschikbaar zijn niet aanwezig op het diskabon geneigd zijn zestig gulden voor van Teturo Tokuyama. Maar deze nement. Dat kan ook niet: WinG en fMSX neer te leggen. AI met al is versie ondersteunt geen diskettes, Win32 nemen vele megabytes in fMSX een behoorlijk goede emula heeft geen scherm 6, scherm 7 en 80 beslag. tor, die zeker het bekijken waard is. koloms-tekstschermen. Deze versie Maar volgens mij is MSX4PC nog al haalt het qua functionaliteit niet bij Ook ontbreken de ROM' s, omdat tijd beter. Want die is goedkoper en de andere, in dit artikel besproken, die niet public domain zijn; wel biedt een update-service tegen ver fMSX versie. bevindt zich op het diskabonne zendkosten. Ook kan bij MSX4PC ment FMSXROMS.BAS, een program nagenoeg alle MSX software wor Vergelijk ma om de ROM's van uw MSX uit te den gebruikt, wat bij fMSX nog niet Als ik dan toch MSX4PC en fMSX ga lezen en op disk te zetten. In feite is het geval is. 0 vergelijken: voordelen van fMSX ten dit programma hetzelfde als de opzichte van MSX4PC zijn de MSX SA VEROMS.BAS van MSX4PC, maar 2+ emulatie, het gemakkelijke ge het levert de files af in de door Reacties en vragen bruik van allerlei ROM files van car fMSX gewenste vorm. fMSX, WinG, Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? Of tridges en wat aardige toeters en Win32 en veel spellen zijn te down heeft u problemen met het verkrijgen van fMSX, bellen als Save epu en Automatic loaden via de fMSX homepage op WinG, Win32 en/of ROM files? Neem dan even con Fire. MSX4PC is echter weer een WWW. Deze bevindt zich op: tact met mij op: stuk goedkoper ten opzichte van Michel Meilink fMSX. Immers, MSX4PC kost slechts http://www.cs.umd.edu/users/f Zwanenlaan 18 vijfentwintig gulden. Daarnaast ms/MSX/Sources.html 1761 ZV Anna Paulowna bevat MSX4PC een goede monitor telefoon (0223) 53 1686 (alleen IS avonds!) voor debuggen en is het ronduit Ook zijn hier de andere versies van e-mail: [email protected]. 0 stukken sneller dan fMSX. fMSX beschikbaar. PigeBfl SBft Sargon Guide through gameworld
Sargon timmert de laatste tijd hard aan voorbij schoot, had ik de gehele lijst Om de tips te laten zien, wordt een van een keuze gelezen. De bestur apart scherm ingeladen. Op dit de weg. Deze keer een diskette vol ing gaat via de cursortoetsen. Ik scherm zie je een paar duiveltjes speeltips. Rieks Warendorp Torringa en moet eerlijk toegeven dat dit menu staan die op een voetstukken met beter is dan de menu's die je in de gespreide vleugels je aanstaren. De zijn kornuiten blijft het lukken steeds PT.T.R. serie kon bekijken. seroll loopt niet honderd procent een volle diskette af te leveren. soepel, maar is niet hinderlijk van Ook deze Guide through game aard. Uiteraard zit er een printoptie world is goed gevuld, met allerlei op om het scherm of de tekst file te Marc Hofland nieuwe tips voor oude en nieuwe kunnen uitprinten. spelletjes. Kaarten zijn er natuurlijk ook gemaakt. Deze kun je bekijken Toen ik lekker bezig was om mijn door ze in Dynamic Publisher in te kopij in te tikken, moest ik nog laden. even wat nakijken. Aangezien ik al mijn teksten op de pc maak, had ik Guide trough gameworld wordt geen tijd over om me naar mijn geleverd op een dubbelzijdige disk MSX te begeven. Ik laadde dus met een full color label. Na de disk MSX4PC en constateerde dat het pro in de drive gestopt te hebben, knort gramma ook met de emulator mijn computer vol ongeduld om de werkte. Gelukkig kon ik hierdoor disk te mogen lezen. Na snel op snel doorwerken. Leve de emulator gestart te zijn komt het menu te en Windows. 0 voorschijn.
Het menu is in zeer opvallend blauw uitgevoerd. Onderaan het Bestelwijze: scherm zie je voor welke spelletjes De Guide through gameworld kost tips gegeven worden. Helaas loopt f 10,- inclusief verzendkosten. deze balk een beetje heel erg snel, Voor bestellen moet u contact op waardoor het nauwelijks te lezen nemen met Rieks Warendorp Tor valt. Pas na de vierde keer dat het ringa, telefoon (0595) 44 13 69.
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 53 MSX op HP Deskjet C%r Screendump in kleur
In dit artikel beschrijf ik, hoe we een Instellingen en variabelen gen waar je de gewenste waarden Het uitgangspunt voor de screen kunt invullen of, nog mooier, met schermafdruk kunnen maken met acht dump is: bekijk iedere regel en druk de muis het af te drukken gebied se kleuren. Het MSX systeem kent echter deze dan af. Allereerst moeten we lecteren. wat dingen instellen. In regel 20 zestien kleuren en er zullen dus staat de opdracht CLEAR 2000 om Dan wat hulpvariabelen: L8 (lengte concessies gedaan moeten worden, de nodige string-ruimte vrij te x-as gedeeld door 8). Omdat er tel maken. In regel 30 maken we alle kens acht puntjes worden omgezet maar er is hoop ... variabelen van het type integer met in karakters, die weer samenge DEFINT A -Z voor de snelheid. In voegd worden tot de af te drukken regel 40 declareren we de constante string, moeten we weten hoe vaak EC$ als CHR$(27) om de LPRINT dat kan. Dat is onder andere nodig opdrachten korter te maken. In de om de volgende string-variabelen regels 50 tot en met 90 declareren een waarde te geven: PV$ (print by we de volgende variabelen: RB (re plane v) en PW$ (print by plane w). gelbegin) , RE (regeleind) en RH (re Zoals de vorige keer werd uit gelhoogte). Met deze drie stellen we gelegd, worden de drie kleuren het aantal af te drukken regels in. achter elkaar afgedrukt. De eerste In het vorige nummer hebben we Voor een heel scherm 5 geldt RB=O twee, cyan en magenta, met Ec*b#V gezien, hoe u stempels in kleur en RE=211. Willen we maar een en de laatste, yellow, met Ec*b#W; kunt afdrukken. Deze keer gaan we gedeelte afdrukken, bijvoorbeeld de waarbij op de plaats van het hekje wat verder en maken we allereerst lijnen 10 tot en met 50, dan geldt het aantal af te drukken karakters een screendump in acht kleuren. RB=lO en RE=50. Ook als we een staat en dat is hier de waarde van Het zijn er eigenlijk maar zeven, andere schermmode dan scherm 5 de variabele L8. want de kleur wit is de papierkleur gebruiken, veranderen deze waar en er wordt dus gewoon niks afge den. XB (x-as-begin), XE (x In regel 100 geven we met SCREEN drukt. Het programma heet as-€ind) en XL (x-as-lengte). Met 5. , , ,0 aan, dat we met een MSX HPDMP5.BAS. Als plaatje gebruik ik deze drie stellen we het aantal af te printer werken en stellen een van de plaatjes uit de drukken punten op de x-as in. Voor schermmode 5 in. In regel 110 reset *.AN5-serie die ik tegenkwam in een heel scherm geldt dat XB=O en ten we de printer en stellen de het BBS van Ruud Gosens. Met deze XE=255. Ook hier kunnen we een grafische afdrukmodus in voor plaatjes en de bijbehorende Basic gedeelte instellen. afdrukken met RGB-kleuren en 75 programma' s is onder andere een dots per inch. Vervolgens kopiëren bewegende trein te zien. Ze zijn ge In plaats van deze variabelen hier we het gewenste plaatje in regel 120. maakt met het programma Anima te declareren, kunnen we ook naar tor, dat daar ook te vinden is. een eenvoudige invoerroutine sprin- Drie geneste lussen Het eigenlijke programma bestaat uit een drietal geneste FOR .. .NEXT 10 REM "A:\MCCM\HPDMP5.BAS" o lussen, kort gezegd: 20 CLEAR 2000 67 LUS-S: [van RB tot RE] 30 DEFINT A-Z 28 I Kleurstrings (C$,M$,Y$) leeg 40 EC$=CHR$(27) 13 I Lees een regel 50 RB=0: RE=211 : RH=RE- RB 136 I LUS-X8: [Maak stapjes van 8] 60 XB=0: XE=255:XL=XE-XB 242 I I Maak kleurwaarde (C,M,Y) nul 70 L8=XL\8+1 6 I I Lees blok van 8 pixels uit 80 PV$=EC$+" *b"+RIGHT$ (STR$ (L8) ,LEN(STR$ (L8» -1)+"V" 41 I I LUS-XP: [Van 0 tlm 7] 90 PW$=EC$+" *b" +RIGHT$ (STR$ (L8) ,LEN(STR$ (L8» -1) +"W" 98 I I I Lees puntje uit 100 SCREEN 5 •••• 0 181 I I I Zet om in kleurwaarden 110 LPRINT EC$+"E" ;EC$+"*r-3u0A" ;EC$+"*t75R" 116 I I I Tot puntje 7 120 COPY"gele.AN5" TO (0.0) 100 I I Kleurwaarden naar karakters 130 FOR S = RB TO RE 70 I Herhaal tot einde regel 140 C$="":M$="":Y$="" 253 I Druk regel af 150 FOR X8 = XB TO XL STEP 8 53 Tot einde scherm 160 C=0: M=0: Y=0 156 170 FOR XP = 0 TO 7 165 LUS-S (scherm) begint op regel 130 180 IF X8+XP>XE THEN 280 68 en loopt van RB tot RE. De drie 190 P = POINT(X8+XP.S) 23 kleuren-strings, voor cyan C$, voor magenta M$ en voor yellow Y$, moeten we leegmaken en daarna
