Sayfa 1/52 COMPIERE ERP / CRM UYGULAMASININ KURULUMU
Sürüm: 1.0 (8 A₣ustos 2006)
Hüseyin Köro₣lu Alarko Alsim
Tu₣çe Gizem Marta₣an SabancÛ Üniversitesi
Gürdal Ertek, Yrd. Doç. Dr. SabancÛ Üniversitesi
Anahtar Kelimeler:
ERP (Enterprise Resource Planning): Kurumsal Kaynak PlanlamasÛ Pazarlama, SatÛİ, Servis, Üretim, Envanter, Da₣ÛtÛm, Muhasebe, Ğnsan KaynaklarÛ, Tedarik Zinciri Yönetimi, Ğİletme ZekasÛ, Ğİ akÛİÛ.
CRM (Customer Relationship Management): Müİteri Ğliİkileri Yönetimi Müİteri KayÛtlarÛ, Müİteri Profillendirme, Müİteri Ğİlem Hareketleri, Veri yönetimi, Müİteri odaklÛ Üretim/Geliİtirme/Pazarlama, Segmantasyon, Sadakat ProgramlarÛ, Kampanya Yönetimi, Müİteri Memnuniyeti, Çapraz SatÛİ, Müİteri De₣eri.
Teİekkür: Bu kitabÛn kapa₣Û SabancÛ Üniversitesi ö₣rencisi Gizem Ekiz tarafÛndan tasarlanmÛİtÛr.
KullanÛm: Bu e-kitabÛn telif hakkÛ yoktur. Ğçeri₣i de₣iİtirilmemek kaydÛyla paylaİÛlabilir, ücretli ya da ücretsiz olarak da₣ÛtÛlabilir ve Ğnternete yerleİtirilebilir. BasÛlÛ kitap olarak da₣Ûtmak için izin alÛnmasÛ gerekmektedir. Ğstenirse referans olarak http://people.sabanciuniv.edu/ertekg/sebil adresi gösterilip e₣itim paketinin Alarko Alsim çalÛİanlarÛ ve SabancÛ Üniversitesi ö₣renci ve ö₣retim üyeleri tarafÛndan hazÛrlandÛ₣Û belirtilebilir, ancak bu referansÛ vermek mecburi de₣ildir.
Sayfa 2/52 ÖNSÖZ
Bu kitapta açÛk kaynak kodlu bir uygulama yazÛlÛmÛ olan Compiere ERP‘nin kurulumu adÛm adÛm anlatÛlacaktÛr. Kurulum MS Windows XP iİletim sisteminde ve Oracle veritabanÛ ile ba₣lantÛlÛ olacak İekilde gerçekleİecektir. Bu arada Java DK‘in de kurulumu gösterilecektir. Kurulumda çok sayÛda adÛm bulunmaktadÛr. Kuruluma baİlamadan önce kurulumu gerçekleİtirece₣iniz bilgisayarÛn gerekli donanÛm altyapÛsÛna ve a₣ ba₣lantÛlarÛna sahip oldu₣undan emin olmalÛsÛnÛz. Bu kitapta anlatÛlan kurulum Alarko Alsim ve SabancÛ Üniversitesi bilgisayarlarÛnda yerel a₣lara ba₣lantÛlÛ olarak yapÛldÛ₣Û için hÛzlÛ modem ile evlerinden ba₣lanan kullanÛcÛlara uymayabilir. Kurulumu mutlaka bilgisayar konusunda bilgili ve tecrübeli birisiyle yapmanÛzÛ öneriyoruz. AyrÛca ERP yazÛlÛmÛ olarak firmanÛzÛn ya da kurumunuzun Compiere‘i seçip seçmemesi kararÛnÛ dikkatlice de₣erlendirdikten sonra vermeniz gerekmektedir. E₣er Compiere‘de karar kÛlarsanÛz Türkiye‘de bu konuda Compiere.org orta₣Û olarak hizmet veren Gönen Bilgi Teknolojileri (http://www.gbterp.com/) ile görüİebilirsiniz. Bizim bu kitabÛn yazarlarÛ olarak bu firmayla bir ortaklÛ₣ÛmÛz ya da iİbirli₣imiz kesinlikle yoktur, ancak Türkiye‘de Compiere.org onaylÛ olarak çalÛİtÛklarÛ için ilgilenenlere referans olarak web adreslerini vermeyi uygun gördük.
Bu kitapta karİÛlaİÛlabilecek çeİitli sorunlara çözüm önerileri getirilmekle beraber bizim rastlamadÛ₣ÛmÛz di₣er sorunlarla karİÛlaİabilirsiniz. Bu durumda bu kitabÛn yazarlarÛ olan bizlere e-posta göndermemenizi önemle rica ediyoruz. Ancak e₣er bir problemle karİÛlaİÛp bunun sebep ve çözümünü bulursanÛz Gürdal Ertek‘e e-posta göndermeniz bizi sevindirir ([email protected]). Böylece kitabÛn yeni sürümleri olursa bu sürümlere sa₣ladÛ₣ÛnÛz bilgileri ekleyebiliriz.
Compiere yazÛlÛmÛnÛn ve daha geniİ çerçevede açÛk kaynak kodlu yazÛlÛmlarÛn Türkiye‘de tanÛnmasÛna katkÛda bulunaca₣Û ümidiyle çalÛİmalarÛnÛzda kolaylÛk ve baİarÛlar diliyoruz.
Hüseyin Köro₣lu Alarko Alsim
Tu₣çe Gizem Marta₣an SabancÛ Üniversitesi
Gürdal Ertek, Yrd. Doç Dr. SabancÛ Üniversitesi
Sayfa 3/52
Sayfa 4/52 GĞRĞğ: ERP, CRM VE COMPIERE
ğirketlerin, piyasanÛn de₣iİen koİullarÛna uyum sa₣lamasÛ gereklili₣i günümüzde kaçÛnÛlmaz bir gerçektir. Endüstriyel ve küresel piyasadaki de₣iİimler, firmalarÛ da de₣iİime sürüklemektedir: FirmalarÛn küresel piyasanÛn gereksinimlerini yakalamasÛ, çalÛİanlarÛn bilginin detayÛna çabuk ulaİmasÛ, yöneticilerin tüm üretim ve servis süreclerini kontrol altÛna alarak yönetmesi, ve do₣ru zamanlarda do₣ru kararlarÛn verilmesi gerekmektedir. Firmalar ancak do₣ru zamanda, do₣ru bilgiler ÛİÛ₣Ûnda, do₣ru kararlarÛ vererek rekabetçi ortamda kurumsal baİarÛyÛ ve de₣iİimi yakalayabilmektedirler.
Tüm bu koİullar, ERP (Enterprise Resource Planning - Kurumsal Kaynak PlanlamasÛ) sistemlerinin do₣uİunu ve yükseliİini beraberinde getirmiİtir. 60‘lÛ yÛllarÛn baİlarÛnda ticari iİletmelerde MRP (Material Requirements Planning - Malzeme Ğhtiyaç PlanlamasÛ) do₣rultusunda kullanÛlan yazÛlÛmlar, 80‘lÛ yÛllarda üretim ile do₣rudan iliİkili tüm faaliyetleri içererek ve kaynak kÛsÛtlarÛnÛ da içerecek İekilde MRP II (Manufacturing Resources Planning) formunu almÛİtÛr. 90‘lÛ yÛllarda ise daha da geniİ bir platforma yayÛlÛp, bir firmanÛn tüm birimlerine hizmet verir duruma gelerek ERP olarak nitelendirilmiİtir. Günümüzde ise ERP sistemleri, CRM (Customer Relationship Management, Müİteri Ğliİkileri Yönetimi) SCM (Supply Chain Management, Tedarik Zinciri Yönetimi) gibi unsurlarla da bütünleİerek ERPII ismini almÛİtÛr. Tipik bir ERP yazÛlÛmÛnÛn içerisinde pazarlama, satÛİ, servis, üretim, envanter kontrölü, tedarik ile iliİkili faaliyetler, da₣ÛtÛm, insan kaynaklarÛ, finans ve muhasebe modülleri bulunabilir. Sonuç olarak ERP yazÛlÛmlarÛ firmalarÛn tüm bileİenlerini bir bütün olarak algÛlamasÛna ve yönetmesine imkan tanÛmaktadÛr.
CRM (Customer Relationship Management - Müİteri Ğliİkileri Yönetimi) ise ERP‘ye göre daha yakÛn zamanda popülerleİen bir kavram olup müİteri memnuniyetini ön planda tutarak, müİteriler ile birebir ve uzun süreli bir ba₣ yaratmayÛ hedefler. CRM, özellikle pazarlama stratejilerinin önemli bir aya₣ÛnÛ oluİturmaktadÛr. Müİterilere standart bir yaklaİÛm göstererek kitleye yönelik uygulamalar yapan eski anlayÛİÛn aksine, CRM‘i uygulayan kurumlar, her müİterinin ayrÛ bir profili ve farklÛ beklentileri oldu₣unun bilincindedir. Amaç, müİterilerin farklÛ beklentilerini karİÛlayabilmek, birebir iletiİime geçmek ve servis kalitesini yükseltmektir. AynÛ zamanda, kiİi veya gruplara özel uygulamalar yaparak müİteri memnuniyetini arttÛrmak ve kar sa₣layan müİterilerin rakip firmalara kaymalarÛnÛ engellemektir. Bu yaklaİÛm hem firmalara, hem de müİterilere karİÛlÛklÛ avantajlar sa₣lamaktadÛr. Kendini kurumsal stratejinin oda₣Ûnda bulan müİterilerin, bire bir yaklaİÛm çerçevesinde ürün, fiyat, hizmet, promosyon ve servis olanaklarÛyla memnuniyetleri artmaktadÛr. Firmalar ise fiyat esnekli₣i düİen müİterileri sayesinde, piyasadaki paylarÛnÛ garantileyebilmekte, rekabetçi bir ortamda kurumsal baİarÛlarÛnÛ ve kar artÛİlarÛnÛ sa₣layabilmektedir. CRM uygulamalarÛ, ERP yazÛlÛmlarÛnÛn bir parçasÛ olarak veya ba₣ÛmsÛz CRM yazÛlÛmlar olarak sunulabilmektedir. Fakat CRM uygulamalarÛnÛn en önemli getirileri bilginin veritabanlarÛnda saklanmasÛ, gerekti₣inde kolay bir İekilde eriİilebilmesi ve etkili bir biçimde yönetilmesidir. Müİteri profilleri ve iİlem hareketleri, verilerin içerisinden çÛkartÛlarak analiz edilmeli ve firmalar tutulan verilerin analizleri do₣rultusunda ürün ve hizmet geliİtirebilmekte ve pazarlama stratejileri tasarlayabilmektedir.
