Kurier Szachowy
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Kurier Szachowy Spis treści Okładka: Wesley So © Leonard Ootes Zakończenie Mistrzostw Polski Od Redakcji .......................................................... 3 © http://mp2017.pzszach.pl Prasa z dawnych lat…Hastings 1934/1935 – turniej pełen niespodzianek ................................ 4 Indywidualne Mistrzostwa USA, Saint Louis, 27 marca – 10 kwietnia 2017 r. ......................... 20 Wydawca: comrel.pl 74. Indywidualne Mistrzostwa Polski, © Wszelkie prawa zastrzeżone dla Comrel. Po- Warszawa, 20– 30 marca 2017 .......................... 64 wielanie całości lub części artykułów zawartych w Listy rankingowe FIDE: teraz i dawniej .............. 75 Kurierze Szachowym bez zgody Wydawnictwa IV Memoriał Gaszimowa, Szamkir, jest zakazane! 20 kwietnia – 1 maja 2017 r. ............................. 77 Redaktor naczelny: Krzysztof Puszczewicz Batalia o szachową koronę (17) Haga – Moskwa Strona internetowa: http://szachy.comrel.pl 1948, Botwinnik szóstym mistrzem świata ....... 99 Kontakt z czytelnikami: [email protected] Historia Olimpiad Szachowych – Elista 1998 ... 109 Kronika szachowa: sezon 1962 – odcinek 6 Nona Gaprindaszwili nową mistrzynią świata. 112 Panie grają w szachy ........................................ 119 2 Kurier Szachowy Od Redakcji Kurier Szachowy można pobierać bezpłatnie ze strony internetowej: http://szachy.comrel.pl Majowy numer Kuriera Szachowego roz- Kończymy omówienie turnieju – meczu, poczynamy nietypowo: nie od najnowszych wie- jaki odbył się w Hadze i Moskwie w 1948 roku, ści, lecz sprawozdaniem „runda po rundzie” z którego celem było wyłonienie pierwszego po- turnieju w Hastings 1934/1935. Udało nam się wojennego mistrza świata. Jak wiemy – został dotrzeć do zupełnie nieznanych faktów, o któ- nim Michaił Botwinnik. Tradycyjnie prezentu- rych opowie S. O. Weinstein i komentarzy doko- jemy komplet partii i zdjęcia z ówczesnej prasy nanych „na gorąco” przez Maxa Euwego. Czytel- szachowej. nik będzie miał wrażenie, że omawiany jest tur- W naszej wędrówce tropem Olimpiad niej współczesny (!), a tymczasem cofamy się aż Szachowych, dotarliśmy już do Elisty 1998, sto- o 83 lata. licy Kałmucji. Polacy zanoto- Tradycyjnie dużo miejsca wali pewien progres i zajęli poświęcamy mistrzostwom USA. 15 miejsce. Zwyciężyli Ro- Tu zawsze gra śmietanka arcymi- sjanie, przed Amerykanami strzów niezależnie, czy jest to i Ukraińcami. Uczestniczyło rok rozgrywania Olimpiady Sza- 110 zespołów, w tym trzy chowej, czy też nie. Szkoda, że rosyjskie, przy czym wszyst- rodzimi arcymistrzowie nie trak- kie reprezentacje gospoda- tują tak prestiżowo mistrzostw rzy były bardzo silne, o czym Polski. Obejrzymy twórczość świadczą ich końcowe lo- m.in. Wesleya So znajdującego katy. się na drugiej pozycji listy rankin- Nieznane zdjęcia i gowej FIDE, obrońcy tytułu Fa- materiały znajdą się w sta- biano Caruany oraz nadziei sza- łym kąciku „Kroniki szacho- chów amerykańskich – Jeffreya wej”. Tym razem czas na Xionga. Tym razem opowiemy IX Olimpiada Szachowa mecz o mistrzostwo świata także o przebiegu walki o tytuł Valletta 1980 Gaprindaszwili – Bykowa, w mistrzyni USA. Unikalny zbiór partii którym triumfowała ta Indywidualne mistrzostwa Polski, to tym pierwsza w wieku zaledwie 21 lat. Partie komen- razem głównie atrakcyjna galeria zdjęć z prze- tuje trener Nony Gaprindaszwili, Tamaz Georga- biegu turnieju, nadesłana przez pana Wojciecha