Hoe Maakt U Het?

Hoe maakt ZONDAG u het? 28 APRIL 2019 10:00 > 18:00 GRATIS

BONHEIDEN · BOOM · DUFFEL Mechelen en de Mechelse regio HEMIKSEM · NIEL · RUMST · SCHELLE SINT-KATELIJNE-WAVER · ZEMST WEETJES EN FEITEN OVER ERFGOEDDAG

Wat is (cultureel) erfgoed? Erfgoed is wat we willen bewaren voor toekomstige generaties: kunstwerken, gebruiksvoorwerpen, archiefstukken, foto’s, maar ook tradities, rituelen, ambachten, streekgerechten, …

Wat is Erfgoeddag? Hét moment om de deuren open te gooien en je te laten kennismaken met waardevol erfgoed. 2019 wordt de 19e editie van Erfgoeddag. Onder het thema ‘Hoe maakt u het?’ werden er in regio Mechelen maar liefst 64 Erfgoeddagactiviteiten 2 ingeschreven, een absoluut recordaantal! We wensen je alvast veel plezier om ze allemaal te ontdekken!

Hoe maakt u het? Hoe maakt u het? Maar ook: hoe maakt het je? En hoe geven we dat dan door? Voeg aan die vragen nog het suggestieve woordje ‘beter’ toe, en je hebt het thema en de uitdaging van Erfgoeddag 2019 helemaal beet: over vakmanschap, ambachtelijkheid en vakmensen (v/x/m). Doe je mee?

Wie organiseert Erfgoeddag? • FARO, het Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed • 21 regiocoördinatoren in Vlaanderen en Brussel • 254 lokale coördinatoren in de deelnemende gemeenten “We staan er allicht te weinig bij stil, maar bijna alles dat ons omringt en waar we gebruik van maken is … mensenwerk. Denk maar aan de kleren die we dragen, de meubels die ons leven vergemakkelij- ken en vullen, het boek dat we openslaan INHOUD of de krant die we lezen, het verfrissende drankje dat we nuttigen en noem maar ERFGOEDDAG op. Probeer je de wereld eens voor te stel- IN MECHELEN len zonder al die handen die alles hebben vervaardigd. Tijdens de 19e Erfgoeddag, OVERZICHT PROGRAMMA 6 op zondag 28 april, ben je welkom bij EN KAART een 640-tal organisaties en individuele vakmannen en -vrouwen. Zij nodigen je MECHELEN: MUSEUM 8 uit om even stil te staan bij wat er allemaal komt kijken bij ‘vakmanschap’.” HOF VAN BUSLEYDEN VLAAMS MINISTER VAN CULTUUR, MEDIA, JEUGD • Praatcafé 9 EN BRUSSEL, SVEN GATZ • Levende bib 10 • Doe-tafels 12 MECHELEN STAD 18 3 ERFGOEDDAG “In de jaarringen van onze stad ontdek je het meesterschap van vele generaties IN DE MECHELSE REGIO makers. De hofmakerij tussen nieuwe en oude makelij is typisch Mechels. Geen OVERZICHT PROGRAMMA 20 erfgoedthema lijkt zo secuur getailleerd EN KAART op de Mechelse leest als vakmanschap, de discipline waarin Mechelen van ouds- ACTIVITEITEN 22 her de wereld ontroert.” BURGEMEESTER VAN DE STAD MECHELEN, SOIRÉE MUZE – 30 BART SOMERS HOE MAAKT U HET? IN DE KIJKER: 31 “Meesterschap heeft onze stad groot NOMINEER JE FAVORIETE gemaakt en doet dat nog steeds. In ons Museum Hof van Busleyden roemen we MAKER het Bourgondische vakmanschap en in ons Schepenhuis wijzen we de weg naar ERFGOEDAPP 31 locaties waar je historisch meesterschap kan terugvinden. Maar ook vandaag DUO-DAGPAS 31 stelen Mechelse makers de show, zoals in onze kunstbroedplaats ARTenova.” ERFGOEDDOEL 32 SCHEPEN VAN CULTUUR EN TOERISME MECHELEN, BJÖRN SIFFER ERFGOEDDAG IN MECHELEN Overzicht programma

A Hoeveel weegt je kilo? Praatcafé A Het schoenste caffedrinken over het maken van gewichten en (p.11) ander wetenschappelijk erfgoed. A Vijftig tinten wol. Eenmalig weer Praatcafé (p.7) lakenververs in Mechelen (p.12) A Het Mechels laken behoorde tot de wereldtop. Praatcafé (p.7) A Wij willen wol! Schuilt er een lakenmaker in jou? (p.12) A Hedendaags meubelontwerp: van sierobject tot poef, een onder- A Hedendaags meubelontwerp: zoekend proces van tekenen, bere- is het een tafel, een stoel, een zetel kenen en maken. Praatcafé (p.7) of... een olifant? (p.13) A Dijle leeft! De vlietjes vandaag: A Traditioneel ambacht en Mechelaars koesteren hun erfgoed hedendaagse industrie in aan het water. Praatcafé (p.8) meubelontwerp? Maak je stoel en kom erbij zitten! (p.13) A MUS-E in Mechelen: Hoe werkt 4 Hoogtewerk? Praatcafé (p.8) A MUS-E Mechelen (p.13) A De grillige weg van glas doorheen A MUS-E in Mechelen: jongeren en de tijd: een docente glaskunst marqueterie (p.13) vertelt. Praatcafé (p.8) A Ontdek de eeuwenoude techniek A Hoe maakt Arbeidszorg het? van marqueterie (p.14) Praatcafé (p.9) A Maak je eigen marqueteriewerkje! A Hoe maakt u een stadsmuseum, (p.14) anno 1892? Praatcafé (p.9) A Hoe maakt de Chaldeeuwse A Ontdek het Mechelse dialect, de gemeenschap het in Mechelen? schoenste taal van 't land! (p.10) (p.14) A Mechelens bekendste groente: A Arbeidszorg aan het werk: voor mensen met én zonder groene regenjassen voor de Mechelse vingers (p.10) reuzen! (p.14) A De strafste verhalen uit de A Van mandenvlechten tot sportgeschiedenis (p.10) reuzenvlechten (p.14) A Mechelen, een stad van makers in A Zet je schouders onder een reus! beeld (p.11) (p.15) A Een mysterieuze vondst: A Ontwerp een regenjas voor de beelden uit het verleden (p.11) Mechelse reuzen! (p.15) DIJLE

G A E NEKKERSPOEL C B

GROTE MARKT A = Museum Hof D F van Busleyden, Frederik de Merodestraat 65 B = Frederik de Merodestraat 18 C = Veemarkt 39 DIJLE D = Vleeshouwerstraat 6 E = Nekkerspoelstraat 21 F = Zakstraat 16 G = Sint-Katelijnekerkhof 1

MECHELEN 5

A Ken jij de beroemde Poupée de B Van perkament tot bits en bytes: Malines al? Kom en kerf mee! (p.16) over archiefdragers en zorg(en) (p.18) A Toonmoment Museumkamp 'Hoe maakt u het?' (p.16) C Besloten Hofje in glas, prachtige creaties van de afdeling glaskunst A De springlevende techniek van het van het IKA (p.18) kantklossen (p.16) A Heb jij al eens gekantklost? (p.16) C Het IKA glasblaasatelier gaat aan de slag met een 17e-eeuws A Kruip in de huid van een modelboek uit het Mechelse modeontwerper en laat je gaan in Stadsarchief (p.18) de Barbie photobooth! (p.16) D Hoe maakt Mechelen het? (p.19) A De wondere wereld van de telegrafie (p.17) E Speelgoedmuseum achter de schermen: hoe wordt een A Dompel je onder in de kleurrijke tentoonstelling gemaakt? (p.19) wereld van de Mechelse plakbrieven (p.17) F Dijle leeft! Over de Mechelse vlietjes vroeger en nu (p.19) A Dijle leeft! Wandel mee langs vergeten waterwegen in de stad G Muzikale schatten: het harmonium F (p.17) (p.19) MECHELEN: MUSEUM HOF VAN BUSLEYDEN

a de grootse heropening in Kijken, fijne gesprekken voeren en vooral 2018 is het Museum Hof van meedoen staan centraal op deze dag. Busleyden weer helemaal klaar Daarom voorzien we in de tuinen en in Nom de rol van centrale Erfgoeddaglocatie het Museum een praatcafé, doe-tafels op te nemen! Het Hof van Busleyden was en een levende bib. Bovendien is het in de Bourgondische periode een echt hele museum gratis toegankelijk op humanistenhuis, een plaats van ontmoe- Erfgoeddag! ting en gesprekken, een broedplaats van LOCATIE: MUSEUM HOF VAN BUSLEYDEN ideeën en een verzamelplek van kunst. SINT-JANSTRAAT 2A, 2800 MECHELEN Net als het museum wil de Erfgoeddag 10:00 > 17:00 inzetten op thema’s als nieuwsgierig- HET MUSEUM EN DE VELE ERFGOEDACTIVITEITEN TER heid, verwondering, en interactie. Hier- PLAATSE ZIJN GESCHIKT VOOR ALLE LEEFTIJDEN EN voor ontwikkelden we een praatcafé, VOLLEDIG TOEGANKELIJK. doe-tafels en een levende bib. 6 Praatcafé Kom onder het genot van een drankje luisteren naar de verschillende boeiende presentaties.