ERP sistemlerinin sa₣ladÛ₣Û çözümler ve kurumsal faydalardan, özellikle büyük firmalarÛn faydalandÛ₣Û görülmektedir. Bununla beraber ERP yazÛlÛmlarÛnÛn KOBĞ (Küçük ve Orta Boy Ğİletme) olarak da adlandÛrÛlan küçük ve orta ölçekli firmalardaki uygulamalarÛ da hÛzla artmaktadÛr. Bu firmalarÛn biliİim teknolojilerine yapacaklarÛ yatÛrÛmlarda kazançlar elde
Sayfa 5/52 edebilmeleri için açÛk kaynak kodlu iİletim sistemleri (Linux ve BSD gibi) ve uygulama yazÛlÛmlarÛ (Open Office, Compiere, Eclipse gibi) alternatif olarak ortaya çÛkmÛİtÛr.
Bu uygulama yazÛlÛmlarÛndan birisi olan Compiere yazÛlÛmÛ sourceforge.net içinde baİlatÛlan ve yo₣un ilgi çeken Avrupa kaynaklÛ bir projedir (Weiss, 2005). Compiere içinde ERP çatÛsÛ altÛnda CRM modülleri de yer almaktadÛr. Compiere ile ilgili oldukça yararlÛ bir tanÛtÛm kitabÛ Antimony Capital (2006) firmasÛ tarafÛndan hazÛrlanmÛİtÛr ve Ğnternetten indirilebilir. Bu e- kitapta Compiere‘in Oracle veritabanÛ kullanacak İekilde Ğngilizce Windows XP iİletim sisteminde kurulumu anlatÛlacaktÛr. Ğnternette Compiere‘in Oracle ile Windows XP‘de kurulumunu bu kitaptaki detayda anlatan bir baİka kayna₣a rastlamadÛ₣ÛmÛz için bu kitabÛn özellikle Türkiye‘deki firmalara faydalÛ olaca₣ÛnÛ umuyoruz. Bizim çalÛİmamÛza en yakÛn kaynak olarak internette buldu₣umuz ve Compiere‘in PostgreSQL 8.0 (http://www.postgresql.org/) veritabanÛ ile birlikte Linux sistemlerde kurulumunu anlatan Rizal‘Ûn kÛsa makalesine burada referans vermek isteriz. Gordon‘un e-kitabÛnda ise Oracle veritabanÛ ile Compiere kurulumunun kÛsaca özetlenmesinin ardÛndan Eclipse yazÛlÛm geliİtirme ortamÛnda Compiere‘in kodlanmasÛ üzerine yo₣unlaİÛlmaktadÛr.
Öncelikle açÛk kaynak kodlu Compiere ERP&CRM yazÛlÛmÛnÛ kÛsaca tanÛtaca₣Ûz. Compiere yazÛlÛmÛ Oracle, Sybase ve PostgreSQL veritabanlarÛ ile çalÛİabilen bir ERP ve CRM yazÛlÛmÛdÛr (http://www.compiere.org). A₣ustos 2006 itibariyle internette bir milyondan fazla kez indirilmiİ olup kanÛmÛzca açÛk kaynak kodlu ERP yazÛlÛmlarÛ arasÛnda en popüleridir. Program tamamÛyla Java programlama dilinde yazÛlmÛİtÛr (http://java.sun.com). Kurulumunu anlataca₣ÛmÛz ERP yazÛlÛmÛ olarak Compiere‘i seçmemizin nedenlerinden en önemlileri açÛk kaynak kodlu yazÛlÛmlarÛn günümüzde hÛzla popülerleİmesi ve gelecekte çok daha ön plana geçerek, kiİi ve kurumlarÛn ilgi oda₣Û haline gelece₣ini düİünmemizdir. Türkiye‘de iİletim sistemi, ERP ve ofis programlarÛ için önemli miktarda kaynak ço₣u yurtdÛİÛndan ithal edilen yazÛlÛmlara ödenmektedir. KOBĞ‘ler için bu kaynaklar ERP sistemlerinin adapte edilmesinin önünde önemli bir bariyer teİkil etmekte, KOBĞ‘lerin rekabetçi gücünü olumsuz etkilemektedir. Bu kitapta kÛsaca tanÛtÛlan Compiere programÛ, Open Office gibi di₣er uygulama programlarÛ ve hatta Linux iİletim sistemi ile birlikte adapte edilerek KOBĞ‘lerin biliİim altyapÛlarÛnÛ kurmalarÛna olanak tanÛyabilir.
Herzog‘un (2006) araİtÛrmasÛnda çeİitli açÛk kaynak kodlu ERP uygulamalarÛ tanÛtÛlmÛİ ve dokümantasyon, İeffaflÛk, güncellenme sÛklÛ₣Û gibi 16 kritere göre karİÛlaİtÛrÛlmÛİtÛr. Yazar, bu çalÛİmasÛnÛn sonucunda halen açÛk kaynak kodlu ERP yazÛlmlarÛ arasÛnda en popüler olan Compiere‘in olgunlaİmÛİ ve farklÛ uygulamalara adapte edilebilecek (customization) bir yapÛda oldu₣u sonucuna varmÛİtÛr. Samoladas v.d.‘nin araİtÛrmasÛnda ise Compiere‘in farklÛ yazÛlÛm kalitesi ölçütlerine (measure) göre —oldukça iyi“ bir yazÛlÛm olarak kabul edilebilece₣i belirtilmektedir. Uversa firmasÛndan Uhlman‘Ûn internette buldu₣umuz bir sunumunda Compere‘in 500 ve daha fazla kullanÛcÛnÛn bulundu₣u firmalar için kullanÛlabilir oldu₣u, ancak küçük firmalar için œkurulumu ve geliİtirmesi vakit alaca₣Ûndan- uygun olmadÛ₣Û ifade edilmektedir.
AçÛk kaynak kodlu ücretsiz yazÛlÛmlarÛn sa₣ladÛ₣Û avantajlardan en önemlisi, kapalÛ kaynak kodlu ticari yazÛlÛmlarÛn (Microsoft Office gibi) aksine, lisans ücreti ödenmemesidir. AynÛ zamanda, herkesin kullanÛmÛna ve geliİtirmesine açÛk olduklarÛndan dolayÛ, programcÛlar tarafÛndan eksiklerinin belirlenmesi, müİterilerin ihtiyacÛna uygun İekilde uyarlanabilmeleri ve geliİtirilebilmeleri özellikleriyle lisans ücretli yazÛlÛmlara göre daha hÛzlÛ ve daha müİteri ihtiyaçlarÛ odaklÛ bir geliİim göstermekte, esnek ve yenilikçi yazÛlÛmlar olarak karİÛmÛza çÛkmaktadÛrlar. YazÛlÛmÛn kodlarÛ herkese açÛk oldu₣u için, bir yanlÛİ (bug) oldu₣unda
Sayfa 6/52 farkedilmesi ve düzeltilmesi hÛzlÛ olmakta, ve yeni gereksinimler oluİtu₣unda uygun yeni bileİenlerin geliİtirilmesi kolay olmaktadÛr.
Bu noktada belirtilmesi gereken önemli bir nokta, Compiere açÛk kaynak kodlu yazÛlÛm uygulamasÛnÛn bu kitapta gösterilen kurulumunun sÛnÛf maliyetle hizmet verememesidir. Compiere ERP&CRM yazÛlÛmÛnÛ Oracle10g, Sybase (ASE 12.5), ya da PostgreSQL veritabanlarÛndan biri ile çalÛİtÛrmak gerekmektedir. Bu durum da œe₣er veritabanÛ olarak açÛk kaynak kodlu PostgreSQL seçilmediyse- beraberinde veritabanÛ sa₣layan İirketlere lisans ücreti ödenmesini gerektirmektedir. Compiere her ne kadar kullanÛcÛlarÛna bu yönde avantajlar sa₣lamaya çalÛİsa da, bir tek kullanÛcÛ için Oracle veritabanÛnÛ kullanmak ücretsiz olabilirken, 10 kullanÛcÛ için bu fiyat yaklaİÛk $900‘Û bulabilmektedir. Bu durumun beraberinde yeni tartÛİmalarÛ da getirmiİtir: AçÛk kaynak kodlu yazÛlÛmlarÛn neden tam anlamÛyla özgür ve ücretsiz kullanÛmlar sa₣layamamasÛ ve ne zaman gerçekten ba₣ÛmsÛzlaİarak sÛfÛr maaliyete kavuİacaklarÛ gibi tartÛİmalar güncelli₣ini korumaktadÛr.
Compiere, özellikle KOBĞ‘ler için, firmalarÛn ihtiyaçlarÛna göre uyarlanabilen entegre ERP&CRM uygulama ve çözümleri sunmaktadÛr. SatÛİ noktalarÛ, da₣ÛtÛm ve envanter, e- ticaret, muhasebe, iİ akÛİÛ gibi konulardaki uygulamalarÛ tek bir yapÛda birleİtirmektedir. Compiere, özellikle ERP ve CRM‘in kapsamlÛ bir İekilde iç içe geçti₣i bir yazÛlÛmdÛr. Bu özelli₣inin en iyi göstergelerinden biri de ana bünyesindeki POS yazÛlÛmÛdÛr (Point Of Sales Software - SatÛİ NoktalarÛ YazÛlÛmÛ). Bu özelli₣i ile, bilgiye eriİimi kolaylaİtÛrarak, merkez büroda verimlili₣i arttÛrmakta; arka ofiste ise da₣ÛtÛm yönetimini desteklemektedir. CRM‘in en büyük yapÛ taİlarÛndan birinin bilgiye eriİim ve veri yönetimi oldu₣u belirtilmiİti. Compiere bu noktada POS yazÛlÛm özelli₣i ile kurumlara bazÛ olanaklar sa₣lamaktadÛr: Fiyat ve mevcut kullanÛlÛrlÛk gibi ürün bilgilerinin yani sÛra; aynÛ zamanda müİteri iİlem, hareket ve profil bilgilerine de eriİimi kolaylaİtÛrmaktadÛr. Böylecelikle pazarlama departmanÛndaki stratejik plan ve karar aİamasÛnda, kampanya yönetiminde ve di₣er müİteri odaklÛ (CRM) uygulamalarda önemli bir altyapÛ sa₣lar.
Compiere, da₣ÛtÛm ve envanter sürecinde çözümler önererek, tedarik zinciri yönetiminde de (SCM œ Supply Chain Management) firmalara faydalÛ olmaktadÛr. Çevrim içi ürün kataloglarÛ, fiyat listeleri, mevcudiyet ve online iİlem hareketi gibi özelliklerin senkronizasyonunu (anuyumlulu₣unu) sa₣layarak e-ticaret uygulamalarÛnda da İirketlere kolaylÛklar sunabilmektedir.
