LANGEMARK-POELKAPELLE… FRONTGEMEENTE | VERTELGEMEENTE | LANDELIJKE FIETS- EN WANDELGEMEENTE INHOUD VOORWOORD
[ 03 ] Voorwoord Langemark-Poelkapelle… [ 04 ] Langemark-Poelkapelle… frontgemeente een groene plattelandsgemeente die meer dan het ontdekken waard is! [ 20 ] Langemark-Poelkapelle… vertelgemeente [ 30 ] Langemark-Poelkapelle… landelijke fiets- en wandelgemeente Langemark-Poelkapelle is na twee fusies een gemeente met 5 [ 38 ] Langemark-Poelkapelle… kerkelijk erfgoed woonkernen (Langemark, Poelkapelle, Bikschote, Madonna en Sint- [ 40 ] Langemark-Poelkapelle… streekproducten Juliaan) die in totaal ca. 8.000 inwoners telt. Elke deelgemeente heeft [ 42 ] Praktisch een eigen verhaal, maar ze zijn allen vooral getekend door het oorlogs- [ 42 ] Overnachten verleden. Inderdaad, als Westhoekgemeente kun je er niet omheen dat [ 45 ] Vergaderzaal de littekens van Eerste Wereldoorlog ook hier hun diepe sporen hebben [ 45 ] Feestzaal nagelaten. [ 46 ] Eten en drinken [ 50 ] Kaart In deze toeristische brochure willen we je naar aanleiding van ‘100 jaar Groote Oorlog’ een eerste indruk geven van wat hier te beleven en te ontdekken valt.
Meer dan de Eerste Wereldoorlog… Als we spreken van een groene plattelandsgemeente betekent dit meer dan Eerste Wereldoorlog. Indien je dit wil ontdekken, kan dit het beste via onze uitgestippelde wandel- en fietsroutes die je langs rustige en unieke geschiedkundige plekjes brengen. De vernieuwde volksverhalen sieren onze gemeente wat van Langemark-Poelkapelle de uitgelezen vertelgemeente maakt.
Vervolledigd met onze horeca, waar je rustig kan overnachten en lekker kan eten, is elke reden goed om Langemark-Poelkapelle te vereren met een fijn bezoek.
[ 3 ] VOORWOORD LANGEMARK-POELKAPELLE… FRONTGEMEENTE
Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Langemark-Poelkapelle het toneel voor hevig strijdgewoel aan het front waarbij duizenden soldaten de dood vonden. De gemeente kende 4 jaar oorlogsgeweld en kwam totaal verwoest uit de oorlog. Vandaag heeft de tijd de diepe wonden geheeld. De talrijke begraafplaatsen en monumenten, verspreid over de gemeente, zijn nog stille getuigen hiervan.
➊ Duitse Militaire Begraafplaats
Klerkenstraat, Langemark Het ‘Deutscher Soldatenfriedhof’ in Langemark is bijzonder aangrijpend Iedere dag open van 9u tot 18u door de kracht van zijn eenvoud. Achter de monumentale poort van roze Parking: achteraan de onthaalsite, Weserberg-zandsteen liggen ruim 44.000 Duitse gesneuvelden begraven, 100m voorbij de begraafplaats in van wie bijna 25.000 in een massagraf. Meer dan 3.000 studenten-vrijwil- de richting van Madonna ligers van het 22ste t.e.m. 27ste Reservekorps vonden hier hun laatste rust- Toegang gratis plaats. Ze sneuvelden in oktober en november 1914 tijdens herhaalde Gidsen op aanvraag bij de Dienst aanvallen in de Eerste Slag bij Ieper. Door het grote aantal studenten on- Toerisme der deze vrijwilligers, kreeg de begraafplaats de naam ‘Studentenfriedhof’.
De onthaalsite De onthaalsite naast de begraafplaats stelt het leven voor van de soldaat gedurende de eerste oorlogsmaanden. Ook de wegtrekkende bevolking, de verschrikking van de eerste gasaanvallen in april 1915 en het ontstaan en de evolutie van de begraafplaats komen aan bod. Het sobere ontwerp van de onthaalsite, gecombineerd met beeld en duiding, zorgt voor een unieke belevenis.
[ 5 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... FRONTGEMEENTE Het poortgebouw Aan de ingang van de begraafplaats bevindt zich een zwaar poortge- bouw dat aan een bunker doet denken. In het poortgebouw zijn drie ruimtes: de centrale doorgang en twee zijkamers. Op de eiken panelen van de ereruimte aan de rechterkant staan de namen van de 6.313 ge- identificeerde gesneuvelden van de oorspronkelijke begraafplaats (laagst gelegen deel).
Het kameradengraf Omdat de Duitse militaire begraafplaats van Langemark het meeste plaats bood, werden hier in de periode 1956-1958 alle niet-geïdenti- ficeerde Duitse ontgravenen uit België in een ‘kameradengraf’ bijgezet. In het reusachtig massagraf bevinden zich bijna 25.000 stoffelijke resten.
Rond het massagraf staan blokken met daarop 68 bronzen panelen met de namen van 17.342 niet-geïdentificeerden waarvan men op basis van archiefonderzoek quasi zeker is dat ze in dit massagraf liggen.
De beeldengroep van Krieger De beeldengroep van Emil Krieger, professor aan de Akademie der Bildender Künste in München, stelt vier rouwende militairen voor.
Bij de ingang van de begraafplaats wordt gratis Wi-Fi aangeboden. Hiermee kunt u een app downloaden, met behulp waarvan u bijkomstige info over de begraafplaats op uw smartphone kunt bewaren.