LOCATIE: BINNENKOER, MUSEUM HOF VAN BUSLEYDEN

Frans Verheyden HOEVEEL WEEGT JE KILO? OVER HET MAKEN VAN GEWICHTEN EN ANDER Hans Lecompte WETENSCHAPPELIJK ERFGOED & Maurann Lootens HEDENDAAGS MEUBELONTWERP: Is een kilo altijd een kilo? Hoe ‘gewichtig’ VAN SIEROBJECT TOT POEF, kan die wel zijn? En hoe worden gewich- EEN ONDERZOEKEND PROCES VAN ten en weegschalen gemaakt? Wist TEKENEN, BEREKENEN EN MAKEN je dat je op de weegschalen niet altijd het juiste gewicht kan aflezen? Vroeger i.s.m. de opleiding meubelontwerp was er een ijkdienst die wel degelijk (VOMO) van Thomas More zijn verdiensten had. Vanaf 20 mei Hoe maak je een sierlijk object dat zich 2019 wordt 1 kg afgeleid van de Planck tot een poef ombuigt, telkens wanneer 7 constante en de lichtsnelheid. Kom er iemand erop gaat zitten? Vallen en spelenderwijs meer over leren! opstaan, dat beschrijft Maurann Lootens’ ontwerpproces voor de ‘WOO’. 10:00 • DUUR: 60 MINUTEN Mechelen en meubels zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Vroeger lag de Frank Kinnaer, focus vooral op ambacht, vandaag eer- stedelijke dienst Archeologie der op ontwerp. Hans Lecompte, docent HET MECHELS LAKEN BEHOORDE aan de Voortgezette Opleiding Meubel- TOT DE WERELDTOP ontwerp licht een tipje van de sluier op. Maurann Lootens, (VOMO ’17-’18) Wie aan lakennijverheid denkt, denkt neemt je mee in haar werkproces met wellicht niet meteen aan Mechelen. prototypes en computersimulaties, die En toch was de stad in de middeleeuwen uiteindelijk leidden tot een innovatief en een zeer belangrijk productiecentrum. gebruiksvriendelijk meubel. Archeologische en historische bronnen 12:45 • DUUR: 30 MINUTEN tonen aan dat de textielproducerende ambachten hier goed georganiseerd waren. Het Mechelse laken werd bovendien naar andere delen van Europa geëxporteerd. Genoeg stof voor een boeiend verhaal.

11:15 • DUUR: 15 MINUTEN TIP: WIL JE WETEN HOE HET ER IN PRAKTIJK AAN TOEGAAT? ZIE P… Paul Temmerman DIJLE LEEFT! DE VLIETJES VANDAAG: MECHELAARS KOESTEREN HUN ERFGOED AAN HET WATER

i.s.m. stedelijke dienst Archeologie, Patries Wichers TSM Mechelen, De Vlaamse Waterweg, MUS-E IN MECHELEN: Mechelen Klimaatneutraal HOE WERKT HOOGTEWERK? Wist je dat die prachtige, romantische en historische vlietjes de riolen van i.s.m. TSM Mechelen, MUS-E, Museum vroeger zijn? We vertellen je graag meer Hof van Busleyden over de belangrijke rol van water in de Patries Wichers, kunstenares en artistiek stad Mechelen. Aansluitend bij de lezing coördinator bij MUS-E, organiseerde nemen we je mee voor een geleide samen met de dynamische leerkrachten wandeling ‘Water in de stad’. Je verneemt van de Middenschool vijf ateliers voor er hoe de ‘bewoners van de Mechelse 30 enthousiaste jongeren van de waterkant’ hun erfgoed nu beschouwen, Technische Scholen Mechelen. (her)maken en beschermen. Hun inspiratie? Het vakmanschap van de marqueterie en de horlogerie. In het 13:30 • DUUR: 15 MINUTEN TIP: VOLG OM 10:00 OF 14:00 EEN GEGIDSTE WANDELING praatcafé vertelt zij honderduit over MET PAUL TEMMERMAN NAAR DE ZAKSTRAAT. ZIE P.17 deze ervaring en de resultaten ervan.

14:00 • DUUR: 15 MINUTEN 8 TIP: BENIEUWD NAAR HET EINDRESULTAAT? BEWONDER HET KUNSTWERK IN DE TUIN VAN MUSEUM HOF VAN BUSLEYDEN.

Sandra De Clerck DE GRILLIGE WEG VAN GLAS DOORHEEN DE TIJD: EEN DOCENTE GLASKUNST VERTELT

Glas wordt vandaag in de eerste plaats gezien als een alledaags product. Weinigen onder ons kennen de complexe en rijke geschiedenis ervan. Sandra De Clerck, kunstenares en docente glaskunst aan het IKA vertelt over de grillige weg die glas doorheen de tijd heeft afgelegd. Luister naar haar boeiende verhalen en ervaringen over het werken met glas.

14:30 • DUUR: 15 MINUTEN TIP: HET IKA LIGT OP 2 MINUUTJES WANDELEN VAN HET MUSEUM. DE LEERLINGEN EN DOCENTEN TONEN JE GRAAG HUN VAKMANSCHAP. ZIE P.18 9

Arbeidszorg Koninklijke Kring voor HOE MAAKT ARBEIDSZORG HET? Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen Hoe maakt u het? Dit zinnetje staat HOE MAAK JE EEN STADSMUSEUM, centraal bij Arbeidszorg, een plek waar ANNO 1892? mensen die (nog) niet terecht kunnen op de arbeidsmarkt op vrijwillige basis ‘Een stadsmuseum, hoe maak je dat?’, naaien of in- en uitpakwerk doen. In vroeg het Mechelse stadsbestuur zich een boeiende mix van nationaliteiten, in 1892 af. Ze haalden er de Cercle culturen en vaardigheden maken zij archéologique, litéraire et artistique bij het met hun handen en een babbel. en openden in 1894 het Stadsmuseum. Benieuwd naar hun verhaal? Kom dan Is dat museum hetzelfde als het zeker luisteren tijdens het praatcafé. Museum Hof van Busleyden? En wie was Hyacinthe Coninckx? Kom luisteren 15:00 • DUUR: 15 MINUTEN naar het boeiende ontstaans- en evolutieproces van het Stadsmuseum tot nu.

15:30 • DUUR: 15 MINUTEN Levende bib Kom in de levende bib de verhalen ontdekken die schuilgaan achter historische beelden, objecten en zelfs woorden. Neem plaats in een van de salons en luister naar een expert die een boeiende anekdote vertelt.

