Kcyńskie Smaki I Produkty Lokalne Pracownicy Restauracji Popularna W Kcyni, Koniec Lat 50
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Kcyńskie smaki i produkty lokalne Pracownicy Restauracji Popularna w Kcyni, koniec lat 50. XX wieku. Dźwiękowe Archiwum Kcyni – Maria Hemerling Piknik na łące. Dźwiękowe Archiwum Kcyni – Halina Rakowska Kiedy myślimy o kcyńskich tradycjach cukier- niczych, pierwsze skojarzenie, jakie od razu się nasuwa, to cukiernia państwa Cybulskich. Okres po II wojnie światowej. Dźwiękowe Archiwum Kcyni – Adam Cybulski Kulinarna promocja Gminy Kcynia podczas Targów Rolniczych w Minikowie. Fot. Anna Duda-Nowicka Kcyńskie smaki i produkty lokalne Kcynia 2017 SpiS treści I. Koło Gospodyń WIejsKIch W TurzynIe 4 ŻeBerKA piecZONe W MiODZie i GOtOWANe W SŁOiKAcH 5 NALeWKA Z piGWY 5 SerNiK BeAtY NA śMietANie 6 SerNiK eWY 7 KieŁBASA SŁOiKOWA 7 II. sToWarzyszenIe razem dla WsI ŻuraWIa-WłodzImIerzeWo 8 SZAre KLUSKi 9 KONFitUrA Z cZArNeGO BZU 9 KOrBOL BABci MAriANNY 10 III. sToWarzyszenIe razem dla dzIeWIerzeWa 11 BUŁKi NA pArZe 12 ZUpA-KreM Z cUKiNi 13 SOS pAprYKOWY 13 IV. KujaWsKo-pomorsKIe sToWarzyszenIe KobIeT Koło 14 W GórKach zaGajnych GÓrecKi cHLeB 15 LUBcZYKOWe pierOGi 17 ZUpA – KreM Z DYNi 17 LeBiODA – KOMOSA 18 TArciUcHY 18 V. sołecTWo dęboGóra 19 BiGOS 20 SKUBANiec 20 VI. sToWarzyszenIe KobIeT W dobIeszeWIe 21 PLAceK „MAśLANKA” 22 „DZiAD” 22 SAŁAtKA JArZYNOWA 23 VII. produKTY LOKalne. co I GdzIe KupIĆ? 24 1. cHLeB BALtONOWSKi i SerDeLKA... 24 GS SAMOpOMOc cHŁOpSKA W KcYNi 2. FLAKi pAŁUcKie i Nie tYLKO... 26 FirMA „pAŁUKi” Z MALic 3. MiODY i Nie tYLKO... 27 GOSpODArStWO pASiecZNe tOMASZ StANeK W StUDZieNKAcH 4. MUrZYNKi pAŁUcKie „cAŁUSKi” i iNNe... 28 ZAKŁAD prODUKcYJNO-HANDLOWY GrZeGOrZ MOrDZAK W MiAStOWicAcH 5. MUSZtArDA KcYŃSKA pAŁUcKA i iNNe... 30 WYtWÓrNiA MUSZtArDY KcYŃSKieJ 6. pierOGi Z SereM, LODY i Nie tYLKO... 31 FriMA rOKA Z KcYNi 7. ZŁOtY OrKiSZ i iNNe... 32 PIEKArNiA rODZiNNA DALKe W DZieWierZeWie 2 Szanowni Państwo! Kuchnia regionalna, smak regionu to część lokalnego dziedzictwa. W dzisiej- szym świecie, zdominowanym przez fast foody i „szybkie jedzenie”, wspólne chwile spędzane przy stole zastawionym pachnącymi, własnoręcznie przygo- towanymi potrawami to dobry wybór. Gmina Kcynia położona historycznie i kulturowo w rejonie Pałuk ma głównie rolniczy charakter. Nic więc dziwnego, że tradycja kulinarna stanowi tu ważny element lokalnej tożsamości. Aktywnie działają tutaj stowarzyszenia, koła gospodyń i sołectwa. Niejednokrotnie ważnym profilem ich działalności jest kultywowanie kulinarnej tradycji. Gospodynie same organizują zaplecze gastronomiczne dla imprez i uroczystości odbywających się we wsiach, bio- rą udział w konkursach, czego przykładem są sukcesy naszych pań choćby w corocznym Konkursie Dziedzictwa Kulinarnego „Smaki Krajny i Pałuk”. Organizują pokazy i warsztaty, realizują projekty, jak choćby ten w Górkach Zagajnych, gdzie gospodynie wypiekają pyszny domowy chleb. Często to one przekazują z pokolenia na pokolenie przepisy, których historia zaczyna się gdzieś bardzo, bardzo dawno... Dziękuję Wam za tą pasję! Na terenie naszej gminy funkcjonują także podmioty gospodarcze, których produkty stają się gastronomiczną wizytówką. Któż z nas nie poznał