YazÛlÛm, muhasebe alanÛnda ise çok geniİ bir zenginli₣e sahiptir: Ğİlem bilgilerinin tekrarlanmamasÛ, muhasebe İemalarÛnÛn gerekti₣inde eklenebilmesi ya da çÛkartÛlabilmesi, geçmiİteki iİlemler hakkÛnda muhasebe bilgilerinin toplanmasÛ, niteliklerin de₣iİtirilebilmesi, hatalarÛn düzeltilebilmesi gibi fonksiyonlarÛn yanÛ sÛra, kullanÛlan para birimi ya da İemaya bakÛlmaksÛzÛn kurumlarda esneklik ve kolaylÛklar sa₣layabilmektedir. ğu ana kadar bahsedilen avantajlarÛnÛn ötesinde Compiere‘in en önemli bir özelli₣i iİ akÛİÛ yönetim tabanlÛ olmasÛdÛr. ğirketlerin organizasyon yapÛlarÛnda kullanÛcÛlarÛn yetkileri ve iİ akÛİlarÛnÛn elektronik ortamda kurumsal kaynak planlamasÛ ile birlikte yapÛlabilmesi ve süreçlerin izlenebilmesi, hem organizasyonlarÛn dinamik bir yapÛya kavuİmasÛnÛ sa₣lar, hem de kurumsal bilgi birikimini etkin kÛlar.
Sayfa 7/52 DONANIM/YAZILIM GEREKSĞNĞMLERĞ
Compiere‘in 5 kullanÛcÛya kadar yetebilecek İekilde kurulumu için gerekli minimum yapÛlanÛİ (konfigürasyon) İu İekilde olmalÛdÛr:
• Pentium IV 1.7 GHz Ğİlemci • 512 Mb RAM HafÛza (Oracle için minimum gereksinim) • 8 GB Sabit disk alanÛ • BilgisayarÛn bir IP adresinin ve isminin olmasÛ • Microsoft Windows XP iİletim sisteminin ve Service Pack 2‘nin yüklü olmasÛ
Bu kitapta anlatÛlan kurulum yukarÛda belirtilen bir yapÛlanÛİa sahip bir dizüstü bilgisayarda gerçekleİtirilmiİtir ve rahat ilerlemiİtir. Daha fazla kullanÛcÛya hizmet edecek bir kurulumun daha yüksek kapasitede bir bilgisayar gerektirece₣i bir gerçektir, ancak de₣iİik durumlar için ideal yapÛlanÛİÛn ne olmasÛ gerekti₣i konusunda bir çalÛİma yapmamÛİ bulunmaktayÛz.
Sayfa 8/52 COMPIERE KURULUMUNDA ADIMLAR
Compiere‘in bu kitapta anlatÛlan kurulumu aİa₣Ûdaki temel adÛmlardan oluİacaktÛr:
1. Compiere TarafÛndan Desteklenen VeritabanlarÛnÛn tanÛtÛmÛ 2. Oracle VeritabanÛnÛn Kurulumu 3. Java DK kurulumu 4. Compiere Sunucusunun (Server) Kurulumu 5. Compiere VeritabanlarÛnÛn YaratÛlmasÛ 6. Sunucunun Kurulumu Ğçin Son Ğİlemler 7. Compiere Ğstemcisinin (Client) Kurulumu
Sayfa 9/52 COMPIERE TARAFINDAN DESTEKLENEN VERĞTABANLARI
Compiere yazÛlÛmÛ ancak aİa₣Ûdaki özellikleri destekleyen veritabanlarÛ ile çalÛİabilmektedir:
1. ANSI SQL 99 standartÛna uygunluk (CASE ve bütün JOIN tipleri, vb.) 2. SQL içinde Views ve Views içinde Views 3. KullanÛcÛ TanÛmlÛ Fonksiyonlar (User Defined Functions); Tercihen SQLJ - Java aracÛlÛ₣Û ile veritabanÛnda çalÛİan fonksiyonlarÛ desteklemesi. 4. Inline Views (ör: SELECT ... FROM (SELECT xx FROM yy) ..) 5. JDBC 3.0 Deste₣i (özellikle RowSet sÛnÛfÛna destek)
Bu özelliklerden 3. numaralÛ olanÛ MySQL (http://www.mysql.org) veritabanÛ sisteminde bulunmadÛ₣Û için Compiere‘de ça₣rÛlan bazÛ fonksiyonlar ve SQLJ komutlarÛ kullanÛlamamakta ve dolayÛsÛyla Compiere bu en popüler açÛk kaynak kodlu veritabanÛ ile çalÛİamamaktadÛr.
Compiere‘Ûn A₣ustos 2006 itibariyle 3 veritabanÛ ile birlikte çalÛİabildi₣i bilinmektedir:
1. Oracle 10g 2. Sybase ASE12.5b with Beta 3. PostgreSQL
Bunlardan 1. numaralÛ olan Oracle 10g‘nin Express Edition (XE) sürümü internette kaydolunarak ücretsiz indirilebilmekte ve bir kullanÛcÛ için çalÛİtÛrÛlabilmektedir. Ancak daha çok sayÛda kullanÛcÛ için lisans ücreti ödenmesi gerekmektedir. 3. numaralÛ olan PostgreSQL veritabanÛ ise açÛk kaynak kodlu ve ücretsiz olup internetten indirilebilir.
Compiere çalÛİanlarÛ ile yapÛlan e-posta iletiİiminde Compiere yazÛlÛmÛnÛn IBM firmasÛnÛn açÛk kaynak kodlu Derby veritabanÛ ile de çalÛİabilmesi için gerekli altyapÛnÛn hazÛrlanmakta oldu₣u ö₣renilmiİtir.
Sayfa 10/52 ORACLE 10g XE VERĞTABANININ KURULUMU
Oracle‘Ûn sorunsuz kurulabilmesi için, kurulaca₣Û ortamÛn kararlÛ (stable) hale getirilmesi gerekmektedir.
Gereksinimler:
• Toplamda 8 GB ilave disk alanÛ kurulum ve di₣er imajlar için. • DNS kurulumu veya ortamdaki DNS‘in kullanÛlmasÛ tavsiye edilmektedir. • Kurulacak sistemin sadece localhost veya IP adresi de₣il aynÛ zamanda ismi olmalÛdÛr.
Bu kitapta Oracle kurulumunun adÛmlarÛ da gösterilecektir. Bunun dÛİÛnda Oracle kurulumu hakkÛnda ayrÛntÛlÛ bilgi edinebilmek için Oracle kurulum rehberi okunabilir: http://download-east.oracle.com/docs/html/B13669_01/toc.htm
Oracle veritabanÛ hakkÛnda daha detaylÛ bilgiye sahip olmak için: http://www.oracle.com/technology/documentation/database10g.html adresi ziyaret edilebilir.
Kurulumu yapabilmeniz için İu İartlarÛn gerçekleİmesi gerekmektedir:
• MS Windows XP‘de yönetici (administrator) haklarÛ olan bir kullanÛcÛ olarak oturum açmanÛz (log in) gerekmektedir. • Önceki kurulumlardan dolayÛ, var ise ORACLE_HOME çevresel de₣iİkenleri (environment variables) Start menüsünden My Computer üzerine gelerek ve burada farenin sa₣ tuİuna tÛklayÛp Properties seçilerek (ğekil 1), daha sonra da Advanced ve Environment Variables seçilerek (ğekil 2) bulunmalÛ ve silinmelidir. Bu iİlem Start menüsünden Control Panel seçilip System‘i çalÛİtÛrarak da baİlatÛlabilir.
Kurulumlar sÛrasÛnda büyük/küçük harflere dikkat etmeniz gerekmektedir, zira kullanÛcÛ isimleri ve parolalar büyük ve küçük harflere duyarlÛdÛr. Komut isteminde (command prompt) ise büyük ve küçük harf aynÛ kabul edildi₣i için daha rahat olabilirsiniz.
Sayfa 11/52
ğekil 1. Start menüsünden bilgisayarÛnÛzÛn özelliklerine ulaİmak.
ğekil 2. Çevresel de₣iİkenlere ulaİmak için gerekli adÛmlar.
Sayfa 12/52 Oracle XE veritabanÛnÛ kurabilmek için gerekli olan dosyayÛ İu web sitesinden indirmeniz gerekmektedir: http://www.oracle.com/technology/products/database/xe/index.html
Bu web adresine girdi₣inizde Download Oracle Database 10g Express Edition ba₣lantÛsÛna tÛklamalÛsÛnÛz (ğekil 3).
ğekil 3. Oracle veritabanÛnÛ indirmek için girilen ana sayfa.
Daha sonraki sayfada Oracle Database 10g Express Edition for Microsoft Windows ba₣lantÛsÛna tÛklamalÛsÛnÛz (ğekil 4).
ğekil 4. Microsoft Windows kurulumunun seçilmesi.
Sayfa 13/52
BuÛndan sonra açÛlacak olan sayfada lisans anlaİmasÛnÛ kabul etti₣inizi belirtecek İekilde YES yazÛlÛ onay kutusunu (check box) seçmeniz ve I Accept dü₣mesine basmanÛz gerekmektedir (ğekil 5).
ğekil 5. Lisans anlaİmasÛnÛn kabul edilmesi.
Yeni karİÛlaİÛlan sayfada OracleXEUniv.exe dosyasÛnÛn indirilmesi için ba₣lantÛya tÛklamak gerekmektedir (ğekil 6). Türkiye‘nin bulundu₣u dil kodlama sistemine uygun olan OracleXEUniv.exe dosyasÛ oldu₣u için bu dosya indirilmektedir. Bu dosya aynÛ sayfada ba₣lantÛsÛ verilen ve daha sÛnÛrlÛ sayÛda (Western Eurpoean character set) dili destekleyen OracleXE.exe dosyasÛndan daha büyüktür, ancak Türkçe karakterlerle çalÛİabilmek için gereklidir (Universal character set). Kesinlikle bu dosyayÛ indirmenizi öneriyoruz. E₣er ğekil 6‘daki ba₣lantÛya tÛklandÛ₣Ûnda ğekil 7‘deki Security Information baİlÛklÛ iletiİim kutusu (dialog box) ile karİÛlaİÛlacak olunursa Yes dü₣mesine basÛlmalÛdÛr.
ğekil 6. OracleXEUniv.exe dosyasÛnÛn seçilmesi.
Sayfa 14/52
ğekil 7. Security Information iletiİim kutusunda Yes dü₣mesine basÛlmalÛdÛr.
Oturum açmak için çÛkan bir sonraki sayfada bir kullanÛcÛ adÛ ve parola girmek gerekmektedir. Oracle web sayfasÛnda önceden kayÛtlÛ de₣ilseniz kayÛt oluİturmanÛz (sign up) için ğekil 8‘deki gibi sign up now ba₣lantÛsÛna tÛklamanÛz gerekmektedir.
ğekil 8. Oturum açma ekranÛnda sign up now ba₣lantÛsÛ seçilmelidir.
Bir sonraki ekranda Create your Oracle account now ba₣lantÛsÛna tÛklamak gerekmektedir (ğekil 9).
ğekil 9. KaydÛnÛzÛ oluİturmanÛz için giriİ ekranÛ.
E-posta ve parolanÛzÛn soruldu₣u bir sonraki ekranda (ğekil 10) istenen bilgileri vermeniz gerekmektedir. Burada iki kez girece₣iniz parola çok önemlidir ve daha sonra kullanÛlacaktÛr. Bu sebeple —Oracle parolasÛ“ olarak adlandÛraca₣ÛmÛz bu parolayÛ kaydetmenizi öneririz.
ğekil 10. Bu ekranda girece₣iniz Oracle parolanÛz daha sonra gerekli olacaktÛr.
