bidboek Integrale ontwikkeling Zuidplas 22 december 2017 2 Integrale ontwikkeling Zuidplas bidboek 22 december 2017

Rho Adviseurs voor Leefruimte en LOLA landscape architects in opdracht van gemeente Zuidplas i. Inhoudsopgave

i. Inhoudsopgave ii. Voorwoord college van burgemeester en wethouders

1. Aanleiding 6 2. Positie 8 3. Motivatie 10 4. Structuurvisie Zuidplas 2030 14 5. Het groenblauwe casco 16 6. Modern en eigentijds 18 7. Herstructurering en versteviging bestaande dorpen 20 8. Nieuwe bebouwing in het middengebied 21 9. Werkgelegenheid 22 10. Bereikbaarheid 24 11. Integraal toekomstperspectief 26 12. Een uitvoerbaar plan 28 13. Gedragen 29 14. Duurzaam 30

iii. Tot slot 43

4 ii. Voorwoord college van burgemeester en wethouders

Hoe wil Zuidplas haar aandeel in de intentie op een reeks aan kwalitatieve de Wilde Veenen en het Restveen geven helderheid over hun toekomstperspectief: óf verstedelijkingsopgave in de Zuidvleugel uitgangspunten en een actualisering van kwaliteit aan Zuidplas. Het verbinden van zij wijken op termijn voor de ontwikkeling, invullen? Wat het gemeentebestuur betreft, de in het verleden gemaakte afspraken. deze gebieden leidt tot meer kwaliteit en óf zij blijven functioneren op de huidige weergeeft deze vraag de voornaamste Onderwerpen die essentieel zijn voor een gaat verrommeling van de polder tegen. locatie. In het tweede geval horen daar motivatie voor het indienen van dit bidboek. adequate gebiedsontwikkeling. Ook water is een terugkerend thema mogelijkheden tot groei en investeringen bij. Zuidplas heeft een sterke wens om zijn unieke En dat niet alleen, de thema’s zijn tot stand bij de ontwikkeling van onze gemeente. Naast een ambitie op het gebied van karakter te behouden en te versterken. gekomen na intensieve participatie met Klimaatadaptatie en uitbreiding van het de realisatie van 9.000 woningen wil inwoners, ondernemers en maatschappelijke waterbergings- en beheersysteem, zijn Zuidplas ruimte creëren voor glastuinbouw, Het aandeel van Zuidplas organisaties. Bovendien hebben we met hierbij twee voorwaarden. Bij de inrichting bedrijvigheid en (de herontwikkeling van) Zuidplas zet als basis in op 5.000 woningen u en de gemeente intensief van de polder is een fexibel waterpeil een bedrijventerreinen. Het ambitieniveau blijft in en aan de dorpen, zoals voorzien in de samengewerkt om tot dit voorstel te komen. nadrukkelijk uitgangspunt. ongewijzigd ten opzichte van de Nota Structuurvisie Zuidplas 2030. De gemeente Programmatisch Uitgangspunten en de vult deze aan met een dorpse invulling van Herkenbare dorpse identiteit Duurzame ontwikkeling Structuurvisie Zuidplas 2030, die uitgaat van het middengebied van de Zuidplaspolder. De dorpse identiteit is kenmerkend voor De toekomstige ontwikkeling van Zuidplas circa 100 hectare te ontwikkelen gebied. Deze telt een startomvang van maximaal alle dorpen van Zuidplas. Moerkapelle, vindt plaats in een duurzaam ‘klimaat’. Bovendien stuurt de gemeente actief op 4.000 woningen, te realiseren tot 2030. Het , Nieuwerkerk aan den IJssel en Duurzaamheid is het uitgangspunt voor het herstructureren van minder wenselijke streven van Zuidplas is om deze ontwikkeling Zevenhuizen zijn geleidelijk gegroeid tot de ontwikkeling. Hoofdthema’s zijn bedrijvigheid in de dorpen. zo in te vullen, dat er daarna organisch en hoe we deze plaatsen nu kennen. De vier energie, CO2-reductie, hergebruik en adaptief kan worden doorontwikkeld. Het dorpen hebben een herkenbare ligging met zelfvoorzienendheid. Alle woningen zijn Wij wensen u veel leesplezier bij de uiteindelijke aantal woningen is afhankelijk een omgeving die zich kenmerkt door rust, energieneutraal en er komt geen aansluiting bestudering van onze in dit bidboek van de marktvraag, de programmatische ruimte en groen. Als kerngedachte staat op aardgas. Daarnaast maken we zo weergegeven ambities. invulling en de benodigde draagkracht voorop dat Zuidplas de eigenheid van de veel mogelijk gebruik van lokale (voedsel) voor de kwalitatieve uitgangspunten. Hierbij dorpen respecteert. Ook het middengebied productie, gaan we slim om met drinkwater geldt als absolute randvoorwaarde dat de willen we op die manier invullen. Hiermee en zorgen we voor energiekoppelingen. Namens het college van burgemeester en integrale ontwikkeling fnancieel verantwoord onderscheiden we ons van de omliggende wethouders, moet blijven. gemeenten. Helderheid en ruimte voor ondernemers Door de in het verleden geplande Jan Hordijk Kwaliteit boven kwantiteit Landschappelijke kwaliteitsslag woningbouw met een maximale omvang Portefeuillehouder Ruimtelijke Ontwikkeling In dit bidboek gaat Zuidplas verder dan Rondom de Zuidplaspolder liggen bijzondere van mogelijk maximaal 30.000 woningen alleen een cijfermatige opgave van ons en grote recreatie- en natuurgebieden. verkeren ondernemers in de Zuidplaspolder beoogde aandeel. We baseren onze Gebieden als Hitland, de Eendragtspolder, al jaren in onzekerheid. Zij verdienen

5 1. Aanleiding

Het college van burgemeester en wethouders ‘verrommeling’ van de polder – een door de een variatie aan woonmilieus bij en ligging In lijn met eerdere besluitvorming biedt dit bidboek aan de provincie aan om tijd onstane mix van functies en inrichtingen van de dorpen tussen groene buffers. Alle ambities zijn in lijn met het ISP 2006 verder te gaan met de integrale ontwikkeling zonder directe samenhang – tegengegaan. en de Structuurvisie Zuidplas 2030. Het van Zuidplas. In dit bidboek staat de ambitie De Zuidplaspolder is één van de weinige bid vormt een bestendiging van gemaakte die ingaat op de invulling die de gemeente Evolutie van het landschap in de tijd concrete uitbreidingslocaties in de afspraken, maar dan vanuit een modern Zuidplas voor ogen heeft en past binnen de De historische kaarten laten de Zuidvleugel, die al meer dan 10 jaar is integraal ontwikkelperspectief. Een gemaakte afspraken. Een bid dat tot stand landschappelijke ontwikkeling goed zien: van aangewezen voor de ontwikkeling van totaalvisie met een robuust groenblauw casco is gekomen onder eigen regie en uitgaat van veenafgraving Zuidplas naar droogmakerij woningbouw in de periode tot 2030. Om die als ruimtelijke drager en veel ruimte om te de eigen unieke kwaliteiten van Zuidplas. Zuidplaspolder. Ook zichtbaar is de steeds reden kan er op korte termijn geproduceerd komen tot een duurzame ontwikkeling. grotere druk van infrastructuur en van de worden. De bestemmingsplannen zijn immers Ruimte voor dorps wonen in de Randstad verstedelijking op het ruimtegebruik in de al gereed en veel grond is gekocht voor Zuidplas heeft een unieke locatie. Midden polder. De geschiedenis van de Zuidplas als ontwikkeling. in de randstad ruimte voor dorps wonen, op droogmakerij is momenteel alom aanwezig in een half uur afstand van het centrum van drie de vorm van standbeelden in de openbare grote steden in de Randstad: Rotterdam, Den ruimte. Toch is het verhaal van de polder niet Haag en Utrecht. meer op een letterlijke manier zichtbaar in Een gebied met alle ruimte om te wonen, het landschap. Het ’wonen onder NAP’ kan werken en recreëren in een dorpse ambiance op een sterkere manier onderdeel worden en eigen identiteit per dorp. Omgeven van de woonbeleving en de landschappelijke door goede infrastructurele voorzieningen, identiteit. zoals de rijkswegen A12 en A20 en een railinfrastructuur met een treinstation. Onderscheidend vermogen in de regio Bovendien bevindt de Zuidplaspolder zich Waar veel gemeenten in de regio primair tussen landschappen met diverse kwaliteiten. uitgaan van de ontwikkeling van ‘vinex- Zowel een natuurlijke en ecologische waarde locaties’ en binnenstedelijke inbreidingen als een sterke belevingswaarde zijn in de en transformaties ambieert Zuidplas de buurt aanwezig. realisatie van een ander en aanvullend Daarnaast bestaat de kans om met woonmilieu. Het kenmerkende voor ontwikkeling van het gebied tussen de N219 Zuidplas is de keuze om met groeiende en de A20 een kwaliteitsimpuls te geven aan inwoneraantallen nog steeds dorps qua het gebied. Hiermee wordt de zogenaamde inrichting te zijn en niet stedelijk. Hier past