[ 7 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... FRONTGEMEENTE ➋ Canadian Memorial
Brugseweg, Sint-Juliaan De ‘Canadien’, zoals het monument in de volksmond genoemd wordt, Iedere dag open van zonsopgang staat symbool voor de gruwelijke chemische oorlog die hier in Lange- tot zonsondergang mark-Poelkapelle voor het eerst woedde. De reusachtige Canadese sol- Parking: naast het monument in daat staat met gebogen hoofd in de richting van waaruit op 22 april 1915 de Zonnebekestraat de chloorgaswolk kwam aandrijven. Zijn gevouwen handen rusten op een Toegang gratis omgekeerd geweer: de kolf naar boven, de loop in de grond. Deze hou- Gidsen op aanvraag bij de Dienst ding ‘Arms reversed’ is de traditionele militaire groet aan de gesneuvelden. Toerisme Deze gesneuvelden liggen niet in het aangrenzende park met rozen en coniferen, maar in de ganse Oorlogsstreek rond Ieper. Heel even sta je hier – letterlijk en figuurlijk – op Canadese bodem, aangezien dit stukje grond door de Belgische Bevolking aan het Gemenebest geschonken werd. Alle aanwezige natuurelementen zijn van Canadese origine.
➌ Gedenksteen Harry Patch
Melkweg, Langemark Op 27 september 2008 werd in de Melkweg in Langemark, aan de oever van de Steenbeek, een nieuw monument ingehuldigd ter nagedachtenis van alle oorlogsslachtoffers. Harry Patch, een Britse oorlogsveteraan, had deze beek in 1917 overgestoken voor de aanval op Langemark. Hier- bij verloor hij niet alleen drie van zijn beste vrienden, maar werd hij ook zwaar gewond. Na een revalidatie van één jaar werd hij in 1918 opnieuw naar het front in Ieper gestuurd.
Bij zijn terugkeer naar onze streek in 2008, nam hij dan ook het initiatief om dit monument op te richten en alle slachtoffers te herdenken die zich nutteloos hadden opgeofferd. Een belangrijke boodschap van hem was ‘Always remember both sides of the line’. In 2009 overleed Harry Patch op 111-jarige leeftijd in Engeland.
[ 9 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... FRONTGEMEENTE ➍ Guynemermonument
Parking: Guynemerplein Poelkapelle De Franse vliegenier Georges Guynemer (1894-1917) behoorde tot de Gidsen op aanvraag bij de Dienst elite van de luchtvaart tijdens de Eerste Wereldoorlog. Bij het ‘Escadron Toerisme des Cigognes’ (escadron van de ooievaars) haalde hij 53 vliegtuigen neer voor hij op 11 september 1917 in een gevecht boven Poelkapelle werd neergehaald. Zijn lichaam en vliegtuig werden nooit teruggevonden.
Het monument dat voor hem werd opgericht, domineert het dorpsbeeld van Poelkapelle. Op de top van de hoge zuil is een bronzen ooievaar ge- plaatst met neerwiekende vleugels die vliegt in de richting waar Guyne- mer zou zijn gecrasht. Een lauwerkrans siert de zuil die is opgehangen in de richting van het geallieerde front. Het laatste dagorder van Guynemer staat in bronzen letters op het monument geschreven.
➎ Welsh National Memorial Park
Gehucht Hagebos, Boezingestraat, Het Welsh National Memorial Park herdenkt alle Welshe slachtoffers Langemark uit de Eerste Wereldoorlog. De dolmen, samengesteld met leistenen uit Wales, staat op de plek waar de bekende Welshe dichter Hedd Wyn op 31 juli 1917 om het leven kwam. Met het gedicht ‘Yr Arwr’ (Hero) won hij in 1917 postuum een prijs.
Elke eerste maandag van de maand wordt er aan dit gedenkteken een muzikaal eerbetoon gebracht.
Ontdek ook het Hedd Wyn pad, zie p. 37
[ 11 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... FRONTGEMEENTE ➏ Poelcapelle British Cemetery
Brugseweg, Poelkapelle Rijen witte grafstenen die getuigen van een gruwelijke oorlog met Iedere dag open van zonsopgang duizenden slachtoffers. Het is een typerend beeld voor de Westhoek tot zonsondergang met 156 Commonwealth begraafplaatsen. Poelcapelle British Cemetery Parking: Brugseweg, Poelkapelle is hiervan de derde grootste begraafplaats in de streek. Er liggen 7.478 Toegang gratis slachtoffers uit de Eerste en 1 uit de Tweede Wereldoorlog begraven. Gidsen op aanvraag bij de Dienst Meer dan 6.200 van hen werden niet geïdentificeerd en rusten onder de Toerisme naam ‘Known unto God’ of ‘A soldier of the Great War’.
Opmerkelijk zijn de graven van John Condon en Thomas Carthy, beiden lid van het Royal Irish Regiment. Met zijn 14 jaar is John Condon wellicht de jongste militaire gesneuvelde in de Eerste Wereldoorlog. Net naast hem rust Thomas Carty, die de oudste van het regiment was met zijn 47 jaar.
Andere Britse begraafplaatsen
• Cement House Cemetery Boezingestraat, Langemark – 3.400 gesneuvelden • Ruisseau Farm Cemetery Melkerijstraat, Langemark – 92 gesneuvelden • Dochy Farm New British Cemetery Zonnebekestraat, Sint-Juliaan – 958 gesneuvelden • St. Julien Dressing Station Cemetery Felix Nadarstraat, Sint-Juliaan – 359 gesneuvelden • Seaforth Cemetery of Cheddar Villa Brugseweg, Sint-Juliaan – 147 gesneuvelden • Bridge House Cemetery Roeselarestraat, Sint-Juliaan – 45 gesneuvelden
[ 13 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... FRONTGEMEENTE ➐ Tank Memorial Ypres Salient
Guynemerplein, Poelkapelle Als herinnering aan de vele tankbemanningsleden die in de Ypres Salient http://tankmemorial.vpweb.co.uk/ werden ingezet en waarvan een 200-tal het leven lieten, werd in 2009 op het Marktplein van Poelkapelle een Tank Memorial Ypres Salient ingehuldigd. Tijdens de plechtigheid werd ook een authentiek stalen fragment van een tankplaat aan het monument bevestigd. Het herden- kingsboek bevat een lijst van de 244 tankmilitairen die in het Ieperse werden begraven of herdacht worden.