dze. Zawadzkiego, któremu w tym miejscu serdecznie W latach 70. ubiegłego wieku Rumunia dziękujemy. była potęgą szachową w kategorii kobiet. Za- Memoriał Gaszimowa wzbudzał zaintere- mieszczamy komplet partii z rundy 1 kobiecych sowanie polskich szachistów głównie z uwagi na mistrzostw tego kraju, jakie rozegrano w 1976 udział w tym niezwykle silnym turnieju Rado- roku. Zapisów tych partii nie znajdziemy w ba- sława Wojtaszka. Polak niczym szczególnym nie zach szachowych. błysnął, ale jako jedyny pokonał triumfatora tur- nieju – Mamedjarowa. Było to niestety jedyne zwycięstwo Wojtaszka w Szamkirze. Krzysztof Puszczewicz 3 Kurier Szachowy Prasa z dawnych lat… Hastings 1934/1935 – turniej pełen niespodzianek Piękna tradycja trwała i sezon szachowy Rundy zaczynały się o godzinie 16,00. Po- 1935 otworzył kolejny turniej w Hastings. Odbył czątek przypominał współczesne super turnieje: się w dniach 27 grudnia 1934 – 5 stycznia 1935. tylko jedno rozstrzygnięcie. Wygrał jedynie Geo- Śledzimy ten turniej podążając za czasopi- rge Alan Thomas (rocznik 1881) i to on został smem „Tidskrift För Schack”, numer 1/1935. pierwszym liderem. Grało – jak zawsze – dziesięciu zawodni- ków, a właściwie 9 szachistów i jedna szachistka. Mowa o mistrzyni świata Menchik, która jako je- dyna kobieta przed wojną, rywalizowała na równi z mężczyznami. Obok Menchik same sławy: Max Euwe Lilienthal (mistrz świata 1935 – 1937), Jose Raul Capa- blanca (mistrz świata 1921 – 1927), Michaił Bo- twinnik (mistrz świata 1948 – 1957, 1958 – 1960, 1961 – 1963). Młodzi Anglicy Philip Stuart Milner Barry oraz Reginald Pryce Michell, to olimpij- czycy, podobnie jak Salo Flohr – pierwsza sza- chownica Czechosłowacji oraz Andor Lilienthal – uczestnik Olimpiad Szachowych 1933, 1935 i 1937. Zagrał także najlepszy angielski szachista 4618.Debiut Retiego [A12] George Alan Thomas – siedmiokrotny olimpijczyk Hastings 1934/1935 – grał we wszystkich przedwojennych Olimpia- dach (1927 – 1939) z wyjątkiem 1928 roku. Vera Menchik (Anglia) Michell (Anglia) Euwe przyjechał 60 minut przed rozpoczę- 1.Sf3 d5 2.c4 c6 3.b3 Gf5 4.Gb2 e6 5.g3 Sf6 ciem rundy. Botwinnik „był lepszy”, bo już 1,5 go- 6.Gg2 Sbd7 7.0–0 Gd6 8.d3 He7 9.Sbd2 0–0 dziny przed rozpoczęciem rundy wiedział, że bę- 10.Hc2 h6 11.Wad1 Gh7 12.e4 de4 13.de4 Wfd8 dzie walczył z Flohrem. Fotoreporterzy robiący 14.Wfe1 Gb4 15.Sd4 Sc5 16.a3 Gd2 17.Wd2 e5 zdjęcia w czasie gry mieli kłopoty z Capablanką, 18.Sf5 Gf5 19.ef5 Wd2 20.Hd2 Wd8 21.Hb4 a5 który miał zwyczaj ciągłego zasłaniania twarzy rę- 22.Ha5 Sb3 23.Hb4 Hb4 24.ab4 Sd2 25.c5 Sc4 koma. Na drugi dzień wszyscy zawodnicy znaleźli 26.Ge5 Se5 27.We5 Wd1 28.Gf1 Kf8 29.We3 Wb1 na swoim stoliku kopertę ze zdjęciem (!). 30.b5 cb5 31.Wa3 Se4 32.Kg2 Wb2 33.Kf3 Sd2 34.Kg2 Sf1 35.Kf1 Wc2 36.Wa8 Ke7 37.Wb8 Wc5 38.Wb7 Kf6 39.g4 h5 40.h3 hg4 41.hg4 i remis. 4619.Obrona sycylijska [B24] 27 grudnia 1934 Hastings 1934/1935 Flohr 0,5 : 0,5 Botwinnik Milner-Barry 0,5 : 0,5 Lilienthal Thomas (Anglia) Euwe 0,5 : 0,5 Capablanca Norman (Anglia) Menchik 0,5 : 0,5 Michell 1.e4 c5 2.Sc3 Sc6 3.g3 g6 4.Gg2 Gg7 5.d3 Thomas 1,0 : 0,0 Norman Sf6 6.Sge2 d6 7.0–0 Gd7 8.h3 0–0 9.Ge3 Wb8 4 Kurier Szachowy 10.Hd2 b5 11.Gh6 Se8 12.Gg7 Kg7 13.f4 e6 14.f5 Kmochem dało mu sukces, następnie niedokład- b4 15.Sd1 Sd4 16.Se3 gf5 17.ef5 Sf5 18.Sf5 ef5 ność kosztowała go piona. Potem bronił się nie 19.Wf4 Wh8 20.Waf1 Kf8 21.g4 h5 22.Sg3 hg4 najlepiej i w dogrywce wpadł w beznadziejne po- 