MSX Computer & Club Magazine 54 nummer 81 - februari 1996 200 ON P+1 GOTO 280.210.230,230.250,250,220,270,220.220,240.240.230.260.210,280 66
... Basic listing KLeur 0, dat wil zeggen geen kleur, den karakters toegevoegd aan de 210 KL=7: GOTO 290 198 zo niet dan lezen we met de CYM-strings. Nadat we zo de hele 220 KL=6: GOTO 290 186 POINT-opdracht de MSX kleur uit. regel gedaan hebben, verlaten we 230 KL=5: GOTO 290 174 de LUS-XP en komen terug in LUS-S. 240 KL=4: GOTO 290 162 Van zestien naar acht kleuren In de regels 390-410 worden de 250 KL=3: GOTO 290 150 De MSX kent zestien kleuren en de drie kleuren afgedrukt met behulp 260 KL=2: GOTO 290 138 HP maar acht, dat heeft tot gevolg van de PV$ en de PW$ gevolgd 270 KL=I: GOTO 290 126 dat we moeten smokkelen. De MSX door een ';' -teken - niet vergeten 280 KL=0 212 kleuren rood (kleur 8), lichtrood - en de C$, M$ of Y$ ook weer 290 K=KL-48 251 (kleur 9) en donkerrood (kleur 6) gevolgd door een puntkomma. In 300 C=C*2+(K AND 1) 106 worden, bijvoorbeeld, afgedrukt als 420 wordt een zwarte lijn getrok 310 M=M*2+(K AND 2)\2 18 de HP kleur red (6). In het schema ken over de regel die we gelezen 320 Y=Y*2+(K AND 4)\4 154 op de volgende bladzijde staat de hebben. Nadat we zo het gehele, of 330 NEXT 17 door mij gekozen vertaling van de een gedeelte, van het scherm heb 340 C$=C$+CHR$(C) 151 MSX kleuren in HP kleuren. ben gelezen, verlaten we de Lus-S 350 M$=M$+CHR$(M) 51 en sluiten het programma af met 360 Y$=Y$+CHR$(Y) 33 Door middel van een ON ... GOTo het uit de printer werpen van de 370 NEXT 187 opdracht vindt de vertaling plaats afdruk met LPRINT CHR$ ( 12 ) . 380 REM ***** PRINT ROUTINE **** 14 van een MSX kleur (de waarde van 390 LPRINT PV$; CS; 196 variabele P) naar een HP kleur (de Nu de praktijk 400 LPRINT PV$; M$; 113 waarde van variabele KL). In de re Het afdrukken van zo'n scherm 410 LPRINT PW$; Y$; 102 gels 280 tot en met 310 worden deze duurt behoorlijk lang - vijftien mi 420 LINE (0,8) - (255,8),1 180 HP kleurnummers omgezet in kleur nuten met de 7MHz aan - en een 430 NEXT 214 waardes van acht puntjes. Deze nadeel is natuurlijk het kleiner aan 440 LPRINT CHR$(12) 168 slimme formule heb ik niet zelf be tal kleuren. Bovendien is de afdruk dacht, maar heb ik over genomen klein: 8,5 x 7 cm. Ideaal is het dus HPDMP5.BAS van Fokke Post, waarvoor mijn niet, maar we hebben onze dank. Wat er gebeurt, komt er op kleurenafdruk. Vooral voor ingek kan LUS-X8 (x-as in 8) beginnen. De neer, dat als een puntje in bijvoor leurde stempels kan het handig lus doorloopt de x-as in stapjes van beeld Cyan moet worden afgedrukt zijn. Zo staat op de schijf GE acht. Nu moeten de drie kleur er aan het binaire getal een 1 wordt BOUW.5TP dat met GEBOUW.BAS waarde-variabelen Cyan (C), Ma toegevoegd. Na acht puntjes is C zo kan worden afgedrukt. genta (M) en Yellow (Y) de waarde bijvoorbeeld binair 1000111 gewor o krijgen. Daarna stappen we in de den, decimaal 71. Het karakter met In meer dan acht kleuren volgende LUS-XP (x-as-point), de ascii 71 is G en daar gaan we Hiervoor zijn verscheidene oplos waarin we acht puntjes - van 0 tot mee verder. singen mogelijk. Ik zal er een twee en met 7 - uitlezen. Voordat we tal de revue laten passeren aan de dat doen, kijken we echter eerst of We verlaten nu de LUS-XP en komen hand van twee Basic programma' s, X8+XP niet groter is dan XE. Is dat terug in de LUS-X8. In regel 340-360 zoals die door de bedenkers van de wel het geval, dan krijgt hij de worden de in de vorige lus gevon- methodes zijn gemaakt.
Paldmp, screen 5-dumper voor de HP Deskjet 540C Mijn vader (Ron) was bezig met een screendumpprogramma, formaat voor diskstickers, maar dat kan op 300 of 150 dpi ook dat een scherm in kleur kan dumpen op een HP Deskjet 540C. wel, door alleen in een blok van 192 bij 128 / 96 bij 64 pixels te Dat was echter nog met acht, niet-instelbare, kleuren. Terwijl tekenen en de rest wit te maken (paletinstelling 7,7,7). hij daarmee bezig was, maakte ik een programma dat een scherm met een willekeurig palet op de printer dumpte. Ik Als u op 150 dpi print, maakt het niet uit of u het programma schreef het eerst in Basic en daarna in assembly. De werking draait op een MSX 2/3.5 MHz of op een MSX turbo R/40 MHz, wordt al toegelicht door mijn vader. Als het goed is, werkt dit want de computer moet toch op de printer wachten. Op 300 programma op iedere HP Deskjet met kleurenoptie, een mini dpi of 600 dpi is een hogere kloksnelheid wel prettig. Het cas male resolutie van 150 dpi en PCL3 printertaal. setterelais/CAPS-lampje tikt/knippert als het programma bezig is met printen. Ook wordt het scherm langzaam gewist. Laad en list PALETDMP.BAS, zet daarna op de regels 210- 250 Ik ben van plan om een complete HP disk in elkaar te flansen, tussen de enkele aanhalingstekens de laadinstructies voor het die elk scherm op elke resolutie in kleur of zwart-wit kan prin plaatje. Run het programma. De computer vraagt om de resolu ten, dus ook scherm 7 interlaeed, maar dat is nog toek tie, u heeft de keuze uit 150, 300 en 600 dpi. De 600 dpi-mode omstmuziek. zou moeten werken, maar dat kan ik op onze HP niet controle Het programma zou op elke MSX 2 of hoger moeten werken. ren. Een HP uit de 600 serie moet de 600 dpi kunnen gebruiken. Bel mij even - buiten schooltijden- als dat niet zo is en vraag Trouwens, op 300 dpi wordt de afdruk al niet zo groot, dus op naar Laurens, telefoon (035) 693 49 07. 600 dpi lijkt het me een verschrikking. Het is wel een handig l.aurens Uelst
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 55 Basic listing MSXkleur HP kleur regel I I 100 CLS:ST=&HC000:EN=&HC31A:EX=&HC000 227 naam nr naam nr I 110 FOR I=ST TO EN:READ A$ :POKE 1. VAL("&H"+A$) 227 0 transparant 0 papier 280 120 LOCATE 0.0:PRINT HEX$(I):NEXT 57 130 BSAVE "paldmp. BIN" • ST, EN ,EX 199 '1 I zwart 7 problack 210 1 140 END 178 1010 DATA F3,E5,DB,AA,F5,21,80.76.CD.CF.Cl.21 114 2 middengroen 5 green 'I 230 -----~- 1020 DATA 28.C3,06.10,DB.98.4F.E6.F0.07.07.07 76 3 lichtgroen 5 green 230 -- 1030 DATA 07.77.23.DB,98.77.23.79.E6.0F.77.23 87 4 donkerblauw 3 blue 240 1040 DATA 23.10.E9.21,28,C3.3A,27,C2,87,87.5F 132 - 1050 DATA 16,00,19,11,28.C3,7E.12.23,13,7E.12 107 5 lichtblauw 4 blue 240 1060 DATA 23.13.7E,12.21.D0.C2.CD,F0,Cl.21.00 203 6 donkerrood 6 red 210 1070 DATA 00.CD.CF.C1.AF,32,IC.C3,AF.32.1B.C3 236 1080 DATA DB,98,47.E6.0F,4F,78,E6,F0.0F.0F,21 7 7 cyaan 1 cyan 270 1090 DATA 28.C3.16.00.5F,19.22.22,C3.21.28.C3 171 --- 1100 DATA 79.87.87,5F.19.22,24.C3,21,68.C3.3A 35 8 middenrood ,6 red 210 - 1110 DATA 1B,C3,5F.19,22,26,C3,AF,32.1D,C3,AF 171 9 lichtrood 6 red 210 1120 DATA 32.1E.C3.2A,22,C3,23.22.22.C3.2B.CD 31 1130 DATA BA.C1.07.07,07,07,2A,26.C3.77,2A.24 171 10 donkergeel 4 : yellow 240 ~- 1140 DATA C3.23,22.24.C3.2B.CD.BA.C1.2A,26.C3 199 11 lichtgeel 4 yellow : 240 1150 DATA 