Gebiedsplan Feijenoord 2014 -2018

Voorwoord

Voor u ligt het gebiedsplan van de gebiedscommissie Feijenoord. Het is het eerste samenwerkingsproduct van de gebiedsorganisatie, de gebiedscommissie en onze bewoners en partners. De omstandigheden waren niet ideaal, maar ik ben trots op het resultaat. Per wijk is een helder beeld gemaakt van de kenmerken en de inzet die het gebied nodig heeft van de gemeente.

Een gebiedsplan zonder er met bewoners over te spreken, is geen goed gebiedsplan, vindt de gebiedscommissie. Ondanks de tijdsdruk en het nog onwennige begin, koos de commissie om in iedere wijk een wijktafel te organiseren. Acht geanimeerde avonden hebben mede inhoud gegeven aan het plan. Tegelijkertijd zien we dat er meer nodig is om Feijenoorders te bereiken. Dat zit zowel in de techniek als in het bereiken van nieuwe groepen bewoners die niet of minder in beeld zijn. We leren er van.

Participatie vindt doorlopend plaats. De uitdaging in het gebied is om goed te weten wat er speelt. Aan te voelen wat de sentimenten zijn, waar bewoners zich druk over maken of wat hen juist trots maakt. En daarop reageren met maatregelen en ondersteuning als dat nodig is. In het gebied gaat het om contact en daarvoor moeten de commissie en de gebiedsmedewerkers vindbaar, bereikbaar en aanspreekbaar zijn. De gebiedscommissie is nieuw en nog vrij onbekend. Dat vraagt om een brede communicatiestrategie van de stad en de gebieden. Door het als stad aandacht te geven en serieus te nemen. En door als commissie aanwezig te zijn in de wijken, initiatieven te bezoeken en met Feijenoorders en professionals in gesprek te zijn. Om de herkenbaarheid van de commissie te vergoten, is ook een brede communicatie-infrastructuur nodig die rekening houdt met alle soorten en maten Feijenoorders. Daarvoor bieden we binnenkort een plan aan.

De komende periode richten we ons op de koers die de gebiedscommissie Feijenoord wil gaan varen. Wat wil de commissie bereikt hebben na vier jaar, waarop is zij aanspreekbaar en waarmee gaat zij het college ‘bestoken’. Jeugd, opvoeden, emancipatie, gezondheid, inkomen, veilige en schone wijken zijn belangrijke onderwerpen voor Feijenoord. Dat is geen zaak van de gemeente alleen. Dat doen we samen met partners en bewoners. We streven naar wijken waar het schoon, veilig, harmonieus en gezellig is. Het is nog te vaak één richtingsverkeer en daar moet verandering in komen. Initiatief van bewoners om iets van hun buurt of wijk te maken, kan altijd rekenen op de warme steun van de commissie. Het zorgt voor trots en verantwoordelijkheid in de wijken en dat zullen we stimuleren.

Onze missie is helder: dicht op de buurten zitten. De kracht en de mogelijkheden van Feijenoorders in al haar diversiteit kennen. En van daaruit straten, buurten en wijken organiseren om de leefbaarheid in Feijenoord een forse stap vooruit te helpen.

Vincent Florijn, gebiedsdirecteur Feijenoord

Inhoudsopgave

1. Inleiding………………………………………………………………………………………3

2. Katendrecht en Kop van Zuid / Wilhelminapier ………………………………………….5

3. Kop van Zuid / Entrepot …………………………………………………………………..13

4. Noordereiland ………………………………………………………………………………21

5. Feijenoord …………………………………………………………………………………..27

6. Afrikaanderwijk ……………………………………………………………………………..36

7. Hillesluis …………………………………………………………………………………….46

8. Bloemhof ……………………………………………………………………………………57

9. Vreewijk ……………………………………………………………………………………..65

10. Knelpunten ………………………………………………………………………………….74

1. Inleiding

Sinds 19 maart 2014 kent Rotterdam een nieuwe bestuursstructuur die het stelsel van deelgemeenten heeft vervangen. Rotterdam bestaat nu uit veertien gebieden met gebiedscommissies. De gebiedscommissies zijn de oren en ogen van de wijk en het is hun taak om de vraag uit het gebied scherp in beeld te hebben. De vraag uit het gebied Feijenoord is hier geformuleerd in het gebiedsplan. Per wijk is aangegeven wat de situatie nu is en wat het in 2018 moet zijn. Er staat in wat de aanpak moet zijn en welke knelpunten van invloed zijn op het realiseren van de opgaven.

Naast het gebiedsplan zijn er ook uitvoeringsplannen gemaakt. Dit zijn plannen van de clusters Maatschappelijke Ontwikkeling, Stadsontwikkeling, Stadsbeheer en Directie Veiligheid. In de uitvoeringsplannen staat de reguliere inzet beschreven voor alle (beleids)terreinen waar de gemeente een zorgplicht heeft.

Gebiedsplan en DIN Het gebiedsplan geeft samen met de DIN een compleet beeld van de plannen voor Feijenoord. DIN staat voor Doel – Inspanningen – Netwerk (DIN). Deze is voor Feijenoord met alle partners gemaakt. DIN is een methodiek waarbij korte- en lange termijn doelen gekoppeld zijn aan concrete acties voor het komende jaar en de komende vier jaar. De concrete acties worden ‘inspanningen’ genoemd. Deze zijn zo concreet mogelijk (SMART) geformuleerd én hieraan zijn uitvoerende partijen verbonden. In de DIN gaat het om de extra inspanningen: acties die naast de reguliere inzet noodzakelijk zijn om de problematiek in Feijenoord aan te pakken. We noemen dit het ‘plus’ voor het gebied.

De DIN en de eerder genoemde uitvoeringsplannen zijn uitvoeringsdocumenten waarin concrete afspraken tussen de betrokken partijen staan opgenomen. Het gebiedsplan is nauw verbonden met deze uitvoeringsplannen; samen vormt dit het gebiedsprogramma Feijenoord.

Leeswijzer De hoofdstukken hebben een vaste indeling. Eerst leest u de huidige situatie, daarna volgt de ambitie en vervolgens de aanpak. De aanpak wordt beschreven aan de hand van succesvolle maatregelen en werkwijzen die voortgezet of versterkt moeten worden. Vervolgens zijn de onderwerpen aangegeven waar zorgen over zijn en in het laatste onderdeel worden de knelpunten per wijk opgesomd.

Participatie gebiedsplannen De gebiedscommissie organiseerde acht wijktafels in alle wijken van Feijenoord om de eerste blauwdruk van het gebiedsplan met bewoners, ondernemers en wijkprofessionals te bespreken. De tijd was beperkt, dus ze vonden binnen drie weken plaats. De wijktafels startten met een algemene introductie van de gebiedscommissie en een kort voorstelrondje van de aanwezige commissieleden. Vervolgens lichtte de gebiedsmanager de speerpunten voor de wijk toe die op basis van onderzoek, wijkprofielen en wijkervaring benoemd zijn. De groepen gingen daarna uiteen om in klein gezelschap en onder aanvoering van een commissielid, te bespreken of de speerpunten herkenbaar waren en welke top 3 men zelf zag voor de wijk. In de Afrikaanderwijk blijkt dat bijvoorbeeld veiligheid en parkeren te zijn, in Katendrecht leggen de participanten de nadruk op openbaar vervoer, parkeren, braakliggende terreinen en een multifunctionele buurtaccommodatie. Vreewijk gaat voor zorg voor ouderen, tegengaan van inbraken en onderhoud van de achterpaden. In het gebiedsplan zijn de opbrengsten van de wijktafels verwerkt. Ze staan opgesomd in de gekleurde balken. De opkomst bij de wijktafels was behoorlijk met gemiddeld 50 tot 60 personen, alleen Katendrecht bleef achter. In de aandachtswijken was een oververtegenwoordiging van professionals, in de overige wijken was het goed gemixt. Het bleek lastig uitleggen dat er al een gebiedsplan lag. Het is toch de

bedoeling om samen met bewoners en partners een plan op te stellen? Het volgen van het begrotingsritme van de stad, blijkt geen bevredigend antwoord. Steeds benadrukte de commissie dat het gebiedsplan weliswaar de belangrijkste thema’s voor de komende vier jaar omvat, maar dat het niet in beton gegoten is. Jaarlijks zal de commissie samen met bewoners, ondernemers en partners bekijken of het nodig is om andere accenten te leggen. Daar zullen andere en elkaar aanvullenden participatievormen voor gekozen worden. Maar participatie blijft niet beperkt tot deze momenten.

Communicatie was een onderwerp dat op bijna alle wijktafels terugkwam. De gemeentelijke bereikbaarheid (14010) roept veel ontevredenheid op. Er blijkt ook behoefte aan huis-aan- huiscommunicatie volgens de formule van de voormalige bewonersbrief van deelgemeente Feijenoord (Feijenoord Feiten). De aankondiging van de wijktafels was een discussiepunt in Katendrecht. Velen zouden er niet vanaf weten. De wijktafels zijn aangekondigd via drie advertenties in de Havenloods, 150 posters op drukbezochte publieke plekken in de wijk, internet, twitter, facebook en persoonlijke uitnodigingen via de netwerken. Dat laatste bleek het meest effectief.

Katendrecht en Kop van Zuid / Wilhelminapier

2.1 Katendrecht en Kop van Zuid / Wilhelminapier nu

Katendrecht en Kop van Zuid / Wilhelminapier (hierna Wilhelminapier genoemd) zijn veel gefotografeerde stukken van Rotterdam, door de bijzondere hoogbouw, hotel New York, de SS Rotterdam en de regelmatige komst van cruiseschepen. Het is een (groot) stedelijk gebied, omgeven door water waar gewoond en gewerkt wordt. Deze twee plekken raken in toenemende mate met elkaar vergroeid. Daarom beschrijven we ze hier samen. Katendrecht telt ongeveer 4.500 inwoners en de Wilhelminapier zo’n 1850. In de nabije toekomst neemt het aantal verder toe door de oplevering van nieuwe woningen.

In de afgelopen periode heeft Katendrecht een flinke opknapbeurt gehad, waardoor het beeld en de sociale samenstelling sterk zijn veranderd. De betrokkenheid met de woonomgeving is op Katendrecht groot. Mensen willen graag op Katendrecht blijven wonen en het gebied is aantrekkelijk voor gezinnen met jonge kinderen. Er zijn scholen, sporten spelmogelijkheden, waaronder een speeltuin, Het Kaapschip, en er is veel groen.