Sayfa 15/52
Bir sonraki ekranda çeİitli kiİisel bilgilerinizin girilmesi gerekecektir. Önünde kÛrmÛzÛ yÛldÛz bulunan bilgileri mutlaka do₣ru olarak girmeniz gerekmektedir. Bilgilerinizi doldurduktan sonra onaylamak için en altta yer alan Confirm dü₣mesine basÛnÛz. Bundan sonra ekrana Oracle ile yaptÛ₣ÛnÛz lisans ve servis anlaİmasÛ yansÛyacaktÛr. Burada da accept radyo dü₣mesini (radio button) tÛklayarak Continue dü₣mesine basmalÛsÛnÛz. Bunun sonucunda File Download œ Security Warning baİlÛklÛ bir iletiİim kutusu ile karİÛlaİabilirsiniz. Bu kutuda Save dü₣mesine basmalÛsÛnÛz. Bir sonraki adÛmda karİÛlaİaca₣ÛnÛz Save As baİlÛklÛ kutuda ise masaüstünü (Desktop) seçerek dosyayÛ kaydedebilirsiniz.
ğimdi OracleXEUniv.exe kurulum dosyasÛ çalÛİtÛrÛlarak Oracle‘Ûn kurulumu baİlatÛlabilir. Bunun için bu dosyaya çift-tÛklayÛnÛz. KarİÛnÛza Open File œ Security Warning baİlÛklÛ bir iletiİim kutusu çÛkarsa Run dü₣mesine basÛn. Oracle kurulumu sÛrasÛnda bazÛ adÛmlar uzun vakit alabilmektedir. Bu sebeple sabÛrlÛ olup kurulumu yarÛm kesmemek gerekmektedir.
Kurulumun baİÛnda Install Shield Wizard programÛ çalÛİacak ve kurulum için gerekli altyapÛyÛ hazÛrlayacaktÛr. Daha sonra çÛkacak ekranda Next dü₣mesine basmalÛsÛnÛz. Lisans anlaİmasÛnÛn bulundu₣u ekranda I Accept yazÛsÛnÛn solundaki radyo dü₣mesini seçip Next dü₣mesine basmak gerekmektedir (ğekil 11).
ğekil 11. Lisans anlaİmasÛ ekranÛ.
Bundan sonra çÛkacak ekranda Destination Folder ile iİaret edilen hedef dizini ( C:\oraclexe\ ) de₣iİtirmemelisiniz. Zira varsayÛlan (default) bu dizine kurulum yapmak en uygunudur. Bu ekranda sadece Next dü₣mesine basmanÛz yeterli olacaktÛr.
Kurulumun bu aİamasÛnda Oracle‘Ûn kullanabilece₣i kullanÛlmayan boİ bir port seçmeniz istenebilir. Burada a₣ yöneticinize danÛİarak uygun bir port yazabilirsiniz.
Daha sonraki ekranda kullanaca₣ÛnÛz veritabanÛ için bir parola seçmeniz istenmektedir. Bu yeni parolayÛ —VeritabanÛ parolasÛ“ İeklinde adlandÛralÛm. VeritabanÛ parolasÛ olarak daha önce ğekil 10‘da girdi₣iniz Oracle parolasÛndan farklÛ bir parola seçebilirsiniz. Ancak biz
Sayfa 16/52 kurulumumuzda karÛİÛklÛk çÛkmamasÛ için Oracle parolamÛzÛ aynen veritabanÛ parolasÛ olarak da kullandÛk. Bu parolayÛ ğekil 12‘deki gibi iki kez girdikten sonra Next dü₣mesine tÛklayÛnÛz.
ğekil 12. VeritabanÛ parolasÛ seçimi.
Kurulum bilgilerinin özetlendi₣i Summary alt baİlÛklÛ ekranda Install (yükle) dü₣mesine basmanÛz yeterli olacaktÛr (ğekil 13).
ğekil 13. Yüklemenin baİlatÛlmasÛ.
Yüklemenin gerçekleİece₣i zaman aralÛ₣ÛnÛn bitiminde InstallShield Wizard Complete alt baİlÛklÛ bir ekran gelecektir. Burada da onay kutusunun seçili oldu₣undan emin olup Finish dü₣mesine basÛnÛz.
Sayfa 17/52
ğekil 14. Yüklemenin bitirilmesi.
ğu anda Oracle veritabanÛnda oturum açmaya hazÛrsÛnÛz. ÇÛkan ekranda (ğekil 15) Username olarak SYSTEM girmeniz, ve parola olarak da (ğekil 12‘de belirledi₣iniz) veritabanÛ parolanÛzÛ girmeniz gerekmektedir.
ğekil 15. VeritabanÛnda oturum açÛlmasÛ.
ParolanÛzÛ girdikten sonra veritabanÛnÛn ana ( Home ) sayfasÛnÛ göreceksiniz (ğekil 15). Bu sayfadan Oracle veritabanÛnÛzÛ yönetebilirsiniz. ğimdilik bu veritabanÛ içinde bir iİlem yapmayaca₣ÛmÛz için bu pencereyi sa₣ üst köİede ortadaki kareye basarak enküçültün (minimize).
Sayfa 18/52
ğekil 15. VeritabanÛ ana sayfasÛ.
Oracle veritabanÛnÛn kurulumu artÛk tamamlanmÛİtÛr. VeritabanÛ kurulum kayÛtlarÛnÛ (log) KURULUM_DĞZĞNĞ\app\oracle\product\10.2.0\server\config\log dizininde bulabilirsiniz. Burada gösterilen kurulumda kurulum dizini olarak C:\oracleexe\ seçildi₣i için kayÛtlarÛnÛzÛ C:\oracleexe\app\oracle\product\10.2.0\server\config\log dizininde görebilirsiniz.
Sayfa 19/52 JAVA DK KURULUMU
Java DK (Java Development Kit) olarak adlandÛrÛlan yazÛlÛm paketi Sun Microsystems firmasÛnÛn geliİtirdi₣i Java programlama dilinde yazÛlan programlarÛn çalÛİmasÛnÛ sa₣layan bir yazÛlÛm paketidir. Compiere programÛ da Java dilinde yazÛldÛ₣Û için Java DK‘in en son sürümünün (A₣ustos 2006 itibariyle jdk1.5.0_07) yüklenmesi Compiere‘in çalÛİmasÛ için gerekli İartlardan birini sa₣layacaktÛr. YazÛlÛmla ilgili di₣er İart olan Oracle veritabanÛ (ya da uyumlu bir di₣er veritabanÛ) kurulumunu daha önce tamamlamÛİtÛk.
Java DK kurabilmek için öncelikle Sun firmasÛnÛn Java ana sayfasÛna ( http://java.sun.com ) ba₣lanmak gerekmektedir (ğekil 16). Burada Downloads menüsünden Java SE menü ö₣esinin (menu item) seçilmesi gerekmektedir (ğekil 16).
ğekil 16. Sun Java ana sayfasÛnda gerekli ba₣lantÛyÛ seçmek.
Bundan sonra çÛkan sayfada JDK 5.0 Update 7 with NetBeans 5.0 yanÛnda yer alan Download (indir) dü₣mesine tÛklamak gerekmektedir (ğekil 17).
ğekil 17. JDK 5.0 indirme ba₣lantÛsÛnÛ seçmek.
Sayfa 20/52 Bir sonraki sayfada ğekil 18‘de gösterildi₣i İekilde Download dü₣mesine tÛklayÛnÛz.
ğekil 18. JDK 5.0 indirme ba₣lantÛsÛnÛ seçmek.
Yeni çÛkan lisans anlaİmasÛ sayfasÛnda Accept radyo dü₣mesini seçip en altta yer alan Windows Platformu için olan ba₣lantÛya tÛklamalÛsÛnÛz (ğekil 19).
ğekil 19. JDK 5.0 indirme ba₣lantÛsÛnÛ seçmek.
Bunun akabinde karİÛlaİaca₣ÛnÛz iletiİim kutusunda Do you want to run or save this file? sorusuna Save dü₣mesine basarak cevap veriniz. Masaüstüne kurulum dosyasÛnÛ indirdikten sonra dosyanÛn üstüne çift tÛklayÛnÛz. KarİÛnÛza çÛkacak lisans anlaİmasÛnÛ kabullenmek için I accept İeklinde baİlayan cümlenin solundaki radyo dü₣mesine tÛklayÛp Next dü₣mesine tÛklayÛnÛz. Daha sonraki ekranda çÛkan kurulum dizinlerini de₣iİtirmeyiniz ve direkt olarak Next dü₣mesine tÛklayÛnÛz. Yeni çÛkan ekranda yeniden Next dü₣mesine tÛklayÛnÛz. Kurulum bitti₣inde Finish dü₣mesine tÛklayÛnÛz.
Java SDK kurulumu tamamlanmÛİtÛr. ArtÛk Compiere kurulumu baİlayabilir. Ancak bu aİamada bilgisayarÛnÛzÛn mutlaka kapatÛlÛp yeniden baİlatÛlmasÛ gerekmektedir.
Sayfa 21/52 COMPIERE SUNUCUSUNUN KURULUMU
Bu bölümde Compiere sunucusunun (server) kurulumu anlatÛlacaktÛr. Compiere sunucu kurulumu aynÛ zamanda sunucuya istemcinin de (client) kurulumuna imkan tanÛmaktadÛr.
DonanÛm Gereksinimleri • En az 6 GB sabit disk alanÛ • En az 512 MB hafÛza (5 kullanÛcÛdan fazlasÛ için 1 GB tavsiye edilir) • TCP/IP (Ğstemciler için a₣ adresi ve network ba₣lantÛsÛ) YazÛlÛm Gereksinimleri • Kurulmuİ ve Service Pack 2 yüklenmiİ Windows XP iİletim sistemi (Compiere Linux/Unix sistemleri de desteklemektedir) • Oracle VeritabanÛ kurulmuİ olmasÛ • Java 1.5.0 JDK‘nin kurulu olmasÛ • HalihazÛrda bilgisayarda JBoss (http://www.jboss.org) uygulama sunucusu (application server) kurulu ise bunun kaldÛrÛlmasÛ gerekmektedir.
Kurulumdan önce bazÛ faydalÛ bilgileri paylaİmak istiyoruz:
• Compiere uygulamasÛ bir SSL (Secure Socket Layer) sertifikasÛna ihtiyaç duyar. Bu sertifika önemli ve kritik bilgilerin (kredi kartÛ numaralarÛ gibi) İifrelenmesini sa₣lar. Bu sertifika Compiere‘in normal kurulumu sÛrasÛnda Compiere ana dizini (bizim durumumuzda C:\Compiere2) altÛndaki keystore dizininin altÛnda myKeystore ismiyle oluİturulur. Burada gösterilen kurulumda bu oluİturulan sertifika C:\Compiere2\keystore dizini altÛnda yer alacaktÛr. Bu sertifika oluİturulurken kullanÛcÛ ismi compiere olarak ve parola yine compiere olarak kaydedilecektir. • DNS (Domain Name System) sunucusu olarak bilgisayarÛnÛzÛn kendi adresini ya da localhost adresini girmemeniz gerekmektedir. • Kurulum baİlamadan önce e-posta sunucunuzun ismini ö₣renmeniz gerekmektedir.