6 Kunst in de openbare ruimte die refereert aan de polder 1815 1850 1910

1945 2000 2016

Topografsche kaarten van de Zuidplaspolder 7 2. Positie Zuidplaspolder

Sinds 2004 is Zuidplas aangewezen als De Zuidplaspolder kent een lange historie. de ontwikkeling van het ISP omgezet in 2014 ontwikkellocatie voor de bovenregionale Hieronder staan wat belangrijke besluiten concrete planologische maatregelen. De publieke partijen besluiten het tempo van opvang in de Zuidvleugel. Daarover zijn uitgelicht: de ontwikkeling naar beneden bij te stellen. in het verleden tussen partijen afspraken 2006-2011 Zij komen overeen te beginnen met een gemaakt en zijn bestemmingsplannen 2004 Grondbank RZG Zuidplas (40% provincie, startpakket van minimaal 7.000 woningen vastgesteld. Als gevolg van de economische In de Nota Ruimte wijst het Rijk de 40% Rotterdam, 9% Zuidplas, 6% Gouda, met mogelijkheden voor meer en 100 hectare crisis is het tempo naar beneden bijgesteld, Zuidplaspolder aan als locatie voor 5% ) koopt gronden aan ten bedrijfsterrein/glastuinbouw tot 2030. De maar de totale gebiedsontwikkelingsopgave ontwikkeling in het licht van de toen reeds behoeve van de ontwikkeling. In totaal is er volledige ontwikkeling naar de afspraken is altijd in het vooruitzicht gebleven voor gesignaleerde verstedelijkingsopgave in de circa 300 hectare grond aangekocht. Private uit het ISP blijft voor de periode na 2030 Zuidplas. Na een participatietraject stelde Zuidvleugel van de Randstad. partijen kopen een vergelijkbare hoeveelheid overeind. de gemeenteraad van Zuidplas in 2013 grond ten behoeve van de ontwikkeling. de Structuurvisie Zuidplas 2030 vast. Dit 2006 2014-2017 document gaat uit van een ontwikkeling van Vaststelling Intergemeentelijk Structuurplan 2010 Door haar inspanningen in de crisis is de een integrale ontwikkeling van de gemeente (ISP) door de vijf grondgebiedgemeenten. Per 1 januari 2010 is de gemeente Zuidplas gemeente Zuidplas in een publicatie van met bebouwing van het middengebied. Vertaald naar aantallen en oppervlaktes ontstaan. Eén van de belangrijkste redenen Cobouw in 2016 uit 200 regio’s de derde houdt de ambitie het volgende in: 15.000 om de voormalige gemeenten Moordrecht, meest bouwlustige gemeente per hoofd tot 30.000 woningen, 125 hectare Nieuwerkerk aan den IJssel en Zevenhuizen- van de bevolking. Vanaf 2017 zijn in alle bedrijventerrein, 280 hectare glastuinbouw, Moerkapelle samen te voegen is het mogelijk bestaande dorpen nieuwbouwwoningen 350 hectare groen en natuur en diverse maken van een gebiedsontwikkeling in de beschikbaar. infrastructuuringrepen. Zuidplaspolder.

2009 2011-2014 De gemeenten Nieuwerkerk aan den IJssel, Midden in de economische crisis Zevenhuizen-Moerkapelle en Moordrecht focust de gemeente Zuidplas op de stellen bestemmingsplannen vast voor het voorbereidingen van de ontwikkelingen in de gehele gebied van de Zuidplaspolder. Met dorpsuitbreidingen. uitzondering van ’Het Nieuwe Midden’ wordt

8 Intergemeentelijk Structuurplan ISP (2006) Vigerende bestemmingsplan (2008-2009) 9 3. Motivatie

Zuidplas is al ruim tien jaar geleden uniek aanvullende woonmilieu in de kwalitatieve impuls op het gebied van aangewezen als één van de weinige Zuidvleugel;Bij de ontwikkeling van de groen, bereikbaarheid en waterbeheer. Tot ontwikkellocaties voor woningbouw. De Zuidplaspolder blijft de dorpse en eigen slot maken de ambities op het gebied van ontwikkeling in de Zuidplaspolder kan, identiteit van de bestaande dorpen duurzaamheid deze ontwikkeling uniek. naast een kwantitatieve bijdrage, vooral behouden. een kwalitatieve bijdrage betekenen • Bij de ontwikkeling van de De ontwikkeling gaat uit van het dorpse en voor de inrichting van de polder en de Zuidplaspolder blijft de dorpse en eigen landelijke karakter van de gemeente met groengebieden. identiteit van de bestaande dorpen een gebalanceerde en duurzame verhouding behouden. tussen woningbouw, werkgelegenheid en Met de ontwikkeling beoogt de gemeente • Door stevige groene buffers tussen maatschappelijke voorzieningen. Zuidplas een evenwicht tussen woningbouw de bestaande dorpen en de en bedrijvigheid, een optimale afstemming ontwikkellocatie in de Zuidplaspolder Het unieke karakter van Zuidplas, het dorps tussen de verstedelijking en de water-, voorkomen we dat de dorpen aan wonen in het groen midden in de Randstad, bodem- en groenopgave en het behoud van elkaar groeien. blijft het uitgangspunt bij de ontwikkeling. voldoende mogelijkheden voor ontwikkeling • Een aanzienlijk deel van het Dit is ook vastgelegd in de Structuurvisie van het landbouwontwikkelingsgebied en de woonprogramma wordt gerealiseerd Zuidplas 2030. glastuinbouw. Ook ambieert Zuidplas een in en aan de dorpen en levert een balans tussen uitbouw van de bestaande bijdrage aan het behoud en versterking De gemeente Zuidplas heeft in de afgelopen dorpen en nieuwbouw in het middengebied. van de bestaande dorpen. jaren een projectorganisatie opgebouwd, • De ontwikkeling geeft een impuls aan die is gericht op het in ontwikkeling nemen Daarmee ambieert de gemeente Zuidplas de bestaande groen-recreatieve gebieden van gebieden. Hierbij wenst zij de regierol volgende doelen: en voegt een nieuwe groenbeleving toe op te pakken en staat zij klaar om de • Zuidplas levert een bijdrage aan een in de polder. verstedelijkingsopgave in de Zuidvleugel uit duurzame leefomgeving en neemt zijn te voeren. aandeel in de verstedelijkingsopgave. De gemeente Zuidplas zet in op • Het in Zuidplas bestaande dorpse woningbouwtypen die niet in stedelijke woon- en werkmilieu wordt uitgebreid. gebieden voorkomen, waarbij zij gebuik Meer mensen krijgen de kans om in maakt van de strategische ligging tussen de Zuidplas in de nabijheid van een de metropoolregio, het Groene Hart en aantal grote steden te wonen en te Midden-Holland. Deze ontwikkeling gaat werken. Daarmee is sprake van een wat Zuidplas betreft gepaard met een