Op Katendrecht worden de Fenixloodsen en het gebied daaromheen de komende jaren verder ontwikkeld. De loodsen liggen op een prachtige plek aan de Rijnhaven Wijkprofiel en de Rijnhavenbrug die Katendrecht met de Wilhelminapier verbindt. Ook de toegang tot de wijk, het Polsgebied, is komende jaren volop in ontwikkeling. In 2014 startte de gemeente met het De Wilhelminapier is bijzonder in trek bij hoogopgeleiden. Zij hechten waarde aan de wijkprofiel. Het wijkprofiel kwaliteit van de huisvesting en de nabijheid van culturele voorzieningen, restaurants kijkt naar de sociale, en de ligging dicht bij het centrum. Op de Wilhelminapier is hoogbouw gerealiseerd fysieke en en nog in ontwikkeling. Zo gaat de bouw van Seattle aan de Zuidkant van de pier veiligheidsgegevens. starten. Iedere twee jaar vraagt Naast kantoren en culturele voorzieningen zijn er appartementen bestemd voor de de gemeente bewoners midden- en hogere inkomens en is er studentenhuisvesting. Er wonen veel jong wat ze van hun wijk volwassenen met een zelfstandige levensstijl. De inrichting en kwaliteit van de vinden en kijken we naar buitenruimte kent een eigen stijl en het schoonniveau is bepaald op 4,5 (stedelijk 4). de cijfers. Zo meten we hoe de wijk er voor staat. De pier wordt ervaren als een plek waar “het altijd waait” en die een bepaalde kilheid uitstraalt. Verder is de verkeerssituatie complex door de aan de bouw gerelateerde De scores voor veranderende situaties. De verkeersdruk zal de komende jaren toenemen als alle Katendrecht / KvZ- torens in gebruik zijn genomen. De kwetsbare en niet te wijzigen ontsluiting op het Wilhelminapier zijn: Wilhelminaplein blijft een nadrukkelijk aandachtspunt. Veilig: 125 / 124 Sociaal: 100 / 125 Katendrecht/Wilhelminapier is een gebied dat op de verschillende thema’s stijgt Fy siek: 106 / 111 boven het Rotterdams gemiddelde. Het gebied staat er goed voor, maar heeft een aantal aandachtspunten waar verbetering wenselijk is.

2.2 Katendrecht en Wilhelminapier in 2018

Ambitie Wijktafel Katendrecht/ Wilhelminapier is een aantrekkelijk (groot)stedelijk havengebied, waar Katendrecht / Kop van wonen en bedrijvigheid hand in hand gaan. Met alle ontwikkelingen die gaande zijn Zuid Wilhelminapier en of in de komende periode starten zal het inwonertal flink toenemen. Het 27 mei 2014 samenleven in het levendige, grootstedelijke Katendrecht wordt door de inwoners 7 juli 2014 van alle leeftijdscategorieën gewaardeerd en als aantrekkelijk ervaren. Het imago cultuur, culinair en creatief is goed verankerd. Het water van de havens en de rivier Bewoners vinden is een belangrijke trekkerpleister voor mensen die hier komen wonen. belangrijk :

1. Het verminderen van Voor deze wijken is het behouden van de goede scores en aandacht voor enkele de parkeerdruk. verbeteringen een leidend uitgangspunt. De kwaliteitsbuurt Wilhelminapier kenmerkt zich door bedrijvigheid en een hoge kwaliteit van wonen, werken en verblijven voor 2. Evenementen moeten hoger opgeleide bewoners en voor werkenden. Werkzoekenden in Katendrecht beter worden aange- krijgen extra hulp om terug te keren op de arbeidsmarkt. kondigd.

De voorzieningen passen bij de behoefte van de bewoners, ondernemers en 3. Het werkenden. Er is in het hele gebied aandacht voor de havenhistorie (waaronder de voorzieningenniveau geschiedenis van de Holland Amerika Lijn). De uitgaansgelegenheden worden goed moet beter: bezocht door bewoners en bezoekers en zij versterken elkaar door samen te ontmoetingsplek, indoor werken. sport, betere aansluiting

op OV. Op de langere termijn maakt een aantrekkelijke wandel- en fietspromenade een rondje Rijnhaven tot een grootstedelijke attractie. 4. Verminderen

taalachterstand bij Wijkprioriteiten kinderen. Om de ambitie voor Katendrecht, Wilhelminapier waar te kunnen maken, is het noodzakelijk dat er geïnvesteerd wordt in de vitaliteit, bedrijvigheid en 5. Tegengaan aantrekkelijkheid van het gebied. vroegtijdig

schoolverlaters. Blijven doen wat goed gaat:

• Overlast door graffiti en vernieling komt in dit gebied minder voor dan 6. Tegengaan gemiddeld in Rotterdam. bouwoverlast / • Het Kaappark en het Buizenpark op Katendrecht zijn mooie braakliggende terreinen. ontmoetingsplekken in de buitenruimte ten behoeve van het hele gebied.

• Economische ontwikkeling Deliplein / Fenix. 7. Verbeteren • Aansprekende programma’s op de Kaap, zoals de ronde van Katendrecht, (verkeers)veiligheid. Swanmarket en de nacht van de Kaap, maar ook de kleinere evenementen.

Deze evenementen trekken veel bezoekers uit de wijk en zelfs op 8. Ook andere gemeenteniveau. manieren om input te • Goede score op veiligheid en tevredenheid met de wijk. krijgen en bewoners en

ondernemers te Positieve initiatieven versterken: betrekken . • Communicatie over evenementen en wijkontwikkelingen. • Blijven tegengaan van overlast door bouw- en sloopwerkzaamheden. • Stimuleren burgerkracht, bijvoorbeeld Buurt Bestuurt, verbinden van ouden nieuw Katendrecht.

• Voorzieningen op het gebied van sport, scholen en ontmoetingsmogelijkheden binnen.

Wat zijn uitdagingen: • Vooral in de oude delen van Katendrecht wordt hoge parkeerdruk ervaren. • Het aandeel werkloze werkzoekenden terugdringen. • Verminderen van voortijdig schoolverlaten, het aantal jongeren met een startkwalificatie op Katendrecht is te laag. • Ontwikkelen van de entree van Katendrecht, het Polsgebied. Onder andere door het stimuleren van het rondje Rijnhaven voor wandelaars, hardlopers en fietsers (inclusief verkeersveiligheid). • Vergroenen van de Wilhelminapier.

2.3 De aanpak

Blijven doen wat goed gaat Overlast door graffiti en vernieling komt in dit gebied minder voor dan gemiddeld in Rotterdam, evenals overlast door jongeren. De laatste maanden zijn er echter weer signalen dat jongeren uit de wijk overlast veroorzaken. De ontwikkeling van eventuele jongerenoverlast volgen we op de voet. Inzet is afhankelijk van de aard van de overlast. Er is beperkte inzet nodig met aandacht voor woonoverlast in het oude deel van Katendrecht. Dit gebied is grotendeels in handen van Woonstad.

Het Kaappark en het Buizenpark op Katendrecht zijn mooie ontmoetingsplekken in de buitenruimte voor de hele wijk. Deze plekken dienen behouden te blijven voor de bewoners.

Het voorzichtige imago van Katendrecht van cultuur, culinair en creatief (de drie C’s) stimuleren we door voorrang te geven aan de herontwikkeling van de Fenixloodsen. Deze maken het Deliplein en omgeving af en vormen samen met de Rijnhavenbrug de schakel tussen Katendrecht en Wilhelminapier. De inzet is om de winst die de afgelopen jaren is behaald in dit gebied voor de toekomst zeker te stellen. Om de attractiviteit van de Kaap voor bezoekers te behouden, is het belangrijk de evenementen te behouden. Voorbeelden van succesvolle grote en kleinschalige evenementen zijn de Nacht van de Kaap en het Welkom Thuis festival. Voor de ondernemers in het gebied is het interessant om de samenwerking op het gebied van de culturele en horecavoorzieningen als de SS Rotterdam, Hotel New York, Lantaren/Venster, Belvedère en Walhalla te versterken.

Aansprekende programma’s zijn belangrijk voor de Kaap, zoals de ronde van Katendrecht, de Swanmarket en de nacht van de Kaap. Deze evenementen trekken veel bezoekers uit de wijk en daarbuiten. Ze maken de Kaap een aantrekkelijke plek om te ondernemen en voor ontspanning.

Katendrecht heeft de laatste jaren een grote verbetering doorgemaakt op het gebied van wijkveiligheid. Om deze scores te behouden blijft inzet van veiligheidspartners en de wijkbewoners en -ondernemers noodzakelijk. De tevredenheid met de wijk is in Katendrecht hoger dan gemiddeld in Rotterdam.

Positieve initiatieven versterken Bewoners en ondernemers hebben behoefte aan kwalitatief goede communicatie over evenementen en wijkontwikkelingen. Bewoners van de Wilhelminapier geven aan dat zij het, door het afnemen van het bouwtempo verdwijnende, “informatiecentrum Wilhelminapier” zullen missen. Bewoners van Katendrecht voorzien ook behoefte, o.a. in relatie tot het te ontwikkelen Polsgebied. Daarom organiseert de gemeente een informatiemarkt over de wijken. Ook wordt onderzocht of er mogelijkheden zijn voor een spreekuur met dit onderwerp als thema.

Op de Wilhelminapier wordt nog volop gebouwd. Ook op Katendrecht zijn er diverse ontwikkelingen: de Fenixloodsen, het Polsgebied en Stad en Lande staan de komende periode nadrukkelijk op de agenda. Het beperken van hieruit

voortkomende bouwoverlast organiseren we met maatwerkoplossingen op de bouwplaats en de routes daar heen.

Het stimuleren van bewonersbetrokkenheid is ook in deze wijken een belangrijk instrument voor een prettige en sociale leefomgeving. Het verdient hier extra aandacht omdat de netwerken vanwege het grote aantal nieuwkomers in de laatste jaren nog niet voldoende groot zijn. Vooral, maar niet uitsluitend, bewonersinitiatieven die oud en nieuw Katendrecht of de pier en Katendrecht verbinden, zijn interessant. Wijkbewoners in dit gebied voelen zich meer verantwoordelijk voor de buurt waar zij wonen dan gemiddeld in Rotterdam. Dit maakt inzet op bewonersinitiatieven extra kansrijk. Het gebiedsnetwerk start Buurt bestuurt op. Een initiatief als het verhalenhuis Belvedère heeft ook de ambitie om oud en nieuw Katendrecht te verbinden.

Bewoners van Katendrecht geven aan dat ze behoefte hebben aan een ontmoetingsplek voor verschillende functies (taalles, muziek, etc.) in de wijk. De Steiger is een dergelijk ontmoetingsplek. Deze locatie voldoet nu niet aan deze uitgebreidere vraag. De Steiger wordt ook daarom minder goed bezocht dan vroeger. Een multifunctionele plek op Katendrecht is dan ook een ontwikkelpunt.