46.B0,77,ll,80,00.19.22,26.C3,3A,IE 132 1160 DATA C3.3C.32,lE.C3,FE.03,C2.87.C0.2A.22 141 12 donkergroen 5 green 230 1170 DATA C3,2B,2B,2B.22,22.C3.2A.24.C3.2B.2B 214 13 magenta 2 magenta 260 1180 DATA 2B,22.24.C3,3A,lD,C3.3C,32.1D.C3.FE 172 1190 DATA 04,C2,83.C0,3A,lB,C3,3C,32.1B,C3,FE 112 14 grijs 7 black 210 1200 DATA 80,C2,54,C0,21.E2,C2.CD,F0.C1.21,68 114 15 wit 0 papier 280 1210 DATA C3,CD,E3.Cl.21,EF,C2,CD.F0.C1,21,E8 227 1220 DATA C3,CD,E3.Cl,21.FC,C2.CD.F0.C1.21.68 27 1230 DATA C4,CD,E3,C1,21,E2,C2.CD.F0,C1.21.E8 217 Dithercels 1240 DATA C4,CD,E3.C1.21,EF.C2.CD.F0.C1.21.68 100 Deze oplossing kreeg ik van Fokke 1250 DATA C5,CD,E3.C1,21.FC.C2.CD.F0.C1.21.E8 208 Post. In 300 dpi moet u een blokje 1260 DATA C5.CD,E3.C1,21.E2.C2.CD.F0.C1,21.68 90 aanmaken van 8 x 8 pixels, die dan 1270 DATA C6.CD,E3.C1,21,EF,C2.CD.F0,C1.21,E8 25 samen een pixel in een kleur voor 1280 DATA C6.CD,E3,C1.21,FC,C2.CD.F0,Cl.21,68 81 stellen. Dit is een dithercel. Door in 1290 DATA C7.CD.E3,Cl,21,E2.C2.CD.F0.C1.21,E8 15 dit blokje van 64 pixels verschil 1300 DATA C7.CD.E3,Cl,21,EF,C2.CD,F0.C1.21.68 126 lende kleuren te gebruiken kunt u 1310 DATA C8.CD.E3,Cl,21,FC.C2.CD,F0.Cl.21.E8 234 - zegt HP -16,7 miljoen kleuren 1320 DATA C8.CD,E3,C1.CD.98.C1.3A.1C.C3.3C,32 82 afdrukken! [NvdR: Onzin!] 1330 DATA lC.C3,FE,6D,CA.FF,Cl.FE.D4,C2,50.C0 76 1340 DATA 21.09.C3,CD.F0.C1.Fl,D3,AA.E1,FB.C9 30 Met HPLIJN.BAS kunnen we een lijn 1350 DATA 3A.1C.C3,32,12,C3,21,0C.C3,CD,89.C2 153 in verschillende kleuren printen. De 1360 DATA 3A,lC,C3,CB,47,C2,B3,C1.DB.AA,EE,10 1 data-regels stellen een blokje voor 1370 DATA D3.AA,C9,DB,AA.EE.40,D3.AA.C9.7E.87 211 van 8 x 8 pixels. Gewoon de num 1380 DATA 87.21,B0,C2,16,00.5F,19.3A.ID,C3.47 78 mers 0 tot en met 7 invullen om de 1390 DATA 04.2B,23,10.FD,7E.C9,7C,E6.C0,07,07 25 gewenste kleur te printen: 0 = 1400 DATA D3,99,3E,8E,D3.99.7D,D3,99.7C.E6.3F 44 papier; 1 = cyan; 2 = magenta; 3 = 1410 DATA D3,99.C9,06,80,7E..23,CD,A5,00,DA,FB 144 blue; 4 = yellow; 5 = green; 6 = red; 1420 DATA C1,10,F6,C9,7E,23,FE,00,C8,CD.A5,00 65 7 = problack. Door net als in het 1430 DATA D2,F0,C1,El,C3.92.C1,21.18.C2.CD.89 174 vorige programma de kleur van 1440 DATA C2.3E.AC.D3.99.3E.91.D3.99.21.28.C2 5 een punt uit te lezen en aan dat 1450 DATA 01,9B,61.ED.B3.C3.50.C0,00.00.00.00 126 punt een blok van 8 bij 8 pixels toe 1460 DATA 71,00,66,00.1C.00.07,00,FF,00.F0,00 143 te wijzen, kunnen we een scherm 1470 DATA F1,FF,F1,F1.F1,FF.Fl,FF,F1,FF.F1,FF 211 afdrukken in kleur. We moeten dan 1480 DATA Fl.F1,11.F1.Fl.F1.F1.F1.11,F1.F1,F1 135 zestien van die blokken hebben 1490 DATA 11.1F,ll.F1.11.F1.F1.F1.F1.F1.11.F1 87 voor iedere 'normale' MSX kleur, 1500 DATA F1.F1.11,lF,11.FF,F1,F1,F1,FF.11.FF 64 voor scherm 8 zelfs 256 blokken en, 1510 DATA Fl,F1,F1,FF.l1,IF.l1.11.F1.F1,F1.F1 162 willen we ook alle paletkleuren in 1520 DATA Fl.11.F1.Fl.Fl,F1.11,lF.11,ll.Fl.Fl 76 scherm 5 en 7 aankunnen, zelfs 512. 1530 DATA Fl.F1,F1,11.F1.Fl.F1.Fl.11,lF,11.FF 164 1540 DATA Fl.FF,F1,Fl,F1.FF.F1,FF.Fl.Fl.11.1F 160 Rasters 1550 DATA 11.3E.02.D3,99.3E,8F,D3,99.00.00.DB 37 Deze oplossing is van mijn zoon 1560 DATA 99.08,AF.D3.99,3E,8F,D3,99.08.CB.47 4 Laurens. Deze gaat ervan uit dat er 1570 DATA 20,E7,3E,20.D3,99,3E.91,D3,99,01.9B 78 in het videogeheugen staat uit ho 1580 DATA 0F,ED,B3.C9,0F,0F.0F,0F,0F.0A,0F.0A 42 eveel delen rood, groen en blauw 1590 DATA 07.0A.0D.0A,05,0A,05.0A.01,0A.04,0A 168 een MSX kleur is samengesteld. Dit staat in de palettabel. Voor scherm PALDMP.BAS ...
MSX Computer & Club Magazine 56 nummer 81 - februari 1996 ... Basic list.ing ment heeft, staan hier ook de Basic 1600 DATA 00.0A.00.0A.00.02.00.08.00.00.00.00 167 loader en PALOMP.BAS afgedrukt. 1610 DATA lB.45.1B.2A.74.31.35.30.52.1B.2A.72 140 Met dit laatste programma kunt u 1620 DATA 2D.33.75.30.41.00.1B.2A.76.31.S3.1B 154 PALOMP.BIN aanmaken. In het 1630 DATA 2A.62.31.32.38.56.00.1B.2A.76.32,53 120 kader komt Laurens zelf aan het 1640 DATA lB.2A.62.31.32,38.S6.00.1B.2A.76.34 171 woord om het programma toe te 1650 DATA 53,IB.2A.62.31.32.38.57.00.1B.45.00 138 lichten. 1660 DATA 00.00.00.00.00.00.00.00.FF.00.00.00 49 1670 DATA 01.00.70 249 Ik wens u veel plezier met het maken van afdrukken van uw PAtDMP.BAS scherm. Mocht u er zelf nog andere werkwijze aan toe willen voegen, of 5 staat dat op de adressen &h7680- Gelukkig kan Laurens ook - hij u heeft verbeteringen dan hoor ik &h769F. Vervolgens maakt hij in de zegt zelf goed - in assembly lan die graag van u en geef ze dan van dataregels acht rasters van 4 x 4 guage programmeren en hij maakte zelfsprekend door aan de lezers puntjes aan, waarbij een 1 betekent dan ook PA LOMP. BIN en het daarbij van dit blad. 0 dat de kleur gedrukt moet worden behorende laadprogramma en een 0 dat hij niet moet worden PA LOMP. BAS. Beide staan op schijf. gedrukt. Voor degene die geen diskabonne-
Het programma leest eerst de MsX Basic list.ing . RGB combinatie uit, bijvoorbeeld 10 REM SAVE "paletdmp. bas 0 kleur 12 heeft van de tekenaar een 100 CLEAR 2000:DEFINT A-Z 98 deel rood, vijf delen groen en zeven 110 DIM R(15) .G(15) .B(lS) .A(7.3) .C$(3) .M$(3).Y$(3) 229 delen blauw meegekregen, een he 120 ' 0 melsblauwe kleur trouwens. Voor 130 FOR 1=0 TO 7 134 de juiste keuze van het kleurraster 140 READ A(I.0).A(I.1).A(I.2).A(I,3) 232 nummer moet er van de zeven wor 150 NEXT 215 den afgetrokken. Heeft een pixel 160 ' 0 kleur 12, dan wordt een klein raster 170 SCREEN 5 .... 0:E$=CHR$(27) :W$=SPACE$(128) :T$=E$+"*b128" 55 van 4 x 4 puntjes afgedrukt. De 180 Q$=E$+"*v1S"+T$+"V":R$=E$+"*v2S"+T$+"V":S$=E$+"*v4S"+T$+"W" 166 Cyan-jet drukt het zesde raster, 190 FOR 1=0 TO 3:C$(I)=W$:M$(I)=W$:Y$(I)=W$:NEXT 39 want zeven min 'aantal delen rood' 200 LPRINT E$+"E";E$+"*tI50R";E$+"*r-3uM" 28 is zes, de Magenta-jet drukt, zeven 210 ' 0 min vijf (delen groen) is twee, dus 220 BLOAD"jerome5.sc5" .S: 'FOR 1=0 TO 15:W=I*16 118 het tweede raster af en de Yell ow 230 BLOAD "jerome.co5" .S:' LINE (W.0) - (W+15 .255) .I,BF 21 jet ten slotte spuit raster 0 (zeven 240 COLOR=RESTORE:'NEXT 96 min zeven). En die combinatie van 250 ' 0 rasters in CMY geeft ongeveer dez 260 FOR I=&H7680 TO &H769F STEP &H2 139 elfde kleur als de MsX-RGB kleuren. 270 R(I\2-&H3B40)=(VPEEK(I) AND 240)\16 0 Bij mij valt de kleur in het algemeen 280 B(I\2-&H3B40)=VPEEK(I) AND 15 101 iets donkerder uit. In de volgende 290 G(I\2-&H3B40)=VPEEK(1+1) 12 tabel staat de conversie voor de acht 300 NEXT 207 hoofdkleuren en voor een grijstint. 310 ' 0 320 FOR Y=0 TO 211 121 kleur RGB tint CMY raster 330 FOR X=l TO 128 242 340 D=VPEEK(Y*128+X-1):Dl=D\16:D2=D AND 15 244 zwart 000 777 350 FOR 1=0 TO 3 216 rood 700 077 360 M1D$(Y$(I).X)=CHR$(16*A(B(Dl).I)+A(B(D2) .1» 240 370 M1D$(M$(I),X)=CHR$(16*A(G(D1).I)+A(G(D2) .1» 199 groen 070 707 380 MID$(C$(I) .X)=CHR$(l6*A(R(.Dl) .I)+A(R(D2) .1» 164 blauw 007 770 390 NEXT 29 400 NEXT:L1NE C0,Y)-(255,Y).1 46 i cyaan 077 700 i --_.~_._- 410 FOR 1=0 TO 3:LPRINT Q$;C$(1) ;R$;M$(I) ;S$;Y$(I) ;:NEXT 26 I I magenta 707 I 070 420 NEXT:LPRINT CHR$(12);:END 106 I 1000 ' 0 0 i geel 770 I 007 1010 DATA &bl111.&b1111.&b1111.&b1111 52 i wit 777 000 1020 DATA &b1111.&b1011.&bl111.&b1110 253 ! • • 1030 DATA &b0111.&b1010.&b1111.&b1010 185 i gnJs 555 222 1040 DATA &b0101.&b1010.&b0111.&b1010 146 1050 DATA &b0101.&b1010,&b0001.&b1010 92 dus: 1060 DATA &b0001.&bI010.&b0000,&b1010 51 C = R xor 7; M = G xor 7; Y = B xor 7 1070 DATA &b0000.&b0010.&b0000,&bI000 238 1080 DATA &b0000.&b0000.&b0000.&b0000 185 Printen in meer kleuren blijkt dus 1090 ' 7 0 heel goed mogelijk. Alleen onder Basic gaat het wel erg langzaam.
