KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇ k Araştırmalar Dergi̇ si 14 (22): 31-33, 2012 ISSN: 1309-9132, www.kmu.edu.tr

Karaman’ ın Tarım Turizmi Yönünden Potansiyeli

Elif YAVUZASLANOĞLU1 Musa YAVUZ2 1 Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Meslek Yüksek Okulu, Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü, 2 Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Meslek Yüksek Okulu, Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü, KARAMAN

Özet Köy yaşamını merak eden insanların bitkisel ve hayvansal üretimi görerek ve aktivitelere katılarak eğlenceli vakit geçirmek istemesi nedeniyle dünyada ve Türkiye’ de tarım turizmine ilgi giderek artmaktadır. Yurt dışında başta Amerika olmak üzere; İtalya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde uygulama alanı bulan tarım turizmi üzerine yurdumuzda da Çanakkale-İzmir yolu üzerinde Küçükkuyu mevkiinde Aktepe köyünde Zeytinyağı müzesi ile ilk yatırım gerçekleştirilmiştir. Tarım turizmi; küçük kulübelerde, pansiyonlarda veya kamp ortamında konaklama, kahvaltı, piknik, meyve toplama, hayvan besleme, süt sağımı, peynir yapımı, bal tadılması, at biniciliği, meyve veya ürün festivalleri, balıkçılık, doğa yürüyüşü gibi aktiviteleri içermektedir. Bu aktiviteler bireysel olarak gerçekleştirilebileceği gibi; turlar, okul grupları, tarımsal eğitim ve doğa eğitim programları çerçevesinde de gerçekleştirilebilir. Coğrafi konumu nedeniyle Karaman ilinde aynı anda farklı mevsimsel özellikler yaşanabilmektedir. Buna bağlı olarak, önemli bir tarımsal çeşitlilik bulunur. Meyve üretimi önemli bir yere sahiptir. Başta elma, kiraz, üzüm ve zeytin olmak üzere 356.500 dekar alanda meyve üretimi gerçekleştirilmektedir. Doğa güzellikleri yanında, meyve ve zeytin üretimi ile merkeze bağlı Bucakkışla ve kiraz yetiştiriciliğinde önemli yere sahip olan ilçesi Zeyvepazarı (Yaylapazarı) köyleri tarım turizmi aktivitelerinin gerçekleştirilmesi için önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. Tarım turizminin bu köylerde önemli bir gelir kaynağı ve kırsal kalkınmaya katkıları olacağı düşünülmektedir. Anahtar sözcükler: Karaman, tarım turizmi, agriturizm Agritourism Potantial of Karaman

Abstract Agritourism is gradually increasing in world and due to the interest to willage life. Agritourism is applied in USA, Italy and New Zealand. First business enterprise is Olive Oil Museum built up in Aktepe village on Çanakkale-İzmir highway. Agritourism activities include; accommodation in small cottages, pensions and camping area, breakfast, picnic, fruit collection from tree, animal feeding, honey tasting, horse riding, fruit and production festives, fishing, bush walking. These activities could be carried out in family base or by tours, student groups and agricultural education and nature education groups. Due to the geographical location of Karaman province, different seasonal characteristic could be observed. Therefore, there is important production diversity. Especially fruit production takes an important place. Apple, cherry, grape and olive is important fruits grown 356.500 da area. Beside natural beauties, fruit and olive production in Bucakkısla and cherry growing in Zeyvepazarı (Yaylapazarı) villages make these villages potantial for agritourism. It is expected that; agritourism provides an important income for the people in the villages and increases rural development. Key words: Karaman, agritourism

TARIM TURIZMI TARIM TURIZMININ KAZANDIRDIKLARI Tarım turizmi, içerdiği özel aktiviteler ile kırsal Bir çevre turizmi olan Tarımsal Turizmin karakteristik turizm etkinlikleri içerisinde yerini almaktadır. Kırsal özelliklerini ve yöreye ve halkına sağlamış olduğu turizm; kültür, doğal çevre ve tarımla bütünlesen, ayrıca faydaları şu başlıklar altında toplayabiliriz; diğer turizm türleriyle de son derece kolay entegre • Biyolojik çeşitliliğin korunmasına katkıda olabilen bir turizm türüdür. Kırsal turizmde esas amaç bir bulunur. köyde, bir çiftlikte, bir dağ evinde vb.de konaklayarak, • Yerel halkın refahını gözetilmesi, turistlerin ve kırsal kültürle tanışarak ve kaynaşarak bir tatil geçirmek yerel halkın bilinçlendirilmesinin sağlar. olarak sınıflandırılabilir (Soykan, 2003). Gerçekleştirilen • Küçük ölçekli işletmeler tarafından küçük turist turistlik aktivitelerin amacı ve etkinliklerin bakımından gruplarına hizmet verir. Tarım turizmi Kırsal turizmin özelleşmiş bir kolu olarak • Turistlerin ve yerel halkın turizm endüstrisi düşünülebilir. hakkında sorumlu hareket etmesini sağlar. 32 E. Yavuzaslanoğlu - M. Yavuz / KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi :14 (22): 31-33, 2012