Verder ervaren bewoners een gebrek aan scholen voor het voortgezet onderwijs in de directe omgeving. De vraag naar inpandige sportvoorzieningen dient verder onderzocht te worden om een passende oplossing te vinden. Op beperkte afstand (in de Afrikaanderwijk) worden op redelijke termijn sportvoorzieningen gerealiseerd. Bij de wijktafel in mei 2014 werd tevens benoemd dat de aansluiting op openbaar vervoer op Katendrecht moet verbeteren. Het verleggen van de busroute kan soelaas bieden. Daarnaast is de frequentie van vervoersaanbod te laag in de avonduren. Bewoners geven aan dat er onvoldoende verlichting is bij de metro- uitgang Wilhelminaplein.

Aanpakken waar zorgen over zijn Hoge parkeerdruk Vooral in de oude delen van Katendrecht ervaren bewoners hoge parkeerdruk. De diverse wijkoverstijgende voorzieningen en het aanmeren van cruiseschepen geven een behoorlijk parkeer- en verkeersdrukte op de Wilhelminapier en Katendrecht. In Katendrecht is momenteel sprake van een versnipperd regime en het heeft te kampen met het waterbedeffect van de parkeerders met bestemming Wilhelminapier. Daarom onderzoeken we in hoeverre er draagvlak bestaat voor betaald parkeren op Katendrecht.

Verkleinen van het aandeel werkzoekenden Op Katendrecht en Wilhelminapier wonen veel hoger opgeleiden en mensen met een (goede) baan. We moeten echter niet vergeten dat een deel van de bewoners, zeker op Katendrecht, werkzoekend is. Om hen weer (terug) op de arbeidsmarkt te krijgen is een extra inspanning nodig. Als dit niet direct lukt, bieden de wijkeconomie en vrijwilligerswerk rond de evenementen in het gebied goede mogelijkheden om actief te blijven.

Voortijdige schoolverlaters Het aantal jongeren met een startkwalificatie op Katendrecht is te laag. Het aantal voortijdig schoolverlaters (VSV’ers) op Katendrecht neemt toe. Het behalen van een startkwalificatie is van belang om in de maatschappij mee te kunnen doen. Belangrijk is daarom de inzet van de integrale aanpak Voortijdig Schoolverlaten. Hierin moet samen met scholen en wijkpartners een daling van het aantal uitvallers worden bereikt. De inzet blijft om PSV’ers terug te leiden naar school of een ander traject aan te bieden. De naaste omgeving van de jongeren: het gezin, de straat en wijk, worden bij de aanpak betrokken.

Toegang tot de wijk - Polsgebied Het verder te ontwikkelen Polsgebied zorgt voor een aantrekkelijke entree van Katendrecht. Belangrijk bij de ontwikkeling van dit gebied is dat het “rondje Rijnhaven” voor wandelaars, hardlopers en fietsers aantrekkelijk wordt. Daarnaast is de Pols de toegangsplek voor het westelijk gelegen deel van Katendrecht. In de Pols komt een school en bevindt zich een supermarkt. Omdat er veel verkeer passeert en er functies zijn die grotere drukte van langzaam verkeer veroorzaken, dient verkeersveiligheid op die locatie een zeer belangrijk aandachtspunt te zijn. Ook op de rest van de Brede Hilledijk wordt door bewoners de verkeersonveilige situatie genoemd. Volgens hen wordt hier te hard gereden.

De pier is te stenig Aan de pier kleeft bij bewoners en ondernemers de associatie van een stenige ruimte waar het altijd waait. Dit heeft naar verwachting grotendeels met de aankleding van de pier te maken. Het aandeel van groen ten opzichte van verharding in de buitenruimte is minimaal. Onderzocht zal worden waar groen kan worden toegevoegd aan de buitenruimte. Daarbij kan ook gedacht worden aan alternatieven als bomen in bakken, miniparkjes en verticaal groen.

2.4 Knelpunten

Vergroenen van de Wilhelminapier Op de pier is relatief weinig ruimte om te vergroenen. Omdat dit wel belangrijk is, is de verwachting dat hiervoor extra financiële middelen beschikbaar dienen te komen.

Aanval op uitval Het project “aanval op de Uitval” om voortijdig schoolverlaten tegen te gaan is afgelopen. Ook lopen de aanvullende jongerenwerksubsidies van de (voormalige) deelgemeente af. De reguliere inzet op het tegengaan van VSV is ontoereikend om de in deze wijk benodigde inzet te plegen.

Parkeren De discussie over parkeren kan leiden tot zeer verschillende standpunten in de wijk. Een vorm van parkeerregulering is echter nodig om de toenemende parkeerdruk op Katendrecht het hoofd te kunnen bieden.

Kop van Zuid Entrepot

3.1 Kop van Zuid – Entrepot nu

De Kop van Zuid kent een aantal kwaliteiten: Het Entrepotgebied en de havens, met de jachthaven City Marina. Het is een gebied dat op veel thema’s uitstijgt boven het Rotterdams gemiddelde. Dit is het visitekaartje van de wijk. Het is belangrijk dat de wijkeconomie hier meer gaat van profiteren. Daarvoor is een stimulans nodig, vooral in het Entrepothavengebied. De aanwezigheid van de Jumbo in het Entrepot zorgt voor de nodige toestroom van bezoekers. Deze bezoekers maken onvoldoende gebruik van de horecagelegenheden en winkels. Dit vraagt een lange adem. Wijkprofiel

In de Kop van Zuid-Entrepot wonen ruim 8000 mensen. De helft van de inwoners In 2014 startte de gemeente is van niet-westerse afkomst. In de wijk wonen relatief veel bewoners van met het wijkprofiel. Het middelbare leeftijd en relatief veel ongehuwde stellen zonder kinderen. Er is een wijkprofiel kijkt naar de mix tussen lage en hoge inkomens. Wel is opvallend dat er in de wijk weinig sociale, fysieke en woningen zijn met een WOZ-waarde tussen de 100.000 en 150.000 euro. Dit is veiligheidsgegevens. mogelijk een beperking voor starters en doorgroeiers uit huurwoningen in de wijk. Iedere twee jaar vraagt de De Kop van Zuid-Entrepot scoort het wijkprofiel gemiddeld of bovengemiddeld op gemeente bewoners wat ze sociaal, fysiek en veiligheid. Toch is er aandacht nodig voor deze wijk. Enerzijds van hun wijk vinden en om de hoge inkomens en hoger opgeleiden te behouden. Anderzijds om oog te kijken we naar de cijfers. Zo houden voor lagere inkomens en bewoners met een lagere opleiding. Het is goed meten we hoe de wijk er dat er in de wijk voor beiden ruimte is. Het betekent wel dat er per straat een voor staat. ander beeld kan zijn van de wijk. Bij bewoners bestaat de wens om deze De scores voor Kop van verschillen te overbruggen. Er zijn verschillende initiatieven om buurten en Zuid - Entrepot zijn: culturen nader kennis te laten maken, en om activiteiten te organiseren die verbinden. Veilig: 98

In het kader van Parkstad worden in de Kop van Zuid-Entrepot woningen en Sociaal: 107 voorzieningen gebouwd, in het Spoorweghavenpark en het voormalige spoorwegemplacement grenzend aan de Afrikaanderwijk. Met deze bouwplannen Fysiek: 107 is om slecht onderhouden en in onbruik geraakte plekken opnieuw in te vullen.

3.2 Kop van Zuid – Entrepot in 2018

Ambitie Wijktafel Kop van Zuid is een gebied dat aantrekkelijk en veilig is, en waar het prettig wonen en verblijven is. Het Entrepot kent veel aanloop met goed bezochte Kop van Zuid-Entrepot horecagelegenheden en winkels naast de Jumbo. Er zijn kwalitatief sterke en 5 juni 2014 en 7juli 2014 aantrekkelijke evenementen. De buitenruimte rond het Entrepot met terrassen is opgewaardeerd en klanten en bezoekers verblijven graag in dit winkelgebied. De binding met de wijk en buurt is verbeterd. Bewoners nemen initiatieven om anderen bij hun buurt te betrekken. De Peperlink aanpak is verruimd naar andere Dit vinden bewoners buurten. Het Spoorweghavenpark is een aantrekkelijk wijkpark waar bewoners belangrijk: graag komen en verblijven. De overlast van jongeren op het Conducteurhof is sterk verminderd. Dit geldt ook voor Station Zuid en omgeving. De 1. Verkeersveiligheid op verkeersveiligheid is toegenomen op de Laan op Zuid, de Stieltjesstraat en de Laan op Zuid, Rosestraat. Rosestraat en Stieltjesstraat Wijkprioriteiten Blijven doen wat goed gaat: 2. Meer verbinding • We houden het hoge niveau voor schoon en heel van de buitenruimte tussen het noordelijke vast, maar er is wel extra inzet nodig op een aantal locaties zoals: en zuidelijke deel Rosestraat, Spoorweghaven, Vuurplaat, Entrepotstraat en het binnenterrein van de Peperklip. Daarnaast is er sprake van duivenoverlast 3. Gemis van groen op het Handelsplein en binnenterrein Peperclip (meer bomen en • De succesvolle aanpak van voortijdig schoolverlaters zetten we door. parkjes). De bewoners ervaren de wijk als te Positieve initiatieven versterken: stenig. Bewoners • De Peperlink-aanpak blijft: waarbij bewoners en wijkpartners in de willen meer groen Peperklip samenwerken. waarbij ze zelf een rol • We blijven bestaande buurtcomités ondersteunen. Andere buurten die willen spelen in het willen starten met Buurt Bestuurt, krijgen ook ondersteuning. beheer van het aangelegde groen Aanpakken waar zorgen over zijn: • Bewoners zetten zich actief in voor de wijk. De wijk kan versterken door 4. Jongerenoverlast op meer betrokkenheid tussen verschillende buurten. Van mensen die bepaalde werken verwachten we dat ze ook oog houden voor de eigen buurt. Voor horecalocaties mensen zonder betaald werk verwachten we dat ze zich inzetten door bijvoorbeeld vrijwilligerswerk. 5. Schoonniveau • Het gaat op dit moment niet goed met het winkelgebied Entrepothaven. behouden maar extra Het winkelgebied trekt te weinig klanten. Er is gezamenlijk inzet nodig van aandacht voor vastgoedeigenaar, ondernemers, bewoners en gemeente om dit gebied vervuiling op de weer levendig en aantrekkelijk te maken locaties Rosestraat, • De bewoners ervaren de buitenruimte als te stenig. Er kan meer groen bij. Spoorweghavenpark, • Veiligheid in de wijk: Op bepaalde plekken is er sprake van Vuurplaat, jongerenoverlast. Ook stijgt het aantal woninginbraken en binnenterrein Peperklip winkeldiefstallen. Daarnaast maken de bewoners zich zorgen over de en Entrepotstraat. Ook verkeersveiligheid in bepaalde straten. duivenoverlast • Vervuiling: het schoonniveau is goed in de wijk. Op een aantal plaatsen is aanpakken.

dit echter niet het geval vinden de bewoners. Dat geldt ook voor de duivenoverlast.