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 57 Reacties op lezers vragen en opmerkingen Post
We gaan naar het artikel van Arjan niet mee hoor om voor het eerst in "C" Steenbergen. Het leuke ervan is dat hij te programmeren maar als je dan zo hier onder de noemer MM Utilitjs, over die scrsaver schrijft ga je toch PMM bespreekt. Maar hij geeft een denken "waar doe je het voor!" En dat verkeerde uitleg, Hij schrijft dat met F2 geld voor bijna alles in de MSX wereld, of een druk op Return de inhoud van de de een roept MCCM is waardeloos de file is te zien die op dat moment door ander roept die demo disk van die of die de cursor wordt aangewezen. En dit is waardeloos, die interface van die en geeft dus weer dat hij niets heeft begre die is waardeloos, waarom worden die pen van PMM. PMM is namelijk net zo printen zonder kastje geleverd? Die mooi als MM, n.1 bij een return op een BBS van ...... is ...... Die E-mail die bestand met '.COM dan wodt dit pro gaat niet goed, ik begin zelf wel een an gramma uitgepakt en opgestart, bij een der (Niet ff de koppen bijelkaar om de tekst file ga je de file bekijken met IT. neuzen in de zelfde richting te krijgen.) Alles gebeurd afhankelijk van de anex Wanneer houd dat eens op en gaan we net als bij MM. Ga je bij een tekst op een leukere manier met elkaar om, bestand naar edit met F3, dan kan je met meer respect voor elkaar en voor tekst veranderen en als je stopt wordt wat we produceren, iedereen die nu nog automatisch de tekst file weer met MSX bezig is heeft een hart voor Hierbij een reaktie op diverse artikelen ingepakt. Wat PMM moet doen bij een MSX en de Semi-Profesionals ook an in MCCM nr. 77. Eerst de Maiskoek op bepaalde anex hangt af van de instellin der zaten ze allang aan de PC. Dus pagina 13. Multi Mente 1.51 hier ben ik gen in het .CFG file, net als bij MM. Dan MSX ers van Nederland, willen jullie dat nu al door diverse mensen op aange kom ik nu weer bij het grappigste stukje er mensen voor MSX aan de gang blijven sproken, al zou dit van mijn hand komen. waar hij het over Japanse onleesbare houd dan eens op met die negativiteit teksten heeft, terwijl op MCCM disk de en ga SAMEN lekker MSXEN. Het volgende, ik heb via diverse BBSen door mij ("Oh stoute jongen") met Ned Groeten van lom Emmelot. de file MM 1.5SP1 met MM.CFG en erlandse voorziene versie met uitge MM.IBL uitgebracht met de info erbij, breide .DOC file, want ik ontdekte nog Beste Tom, dat deze versie van MM, door op de Re wat opties bij het inzetten van de Ned je oproep aan het eind is mij uit het turn toets te drukken, op een .BAI of erlandse teksten. "Oh jee", heb ik weer hart gegrepen, maar dat betekent .LDR programma niet naar View ge een P.D. programma ver ...... , maar wel nog niet dat alles maar klakkeloos sprongen word, maar het programma op de MCCM disk?'??? geslikt hoeft te worden en dat elke wordt gerunt. Bij de .BAI gebeurd dit fout maar geaccepteerd dient te zonder dat er een shell wordt gemaakt. Kom ik bij Screensaver, Leuk hoor, heb worden. Een opmerking van jou als Verder wordt ook .ARJ files herkent en ik met Hi-C voor de eerste keer een pro 'blijkt hij nog blind ook' kan ik ook wordt er uitgepakt indien UNARJ.COM gramma gemaakt, want daar heeft hij niet plaatsen onder de aardige op tenminste te bereiken is voor MM. het hierover, blijkt hij ook nog blind te merkingen. Maar goed, je kon je ei zijn, want de tekst Multi-Mente met de even kwijt, zullen we maar zeggen. Dat ik dit gedaan heb met de disk Edi datum en tijd + Press a key die steeds Nog even een opmerking over pd tor Diskview 2 (welke ik bij MCCM aange in een gekleurd vak in een andere op een software. Public domain betekent schaft heb, maar nu ook gratis door andere plaats op het scherm staat, is dat je het mag verspreiden op de andere geleverd wordt, He Wammes!!) hem niet opgevallen. Ik maakte deze voorwaarden van de maker, meest heeft de volgende reden, n.1. wat ik ook scrsaver als ode aan MM omdat ik MM al tegen geen of geringe vergoeding. geprobeerd heb om dit via het .CFG file zo goed vond en er geen bij zat. Veranderen mag als de auteur daar aan te passen, dit onmogelijk bleek. Ik toestemming voor gegeven heeft! wilde deze aanpassingen (voor Neder Verder vermeld ik nog dat ik ook Alleen bij zogenaamde freeware landse begrippen handig) in MM aan KID.COM (een ASC. Editor) van een mag je alles naar hartelust veran brengen en moest het wel zo doen. Ook Nederlandse handleiding heb voorzien. deren, bij pd in principe niet. Het heb ik aan deze MM versie de .CFG file Dit heb ik ook gedaan voor de nieuwste mag meestal alleen samen met de en de .IBL file aangepast, om het een LHARC en LHEXI welke trouwens sneller oorspronkelijke documentatie ver en ander mogelijk te maken. Ik heb uit werken en de .LZH files kleiner maken spreid worden. Soms verplicht in een hoek commentaar gehad hierover als de .PMA files. een ARJ-file. Wel mag je er bijna al dat je in een P.D. programma niet mag tijd hulpprogramma's bij doen. Je wijzigen. Maar een programma wat spe Wat ik probeer te bereiken in de MSX hebt gezien aan de reacties op jouw ciaal gemaakt is voor Japan, mag ik wereld is samen\'(erking en niet steeds veranderwerk hoe dat soms niet toch wel aanpassen aan de Nederland andermans werk kleineren, als je het wordt gewaardeerd. En terecht! se normen. Dat ik de toevoeging SP1 ge beter kan doe het dan beter maar zeur Verwarring zaaien, is nooit een ver maakt heb is juist om het verschil niet over andermans werk. Arjan ik ben betering. 0 duidelijk te maken met de normale MM. +/- 10.00 uur bezig geweest, valt echt
MSX Computer & Club Magazine 58 nummer 81 - februari 1996 Eerste spel voor Gfx9000 Pacnac
Het eerste spel voor de Gfx9000 is af! De programmeur heeft een net stukje werk afgeleverd. Dit spel laat goed zien wat de mogelijkheden zijn van de P1 mode van de V9990 chip. En hoewel het spel simpel is gehouden, werkt het wel degelijk verslavend. Om het nog leuker te maken, heeft de programmeur twee extra's bijgevoegd: een eenvoudige editor om zelf velden te ontwerpen, en, voor de programmeurs onder ons, de source van het spel. Ontspannend en leerzaam dus, dit Pacnac.