• Geri dönüşü olmayan kaynakların en düşük Tablo 1. Karaman İlçelerinde 2010 Yılına Ait Meyve Üretim Alan ve düzeyde tüketilmesi gerçekleşir. Miktarları (www.tüik.gov.tr) • Turizm yönetimine yerel düzeyde katılımın Ekilen Üretim Ürün İlçe önemsenir. Alan (da) (ton) • İş fırsatlarının ve mülkiyetin yerel halk Elma 505,878 165,040 Tüm ilçeler lehinde gelişmesi gözetilir (Yürik, 2011). Merkez, Başyayla, Kiraz 14.784 7.430 Ermenek, TARIM TURIZMI ETKINLIKLERI Sarıveliler, Ayrancı Konaklama ve kamp, festivaller, çiftlik ziyaretleri, Üzüm 45,596 32,883 Tüm ilçeler turizmle kombine direk pazarlama, genç ve yetişkin Merkez, Başyayla, Ceviz 9,789 3,452 eğitimi ana başlıkları altında; kahvaltı, resepsiyon, balayı Ermenek, Sarıveliler organizasyonları, meyve sebze toplama, hayvan besleme, Badem 3,523 1,213 Merkez, Ermenek piknik, müzik, meyve festivalleri, yol üzeri veya çiftlikten Merkez, Ermenek, satış, fuarlar, balık tutma, bisiklete binme, kır yürüyüşü, Zeytin 22,021 1,871 Başyayla, at biniciliği, kuş gözlemi, salça, turşu, zeytin yağı, reçel Sarıveliler ve benzeri ürün işleme aktivitelerini içermektedir. KARAMAN’ IN TARIM TURIZMI YÖNÜNDEN KARAMAN’ IN FIZIKI SOSYOLOJIK VE ÖNEMI TARIMSAL PROFILI Karaman’ da gerçekleştirilen bitkisel üretim Tarım Karaman İlinin yüzölçümü 9.407 km² ve İl Turizmi kapsamında yapılabilecek aktivitelerden olan Merkezinin denizden yüksekliği 1.033 m’ dir. 1’i merkez dalından meyve ve sebze toplama, meyve ve hasat ilçe olmak üzere toplam 6 ilçesi, 10 kasaba ve 156 köyü festivalleri için büyük bir potansiyel oluşturmaktadır. bulunmaktadır. Bu bağlamda yörede ilinden sonra en fazla Topraklarının 2/3’ü dağlıktır. İl merkezi ovada kurulmuş, elma yetiştiriciliğinin bulunması yöreye tarım hemen güneyinde Torosların uzantıları yer almaktadır. turizmi uygulamaları için önemli oranda çekicilik Karaman Merkez ilçe, Ayrancı ve Kazımkarabekir kazandırmaktadır. ilçelerinde karasal iklim, Ermenek, Başyayla ve Sarıveliler İlçelerinde ise Akdeniz ardı dağ iklimi hakimdir. İlin 2009 yılı nüfusu 231.872 olup, nüfusun % 33’ ü belde ve köylerde yaşamaktadır. Ülkemizde nüfus bakımından 65., gelişmişlik hızı sıralamasında 42., Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya katkısı bakımından 25. Sırada yer alan Karaman kişi başına düşen 3.150 dolar tarımsal üretim değeri ile 2. sıra da yer almaktadır. Tarımsal üretim değerinin il içindeki payı ise % 50.8 dir. Sosyo ekonomik gelişmişlik sıralamasında 35. sıradadır. Gayri safi yurt içi hasıla içindeki payı % 0.34 ile 26. sırada bulunmaktadır. Karaman ili arazilerinin % 36.8’ ini tarım arazileri, % 33’ünü çayır mera arazileri,% 22’ sini orman arazileri ve % 8.2’ sini ürün getirmeyen alanlar kaplamaktadır. Toplam araziler içerisinde 346.848 ha’ lık alanında bitkisel üretim yapılmaktadır. Bitkisel üretim yapılan bu alanların % 77,6’sı tarla bitkilerine tahsis edilmiştir. Nadas alanı % 6,3 paya sahiptir. Tarım arazilerinin % 7,3’ ünde meyvecilik, % 4,5’ inde bağ ve % 4’ ünde sebzecilik geriye kalan tarıma elverişli olup kullanılmayan alan toplamı ise % 0,3’ lük paya sahiptir. Karaman ilinde karasal iklim ve Akdeniz iklimine geçiş özelliklerine geçiş karakteri içermesi nedeniyle tarımsal ürün çeşitliliği yer almaktadır. Güney ve güney batı kesiminde bulunan köylerde sebze üretimi önemli bir yere sahiptir. Bunun yanında meyve ve çok yıllık ağaçlarda üretim de geniş bir alanda yapılmaktadır. En fazla üretilen meyve elma olmakla birlikte üzüm en fazla üretimi yapılan Şekil 1. Bucakkışla’ dan görünüm. meyvelerdendir. Tablo 1’ de 2010 yılında Karaman ili Kaynak:http://www.trekearth.com/gallery/Middle_East/Turkey/ ilçelerinde meyve üretimi değerleri verilmiştir. Mediterranean/Karaman/Bucakkisla/photo227509.htm E. Yavuzaslanoğlu - M. Yavuz / KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi :14 (22): 31-33, 2012 33