Resultaten in 2018 In 2018 moeten in ieder geval de volgende resultaten voor de Kop van Zuid- Entrepot zichtbaar zijn: • Alle bijstandsgerechtigden uit de wijk krijgen een aanbod voor werk en/of activering • Voor het Entrepothaven gebied hebben ondernemers, vastgoedeigenaar en de gemeente afgesproken welke acties nodig zijn om het Entrepothavengebied een aantrekkelijk en levendig winkelen verblijfsgebied te maken. Er is gestart met de uitvoering van deze acties. • Ten minste vier plekken in de wijk zijn in samenspraak met bewoners verbeterd met kwalitatief groen. Bewoners beheren dit groen zelf. • De jongerenoverlast op een aantal locaties in de wijk is sterk verminderd • Station Zuid is een veilig gebied. • De verkeersveiligheid op de Laan op Zuid zijn, de Rosestraat en Stieltjesstraat is toegenomen. • De straten Rosestraat, Spoorweghavenpark, Vuurplaat, Binnenterrein Peperklip en Entrepotstraat zijn net zo schoon als de rest van de wijk. Duivenoverlast is sterk verminderd.

3.3 De aanpak

Blijven doen wat goed gaat De buitenruimte is over het algemeen schoon en heel. Dit hoge niveau van de buitenruimte moet behouden blijven.

De aanpak van voortijdige schoolverlaters in de afgelopen jaren heeft goede resultaten opgeleverd in de wijk. Deze aanpak zetten we door om te zorgen dat het % voortijdig schoolverlaters niet boven het Rotterdamse gemiddelde stijgt.

Positieve initiatieven versterken We gaan verder met de Peperlink: deze voorziening is opgezet door Vestia, de gemeente en bewoners van de Peperklip. Het is een centrale plek waar bewoners terecht kunnen voor allerlei hulp, advies en ondersteuning maar ook voor activiteiten voor en door bewoners. Deze vorm van samenwerking tussen bewoners en wijkpartners blijven we ondersteunen en dragen we uit in de rest van de wijk.

Op dit moment is er een Buurtcomité actief op de Kop van Zuid. Andere buurten willen starten met Buurt Bestuurt. Deze bestaande en nieuwe initiatieven moeten we versterken, zodat steeds meer bewoners verantwoordelijkheid nemen voor de leefbaarheid en veiligheid in hun omgeving.

Aanpakken waar we ons zorgen om maken (de wijkprioriteiten) Bewoners zetten zich actief in voor de wijk In het zuidelijke deel van de wijk hebben relatief veel bewoners een bijstandsuitkering. We stimuleren hen om weer actief te worden. Dat doen we door mensen toe te leiden naar een baan of via vrijwilligerswerk bij een van de vele vrijwilligersorganisaties in de wijk.

We willen dat de band tussen buurten sterker wordt. Buurten kunnen meer van elkaars kracht profiteren. De Peperlink-aanpak, waarbij bewoners in gezamenlijkheid initiatieven ontwikkelen en daarmee de sociale cohesie versterken, werkt goed. De binding met de wijk en buurt is verbeterd doordat bewoners zelf initiatieven nemen om anderen bij hun buurt te betrekken. We moeten ook bewoners uit de andere delen van de wijk betrekken bij de Peperlink.

De herinrichting van het Spoorweghavenpark tot een aantrekkelijk wijkpark met veel ‘bruikbaar groen’ voor alle omwonenden staat op de ontwikkelagenda. Dit park geeft dan een goede mogelijkheid tot ontmoeting.

Groenere buitenruimte De Kop van Zuid wordt als heel stenig ervaren door de bewoners. De herinrichting van het Spoorweghavenpark zal bijdragen aan een mooier park, maar in de straten en pleintjes elders in de wijk missen bewoners bomen, groenplekken en bloembakken. De bewoners zullen gestimuleerd worden om groenplannen voor hun buurt te maken. Ze kunnen hiervoor geld krijgen via het fonds Bewonersinitiatieven.

Met bewoners maken we wel beheerovereenkomsten zodat zij zelf verantwoordelijk zijn voor het beheer van de groenprojecten en zich ook zo meer betrokken voelen bij hun leefomgeving.

Sterker maken van het Entrepothavengebied In het Entrepothavengebied zijn verschillende horecagelegenheden en winkels, waaronder de supermarkt Jumbo. Deze voorzieningen en de bijzondere ligging aan het water met de jachthaven City Marina, heeft goede mogelijkheden om zich te versterken en een aantrekkelijker winkelen uitgaansgebied te worden. Dit gebied heeft het echter moeilijk. Ondernemers hebben moeite om het hoofd boven water te houden. De terrasjes staan vaak leeg. Bezoekers weten het gebied niet goed te vinden. Streven is om dit gebied in de komende vier jaar een boost te geven, zodat mensen (bezoekers en klanten) hier graag naar toe komen en verblijven.

De ontwikkeling van dit gebied moet gerelateerd worden aan de ontwikkelingen in de buurwijken Noordereiland, Wilhelminapier en Katendrecht. Op die manier ontstaat een grootstedelijk aantrekkelijk winkelen verblijfsgebied. Hierbij moet ook aandacht zijn voor de toegangswegen tot dit gebied (de Stieltjesstraat en Poortgebouw). Om dit te kunnen bereiken, stellen we een projectleider aan, die samen met de ondernemers en vastgoedeigenaar, acties ontwikkelt voor de versterking van dit gebied. De projectleider moet zoeken naar de nodige financiën en draagvlak voor de plannen bij bewoners, ondernemers, investeerders en gemeente en stemt hierover af met de gebiedsmanager.

Veiliger wijk Hoewel de hele wijk Kop van Zuid-Entrepot over het algemeen veilig is, zijn er bepaalde plekken waar het minder goed gaat met de veiligheid. Er is sprake van overlast van jongeren op het Conducteurshof, Spoorweghavenpark, bij enkele horecalocaties en Station Zuid. Met jongerenwerk en bewoners gaan we zoeken naar oplossingen die de overlast verminderen. Hierbij moet ook gezocht worden naar zinvoller dagbesteding voor de overlastgevende jongeren. De jongeren zelf worden actief benaderd om mee te werken aan het terugdringen van de overlast. Voor het Station Zuid wordt samen met Prorail en NS de mogelijkheden van plaatsing van camera’s onderzocht.

In een aantal buurten komen relatief veel woninginbraken voor. Uit schouws die gehouden worden, blijkt dat bewoners vaak zelf maatregelen kunnen treffen om de kans op een woninginbraak te verminderen. Bewoners zijn zich hier niet altijd van bewust. In samenwerking met de politie en woningbouwcorporaties gaan we informatiecampagnes starten. Zo maken we bewoners bewust van de kwetsbaarheid van hun woning en stimuleren we het aanbrengen van goed hangen sluitwerk.

In de winkelgebieden Vuurplaat en Entrepothavengebied komen winkeldiefstallen voor. Samen met ondernemers moeten er maatregelen getroffen worden om het aantal diefstallen te verminderen. Dit doen we via het versterken van het huidige KVO traject en het bieden van cursussen en trainingen aan ondernemers.

Station Zuid en omgeving worden al jaren als onveilig ervaren door bewoners. Het gaat dan om straatroven, lastig vallen en zwerfvuil. We gaan samen met de politie de overlast aanpakken door inzet tijdens de zogenaamde Donkere Dagen Offensief.

Bewoners ervaren de Laan op Zuid, de Stieltjesstraat en de Rosestraat als verkeersonveilig. Delen van de Laan op Zuid zijn onlangs heringericht. Zebrapaden zijn verdwenen en dat vinden de bewoners vaak onveilig. De bewoners geven ook aan dat er vaak te hard gereden wordt. Samen met bewoners gaan we deze straten schouwen en we houden snelheidscontroles. Op basis van die gegevens zullen maatregelen getroffen worden om de veiligheid van deze wegen te verhogen.

Schonere wijk De wijk Kop van Zuid is een schone wijk. Toch zijn er een aantal straten waar de bewoners klagen over vervuiling. Het gaat om de Rosestraat, Spoorweghavenpark, Vuurplaat, Binnenterrein Peperklip en Entrepotstraat. Ook klagen de bewoners over duivenoverlast. We maken met Stadsbeheer afspraken over het verbeteren van het schoonniveau van deze straten. We betrekken hierbij ook de bewoners. Bewoners bewuster maken van nadelen van het voeren van duiven en andere vogels.

3.4 Knelpunten

Projectleider Entrepotgebied Om de gewenste ontwikkelingen in het Entrepotgebied te krijgen is inzet van een projectleider nodig, die voor de komende vier jaar aangesteld wordt om een gedegen plan van aanpak te maken met als doel dit gebied levendiger en economisch levensvatbaarder te maken.

Noordereiland

4.1 Noordereiland nu

Noordereiland is een blikvanger aan de Maas. Het heeft beeldbepalende bruggen, de kades en de oorspronkelijke negentiende-eeuwse bebouwing. Het eiland heeft een kunst- en cultuurfunctie voor de hele stad, met bijvoorbeeld Montmartre aan de Maas en heeft een menging van kleinschalig wonen en werken. Het Noordereiland scoort zowel sociaal, fysiek als veilig boven het Rotterdams gemiddelde. Bewoners geven aan aandacht te willen voor het basisonderwijs, de schone buitenruimte en Wijkprofiel overlast die zij ervaren. In 2014 startte de Het Noordereiland telt ongeveer 3.300 inwoners. 58% van de huishoudens heeft gemeente met het een eenpersoonshuishouden. Het percentage gehuwde stellen en wijkprofiel. Het wijkprofiel eenoudergezinnen is relatief laag vergeleken met de andere wijken. Op kijkt naar de sociale, Noordereiland wonen relatief veel autochtonen (57%). Een negatieve uitschieter is fysieke en de citoscore: deze is gemiddeld 526,6 op het Noordereiland, terwijl deze stedelijk veiligheidsgegevens. 532,5 is. Volgens het wijkprofiel is de objectieve score met betrekking tot voorzieningen, overlast, leefomgeving en binding lager dan het gemiddelde van Iedere twee jaar vraagt de Rotterdam. gemeente bewoners wat ze van hun wijk vinden en Sinds enige jaren ondervinden de bewoners van het Noordereiland overlast van kijken we naar de cijfers. ‘autotoerisme’: jongvolwassenen afkomstige uit andere wijken, die met hun auto’s Zo meten we hoe de wijk parkeren langs de waterkant en overlast veroorzaken door vuil op straat achter te er voor staat. laten, luidruchtig zijn, harde muziek draaien en verdovende middelen gebruiken. Deze overlast van de door bewoners genoemde “kadekapers” moeten we De scores voor aanpakken. Noordereiland zijn:

Veilig: 116 Bewoners ergeren zich verder aan het zwerfvuil en maken zich zorgen over de sluiting van de Openbare Basisschool Noordereiland. Er is nog veel onduidelijkheid Sociaal: 103 over de gevolgen hiervan. Fysiek: 110