Kurulum için öncelikle kurulum dosyasÛnÛn indirilmesi gerekmektedir. Bunun için Compiere ana sayfasÛna (http://www.compiere.org) giderek Product ba₣lantÛsÛnÛn tÛklanmasÛ gereklidir (ğekil 20).
ğekil 20. Compiere ana sayfasÛnda Product ba₣lantÛsÛnÛ seçmek.
Sayfa 22/52 Bundan sonra sol tarafta bulunan ba₣lantÛlardan Download‘un seçilmesi gereklidir (ğekil 21). Burada önemli bir noktaya dikkat edilmelidir. Demo ba₣lantÛsÛnÛn altÛnda da ikinci bir Download ba₣lantÛsÛ vardÛr, ancak bizim kurulumumuz için ğekil 21‘de gösterilen daha yukarÛdaki Download ba₣lantÛsÛna tÛklanmalÛdÛr.
ğekil 21. Download ba₣lantÛlarÛndan yukarÛda bulunanÛna tÛklanmalÛdÛr.
YazÛlÛmÛn indirilece₣i sayfaya gelindi₣inda ğekil 22‘de gösterilen zip dosyasÛ için olan ba₣lantÛya tÛklanmalÛdÛr.
ğekil 22. Ğndirmek üzere zip dosyasÛ seçilmelidir.
DosyayÛ indirmek için bir grup anasistem (host) listelenecektir. Bunlar arasÛndan UK ya da Ğreland‘da olanlarÛn hÛzlÛ olmalarÛ ihtimali yüksektir. Yükleme sÛrasÛnda Internet Explorer‘da güvenlik uyarÛsÛ çÛkarsa (ğekil 23) farenin sa₣ tuİuna tÛklayÛp Download File seçene₣ine tÛklanmalÛdÛr.
Sayfa 23/52
ğekil 23. Güvenlik uyarÛsÛnÛn çÛkmasÛ durumu.
Bir sonraki ekranda sorulacak sorunun cevabÛ Save dü₣mesine basÛlarak verilebilir. DosyayÛ (A₣ustos 2006 itibariyle Compiere_253a.zip) masaüstüne kaydetmek uygundur. Bunun ardÛndan diledi₣iniz bir sÛkÛİtÛrma açma programÛyla (hatta Windows XP‘nin kendisi sayesinde) indirdi₣iniz dosyayÛ açÛp Compiere2 dizinini elde etmeniz gerekmektedir.
ğekil 24. SÛkÛİtÛrÛlmÛİ dosyanÛn açÛlmasÛ sonucu oluİan dizin.
ğimdi bu oluİturulan dizinin C:\ dizininin altÛna kopyalanmasÛ gerekmektedir. E₣er Compiere baİka bir dizine kurulursa çeİitli problemler çÛkabilmektedir. Bu sebeple Compiere2 dizininin kopyalanÛp C:\ altÛna yapÛİtÛrÛlmasÛnÛ mutlaka öneririz. Oluİturulmuİ bulunan Compiere2 dizininin (ğekil 24) üstüne bir kez tÛklayÛp seçtikten sonra Edit menüsünden Copy menü ö₣esini seçiniz. Daha sonra My Computer‘den C:\ dizinine gidin ve Edit menüsünden Paste menü ö₣esini seçin. Böylece Compiere2 dizininizin bir kopyasÛ C:\Compiere2 adresinde oluİacaktÛr (ğekil 25).
Sayfa 24/52
ğekil 25. C:\Compiere2 dizininin oluİturulmasÛ.
Kurulumu baİlatmadan önce Java‘nÛn bulundu₣u dizinin ve Compiere‘in bulundu₣u dizinin çevresel de₣iİkenlerden (environment variable) PATH‘e eklenmesi yoluyla Windows XP‘ye tanÛtÛlmasÛ gerekmektedir. Bu bir javascript (.js) beti₣inin koİulmasÛ yoluyla yapÛlabilir. Di₣er bir yolu da gösterilecektir. Ğlk olarak betik koİulmasÛnÛ görelim. Bir betik dosyasÛ peİisÛra izlenecek bir dizi adÛmÛ anlatan komutlarÛ içerir ve koİulmasÛyla birlikte bu adÛmlar gerçekleİir.
Javascript beti₣ini çalÛİtÛrmak için öncelikle komut istemi (command prompt) açÛlmalÛdÛr. Masaüstünde Start menüsüne tÛklayÛp Run... menü ö₣esine tÛklayÛn. ÇÛkacak iletiİim kutusunda (ğekil 26) yazÛ olarak cmd yazÛn ve OK dü₣mesine tÛklayÛn.
ğekil 26. Komut isteminin çalÛİtÛrÛlmasÛ.
KarİÛnÛzda gördü₣ünüz siyah pencere komut istemidir. Burada iki komut yazmanÛz gerekecektir. Bu komutlardan ilki sizin ikinci komutu C:\Compiere2\utils lokasyonunda vermenizi sa₣layacaktÛr. ğimdi ğekil 27‘de görüldü₣ü gibi siyah komut istemi penceresinde cd C:\Compiere2\utils yazÛn ve klavyenizdeki Enter tuİuna basÛn. cd bir DOS komutudur ve —dizin de₣iİtir“ (change directory) ifadesinin baİ harflerinden oluİmaktadÛr. Bu komutla dizininizi C:\Compiere2\utils dizinine de₣iİtirdiniz.
Sayfa 25/52
ğekil 27. Betik için komut isteminde gerekli ilk komutun yazÛlmasÛ.
ğimdi asÛl iİi (Java ve Compiere‘in yüklü oldu₣u dizinlerin Windows XP‘ye tanÛtÛlmasÛ) görecek olan ikinci komutu yazabilirsiniz. Bunun için ğekil28‘deki gibi cscript WinEnv.js C:\Compiere2 "C:\Program Files\Java\jdk1.5.0_07" yazÛp klavyenizdeki Enter tuİuna basÛn (komutu yazarken Program ve Files kelimeleri arasÛndaki boİlu₣a ve di₣er boİluklara dikkat etmeniz gerekmektedir). Bu komut yukarÛda bahsedilen javascript beti₣ini ( WinEnv.js ) çalÛİtÛrÛr. Bu betik ise C:\Compiere2 ve "C:\Program Files\Java\jdk1.5.0_07" dizinlerini Windows XP‘ye çevresel de₣iİken olarak tanÛtÛr.
ğu anda ğekil 29‘daki yazÛlarÛn aynÛsÛnÛ ya da çok çok benzerini görüyor olmalÛsÛnÛz. E₣er ğekil 29‘dan farklÛ, muhtemelen hata veren yazÛlar görüyorsanÛz girdi₣iniz komutta bir yanlÛİlÛk yapÛp yapmadÛ₣ÛnÛzÛ tekrar gözden geçirin. Örne₣in tÛrnaklarÛ unutmadÛ₣ÛnÛzdan emin olun. Bu noktada çok önemli bir noktayÛ belirtmek istiyoruz:
E₣er bilgisayarÛnÛza yükledi₣iniz Java‘nÛn versiyonu burada gösterilenden farklÛ ise az önce girdi₣imiz ikinci komutun son kÛsmÛnÛn ona uygun olarak de₣iİtirilmesi gerekmektedir. Dikkat edilirse ikinci komutta tÛrnak içinde Java DK‘in bulundu₣u dizinin adresi verilmektedir. Sizin yükledi₣iniz Java DK yeni bir sürüm (version) olabilir. Bunu bilebilmek için C:\Program Files\Java dizininin içine bakmanÛz gerekmektedir. Bunun için My Computer‘a çift tÛklayÛn, C: sabit diskinin üzerine çift tÛklayarak seçin, Program Files dizininin üstüne çift tÛklayÛn, ve son olarak Java dizininin üstüne çift tÛklayÛn. ğekil 30‘dakine benzer bir görüntü elde edeceksiniz. Buradaki dizinlerden ismi jdk harfleriyle baİlayanlardan sürümü en yeni olanÛnÛ (rakamlarÛ en büyük olanÛnÛ) bulun. BilgisayarÛnÛzda yüklü olan en son Java DK sürümü budur. Örne₣in ğekil 30‘da jdk1.5.0_07 dizini yer almaktadÛr. Bu sebeple yukarÛda verdi₣imiz ikinci komut satÛrÛnda en son olarak "C:\Program Files\Java\jdk1.5.0_07" yazmÛİtÛk. E₣er en yeni jdk sürümü sözgelimi jdk1.6.0_01 olsaydÛ ikinci komutumuz İu İekilde olurdu: cscript WinEnv.js C:\Compiere2 "C:\Program Files\Java\jdk1.6.0_01"
E₣er burada belirtti₣imiz komut isteminin içinden gerçekleİtirdi₣imiz iİlemi yapamadÛysanÛz bu büyük ihtimalle bilgisayarÛmÛzda cscript programÛnÛn bulunmamasÛndan dolayÛdÛr. Bu durumda aİa₣Ûda anlataca₣ÛmÛz ikinci yoldan ilerlemenizi ve Java DK ve Compiere dizinlerini Windows XP‘ye bu ikinci yoldan tanÛtmanÛzÛ denemeniz gerekecektir. E₣er ğekil 29‘da
Sayfa 26/52 gösterilen sonucu elde ettiyseniz bu ikinci yolu denemenize gerek yoktur, komut istemini sa₣ üst köİesindeki çarpÛ içeren kareye basarak kapatabilirsiniz. Bu arada masaüstünde birisi Compiere 2 yazÛlÛmÛna di₣eri de Compiere web sayfasÛna olmak üzere iki tane kÛsayolun (shortcut) oluİturuldu₣unu da göreceksiniz.
ğekil 28. Betik için komut isteminde gerekli ikinci komutun yazÛlmasÛ.
ğekil 29. Komut isteminde girilen ikinci komutun sonucu.
Sayfa 27/52
ğekil 30. C:\Program Files\Java dizininin içeri₣i.
Java DK ve Compiere dizinlerini Windows XP‘ye bu tanÛtmak için takip edece₣imiz ikinci yolda öncelikle masaüstünde Start menüsünden My Computer üzerine gelerek ve burada farenin sa₣ tuİuna tÛklayÛp Properties seçilerek (ğekil 1), daha sonra da Advanced ve Environment Variables seçilerek (ğekil 2) çevresel de₣iİkenlerin bulundu₣u ekrana gelinir. Bu iİlem Start menüsünden Control Panel seçilip System‘i çalÛİtÛrarak da yapÛlabilir. ğimdi karİÛlaİtÛ₣ÛnÛz Environment Variables baİlÛklÛ pencerede System variables baİlÛ₣Û altÛnda yer alan satÛrlardan Variable sütunu altÛnda Path yazan satÛrÛ bulup bu satÛrÛn üstüne bir kez tÛklayÛn (ğekil 31). Bunun ardÛndan Edit dü₣mesine tÛklayÛn. Böylece Path sistem de₣iİkenini düzenleyebileceksiniz. Bundan sonra çÛkacak ekranda Variable value yazÛsÛnÛn sa₣Ûnda yer alan metin kutusunda ğekil 32‘deki gibi en sona giderek İu metni çok dikkatlice eklemeniz gerekmektedir (baİtaki ; iİaretine ve Program ve Files kelimeleri arasÛndaki boİlu₣a dikkat etmeniz gerekmektedir): ;c:\Program Files\Java\jdk1.5.0_07\bin;c:\Compiere2\lib E₣er bu metni eklerken halihazÛrdaki metni silerseniz ya da de₣iİtirirseniz programlarÛnÛz düzgün çalÛİmayabilir. Bu eklemeyi yaptÛktan sonra OK dü₣mesine basabilirsiniz.