Karaman’ ın Torosların zirvesine yakın, deniz seviyesinden 1300-1600 m yükseklikte kurulmuş olan Başyayla ilçesinde her yıl geleneksel olarak Kiraz Festivali düzenlenmektedir. Bu festival organizasyonunun geniş katılımlı olacak şekilde gerek ulusal gerek uluslar arası duyurulması ile yörede kırsal kalkınma desteklenebilir. Başyayla ilçesinde ayrıca Anadolu Selçuklu Devleti devrinden, Eski Roma Krallığı devrinden kalma tarihi eserler de bulunmaktadır. Bölgede arıcılık gelişmiştir. Bu bölgenin tarım turizmine kazandırılması büyük önem arz etmektedir. Karaman ilinde tarım turizmi için potansiyel oluşturan merkezlerden bir diğeri; Karaman merkeze bağlı, 42 km uzaklıkta, Göksu ırmağının kenarına kurulmuş olan Bucakkışla köyüdür. Kısmen Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Nar, incir, zeytin yetiştirilir. Seracılık yapılır. Bu yöre de mikroklima özelliğine sahip iklimi ile turistlerin doğal güzellikler yanında tarımsal aktivitelere misafir olabilecekleri bir potansiyele sahiptir (Şekil 1). Zeyvepazarı köyü, Yaylapazarı ve İkizçınar köylerinin kesiştiği dere üzerinde ve etrafında kurulmuştur. Beş yüz yıllık bir geçmişe sahiptir. Tarihi doğal güzellikleri ve mesire alanları ile günübirlik ziyaretler şeklinde kırsal turizm aktivitelerinin gerçekleştirilmesi için uygun bir yöredir.

KAYNAKLAR Anonim (2011), “T. C. Karaman Valiliği, Tarım İl Müdürlüğü 2010 yılı çalışmaları”, Karaman Soykan, F. (2003), “Kırsal Turizm ve Türkiye Turizmi İçin Önemi”, Ege Coğrafya Dergisi, 12, 1-11. Yürik, E. Ö. (2011), “Turizmin Geleceği: Ekoturizm”, Ege Üniversitesi Çeşme Meslek Yüksek Okulu, İzmir, http://ekoturist.com/ekoturizm-makaleler-bilgi/12- ekoturizm%20turizm.html, (Erişim tarihi: 08.07.2011) http://tr.wikipedia.org/wiki/Ba%C5%9Fyayla http://tr.wikipedia.org/wiki/ Bucakk%C4%B1%C5%9Fla-bucak_merkezi,_Karaman http://tr.wikipedia.org/wiki/Bat%C4%B1r%C4%B1k