10 De ligging van het laagste punt van Nederland 11 (Kerktoren van) Moerkapelle

Zevende Tocht

Abraham Kroes Gemaal

Regelmatig verkavelingspatroon Zesde Tocht van 800 * 80 m

Vijfde Tocht

Vierde Tocht

Derde Tocht

Tweede Tocht

Eerste Tocht (Kerktoren van) Moordrecht

Zuidplas Gemaal

De bodemkaart toont een overgang van zeeklei naar veen met de kreekrug in het midden van de polder. De polderstructuur: rechtlijnige verkaveling op basis van de lijn tussen Moerkapelle en Moordrecht

12 Wonen Kassen en akkers

Alphen a/d Rijn - Gouda Koeien en sloten

Rondweg Waddinxveen (gepland)

Zoetermeer Kassen en Werken en - Gouda akkers infrastructuur A12

Wonen Water en N457 recreatie N219 Wonen

Water en A20 recreatie N219 Wonen Wonen

Rotterdam - Gouda Koeien en sloten

Wonen

Dominant ruimtegebruik in de polder door infrastructuur, dorpen, kassen en bedrijven Verschillende karakters en kwaliteiten in de rand van de polder

13 4. Structuurvisie Zuidplas 2030

Zuidplas wil een gemeente zijn van aantrekkelijk buitengebied. Inwoners leven springlevende dorpen en buurtschappen, in de nabijheid van grote steden, met waar volop ruimte is voor bedrijvigheid. goede basisvoorzieningen en een goede De gemeente wil inwoners aantrekkelijke infrastructuur. recreatiemogelijkheden bieden in een groene omgeving. Dit alles met een goede De orientatie verschilt per dorp: zo is bereikbaarheid en oog voor milieu en Moordrecht vooral georiënteerd op duurzaamheid. Gouda, is Nieuwerkerk aan den IJssel vooral georiënteerd op Rotterdam en Daarbij wenst Zuidplas de uitdaging is Moerkapelle vooral georiënteerd op aan te gaan om de leefbaarheid in de . Zuidplas beschouwt zichzelf als dorpen te verhogen en de bovenregionale een schakelpunt tussen de metropoolregio, ontwikkelopgave te verwezenlijken. De het Groene Hart en Midden-Holland. Die kerngedachte daarbij is behoud van onze context bepaalt de uniciteit van Zuidplas en dorpse identiteit, het handelen vanuit geeft een onderscheidend karakter aan dit (fnancieel) realisme en een verstandige gebied. omgang met onzekerheden. Centraal in de Structuurvisie Zuidplas Zuidplas kent vele cultuurhistorische 2030 staat het dorpse karakter in een toppunten, die aanknopingspunten bieden groenblauw casco. In een dergelijke setting om het bijzondere karakter van Zuidplas tot is op beperkte schaal ruimte voor hoogbouw, uitdrukking te brengen: waarbij het gaat om incidentele ‘blikvangers’ • Oorsprong Rotte; op strategische locaties. Door die keuze • Molenviergang; maakt de gemeente Zuidplas ook een • Steenovens; onderscheid met de nieuwbouwproductie, die • Dorpsgezicht Moordrecht; vooral in de binnenstedelijke locaties wordt • Laagste punt van Nederland; gerealiseerd. • Abraham Kroesgemaal.

In Zuidplas woon je in karakteristieke dorpen, met sociale cohesive, in een

14 De cultuurhistorische plekken in de gemeente Zuidplas Gemeentelijke structuurvisie 2030 (2013) Herijkingsnota Visie Ruimte en Mobiliteit - Programmatische uitgangspunten (2013) 15 5. Het groenblauwe casco

In de regio zijn vele landschappen aanwezig groenblauwe zone en Restveen/Groene De groenstructuur bestaat uit drie met verschillende kwaliteiten. Deze hebben Waterparel) worden benoemd en blijven samenhangende lagen: een natuurlijke en ecologische waarde, binnen de nieuwe ontwikkeling bestaan. een sterke belevingswaarde en zorgen Daarnaast worden nieuwe groenstructuren 1. Ringpark voor openheid in het landschap. Zo zijn ontwikkeld tussen de huidige dorpen en de De huidige Ringvaart – met de dijk en er de parken en bossen, met name in de nieuwe ontwikkeling in het middengebied. zijn open ruimte – vormt een doorlopende noordelijke rand van Rotterdam. De grote groene zone, als omlijsting van de veenweidegebieden van de Het landschap en het groen vormen immers Zuidplaspolder. en Bloemendaal liggen ten oosten van de de basis om een kwaliteitsslag te realiseren Zuidplaspolder. Verder zijn er de waterlopen voor de inrichting van de Zuidplaspolder. van de Rotte, de Gouwe en de Hollandsche Tevens voorkomen deze groenstructuren dat IJssel, die uitmonden in de Nieuwe Maas de dorpen aan elkaar groeien en daarmee 2. Groene randen en verschillende recreatieve plassen bij hun eigen dorpse identiteit verliezen. Op Rondom de bebouwing in het middengebied Rotterdam en Reeuwijk. Ook relevant verschillende schaalniveaus is het de ambitie zorgt een groene inbedding in de polder zijn de grotere akkerbouwgebieden, ten op termijn groen te realiseren, bijvoorbeeld voor een buffer tussen bestaande en nieuwe noordwesten van de Zuidplaspolder waar de in de vorm van een park langs de ringvaart bebouwing. De randen krijgen door hun landbouw dominant is. als verbindende groene ring in de gemeente, functie (water, bos, agrarisch) elk een eigen maar ook in de vorm van groene randen karakter. Deze gebieden geven kwaliteit aan deze als scheiding tussen de dorpen. Ook een omgeving, maar moeten beter met elkaar bestaand element als de Vierde Tocht en een verbonden worden om meer structuur te historisch element als de kreekrug vormen geven aan de kwaliteiten van de polder. identiteitsdragers van het landschap en de 3. Interne hoofdgroenstructuur De huidige natuurgebieden (Hitland, verstedelijking om het unieke karakter van Als waardevol landschappelijk element Eendragtspolder, Wilde Veenen, de Zuidplas en de polder te onderstrepen. vormt de kreekrug een afwijkend patroon: inspiratie voor vormgeving en programma. Samen met de Vierde Tocht, de belangrijkste groen-blauwe lijn door de polder, vormt dit een interne hoofdstructuur van de ontwikkeling in het middengebied. Het kruispunt van deze twee lijnen vormt het hart van het nieuwe dorp.