Sayfa 28/52
ğekil 31. Path sistem de₣iİkeninin seçilmesi.
ğekil 32. Path sistem de₣iİkenine yeni metin eklenmesi.
Böylece Java DK ve Compiere dizinlerini Windows XP‘ye tanÛtmayÛ tamamladÛk.
ğimdi kurulumu baİlatmak için C:\Compiere2 dizinini açÛn ve buradaki RUN_setup.bat betik (script) dosyasÛnÛn üstüne çift tÛklayÛn (ğekil 33). Bu dosya bir DOS toplu iİ (batch) dosyasÛdÛr ve bir dizi iİlemi gerçekleİtirecektir.
Sayfa 29/52
ğekil 33. C:\Compiere2 dizininin içinden RUN_setup.bat betik dosyasÛnÛn koİulmasÛ.
KarİÛnÛzda İu anda siyah renkli bir komut istemi penceresi ve gri renkli bir iletiİim penceresi görmelisiniz. Bunlardan gri renkli ve Compiere Server Setup baİlÛklÛ pencereye ve bu penceredeki Test dü₣mesine tÛklayarak Compiere sunucusunun do₣ru çalÛİÛp çalÛİmadÛ₣ÛnÛ görebilirsiniz.
Test dü₣mesine ilk bastÛ₣ÛnÛzda büyük ihtimalle ğekil 34‘te gösterilen hata ekranÛ ile karİÛlaİacaksÛnÛz. Bu hatada Java SDK‘in (Java DK ile aynÛ) belirtilen adreste bulunamadÛ₣Û belirtiliyor. OK dü₣mesine basÛn. ğekil 35‘te gördü₣ünüz üzere Java Home yazÛsÛnÛn sa₣Ûnda kÛrmÛzÛya boyanmÛİ bir kare göreceksiniz. Burada yazÛlÛ bulunan Java‘nÛn ana adresini de₣iİtirmek gerekmektedir. Bunun için gösterildi₣i üzere kÛrmÛzÛya boyanmÛİ karenin sa₣Ûndaki dizin ikonuna tÛklayÛn. KarİÛnÛza çÛkacak iletiİim kutusunda ğekil 36‘da gösterildi₣i İekilde sizi bir üst dizine götürecek simgeye (icon) tÛklayÛn. Bu yeni görüntüde ğekil 37‘de gösterildi₣i İekilde jdk1.5.0_07 dizinini bir kez tÛklayarak seçin ve OK dü₣mesine basÛn. E₣er Java‘nÛn daha yeni bir sürümünü yüklemiİ olsaydÛnÛz onun DK‘sÛnÛn bulundu₣u dizini seçmeniz gerekirdi.
ğekil 34. Test dü₣mesine ilk basÛldÛ₣Ûnda karİÛlaİÛlabilinen hata ekranÛ.
Sayfa 30/52
ğekil 35. KÛrmÛzÛya boyalÛ kare hata bulunan bilgiyi göstermektedir.
ğekil 36. Üst dizine çÛkmak için ilgili simgeye basÛn.
ğekil 37. Java DK‘nÛn bulundu₣u dizinin belirtilmesi.
ğimdi tekrar Test dü₣mesine tÛklayÛn. Önceden kÛrmÛzÛya boyalÛ olan karenin ve di₣er karelerin yeİil renge boyandÛklarÛnÛ görecek ve ğekil 38‘deki ekranla karİÛlaİacaksÛnÛz. Burada OK‘e tÛklamanÛz yeterli olacaktÛr. Ancak bu defa baİka bir hata mesajÛyla karİÛlaİabilirsiniz (ğekil 39). Bu hata mesajÛnda JDBC ba₣lantÛsÛnÛn kurulamadÛ₣Û belirtilmektedir. JDBC ba₣lantÛsÛ Java ile yazÛlan programlarÛn veritabanlarÛ ile yaptÛklarÛ ba₣lantÛya verilen addÛr. OK dü₣mesine basÛnÛz. Buradaki hatanÛn kayna₣Û olarak içi boİ olan
Sayfa 31/52 System Password (sistem parolasÛ) metin kutusu kÛrmÛzÛya boyalÛ kare ile gösteriliyor. Buraya Oracle parolanÛzÛ (veritabanÛ parolanÛzÛ de₣il!) girmeniz gerekmektedir. Bu parolayÛ girdikten sonra Mail Server olarak e-posta sunucunuzun adresini girmeniz gerekmektedir. E₣er bilmiyorsanÛz İirketinizdeki a₣ yöneticisinden ö₣renebilirsiniz. Burada do₣ru bilgiyi girmemek Compiere‘in temel çalÛİma rutinlerini bozmaz, ancak iİlemler gerçekleİti₣inde gönderilmesi gerekecek e-postalarÛn gönderilmesi yapÛlamaz. Sürekli bilgi iletiİimi ERP paketlerinin önemli bir özelli₣i ve firmalarÛn önemli bir gereksinimi oldu₣u için bu bilgileri do₣ru girmeniz ve e-posta iİlevinin do₣ru çalÛİmasÛ oldukça gereklidir. Bilgilerinizi ğekil 41‘deki sÛrayla (ve tabii ki kendi bilgilerinizle!) tamamladÛktan sonra Test dü₣mesine yeniden tÛklayÛn. Bu defa bütün bilgilerin do₣ru girildi₣ine iİaret eden yeİil boyalÛ karelerle dolu olan bir ekranla karİÛlaİacaksÛnÛz (ğekil 42). Bu ekranda ayrÛca Save dü₣mesi de basÛlabilir hale gelmiİ olacaktÛr. Bu noktada Save dü₣mesine tÛklayÛn. Bundan sonra karİÛlaİaca₣ÛnÛz lisans anlaİmasÛnda Yes dü₣mesine basÛn. KonuİlandÛrmanÛn (deployment) baİlamak üzere oldu₣unu belirten ğekil 43‘teki bilgi kutucu₣u ile karİÛlaİacaksÛnÛz. Burada OK dü₣mesine tÛklayÛn.
ğekil 38. Key Store Dialog iletiİim kutusu.
Sayfa 32/52
ğekil 39. JDBC ba₣lantÛsÛnÛn kurulamadÛ₣ÛnÛ belirten iletiİim kutusu.
ğekil 40. Oracle parolasÛnÛn System Password olarak girilmesi gerekmektedir.
Sayfa 33/52
ğekil 41. e-postalar için gerekli bilgilerin girilmesi.
ğekil 42. Do₣ru bilgilerin girildi₣inin onaylanmasÛ.
Sayfa 34/52
ğekil 43. Do₣ru bilgilerin girildi₣inin onaylanmasÛ.
KonuİlandÛrmanÛn sonunda bir hata mesajÛ ile karİÛlaİÛp karİÛlaİmadÛ₣ÛnÛzÛ kontrol etmeniz gerekmektedir. Bu noktada örne₣in ğekil 44‘teki gibi bazÛ yazÛlarla karİÛlaİabilirsiniz. Daha önce belirtti₣imiz javascript betik dosyasÛ komut istemi içinden çalÛİtÛrÛlmazsa ya da Java yüklendikten sonra bilgisayar yeniden baİlatÛlmazsa ğekil 44‘teki hata mesajlarÛyla karİÛlaİma olasÛlÛ₣ÛnÛz oldukça yüksektir. E₣er çözüm bulamazsanÛz İu adÛmlarÛ izleyebilirsiniz:
Masaüstünde Start menüsünden My Computer üzerine gelerek ve burada farenin sa₣ tuİuna tÛklayÛp Properties seçilerek (ğekil 1), daha sonra da Advanced ve Environment Variables seçilerek (ğekil 2) çevresel de₣iİkenlerin bulundu₣u ekrana gelinir. Bu iİlem Start menüsünden Control Panel seçilip System‘i çalÛİtÛrarak da yapÛlabilir. ğimdi karİÛlaİtÛ₣ÛnÛz Environment Variables baİlÛklÛ pencerede System variables baİlÛ₣Û altÛnda yer alan satÛrlardan Variable sütunu altÛnda JAVA_HOME yazan bir satÛr göremiyor olmalÛsÛnÛz. Bu durumda System Variables kÛsmÛnÛn altÛndaki New dü₣mesine tÛklayÛn ve çÛkan iletiİim kutusunu ğekil 45‘teki gibi doldurun ve OK dü₣mesine tÛklayÛn. Bundan sonra bilgisayarÛnÛzÛ yeniden baİlatÛn.
ğekil 44. JAVA_HOME‘un belirtilmedi₣ini yazan hata mesajÛ.
Sayfa 35/52
ğekil 45. JAVA_HOME dizininin manuel olarak girilmesi.
Bundan sonra C:\Compiere2\utils dizini altÛnda bulunan RunEnv.bat betik dosyasÛnÛn (aynÛ zamanda bir toplu iİ dosyasÛ) çift tÛklanarak çalÛİtÛrÛlmasÛ gerekmektedir. Bu dosyayÛ çalÛİtÛrÛn (ğekil 46). ÇÛkacak ekranlarda Press any key to continue yazÛsÛnÛ gördü₣ünüzde klavyenizde Enter tuİuna ya da bir di₣er tuİa basÛn. Bir süre sonra ğekil 47‘deki gibi bir ekran görüntüsü ile karİÛlaİmalÛsÛnÛz. Bundan sonra bir tuİa basmanÛzÛ istedi₣i durumlardan Enter ya da bir baİka tuİa basarak betik dosyasÛnÛn koİumunu ilerletebilirsiniz. Son olarak ğekil 48‘deki gibi bir hata ekranÛ ile karİÛlaİabilirsiniz. Bu ekranda zaten ilk çerçeveye aldÛ₣ÛmÛz kÛsmÛnda bu veritabanÛ ba₣lantÛ testinin çalÛİmayabilece₣i (fail) belirtiliyor ve bunun sebebinin Compiere veritabanÛnÛn henüz içeri aktarÛlmamasÛ (import) oldu₣u belirtiliyor. Bu durumda siyah ekranlÛ komut istemi penceresini sa₣ üst köİesine tÛklayarak kapatÛn. Birazdan bu içeri aktarmayÛ gerçekleİtireceksiniz.
ğekil 46. RunEnv.bat betik dosyasÛnÛn koİulmasÛ.
Sayfa 36/52
ğekil 47. RunEnv.bat betik dosyasÛnÛn koİulmasÛ sonucu gelmesi gereken ekran görüntüsü.