LOCATIE: ZAAL DODOENS, MUSEUM HOF VAN BUSLEYDEN 10:00 > 18:00 Sportimonium DE STRAFSTE VERHALEN UIT Faculteit van het Mechels DE SPORTGESCHIEDENIS Dialect ONTDEK HET MECHELSE DIALECT, Onze Belgische sportgeschiedenis staat 10 DE SCHOENSTE TAAL VAN ‘T LAND! bol van legendarische gebeurtenissen, gedenkwaardige figuren en unieke sport- Al gehoord van Oempasjenteg of een momenten die talloze mooie herinne- Bouchkamaréé? Kies een kaartje en ringen oproepen. Allemaal zijn ze goud luister naar de anekdote die achter het waard en verdienen ze het om goed mysterieuze woord schuilgaat. Laat je bewaard te worden. Duik aan de hand onder begeleiding van een rasechte van het nieuwe boek ‘Ons Sportimonium’ Mechelaar meevoeren in de wereld van in het verleden. Co-auteur en weten- het levendige Mechelse dialect. schappelijk medewerker Bregt Brosens TIP: BEN JE WEG VAN HET MECHELS? VOLG EENS EEN vertelt je de strafste anekdotes. DIALECTWANDELING. ZIE P.19

’t Grom MECHELENS BEKENDSTE GROENTE: VOOR MENSEN MET ÉN ZONDER GROENE VINGERS

Wat is de bekendste groente van Mechelen? En wat heeft genetica daarmee te maken? Groentemuseum ‘t Grom biedt een antwoord op al je groentevragen. Koninklijke Kring voor Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen MECHELEN, EEN STAD VAN MAKERS IN BEELD

Historische foto’s laten je kennismaken met de Mechelse makers uit het verleden. Van automontage tot meubel- nijverheid en zelfs Dreft waspoeder. Vele makerstradities zijn inmiddels ver- Museum Hof van Busleyden dwenen en vergeten. De oudheidkundige HET SCHOONSTE KOFFIEDRINKEN kring verzamelt en ontsluit historische kennis. Duik met hen in het verleden aan i.s.m. Jean Aerts en Marcel Kocken de hand van bijzondere anekdotes. (inspiratoren), de geburenkringen van Mechelen vroeger en nu, Mechelen kinderstad, Dienst duurzame ontwikke- Visit Mechelen ling, energie en fairtrade, Oxfam Wereld- EEN MYSTERIEUZE VONDST: winkel, dienst Sociaal Beleid BEELDEN UIT HET VERLEDEN De wedstrijd ‘Het schoonste 11 koffiedrinken’ werd tot halverwege de Nick Vanhautte, torenwachter en 20e eeuw georganiseerd in Mechelse conservator van de Sint-Romboutstoren, geburenkringen. ‘Oepgetaloerde’ kwam een jaar geleden toevallig in het dames in zondagse kledij haalden hun bezit van een doos oude films. Het bleken beste servies boven en zetten zich voor unieke analoge filmrollen te zijn uit de hun gedecoreerde gevel om de jury te jaren ‘70 en ‘80. Kom luisteren naar het overtuigen. Op Erfgoeddag verneem je bijzondere verhaal van Nick en waan je hoe zo’n wedstrijd er juist aan toeging even in het verleden met behulp van een en welke sociale rol hij vervulde. daglicht- en diaprojector! Verkleed je als ‘oepgetaloerde’ dame in onze photobooth, kom kijken naar de ‘schoenste caffedrinker’ uit jouw wijk of neem zelf deel aan deze charmante competitie!

16:00 WEDSTRIJD ‘HET SCHOENSTE KAFFEDRINKEN’ 16:30 WEDSTRIJD ‘HET SCHOENSTE CHOCALATTE KAFFE DRINKEN’ – KINDEREDITIE

Doe-tafels Erfgoed, dat maak je zelf! Schuif mee aan bij een van de vele workshops die we dit jaar voor het eerst organiseren. Of volg een demonstratie die je haarfijn uitlegt hoe je een ambachtelijk product maakt.

LOCATIE: DE TUINEN VAN HET MUSEUM HOF VAN BUSLEYDEN

Stedelijke dienst Archeologie DEMONSTRATIE VIJFTIG TINTEN WOL. EENMALIG 12 WEER LAKENVERVERS IN MECHELEN

Wie aan Mechels vakmanschap denkt, komt vaak uit bij kantwerk, meubel- makerij en andere kunstnijverheden. Maar wist je dat Mechelen in de middeleeuwen vooral bekendstond om zijn laken? Het textiel werd internationaal geroemd omwille van zijn topkwaliteit. De productie verliep in verschillende stappen. Ervaren wolbewerkers tonen je vandaag hoe dat in zijn werk ging. 10:00 > 18:00

WORKSHOP WIJ WILLEN WOL! SCHUILT ER EEN LAKENMAKER IN JOU?

Duik in het verleden en ga zelf aan de slag met de ambachtelijke techniek van wolbewerking. 10:00 > 18:00 Opleiding meubelontwerp MUS-E (VOMO), Thomas More TOONMOMENT Mechelen MUS-E MECHELEN WORKSHOP HEDENDAAGS MEUBELONTWERP: i.s.m. TSM Mechelen, Vlaamse Kunst- IS HET EEN TAFEL, EEN STOEL, kring voor Marqueteurs, Horlogeriemu- EEN ZETEL OF ... EEN OLIFANT? seum, ReuzenMechelen Een 30-tal jongeren van de Technische i.s.m. Mellanium Stedelijk Conservatori- School Mechelen lieten zich inspireren um Mechelen, Circus Ronaldo, Mechels door het oude vakmanschap van de Kamerorkest, Cultuurcentrum Mechelen, marqueterie, de horlogerie en de ID&A Thomas More (Interieur, Design & reuzentraditie. Samen met MUS-E Architectuur) kunstenares Patries Wichers maken Maak je een tafel, stoel, ligzetel of ze een assemblage-installatie rond olifant? Jij kiest! Voor het stadsfestival het begrip ‘tijd’. Wordt het een toren, OP.RECHT.MECHELEN. werd de voor- een baken, een totem, of eerder een stelling ‘Wat ze zeggen van de olifant …’ postmoderne reus? Kom kijken naar het gecreëerd. Het meubelontwerp van resultaat in Museum Hof van Busleyden. Gunther De Jonghe, Anton Proost, Egon 10:00 > 18:00 13 Proost en Stephanie Van Caeneghem (VOMO ‘16-’17) werd in iedere scène sa- WORKSHOP: MUS-E IN MECHELEN: mengesteld tot een andere functie voor JONGEREN EN MARQUETERIE de acts van clowns, acteurs en dansers. 10:00 > 18:00 i.s.m. TSM Mechelen, Vlaamse Kunst- kring voor Marqueteurs DEMONSTRATIE/WORKSHOP De jongeren van de Technische School TRADITIONEEL AMBACHT EN Mechelen die deelnamen aan het HEDENDAAGSE INDUSTRIE IN MUS-E project staan te popelen om hun MEUBELONTWERP? MAAK JE STOEL erfgoedinteresse in de marqueterie- EN KOM ERBIJ ZITTEN! techniek met jou te delen. Kom samen met hen en de ‘meester- i.s.m. Wouter Defrancq marqueteurs’ een kaartje ‘inleggen’ met Hoe maak je een stoel met behulp fijn houtwerk. Zo kan je meteen zelf van slechts twee industriële spanriemen ervaren wat marqueterie is. Een must en enkele houten elementen, maar zonder voor liefhebbers van precisiewerk! lijm, nagels of vijzen? Met een complex 10:00 > 18:00 systeem, of is het toch eenvoudiger dan het lijkt? Wouter Defrancq (VOMO ‘13-’14) demonstreert hoe zijn stoel ‘Tight’ in elkaar zit. Een stabiel, comfortabel én ecologisch meubelontwerp in een kleur naar keuze. 10:00 > 18:00 Vlaamse Kunstkring voor Marqueteurs DEMONSTRATIE ONTDEK DE EEUWENOUDE TECHNIEK VAN MARQUETERIE