Jaarlijks wordt een herdenkingsplechtigheid gehouden aan dit monument. Tijdens deze herdenkingen wordt telkens de ‘Garden of Remembrance’ neergelegd, die voor elke gesneuvelde tanksoldaat een kruis bevat.
➑ Bretoens Cavaleriekruis voor Charles Dresse
Poperingestraat, Poelkapelle Dit monument werd opgericht door de familie van de Belgische adjudant Charles Dresse. Het staat op de plaats waar hij in 1918 op 21-jarige leeftijd sneuvelde. Charles Dresse zelf ligt begraven op de Belgische militaire begraafplaats in Westvleteren.
Het monument bestaat uit een hoge zuil met een kruis met Christus en langs weerszijden Maria en Johannes. Bijzonder is dat er zowel tekst in het Nederlands als het Frans op het monument staat gebeiteld.
Herdenkingsactiviteiten Eerste Wereldoorlog
Zie www.langemark-poelkapelle14-18.be
[ 15 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... FRONTGEMEENTE ➒ Steenakkermolen
Onze-Lieve-Vrouwstraat, Deze molen, die al sinds het einde van de 14e eeuw de winden en Sint-Juliaan stormen trotseerde, ging ten onder in de Eerste Wereldoorlog. Door zijn hoge ligging bood de molen uitstekende observatiemogelijkheden. In de strijd om het bezit ervan, ging hij helemaal in de vlammen op. De eerste gevechten rond de molen werden door Wilhelm Schreinen beschreven in ‘Der Tod von Ypern’. Vanaf dan kreeg de Steenakkermolen zijn lugubere bijnaam ‘Dodenmolen’.
Als vervanging werd in 1923 de ‘Kruisbergmolen’ uit Pittem, gebouwd in 1790, naar hier overgebracht. Deze houten staakmolen staat op vier bakstenen teerlingen.
De molen is open op het 1ste en 3e weekend van de maand en dat van 14h tot 18h tijdens de periode van mei tot en met oktober. Ook op speciale gelegenheden in de gemeente Langemark-Poelkapelle is de molen open. Een bezoek kan aangevraagd worden via de Provincie West-Vlaanderen.
Groepsbezoeken op aanvraag • Meester Molenaar Donald Destatsbader M 0477 26 25 78 • Provincie West-Vlaanderen T 050 40 71 79
[ 17 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... FRONTGEMEENTE ➓ Beeuwsaertmolen
Pilkemstraat, Bikschote Deze molen bestaat al sinds 1635. In 1884 werd hij verkocht aan Prosper Beeuwsaert, vandaar haalde de molen ook zijn naam.
Door z’n hoge ligging op een wal vormde de molen tijdens de Eerste Wereldoorlog een ideale uitkijkpost. De Fransen noemden hem ‘le Moulin Bleu’ (blauwe molen). Tijdens de eerste gasaanval in 1915 werd de ‘Moulin Bleu’ volledig verwoest.
Hij werd in 1921 heropgebouwd met de delen van twee andere molens. Beeuwsaerts molen was werkzaam tot in 1959. In 1976 viel hij ten prooi aan een zware storm. De wieken sloegen op hol en door overbelasting schoot de molen uiteindelijk in brand. Wat restte was een ruïne.
In 2001 begon de restauratie en in 2010 werd de molen feestelijk heropend. Sedertdien is de molen ook toegankelijk voor het publiek. Via een korte tentoonstelling in de molen krijg je een beter zicht op de geschiedenis en de werking van de Beeuwsaertmolen.
Bezoek molen en tentoonstelling: • Vrij te bezoeken iedere eerste zondag van de maand van 13u30 tot 17u • Groepsbezoeken op afspraak • Meester Molenaar Antoon Verstraete M 0474 74 56 40, E [email protected] • Meester Molenaar Eddy Dejonckheere M 0476 42 43 96, E [email protected]
[ 19 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... FRONTGEMEENTE LANGEMARK-POELKAPELLE… VERTELGEMEENTE
Vernieuwde volksverhalenroute
De vernieuwde volksverhalenroute brengt verhalen uit de goede oude tijd, toen er nog geen sprake was van Koning Televisie, maar de mensen bij elkaar op bezoek gingen om te praten of te kaarten. In de zomer voor de deur, in de winter gezellig voor de haard met een jenever bij de hand. De verhalen brengen ‘la petite histoire’ van de gemeente. Weet jij wie Albert Carrein is? En welk drama speelde er zich jaren geleden af op Steenakkermolen? Ontdek wat Felix Nadar met Sint-Juliaan te maken heeft en wat voor een bijzonder figuur Jos Dumoulin wel was.
Alle verhalen zijn gebaseerd op waargebeurde feiten of bestaande figuren uit de gemeente, die je als fietser of wandelaar kunt ont- dekken. Aan de hand van uniek geïllustreerde luisterzuilen die op het fietsnetwerk geplaatst werden, hoor je na een eenvoudige druk op de knop prachtige verhalen in het West-Vlaams dialect of het Algemeen Nederlands. Frans- of Engelstalige vrienden kunnen de verhalen in hun eigen taal beluisteren door gebruik te maken van de Qr-code.
Er zijn verschillende afstanden en startpunten mogelijk. Een routekaart kan tegen de prijs van 2 euro verkregen worden bij de Dienst Toerisme of op locaties met het Dienst Vrije Tijd-logo (zie www.langemark- poelkapelle.be). Wandelaars kunnen een beperkte selectie luisterzuilen combineren. Meer info: www.volksverhalenroute.be.