ğekil 48. KarİÛlaİabilece₣iniz hata ekranÛ.
Compiere veritabanÛnÛn içeri aktarÛlmasÛ için ğekil 49‘da gösterildi₣i gibi C:\Compiere2\utils dizininin içine giderek RUN_ImportCompiere.bat betik dosyasÛna çift tÛklayÛn. ÇÛkan ekranlarda gerekli yerlerde Enter ya da bir baİka tuİa basÛn. Bu betik dosyasÛ çalÛİÛrken IMP-00041: Warning: object created with compilation warnings İeklinde bir uyarÛ mesajÛna rastlayabilirsiniz. Bu normal bir mesajdÛr ve bir eylem gerektirmemektedir. En sonunda siyah ekran kapanacaktÛr. Bundan sonra yine C:\Compiere2\utils dizininin içine giderek bu defa ğekil 46‘daki gibi RunEnv.bat betik dosyasÛna çift tÛklayÛn. Bu iİlemin sonucunda ğekil 50‘deki gibi baİarÛya ulaİildÛ₣ÛnÛ (kÛrmÛzÛ çerçevedeki Success yazÛsÛ) belirten bir ekranla karİÛlaİmalÛsÛnÛz. E₣er bu İekilde baİarÛnÛzÛ müjdeleyen bir mesajla karİÛlaİmadÛysanÛz bir sorun olmuİ demektir ve İu ana kadarki adÛmlarÛ do₣ru yaptÛ₣ÛnÛzdan emin olmalÛsÛnÛz.
Sayfa 37/52
ğekil 49. Compiere veritabanÛnÛn içeri aktarÛlmasÛ için RUN_ImportCompiere.bat betik dosyasÛnÛn çalÛİtÛrÛlmasÛ.
ğekil 50. RenEnv.bat beti₣inin çalÛİmasÛnÛn baİarÛyla tamamlandÛ₣ÛnÛ belirten ekran.
VeritabanÛnÛzÛn herhangi bir anda kopyasÛnÛ çÛkartÛp sözgelimi yedeklemek istiyorsanÛz C:\Compiere2\utils dizininin içinde yer alan RUN_DBExport.bat betik dosyasÛnÛ ğekil 51‘deki gibi çift tÛklayarak çalÛİtÛrmalÛsÛnÛz. Bunun sonucunda yedeklenecek olan
Sayfa 38/52 C:\Compiere2\data dizinindeki Compiere.dmp dosyasÛ yeniden oluİturulur (ğekil 52). Bu dosyayÛ yedekleyerek baİka bir bilgisayardaki Compiere sunucusundaki C:\Compiere2\data dizininin içine yapÛİtÛrarak çalÛİtÛrabilirsiniz. ğimdilik bunlarÛ yapmanÛza gerek yoktur.
ğekil 51. RUN_DBExport.bat beti₣inin çalÛİtÛrÛlmasÛ yoluyla Compiere veritabanÛnÛzÛn yede₣ini alabilirsiniz.
ğekil 52. Compiere veritabanÛnÛzÛn içeri₣ini Compiere.dmp dosyasÛna aktarabilir ve bu dosyayÛ baİka bir bilgisayarda ya da zamanda tekrar kullanabilirsiniz.
ğimdi Compiere sunucusunun çalÛİmasÛnÛ baİlatma vakti geldi. C:\Compiere2\utils dizininin içinde yer alan RUN_Server2.bat betik dosyasÛnÛ çift tÛklayarak çalÛİtÛrÛn. E₣er bunu yaptÛ₣ÛnÛzda kÛsa zamanda siyah bir pencere hemen açÛlÛp kapanÛyorsa bir sorun var demektir. Bu sorun ğekil 26‘den ğekil 29‘a kadar gösterilen adÛmlarÛn do₣ru yapÛlmamÛİ olmasÛndan ya da bilgisayarÛn Java DK yüklendikten sonra yeniden baİlatÛlmamÛİ olmasÛndan dolayÛ olabilir. Böyle bir durumda iseniz bilgisayarÛnÛzÛ yeniden baİlatÛn, ğekil 26-29 arasÛndaki görüntülerde gösterilen adÛmlarÛ yeniden yapÛn, kurulumu yeniden baİlatmak için C:\Compiere2 dizinini açÛn ve buradaki RUN_setup.bat betik (script) dosyasÛnÛn üstüne çift tÛklayÛn (ğekil 33). KarİÛnÛzda İu anda siyah renkli bir komut istemi penceresi ve gri renkli bir iletiİim penceresi görmelisiniz. Bunlardan gri renkli ve Compiere Server Setup baİlÛklÛ pencereye ve bu penceredeki Test dü₣mesine tÛklayarak Compiere sunucusunun do₣ru çalÛİÛp çalÛİmadÛ₣ÛnÛ görebilirsiniz. Test dü₣mesine bu defa tÛkladÛ₣ÛnÛzda sorunsuz çalÛİÛyor görmelisiniz.
Sayfa 39/52 RUN_setup.bat betik dosyasÛnÛn çalÛİmasÛ sÛrasÛnda siyah ekranda warning (uyarÛ) kelimesi görülmesinde sakÛnca yoktur, ancak error (hata) kelimesi görülmemelidir. E₣er error kelimesini görüyorsanÛz düzeltilmesi gereken önemli bir sorun var demektir. Genel sorunlardan birisi kurulum sÛrasÛnda seçti₣iniz, o an için kullanÛlmayan, ancak bilgisayarÛnÛzÛ yeniden baİlattÛ₣ÛnÛzda devreye giren kapÛlar (port) olabilir. Örne₣in 80 numaralÛ kapÛ bir çok a₣ sunucusu taraÛndan kullanÛlabilmektedir. Bu durumda uygulama sunucusunu baİlattÛ₣ÛnÛzda aİa₣Ûdaki gibi bir hata almanÛz ola₣andÛr: 17:41:09,085 ERROR [NamingService] Could not start on port 1099 java.net.BindException: Address already in use: JVM_Bind at java.net.PlainSocketImpl.socketBind (Native Method) Burada ilgili kapÛyÛ baİka bir uygulamanÛn kullandÛ₣Û belirtilmektedir. Bahsedilen kapÛyÛ bilgisayarÛnÛzdaki hangi uygulamanÛn kullandÛ₣ÛnÛ ö₣renmek için komut istemi açarak C:\netstat œAN komutunu girebilir ve Enter‘a basabilirsiniz. Bunun akabinde C:\Compiere2 dizinindeki RUN_setup.bat betik dosyasÛnÛ çalÛİtÛrabilir ve ilgili kapÛlarÛ yeniden düzenleyebilirsiniz. Bundan sonra ise C:\Compiere2\utils dizinindeki myEnvironment.bat betik dosyasÛnÛ çalÛİtÛrmanÛz gerekmektedir. Bu adÛmlarÛ takip ettikten sonra uygulama sunucunuzu C:\Compiere2\utils dizinindeki RUN_Server2.bat dosyasÛnÛ çalÛİtÛrarak yeniden baİlatabilirsiniz.
Compiere sunucunuzu baİlatmak ve sonlandÛrmak için C:\Compiere2\utils dizininin içinde yer alan RUN_Server2.bat ve RUN_Server2.bat betik dosyalarÛnÛ çift tÛklamanÛz gerekecektir. Bu sebeple bu iki dosyaya ğekil 53‘teki gibi masaüstünde kÛsayollar oluİturmanÛz ileride iİinizi kolaylaİtÛracaktÛr. Bu iki dosyayÛ seçin, farenin sa₣ dü₣mesine basÛp ğekil 53‘te gösterilen seçene₣i seçin. Masaüstündeki kÛsayollarÛ göreceksiniz. E₣er halihazÛrda sunucunuz çalÛİmÛyorsa (ğekil 54‘teki gibi bir ekranÛnÛz yoksa) masaüstünde RUN_Server2.bat betik dosyasÛna iİaret eden kÛsayolun üstüne çift tÛklayarak sunucuyu baİlatabilirsiniz. Bundan sonraki bölümde istemci (client) kurulumu anlatÛlacaktÛr.
Sayfa 40/52
ğekil 53. Masaüstünde sunucuyu baİlatmak ve sonlandÛrmak için kÛsayollar oluİturun.
ğekil 54. Compiere sunucusunu baİlatÛn.
Sayfa 41/52 COMPIERE ĞSTEMCĞSĞNĞN KURULUMU
Compiere sunucusuna ba₣lanacak olan istemci bilgisayarlardaki Compiere‘in kurulumu bu bölümde gösterilecektir. Compiere sunucusunun kurulu oldu₣u bilgisayarda istemci kurmanÛza gerek yoktur. Ancak biz bu kitapta bir tek bilgisayar üzerinde çalÛİtÛ₣ÛmÛz için istemciyi de sunucunun kurulu oldu₣u gurdal bilgisayarÛna kurduk.
Ğstemcinin donanÛmÛnÛn sunucu bilgisayarÛn donanÛmÛ kadar yüksek kapasitede olmasÛna gerek yoktur. HafÛza için 256 MB yeterli olabilir (bunu test etmedik). Java DK kurulmasÛna gerek yoktur, JRE (Java Runtime Environment) yeterli olacaktÛr. JRE için gerekli olan sabit disk kapasitesinin dÛİÛnda 3 MB disk alanÛ yeterli olacaktÛr. Sunucuya ba₣lanmak için TCP/IP ba₣lantÛsÛ kesinlikle gereklidir.
Bunun için sunucu bilgisayarÛn isminin bilinmesi gerekmektedir. Bu kitaptaki örnekte sunucunun bulundu₣u bilgisayarÛn ismi gurdal‘dÛr. Ğstemci bilgisayarda MS Internet Explorer‘da Address kÛsmÛna gurdal yazÛlÛp Enter tuİuna basÛldÛ₣Ûnda Compiere sunucusuna ba₣lanÛlacaktÛr. Siz elbette bu noktada kendi iİyerinizdeki Compiere sunucusunun yüklendi₣i bilgisayarÛn ismini girmelisiniz. Burada ğekil 55‘teki gibi Web Start‘Û seçiniz. Compiere istemcisi indirilmeye baİlanacaktÛr. Kurulum baİlamadan önce ğekil 56‘daki gibi bir güvenlik uyarÛsÛ ile karİÛlaİabilirsiniz. Burada Run dü₣mesine tÛklayÛn. Daha sonra çÛkacak olan iletiİim kutusunda masaüstünde ve Start menüsünde kÛsayol oluİturmak için izin istenecektir (ğekil 57). Burada Yes dü₣mesine tÛklayÛn. Bir sonraki pencerede lisans anlaİmasÛ çÛkacaktÛr. Burada Yes dü₣mesine tÛklayÛn. Ğstemci kurulumu tamamlanmÛİtÛr.
ğekil 55. Compiere istemciyi web üzerinden baİlatÛn.
Sayfa 42/52
ğekil 56. Güvenlik uyarÛsÛ çÛkarsa Run dü₣mesine tÛklayÛn.