Fineerhout, snijmesjes, veel geduld en nauwkeurigheid, maar vooral veel plezier in het maken, dat zijn de vereisten Arbeidszorg voor marqueterie (houten inlegwerk). DEMONSTRATIE Kom kijken en ontdek hoe de eeuwen- ARBEIDSZORG AAN HET WERK: oude techniek van marqueterie tot stand REGENJASSEN VOOR komt en evolueerde doorheen de tijd. DE MECHELSE REUZEN! Een interessante confrontatie tussen heden en verleden. i.s.m. kringwinkel Ecoso, Camp 2 Camp, 10:00 > 18:00 ReuzenMechelen, Museum Hof van Busleyden WORKSHOP De Mechelse reuzenkinderen krijgen een MAAK JE EIGEN regenjas. De mensen van Arbeidszorg MARQUETERIEWERKJE zetten hun schouders onder dit huza- renstukje. Ze gebruiken hiervoor het Wil je zelf ook eens met houten inlegwerk materiaal van afgedankte tenten, aan- 14 aan de slag gaan? Onder begeleiding van geleverd door Ecoso. Het ontwerp werd een echte stielman kan je dit boeiend verzorgd door Brigit De Coninck. Kom ambacht ervaren en een fijn marquete- kijken hoe de reuze-jassen vorm krijgen riewerkje vervaardigen. en sla een praatje met de makers. 10:00 > 18:00 14:00 > 17:00

Chaldeeuwse Gemeenschap Lieve Lieckens GCV DEMONSTRATIE/WORKSHOP Mandenvlechten HOE MAAKT DE CHALDEEUWSE DEMONSTRATIE GEMEENSCHAP HET IN MECHELEN? VAN MANDENVLECHTEN TOT REUZENVLECHTEN Laat je onderdompelen in de huwelijks- cultuur van Mesopotamië. Cani vertelt Weet jij hoe een reus er onder zijn kleren over de zoektocht naar een nieuw uitziet? Ambachtelijk mandenvlechtster bestaan en toont haar familietradities Lieve Lieckens is gespecialiseerd in met het haken van sjaals en het rollen mandvlechtwerk op maat en het bouwen van druivenbladeren. Kom je mee helpen van reuzen. Benieuwd hoe manden- en proeven? vlechten nu precies in elkaar zit? Hoe een 10:00 > 18:00 reus gevlochten wordt? Tijdens Erfgoed- dag kan je de verschillende creaties van Lieve bewonderen. 10:00 > 18:00 ReuzenMechelen WORKSHOP WORKSHOP ZET JE SCHOUDERS ONDER ONTWERP EEN PARAPLU VOOR EEN REUS! DE MECHELSE REUZEN

Mechelen is fier op zijn reuzen! En Reuzen vangen niet alleen veel terecht, want ze zijn door UNESCO wind, ze worden ook snel nat als erkend als immaterieel cultureel erfgoed. het regent! Om hen te beschermen Onder begeleiding van de leden van tegen de natuurelementen maken de ReuzenMechelen ontdek je onder meer mensen van Arbeidszorg een hoe een reus er aan de binnenkant uitziet reeks speciale reuzenregenjassen. en ervaar je hoe het voelt om een reus Ondertussen gaan wij aan de slag en te dragen. Grijp deze unieke kans en zet maken we een grote paraplu of parasol! letterlijk je schouders onder dit meer dan Help je mee? vijf(!) eeuwen oude erfgoed van onze 10:00 > 17:00 stad.

10:00 > 17:00

15 Kantclub Etterjefke DEMONSTRATIE DE SPRINGLEVENDE TECHNIEK VAN HET KANTKLOSSEN

Kantclub Etterjefke bestaat sinds 2000. Museum Hof van Busleyden De naam Etterjefke verwijst naar een WORKSHOP eenvoudig Mechels kantje dat meest- KEN JIJ DE BEROEMDE POUPÉES DE al werd geklost door oude vrouwen of MALINES AL? KOM EN KERF MEE! kinderen. Ze werden aangespoord met de woorden: “Etter, Jefke!”, wat in het i.s.m. beeldhouwster Elleke Frijters Mechels dialect betekent: “Vlugger wer- Poupées de Malines zijn beschilderde ken, Jefke!”. De enthousiaste leden van houten beeldjes uit de 15e en 16e Etterjefke leggen je de prachtige tech- eeuw. Vanuit Mechelen werden ze niek eenvoudig uit en tonen hun creaties. massaal verspreid over de hele wereld. 10:00 > 18:00 Maar hoe begin je aan zo’n klein en fijn houtsnijwerkje? Onder begeleiding van WORKSHOP kunstenares Elleke Frijters probeer je het HEB JIJ AL EENS GEKANTKLOST? hoofd van een poupée vorm te geven en ontdek je zelf hoe moeilijk, maar ook hoe Wil je ook eens kantklossen? Kom dan fascinerend houtsnijden is. langs om 11 uur of om 15 uur en maak je 16 10:00 > 18:00 eigen kantklossouvenir. WORKSHOP 11:00 + 15:00 TOONMOMENT ER IS PLAATS VOOR 6 PERSONEN, DUS KOM ZEKER OP TIJD! MUSEUMKAMP ‘HOE MAAKT U HET?’ DUUR: 1 UUR

Tijdens het museumkamp ‘Hoe maakt u het?’ werkten kinderen tussen 6 en 12 Speelgoedmuseum jaar een week lang rond het gelijknamige WORKSHOP thema. Ze ontdekten ambachten van KRUIP IN DE HUID VAN EEN vroeger en ontmoetten makers van van- MODEONTWERPER EN LAAT JE GAAN daag. Met verschillende materialen en IN DE BARBIE PHOTOBOOTH! technieken werden de strafste creaties gemaakt. Kom de creatieve resultaten Tijdens deze creatieve workshop word jij van hun museumkamp bewonderen en de modeontwerper. Welke kledij en maak kennis met de ambachtsmannen- kleuren vind je mooi? En weet je welk en vrouwen van de toekomst! kleurentype je bent? Ontdek het tijdens 10:00 > 18:00 de workshop en maak je eigen aankleed- pop. Leef je bovendien uit in onze photobooth, waar je verandert in een levens- echte Barbie of Ken! 10:00 > 18:00

UBA Mechelse radioamateurs Dienst Openbaar Domein WORKSHOP WANDELING DE WONDERE WERELD VAN DE DIJLE LEEFT! WANDEL MEE LANGS TELEGRAFIE VERGETEN WATERWEGEN IN DE STAD

Telegrafie: eenvoudig internationaal i.s.m. stedelijke dienst Archeologie, radioverkeer zonder gebruik van het TSM Mechelen, De Vlaamse Waterweg, internet. In deze generatie zijn de laatste Mechelen Klimaatneutraal radiotelegrafisten te vinden. Er is een Paul Temmerman, dé kenner van de lange voorgeschiedenis, maar is er Mechelse vlietjes, neemt je mee de stad ook een toekomst? De radioamateurs in. Hij vertelt over de Mechelse vlieten gebruiken deze communicatiemethode vroeger en nu en laat zien welk ingenieus nog veelvuldig. Kom het uitproberen en staaltje ambacht hierachter schuilgaat. duik mee met hen het verleden in. Via de Veemarkt wandel je naar de Zak- 10:00 > 17:00 straat, waar binnenkort de Oude Melaan opengelegd wordt. Paul is industrieel ingenieur bouwkunde en was jarenlang 17 diensthoofd Infrastructuur bij Stad Stadsarchief Mechelen Mechelen. TENTOONSTELLING STARTPUNT: MUSEUM HOF VAN BUSLEYDEN, AAN DE DOMPEL JE ONDER INGANG VAN ZAAL DODOENS IN DE KLEURRIJKE WERELD VAN EINDPUNT: DE VLIET MELAAN AAN DE ZAKSTRAAT DE MECHELSE PLAKBRIEVEN (ZIE OOK P.19) WANDELING 10:00 + 14:00 DUUR: 1 UUR i.s.m. Museum Hof van Busleyden In de belevenisbox waan je je even in de TIP: LUISTER OM 13:30 NAAR DE INLEIDING VAN PAUL eerste helft van de 20e eeuw en maak TEMMERMAN IN HET PRAATCAFÉ. ZIE P.8 je kennis met de plakbrieven van het Mechelse Stadsarchief. Deze plakbrieven of affiches over films, sport, politiek ... werden vroeger in de stad op openbare plaatsen aangeplakt. Het zijn papieren pareltjes die met vakmanschap gemaakt werden. Met evenveel deskundigheid worden ze door vrijwilligers van het Stadsarchief beschreven. Zij vertellen je er zelf graag meer over. 10:00 > 18:00 IKA - Instituut voor Kunst MECHELEN en Ambacht Mechelen TENTOONSTELLING BESLOTEN HOFJE IN GLAS, PRACHTIGE CREATIES VAN DE STAD AFDELING GLASKUNST VAN HET IKA De glaskunstafdeling van het IKA opent op Erfgoeddag uitzonderlijk haar deuren. Op de eerste verdieping tonen ze je graag de wonderlijke creaties van Aartsbisschoppelijk Archief de glascursisten. Hun 21e-eeuwse Mechelen kunstwerken zijn geïnspireerd op de TENTOONSTELLING Besloten Hofjes, de 16e-eeuwse VAN PERKAMENT TOT BITS EN BYTES: topstukken uit het Museum Hof van OVER ARCHIEFDRAGERS Busleyden. EN ZORG(EN) LOCATIE: INSTITUUT VOOR KUNST EN AMBACHT VEEMARKT 39, 2800 MECHELEN Hoe zijn archiefstukken gemaakt en 12:00 > 18:00 hoe maken ze het? We hebben het 18 voor één keer niet over de inhoud van DEMONSTRATIE archieven, maar laten je kennismaken HET IKA GLASBLAASATELIER GAAT met hun materiële drager én bewarings- AAN DE SLAG MET EEN 17e-EEUWS toestand: van perkament tot papier, MODELBOEK UIT HET MECHELSE van wassen tot loden zegels, glasplaten STADSARCHIEF en ‘digital born’ archieven. Wat zijn de uitdagingen om archieven de zorg te In het Stadsarchief werd onlangs een geven die ze verdienen? 17e-eeuws glazeniersmodelboek her- LOCATIE: DIOCESAAN PASTORAAL CENTRUM ontdekt. Pas na het maken van een van FREDERIK DE MERODESTRAAT 18, 2800 MECHELEN de ontwerpen uit dit boek werd je erkend 10:00 > 18:00 als meester in je vak. De glascursisten van het IKA werken aan een hedendaagse interpretatie van de oude tekeningen. Kom binnen in het glasatelier en kijk mee hoe zij mallen maken, glasblazen, slumpen, gieten, en graveren. LOCATIE: INSTITUUT VOOR KUNST EN AMBACHT VEEMARKT 39, 2800 MECHELEN 12:00 > 18:00