[ 21 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... VERTELGEMEENTE Klankwandeling ‘Wat je nog niet wist van Madonna – fantastische verhalen’
Madonna. Een prachtige naam voor een klein maar inspirerend gehucht van Langemark, in de Westhoek.
De virtuele theaterwandeling leidt je naar een aantal markante, historisch belangrijke plekjes in het dorp en brengt het verleden terug tot leven. Uitgerust met een MP3-speler, die je kunt uitlenen in de dienst voor toerisme of in café De sportwereld, krijg je een schat aan informatie doorspekt met leuke weetjes, pittige anekdotes en droevige gebeurtenissen.
En natuurlijk gaat men geen onderwerp uit de weg. De commotie rond het verplaatsen van het Onze-Lieve-Vrouw beeld met de daaraan gekoppelde doodsbedreigingen. En waar komt de naam Galgestraat vandaan? En waarom staat hier zo’n historisch orgel in de kerk?
Geïnteresseerd? Download deze 7,3 km lange klankwandeling gratis thuis op je iPod of MP3-speler via www.verhalenvooronderweg.be en beleef ze in Madonna.
Startpunt: kerk Madonna Afstand: 7,3 km
[ 23 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... VERTELGEMEENTE Vertelwandeling: ‘Familie op de vlucht‘
In oktober 1914 ging weduwe Romanie met haar vijf kinderen op de vlucht voor de oprukkende oorlog. Dochter Augusta schreef het familie- verhaal neer. Ze vertelt hoe de oorlog hun leven bruusk verstoorde en hoe ze bij hun terugkeer alles weer moesten opbouwen. Tijdens de wandeling word je meegevoerd langs de locaties van toen en krijg je twee verhalen doorheen elkaar. Enerzijds heb je het waargebeurde ver- haal van dochter Gusta, een Vlaamse vrouw op de vlucht voor de oorlog en anderzijds vertelt een Duitse soldaat zijn ervaringen. Op de wandeling volg je de familie op de vlucht, maar maak je ook mee wat er ondertus- sen op het thuisfront in Langemark gebeurt.
Deze boeiende wandeling speelt zich af in en rond Langemark. Deze tocht van ca 2,5 km kan facultatief begeleid worden door een huifkar met paard en is geschikt voor groepen tot 40 personen. Reservaties via de Dienst voor Toerisme.
Startpunt: Te Lande Galgestraat Afstand: 2,5 km
[ 25 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... VERTELGEMEENTE Bakelandt
De figuur van Bakelandt is onlosmakelijk verbonden met de gemeente Langemark-Poelkapelle. Zijn bende teisterde op het einde van de 18e eeuw deze streek en hield zich schuil in het Vrijbos. Op 19 augustus 1802 werd hij samen met 24 bendeleden veroordeeld tot het schavot.
Naast de Bakelandtfeesten, historische wandelingen en zoektochten, kan je ook de Bakelandtfietsroute en het Bakelandt en Rooie Zita wan- delpad ontdekken (zie p. 33 en p. 35).
Volg het programma op www.bakelandtvzw.be.
Beeldenwandeling Langemarck Vlucht
Langemarck Vlucht is een korte wandeling van 1,8 km doorheen het centrum van Langemark. Onderweg staan 16 geïllustreerde infoborden. Deze geven enerzijds een beeld van de tijdsgeest en leefsituatie begin vorige eeuw. Anderzijds vertellen zij het verhaal van de vluchtende bevolking aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. Dit prachtige chronologische ‘vluchtverhaal’, gestaafd met o.a. authentieke teksten uit brieven van gevluchte Langemarkenaren, zal velen niet onberoerd laten. De oude foto’s tonen het beeld van Langemark een eeuw geleden. Startpunt: kerk Langemark Veel straathoeken en gebouwen zijn herkenbaar weer opgebouwd na de Afstand: 1,8 km oorlog en vormen de link tussen het verleden en het heden.
Deze gratis wandeling start op het marktplein van Langemark nabij de ingang van de kerk. Op ieder bord vind je het traject van de wandeling.
[ 27 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... VERTELGEMEENTE KLAPZ!
KLAPZ! Onder deze noemer werken de gemeenten Langemark-Poel- kapelle en Zonnebeke sinds enkele jaren intensief en creatief samen rond verhalen en vertellen.
Beide gemeenten zijn helemaal in de ban van vertellers en hun verha- len. De samenwerking is dan ook gestoeld op een rijke traditie, want de twee gemeenten zijn ook gekend voor hun eigen volksverhalen... de ene voor de heksenverhalen, de andere voor de roversverhalen van de Bende van Bakelandt...
Ondertussen passeerden al heel wat leuke en interessante vertelfor- mules de revue: zomerse vertelavonden, vertelfestivals, een vertelwan- deling, zwervende verhalen, een studiedag, CinéKLAPZ!, sint verhalen aan huis… Telkens zet KLAPZ! het betere verhaal en de sterkere verteller in de kijker. Nu eens heerlijk nostalgisch of traditioneel, dan weer verras- send anders en vernieuwend!
KLAPZ! is een echte aanrader in de zomer. Volg het programma op www.klapz.be.
[ 29 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... VERTELGEMEENTE LANGEMARK-POELKAPELLE… LANDELIJKE FIETS- EN WANDELGEMEENTE
Talrijke fiets- en wandelroutes doorkruisen het vlakke landschap van onze gemeente. Onze groene landschappen en authentieke veldwegels zorgen voor een verkwikkend fietstochtje of een rustige wandeling. Nadien kan je genieten van een drankje op een gezellig terrasje in één van onze horecazaken (zie p. 46-49).