ğekil 57. KÛsayol oluİturulmasÛna izin vermek için Yes dü₣mesine tÛklayÛn.
Compiere‘yi çalÛİtÛrmak için C:\Compiere2\lib dizinindeki Compiere2.exe dosyasÛnÛn üstüne çift tÛklamanÛz gerekmektedir (ğekil 58). Bu yürütülür (executable) dosya çalÛİtÛ₣Ûnda ğekil 59‘daki gibi bir ekranla karİÛlaİacaksÛnÛz. Bu ekranda e₣er parola (password) girilmemiİse compiere olarak girilmelidir. Daha sonra da sa₣ alt köİedeki içinde yeİil onay iİareti bulunan dü₣meye tÛklanmalÛdÛr. Bu iİlemleri ğekil 59‘daki gibi gerçekleİtirin.
E₣er testlerinizde bir çok kez hatalÛ parola girecek olursanÛz ORA-20000: the account is locked uyarÛsÛyla karİÛlaİacak ve parolanÛzÛn kilitlenmiİ oldu₣unu göreceksinizdir. Bu tür bir sorunla karİÛlaİÛrsanÛz parolanÛzÛ çözmek için komut istemini (DOS) açÛp sqlplus system komutunu yazmanÛz ve Enter‘a basmanÛz gerekecektir. Bundan sonra ise SQL> İeklinde bir istem ile karİÛlaİacaksÛnÛzdÛr ve burada da ALTER USER compiere ACCOUNT UNLOCK yazmanÛz ve Enter‘a basmanÛz gerekecektir.
Sayfa 43/52
ğekil 58. Compiere istemcinin çalÛİtÛrÛlmasÛ.
ğekil 59.Compiere sunucusuna ba₣lanmak.
Bundan sonra yeni bir ekranla karİÛlaİacaksÛnÛz: Ğstemcinin sunucuyla geçece₣i iletiİimde rolünü ve organizasyonunu bu pencerede belirteceksiniz. Bu noktada -daha önceki kullanÛcÛ adlarÛ ve parolalarda oldu₣u gibi- büyük/küçük harflere yine dikkat etmeniz gerekmektedir.
Burada yapabilece₣iniz bir İey ğekil 60‘taki gibi User ID olarak System, Password olarak ise veritabanÛ parolasÛnÛ (e₣er bu çalÛİmazsa parola olarak System yazÛp) ve yeİil onay iİaretli dü₣meye tÛklayÛp oturum açmak olabilir. Ancak bu sizin istemcide sistem yöneticisi (system administrator) olarak çalÛİmanÛz demek olacaktÛr. Oysa Compiere uygulamaya geçirildi₣inde istemci bilgisayarlarda çalÛİan kullanÛcÛlara sistem yöneticisinin parolasÛnÛ vermek uygun olmayacaktÛr. Zira bu İekilde sunucuya da giriİ yapabilirler ve bu güvenlik
Sayfa 44/52 sorunlarÛ oluİturabilir. Bu sebeple biz ğekil 60‘taki gibi de₣il, ğekil 61‘deki gibi GardenAdmin olarak oturum açaca₣Ûz. Bunun için öncelikle pencerede Defaults sekmesine (tab) tÛklayÛp bilgilerin ğekil 61‘deki gibi oldu₣unu kontrol edin. Daha sonra yeİil onay iİaretli dü₣meye tÛklayÛn. E₣er burada GardenAdmin olarak de₣il GardenUser olarak oturum açsaydÛk Warehouse kÛsmÛnda hq gözükmesi gerekirdi.
ğekil 60.Compiere sunucusuna ba₣lanmak için oturum System kullanÛcÛ adÛyla açÛlabilir.
ğekil 61. Oturumu GardenAdmin kullanÛcÛ adÛyla açÛn.
Mümkün olan çeİitli kullanÛcÛ isimleri aİa₣Ûdaki tabloda özetlenmiİtir:
Sayfa 45/52 KullanÛcÛ adÛ ğifresi Rolü AçÛklamasÛ System System System Sistem yöneticisi (uygulama Administrator verilerine ulaİamaz) SuperUser System (rollerin tamamÛ) SuperUser bütün rollere ve uygulama verilerine eriİir.
GardenAdmin GardenAdmin GardenWorld Örnek istemci yöneticisi. Admin GardenUser GardenUser GardenWorld Örnek KullanÛcÛ User
ğu anda karİÛnÛzda Compiere‘in ana penceresi gözükmektedir (ğekil 62). Bu pencereyi sa₣ alt köİesinden tutarak ve geniİleterek ya da sa₣ üst köİedeki orta dü₣meye tÛklayarak büyütebilirsiniz (ğekil 63). Böylece Compiere ile rahatça çalÛİabilirsiniz.
ğekil 62. Compiere ana penceresi.
Sayfa 46/52
ğekil 63. Compiere ana penceresi (tüm ekranÛ kaplayacak İekilde).
ğimdi de Compiere‘in halen beta sürümünde olan web tarayÛcÛsÛ arabirimini görelim. MS Internet Explorer‘da Address kÛsmÛna gurdal/compiere yazÛp Enter tuİuna basÛyoruz ve ğekil 64‘teki sayfayÛ görüyoruz. Siz elbette bu noktada kendi iİyerinizdeki Compiere sunucusunun yüklendi₣i bilgisayarÛn ismini girmelisiniz. Örne₣in Compiere sunucusunu yükledi₣iniz bilgisayarÛn ismi benim_sunucum ise MS Internet Explorer‘da Address kÛsmÛna benim_sunucum/compiere yazmalÛ ve Enter tuİuna basmalÛsÛnÛz. Böyle yaptÛ₣ÛnÛzda siz de ğekil 64‘tekine benzer bir sayfayla karİÛlaİacaksÛnÛz (ancak MS Internet Explorer‘da Address kÛsmÛnda farklÛ bir metin olacak). Burada ğekil 64‘teki gibi bilgileri girin, parola olarak ise GardenAdmin girin, ve OK dü₣mesine tÛklayÛn. Bundan sonra çÛkacak sayfada bilgilerin ğekil 65‘teki ile aynÛ oldu₣unu kontrol edip OK dü₣mesine tÛklayÛn. ArtÛk ğekil 66‘daki gibi Compiere ile web tarayÛcÛnÛzÛn içinden etkileİime geçebilirsiniz.
Sayfa 47/52
ğekil 64. Compiere‘in web tarayÛcÛ arabirimi.
ğekil 65. Compiere‘de oturumun do₣ru açÛldÛ₣ÛnÛn onaylanmasÛ.
Sayfa 48/52
ğekil 66. Web tarayÛcÛ içinde çalÛİan Compiere istemcisi.
Sayfa 49/52 SON ADIMLAR
Compiere kurulumunu hem sunucu hem de istemcide tamamladÛk. ArtÛk sunucuda Compiere‘in çalÛİmasÛnÛ durdurma zamanÛ geldi. Sunucu bilgisayara giderek ğekil 67‘deki gibi masaüstünde kÛsayolu bulunan RUN_Server2Stop.bat dosyasÛnÛ çalÛİtÛrÛn. Bu iİlem sunucuyu durduracaktÛr.
ğekil 67. Compiere sunucusunun durdurulmasÛ.
Compiere‘in sunucusunun baİlamasÛ masaüstünde kÛsayolu bulunan RUN_Server2.bat dosyasÛnÛ çalÛİtÛrarak gerçekleİmektedir. Ancak Oracle sunucusu sunucu bilgisayarÛnÛzÛ her yeniden baİlatmanÛzda otomatik olarak kendili₣inden çalÛİacak ve sisteminizi her zaman yavaİlatacaktÛr. E₣er Oracle sunucusunun bu İekilde kendili₣inden çalÛİtÛrÛlmasÛnÛ istemiyorsanÛz simdi gösterece₣imiz adÛmlarÛ takip etmeniz gerekmektedir.
Sunucu bilgisayarÛnÛzda Start menüsünden Run seçin. ÇÛkan ekranda ğekil 68‘deki gibi msconfig yazÛp OK dü₣mesine tÛklayÛn. ğekil 69‘daki pencere ile karİÛlaİacaksÛnÛz. Burada öncelikle Services sekmesini (tab) seçin, daha sonra ğekil 69‘da gösterildi₣i gibi Oracle ile ilgili servislerin solundaki onay iİaretlerini kaldÛrÛn ve OK dü₣mesine tÛklayÛn. Windows‘un bundan sonraki açÛlÛİÛnda Oracle sunucusu baİlatÛlmayacaktÛr. Oracle sunucusunu her yeni açÛlÛİta baİlatmak için burada yaptÛ₣ÛmÛza benzer İekilde, bu defa servislerin solunda yer alan onay kutularÛnÛ aktif hale getirebilirsiniz.
ğekil 68. msconfig programÛnÛn çalÛİtÛrÛlmasÛ.
Sayfa 50/52
ğekil 69. Oracle sunucusunun bilgisayar her açÛldÛ₣Ûnda otomatik olarak çalÛİmaya baİlamasÛnÛn engellenmesi.
Sayfa 51/52 KAYNAKÇA
Antimony Capital (2006) Antimony ERP & CRM, Compiere accounting software overview . Sidney, Avusturalya. Eriİim tarihi: A₣ustos 2006. Ğnternet adresi: http://www.antimonycapital.com/Antimony_Compiere_Overview.pdf
Gordon, N. Compiere survival guide. Eriİim tarihi: A₣ustos 2006. Ğnternet adresi: http://www.knowledgesuccess.com/local/doc/docbook/compieresurvivalguide/book.html
Herzog, T. (2006) A comparison of open-source ERP systems . Viyana Teknoloji Enstitüsü, Viyana, Avusturya. Eriİim tarihi: A₣ustos 2006. Ğnternet adresi: http://www.big.tuwien.ac.at/research/publications/diplomatheses/herzog.pdf
Rizal, A. Installing Compiere with PostgreSQL 8.0 . Goodwill DanÛİmanlÛk, Jakarta Timur, Endonezya. Eriİim tarihi: A₣ustos 2006. Ğnternet adresi: http://www.goodwill.co.id/download/Compiere_PostgreSQL.pdf
Samoladas, I., Bibi, S., Stamelos, I. ve Bleris, G. L. Exploring the quality of free/open source software: a case study on an ERP/CRM system . Aristotle Üniversitesi, Selanik, Yunanistan. Eriİim tarihi: A₣ustos 2006. Ğnternet adresi: http://skyblue.csd.auth.gr/~bci1/Panhellenic/640samoladas.pdf
Uhlman, D. Open source top 50 . Uversa, Arizona, A.B.D. Eriİim tarihi: A₣ustos 2006. Ğnternet adresi: http://uversainc.com/download/top50.pdf
Weiss, D. (2005) A large crawl and quantitative analysis of open source projects hosted on SourceForge . Teknik Rapor RA-001/05, Poznan Teknoloji Üniversitesi, Polonya. Eriİim tarihi: A₣ustos 2006. Ğnternet adresi: http://www.cs.put.poznan.pl/dweiss/site/publications/download/weiss-2005-large-crawl-of- sourceforge.pdf
Sayfa 52/52