TIP: IN HET PRAATCAFÉ VERTELT DOCENTE SANDRA DE CLERCK DE COMPLEXE EN RIJKE GESCHIEDENIS VAN GLASKUNST. ZIE P.8 Koninklijke Gidsenbond Dienst Openbaar Domein STADSWANDELING TENTOONSTELLING/WORKSHOP HOE MAAKT MECHELEN HET? DIJLE LEEFT! OVER DE MECHELSE VLIETJES VROEGER EN NU i.s.m. Stedelijk Conservatorium Meche- len, kantclub Etterjefke, Stedelijke dienst i.s.m. Stedelijke dienst Archeologie, Archeologie, Dijle Leeft! TSM Mechelen, De Vlaamse Waterweg, Een stadsgids neemt je mee in de Mechelen Klimaatneutraal Mechelse binnenstad en laat je kennis- Mechelen is van oudsher een waterstad maken met plekken waar ambachten met de kronkelende Dijle als belangrijkste hoogtij vieren. Luister naar anekdotes levensader. Ons doel? Delen van de oor- over Mechelse kant, meubels, marbre- spronkelijke vlieten weer openleggen. De ren, vlietjes en veel meer. Bovendien vliet tussen de Zak- en Muntstraat wordt bezoek je een vakman van vandaag. nummer acht. Kom en ontdek meer over Je kan kiezen voor een rondleiding in de vlieten vroeger en nu, bekijk het vak- het Nederlands of in het sappige manschap achter de historische kademu- Mechelse dialect! ren en haal je beste metselkunsten boven! STARTPUNT: SCHEPENHUIS LOCATIE: VLIET MELAAN VLEESHOUWERSTRAAT 6, 2800 MECHELEN ZAKSTRAAT 16, 2800 MECHELEN NEDERLANDSTALIGE WANDELINGEN 10:00 > 18:00 10:00 + 13:30 + 16:00 DIALECTWANDELINGEN 10:30 + 14:00 DUUR: 2 UUR 19 Stedelijk Conservatorium Mechelen Speelgoedmuseum DEMONSTRATIE RONDLEIDING MUZIKALE SCHATTEN: SPEELGOEDMUSEUM ACHTER HET HARMONIUM DE SCHERMEN: HOE WORDT EEN TENTOONSTELLING GEMAAKT? i.s.m. Torens aan de Dijle In de Sint-Katelijnekerk werd een kost- Een tijdelijke tentoonstelling is hét baar muzikaal kleinood gerestaureerd: moment om een verborgen deel uit een harmonium van de Brusselse bouwer de collectie in de kijker te zetten. Déom. Geef je oren de kost en luister Onze nieuwe tentoonstelling is volop in naar de klank van dit mooie instrument. opbouw. Ben je benieuwd naar hoe zo’n Harmoniumdocent Wannes tentoonstelling tot stand komt? Schrijf Vanderhoeven toont beelden over de je dan in voor een rondleiding achter restauratie en laat je uitzonderlijk een de schermen en maak kennis met de kijkje nemen in het instrument. Als kers werking van het Speelgoedmuseum! op de taart kan je er zelf ook op spelen! LOCATIE: SPEELGOEDMUSEUM Een bijzondere ervaring. NEKKERSPOELSTRAAT 21, 2800 MECHELEN LOCATIE: KATELIJNEKERK RONDLEIDING 11:00 + 14:00 SINT-KATELIJNEKERKHOF 1, 2800 MECHELEN DUUR: 1 UUR • VERZAMELEN AAN DE INFOBALIE 13:30 > 16:30 ERFGOEDDAG IN DE MECHELSE REGIO Overzicht programma

Antwerpen

E19 Hemiksem

Schelle

Schelde Niel Duffel Boom 20 Rumst Nete Rupel

Sint-Katelijne-Waver

Mechelen Bonheiden

Zemst

Brussel BONHEIDEN NIEL Meesters en gasten (p.22) Bierstekerij De Troetsel en de collega’s in de Rupelstreek (p.27) Kant, een nieuwe wind door oude technieken (p.22) Hoe klost u het? RUMST Voor jong en oud! (p.22) Hoe werd het gemaakt met baksteen? (p.27) BOOM Ann Mampaey, zilveren goudsmid (p.27) Steenmaken in de Rupelstreek (p.23) DUFFEL SCHELLE Kijk, er zit muziek in! (p.28) Songwriting: tips en tricks (p.23) Klank maken, een koud kunstje (p.23) SINT-KATELIJNE-WAVER 21 19e-eeuwse fototechnieken in beeld (p.24) Een ritje op de kat en ezel! (p.28) Jouw portret in een erfgoeddecor (p.24) ZEMST Boekbinden: hoe doe je dat? (p.24) Bloemschikken en juwelen maken: Aquarelleren, vroeger en nu (p.29) een bijzondere techniek (p.24) Bloemschikken en juwelen maken Kantklossen: een initiatie in de (p.29) basistechnieken (p.25) Hoe werd sportmateriaal gemaakt? Maak je eigen instrument! (p.25) Conservatie en restauratie in het Sportimonium (p.29) De Loods maakt het goed! (p.25) Schiet jij de hoofdvogel af? Kom boogschieten in het HEMIKSEM Sportimonium! (p.29) Tegels maken met Paul Kenens (p.26) Tegels zelf ontwerpen: eerste stappen in tegeldecoratie (p.26) BONHEIDEN

Heemkring ’t Hoefyser TENTOONSTELLING MEESTERS EN GASTEN WORKSHOP Tal van oude foto’s, voorwerpen en HOE KLOST U HET? verslagen van volkstellingen brengen de VOOR JONG EN OUD! vergeten ambachten in Rijmenam weer tot leven. Kom kijken en ontdek er alles Geen betere manier om te ervaren wat over! kantklossen inhoudt, dan door zelf plaats LOCATIE: HEEMMUSEUM ’T SMISKE te nemen achter een kantkloskussen. HOOGSTRAAT 52A, 2820 BONHEIDEN Onze lesgeefsters laten je met plezier 10:00 > 18:00 zien hoe alles werkt. Zowel kinderen als hun ouders en andere deelnemers kunnen vandaag hun eerste stappen in het kantklossen zetten. Kom jij het ook proberen? Kantcentrum ’t Ordinaaltje LOCATIE: ’T KRANSKE 22 TENTOONSTELLING DORP 112, 2820 BONHEIDEN KANT, EEN NIEUWE WIND INGANG VIA DE POVERSTRAAT DOOR OUDE TECHNIEKEN 10:00 > 18:00