Alle fiets- en wandelkaarten zijn te verkrijgen bij de Dienst Toerisme of op locaties met het Dienst Vrije Tijd-logo (zie www.langemark- poelkapelle.be).
FIETSEN
Fietsroutenetwerk Westhoek VERNIEUWD!
Routekaart: € 8 Aan de hand van knooppunten kan je zelf naar eigen wens een fiets- tocht samenstellen. Je noteert de nummers van de knooppunten en bent vertrekkensklaar om onze gemeente of de ruimere streek met de fiets te ontdekken.
Volksverhalenroute
Zie p. 21 Volgt de knooppunten van het fietsnetwerk. Onderweg kan je af en toe Routekaart: € 2 pauzeren met een tof volksverhaal.
[ 31 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... LANDELIJKE FIETS- EN WANDELGEMEENTE Bakelandtroute
Startpunt: gemeentehuis Langemark Het Bos van Houthulst was de plek waar de Bende van Bakelandt zich Routekaart: € 2 schuil hield. De Bakelandtfietsroute laat je de streek verkennen. Je doet Afstand: 46 km de gemeenten Langemark-Poelkapelle en Houthulst aan. Je passeert verschillende landschapstypes: de heuvelrug van Klerken, de uitlopers van de zandleemstreek in de IJzerpolders, de vallei van de Ieperlee.
Vredesfietsroute
Startpunt: Grote Markt, Ieper De Vredesfietsroute confronteert je met een aantal relicten van de Routekaart: € 2 Eerste Wereldoorlog. De route volgt de Ypres Salient. Tientallen militaire Afstand: 45 km begraafplaatsen langsheen het traject zijn stille getuigen van de drama- tische tol die de 'Grooten Oorlog' eiste.
Gifgasroute
Startpunt: Gemeentehuis Lange- De gifgasroute werd ontwikkeld in het kader van de herdenking van mark-Poelkapelle de Eerste Wereldoorlog, meer bepaald de herdenking van de Eerste Routekaart: € 2 gasaanval van 22 april 1915. De fietsroute passeert langs alle belangrijke Afstand: 41 km relicten en monumenten die nog in het landschap terug te vinden zijn en reflecteren over het allereerste gebruik van het massavernietigings- wapen. De fietsroute is uitgerust met 8 luisterzuilen die de getuigenissen brengt van soldaten, verplegers en burgers die slachtoffer werden van het gas.
[ 33 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... LANDELIJKE FIETS- EN WANDELGEMEENTE WANDELEN
Elke dorpskern heeft zijn eigen pad met eigen typische bewegwijzering.
• Bakelandtpad – 10,5 km – start: Vijverpark Langemark • Rooie Zitapad – 11,7 km – start: Vijverpark Langemark • Pompoenpad – 13 km – start: kerk Bikschote • Guynemerpad – 10,5 km – start: Guynemerplein Poelkapelle • Seizoensarbeiderspad – 12,3 km – start: kerk Madonna • Toontjespad – 11,5 km – start: kerk Sint-Juliaan NIEUW! • Malinowskipad – 6 km – start: kerk Madonna
Vijverpark en kasteel van Langemark
Openingsuren Vijverpark: iedere dag Het huidige kasteel met bijhorende vijver was gedurende eeuwen in van zonsopgang tot zonsondergang adellijke handen van de familie Cotteau. Deze familie bezat niet alleen Parking: Vijverstraat het park, maar ook het kasteel waarin nu het gemeentehuis gevestigd Toegang: gratis is. De vijver zelf was veel groter dan nu en kreeg de toepasselijke vorm van een zwaan. Het park werd 1 keer per jaar opengesteld voor het grote publiek en kon toen al recreanten avant la lettre ontvangen. Bij de aanleg van de spoorweg Ieper-Oostende (1873) werd het domein vrijwel middendoor gesplitst en kreeg de vijver een nieuwe en definitieve locatie tussen het kasteel en het station. Het station is ondertussen ook verdwenen, maar de vijver is nog steeds een attractieve plaats voor vissers, wandelaars en natuurliefhebbers. Sinds 1951 is de gemeente Langemark-Poelkapelle trotse eigenaar van dit kasteel en Vijverpark dat nu zo’n 1ha en 11a groot is.
[ 35 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... LANDELIJKE FIETS- EN WANDELGEMEENTE Hedd Wyn pad
Routekaart: gratis Deze wandeling start aan de gedenkplaat van Welshe oorlogsdichter Afstand: 9,3 km Hedd Wyn (zie p. 11). Vanaf hier kan je verder de rode bewegwijzering volgen. De route passeert langs enkele interessante punten voor het Welshe verhaal uit de Eerste Wereldoorlog.
AUTOROUTES
Ypres Salient autoroute
Startpunt: NMBS-station, Ieper De Ieperboog, ook bekend als de ‘Ypres Salient’, was een boogvormige Routekaart: € 6 uitstulping in de frontlijn. In dit gebied werd hevig gevochten, want Afstand: 70 km het was de meest kwetsbare plaats in de Westhoek waar een aanval een doorbraak kon forceren. De Ieperboog autoroute brengt je naar de belangrijkste sites en monumenten van dit front, en voert je terug naar de verhalen van John Mc Crae, Georges Guynemer, Passendale, Tyne Cot Cemetery, Hill 60, …
Niemandsland
Startpunt: Grote Markt Diksmuide Het niemandsland brengt je kriskras door de geallieerde en vijandelijke Routekaart: € 6 sectoren tussen Diksmuide, Houthulst en Langemark. Er is aandacht Afstand: 68 km voor de eerste gasaanval van 22 april 1915, de Langemarck-mythe en het bevrijdingsoffensief rond het Vrijbos. Ook de Vlaamse kwestie met de IJzertoren als centraal symbool komt aan bod in deze verrassende toeristische autoroute.