23.Sf5 Ge6 24.Sh6 f6 25.Sg4 Gg4 26.Wg4 Ke7 łożenie. Ciekawostki: • Największym „spacerowiczem” w czasie partii jest Capablanca. • Vera Menchik nigdy nie wstaje od stolika w czasie partii. • W czasie dogrywek zegary nie są puszczane, dopóki nie pojawią się obaj przeciwnicy. Do- piero w ich obecności otwierana jest koperta z zapisanym „tajnym” posunięciem. • Najspokojniejsi są zawodnicy angielscy bez względu na sytuację na szachownicy. Nawet w niedoczasie starannie zapisują każdy ruch na 27.Gc6 Hb6 28.We1 Kd8 29.Hg2 Wc8 blankiecie. 30.Ge8 We8 31.We8 Ke8 32.Wg8 i czarne poddały się. Michell 28 grudnia 1934 Botwinnik 0,0 : 1,0 Euwe Capablanca 0,0 : 1,0 Thomas Flohr 0,5 : 0,5 Lilienthal Michell 1,0 : 0,0 Milner-Barry Milner Barry Norman 0,5 : 0,5 Menchik Rzadki przypadek! Lilienthal z Flohrem wpadli w obustronny niedoczas i każdy w ciągu jednej minuty musiał wykonać 10 posunięć. Po- zycja była bardzo ostra. Flohr zrezygnował z wy- grania hetmana, co dawało mu szanse na zwycię- stwo. Kiedy Flohr i Lilienthal wyszli z niedoczasu, przy pełnej szachownicy figur, podpisali remis, co wywołało pomruk zdziwienia wśród publiczności. Vera Menchik uzyskała przewagę w partii z Normanem, ale nie znalazła drogi do wygranej. Mitchell energicznym atakiem pokonał nie najle- piej broniącego się Milner-Barrego. Pozostałe dwie partie zakończyły się nieo- czekiwanie. Capablanca grający białym uzyskał Flohr (po lewej) i Botwinnik – Moskwa 1935 dużą przewagę z Thomasem, ale potem wykonał © RIA Novosti Shagin kilka słabych posunięć i musiał oddać dwie lekkie figury za wieżę. W efekcie porażka. Botwinnik grał niepewnie z Euwem. Zre- zygnował z ruchu c4 – c5, co w niedawnej partii z 5 Kurier Szachowy 4620.Obrona Caro – Kann [B13] Ostatnie posunięcie przed odłożeniem partii i Hastings 1934/1935 równocześnie decydująca o porażce pomyłka. Ko- niecznie należało grać 35.Wc8 z następnym Botwinnik (ZSRR) 36.Ge1, aby obronić się przed wtargnięciem nie- Euwe (Holandia) przyjacielskich wież. Teraz białe nie są w stanie 1.c4 c6 2.e4 d5 3.ed5 cd5 4.d4 Powstał wa- odparować wszystkich gróźb i porażka jest kwe- riant Panowa, najczęściej pojawiający się w obro- stią techniki czarnych 35…Wf5 36.Ke1 Wf2 37.a4 nie Caro – Kann 4…Sf6 5.Sc3 Sc6 6.Gg5 e6 Słabsze było 6…dc4 7.d5! Se5 8.Hd4 nie raz pojawiające się w meczu Flohr – Botwinnik 7.Sf3 W partii z Kmochem (Leningrad 1934 rok) Botwinnik zagrał 7.c5 i otrzymał znakomitą pozycję. Prawdopodob- nie Botwinnik obawiał się, że Euwe przygotował się na tę okoliczność 7…dc4 8.Gc4 Ge7 9.0–0 0–0 Teraz powstał wariant znany z przyjętego gambitu hetmańskiego, w którym białe wykonały mało po- żyteczny ruch Gg5. Normalna jego pozycja, to pole „e3”, aby kontynuować He2 i Wfd1 10.Wc1 Teraz białe nie mają ruchu He2 ze względu na Sd4 i nie będzie im łatwo prowadzić aktywną grę 10…a6 Przygotowanie do b5 i Gb7, po czym czarne w pełni kończą rozwój figur 11.Gd3 Zapobiega ru- chowi b5, na co nastąpi Sb5 11…h6 12.Ge3 Lepsze 37…Wg2 38.Wa6 ba4 39.ba4 Wh2 Pozycja było 12.Gh4. W tym przypadku czarne po 12…Sb4 czarnych jest wygrana i nie wymaga zbyt dużej 13.Gb1 b5 14.a3 Sbd5 15.Hd3 dysponowali ru- techniki realizacji przewagi 40.Wa8 Kh7 41.Gb6 chem 15…Sf4, ale po 15.He2 były zmuszone do ru- Wa2 42.a5 h5 43.a6 h4 44.a7 h3 45.Gg1 Sf6 chu pionem g5 lub g6 12…b5 13.Gb1 Sb4 14.Se5 46.Kd1 W przypadku 46.Wd8 nastąpi 46…Wa7! We8 15.Hd2 Grozi 16.GH6 15…Gb7 16.f4? Aby po 46…Sg4 47.We8 h2 48.Gh2 Wa7 49.Gb8 Wa8 f5 otworzyć linię „f”.