Op Erfgoeddag laten we je zien wat kantklossen juist is. Kom ontdekken hoe kant gemaakt wordt, welke verschillende soorten kant er bestaan en hoe ze er vroeger uitzagen! Om dit ambacht niet verloren te laten gaan, moeten we voortdurend innoveren. Laat je verrassen door het hedendaagse gebruik van deze oude technieken. LOCATIE: ’T KRANSKE DORP 112, 2820 BONHEIDEN INGANG VIA DE POVERSTRAAT 10:00 > 18:00 BOOM DUFFEL

Gemeentebestuur Boom - De Kunstfabriek Cultuurraad WORKSHOP DEMONSTRATIE SONGWRITING: TIPS EN TRICKS STEENMAKEN IN DE RUPELSTREEK Al decennialang is De Kunstfabriek i.s.m. EMABB, ‘t Geleeg, de deelraad Erf- een vaste waarde in Duffel. Doorheen goed & Geschiedenis van de Cultuurraad het jaar zijn er taal-, kunst- en muziek- en de gemeentelijke erfgoedcoördinator cursussen. Speciaal voor Erfgoeddag De Rupelstreek kende tot ver in de 20e- organiseren we twee workshops rond eeuw meerdere specifieke productiewij- klank en muziek, waaronder deze over zen, te danken aan de aanwezigheid van songwriting. Want een song maken … diverse industriële activiteiten, zoals ook hoe begin je eraan? Een gouden recept is de productie van glas. Het bekendst is de er niet, maar met de tips van muzikant en steennijverheid. Kom meer te weten over songwriter Daeninck Scheerlinck schiet de verschillende fasen van het steenma- je al een eind op. ken en de evolutie van de technieken, LOCATIE: KASTEEL GEVERS van handmatig naar machinaal. ROOIENBERG 21B, 2570 DUFFEL 10:00 WORKSHOP VOOR TIENERS LOCATIE: NOEVEREN 67 EN 196, 2850 BOOM 23 TUSSEN 12 EN 18 JAAR. HET PROGRAMMA IS VERDEELD OVER BEIDE MUSEUMSITES 14:00 WORKSHOP VOOR 18-PLUSSERS. IN DE WIJK NOEVEREN. JE KAN JE AANMELDEN IN DUUR: 2 UUR ‘T BAKSTEENTJE, NOEVEREN 67 EN/OF OP DE SITE FRATEUR, NOEVEREN 196 10:00 > 18:00 WORKSHOP KLANK MAKEN, EEN KOUD KUNSTJE

Onder leiding van lesgeefster Nele Pauwels ontdek je hoe de meest alle- daagse voorwerpen kunnen klinken en hoe je de klank kan aanpassen. Laat je verbeelding de vrije loop en neem deel aan deze muzikale ontdekkingsreis! De workshop ‘Klank en Kleur’ is geknipt voor jonge deelnemers. LOCATIE: KASTEEL GEVERS ROOIENBERG 21B, 2570 DUFFEL 10:00 WORKSHOP VOOR KINDEREN 4-6 JAAR 14:00 WORKSHOP VOOR KINDEREN 7-12 JAAR DUUR 2 UUR

DUFFEL

Fotoclub Abstrakt Gemeentelijke Bibliotheek DEMONSTRATIE Duffel 19e-EEUWSE FOTOTECHNIEKEN DEMONSTRATIE IN BEELD BOEKBINDEN: HOE DOE JE DAT?

i.s.m. gemeente Duffel i.s.m. De Brabantse Boekengilde Samen met vzw Wetplate.be zet fotoclub Heb jij boeken of strips die letterlijk stuk- Abstrakt een techniek uit de vroegste gelezen zijn, waaruit een paar katernen periode van de fotografie in de kijker: zijn losgekomen of waarvan de kaft bijna het natte-plaatcollodiumprocédé. Je afvalt? Heb je een reeks tijdschriften krijgt alle aspecten van dit 19e-eeuwse die je liever stevig gebundeld in je fotoambacht te zien: materialen, chemie, boekenkast wil bewaren? Dan is deze handelingen en ‘best practices’, hoe je demonstratie boekbinden geknipt voor een plaat prepareert, belicht, ontwikkelt jou! De Brabantse Boekbindersgilde en vernist. laat je in de Duffelse bibliotheek de fijne LOCATIE: GEMEENTELIJKE BIBLIOTHEEK – BEETHOVENZAAL kneepjes van het vak zien. ONZE-LIEVE-VROUWLAAN 1, 2570 DUFFEL LOCATIE: GEMEENTELIJKE BIBLIOTHEEK – LEESZAAL 24 WORKSHOPS 10:00 + 11:00 + 13:00 + 14:00 + 15:00 ONZE-LIEVE-VROUWLAAN 1, 2570 DUFFEL + 16:00 + 17:00 10:00 > 12:30 DUUR: 1 UUR

WORKSHOP EN EXPO JOUW PORTRET IN EEN ERFGOEDDECOR

i.s.m. gemeente Duffel Abstrakt heet jou van harte welkom in zijn fotostudio. En niet zomaar een! Abstrakt tovert voor jou een achtergronddecor met erfgoedobjecten van weleer. De fotograaf staat met het camerastatief in de aanslag om jou daarin te portretteren. Loop ook even door de expo van de Abstraktleden en ontdek wat ze nog meer voor jou in petto hebben. LOCATIE: GEMEENTELIJKE BIBLIOTHEEK – BEETHOVENZAAL ONZE-LIEVE-VROUWLAAN 1, 2570 DUFFEL 10:00 > 18:00

Kunstenaar Paul Goossens Volkskunstgroep De Moeffeleer DEMONSTRATIE - afdeling Muziek AQUARELLEREN, EEN BIJZONDERE WORKSHOP TECHNIEK MAAK JE EIGEN INSTRUMENT! i.s.m. Gemeente Duffel i.s.m. Gemeente Duffel Duffelaar Paul Goossens is al ruim een Ben jij een creatieve ziel die graag de halve eeuw actief als schilder, beeld- handen uit de mouwen steekt? Neem houwer, kalligraaf, keramiekkunstenaar dan deel aan onze workshop. Met een en aquarellist. Op Erfgoeddag demon- flink pak ideeën op zak inspireren de streert hij de kunst en de techniek van muzikanten jou tot het samenstellen het aquarelleren, van het gebruik van de van voorwerpen die klank voortbrengen. juiste materialen tot de ideale positio- Resultaat: je maakt je eigen, originele nering van je penseel. Paul brengt ook instrument! verschillende van zijn reeds afgewerkte LOCATIE: KASTEEL GEVERS aquarellen mee. Vragen zijn welkom. ROOIENBERG 21B, 2570 DUFFEL 10:00 > 18:00 LOCATIE: KASTEEL GEVERS ROOIENBERG 21B, 2570 DUFFEL 25 10:00 > 12:30 Kunstencentrum De Loods TENTOONSTELLING EN DEMONSTRATIE Volkskunstgroep De Moeffeleer DE LOODS MAAKT HET GOED! - afdeling Kantwerksters WORKSHOP i.s.m. Gemeente Duffel KANTKLOSSEN: EEN INITIATIE Kunstencentrum De Loods ontvangt in IN DE BASISTECHNIEKEN zijn ateliers mensen met creatief talent. Op Erfgoeddag maken verschillende i.s.m. Gemeente Duffel kunstenaars uit diverse disciplines Kantwerk vervaardigen is een eeuwen- je deelgenoot van hun inspiratie en oud (kunst)ambacht. Een van de techniek. Tegelijkertijd loopt er een methodes is het klossen van kant. kunstexpo. Tijdens een infomoment Kloskant wordt gemaakt op een kant- maak je kennis met de werking van De kussen met draad en klosjes. Loods, daarna kan je een bezoek brengen De vaardigheid van het kantklossen aan de permanente collectie van het wordt met zorg levend gehouden, Psychiatrisch Ziekenhuis. ook in Duffel. Op Erfgoeddag leren de LOCATIE: KUNSTENCENTRUM DE LOODS kantwerksters van De Moeffeleer je de SPOORWEGLAAN 1, 2570 DUFFEL basisknepen van het vak en organiseren 11:00 > 17:00 ze workshops. Voor alle leeftijden! INFOMOMENT 14:00 LOCATIE: KASTEEL GEVERS ROOIENBERG 21B, 2570 DUFFEL 10:00 > 18:00 HEMIKSEM