[ 37 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... LANDELIJKE FIETS- EN WANDELGEMEENTE LANGEMARK-POELKAPELLE… KERKELIJK ERFGOED
Kerkorgel Dit beschermd monument werd vervaardigd door Louis Delhaye – Kerk Madonna
Kruisweg van Liefde 5 monumentale doeken van kunstenaar Luc Hoenraet – Kerk Langemark
Kruisweg Meer dan 100 jaar oud, 14 schilderijen met uitbeelding van de kruisweg – Kerk Langemark
Brandglasraam Uniek brandglasraam dat de vlucht uit Bikschote van de Eerste Wereld- oorlog herdenkt – Kerk Bikschote
Kruisweg Uit 1700 daterende kruisweg afkomstig van Walburgakerk uit Veurne – Kerk Sint-Juliaan
[ 39 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... KERKELIJK ERFGOED LANGEMARK-POELKAPELLE… STREEKPRODUCTEN
Sinds 2015 is de gemeente Langemark-Poelkapelle enkele streek- producten rijker:
• ‘De Langemarkse Appeltaart’ Deze taart is opgebouwd uit een huisgemaakte frangipane bodem, een gelei van rabarber, verse pudding, gestoofde appeltjes uit Langemark- Poelkapelle en afgewerkt met een toefje slagroom. Verkrijgbaar bij Bakkerij Mathias en Jasmine, Poelkapellestraat 20, 8920 Langemark- Poelkapelle, T 057 48 80 97, E [email protected], W www.bakkerijmathiasenjasmine.be
• Bakelandtpraline Chocolaterie Ledoux, Boezingestraat 133, Langemark-Poelkapelle • Salami Den Trimard Vleeshandel Markey, Klerkenstraat 139B, Langemark-Poelkapelle • Lange Poelse truffels Chocolat Nanny, Houthulstseweg 56, Langemark-Poelkapelle • Baekelandt ringworst Glorius, Melanedreef 24, 8650 Merkem
Proef ook onze streekbiertjes:
• Pater Pitte Peperstraat 23, Sint-Juliaan, M 0494 87 00 18, E [email protected] • De Langemarknaere Klerkenstraat 32, Langemark, T 057 48 82 53
[ 41 ] LANGEMARK-POELKAPELLE... STREEKPRODUCTEN PRAKTISCH
OVERNACHTEN
B&B ’t Oud Gemeentehuis Vakantiewoning De Meiboom Guynemerplein 5, Poelkapelle Poelkapellestraat 81, Langemark M 0494 63 30 91 T 057 48 71 76 M 0489 40 13 85 F 057 85 99 10 E [email protected] E [email protected] W www.guesthouse-poelkapelle.be W www.demeiboom.com 6 kamers, 22 personen 3 huisjes van 7 personen
B&B Greenhouse Hotel ’t Munchenhof Mangelaarstraat 37, Madonna (Langemark) Markt 43, Langemark T 057 48 87 31 T 057 48 83 13 E [email protected] E [email protected] W www.greenhouse37.be W www.munchenhof.be 6 kamers, 16 personen 49 kamers, 130 personen 1 studio, 4 personen Kampeerautoterrein Langemark-Poelkapelle B&B Varlet Farm Boezingestraat 51a, Langemark Wallemolenstraat 43, Poelkapelle T 057 20 05 47 T 051 77 78 59 E [email protected] E [email protected] W www.langemark-poelkapelle.be W www.varletfarm.com 8 staanplaatsen 9 kamers, 22 personen
[ 42 ] PRAKTISCH [ 43 ] PRAKTISCH Vakantiewoning Felix Nadar B&B Julies Brugseweg 24, Sint-Juliaan Brugseweg 47, Sint-Juliaan M 0475 86 79 70 M 0476 33 80 75 / 0470 19 88 15 E [email protected] E [email protected] W www.felixnadar.be W www.bedandbreakfast-julies.com 4 kamers, 14 personen 1 kamer, 2 personen
Vakantiewoning Loobeekfarm VERGADERZAAL Pilkemstraat 42, Bikschote M 0496 27 86 19 Zaal De Reunie E [email protected] Kasteelstraat 42, Langemark W www.loobeekfarm.be M 0494 92 82 69 5 kamers, max. 16 personen E [email protected] W www.dereunie.be
Vakantieappartement De Reunie Markt 7, Langemark FEESTZAAL M 0494 92 82 69 E [email protected] Feestzaal Caracas W www.dereunie.be Boezingestraat 115, Langemark 1 appartement, 4 personen T 057 48 82 14
[ 44 ] PRAKTISCH [ 45 ] PRAKTISCH ETEN & DRINKEN Eetcafé/Tearoom/Feestzaal ’t Westland Brugseweg 61, Sint-Juliaan (Langemark) Restaurants & eethuizen T 057 44 76 05 M 0494 28 47 72 Bistro Steenstraete E [email protected] Provincieweg 2, Bikschote W www.bloggen.be/twestland T 051 54 50 08 E [email protected] W www.steenstraete.be Bistro A Point Brugseweg 186, Poelkapelle Café/Restaurant/Hotel ’t Munchenhof T 057 48 58 48 Markt 43, Langemark E [email protected] T 057 48 83 13 W www.bistroapoint.com E [email protected] W www.munchenhof.be