De detailgegevens en uitleg staan op de www.wijkprofiel. Rotterdam.nl

4.2 Noordereiland in 2018

Ambitie Noordereiland is een beschermd stadsgezicht: een waterrijk, authentiek en kansrijk Wijktafel Noordereiland gebied wat levendig is door kunst en cultuur. Het Noordereiland is een stabiele wijk, 10 juni en 7 juli 2014 waarbij het accent ligt op behoud. De aantrekkelijkheid van de wijk is vergroot door het vernieuwen van “ons blok” (Burgemeester Hoffmanplein /Van de Takstraat) in Dit vinden de bewoners een passende stijl en door het behoud van De Hef. Daarnaast is het Noordereiland belangrijk: veel groener door de oplevering van een aantal inrichtingsplannen zoals Ons Park, De Burgemeester Hoffmanplein en het Prinsenhoofd. Ons Park is een fijne plek in 1. De kwaliteit van het de wijk waar bewoners elkaar zien en samen optrekken net als jongeren die er ook basisonderwijs sporten.De kwaliteit van het basisonderwijs is goed. Kinderen hoeven niet naar een andere wijk voor het basisonderwijs. 2. Het gemis van een wijkvoorziening De kades van het Noordereiland zijn poepvrij en de parkeeroverlast behoort tot het verleden. De overlast die de bewoners van elkaar ervaren (burengerucht) is 3. De overlast van het aanzienlijk verminderd. Er is een plek in de wijk waar de bewoners elkaar kunnen autotoerisme (ook wel ontmoeten en samen activiteiten kunnen uitvoeren. Bewoners zijn actief via kadekapers genoemd) bijvoorbeeld Buurt Bestuurt en dragen op die manier zelf bij aan de verbetering van de leefbaarheid en veiligheid op het Noordereiland. 4. Permanent dialoog Woonstad en huurders Wijkprioriteiten Blijven doen wat goed gaat: 5. Na oplevering Ip’s • Het Noordereiland blijft een creatieve broedplaats. goed blijven onderhouden en meer Positieve initiatieven versterken: groen erbij • De betrokkenheid van bewoners bij het eiland is groot. Dit blijven we ondersteunen. 6. Aanpassen • Noordereiland heeft een sterke identiteit waar de bewoners aan hechten. Dit losloopzone, opruimplicht moet onderhouden worden en naar voren worden gebracht. 7. Aanpak overlast Aanpakken waar zorgen over zijn: Horeca • De gemiddelde citoscore is laag. De kwaliteit van het basisonderwijs moet omhoog. De sluiting van Openbare Basisschool Noordereiland mag de 8.ondersteunen kleine kwaliteit van het onderwijs niet negatief beïnvloeden. bedrijvigheid • De buitenruimte kan groener en schoner. Daarnaast moet er een permanente oplossing komen voor hondenpoepoverlast op de kades. 9.Luchtkwaliteit Brugweg • Er is parkeeroverlast op de kades en in de Van der Takstraat. • Overlast van de “kadekapers” wordt tegengegaan. Daarnaast is er aandacht voor de aanpak van burenoverlast.

Resultaten 2018 • Noordereiland is groener door de oplevering van drie inrichtingsplannen. • Noordereiland heeft een wijkcentrum voor ontmoeting en bewonersactiviteiten voor jong en oud. • De hondenpoepoverlast op de kades is vanaf 2015 al sterk verminderd. • Geen parkeeroverlast meer op het eiland. • De overlast van “kadekapers” is sterk verminderd. De kwaliteit van het onderwijs is verbeterd.

4.3 De aanpak

Blijven doen wat goed gaat Het Noordereiland is een broedplaats voor creatieve ondernemers op het gebied van kunst en cultuur. De vele activiteiten op het gebied van kunst en cultuur (Montmartre aan de Maas). Deze broedplaats moet gekoesterd worden.

Positieve initiatieven versterken Veel eilandbewoners zijn actief voor hun buurt. Zo is er sinds kort een Buurt Bestuurt comité actief. Ook zijn er verschillende werkgroepen van bewoners die zich inzetten bij de ontwikkeling van de diverse inrichtingsplannen. Deze actieve bewoners blijven we ondersteunen. Zodat steeds meer bewoners verantwoordelijkheid nemen voor de leefbaarheid en veiligheid in hun omgeving.

Sterke identiteit van de wijk Het Noordereiland is een beschermd stadsgezicht. Dit vergt aandacht en onderhoud. “Ons Blok” aan het burgemeester Hoffmanplein/Van de Takstraat is aan vernieuwing toe. Deze vernieuwing moet passen in de stijl van het beschermd stadsgezicht. Ook moet De Hef, als een symbool van Feijenoord en Zuid, behouden worden.

Aanpakken waar we ons zorgen om maken Beter onderwijs Bewoners maken zich zorgen over de kwaliteit van het onderwijs. Openbare basisschool Noordereiland zal sluiten. Het is op dit moment nog onduidelijk wat er met de leerlingen en het pand gaat gebeuren. Een deel van de kinderen moet waarschijnlijk buiten de wijk naar school. De bewoners maken zich zorgen hierover en ook over het feit dat er een groot pand leeg komt te staan. Bewoners willen daarom het leegstaande schoolgebouw als wijkcentrum gebruiken.

Het doel voor de komende jaren is het pedagogisch klimaat op school, thuis en op straat verhogen. Die werelden moeten meer verbonden worden. De inspanningen moeten in ieder geval leiden tot het verbeteren van schoolprestaties, het terugbrengen van schooluitval en verminderen van overlast. Dit vraagt het maximale van professionals. We kijken hierbij naar de mogelijkheden die het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) biedt.

Schone en groene buitenruimte De komende periode zullen de inrichtingsplannen worden uitgevoerd. Hierdoor krijgen de Prinsenhoofd, Ons Park en het Burgemeester Hoffmanplein een impuls aan de buitenruimte. Om deze plannen goed uit te voeren is er meer geld nodig dan er nu beschikbaar is vanuit de zogenoemde BRG-gelden (Rijksgelden ter compensatie van de aanleg van de Maasvlakte). Daarnaast moeten deze groene oases in de wijk goed onderhouden worden na oplevering.

In de wijk werd veel overlast ervaren van hondenpoep. De pilot tegen overlast is redelijk goed bevallen. Schone Stad (voorheen Roteb) onderzoekt de mogelijkheden van nieuw hondenpoepbeleid met als uitgangspunt de opruimplicht op alle locaties. Naast aanpak hondenpoep is er aandacht voor onkruidbestrijding op de kades.

Bewoners maken zich ook zorgen over de luchtkwaliteit (bij de Brugweg). Daarbij wordt verwezen naar een rapport van Milieudefensie uit 2013. Nader onderzoek is nodig om deze klacht in kaart te brengen.

Parkeeroverlast op kades en de Van der Takstraat Er wordt veel parkeeroverlast ervaren op de kades en in Van der Takstraat. Met politie en de bewoners maken we een plan om deze parkeeroverlast tegen te gaan. Dit plan voeren we daarna uit.

Minder overlast: burenoverlast, drugsoverlast, overlast kades Op het gebied van burengerucht wijkt het Noordereiland af van het Rotterdams gemiddelde. De woonoverlastcoördinator van de gemeente handhaaft dit in samenwerking met de politie en de woningbouwcorporatie.

De bewoners geven aan drugsoverlast te ervaren. Er moet aandacht komen voor een goede operationele afstemming om deze bestuursrechtelijk en strafrechtelijk aan te pakken. We willen hierbij aansluiten bij de stedelijke aanpak van drugsoverlast. Maar ook preventieve programma’s voor jeugd en jongeren zijn nodig.

De kades van het Noordereiland zijn populair en niet alleen bij de bewoners. Veel bewoners van buiten het eiland komen met de auto naar de kades om van het uitzicht te genieten. Maar daar blijft het niet bij. Bewoners ervaren veel overlast van deze door hun genoemde “kadekapers”: vaak wordt de auto geparkeerd op een plek waar dit niet mag. Bewoners klagen over gebruik van drugs in de auto’s en over het achterlaten van allerlei zwerfvuil door de kadekapers. Deze overlast pakken we samen met de politie aan.

Wijkeconomie Bewoners pleiten voor het behouden en ondersteunen van de vele kleine bedrijfjes op het Noordereiland. Het gaat dan om de winkels voor de dagelijkse boodschappen alsook om andere vormen van bedrijvigheid die op het eiland aanwezig zijn. Het behoud van deze voorzieningen draagt bij aan het behoud van het karakter van het Noordereiland. Deze zijn belangrijk voor het voorzieningen niveau op het eiland. Er wordt een bijeenkomst georganiseerd voor alle bedrijven op het Noordereiland om hun vragen en wensen in kaart te brengen. Op basis daarvan zal binnen het gemeentelijk aanbod gekeken worden op welke wijze de ondernemers op het Noordereiland die het nodig hebben, een steun in de rug kunnen krijgen.

4.4 De Knelpunten

Wijkvoorziening Op dit moment is er geen wijkcentrum op het Noordereiland. Zelfs voor informatieavonden moeten we uitwijken naar een locatie buiten de wijk. Bewoners missen dit. Zonder een wijkcentrum kunnen actieve bewoner zich niet goed verenigen. Ze hebben geen plek om te vergaderen, geen plek om activiteiten te doen en geen ontmoetingsplek. Een wijkcentrum kan positief bijdragen aan de vele activiteiten die op het eiland worden ontplooid en daarmee ook de identiteit van de wijk versterken

Horeca Terugdringen van het aantal overlastgevende horecazaken is een wens van de bewoners. Dit gaat gepaard met hoge kosten.

Inrichtingsplannen Uitvoering van inrichtingsplannen op Noordereiland is een knelpunt omdat de hiervoor gereserveerde middelen vanuit de BRG (compensatiegelden van het Rijk die de gemeente heeft gekregen in verband met de aanleg van de Maasvlakte) onvoldoende zijn om alle plannen uit te voeren.