16 Bentwoud

ZOETERMEER Polder Bloemendaal

De Wilde Veenen Polder Achterof Westerpark Zoetermeer Honderveertig Morgen Reeuwijkse Plassen

GOUDA Goudse Hout Gouwe Wiericke Wilhelminakade ZUIDPLASPOLDER

Rottemeren BERKEL EN RODENRIJS Eendragtspolder

Zevenhuizerplas

Polder Schieveen Hoge Bergse Bos Krimpenerwaard Lage Bergse Bos

PRINS-ALEXANDER Hitland Bergse Plassen GROENE HART Zestienhoven Schollebos Kralingse Bos

Loetbos

ROTTERDAM

Krimpenerhout

Landschappen in de directe omgeving 17 6. Modern en eigentijds

Het Intergemeentelijk structuurplan (ISP) en fetsvoorzieningen. Deze kunnen gehandhaafd. De woningen langs • Duurzaam de eerste afspraken ten aanzien van de recreatief gebruikt worden in het groen, het lint worden ingepast en de linten De ontwikkeling gaat uit van de laatste ontwikkeling van de Zuidplaspolder dateren maar ook het autogebruik terugdringen. krijgen een functie in het systeem ten trends op het gebied van duurzaamheid uit 2006. Dat is inmiddels meer dan tien jaar Hiervoor zijn effciënte fetsroutes behoeve van het langzaam verkeer en loopt voor opde innovaties op dat geleden en de maatschappelijke wensen ten van belang, met onder andere en ontsluitingsverkeer voor de huidige gebied. aanzien van een gebiedsontwikkeling zijn mogelijkheden voor elektrisch fetsen. woningen. Daarmee worden deze wegen sindsdien veranderd. Bij het zoeken naar een ontzien in het verkeerssysteem. integraal toekomstperspectief zullen dan ook • Maximale ruimte voor bewegen, andere accenten gezet worden: sporten en gezond leven Zuidplas wil voldoende ruimte creëren • Centrale rol voor goed openbaar voor sportvoorzieningen. Deels vervoer zullen die in georganiseerd verband In het ISP wordt gesproken over de plaatsvinden in de sportverenigingen mogelijke doortrekking van de metrolijn. die kenmerkend en verbindend zijn voor Een metro wordt minder passend dorpen. Voor het andere deel bieden geacht bij de identiteit dorps wonen. die plaats aan de meer individueel Daarentegen is er meer en meer gerichte sportbeoefenaar, die fexibel behoefte aan openbaar vervoer dat gebruikmaakt van een trimbaan of een een waardig alternatief is voor de grasveld in de nabijheid van zijn woning. auto. Zuidplas zet in op de realisatie Ook zet Zuidplas in op aangename van rechtstreekse busverbindingen naar routes tussen de omliggende groen- en intercitystations. recreatiegebieden, als tegenhanger van het aaneengesloten stedelijk netwerk. • Veel groen Zuidplas wil een gezonde gemeente • Respect voor het verleden en de zijn en maximale voorzieningen bestaande linten realiseren voor een gezond en prettig De ontstaangeschiedenis van de woon- en leefklimaat. Denk daarbij Zuidplaspolder is nog steeds herkenbaar aan voldoende groen in de directe en beleefbaar. In de plannen wordt woonomgeving (ter voorkoming deze structuur versterkt en eigentijds van hittestress) en voldoende gemaakt. Ook blijven de huidige linten

18 Nieuwe technieken en vormen van mobiliteit krijgen een plek in het landschap, zoals snelfetspaden Duurzame kaswoningen Zevenrozenhof Waterwoningen (drijvend) Brinkhorst

Appartementencomplexen in het groen Waterwoningen Koningskwartier Geschakelde wooneenheden 19 7. Herstucturering en versteviging bestaande dorpen

Naast het creëren van een kwaliteitsslag Ook langs de randen van de bestaande in de polder dient tegelijkertijd ook ruimte dorpen liggen locaties, die ruimte bieden om geboden te worden aan vernieuwing in de de bestaande dorpen te versterken en meer bestaande dorpen en aan de randen van de draagvlak bieden aan de voorzieningen in bestaande dorpen,. de dorpen. Denk hierbij aan Zevenhuizen- zuid, Jonge Veenen in Moerkapelle, Binnen de dorpen is sprake van een eigen Esse Zoom Laag en het Ringvaarthof dynamiek: bedrijven verhuizen, gebouwen (Nieuwerkerk-Noord) in Nieuwerkerk aan komen leeg te staan, parkeerbehoeften den IJssel en de Brinkhorst in Moordrecht. verschuiven. Vaak gaat het niet om Hierbij gaat het om maatwerk, zowel in grootschalige gebiedsontwikkelingen, maar ruimtelijk opzicht, als in programmatisch in de optelsom van verschillende locaties opzicht, maar ook om de effecten op de kan het gaan om de netto-toevoeging van bereikbaarheid en de dorpse identiteit. substantiele aantallen woningen. De gemeente wil in het integraal Een bijzonder aandachtspunt vormen de ontwikkelperspectief ook voldoende ruimte bestaande bedrijventerreinen. Deze liggen creëren om binnen de bestaande dorpen niet altijd gelukkig binnen bestaande dorpen. te herstructureren en op passende locaties Op het moment dat zich daartoe een kans langs de randen woningbouwprogramma toe voordoet, wil de gemeente actief sturen in te voegen. Daarmee worden de bestaande de verbetering/herstructurering van minder dorpen versterkt en levensvatbaar gehouden. wenselijke bedrijvigheid in de dorpen. Voor de overblijvende leeggekomen plek binnen het dorp dient programmatisch ruimte te zijn om daar woningbouw toe te kunnen voegen.

20 De huidige dorpen in de gemeente Zuidplas 8. Nieuwe bebouwing in het middengebied

Zuidplas kent een mix van identiteiten. ontwikkeling, die zelfstandig dient te Het betreft hierbij basisvoorzieningen die en sportvoorzieningen. De realisering van dit De vier dorpen kennen hun eigen historie, functioneren. In de kern van het gebied zullen een dorp laten functioneren. Denk hierbij soort voorzieningen is voorwaardelijk voor de dynamiek en sociale cohesie. Dit maakt voorzieningen de sociale cohesie moeten aan detailhandelsvoorzieningen, basisscholen leefbaarheid en het karakter van het dorp. de identiteit per dorp uniek. Zijn kracht en versterken en voor levendigheid zorgen in de pracht ontleent Zuidplas aan deze dorpse kern. Accenten aan de randen zijn dun duur unieke identiteiten en de stevige groene en landelijk wonen. structuur hieromheen. 5-15 woningen/ha

De ontwikkeling van de Zuidplaspolder In de bestaande dorpen van Zuidplas 15-25 woningen/ha wordt ingezet om deze dorpse kwaliteiten te bestaat een mix aan woonmilieus (van sociaal 25-40 woningen/ha behouden en te versterken. Uiteindelijk kan en goedkoop tot kavels). Dit zal ook zo zijn het blijven uitbreiden aan de dorpen tot een voor de ontwikkeling in het middengebied. >40 woningen/ha teloorgang van de dorpse identiteit en een Het basiswoonmilieu is dorps, met soort van suburbia . verschillende dichtheden die ook aansluiten Moerkapelle bij dichtheden die nu in Zuidplas aanwezig Het voorkomen van een dergelijk vorm van zijn. Er is voldoende woningdifferentiatie, verstedelijking kan het beste gedaan worden zodat er voor verschillende doelgroepen en door een nieuwe bebouwing te realiseren leeftijden een kans is om hier een volledige Zevenhuizen in het middengebied tussen de bestaande wooncarrière te doorlopen. Woningen dorpen. Daarmee borgt Zuidplas dat de worden zoveel als mogelijk ingezet om voor bestaande dorpen niet met ‘Vinex-wijken’ meerdere generaties aan de behoefte te aan elkaar groeien en er uiteindelijk sprake voldoen. is van een voorstedelijk gebied.