Biii~n Lammers
er de naam Pacnac voor kozen. Je In het veld bestuurt een soort happertje, dat Je start linksboven; onder in beeld zoveel mogelijk diamanten moet staat het monstertje, boven je score. Een Gfx9000 is uiteraard vereist verzamelen, terwijl het scherm lang Linksonder vind je het aantal voor het spelen van dit spel. Ook zaam naar beneden scrollt. Hele muntjes, rechtsonder het aantal ko een MSX 2 of hoger met een mem maal onder in het beeld staat een gels. Met vuurknop A of de spatie ory mapper van minstens 128 kB is monstertje klaar om de onfortuinlij balk schiet je een gele kogel. Een nodig. Muziek wordt via de MSX ke speler die zich te dicht bij de on paarse kogel wordt afgeschoten Audio, de Music Module, afge derrand van het scherm waagt, te door vuurknop B of de SHIFT-toets speeld, geluidseffecten via de MSX verzwelgen. Natuurlijk zijn er ook in te drukken. Music. De laatste twee zijn natuur de nodige obstakels. Zo zitten er lijk niet verplicht. Het spel werkt gaten in de grond waar je omheen Editor echter niet samen met de Mapper moet, magneten waar je aan vast De editor kan, in Basic, als volgt op Support routines van MSX Dos 2. blijft zitten en muren waar je om gestart worden: Als je toch een computer met Dos 2 heen of soms doorheen moet. Ook LOAD "AUTOEXEC.BAS" hebt, zijn er twee oplossingen mo de nodige hulpmiddelen ontbreken RUN 640 gelijk. Je kunt natuurlijk de car niet. Er zijn muntjes om de magne tridge tijdelijk verwijderen, of, bij ten buiten werking te stellen en gele Met de joystick bestuur je een deel een MSX turbo R, met Tingedrukt en paarse kogels om door één of van het 'monstertje'. Met vuurknop starten. Maar je kunt ook het pro meer muren heen te schieten. De ko A plaats je het geselecteerde item gramma MAP.COM gebruiken, of, gels kun je in het veld oppikken, op de aangegeven plaats. Met als je een SCSI-interface met de No maar je krijgt er ook één als je dui vuurknop B ga je naar de item list vaxis ROM hebt, het Basic com zend punten haalt en op dat mo om een item te kiezen. Door op mando _MAP. Dan worden de ment geen kogel bezit. Wanneer je ê:@ & ilSTpPJ te drukken, wordt het Mapper Support routines voorlopig bij de finish bent aangekomen, level dat je hebt getekend gesaved buiten werking gesteld. spreekt voor zich. Daar kun je niet als het eerste level van het spel. Het omheen. oude level wordt dan overschreven! Het spel wordt automatisch geladen door de computer te starten met de Opstarten Pluim disk in de drive. Er verschijnt dan 1. AUTOEXEC.BAS Om op te starten zonder MSX Ondanks het feit dat het spel niet een introductiescherm waarin ge Dos 2. Stop de disk in de drive en start de computer, perfect is afgewerkt, denk ik dat kozen kan worden voor besturing of run het programma vanuit Basic. onze programmeur / tekenaar Klaas met cursortoetsen of joystick. Als je 2. NOVAXIS ~LDR Als je Dos 2 en een SCSI interface Wassenaar een zeer grote pluim gebruik maakt van _MAP of met Novaxis ROM hebt kan je het spel opstarten verdient. Hij heeft een leuk idee MAP.COM, kun je het spel inladen door dit programma vanuit Basic te rumlen. omgezet in een goed werkend en door in Basic de file AUTOEXEC.BAS 3. SCR_DOS2.BAT Als je wel Dos 2 hebt, maar geen verslavend spel. Dit project laat zelf te starten. Novaxis ROM, start dan deze batch file vanuit Dos 2. zien wat er met relatief weinig Deze loader maakt gebruik van het externe Dos moeite al op Gfx9000 is te bereiken Spel commando MAP.COM, dat ook op de disk staat. Zorg is. Om het spel dan samen met een Het spel deed mij denken aan een er daarom voor dat dit programma in de huidige di· editor en de source beschikbaar te kruising tussen twee klassiekers: rectory staat of in het PATH is opgenomen! [j stellen voor het diskabonnement is PacMan en Zanac. Vandaar dat wij pure klasse. Bedankt Klaas. 0
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 59 Valentijnseditie Mega guide
Allereerst een heel gelukkig 1996 en natuurlijk een goed produktief 4. Ga terug naar het begin van deze kamer en spring over de kuil waar MSX jaar. Deze keer is de guide als vanouds goed gevuld. Hopelijk je net uitkwam. Volg de weg. Bij kan deze trend voortgezet gezet worden. Het is deze keer weer een een splitsing moet je naar links. Ga normale aflevering, maar de kans bestaat natuurlijk dat ik weer eens voor het plantje staan. een hele aflevering aan iemand ga besteden. We zullen zien! 5. Je moet nu zonder Gwendolyn verder. Haal eerst de vlammenwer Veel lees- en speelplezier. per. Deze ligt in de bovenste deur in de kamer waar je de Stargate Marc Hofland vond. Nu snel je je naar de Soul keeper en ga daar aangekomen Ciana Sisters, MCF naar links. Loop door tot je een (MSX 2, 1 DD, MUSIC) soort trap tegenkomt (drie plateaut Het wijst zich vanzelf: tik het pro jes). Maar klim hier niet op. Ga gramma onder aan de pagina in en tegen de zwarte muur staan en Akin, Parallax je zal de einddemo te zien krijgen. spring naar linksboven. Als het (MSX 2, 2*2DD, STEREO) Het is zo eenvoudig dat wij niet de goed is verdwijn je nu in de muur. Chapter Title Password moeite namen het op het diskabon 1 The A wakening nement te plaatsen. Loop een stukje verder en je vindt 2 Witness Chakri Jeffrey Schaaf een energie capsule. Ga uit het gat 3 The Hunt Phuket Deventer en loop naar links. Versla de grote 4 Sleep Well Chedi spin. Na de spin verslagen te heb 5 Flower of Death Baht Akin, Parallax ben loop je naar buiten en laat je je 6 A von Sukhothai (MSX 2, 2*2DD, STEREO) vallen. Loop naar rechts en zoek 7 Virtual Freedom Visikha Oplossing hier twee dingen die liggen onder 8 Evolution Makha 1. Ga naar links en zoek ID level 1. een hangend lijk. Terug naar de lift 9 Fire Works Asalha Als je deze hebt gevonden, moet je en volg de weg naar rechtsonder 10 Nice Outfit Viharn tergugaan naar de Soulkeeper en richting het plantje. Maar bij de 11 lrr'zai Kulcharee daar aangekomen ga je naar rechts. splitsing moet je naar rechts gaan. Laurens Holst In deze kamer moet je de liftkaart Spring zonodig in het lava. Je moet Bussum zoeken. Na de liftkaart gevonden te er wel gelijk weer uitgaan. Bij de re hebben, moet je op zoek naar de lift bellen moet je met iedereen praten. Playhouse Strippoker, Eurosoft en ga de lift in. (MSX 1, 1DD) 6. Loop naar het laboratorium en Cheatmaster adres: $402C 2. Ga in de liftschachtnaar praat met Enfield. Met de kaart die Tik dit adres in en je kan haar geld rechtsboven en pak hier het doosje je nu krijgt moet je naar de Soul verminderen, zodat ze zich moet dat voor de Stargate ligt. keeper gaan. Je mag nu met Avon gaan uitkleden. verder. Loop weer naar buiten en Jeffrey Schaaf 3. Loop via de platformpjes door de ga naar het gat in de muur. Deventer middelste deur en pak het doosje. Beweeg jezelf naar het laborato 7. Zoek in het laboratorium naar The A.T.P., Pigeon Soft rium, deze vind je rechtsmidden in een nieuw gedeelte. Hier moet je (MSX 2, 2DD, MUSJe) de liftschacht. Praat hier met profes Harry opzoeken. Je vind hem door Passwords sor Nisar. Je kan nu, vanuit de lift, de weg te volgen en als de weg 1.BGM naar rechtsonder, doe dit. Ga in de doodloopt moet je tegen de muur 2. End demos are cool eerste kuil en volg de weg. Als je gaan staan. Nadat je met hem 3. MSX CODE sucks een deur ziet dan loop je daar naar gepraat hebt zoek je professor Ni 4. Where is the tnt toe. sar op. Van hem krijg je nu mijnen. 5. Goddamned 6. ATP tastes good 10 ' Einddemo Giana sisters loader 7. Pigeonsoft 20 ' 8. Pigeonsoft ltd 30 ' Door Jeffrey Schaaf 9. Ydwine 40 ' 10. I like this 50 SCREEN O:CLS:KEY OFF:LOCATE 0,0,0 11. I wanna save 60 PRINT "Doe de spel-disk in de drive en druk op een toets"; 12. Give me a hint 70 A$=INPUT$ (1) JVermulm 80 NM$=CHR$(127):BLOAD NM$,R Bergschenhoek
MSX Computer & Club Magazine 60 nummer 81 - februari 1996 Zoek Harry weer op en je krijgt je ID level 5. Je bent meteen bij het vol gende gedeelte.
8. Ga naar de kamer waar de Star gate stond en neem hier de onder ste deur. Praat daar met de man die je ziet. Loop naar het plantje in het Alien gedeelte (linksonder vanuit de lift). Zoek de rebellen op en PROT. praat met de leider. KE.PJ< 9. Neem nu een nieuw gedeelte on der handen (links in het midden vanuit de lift). Zoek hier vijf bomon derdelen. Als je ze allemaal gevon den hebt dan zoek je de rebellen leider weer op. Hierna ga je naar professor Odel. Verdoof hem en je krijgt de bomplannen. Ga met deze bomplannen terug naar de rebellen ZONDAG" COMPlJrE.~ leider. DAG ..