Tegelmuseum Hemiksem TENTOONSTELLING TEGELS MAKEN MET PAUL KENENS

In het Gilliot & Roelants Tegelmuseum brengen we een tentoonstelling over de tegelproductie van keramist Paul Kenens. Je leert er hoe tegels volgens diverse technieken gemaakt kunnen worden. Ook kan je voor het eerst kennismaken met de uitbreiding van het museum met een nieuwe ‘Pozzo-vleugel’. Een bijkomende ruimte wordt vrijgemaakt om de unieke Pozzo-collectie, geschonken door de Koning Boudewijnstichting, vanaf eind juni 2019 aan het publiek te tonen. De Pozzo-collectie is 26 uitzonderlijk door haar indrukwekkende WORKSHOP omvang (meer dan 9000 tegels en TEGELS ZELF ONTWERPEN : EERSTE panelen), haar diversiteit en kwaliteit. STAPPEN IN TEGELDECORATIE! Een diavoorstelling toont hoe de collectiepresentatie zal gebeuren. In samenwerking met Paul Kenens LOCATIE: HEEMKUNDIGE KRING EN TEGELMUSEUM, richten we een atelier in waar je zelf SINT-BERNARDUSABDIJ kan ervaren hoe een tegel ontworpen NIJVERHEIDSSTRAAT 8, 2620 HEMIKSEM wordt en welke specifieke technieken 10:00 > 18:00 (en moeilijkheden?) om de hoek komen kijken. Het benodigde materiaal voor initiatie in tegelbeschildering met echte glazuurverf wordt ter beschikking gesteld. Laat deze unieke kans om je creativiteit uit te testen niet voorbijgaan! VOORAF INSCHRIJVEN IS NOODZAKELIJK EN DOE JE VIA: [email protected] OF 0475546289

LOCATIE: HEEMKUNDIGE KRING EN TEGELMUSEUM, SINT-BERNARDUSABDIJ NIJVERHEIDSSTRAAT 8, 2620 HEMIKSEM 11:00 WORKSHOP VOOR KINDEREN VAN 6-12 JAAR 14:30 WORKSHOP VOOR VOLWASSENEN DUUR: 1 à 2 UUR

RUMST

Museum Rupelklei TENTOONSTELLING HOE WERD HET GEMAAKT MET BAKSTEEN?

Museum Rupelklei organiseert van 28 april tot 2 juni de tentoonstelling ‘Hoe werd het gemaakt met baksteen’. Aan de hand van video, blauwdrukken en foto’s ontdek je hoe ovens, schoorstenen & gewelven werden gemaakt met baksteen. Er is bijzondere aandacht voor het maken van ‘leuzzes’ of droogloodsen. De expo sluit aan bij de vaste tentoonstelling over het productieproces van handsteen. LOCATIE: MUSEUM RUPELKLEI UITBREIDINGSTRAAT 33, 2840 TERHAGEN NIEL 10:00 > 18:00 27

RONDLEIDING, TENTOONSTELLING EN WORKSHOP Cultuurdienst IVEBICA ANN MAMPAEY Hemiksem-Schelle-Niel ZILVER- EN GOUDSMID TENTOONSTELLING BIERSTEKERIJ DE TROETSEL EN DE Zilver- en goudsmid Ann Mampaey stelt COLLEGA’S IN DE RUPELSTREEK haar atelier open en geeft rondleidingen, waarbij je leert hoe een zilveren of De Erfgoeddag in Niel belicht de 100ste gouden juweel gemaakt wordt volgens verjaardag van de Nielse Bierstekerij eeuwenoude ambachtstechnieken. Er De Troetsel en annex limonadetrekkerij. zijn demonstraties van verschillende Tegelijk worden gelijkaardige bedrijven technieken en een tentoonstelling van uit Niel en de Rupelstreek bekeken. In het handgemaakte zilveren juwelen. Atrium van het Nielse Kinderen en volwassenen kunnen een gemeentehuis worden zowel docu- metalen naamplaatje maken, dat je kan menten, foto’s als voorwerpen getoond in dragen als hanger of armband. een overzichtstentoonstelling. Voor deze LOCATIE: ‘S HERENBAAN 40, 2840 REET gelegenheid wordt ook een brochure 10:00 > 18:00 samengesteld.

LOCATIE: GEMEENTEHUIS NIEL (ATRIUM) RIDDER BERTHOUTLAAN 1, 2845 NIEL 10:00 > 18:00 SCHELLE SINT-KATELIJNE- WAVER Cultuurdienst IVEBICA Hemiksem-Schelle-Niel TENTOONSTELLING: KIJK, ER ZIT MUZIEK IN! ’t Grom EEN RITJE OP DE KAT EN EZEL! i.s.m. Centrum voor Muziekinstrumen- tenbouw Puurs, Pro Arte Antwerpen en i.s.m. ETWIE en CAG lokale instrumentenbouwers Een ritje op de Kat? Alleen vandaag kan Ben je benieuwd hoe een cello, viool, het! Sint-Katelijne-Waver is niet alleen gitaar, luit of klavecimbel gebouwd gekend voor haar tuinders, maar ook voor wordt? We nemen het ambacht van de verschillende uitvindingen door lokale muziekinstrumentenbouwer onder de ijzersmeders zoals de familie Van den loep aan de hand van bouwplannen en Eynde. Rij nog eens mee met een echte muziekinstrumenten in de verschillende Kat of Ezel, niet op 4 poten maar op 4 fases van het bouwproces. Je ziet én wielen. Of stapel er de bloemkolen op hoort de muzikanten aan het werk. In de terwijl we over het veld rijden. Wie kan kerk maak je bovendien ook kennis met het hoogst? Handen uit de mouwen! 28 het unieke Van Peteghem-orgel. LOCATIE: ’T GROM LOCATIE: SINT-PETRUS-EN-PAULUSKERK MIDZELEN 25A, 2860 SINT-KATELIJNE-WAVER HAMERSTRAAT 7-9, 2627 SCHELLE 13:00 > 17:00 11:00 > 18:00

Sportimonium vzw TENTOONSTELLING EN ZEMST DEMONSTRATIE: HOE WERD SPORTMATERIAAL GEMAAKT? CONSERVATIE EN RESTAURATIE IN HET SPORTIMONIUM Heemkundige kring de Semse TENTOONSTELLING EN i.s.m. de opleiding conservatie-restaura- DEMONSTRATIES: tie van de Universiteit Antwerpen BLOEMSCHIKKEN EN JUWELEN Hoe werd sportmateriaal vroeger ge- MAKEN: VROEGER EN NU maakt? Dr. Ortega (restauratie textiel) en dr. Storme (restauratie metaal), beiden i.s.m. Bloemen Torfs, Atelier Martine, docent aan de opleiding conservatie- bloemenwinkels Het Zonneke, Floore restauratie van de Universiteit Antwerpen, en Roosemarijn en Gemeentebestuur ontrafelen deze vraag. Bovendien werp je Zemst een unieke blik achter de schermen van het Met behulp van foto’s, tekst en enkele bij- museumdepot. Samen met twee erfgoed- zondere juwelen schetsen we de evolutie dokters duik je er in de wereld van textiel- van twee aloude ambachten: bloemen metaalrestauratie en -conservatie. schikken en juwelen maken. Experten Alle tentoonstellingen in het Sportimoni- tonen je de knepen van het vak in enkele um zijn op Erfgoeddag gratis te bezoeken. boeiende demonstraties. LOCATIE: SPORTIMONIUM – MUSEUMDEPOT LOCATIE: HEEMHUIS DE SEMSE TRIANONDREEF 19, 1981 ZEMST SCHOOLSTRAAT 17, 1980 ZEMST HET MUSEUM IS DOORLOPEND OPEN 11:00 > 17:00 29 10:00 > 17:00 DEMONSTRATIE EN UITLEG 14:00 > 17:00