De wijk Feijenoord

5.1 Feijenoord nu

Feijenoord is een stadswijk vol potentie. De wijk telt circa 7.300 inwoners. De bevolkingsopbouw van de wijk is divers. De wijk bestaat voornamelijk uit gezinnen. De wijk kenmerkt zich door diverse actieve bewonersgroepen, die binnen hun gemeenschap een actieve rol vervullen. Er zijn ook veel maatschappelijke initiatieven en familienetwerken. De verbondenheid met elkaar is hoog. Onlangs is de Proeftuin (een centrale wijkvoorziening) gestart. Dit is een faciliteit waar wijkbetrokken aanbieders samenwerken aan talentontwikkeling, participatie, gezondheid en sociale cohesie. Er is adequate ondersteuning voor organisaties gericht op zelfbeheer en wederdiensten voor en door bewoners. Er zit kracht in de wijk: Er zijn zogenaamde zichtbare schakels die de brug vormen tussen bewoners en professionals. Een voorbeeld is Kracht van de Vrouw. Deze Wijkprofiel kracht is zeer waardevol, omdat de meeste allochtone bewoners de weg naar In 2014 startte de gemeente reguliere hulp en zorg vaak niet weten te vinden. met het wijkprofiel. Het

wijkprofiel kijkt naar de De wijk heeft als bijzondere kenmerken de ligging nabij het centrum en aan de sociale, fysieke en rivier, de havens (Nassauhaven en Persoonshaven), de bedrijven Unilever en veiligheidsgegevens. Hunter Douglas, mooie bouwkavels, de levendige Oranjeboomstraat en de bijzondere bebouwing van de Dillenburgblokken en het bedrijventerrein Piekstraat Iedere twee jaar vraagt de e.o. De wijk heeft ook een aantal groenvoorzieningen van hoge kwaliteit zoals het gemeente bewoners wat ze nieuwe Nassauhavenpark, Mallegatpark (in ontwikkeling) en Rosepark (grens met van hun wijk vinden en Kop van Zuid). kijken we naar de cijfers. Zo meten we hoe de wijk er Het inkomensniveau van de wijkbewoners is laag. Van de bewoners heeft 44% voor staat. inkomen uit een uitkering, bijna twee maal zo hoog als het stedelijke percentage. In vergelijking met de overige wijken op Zuid, is het aantal huurwoningen in De scores voor Feijenoord corporatiebezit (Woonstad Rotterdam) met 91% in Feijenoord erg hoog. zijn: Feijenoord is één van de dertien sociale probleemwijken in Rotterdam. Volgens het wijkprofiel scoort Feijenoord op Sociaal en Veilig veel lager dan het Veilig: 88 Rotterdamse gemiddelde. De wijk Feijenoord kampt met grote achterstanden op Sociaal: 69 het gebied van werk, inkomen, opleiding, taal en binding. Feijenoord is daarom aangewezen als focuswijk in het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Fysiek: 81

Er is onvrede over verpaupering van de buitenruimte. Bewoners klagen over De detailgegevens en zwerfvuil en de uitstraling van woningen die dringend aan onderhoud toe zijn. Er is uitleg staan op de een specifieke aanpak gestart om het zwerfvuil tegen te gaan. Om de straten www.wijkprofiel. schoner te houden moeten de bewoners hun gedrag ook veranderen. Rotterdam.nl

Er staan in Feijenoord vooral portieketage woningen, deels oud, deels uit de jaren 80 en 90. Door de aanwezigheid van lege kavels op mooie locaties aan het water biedt de wijk voldoende ruimte voor nieuwbouwontwikkelingen in het marktsegment. Bedrijven van groot tot klein en van lokaal tot internationaal zijn te vinden in de Piekstraat en de Nijverheidsstraat. Het is voor de wijk van belang omdat het een belangrijke werkgever is. De aantrekkelijkheid van de Oranjeboomstraat laat te wensen over, hiervoor dient een toekomstbestendige integrale aanpak te worden ontwikkeld. De wijk kent dus veel problemen maar heeft ook veel potentie om uit te groeien tot een mooie, veilige wijk met bewoners die zich actief inzetten voor hun buurt.

5.2 Feijenoord in 2018

Ambitie Wijktafels Feijenoord is een aantrekkelijke, veilige, stedelijk georiënteerde, populaire woonwijk aan het water. Veel bewoners zijn naast hun werk actief in de buurt. De Feijenoord Proeftuin Feijenoord is de centrale plek in de wijk waar de bewoners elkaar ontmoeten en activiteiten bedenken en uitvoeren. Voor jong en oud zijn er volop 19 mei 2014 en activiteiten die ze met ondersteuning van professionals zelf opzetten. De straten 7 juli 2014 zien er verzorgd uit en de Oranjeboomstraat is een levendige winkelstraat waar de buurt graag komt.

Wijkprioriteiten Dit vinden bewoners Blijven doen wat goed gaat: belangrijk: • Ondersteunen van actieve bewonersgroepen 1. Behouden van de • Ecokinderpark een nieuwe plek in de wijk geven Proeftuin en toegankelijk • Hefpark maken voor alle

doelgroepen (jong, oud, Positieve initiatieven versterken: autochtoon, allochtoon) • Proeftuin Feijenoord

• Monteirogym 2. Aanpak armoede • Buurtvaders

• Samenwerking met bedrijven in de wijk 3. Aanpak zwerfvuil en • Kunst en Cultuur als bindmiddel (Droomtheater) hondenpoep

Aanpakken waar zorgen over zijn: 4. Jongeren kansen bieden • Armoede

• Ouderen 5. Activiteiten voor ouderen • Opgroeiklimaat en schooluitval

• Verbeteren woningbestand 7. Onderhoud van • Schone buitenruimte woningen • Voorzieningenniveau

• wijkeconomie 8. Betere bereikbaarheid • Veiligheid gemeentelijke organisaties

Resultaten in 2018 9. Ondersteunen van In 2018 moeten in ieder geval de volgende resultaten zichtbaar zijn: actieve bewonersgroepen • Alle bijstandsgerechtigden krijgen een aanbod voor werk of activering.

• Er zijn 400 woningen in de bestaande voorraad verbeterd. 10. behouden van het • De overlast van zwerfvuil en hondenpoep op de Oranjeboomstraat en ook Hefpark in de rest van de wijk is sterk verminderd.

• Bewoners spelen een rol in het schoon houden van hun omgeving. 11. Kunst en cultuur als • Proeftuin Feijenoord is het centrum van de wijk waar jong, oud, allochtoon sociaal bindmiddel en autochtoon elkaar ontmoeten en activiteiten ontplooien.

• Er is snelle opvolging bij jongeren die voortijdig school verlaten met een 12. Verkeersveiligheid sluitende aanpak.

• Ouders zijn actief betrokken bij de ontwikkeling van hun kinderen op school. • Er draait een jaarlijks preventief programma voor de jeugd in relatie tot drugsoverlast.

5.3 De aanpak

Blijven doen wat goed gaat Er zijn verschillende bewoners(groepen) actief in de wijk zijn zoals de Kracht van de vrouw en Helderheid. Deze en andere bewonersinitiatieven lopen op dit moment goed. Maar ze zijn ook kwetsbaar omdat ze getrokken worden door vrijwilligers. Deze en andere actieve bewonersgroepen blijven we ondersteunen, zodat ze ook in de komende jaren actief kunnen blijven voor hun buurt.

Het Ecokinderpark is nu in beheer van bewoners samen met Creatief Beheer en dat loopt goed. Het park ligt op een braakliggend terrein en moet verhuizen vanwege nieuwbouwplannen. Het park moet een nieuwe plek in de wijk krijgen.

Positieve initiatieven versterken Met ingang van zomer 2013 is de pilot Proeftuin Feijenoord gestart. De pilot loopt tot eind 2014. De voorziening wordt door en voor bewoners gedraaid en kent een brede programmering. Het wordt goed bezocht en lijkt te voldoen in een behoefte. De buurtbewoners willen graag ook gebruik maken van de Sporthal. Dit loopt echter niet goed. De samenwerking met de sporthal moet verbeteren. Hierover gaan we afspraken maken met de beheerder van de sporthal. Momenteel zijn er klachten van enkele bewonersgroepen dat ze geen gebruik mogen maken van de Proeftuin. De Proeftuin moet toegankelijker zijn voor alle doelgroepen: jong, oud, autochtoon en allochtoon. Met de huidige manager van de Proeftuin zullen hierover afspraken gemaakt worden. De eerste evaluatie van de Proeftuin vindt in 2014 plaats. Op basis daarvan zullen eventueel nieuwe afspraken worden gemaakt over het gebruik van de Proeftuin en over de levensvatbaarheid voor de komende jaren. Inzet is wel het behouden van de Proeftuin als de centrale ontmoetingsplek van de wijk voor alle Feijenoorders.

Monteirogym is een sportplek voor jongeren, waar jongeren kunnen sporten en tegelijk leren om respectvol met elkaar om te gaan. Veel jongeren uit de wijk maken er gebruik van. De initiatiefnemer heeft moeite om de voorziening draaiende te houden. Er is steun nodig om dit initiatief door te zetten.

Buurtvaders is een club van zo’n kleine twintig Marokkaanse ouders die regelmatig de buurt inspecteren en jongeren aanspreken op hun gedrag als dat nodig is. Het loopt goed, maar de groep is niet groot en daardoor kwetsbaar. Het zou goed zijn als de groep uitgebreid wordt met meer bewoners.

Er zijn veelbedrijven in het gebeid. Een paar steunen bewonersactiviteiten zoals Unilever en Hunter Douglas. We streven er naar om meer bedrijven een rol in de wijk te laten spelen.

Stichting Droomtheater wil mensen van verschillende generaties, achtergronden en buurten in Feijenoord en de Kop van Zuid met elkaar in contact brengen. Dit doen ze door poppentheater en vertelvoorstellingen.

Naast genoemde initiatieven zijn er in Feijenoord nog tientallen andere bewonersgroepen en honderden bewoners die goede dingen doen voor de wijk.

Ook deze zullen in de komende jaren zoveel mogelijk ondersteuning krijgen indien dit nodig is.

Aanpakken waar zorgen over zijn Meer bewoners activeren en betrekken De arbeidsparticipatie van volwassenen blijft ver achter bij het Rotterdams gemiddelde. Het stedelijke programma Maatschappelijke Inspanningen richt zich specifiek op deze wijk. Er zijn ook particuliere initiatieven gericht op bewoners met een uitkering, bijvoorbeeld (sollicitatie)trainingen. Dit moet ertoe leiden dat het aandeel bewoners met een uitkering afneemt.

Taalonderwijs voor ouderen verdient bijzondere aandacht in Feijenoord. Hier is meer maatwerk nodig. Vooral gericht op het taalniveau onder het niveau van het reguliere taalonderwijs en aanbod in de woonomgeving. Alleen op die manier bereiken we meer bewoners dan nu het geval is.

Aanpak armoede Een deel van de bewoners van Feijenoord heeft te maken met armoede. Armoede heeft implicaties op het gebied van gezondheid en slecht eten, maatschappelijke participatie, ontwikkelingsmogelijkheden van de jeugd, vereenzaming en een pessimistisch toekomstbeeld. Omdat het armoedeprobleem complex is, is het van belang dat alle vrijwilligers en beroepskrachten die hiermee te maken hebben er indringend aandacht voor hebben. De gebiedscommissie onderzoekt samen met de wijkorganisatie Feijenoord Kop van Zuid (FKZ) wat de mogelijkheden zijn om de armoede in de wijk aan te pakken.