Het voorzieningenniveau is aangepast Moordrecht Door nieuwe bebouwing in het middengebied aan de nieuwe omvang van de gemeente met veel groen behoudt Zuidplas de Zuidplas. Bij de ontwikkeling is het van kenmerkende polderstructuur van belang dat vroegtijdig de realisatie van Nieuwerkerk a/d IJssel regelmatige lanen, tochten en de natuurlijke voorzieningen plaatsvindt. Daarbij geldt kreekruggen herkenbare elementen van een vergelijkbaar uitgangspunt als bij de de polder. Door dit op een juiste wijze te infrastructuur (‘eerst bewegen dan bouwen’): benutten, ontstaat een uniek woonmilieu in de ‘eerst (kunnen) kopen en recreëren dan Randstad. Er is sprake van een afgebakende bouwen.

Het indicatief middengebied ten op zichte van huidige bebouwingsdichtheden in Zuidplas 21 9. Werkgelegenheid

Zuidplas wil een goed ondernemersklimaat rondom het huidige Gouwepark, in de bestaand bedrijventerrein bieden aan ondernemers. De strategische oksel van de A20/A12 en langs de A12 nieuw bedrijventerrein ligging tussen twee snelwegen en de positie (Plantage Kwadrant/Knibbelweg-oost). Dit als schakelgebied tussen de Metropoolregio mede in het kader van de Hotspots Rijksweg kassengebied

Rotterdam Den Haag en Midden- A12. Hierbij realiseert de gemeente zich dat centrum met voorzieningen Holland. Zuidplas richt zich vooral op de een deel van de bedrijven internationaal ontwikkeling van glastuinbouw (Oostland) en georiënteerd is en gebruikmaakt van de hoogwaardige bedrijvigheid. Zuidplas wenst goede infrastructuur en de nabijheid van Den op de langere termijn de bedrijventerreinen Haag/Rotterdam/Utrecht en Rotterdam The meer te concentreren op locaties nabij de Hague Airport. Daarnaast past bij de dorpse snelwegen. Daardoor ontstaan maximale schaal een markt voor de lokale economie kansen voor onderlinge samenwerking en (kleinschalig) van duurzame streekproducten, vergroting van de innovatiekracht. die passen in de ambitie om zelfvoorzienend te zijn en karakter geven aan de gewenste In het verleden is het gebied ten noorden van identiteit. Ook worden de commerciele de A12 aangewezen als concentratiegebied voorzieningen in de dorpen versterkt om de voor glastuinbouw. In de nieuwe plannen levendigheid en het dorpse gevoel in de van de gemeente is dat onveranderd. dorpen te garanderen. Hierbij zet Zuidplas in op verduurzaming en modernisering van dit gebied. Ook verdient Het uitgangspunt voor de ambitie op de bereikbaarheid van dit gebied aandacht. glastuinbouw en bedrijventerrein is aansluiten op de programmatische uitgangspunten die Aanvullend aan de bestaande zijn vastgesteld in 2014, met op termijn circa bedrijventerreinen wil Zuidplas ruimte 100 hectare te ontwikkelen gebied. creëren voor nieuwe bedrijventerreinen

22 Werkgebieden bestaand bedrijventerrein nieuw bedrijventerrein kassengebied centrum met voorzieningen

Dorpsstraat Zevenhuizen

Weekmarkt Moordrecht 23 10. Bereikbaarheid

Een groei van het aantal woningen vraagt de bestaande dorpen. In ieder geval gaat Ook zullen er aangename routes gecreëerd snelwegen (A20, A12) om een uitbreiding van de wegenstructuur in Zuidplas bij de ontwikkeling uit van een worden tussen de omliggende groen- en provinciale wegen (N219, N457) de Zuidplaspolder. Daarbij blijven de N219 intensivering van het busvervoer en waar recreatiegebieden, als tegenhanger van en N457 de hoofdaders van Zuidplas. De mogelijk innovatieve vormen van openbaar het aaneengesloten stedelijk netwerk. hoofdontsluiting capaciteit van deze wegen zal verruimd vervoer. Door busverbindingen slim te leggen Voor een deel lopen deze routes door moeten worden. Daarbij dient Zuidplas een tussen NS-stations, kan een voorziening groene gebieden van het groenblauwe balans te vinden in de stroomfunctie van de worden gecreëerd die een waardig casco, zoals de groene randen en interne wegen ten behoeve van de ontsluiting van alternatief vormt voor de auto. hoofdgroenstructuur over de Kreekrug en de dorpen en dient het sluipverkeer zo veel langs de Vierde Tocht. mogelijk geweerd te worden. Daarnaast wordt onderzocht welke mogelijkheden er zijn voor de realisatie van Bij de ontsluiting van de toekomstige extra spoorverbindingen, bijvoorbeeld een woningen worden doorgaande wegen zo extra NS-station. Op termijn wil ProRail de veel mogelijk vermeden, om een maximaal lijnen Rotterdam/Gouda en Den Haag/ dorps milieu te krijgen zonder drukke Gouda uitbreiden naar vier sporen. Dat zou verkeerswegen.Ook de bereikbaarheid van een geschikt moment kunnen zijn om stations de huidige dorpen zal aandacht blijven toe te voegen langs deze spoorlijnen. vragen en – waar mogelijk en nodig – verbeterd worden om de bereikbaarheid Zuidplas wil een gezonde gemeente zijn van alle dorpen op niveau te houden. en maximale kwaliteit creëeren voor fets- In de opzet van de ontwikkeling in het en wandelvoorzieningen. Hierbij gaat het middengebied worden de huidige linten enerzijds om routes die recreatief gebruikt ontzien. Deze krijgen vooral een functie voor kunnen worden in het groen, zoals een rondje langzaam recreatief verkeer en dienen als Zuidplas langs de Ringvaart en de IJsseldijk. ontsluiting van de bebouwing die aan de Anderzijds gaat het ook om effciënte linten is gelegen. fetsroutes die met onder andere elektrisch fetsen het autogebruik kunnen terugdringen. Door de extra woningen ontstaat meer Denk hierbij aan een snelfetsroutenetwerk draagkracht voor voorzieningen op het tusssen Zoetermeer, Gouda en Rotterdam, gebied van openbaar vervoer. Dit is ook die tevens de dorpen van Zuidplas met belangrijk voor de goede ontsluiting van elkaar verbinden.