10. Loop nu naar links en versla MAitR SOAWIGEN OVER- Gwendolyn. Veel succes! ~ DRI)VEJJ ••• 11. Plaats de bom voor de Stargate. Ga nu terug naar de rebellenleider en je krijgt een tweede bom. Ga nu Je kan ook de .DAT files op de disk Waarde Effect Veld naar professor Nisar voor ID level aanpassen. o Geen item Alle 8. Plaats nu de tweede bom linkson
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 61 verliest nu geen leven. Als je bij het 1. Vleermuisman + = tegelijk eerste grote monster komt, moet je - Blijf voor hem vliegen en schieten. Onderstreept betekent ingedrukt de vliegtuigjes op hem afschieten 2. Vogel die veren schiet houden (lsPAcEI & IGAPHI) en hem daarna on - Voor hem blijven vliegen en middelijk op grondaanvalmode schieten. Voor iedereen aanvallen. Als de drie rode gevallen 3. Messengooier zwaardere slag C + X weggeschoten zijn, heb je hem - Volgen en schieten (ontwijk wel zwaardere trap cd, C + X verslagen. de messen maar ga niet Robert Wilting te ver naar achteren of je gaat dood). Ryu +Ken Hoogeveen 4. zie inleiding Vuurbal = cd, C + cr vijand rechts 5. Draak 1 bij links wordt cr c~. Bubbles, MGF - Draai met hem mee en schiet hem Snelle Vuurbal = cd, C+X + cr vijn" (MSX 2, 200, MUSIC) verrot Als je de zelfgemaakte velden 6. Bubbelmeisje Toltrap = cd, X + cl vijand rechts bij speelt, kun je met '+' een level ver - Volg haar en als ze naar beneden links wordt cl cr der. Dit geld ook voor de editer komt, blijf dan de hele tijd 1 cm Lange Afstand Toltrap = cd, waarbij je veld 2 enzovoort kunt voor haar vliegen en schieten. X+C+cl vijand rechts. Bij links maken doormiddel van het indruk Ontwijk de bubbels. wordt cl cr. ken van de +. 7.Draak2 Drakenstoot =cd+cr+C (vaker Robert Wilting - Zie draak 1 proberen lukt niet altijd!) Hoogeveen 8. IJzerman Super Drakenstoot =cd+cr+C+X - Ga altijd boven of onder langs en (zie hiervoor) Bet your life, Hegega schiet hem dan met je bliksem Glijtrap= cr, cd+cr+X (MSX 2, 2*100, STEREOjPCM) stralen kapot. Hoe de eind monsters te verslaan. 9. Bliksemgooier Guile - Zie bubbelmeisje Flitstrap = cd, cu+X 1. Metal mariner 10. Lp Super Flitstrap =cd, cu+X+C • Geen taktiek. Gewoon domweg - Draai met hem mee en schiet hem. Vuurring = cd ? aanvallen. Let wel op dat hij op een bepaald Super Vuurring= cd ? 2. Hel helie moment de andere kant opdraait. • Als hij een duikvlucht maakt, 11. Ster Chunglie schiet je hem verrot. Door naast - Zie bubbelmeisje Speciale Trap = c, c, c, c, c hem te gaan staan en hem kapot 12. Duivel ?????????? te schieten met kogels. - Ga naar rechts en blijf staan Dhalsim 3. Horrible hovercraft schieten als hij dan voor de derde Vuurbal= cd+cu+C • In een van de hoeken gaan staan keer langskomt is hij wel dood. Super Vuurbal= cd+cu+C+X en je ventje vastzetten met graph. Robert Wilting Vlam= ??????? Hij kan jou nu niet raken, maar jij Hoogeveen Robert Wilting kunt hem wel raken. Kijk wel uit Hoogeveen voor de kleine vijanden. Ik weet Street Fighter 11, Tiax er zijn snellere methodes, maar (MSX 2, 100, MUSIC) Pumpkin Adventure 11, Umax met deze kun je hem verslaan Tips: (MSX 2,3*200, STEREO) zonder ook maar een leven te ver 1. Zet de vijand in een van de Hier volgt dan de echte complete liezen. hoeken klem en trap hem of doe de oplossing. Jammer genoeg hebben 4. Dirty devil special move met X en C en down. we niet genoeg ruimte voor de ge • Zorg dat je minimaal zeven 2. Je kunt bij alle vijanden snel over hele oplossing deze keer, dus zul je levens hebt en heavy bullets. hen heen springen en hun snel voor de rest tot MCCM 82 moeten Loop op hem af en blijf staan weer aanvallen. Dit geldt echter wachten. Eerst wat algemene tips schieten. Hij zal jou vermoorden niet voor Chunglie. en dan deel 1 van de oplossing. en je begint weer opnieuw. Her-. 3. Gebukt kun je niet geraakt wor haal dit en hij zal vrij snel den door de speciale trappen van Tips doodgaan. Ruy, Ken en Ghuile. - Spreek altijd iedereen aan, men 4. Verdedigen doe je door de kan soms nuttige informatie geven. Tip: tegengestelde richting in te druk - Ga bij alle huizen en holen in een Gebruik geen granaten en lasers ken. dorp naar binnen. tegen een eindboss, omdat het hem 5. Elk persoon kan hoge en lage - Koop zo gauw je kunt de duurste niet meer power kost dan een kogel. trappen en slagen doen. Ook kan wapens, schilden en harnassen. Robert Wilting elk persoon springend slaan en Hoe duurder, hoe beter. Hoogeveen schoppen. - Doorzoek elk doolhof zeer goed. - Open alle kisten die je tegenkomt, Twinkle star, MSX FAN slaan = C hierin zitten meestal bruikbare (MSX 2, 200, MUSIC) trappen = X items. Hoe versla je de eindmonsters. Het bukken = cursor down (cd) Zorg dat je altijd voldoende heal vierde is er wel, maar wegens springen = cursor up (cu) potion bij je hebt. Dit is nodig om je problemen met de cursor kon ik links = cursor left (cl) power tussentijds aan te vullen. hem niet nog een keer halen. rechts = cursor right (cr) - Save de spelstand vaak weg, beter Daarom ontbreekt die nu. , = achter elkaar een keer te vaak dan te weinig. Het
MSX Computer & Club Magazine 62 nummer 81 - februari 1996 is erg vervelend als je na een vast hebt geselecteerd. De Farmer zegt gin van de lava-stroom. Gebruik de loper - dat had ik een keer of vier dat hij de 'turbo bonen' in het emmer en Damien zal aanbieden - een heel stuk opnieuw moet spe weiland zal planten en dat je de vol om te gaan varen. Vaar naar de an len. gende dag weer moet komen. Op dere kant van de grot. Hier ligt een naar Nelusco om te gaan slapen. stervende man, Freddie M ... Complete oplossing (deel 1) Als je geslapen hebt moet je weer Voordat je erop uitgestuurd wordt, terug naar de Farmer. Deze stuurt Hij vertelt met horten en stoten dat krijg je je eerste item mee, van Sep je naar het weiland toe, om te kij hij is aangevallen door een demon ertron. Het is een teleport-crosier. ken hoe de bonen zijn gegroeid. In in het Magical Labyrinth, een dool Hiermee kun je met een druk op het weiland staat een gigantische hof met onzichtbare muren. Het [RETURN] jezelf terug teleporteren bonestaak. Klim omhoog en je komt labyrinth bevindt zich achter de naar het dorp Nelusco. Ga rechts hoog boven de wolken uit, waar linkerdeur en kan alleen geopend het dorpje uit en vecht daar tot je Kether, de tweede demon op je te worden door twee parels in de kan op level 7 of 8 zit. Koop van het wachten staat. Als je Kether hebt delaren te zetten ... aldus Freddie. goud wat je hebt verdient, wapens verslagen is ook de tweede sleutel Als Freddie gestorven is en je hem en dergelijke. Ga weer rechts het in jouw bezit. In de ene kist vind je nog eens benadert, rolt Damien z'n dorpje uit. Ergens in dit bos kun je heal-potion, de andere kist is nog portemonnee met daarin $300 gold. de eerste demon 'Binah' vinden. onbereikbaar. Foei! De rechterdeur kan geopend Versla hem en de eerste sleutel is worden met de sleutel die je in de verdiend. Als je nu de boom onder Ga weer naar beneden en ga naar grot gevonden hebt. Hierachter zoekt waar Binah tegenaan stond, Bracaval. De deur die eerst gesloten blijkt een stukje Forest te zitten. ontdek je dat de boom hol is. Maar was is nu open. Ga naar binnen en Zoek tot je een zieke boom hebt met deze ontdekking schiet je nog zoek als eerste een kist waarin een gevonden en gebruik hier de super niet veel op want je kunt niet rode steen zit. Hiermee kun je tele poison. Zoek verder in dit bos tot je naar binnen. porteren via de rode sterren die in bij Manfred komt. Deze geeft je wat dit gedeelte van grot Bracaval te informatie over het labyrinth. Ga Ga naar de grot Bracaval. Voor het vinden zijn. Zoek nu de kist met de nu terug naar de plaats van de geval je deze nog niet gevonden groene steen, voor de groene ster zieke boom en je ziet dat de boom had. De ingang is ergens rechts ren. Plunder de hele grot. Ergens in weg is. Ga door de opening naar bovenin het Forest. Je vind hier er de grot zit een Wizard die aan je boven. gens een deur, maar ook hier kun je vraagt of je de rode en de groene niet naar binnen. Zoek verder naar steen wilt ruilen tegen een blauwe. Hier staat een kist, open het en je een uitgang zodat je uitkomt in een Antwoord op deze vraag met JA, vind een rode parel. Ga terug naar deel van het bos, waar je nog niet want met deze steen kun je over Bracaval (als je teleporteert, Bra eerder was. In dit gedeelte van het rode, groene én blauwe sterren tele caval2) en zet de parels in de kan bos staat huis nummer 16. Hier porteren. Als je de grot hebt leegge delaars. Nu is de linkerdeur ook woont de Farmer, die je vertelt dat haald, heb je de volgende dingen open. Ga naar binnen en open de Bracaval ergens nog een vierde in gevonden: een ladder, wat goud, kist die rechtsboven in het laby gang heeft, maar dat hij deze nog een sleutel en heal-potion. rinth staat, hierin zit een bril. Ge nooit gevonden heeft. Open eerst bruik de bril. Je kunt nu de muren de kist naast het huisje, hierin zit In één van de kisten wordt ook een af en toe zien flitsen. Zoek de weg een houweel. Zoek nu naar de kaart getoond waarop je kunt zien naar boven. Hier vind je Chock vierde ingang van grot Bracaval. dat er een geheime kamer in de grot mah, de derde demon. Versla hem Deze zit ergens in het Forest, ver is. Zoek deze kamer. In deze kamer en de derde sleutel is ook binnen. borgen achter een waterval. In de staat een kist met daarin een em Nog