Ouderen Het aantal ouderen in de wijk groeit. Een deel van de ouderen heeft te kampen met armoede, eenzaamheid en verminderde gezondheid. In Feijenoord zijn er verschillende instanties en initiatieven die zich het lot van ouderen aantrekken. Zo is er het platform Ouderen van Dock, IZa en Humanitas. Dergelijke initiatieven moeten versterkt en uitgebreid worden.

Opgroeiklimaat Sinds enige tijd doet Feijenoord mee aan Rotterdam Children’s Zone. Het draait hier om een combinatie van excellent onderwijs, steun aan gezinnen en uitdagend buitenschools leren. Van daaruit krijgen scholen extra ondersteuning om de kwaliteit te verbeteren, wordt er geïnvesteerd in speelplekken en sportvoorzieningen de betrokkenheid van ouders bij het onderwijs van hun kinderen wordt verhoogd. Zo krijgen we een gezond en uitdagend opgroeiklimaat.

Schooluitval Feijenoord kent een groot aantal vroegtijdig schoolverlaters. Het is van belang dat de stedelijke inzet op maat van gebied wordt gemaakt. We leggen verbanden met initiatieven als Vakwerf Feijenoord (Made in Feijenoord) die zorgen voor werkervaringsplaatsen voor jongeren. Bedrijven in de wijk, vooral aan de Piekstraat, zouden op het gebied van beroepsoriëntatie en maatschappelijk ondernemen een grotere rol kunnen spelen.

Verbeteren woningbestand De recessie heeft geleid tot het stilvallen van het Masterplan Kop van Feijenoord. Omdat we het toch belangrijk vinden dat het gebied verder ontwikkeld wordt, neemt de gemeente het voortouw in de ontwikkeling van de Hefblok aan de Rosestraatzijde, een belangrijke zichtlocatie in de wijk. Dit dient als vliegwiel voor verdere marktinvesteringen. Vooralsnog staan enkele bouwprojecten van Woonstad in de planning zoals Oranjeboomstraat I en het Zinkerblok. De corporatie onderzoekt de mogelijkheden van kluswoningen en gaat een aantal verbetertrajecten uitvoeren.

Schoon en heel Binnen de wijk Feijenoord is zwerfafval een hardnekkig probleem. Bewoners brengen deze ergernis steeds naar voren. Vooral in de middenberm van de Oranjeboomstraat is er veel overlast van zwerfvuil. Daarom is er een intensieve samenwerking gestart met Stadbeheer en betrokken partijen. De komende jaren blijft die extra aandacht nodig. De nadruk komt te liggen op bewustwording van bewoners. Ook de aanpak van hondenpoepoverlast moet verbeterd worden

Een blijvende opgave is om de buitenruimte zo aantrekkelijk mogelijk in te richten. De Oranjeboomstraat springt er op dit punt negatief uit. Nog dit jaar vindt een kleine onderhoudsbeurt plaats. Op langere termijn is een herinrichting van deze straat noodzakelijk. Op enkele beeldbepalende locaties zoals het Nassauhavenpark, Mallegat en Persoonsdam moet het groen en de aankleding verbeterd worden.

Voorzieningenniveau Alle betrokken partijen in Feijenoord ervaren het voorzieningenniveau van de wijk als een zorgpunt. Dat gaat over het vertrek van een aantal voorzieningen waaronder de bibliotheek, de karige programmering van de wijkaccommodatie en sporthal en het gebrek aan eerstelijnsvoorzieningen. Proeftuin Feijenoord voorziet nu in wijkaccommodatie en activiteiten waardoor we weer tot een gewenst niveau komen. Het gebrek aan de andere voorzieningen, verdient nog een aanpak.

Wijkeconomie In de Piekstraat zit een keur aan bedrijven en een deel hiervan is al maatschappelijk betrokken bij de wijk. De ambitie is om dit te versterken. Het vestigingsklimaat voor ondernemers binnen de wijk Feijenoord dient aantrekkelijk te zijn, want hier ligt nog potentie.

Veiligheid: drugsoverlast, jongerenoverlast, woninginbraak en verkeersveiligheid Station Zuid en omgeving wordt als onveilig ervaren door bewoners en reizigers. De samenwerking met de politie, NS en Prorail moet versterkt worden om te zorgen dat dit gebied veiliger wordt (zie ook de Kop van Zuid). De overlast van jongeren op de Oranjeboomstraat en Zinkerblok wordt momenteel in kaart gebracht en moet leiden tot een gerichte aanpak. Om de bewoners meer verantwoordelijk te geven voor de leefbaarheid en veiligheid in hun leefomgeving, wordt een Buurt Bestuurtcomité opgericht.

Woningbraak: uit het wijkprofiel blijkt dat er relatief veel woninginbraken zijn in Feijenoord. Met de woningbouwcorporatie, de politie én de bewoners (Buurt Bestuurt) maken we een plan van aanpak om het aantal woninginbraken terug te dringen.

Drugsgerelateerde overlast hoort vooral thuis bij de handhavende diensten. In Feijenoord is er behoefte aan een actief beleid op drugs. Die aanpak dient prioriteit te krijgen. Maar ook preventieve programma’s voor jeugd en jongeren zijn nodig.

Verkeersveiligheid: bewoners vinden dat er te hard wordt gereden in de wijk. Samen met bewoners gaan we schouwen om straten in kaart te brengen waar er te hard wordt gereden. Op basis daarvan kunnen we gericht acties ondernemen om de verkeersveiligheid te verbeteren.

5.4 Knelpunten

Activering Met de huidige inspanningen wordt onvoldoende resultaat behaald om het aantal bijstandsuitkeringen te verminderen. Een groot deel van de groep heeft een grote afstand heeft tot betaald werk. De hoeveelheid activeringstrajecten is onvoldoende om de situatie in de wijk te verbeteren. Het is van belang om mensen die een verplichte inspanning uitvoeren, beter te volgen en te zorgen voor een sluitend aanbod zodat iedereen die kan, begeleid wordt.

Maatwerk in taalaanbod Het huidige taalaanbod sluit niet aan op de vraag. De vraag is groter dan het aanbod en het is wenselijk om taalcursussen meer in de eigen omgeving aan te bieden. Dat geldt vooral voor het laagste niveau.

Extra inzet op voortijdig schoolverlaters In Feijenoord gaan te veel jongeren zonder diploma van school. De huidige inzet geeft onvoldoende resultaat. Het is nodig om sneller in te grijpen en met andere instrumenten. Dit betekent een plus op de bestaande aanpak.

Afrikaanderwijk

6.1 Afrikaanderwijk nu

De Afrikaanderwijk is een levendige woonwijk met twee keer per week de bekende Afrikaandermarkt als kloppend hart. Belangrijke andere wijkfuncties bevinden zich ook op deze plek, het grote park, LCC ’t Klooster en het zwembad. Hiermee fungeert de wijk ook als sociaal-cultureel voorzieningencentrum van het gebied Feijenoord. De wijk ligt tussen de populaire wijken Katendrecht en de Kop van Zuid en daarmee ook tegen het centrum van Rotterdam aan. In het zuiden liggen de wijken Bloemhof en Hillesluis. In de wijk kun je goedkoop wonen in buurt van grootstedelijke voorzieningen. Deze gunstige ligging heeft ook een keerzijde, de parkeerdruk is vrij hoog, zeker op marktdagen. Wijkprofiel

De Afrikaanderwijk telt ongeveer 8.300 inwoners, verdeeld over ongeveer 3.800 In 2014 startte de huishoudens, resulterend in een groot aantal bewoners op relatief weinig vierkante gemeente met het meters. Een groot deel van de woningvoorraad bestaat uit sociale huurwoningen, wijkprofiel. Het wijkprofiel veelal kleine appartementen. Het onderhoud laat vaak te wensen over en renovatie kijkt naar de sociale, fysieke is niet altijd de oplossing. In samenwerking met Vestia en Woonbron wordt hard en veiligheidsgegevens. gewerkt aan het inhalen van de achterstanden. In het noordelijk deel worden een Iedere twee jaar vraagt de aantal nieuwbouwprojecten gerealiseerd. gemeente bewoners wat ze

van hun wijk vinden en De Afrikaanderwijk behoort op dit moment tot de zeven sociaaleconomisch zwakste kijken we naar de cijfers. Zo wijken van Rotterdam en vereist daarom extra inzet. De Afrikaanderwijk staat er meten we hoe de wijk er slecht voor waar het capaciteit, inkomen, taal, school, veilig, werk, wonen en voor staat. gezondheid betreft. 22% van de bewoners staat ingeschreven als werkzoekende zonder baan. 75% van de inwoners heeft een laag inkomen (ten opzichte van 51% De scores voor in Rotterdam gemiddeld). Jongeren in de wijk groeien op in een wijk met complexe Afrikaanderwijk: problematiek en stromen te vaak te vroeg uit school. Veilig: 80 Een deel van de jongeren hangt op straat en creëert daarmee gevoelens van onveiligheid bij andere inwoners en bezoekers van de wijk. De sociaal economische Sociaal: 77 thema’s komen terug in het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ). Een Fysiek: 82 belangrijke ontwikkeling is die van Huis op Zuid waar allerlei functies die bovenstaande indicatoren positief beïnvloeden, in een up-to-date jasje worden De detailgegevens en uitleg gestoken. staan op de website: www.wijkprofiel.rotterdam.nl Groen is vooral te vinden op en rond het Afrikaanderplein en -park en enkele binnenterreinen. De groene parel in het park is de botanische tuin. In het overige deel van de wijk zijn ook enkele mooie groeninitiatieven, zoals participatief groen en geveltuinen. Dit zijn mooie voorbeelden waar bewoners samen de wijk opfleuren en beheren.

Uit de stevige daling op de veiligheidsindex naar 80 (Rotterdam=100) is op te maken dat de basis nog niet op orde is. Schoon, heel en veilig zijn nadrukkelijke voorwaarden om de potentie van de wijk als aantrekkelijk woon- en werkklimaat te benutten.