WORKSHOP WORKSHOP BLOEMSCHIKKEN EN JUWELEN SCHIET JIJ DE HOOFDVOGEL AF? MAKEN KOM BOOGSCHIETEN IN HET SPORTIMONIUM! i.s.m. Bloemen Torfs, Atelier Martine, bloemenwinkels Het Zonneke, Floore en Waag je kans op de liggende wip van Roosemarijn het Sportimonium en misschien schiet Steek je liever zelf de handen uit de jij wel de hoofdvogel. We leren je graag mouwen? Ook dat kan! Vergeet niet om alle kneepjes van deze sport. Een sport je tijdig in te schrijven voor een van onze met een eeuwenoude geschiedenis en workshops. een roemrijk verleden. In de volkssport- LOCATIE: HEEMHUIS DE SEMSE tuin kan je naast boogschieten nog een SCHOOLSTRAAT 17, 1980 ZEMST heleboel andere traditionele, maar leuke 10:00 + 15:00 + 15:30 WORKSHOPS VOOR VOLWASSEN sporten beoefenen. Welkom! 13:30 + 14:00 WORKSHOPS VOOR KINDEREN LOCATIE: SPORTIMONIUM TRIANONDREEF 19, 1981 ZEMST HET MUSEUM IS DOORLOPEND OPEN 11:00 > 17:00 BOOGSCHIETEN 14:00 > 17:00 VOLKSSPELENTUIN 11:00 > 17:00

Hoe maakt u het?

Soirée MuzE neemt je mee achter de coulissen van het Mechelse erfgoed. We nodigen telkens een deskundige uit die je gepassioneerd én op een toegankelijke manier vertelt over zijn of TICKETS kan je vooraf reserveren: haar onderzoek. Zo maak je kennis met • bij UiT in Mechelen de vele gezichten van erfgoed en leer (+ € 2 administratiekosten) je meer over de petite histoire en de UiT in Mechelen mijlpalen uit onze geschiedenis. Vleeshouwersstraat 6 2800 Mechelen 25/04/2019 T 070 22 28 00 GLAS, EEN FASCINERENDE www.uitinmechelen.be 30 MATERIE Sandra De Clerck • aan de balie in het Museum Hof van Busleyden 09/05/2019 Museum Hof van Busleyden BERLINDE DE BRUYCKERE EN DE Frederik de Merodestraat 65 BESLOTEN HOFJES. EEN DIALOOG 2800 Mechelen Inge Van Reeth

23/05/2019 TARIEVEN (drankje inbegrepen): BOUWEN IN MIDDELEEUWS • Basisprijs per ticket...... € 6,00 MECHELEN. DE SPOREN OP DE BOUWSTENEN SPREKEN • Basisprijs voor een volledige Frans Doperé reeks (20% korting)...... € 19,20 • Prijs per ticket voor houders van een 13/06/2019 UiTPAS met kansentarief...... € 1,00 IN HOOFD EN HANDEN: FIGURENTHEATER ALS IMMATERIEEL CULTUREEL ERFGOED MEER INFORMATIE over de lezingen: Hanne Ampe, Paul Contryn en Willem Verheyden • www.hofvanbusleyden.be • [email protected] In de kijker Nomineer jouw favoriete maker!

Welke vakman of -vrouw beroert OVER DE WEDSTRIJD: (nog steeds) jouw hart? Van wie Makers nomineren kan tot en met Erfgoed- kreeg je de kans iets te leren? dag op 28 april 2019 via Dankzij welke man of vrouw kwam faro.be/nomineer-jouw-maker. je in aanraking met een bijzonder ambacht? Of dankzij wie begon je De vijf meest inspirerende voorstellen dingen te maken die je mooi vindt? vallen in de prijzen. Geef dus een woordje Grijp deze kans en zet de vakman uitleg over waarom je deze persoon wil no- of -vrouw naar jouw hart in de mineren. Zit er een verhaal achter? Heb je bloemetjes. Nomineer vandaag goede herinneringen aan deze vakman of nog jouw favoriete maker en vertel vakvrouw? Leerde je dankzij jouw favoriete waarom je haar of hem graag maker hoe zinvol het is de handen uit de nomineert. mouwen te steken? We zijn benieuwd!

Erfgoeddag beleven doe je best gewoon zelf. Ga naar 31 ERFGOEDAPP www.erfgoeddag.be en stippel je persoonlijke parcours uit. Of download de gratis ErfgoedApp en ontdek de activiteiten in je buurt. Bij enkele activiteiten geeft de ErfgoedApp je extra informatie: verrassende filmpjes, verhalen, weetjes en nog zoveel meer. Dankzij de ErfgoedApp wordt het thema ‘Hoe maakt u het?’ een echt interactief, leerrijk en ontspannend verhaal!

BELEEF Erfgoeddag met een GRATIS duo-dagpas van De Lijn

Voornaam ccccccccccc Naam ccccccccccccccccccc Vul deze bon in, geef hem aan je bus- of tramchauffeur en Straat ccccccccccccccccccccccc Nr. cc Busnr. cc ontdek de fraaiste cultureel- Postcode cccc Gemeente ccccccccccccccccccc erfgoedcollecties op Erfgoed- dag, een hele dag lang, met de Leeftijd cc e-mailadres ccccccccccccccccccccccccc bus en tram. m Ik krijg liever geen informatie en aanbiedingen van De Lijn. Evenementnummer: 199

Opgelet: de twee dagpassen zijn enkel geldig voor 2 personen op zondag 28 april 2019. Enkel originele bonnen worden Mijn lijn, altijd in beweging aanvaard. Niet verenigbaar met andere promoties.

duodagpas_erfgoeddag_2019.indd 1 6/02/2019 17:36:12 Meer informatie over toegankelijkheid en contactgegevens bij de verschillende activiteiten vind je terug via www.erfgoeddag.be

COÖRDINATIE: MUSEUM HOF VAN BUSLEYDEN VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: HEIDI DE NIJN, ERFGOEDDOEL: ONDER DEN TOREN 12A, 2800 MECHELEN ILLUSTRATIE COVER: FATINHA RAMOS U MAAKT HET VERSCHIL VORMGEVING: ROB MARCELIS COPYRIGHT FOTO’S: U houdt van Erfgoed. Meer MUSEUM HOF VAN BUSLEYDEN (P.6) nog, u kan haast niet zonder. REGIONALE BEELDBANK (P.8+9+15+22+26) Want regelamtig stapt u een SPORTIMONIUM (P.10) museum, archief of erfgoed- DRIES VAN DEN BRANDE (P.18) bibliotheek binnen. Om te GEMEENTEARCHIEF BOOM (P.23) CULTUURDIENST IVEBECA (P.27) genieten, te kijken, onderzoek VZW WETPLATE (P.24) te plegen of gewoon, te zijn. COLLECTIE ‘T GROM (P.28) Maar stel u nu eens voor dat DRUK: MECHELSE DRUKKERIJEN N.V. dat erfgoed er straks niet WETTELIJK DEPOT: 2019/0797/008 meer is. Ondenkbaar, zegt u? En toch: krimpende budget- DE ERFGOEDDAG IS MOGELIJK DANKZIJ DE STEUN VAN: ten zorgen ervoor dat vaak heel essentiële taken in onze erfgoedinstellingen niet meer kunnen verricht worden. Daarom doen een dertigtal musea, archieven en erf- goedbibliotheken een beroep op uw financiële steun. Voor pakweg een restauratie, de digitalisering van collecties of de aankoop van een onmis- baar collectiestuk: uw steun maakt écht een verschil.

Ontdek wie u in uw buurt kan steunen op www.erfgoeddoel.be. Of vraag onze brochure aan via [email protected] met vermelding van uw naam en adres, en wij sturen u die gratis toe.