maar vier te gaan ... kist die hier staat zit een rubberboot mer. Als je al deze dingen gevon plus de peddels. den hebt moet je terug naar de Besluit bonestaak. Klim weer omhoog en En hier moeten we het voor deze Ga nu terug naar de holle boom en gebruik de ladder om bij de kist te keer bij laten. Dennis Lardenoije gebruik je houweel. Er verschijnt komen, hierin vind je een groene slaat een keer over, want er zijn een laddertje, klim naar beneden en parel. Nu moet je naar Nelusco om veel verzoeken binnen gekomen je komt in de Sewage terecht. Selec daar super poison te kopen. Ga om het tekstbestand dat de vorige teer het bootje en doorzoek het terug naar Bracaval en zoek het be- keer op het diskabonnement stond riool (zorg dat Steve is geselecteerd, voor het verhaal van Cytron, ook want Damien en The Bishop kun Megaguide op papier te laten verschijnen. Ook nen beiden niet roeien). In de Sew Deze rubriek geeft tips voor MSX games. Daarvoor raakte men regelmatig de lijst met age vind je een teleport-crosier, wat moeten de tips natuurlijk wel binnenkomen. Als je codes kwijt als men die nodig had. goud, een gesloten deur en een voor een of ander spel een bruikbare tip hebt, stuur Wij besloten daarom, nu Dennis net paar bonen. Met het crosier dat je die dan naar: een verhaal had afgerond, eerst het gevonden hebt, krijg je een stuk Marc Hofland verhaal van Cytron te vertellen. meer teleportatie mogelijkheden. Kraaiheide 55 Heb je geen diskabonnement en Ga naar de item-info in het dorpje. 3069 LC Rotterdam raak je alsnog geïnterresseerd, kun
Selecteer nu de bonen, er wordt je I Beloning: Voor een geplaatste tip krijgt de inzender je altijd Cytron bij MSX Computer dan verteld dat de Farmer je meer een gepaste beloning. Bel voor de beloning na de Club Gouda bestellen of bij MCCM informatie kan geven. Ga daar naar publicatie op maandag tot en met donderdag tussen het diskabonnement bij #80. 0 toe via teleportatie (dat kan nu). Ga 19:00 en 20:00, telefoon (01 0) 420 77 94. 0 naar binnen als je de bonen weer
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 63 met een korte afstand plasma-laser Dratex 8071 SY 1 en een stasisveld, een soort bescher mend schild. De Cytron zal vrijwel Cytron gelijk ontploffen als hij in het stasis het project Cytron. De Cytron is een veld van de DAS-NX-02 komt. half-bolvormig paars voertuig met Theoretisch is het mogenlijk om Het verhaal dubbele straalaandrijving. Het voer met de Cytron het legervoertuig te In de warmte van de zomernamid tuig is uitgevoerd met een korte verslaan, het is vooral zaak veel 'en dag zit Kohn Dirfield in zijn dis op afstandslaser met zeer hoge energie ergy refills' in voorraad te hebben. de veranda van de halve-bolwo dichtheid en een protectieschild dat ning; de twee zonnen die de wordt gevoed door vijfentwintig en Er zijn eergisteren bij een routine planeet Dratex rijk is, zijn allebei ergypods. Zodra ze leeg zijn, wor controle in een opslagloods drie over hun hoogste punt; een embie, den ze bijgevuld vanuit de 'energy douanebeambten van de IRP een soort metalen vogel, zoeft door refill tanks'. De Cytron zal als alles beschoten nog voordat zij het ge de lucht. Wreed uit zijn dommel goed verloopt, tot de standaarduit bouw betraden. Na een grondig on slaapje gewekt door de telefoon rusting van de IRP gaan behoren. derzoek bleek dat de vuursalvo's staat Kohn op en loopt naar het De Cytron is tot nu toe alleen nog afkomstig waren uit een plasma-la communicatiescherm, een druk op in laboratoria en op oefenterreinen ser. Dit deed vermoeden dat de 'n toets en iemand in legeruniform getest en oké bevonden, maar nu is DAS-NX-02 zich in dit gebouw verschijnt op het scherm. Na een dan eindelijk de tijd aangebroken bevindt. Met een Vartox - soort paar minuten is het gesprek beëin om ook eens te kijken hoe het in diepradar die computeractiviteit digd en loopt Kohn in versnelde werkelijkheid verloopt. kan registreren door middel van pas naar zijn luchtcydette, hij hoogfrequente magneetvelden - is neemt plaats op de bestuurderszit De oproep aan Kohn is nu wel dui daarna vastgesteld dat de drie en in enkele secondes is hij uit het delijk. Het is zijn taak om vijf zaken gestolen computers zich in ieder zicht verdwenen. op te lossen op de planeet RITAX- geval in het gebouw bevinden. Na 362, een vrijwel geheel geroboti overleg met de HB, de minister van Kohn Dirfield is gevechts- en test seerde planeet, waar hij de Cytron justitie, is besloten om de Cytron in piloot van de interstellaire ruimte in de praktijk zal gaan toetsen. Een te zetten bij deze zaak. politie, ook wel de IRP genaamd. Al niet ongevaarlijke onderneming, een aantal jaren is hij nu bezig met waarbij ik hem veel succes toewens. Case 2 Al enige jaren hield de IRP een ,Besturing Langzaam sluit de paarse capsule groep ruimtepiraten in het oog die zich; Kohn drukt op een aantal toet werd verdacht van slavenhandel. •Het spel wordt gespeeld met de cursortoetsen of een sen op het controlepaneel en de De piraten zijn onlangs opgepakt 'joystick in poort 1 of 2. De besturing van de Cytron Cytron zweeft het laadruim van de en veroordeeld waarbij een van de wijst zich vanzelf, alleen in Case 4 is er de mogelijk carrier uit. Hij bevindt zich nu op verdachten bekend heeft dat er zich heid om van niveau te verspringen door de joystick RITAX-362. Door de twee ramen aan op RITAX-362 in een bos een zeven •naar beneden te bewegen. Dit is alleen mogelijk in de voorzijde van de Cytron ziet kooien bevinden waarin zij Ecco's •de buurt van een paaltje waarop met een pijl de Kohn het laadruim van de carrier hadden gevangen om ze daarna te richting van verspringen is aangegeven. Het spel dichtgaan en enkele seconden later transporteren naar hun thuisbasis. , bevat ook een pauze--optie; deze kan worden op is hij uit het zicht verdwenen. De De Ecco's zijn een inheems ras van geroepen met functietoets 1. Om verder te gaan is open plek waar Kohn is afgezet RIT AX-362. Ze leven hoog in de •een druk op de vuurknop/spatiebalk voldoende. beschouwt hij vanaf nu maar als lucht en bewegen zich op een vrij zijn thuisbasis. Kohn staat op en ongewone manier voort, ze zijn .In sommige cases is het mogelijk om energy refills te loopt, door het toch niet al te ruime geel-oranje van kleur en kunnen
! sparen. Deze zijn te verkrijgen door bepaalde vijan- voertuig, naar een computer. Hij niet worden gedood met laserstra · den te vernietigen. De energy refills worden automa tikt een codewoord in en legt zijn len. Bij eerdere contacten met de tisch gebruikt. Het aantal resterende refjlls wordt hand op de handader-herken Ecco's is gebleken dat het een zeer rechtsboven in de statusbalk onderaan het scherm ningsplaat. Op het scherm ver sociaal ras is en dat je hun raad weergegeven. Ook het aantal energy pods dat nog schijnt de informatie over de vijf beter goed in je oren kunt knopen. vol is, wordt in de statusbalk weergegeven: een volle· zaken. Kohn gaat er eens rustig De verdachte kon alleen informatie pod is oranje-geel een lege is donkerpaars. voor zitten en neemt zijn missie geven over waar het bos zich nogmaals door. bevindt, helaas niet over de plaats Als er teksten op het scherm verschijnen, wordt het van de kooien. De kooien zijn ,spel automatich in pauzemode geschakeld. Om het Case 1 voorzien van electronische sloten spel na het lezen van de tekst te continueren, is een Ruim drie maanden geleden zijn waarvan de code onbekend is. Het druk op de vuurknop/spatiebalk voldoende. vanuit een legerbasis op de planeet is de bedoeling dat de Ecco's uit A yion een zeer belangrijk legervoer deze kooien worden bevrijd. Het In verband met eventueel bijladen van data en het tuig en drie hypermoderne comput spreekt voor zich dat daarbij een wegschrijven van de spelsituatie, is het nodig dat de ers ontvreemd, de computers zoektocht door het bos niet uitge spelschijf continu in drive A: aanwezig is. Als er een bevatten veel geheime informatie sloten kan worden. disk error optreedt door bijvoorbeeld een verkeerde en zullen derhalve moeten worden · schijf of een write-protect error, zal er gewacht wor- vernietigd. Het legervoertuig is van Case 3 · den op een druk op de spatiebalk. Daarna zal de het type DAS-NX-02, en is in afmetin Dit is een zeer moeilijke en tevens lees/schrijf-actie alsnog worden uitgevoerd. 0 gen bijna vier maal zo groot als de belangrijke opdracht. Een grote ge Cytron. De DAS-NX-02 is uitgerust organiseerde bende heeft een leger