smaku kcyńskiej serdelki i bułki, musztardy, pierogów czy pałuckich flaków z Malic? Pod adresem wszystkich składam w tym miejscu serdeczne podziękowania za „smakowitą” promocję Naszej Małej Ojczyzny. To dzięki Waszemu uporowi i zamiłowaniom podtrzymywana jest tradycja kulinarna gminy. Publikacja, którą trzymacie Państwo w dłoniach, ma służyć promocji gmi- ny i jest tylko niewielkim wycinkiem kulinarnej rzeczywistości, która nas ota- cza. Smacznej, pachnącej, przywołującej miłe wspomnienia wspólnie spędza- nych przy stole chwil. Jest ona dowodem na to, że w Gminie Kcynia wiele się dzieje na płaszczyźnie kultywowania kulinarnej tradycji. To powód do dumy, a jednocześnie wyzwanie, by pielęgnować skarb wielu pokoleń i zachować go, by przekazywać następnym pokoleniom. Życzę, aby każda potrawa wykonana według zawartych tu przepisów była smaczna, a Wasi domownicy i goście koń- czyli posiłek słowami „palce lizać”. Burmistrz Kcyni Marek Szaruga 3 Koło Gospodyń Wiejskich w Turzynie Powstało 16 marca 2005 r. Założyła je śp. Janina Zielińska. Główną tematyką dzia- łalności jest zachowanie lokalnej tradycji i zwyczajów wywodzących się od pokoleń. Koło organizuje akcje dla lokalnej społeczności m.in. dożynki sołeckie czy dzień dziecka, a także wycieczki. Do kalendarza imprez wpisały się również organizowane przez koło spotkania opłatkowo-noworoczne, Dzień Kobiet, Dzień Matki. Spotkania w kole są odskocznią od codziennej pracy i obowiązków, stanowią okazję do wyjścia z domu i rozwijania się m.in. poprzez udział w pokazach florystycznych, kosmetycz- nych, wykonywania pisanek. Dzięki tym spotkaniom panie mają możliwość dzielenia się doświadczeniem i pomysłami. Koło odnotowuje sukcesy w konkursie promują- cym dziedzictwo kulinarne „Smaki Krajny i Pałuk”. W 2015 r. panie zajęły II miejsce za kiełbasę słoikową, w 2016 r. III miejsce za żeberka w kapuście, a w 2017 r. I miej- sce za żeberka pieczone w miodzie i gotowane w słoikach. Prezesem koła jest Marlena Bałka. 4 ŻEBERKA PIECZONE W MIODZIE I GOTOWANE W SŁOIKACH Przepis podała Marlena Bałka (I miejsce w 2017 r. podczas Konkursu Dziedzictwa Kulinarnego „Smaki Krajny i Pałuk”) Składniki: Wykonanie: 2 kg żeberek Żeberka przyprawić solą, pieprzem, przy- miód prawą Knorr Delikat. Pozostawić na noc. woda Żeberka usmażyć na złoty kolor na smal- sól, pieprz cu i dodać: 1 łyżkę miodu, 2 szklanki przyprawa Knorr Delikat wody i prużyć, aż żeberka będą miękkie. czerwona Następnie włożyć do słoików i zalać je wywarem. Zagotować. NALEWKA Z PIGWY Przepis podała Marlena Bałka Składniki: 2 kg pigwy 0,5 kg cukru 1 litr spirytusu 45% Wykonanie: Pigwę pokroić na cztery części, wykroić pestki, umyć i włożyć do miski, zasy- pać cukrem i przykryć folią spożywczą. Pozostawić na tydzień i 2 razy dziennie przemieszać. Po tygodniu zlać sok i wy- mieszać z 1 litrem rozrobionego spirytu- su 45% i pozostawić na miesiąc. Nalew- ka polecana na przeziębienia. 5 SERNIK BEATY NA ŚMIETANIE Przepis podała Beata Mrotek Składniki – spód: Wykonanie: 0,5 kostki margaryny Wszystkie składniki wyrobić na jednolite 2 jajka ciasto. Wyłożyć na uprzednio wyłożoną fo- 1 szklanka mąki tortowej lią aluminiową blachę. Ponakłuwać ciasto 0,5 szklanki krupczatki widelcem. Zapiec w temperaturze ok. 180°C 1 łyżeczka proszku do pieczenia do zarumienienia ciasta. 