24 Suggesties voor een nieuw autoverkeersnetwerk spoorlijn snelfetspad

metrolijn RET Rondje Zuidplas

nieuwe snelbusverbinding fetsnetwerk

nieuwe snelbusverbinding (alternatieve route)

treinstation Nieuwerkerk a/d IJssel

Suggesties voor nieuwe openbaar vervoersverbindingen Suggesties voor inrichting van een hoofdfetsnetwerk 25 11. Integraal toekomstperspectief

uitbreiding aan de dorpen

ontwikkeling in het middengebied

centrum met voorzieningen

nieuw bedrijventerrein

groene randen

snelbusverbinding (openbaar vervoer)

geothermiestation

elektriciteitscentrale

inzamelpunt grondstoffen

(super)markt

recreatieve hotspot / TOP

gemaal

26 rioolwaterzuivering HHSK Vanuit de lagenbenadering, die ook het • Dorpse sfeer en uitstraling • Innoverend • Eerbied voor de kwaliteit van de polder ISP typeert, is een evenwichtig integraal • Groenblauwe casco • Samenhang tussen wonen/werken/ • Uniek en herkenbaar ontwikkelperspectief gecreëerd. Kenmerkend • Relaties met omliggende groen-, en voorzieningen • Overgang tussen metropoolregio, voor dat perspectief zijn de volgende recreatiegebieden • Aandacht voor modern gebruik van Midden-Holland, Holland Rijnland en het kwaliteiten: • Eigentijds infrastructuur Groene Hart

Ontwikkeling van 5000 woningen aan de bestaande dorpen. De 4000 woningen in het middengebied liggen los van de bestaande dorpen. 27 12. Een uitvoerbaar plan

Z V H 0 2 - F W D V 0 1 - E W D V 0 1 - C Door d at er s prake is van een ree ds l an gj ari g In de uit werking van plannen zal dan ookM ol e n w e g

rde e d n ei d or o N laweg e w a nl a w S aange wezen locatie voor de ont wikkeling een balans tussen al deze factoren moeten A1A1 2 2 Br e d ew e g IJsermanweg van woningbou w is er in het verleden door wor den gevon den. Tevens z al er hier bij Z V H 0 2 - G A1 2 A1 2 d e v ersc hill e n d e b etr o k k e n p artij e n o o k al rekening worden gehouden met de reeds Noordelijke D wars weg geïnvesteer d. A an gezien er al s prake is van v er w or v e n gr o n d p ositi es, z o d at dit o o k in S p o or b a a n

A 20

een aanzienlijke hoeveelheid ver worven de totale fnanciële over weging kan worden n a a b or o p S Z V H 0 2 - E grond is de basis gelegd voor een gebied meegeno men. Met een daarbij behorende N o or dri n g dij k Z V H 0 2 - F W D V 0 1 - E Zuidelijke D wars weg Br e d ew e g d at o p r el atiW Def V 0 1 -k C ort e t er mijn in o nt wik k elin g sli m m e o nt wik k elstr at e gi e v er w ac ht h et Vijf d e T oc ht w e g M ol e n w e g

rde e d n ei d or o N kan worden geno men. c oll e g e t ot e e n h a al b ar e o nt wik k elin g t e Tweemanspolder laweg e w a nl a w S K ni b b el w e g S p o or b a a n A1A1 2 2 Br e d ew e g IJsermanweg kunnen ko men. Pr o vi nci al e w e g Z V H 0 2 - G A1 2 Uit gl o b al e h a al b a ar h eiA1 2 ds a n al ys es blijkt d at Noordelijke D wars weg Vijf d e T oc ht w e g

uiZ ge wpl d s a S p o or b a a n h et f n a nci e el r es ult a at v a n d e o nt wik k elin g N a ast d e bij d e o nt wik k elin g b e h or e n d e Mi d d el w e g

uiZ eid ed n er g afh ankelijk is van de uit gan gs punten A 2 0 A 20 grondexploitatie zal gezocht worden

rbaan a a b or o p S

Z V H 0 2 - E v o or d e o nt wik k elin g. D e t e b e b o u w e n naar Nalternatieve o or dri n g dij k fnancieringsbronnen Zuidelijke D wars weg Provinciale weg Bi er h o o gt w e g Mi d d el w e g

l oc ati e is b e p al e n d, g e zi e n Zuidelijke bijv oD wars or weg b e el d d e voor investerin gen in bijvoor beel d Br e d ew e g Vijf d e T oc ht w e g Oost Ringdijk

verschillen de gron dsl a gen. D a arn a ast zijn hoof dinfr astructuur, n atuuront wikkelin gen en D er d e T oc ht w e g Tweemanspolder K ni b b el w e g S p o or b a a n Z V H 0 2 - C zaken als het woningbou wprogra m ma en de d e v er n attin g in d e p ol d er. in procedure Grondbank Rzg Zuidplas o m v a n g e n r eik wij dt e v a n d e k w alit ati e v e Pr o vi nci al e w e g Mi d d el w e g G OWethouder M (voorheen Visweg Eerste Tocht Beheer bv en Stichting Woonbron) investeringen zeer maatgevend. Vijf d e T oc ht w e g D e St a at uiZ ge wpl d s a A 2 0 Mi d d el w e g Ge meente (Zuidplas)

uiZ eid ed n A 2 0 T w e e d e T oc ht w e g Vi er d e T oc ht w e g Oude Spoorbaan Provincie Zuid- Holland Hooghee mraadschap van Schieland en de Kri mper waard

Zuidelijke D wars weg E er st e T oc ht w e g Provinciale weg Diverse ont wikkelaars Bi er h o o gt w e g Mi d d el w e g Parallel weg-Noord M T D 0 2 - D Parallel weg-Zuid NS vastgoed / Railinfratrust

Oost Ringdijk R T D 1 4 - B C Partic ulier / be drijve n D er d e T oc ht w e g A 2 0 Al b ert v a n 't H art w e g Z V H 0 2 - C in procedure Wollefoppen weg West Ringdijk T w e e d e T oc ht w e g Grondbank Rzg Zuidplas N W K 0 3 - D Z ui d pl as Mi d d el w e g G OWethouder M (voorheen Visweg Eerste Tocht Beheer bv en Stichting Woonbron) Zuidplas weg Grondposities D e St a at A 2 0 W e stri n g dij k OverzichtK att e n dijk A3 Kaarten Ge meente (Zuidplas) N T w e e d e T oc ht w e g Vi er d e T oc ht w e g O n d er w e g Oude Spoorbaan Provincie Zuid- Holland A 2 0 N W K 0 3 - B pr oj ect Hooghee mraadschap van Schieland en de Kri mper waard K ort e n o or d f or m a at A 3 vastgesteld E er st e T oc ht w e g Diverse ont wikkelaars sc h a al 1: 2 5. 0 0 0 o nt w er p Parallel weg-Noord M T D 0 2 - D Parallel weg-Zuid NS vastgoed / Railinfratrust IJsseldijk-Noord k a art 1/ 1 vooront werp g et e k e n d R. van der Nat c o nc e pt 1 5- 0 2- 2 0 1 7 R T D 1 4 - B C Partic ulier / be drijve n w w w w.r h o. nl i d n e info @rho.nl A 2 0 Al b ert v a n 't H art w e g Wollefoppen weg West Ringdijk T w e e d e T oc ht w e g N W K 0 3 - D Z ui d pl as 2 8 Overzicht grondeigendo m men, februari 2017 Zuidplas weg Grondposities Overzicht A3 Kaarten W e stri n g dij k K att e n dijk N

O n d er w e g A 2 0 N W K 0 3 - B pr oj ect K ort e n o or d f or m a at A 3 vastgesteld sc h a al 1: 2 5. 0 0 0 o nt w er p

IJsseldijk-Noord k a art 1/ 1 vooront werp g et e k e n d R. van der Nat c o nc e pt 1 5- 0 2- 2 0 1 7 w w w w.r h o. nl i d n e info @rho.nl 13. Gedragen