Grillrestaurant La Brasa Restaurant/Tearoom Te Lande Diksmuidestraat 14, Langemark Galgestraat 14, Madonna (Langemark) T 057 36 75 68 T 057 48 73 77 E [email protected] W www.la-brasa.be
Tearoom/Broodhuis ’t Oud Gemeentehuis Guynemerplein 5, Poelkapelle M 0489 40 13 85 't Snackhuisje E [email protected] Brugseweg 19A, Sint-Juliaan W www.guesthouse-poelkapelle.be T 057 48 54 34
[ 46 ] PRAKTISCH [ 47 ] PRAKTISCH Snacks / Frituur / Broodjes Cafés
’t Snackhuisje in Langemark Brugseweg 19A, Sint-Juliaan (Langemark), T 057 48 54 34 • De Koornbloem Markt 30 • Come Back Markt 17 Frituur Barakske • aDen Alf Klerkenstraat 33 Nieuwplaats 23/a, Poelkapelle • De Frontduif Boezingestraat 40 • De Sportman Boezingestraat 115 Frituur Vercruysse • Jeugdhuis De Flodder Boezingestraat 51 Boezingestraat 21, Langemark, T 057 48 97 04 • Sportcafé Eleven - cafetaria nieuwe sporthal Boezingestraat 51a Family Pizza Zonnebekestraat 6, Langemark, T 057 46 97 69 in Madonna W www.family-pizza.be • De Sportwereld Klerkenstraat 155 • De Zon Klerkenstraat 145 Broodjeszaak Limento • Transvaal Klerkenstraat 158 Markt 27 B1, Langemark, T 057 21 43 23 in Poelkapelle Broodjeszaak ’t Broodje • De Koolmijn Bruggestraat 19 Brugseweg 141, Poelkapelle, T 057 36 33 99 • De Reisduif Brugseweg 221 • Swingcafé De Kapelle Brugseweg 130 De Hoek Boezingestraat 36, Langemark, T 057 21 41 10, E [email protected] in Bikschote • Het Breughelhof Bikschotestraat 99
[ 48 ] PRAKTISCH [ 49 ] PRAKTISCH DIKSMUIDE KLERKEN HOUTHULST
KAART
rverbeek MUNNEKEN Co
DIKSMUIDE DE BRON )
WOUMEN 1 Martjesvaart MERKEM 0
3
N reef ( nterd at Co tra g es e Pott w t t Duitse militaire begraafplaats s ➊ e a a w r
e t t
s STADEN g a
( e
Lobeek t a t
r g
a
t VIJFWEGEN s e
K t
w
) h c e
9 Canadian memorial s a ➋
6 t t r s
3 l a g
u N a n ( h
r t e
t s g
g v u e l
e e o w
M o n d e w H te
e e a s W MADONNA n
i e a n c d
g ta w Gedenksteen Harry Patch n S ➌ i Sint-Jansbeek e v e l
o g a r a
n r P s
a tr L Stad t VELDHOEK Klerkenstraat e a nste a g en Guynemermonument tr weg ek ➍
e e t b
t D oen a w r a B
ik t
f a
a l sm g Fietspad r
e tr e
t u s s i w G d Mangelaars H e e k i P t
s rk operi aa s e t ngestr SMISKE d t G algestraat t
r o K e e a a
e a r l lh e K
t B a
a t i of
n st t r
r t a a Welsh National Memorial Park
w a a
e s ➎
t e
a l
a
M t r
g e
t
r
a e t
s
n r e
s t
r
k
a a a ➑
B k a
s r
e t
i t e s r
L n Fietspad
k str a e
s Ja aat a m g t c - e
h Sint B a
o B
a s s
t r r rin
est oe B tr tr e
ra n s a p e
at b a o t
r G P e t
ek a t
e
t a
l l
straat a e i
a
n g F Poelcapelle British Cemetery
r ➏ t n a t
-J s a a
t e ra M
Fietspad n t
d
i s G ) 301 (N estweg
S i e a w u tt t
lg Fietspad aa
BIKSCHOTE o e r
m P Fietspad es t
tr g a (
at aat Brugges
g
Diks Galgestraa e
t t estr at
w a Tank Memorial Ypres Salient
a g tr e ➐
B t in
a s r a t t
ik tr e
s a a s p s l o straat
ch r B Fietspad a P e t e r u Peerdebeeks
o s e m t g
t k s h e t
st r str n raat g t r a e u st u
t a a rter t r
a a a a k o
a l o Po tra t t r a B
Zuid schotes a
r e e
STEENSTRAETE H
g l a
t
n K r
t
s a ine Merke s Charles Dresse
M e ➑ m l k
e
K e
k t e
➓ il
t t
t a P b
a
a e
a tra
M a d
o r s
l t
enst r
raat s m
str
o e
r Beekstr o
e e
a aat selstraa P t
lg
e
B la reib a Steenakkermolen
i a a e
o h ➒
ks c str P
c g e
h G S Wulvers g
o n Broenbeek traa ) t
t g t
e a u
1
s a
ansbeek r
Duiverbeek t
J
r k
a 0
a M B
r
a e
t t
t at 3 e
rstra s
e a
Sint- lv e N
b
u t
a
( t e
t
W r
t
a
d POELKAPELLE a
g s
a r Beeuwsaertmolen
K e t
LIZERNE r ➓ e
t t
a
s
w
a e
t
k at
a
a aa
s P
t
tr
t a t r
r
Fietspad
e s t r
a a
t
a a
e sstr s
a
a s w
z t a
r r
Fietspad r
d
t m e
e a
Sa t t
r
r
s e a t s
e r la
a t
g t
s
a ( s e
r
B B m
a e
Pilkemstraat e g
i t
k a g
s r o o g )
g 3
t n d 1
c a
y o g N3 h g
i g (
s e
o a u we
b Po e o t a s
u r
u e i r rug
Kanaal Ieper-Yzer Kanaal n