1 cukier waniliowy Składniki – masa serowa: Wykonanie: 10 jajek Żółtka z cukrem i cukrem waniliowym wy- 2 szklanki cukru mieszać na pulchną masę. Stopniowo doda- 1,5 kg twarogu wać do masy zmielony twaróg. Następnie 0,5 l kremówki wsypać budyń i sok z cytryny. Dokładnie 2 budynie waniliowe utrzeć wszystkie składniki. Można dodać 1 cytryna bakalie (rodzynki, skórkę pomarańczową). 1 cukier waniliowy Na koniec dodać ubite na sztywno białka z szczyptą soli i łyżeczką kartoflanki. De- likatnie połączyć z masą serową i wylać na schłodzony po upieczeniu spód ciasta. Włożyć do nagrzanego piekarnika. Piec 1 h w temperaturze 180°C. „Dla tych, którzy chcą poeksperymentować polecam mój sposób pieczenia: przez 20 minut temp. 150°C, kolejne dwadzieścia minut 130°C, ostatnie 20 minut temperatura 110°C. Przez 10 minut pozostawiam w wyłączonym zamkniętym piekarniku. Następnie delikatnie uchylam piekarnik i pozastawiam do całkowitego wystygnięcia. Schłodzone ciasto dekoruję lukrem, do którego dodaję 1 śmietankę-fix. Podczas pieczenia nakładam na wierzch sernika folię alumi- niową, w celu uniknięcia nadmiernego przypieczenia wierzchu ciasta” – podpowiada Beata Mrotek. 6 KIEŁBASA SŁOIKOWA Przepis podała Marlena Bałka (II miejsce w 2015 r. podczas Konkursu Dziedzictwa Kulinarnego „Smaki Krajny i Pałuk”) Składniki: Wykonanie: 5 kg mięsa (szynka, łopatka) Mięso zmielić dwa razy przez maszynkę na czosnek dużych oczkach. Do mięsa dodać 4 ząbki sól, pieprz czosnku, sól, pieprz, majeranek i 1 żelatynę majeranek (namoczyć w zimnej wodzie, jak napęcznie- 1 żelatyna je podgrzać i wlać do mięsa). Wszystko wy- mieszać. Tak gotowe mięso z przyprawami wkładamy do słoików i gotujemy 2 razy po 1 godzinie. SERNIK EWY Przepis podała Ewa Jaszak Składniki – spód: Wykonanie: 0,5 kostki margaryny Margarynę i cukier utrzeć dodając po jaj- 2 jajka ku, potem mąki wymieszane z proszkiem 1 szklanka cukru i wyłożyć na blachę wyłożoną papierem do 1 szklanka mąki pszennej pieczenia. 1 szklanka mąki ziemniaczanej 2 łyżeczki proszku do pieczenia Składniki – masa serowa: 1 kg twarogu zmielony (może być 2 razy) 1 kostka palmy 1,5 szklanki cukru 8 żółtek (białka ubić) 1 budyń śmietankowy według uznania: rodzynki i skórka pomarańczowa Wykonanie: Palmę i cukier utrzeć dodając żółtko i twaróg na przemian. Na koniec można dodać zaparzone rodzynki, skórkę pomarańczową oraz budyń i ubitą pianę z białek. Masę po- łożyć na spód i do piekarnika. Piec około 1,5 godziny – najpierw w temperaturze 150°C przez ok. 40 min, potem w temperaturze 180°C. Ozdoba według własnego gustu. 7 Stowarzyszenie Razem dla Wsi Żurawia-Włodzimierzewo Działa od 1 grudnia 2015 r. Od samego początku prezesem jest p. Brygida Prus. Stowarzyszenie działa na rzecz rozwoju wsi, podtrzymuje tradycje kulturalne i oby- czaje oraz aktywizuje mieszkańców. Stowarzyszenie aktywnie uczestniczy w wy- darzeniach gminnych m.in. przygotowując wieniec czy stoisko dożynkowe. Młode stowarzyszenie może pochwalić się już sporymi sukcesami m.in. I miejsce za wy- pieki drożdżowe podczas dożynek w Sipiorach w 2015 r., I miejsce za wieniec do- żynkowy i III miejsce za stoisko dożynkowe podczas dożynek powiatowych w Iwnie w 2016 r. oraz I miejsce za wieniec