In april 2017 is door het college van B&W plaats voor inwoners, ondernemers en van Zuidplas aangegeven dat het in het maatschappelijke organisaties. Alle belang van Zuidplas is om onder eigen conferenties waren druk bezocht en hebben regie tot ontwikkeling te komen. Hierbij is tot veel interactie geleid. nadrukkelijk gekozen voor een integrale benadering van de gebiedsopgave. Hiervoor Tijdens deze conferenties zijn op basis van is een traject opgestart waar een groot thema’s gesprekken gevoerd. Daarnaast aantal partijen met elkaar in gesprek is heeft Zuidplas met haar serious game gegaan over diverse thema’s. ‘Gebiedsontwikkelingspel’ op speelse wijze met belanghebbenden, de gemeenteraad Er is op basis van het plan van aanpak en ambtenaren de uitdagingen van inkadering verkenning ontwikkeling gebiedsontwikkeling aan het licht gebracht Zuidplaspolder periode juni-oktober en de keuzes die hieruit voort kunnen vloeien. 2017 samen met de provincie Zuid- Holland en de gemeente Rotterdam als De verschillende scenario’s zijn ook grootaandeelhouders in de Grondbank besproken met een vertegenwoordiging intensief samengewerkt om te komen tot een van de grootste private grondbezitter in geactualiseerd, gemoderniseerd perspectief het middengebied (GOM ZPP) en met de voor het project Zuidplaspolder. BNG is verkend op welke wijze de ambities gefnancierd zouden kunnen worden. Om nog breder draagvlak te creëren voor de ambities van de gemeente Zuidplas Alle gesprekken met inwoners, ondernemers zijn werksessies georganiseerd met de en andere belanghebbenden hebben input gemeenteraad. Ook vonden op 31 opgeleverd voor onzer ambities en dit oktober en 2 november 2017 conferenties bidboek.

Impressies van de drukbezochte conferenties 29 14. Duurzaam

Met de ontwikkeling in en aan de dorpen en wordt bij de uitwerking van de plannen. de nieuwe bebouwing in het middengebied Het gedachtegoed reikt verder dan alleen wil de gemeente Zuidplas een bijdrage het thema energie. Zo streeft Zuidplas naar leveren aan een betere en duurzamere een ontwikkeling die ook voor toekomstige leefomgeving. De ontwikkeling wil een generaties nog van toegevoegde waarde is voorloper zijn op het gebied van duurzame en die spaarzaam omgaat met grondstoffen innovaties.Uitgangspunt daarbij is dat op (circulair bouwen). Daarnaast vormt de elk moment kan worden ingespeeld op lokale (voedsel)productie een uitgangspunt technische innovaties. Hoofdthema’s daarbij en willen wij slim omgaan met (drink)water en zijn energie, zelfvoorzienendheid, CO2- worden waar mogelijk energiekoppelingen reductie en hergebruik. gemaakt. De ambitie is dat de ontwikkeling geen negatieve ecologische voetafdruk kent. De klimaatdoelstellingen en het klimaatakkoord betekenen een nieuwe In Zuidplas ligt het laagste punt van uitdaging voor de stedenbouwkundige Nederland. Klimaatadaptatie en het ontwerpopgave: de duurzame stad. Voor de uitbreiden van een slim waterbergings- en ontwikkelingvan Zuidplas betekent dit een beheersysteem zijn voorwaardelijk om te kans om het duurzame dorp te bouwen. komen tot een verantwoorde ruimtelijke ontwikkeling en Zuidplas heft een lange Zaken als gasloos en energieneutraal vormen traditie op dat vlak. daarbij de minimale ambitie. Zuidplas wil een stap verder gaan en heeft de ambitie In de nabije toekomst ontstaat in het zuidelijk om zo veel als mogelijk een energieneutrale deel van de gemeente een gebied waarin ontwikkeling te realiseren. Door daar aan de de drooglegging voor veel functies niet voorkant vanuit te gaan kan een voorbeeld- meer kan worden gegarandeerd. Ook zullen en experimentomgeving ontstaan voor water en een fexibel waterpeil nadrukkelijke duurzaam Nederland. inrichtingselementen zijn bij de inrichting van de polder. Zuidplas zal daarnaast De in dit hoofdstuk opgenomen ambities ruimte moeten vinden voor de benodigde zijn nog geen concrete plannen, maar zullen waterbergingslocaties. het gedachtegoed vormen dat gebruikt

30 Transformatie kas tot buurttuin (Rijnsburg) 14.1 Duurzaam polderlandschap

Bodem In Zuidplas is sprake van signifcante bodemdaling, met name in de bodems met veen. In het Restveengebied is de verwachting dat op termijn wordt gestopt met bemalen, waardoor de bodemdaling stopt Door het hogere waterpeil verandert het landschap hier van weidelandschap naar water- en moeraslandschap.

Oppervlaktewater De ambitie is om het Ringpark te laten functioneren als een groot waterflter. Natuurlijke oevers en rietlanden werken als een natuurlijk flter om een zo schoon en helder mogelijk oppervlaktewater te realiseren. In het laaggelegen polderland wordt het oppervlaktewater vergoot door minder te bemalen. Het resultaat van het Ringpark is een bijdrage aan een schoon waternetwerk.

Ringpark

kreekrug

veengronden

kanaal

gemaal

afvoerkanaal 31 14.2 Nieuw productielandschap

Voedsel Grondstoffen In Zuidplas is ruimte voor duurzame Niet alleen kan er voedsel geproduceerd voedselproductie. Een ring van tuinderijen in en worden, ook is het mogelijk grondstoffen rond het middengebied. De tuinderijen richten zich voor de circulaire economie te op afzet in Zuidplas: vers, lokaal, en met minimale produceren. Denk daarbij bijvoorbeeld voedselkilometers. De tuinderijen verschillen van aan riet, een hernieuwbare grondstof aard: er kan melk geproduceerd worden, maar voor energieteelt (pellets) en ook tomaten, of boerenkool. bouwmaterialen (matten, manden, daken, enzovoort). Er wordt daarnaast ook voedsel geproduceerd in de glastuinbouw. Een deel van de productie vindt zijn weg binnen de gemeentegrenzen. Tot slot is er in het middengebied ook ruimte voor voedselproductie: er zijn dorpsboerderijen, en voedselbossen. Deze plekken dienen naast voedselproductie als ontmoetings-, ontspannings- en leerplekken.

Ringpark

veehouderij

akkergebied

glastuinbouw

nieuwe kern

bestaande bebouwing

32 markten 14.3 Circulair landschap

Reststromen Afval bestaat niet. Afval is een grondstof uit een reststroom. Met andere woorden: de reststromen worden zo veel als mogelijk omgezet in grondstoffen. Met de grondstoffen wordt Zuidplas voorzien in warmte, elektriciteit, textiel, enzovoort. Waar mogelijk worden korte kringlopen gemaakt van reststoffen. Verwerking van reststoffen kan op het niveau van een individueel huis, straat of wijk gedaan worden.

Bijvoorbeeld: • rioolwater is geen afval maar de grondstof voor schoon water, biogas en cellulose. • gemaaid gras is geen afval, maar grondstof voor textiel en gas. • mest is geen afval, maar kan vergist worden tot gas.

A: huishoudens

B: grondstoffenbank

A - agrarische restproducten

G - grondstof uit groenbeheer

H - grondstof uit hout/bomenkap

R - grondstof uit rietbeheer

vergistingsinstallatie 33 Warmtehub, Maashaven Rotterdam (WE architecten) Duurzame energieopwekking als beleving (Darrieus rotor Ennabeuren)

34 Drijvende zonnepanelen (Rijkswaterstaat, Slufter) De uitkijktoren bij Eendragtspolder Het agrarisch cultuurlandschap als beleving (maïsdoolhof Wonen in het groen (Villa’s Zuidhorn, Onix architecten) Meerstad Groningen)

Integratie bebouwing en landschap (EVA-Lanxmeer, Culemborg) Water en natuurlijke flters als kwaliteit langs een woonrand (Waterakkers tussen Breda en Teteringen) 35 Grijswater Het middengebied krijgt een grijs watersysteem, waarbij regenwater van de daken en waar mogelijk de straten via een gescheiden watersysteem wordt opgeslagen en nuttig wordt ingezet. Het water kan per huis of straat worden opgevangen en worden gebruikt voor onder andere het spoelen van de toiletten. Het overtollige water wordt afgevoerd naar retentievijvers op korte afstand. Ook dit water kan (gezuiverd door rietlanden) worden gebruikt als grijs water.