s t B WESTROZEBEKE
L r
t w
ra o e B
s e
m r e
a B
e
H ROESELARE k s t h s
t
r c arkst t
o r
Lutzebeek aat s
ik m
IEPER-BOEZINGE e S e l apel
h l
g e K
u
D n eers
c K
d Brug
n a h seweg (N
s L m 31 3)
a n t
u
k a a e u i l
n nla ud eg B
e o e s
O
e d O t H
w
w in Eik ln a
u L n a e l
e d en e eeuwe e i p ij rk lg L Merelstr s ➏ N s il tr rikstr Merelstr B al at Kle str W ries Lan iksch K a n t ust gema
o r e d rk rug
test st k aa In straa Lijsterstr r r t B
raa e e tr w
t jv l B n s Guynemerplein u i a e e
t V ee a ll i
a t l k
➍ N Vinkestr
e
s ij
a r ) w kij n Lijsterstr ➐i
a st p j n
r i i w st K a r 3 u u at
ij Stat lk st 1 T T Lange Molenstra r iestraa Markt e d ln 3 str
Melke t o u rs N ol t
P O e ( cho a t
d g S tra a molenstr r
s a
t e t
Fietspad
e
e r a
s l t a
m l t tr r
t g n w s
elkweg r e
Boezinge-Ieper l e en
e l
v e s
o o a
Fietspad naar Fietspad M we o I- Ee w m
p c s
r Eeckhout Korte kh e e K o g
a e N n ut K n
e t m
k l ol g l a
r e
I r
r ns l L t t
t Fietspad n lf e nstraat raat u
o e le t
s E e
Lobeek D b o r
a r m
b t a
e l Eeckhou B
➌ w
a n
t te str A a at
r
e o a
a K r
t tr st
o B
a s
s em le
r tr Fietspad r el n
e s
j e t w G
i blo e K v l d COLOFON
r g a
i e a
e o
k p a
u l
g w m
e a tr
e
LANGEMARK P s e
m M
l
e l eg
s
w eek
k
a
k
g k oterb
t g
l
i e
e Lekkerb e
a erw
e B w
W b
a v
w
D Fietspad r r e
t a o
e
t
M s m d e
e r n
n e
n k
a
t
g i b o
s li
t e Pap n
n l
a e
i W
B
b k o a r
g z i
t t
e e e
Z
a a
w o a s r
r B M r t t
e s r n
k ik t s
l e
r s tr l
on B s Steen aa
t o D n te
t ve i a m
a Du
a t W
raa ge
nst n
estr ve
e ) La
n Cl
3 t
n
1 a e a
3 r y
t t
aa s
N n
str ( Fietspad naar Boezinge Ca e e
zing l
oe g B o
e
t
m Samenstelling: Sarah Van Steen, Lieven Vanbelleghem, Heidi Vanackere w
t a
e a t
a lle
r
k s
t
t
a a a
r e
t g s a
e
a
➎ t
s k
r u PASSENDALE
b t
r W
a a
r e
e s r
a
e
t
en B
e
r p t t s
K b
e k a
te e a s
I r r tr
e s
S s
e e m
e
t la r W
n
b a te a
p r
a ll e s
e traat a em
BOEZINGE e o
a HAGEBOS o
n W le
r n
P
PILKEM r t stra n a
t t
Stroo a Bewerking: Jo Lottegier, Marleen Soete, Charlien Tanghe
G s
o tra e Z K ks
n ers S ee
n el troom mb e a b o
ar eeks o y tr r
s aat St a tr a
C a t Foto’s: Kurt Vandewalle Photography, toerisme en cultuur Langemark-Poel-
t beek
t t a troom
a a a S a
a r r
r t t t s
s r s
r ➋ r
e e
e t
p t a
p
e straa e P ek W I Bro O kapelle, www.dehobbyfotograaf.be, Westtoer (David Samyn), westhoek.be, Bruine nze-Li ➒ eve -Vrouw stra at
) raat 3 CO (Michaël Depestele - Nyk Dekeyser), wo1.be (Robert Missinne), istock- kst 1 7 e 3 ro B N e ( n i g ru e B w e s O g n photo (Yula Zubritsky - Paul Binet - webphotographeer - Aleksandar Nakic), u z r e -Lieve-
B Vrouwstraat
Fietspad
t
ST. -JULIAAN a
a
r
t
nstraat s
liaa e
nt-Ju k
Si e
b Westhoek verbeeldt
eek e
n
aat n
Prinsenhofstraat o Hanebstr Z
Hanebeek Passendalebeek
t
t
a
a
a
r Vormgeving: Design Sense | Druk: Drukkerij Lowyck & Pluspoint a
t
r
s
t S’ GRAVENTAFEL
s
d
e r
d
a
i
a
e
g
w
n
j e
i
z
e
W V.U.: Marleen Soete, Kasteelstraat 1, 8920 Langemark-Poelkapelle a aat Roesel arestr SCHAAL: 1:20 000 H t traat ) a ares 3 a Roesel
1 r t
3 s t
0 500m 1000m 1500m r a
N a
( e r
t
p s
g e
e e k
P e
w b
e H e s n
g aeze n
u o r Z B w eid es tra ST. -JAN at
at stra re ZONNEBEKE la
IEPER t Ha
Roese nebe
aa ek
r
t
s
r
e
p e
P beek k Zonne e e b
ek k oe nh
re renho lo er
o V
l
r
e V
AUTOSNELWEG A19 IEPER - KORTRIJK V erlo ren ho ek [ 51 ] CONTACT
Dienst Toerisme Openingsuren Kasteelstraat 1, 8920 Langemark-Poelkapelle Maandag, dinsdag, vrijdag: van 9u tot 12u T 057 49 09 41 Woensdag: van 14u tot 16u F 057 48 60 50 Donderdag: van 14u tot 18u30 E [email protected] Zomer-, paas- en kerstvakantie: www.langemark-poelkapelle.be Maandag - vrijdag: van 9u tot 12u www.langemark-poelkapelle14-18.be www.toerismewesthoek.be www.100jaargrooteoorlog.be www.westhoekkd.be FB toerisme in Langemark-Poelkapelle