M5X Computer & Club Magazine 64 nummer 81 - februari 1996 gevormd van volautomatische ge aansprakelijk is en ook de geluids als mogelijk levend te bevrijden. De vechtsrobots. Volgens onze under bron is onbekend. De taak aan jou monniken hebben gedreigd dat als cover agent binnen deze organisatie om dat uit te zoeken. Op zich klinkt de IRP niet toegeeft, Cytronella bin zal dit leger binnen enkele maan dit mischien simpel, maar vergis je nen twee dagen zal sterven. den een inval plegen op een rand niet: de loods wordt bewoond door planeet. Het leger wordt geleid Draadlijders, en naar verluidt zul Opstarten door tien configuratie-robots. Door len deze je het wel eens moeilijk Dit spel staat op een enkelzijdige deze tien robots, die te herkennen kunnen maken. Ook zullen de in diskette. Daar het spel een automa zijn als een bol op hoge poten, te vloeden van de muziek je op den tische wegschrijf-optie bevat moet elimineren zal het leger doelloos duur mischien parten gaan spelen de schijf niet-schrijfbeveiligd in worden en dus geen inval kunnen aangezien de Cytron niet geheel diskettestation A worden geplaatst. plegen. Het leger bestaat op het mo geluidsdicht is. Meer informatie Hierna kunt u de computer aanzet ment voornamelijk uit grote tanks, over de Draadlijders dan het feit ten en het spel start vanzelf op. Als die bewapend zijn met automati dat ze aan videodrugs verslaafd eerste komt er nu een intro; deze sche raketten en piranha-achtige zijn, is niet bekend. kan met een druk op de spatiebalk voertuigen. worden beëindigd. Dan wordt er Case 5 een beveiligingsvraag gesteld. U Case 4 Al jarenlang bestaat er een onenig wordt verzocht om een 'acces code' Sinds een dag of twee wordt er in heid tussen de op RITAX levende in te toetsen, in het kader staan de de omgeving van een opslagloods monniken van de Solar Federatie en juiste codes vermeld. voor elektronische componenten, de IRP Tot voor kort bleven deze house muziek gehoord door de om ruzies beperkt tot woordenwisselin Voorbeeld wonenden. Aangezien dit veel over gen, maar gisteren hebben de mon Op het scherm verschijnt: last veroorzaakt, is het de bedoeling niken Cytronella, de dochter van de PLEASE ENTER ACCES CODE dat die muziek uitgezet wordt. Er is ontwerper van Cytron gekidnapt. Het is nu jou taak om haar zo snel niet duidelijk wie voor de overlast CASE Ol CODE 13 ACCES CODES CASE 1 TABLE 05 CODE NR 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 TABEL 01 MOG LYF KYE JED IEC HAB GAA FMP EMO DIN CIM BUL AUK BQJ OQI NOX U zoekt dan in deze handleiding TABEL 02 KYD JOC IYB HGA GAP FGO EAN DOM CIL BOK AIJ BWI OQX NWW OQV NOU naar de beschrijving van Case 1 en TABEL 03 lYE HYD GYC FAB EAA DAP CAO BIN AlM BIL OIK NQJ OQI NQX KQW ZYV uit tabelS, code 13. In dit geval dus TABEL 04 GEB FGA EAP DKO CEN BGM AAL BKK OUJ NWI OQX NKW KUV ZWU YQT XKS 'YUW'. Deze code tikt u dan in op TABEL 05 EEC DAB CAA BEP AEO BAN OAM NUL OUK NQJ KQI ZUX YUW XQV WQU VET het toetsenbord. Het programma kijkt of uw code juist is. Zo ja, dan ACCES CODES CASE 2 wordt het volgende onderdeel CODE NR 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 geladen; zo nee dan wordt om een TABEL 01 LKD MGC NGB GCA HCP 100 JON CKM DKL EWK FWJ OSI BSX AOW BOV KKU andere 'acces code' gevraagd. TABEL 02 JGG KEF LGE EMD FOC GMB HOA AUP BWO CUN DWM OOL NOK OOJ BOl YEX TABEL 03 HGF IGE JGD COC DOB EOA FOP OWO BWN AWM BWL KOK NOJ OOI NOX WGW Na het correct intoetsen van de TABEL 04 FCA GMP HOO AAN BCM CML DOK OQJ NSI OOX BOW YQV ZSU KOT NOS UAR code zal een menu worden geladen TABEL 05 DCP EOO FON OCM BCL AOK BOJ KSI NSX OOW NOV WSU XST YOS ZOR SCQ waarbij u kunt kiezen of u verder wilt spelen vanuit de vorige situatie ACCES CODES CASE 3 of aan een nieuw spel wilt begin CODE NR 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 nen. Als u uw keuze heeft bepaald TABEL 01 KAE NMD MMC HIB GIA JUP IUO DQN CQM FOL EOK BYJ OYI BEX AEW NAV en geselecteerd door middel van de TABEL 02 IMF LCE KMD FKC EUB HKA GUP BSO AON DSM COL NKK OEJ BKI OEX ZCW cursortoetsen en spatiebalk, wordt TABEL 03 GMG JMF lME DUD CUC FUB EUA BOP 000 BON AOM NEL KEK NEJ OEI XMX gevraagd welke opdracht u wilt TABEL 04 ElP HKO GUN BOM AlL DKK CUJ NOl OYX BKW OEV ZOU YYT NKS KER VOQ gaan vervullen. Ook dit kunt u TABEL 05 CIA FUP EUO BIN OlM BUL AUK NYJ KYI NEX OEW XYV WYU ZET YES TIR weer met de cursortoetsen en de spatiebalk bepalen. Hierna wordt ACCES CODES CASE 4 de desbetreffende opdracht geladen CODE NR 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 en gestart. TABEL 01 JOB GKA HKP MWO NWN KSM LSL AOK BOJ OKI BKX EGW FGV CCU DCT YOS TABEL 02 HKA ElP FKO KQN LSM IQL JSK OYJ BKI OYX NKW CAV DCU AAT BCS WIR Als u er niet in slaagt een opdracht TABEL 03 FKP CKO DKN ISM JSL GSK HSJ OKI NKX KKW NKV ACU BCT OCS BCR UKQ te vervullen en Kohn een moedige TABEL 04 DWG AQF BSE GUD HWC EQB FSA KEP NGO YAN ZCM OEL BGK OAJ NCI SUX dood laat sterven, komt u terug in TABEL 05 BWF OSE BSD EWC FWB CSA DSP YGO ZGN WCM XCL OGK NGJ KCI NCX QWW het menu. Als u een opdracht vol brengt, keert u ook terug naar het ACCES CODES CASE 5 menu, maar de zojuist volbrachte CODE NR 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 opdracht zal niet meer op het TABEL 01 lUC HQB GQA NOP MOO LYN KYM BEL AEK BAJ OAI FMX EMW DIV CIU ZUT scherm staan. Ook zal dan deze TABEL 02 GQP FWO EQN LOM KYL JOK IYJ BGI OAX NGW OAV DOU CIT BOS AIR XWQ spelsituatie worden gesavet, zodat TABEL 03 EQA DQP CQO JYN IYM HYL GYK NAJ OAI NAX KAW BIV AIU BIT OIS VQR u een volgende keer niet weer die TABEL 04 COF BOE AYD HSC GOB FOA EYF NCO KMN ZOM YIL BCK OMJ NOl OIX TSW missie hoeft te vervullen. 0 TABEL 05 AOG BYF OYE FOD EOC DYB CYA ZMP YMO XIN WIM NML OMK NIJ KIl ROX
MSX Computer & Club Magazine nummer 81 - februari 1996 65 MCCM's lezersservice
Voorraad beperkt Produkten MCCM kent een Lezersservice waar MC .. losse nummers MSX Club Magazine f 7,50/150 BF bij u een, sinds MCCM 78 beperkt, leverbaar zijn nog: 26,31-37,39-44 aantal produkten kunt bestellen, zo MX .. losse nummers MSX Computer Magazine f 7,50/150 BF als vorige nummers en/ of diskettes leverbaar zijn nog: 3, 8-10,14-19,21,22,24-57 en een paar programma's. MX .. losse nummers MSX Computer & Club Magazine f 7,50/150 BF De eigen producten die voor sep leverbaar zijn nog: 58-69, 71-81 tember 1995 bij de LezersService verkrijgbaar waren, zijn nu alleen DC .. diskettes diskabonnement MSX Club Magazine, 20-44 f 12,50/250 BF nog te bestellen via de redactie in DY .. diskette bij MSX Computer Magazine, 1-56 f 7,50/150 BF Rotterdam. Dit laatste alleen na tele DX .. diskettes diskabonnement MCCM, 58-81 f 12,50/250 BF fonisch overleg vooraf. Bel hiervoor MIDX index inhoudsopgave MCM 1 tot en met 50 f 10,00/200 BF naar de redactie MCCM, telefoon MQTS Quintus, tekenprogramma voor scherm 5 f 35,00/700 BF (010) 425 42 75. MEMU MSX4PC - MSX2 emulator voor PC f 25,00/500 BF Producten van andere producenten, die vroeger werden aangeboden, De genoemde prijzen zijn exclusief de verzendkosten, Reken f 5,- bij een bestelling tot en zijn vanaf MCCM 78 niet meer via met f 50,-, f 10,- bij een bestelling tot en met f 500,- en niets daarboven. 0 MCCM leverbaar.
Oude nummers mer en de pagina's op in de bestel en adres te vermelden. U ontvangt Reeds eerder verschenen nummers lijst. U kunt zich hierbij laten assiste uw bestelling zo spoedig mogelijk van MSX Club Magazine, MSX Com ren door Jan van der Meer, telefoon per post. Voor informatie over be puter Magazine en MSX Computer (050) 54172 66. We sturen u dan stellingen kunt u ons dinsdag, & Club Magazine kunnen worden fotokopieën van de desbetreffende woensdag en donderdag tussen nabesteld. Ze zijn echter niet alle artikelen. Hiervoor wordt 9:00 en 15:00 bereiken op nummer maal meer op voorraad. De num f 5,- per artikel berekend. (020) 639 00 50. mers die nog verkrijgbaar zijn, wor den genoemd in het kader. Het Bestellen Betalingen bestelnummer bestaat uit een code Bestellen doet u door het verschul Voor Nederland: van twee letters, gevolgd door het digde bedrag, verhoogd met Postgiro 6172462 ten name van nummer van het blad. f 7,50/200 BF voor de verzendkos Aktu Publications BV te ten, over te maken op een van de re Amsterdam. Naast het bestellen van complete keningen van Aktu Publications BY, Voor België: nummers, is het ook mogelijk om onder vermelding van de bestel bankrekening 172-130-6052-21 van artikelen uit de verschenen, ook de nummers van de producten die u de Rabobank Antwerpen ten name niet meer leverbare, magazines na wilt ontvangen. Vergeet daarbij, als van Aktu Publications BV. r------,te bestellen. Geef het magazinenum- u met Girotel werkt, niet uw naam Ja, ik neem tot wederopzegging een
D abonnement op MSX Computer & Club Magazine, zes nummers per jaar voor * f 60,- /1 200 BF, D omzetting van een gewoon abonnement naar een diskabonnement voor * f 15,- / 225 BF per nummer D diskabonnement op MSX Computer & Club Magazine, zes nummers per jaar voor * f 149,- / 3000 BF, Ik ontvang als welkomstgeschenk een gratis MSX Computer Magazine Listingboek en de Listingboekdiskette.
Naam:
Adres:
Postcode: ...... Woonplaats: ......
Handtekening: ...... Stuur deze bon (of een fotokopie daarvan) naar: Aktu Publications BV (bij minderjarigheid handtekening één der ouders/verzorgers) Antwoordnummer 10237 (geen postzegel!) 1000 PA Amsterdam * Ik wacht met betalen tot ik een acceptgiro van u ontvang. ------MSX Computer & Club Magazine 66 nummer 81 - februari 1996 Ja, ik wil een abonnement - tot wederopzegging - op CompuKids en: 1 Te gekke uitnodigingen betaal f 49,50/990 BF en krijg als welkomstcadeautje de CompuKids baseball pet. * 1 Freddi Fish en de verdwenen zeewierzaadjes betaal het eerste jaar slechts f 42,- / 840 BF in plaats van f 49,50/990 BF* 1 Werkstukken maken op de computer
Het abonnement is voor: De acceptgiro moet naar: 1 Op stap met de NS-Reisplanner
1 De Cyberzone-boeken van Kluitman Naam Naam 1 Het interactief tekenfilmboek:
Adres Adres De Leeuwenkoning en natuurlijk de vaste rubrieken: Postcode/Plaats Postcode/Plaats 1 Addo Stuur
Han dtekening (ouder!verzorger) 1 De'computer in de klas
1 Spel van de maand na ontvangst van de betaling gaat het abonnement in, [e3 ~ 1 en nog veel meer ... : *kruis je keuze aan , kids • 'voorlopige inhoud CompuKids 2 onder voorbehoud MCCM81