Ringpark

grijswater-fltergebied

veengronden met helofytenflters

waterverbindingen

36 water Rioolwater Ten eerste worden uitwerpselen van de dorpsbewoners lokaal vergist voordat deze het riool ingaan. Het overtollige rioolwater wordt gescheiden van het grijs water (regenwater) en ondergronds afgevoerd naar de rioolwaterzuivering. Daar wordt het vuile water omgezet in schoon water en gescheiden van bruikbare reststromen als cellulose.

Watermanagement Water is een belangrijk thema binnen Zuidplas. De laaggelegen polder vraagt een stevig systeem aan watermanagement en waterberging. Dit is in het landschap goed zichtbaar, door de diverse tochten, gemalen en reeds gerealiseerde waterberging, zoals de roeibaan. Deze uitdaging vormt ook de drager voor kwaliteit. Het ‘wonen onder NAP’ kan op een sterkere manier onderdeel worden van de woonbeleving en de landschappelijke identiteit.

Ringpark

watercirculatie

rioolzuiveringsinstallatie

water 37 14.4 Hernieuwbare energieproductie

Elektriciteit Elektriciteit wordt in Zuidplas opgewekt uit hernieuwbare bronnen. Zonne-energie is het meest aannemelijk. De op het zuiden georienteerde woningen krijgen zonnepanelen op de daken en andere lokale energievoorzieningen, met korte kringlopen tussen opwekking en gebruik. In het Ringpark kunnen tevens zonneparken aangelegd worden. De zonneparken dienen voor de elektriciteitsproductie voor de glastuinbouw en de woningen.

zonne-akkers (10 GWh per 10 km2)

totale vraag

zonnecellen op daken (0,2 kWh per 1 m2)

zonnecellen in landbouwgebieden en op daken

bebouwd gebied

mogelijke zonnecellen op daken van nieuwe kern

nieuw elektriciteitsnetwerk

bestaand elektriciteitsnetwerk

bestaande windturbines

38 elektriciteitscentrale Geothermische warmte Warmte wordt in Zuidplas zo veel mogelijk opgewekt uit hernieuwbare bronnen. Er is de mogelijkheid om in Zuidplas duurzame warmte te winnen uit geothermale bronnen. In het Ringpark kunnen putten op geothermale warmte aangesloten worden, die de woningen in de gemeente voorzien van natuurlijke aardwarmte. Dit warmtenet kan ook gevoed worden met restwarmte uit de glastuinbouw.

1 doublet levert energie voor ongeveer 4.000 huishoudens

Ringpark

bebouwd gebied

potentie voor geothermische energie

geothermisch warmtenetwerk

doublet, 500 TJ per put 39 CO2

In de glastuinbouw wordt CO2 gebruikt als meststof. Er is de mogelijkheid om plekken

waar CO2 geproduceerd wordt (industrie), te verbinden met de glastuinbouwbedrijven. Ook uit de veengronden vindt door oxidatie

emissie van CO2 plaats. Deze emissie wordt teruggebracht door het waterpeil in de veengronden te verhogen en de polder zo gedeeltelijk te vernatten.

Ringpark

veengrond

glastuinbouw

nieuwe kern

CO2-pijpleiding

CO2-emissie

CO -absorptie 40 2 14.5 Natuurlijk polderlandschap

Natuurnetwerk Het Ringpark is een optimaal leefgebied voor fora en fauna. Die vestigen zich op voorwaarde van goede bodem en waterkwaliteit, en door natuurlijke verbindingen met onder andere: het Groene Hart en de Rottemeren.

agrarische zone

recreatieve zone

waterrijke zone

energiezone / groene industrie 41 Recreatie Het groenblauwe casco biedt de inwoners van de gemeente Zuidplas een aaneengesloten netwerk en de mogelijkheid om een ‘rondje Zuidplas’ te maken. Het recreatieve netwerk van het Ringpark is bovendien aangesloten op recreatieve netwerken uit de omgeving, bijvoorbeeld Bentwoud en de Rottemeren. In het middengebied sluit het aan op bijvoorbeeld de voorzieningenkern. De aansluiting met het natuurlijke netwerk biedt voldoende aanleidingen om kwaliteit te genereren in het middengebied.

Ringpark

nieuwe kern

moeraslanden

recreatieve route

bestaand wandelrondje

bestaande fetsroute

bestaande attractie

42 nieuwe attractie iii. Tot slot

Het gemeentebestuur van Zuidplas ziet dit plannen maken voor hun bedrijfsactiviteiten. ambities nagedacht over de integrale bidboek met nadruk als vertrekpunt voor Op deze wijze komt een einde aan een gebiedsontwikkeling van Zuidplas en een een dialoog. Wij hechten veel waarde periode van onzekerheid. Dit geldt ook voor actualisering van het Intergemeentelijk aan duurzaam overleg met de provincie private partijen die gronden hebben gekocht Structuurplan (ISP 2006). Zuid-Holland, over de acceptatie van voor ontwikkeling. Met dit bidboek sluit Zuidplas een intensieve het bid en de daaraan ten grondslag fase af. Een fase die heeft laten zien waar liggende kwalitatieve uitgangspunten. In dit Derde bouwende gemeente van Nederland Zuidplas toe in staat is. Een relatief kleine proces neemt het college van Zuidplas de Zuidplas heeft in de voorbije jaren een gemeente, die vooruitkijkt en de regie gemeenteraad voortdurend mee. In 2018 aantoonbare staat van dienst opgebouwd. wenst te pakken. In dat proces kon het en 2019 staan de werkzaamheden in het Ons vermogen om vroegtijdig ontwikkelingen gemeentebestuur rekenen op de inbreng van teken van nadere uitwerking van de ambities op te starten en hierbij adaptief op te inwoners, ondernemers en maatschappelijke en het nader concretiseren van de plannen treden aan de gebleken marktvraag, is niet organisaties. voor de woningbouwontwikkeling. Uiteindelijk onopgemerkt gebleven. Dit heeft er onder En dat alles voor een gemeenschappelijk willen wij al deze plannen laten landen in andere toe geleid dat ons gebied van de doel: het behoud en versterken van het één omgevingsvisie. 200 onderzochte gemeenten in Nederland unieke karakter van Zuidplas en het leveren de derde plek bekleedde in de ranglijst van van ons aandeel in de zoektocht naar Perspectief voor ondernemers en Cobouw over de ‘Bestedingen aan bouw per geschikte locaties voor de invulling van de belanghebbenden hoofd van de gemeente’, gemeten over de Verstedelijkingsopgave in de Zuidvleugel. Met dit integrale ontwikkelperspectief krijgen periode van 2014 tot 2016. ondernemers en andere belanghebbenden in Zuidplas meer zicht op de ambities van Op weg naar een gedragen ontwikkeling de gemeente. Hierdoor kunnen bedrijven Het gemeentebestuur heeft in de anticiperen op die ontwikkeling en concrete achterliggende periode vanuit kwalitatieve

43