6.2 Afrikaanderwiik in 2018

Ambitie Wijktafel De ambities uit de wijkvisie Afrikaanderwijk 2020 van Vestia en gemeente blijven onverminderd van kracht. De Afrikaanderwijk groeit in de komende jaren naar een Afrikaanderwijk wijk waar bewoners trots op zijn, waar zij bewust voor kiezen en waarbij het woonklimaat als prettig en stimulerend wordt ervaren. Het is een multiculturele wijk 28 mei 2014 waar het voornamelijk betaalbaar wonen is in een veilige, schone en groene en omgeving. Een wijk die een betere positie op de woningmarkt heeft gekregen door onder andere de ontwikkeling van de Bloemfonteinbuurt, de functies die zijn 8 juli 2014 vernieuwd in Huis op Zuid en de rest van Parkstad, en waar wooncarrière binnen de wijk tot de mogelijkheden behoort. Het is ook een wijk waar kinderen en volwassenen gestimuleerd worden om op basis van hun talenten een betere Wat vinden bewoners sociaaleconomische positie te bemachtigen. Jongeren ontwikkelen zich tot belangrijk: participerende volwassenen met een startkwalificatie. Een groter deel van de bewoners heeft een betaalde baan en neemt verantwoordelijkheid voor de wijk. 1. De wijk moet Natuurlijk heeft deze wijk ook oog voor de kwetsbare groepen. (verkeers)veiliger

Op economisch gebied is de ambitie dat de Afrikaanderwijk aantrekkelijker wordt om 2. De wijk moet schoner in te ondernemen in gezonde relatie met de kleurrijke warenmarkt. De winkels aan en groener de Pretorialaan en Paul Krugerstraat hebben de potentie om samen met de markt een winkelgebied te vormen, dat positief afwijkt van de mainstream en zich 3. Het imago van de wijk kenmerkt door haar multiculturele karakter. Het winkelgebied, de markt en moet beter (boven)lokale evenementen zijn trekpleisters voor bezoekers van buiten de wijk. De 4. De parkeerdruk moet entrees van de wijk via de Pretorialaan en Paul Krugerstraat worden aantrekkelijker verminderen door een groene inrichting en de verbeterde panden en gevels. 5. Winkelleegstand Wijkprioriteiten tegengaan Blijven doen wat goed gaat: • De Afrikaanderwijk heeft een heel eigen karakter met sterke 6. Talentontwikkeling identiteitsdragers zoals de Afrikaandermarkt. Die positieve kanten belichten

we in een campagne Afrikaanderwijk. • In de Afrikaanderwijk zijn al veel bewoners actief.

Positieve initiatieven versterken: • Het winkelgebied Afrikaanderwijk krijgt een aantrekkelijker uiterlijk en een meer onderscheidend karakter, in goede samenhang met de warenmarkt. • In de Afrikaanderwijk is het divers en plezierig wonen. De nieuwbouwplannen, Huis op Zuid en overige Parkstad worden gerealiseerd en voor de Tweebosbuurt wordt een toekomstperspectief uitgewerkt. • Alle wijkbewoners doen mee. Daar waar nodig bieden we ondersteuning. • Het wijknetwerk Afri Verbindt is als samenwerkingstructuur toonaangevend. Dit kan verder worden uitgebreid en versterkt.

Aanpakken waar zorgen over zijn: • In de Afrikaanderwijk zijn er te veel jongeren die vroegtijdig stoppen met school.

• Het percentage uitkeringsgerechtigden behoort tot de hoogste van Rotterdam. Meer bewoners moeten aan het werk geholpen worden of (tijdelijk) of in de wijk actief worden. • De parkeerdruk in de wijk is op veel plekken hoog, en nog hoger op marktdagen. Terugdringen van de parkeerdruk via een vorm van parkeerregulering is op korte termijn gewenst. • De Afrikaanderwijk moet veiliger, de onveiligheidsgevoelens van bewoners zijn verergerd. De aanpak moet gericht zijn op vooral horeca met aanzuigende werking en overlastgevende jeugd. • Bewoners klagen over de hoeveelheid vuil op straat. Naastplaatsingen bij containers, zwerfvuil in de woonstraten en rondwaaiend marktvuil geven een rommelig beeld.

6.3 De aanpak

Blijven doen wat goed gaat Ondanks haar huidige sociaaleconomische positie, zijn de meeste mensen die eenmaal kennis hebben gemaakt met de Afrikaanderwijk ervan overtuigd dat de wijk veel potentie heeft en zijn bewoners hier trots op. Haar centrale ligging, bereikbaarheid, het voorzieningenniveau en de fysieke ontwikkelmogelijkheden bieden daarvoor de juiste ingrediënten. Om ook buitenstaanders hiervan te overtuigen en naar de wijk toe te laten komen, dient de gebiedspromotie te worden doorgezet. Uit ervaring blijkt dat actieve deelname van wijkbewoners met creatieve beroepen en mond tot mondreclame hierbij sterke middelen zijn. In de Afrikaanderwijk zijn al veel bewoners actief, in verenigingen, stichtingen of bewonersgroepen zoals Buurt Bestuurt Tweebos. Ook zijn er bijvoorbeeld veel initiatieven van groepen rond groen, gezondheid en bewegen. In LCC ’t Klooster komt bij verschillende activiteiten het talent naar boven drijven. Dit kan verder gefaciliteerd worden via de bewonersinitiatieven.

Positieve initiatieven versterken Winkelgebied en warenmarkt In de wijkvisie Afrikaanderwijk 2020 is een duidelijke richting bepaald van waar de wijk op economisch gebied naartoe moet. De warenmarkt is de motor van de wijk en een belangrijke identiteitsbepaler voor de Afrikaanderwijk. Het multiculturele karakter van de wijk ontwikkelde zich hier tot een kans. De communicatie over en weer tussen de vaste ondernemers in de wijk en de markt kan verbeterd worden. Voor beide partijen kan het interessant zijn om de markt aantrekkelijker te maken als verblijfsgebied. Als bezoekers langer blijven geven zij immers ook meer uit. Vooral in de zomermaanden kan de meerwaarde deze onderdelen goed tot uiting komen als verblijfsplek, voor toeristen, bezoekers en inwoners. Tegelijk met de krimp van de markt op de Pretorialaan, kan een kwaliteitslag gemaakt worden op de markt als geheel. We onderzoeken daartoe de mogelijkheden binnen de complexe regelgeving.

De huidige uitstraling van de winkeldriehoek Afrikaanderwijk is matig. De onlangs opgeknapte winkelpanden van Vestia in het hele gebied staan in schril contrast tot het aanzicht van de particuliere panden. Met geld uit het Europees Fonds voor Regionale ontwikkeling (EFRO) zetten we op verschillende terreinen gelijktijdig in: het aantrekken en stimuleren van goed ondernemerschap, een aantrekkelijke en toegankelijke buitenruimte, het stimuleren van het opknappen van particuliere panden en gebiedspromotie. Een aantrekkelijk gevelbeeld van de Pretorialaan en Paul Krugerstraat is een basisvoorwaarde om nieuwe ondernemers en consumenten aan te trekken. Ook vragen we van de zittende ondernemers steeds meer initiatief. Door allerlei oorzaken komen er steeds meer winkelpanden leeg te staan. Reden genoeg dus voor pandeigenaren, makelaars en de gemeente om hiermee aan de slag te gaan. Tijdens de bewonersavond hebben bewoners ideeën geopperd om leegstaande panden tijdelijk te vullen met (creatieve) initiatieven door buurtbewoners. Het mes snijdt dan aan twee kanten. Er kunnen leegstaande panden worden ingevuld en ondernemers en bewoners krijgen een betere band. Om leegstand tegen te gaan wordt overigens sinds kort al een brancheringsmanager

ingezet. Het is belangrijk dat ondernemers en eigenaren zich verder organiseren zodat zij krachtiger worden. Deze verbeterde samenwerking kan bijvoorbeeld via de opgerichte wijkcoöperatie lopen.

Divers en plezierig wonen Het woningaanbod bestaat vooral uit sociale huurwoningen, waaronder veel portieken galerijwoningen en weinig eengezinswoningen. Een breder aanbod is zeer wenselijk. Hierdoor krijgen huidige en nieuwe bewoners mogelijkheden om wooncarrière te maken binnen de wijk. De fysieke opgave is voor een groot deel al bepaald en gestart en kenmerkt zich door het verbeteren en verdunnen van de woningvoorraad. In de Hillekop zijn de complexen Zuiderster en Zuiderspoor gerealiseerd en is de complete buitenruimte vernieuwd. De samenwerkende partners Vestia, Woonbron en gemeente werken de komende jaren in Parkstad - Afrikaanderwijk aan Huis op Zuid, Bloemfontein en de Leeuwenkuil. In de wijk wordt de scheiding tussen de buurten in ontwikkeling ten noorden van de Paul Krugerstraat en de buurten ten zuiden daarvan, de Tweebosbuurt en de Transvaalbuurt, steeds zichtbaarder. De herstructureringsplannen voor de Tweebosbuurt zijn om diverse redenen van de agenda verdwenen. Om een groeiende tegenstelling in de wijk en verpaupering daar tegen te gaan, is een ontwikkelperspectief noodzakelijk met concrete afspraken over ingrepen, planning en financiering met de corporatie(s).

Het Afrikaanderpark en de verschillende pleinen en binnenterreinen in het gebied zijn bij uitstek geschikt voor ontmoeting. In de afgelopen jaren is geïnvesteerd om deze meer uitnodigend te maken. Zo is het Afrikaanderpark voorzien van sporten speelelementen, is een natuurspeelplek aan de Brede Hilledijk ingericht en is de monumentale botanische tuin nieuw leven ingeblazen. Deze kwaliteit moet verder in de wijk doorgevoerd worden. Hierbij is het belangrijk bewoners actief te betrekken en verantwoordelijkheid te geven. Het gebruik van het Afrikaanderpark kan gestimuleerd worden door het hek rond het park (deels) te verwijderen. Dit kan echter pas als de basis (schoon, veilig) op orde is.

In de wijkbijeenkomsten wordt verkeersveiligheid genoemd als aandachtspunt. Vooral op de doorgaande hoofdstraten rijdt men vaak hard en horkerig is de klacht. Kindvriendelijke en veilige schoolroutes zijn belangrijk.

Meedoen In de Afrikaanderwijk zijn ook bewoners die onvoldoende deelnemen aan de maatschappij. Dit komt deels door hun taalachterstand, opleidingniveau en diverse gezondheidsreden. De aanpak van taalachterstand vinden bewoners belangrijk. School of een taalcursus is een springplank, het spreken van de Nederlandse taal op straat, thuis en in sociale kringen, zorgt ervoor dat de taal beklijft en verder ontwikkelt. Het is daarom belangrijk om de opvoeders in de wijk te ondersteunen met taalopleidingen die aansluiten op de vraag in de wijk.

Veel bewoners in de wijk zijn onvoldoende op de hoogte van hulp, advies of ondersteuning op het gebied van inkomen, wonen, taaleducatie, dagbesteding, gezondheid of welzijn. Daarom is een laagdrempelige buurtvoorziening waar

bewoners terecht kunnen voor informatie en advies gewenst. Dat is tegelijk een plek waar bewoners elkaar ontmoeten.

Samenwerking Bewoners en professionals / ondernemers geven aan dat er kansen zijn om de onderlinge samenwerking verder te versterken. Dit is onder andere een kans om niet aan het arbeidsproces deelnemende bewoners een stap richting werk te laten zetten, maar ook om bestaande talenten uit de wijk in te zetten voor de wijk. In de Afrikaanderwijk zijn een aantal die hier al in investeren.

Het wijknetwerk Afri Verbindt kent al veel deelnemers en functioneert als communicatieruggengraat in de wijk door het snel delen van nieuws en activiteiten. Er wordt samengewerkt in activiteiten op het gebied van integratie, gezondheid en sport. Het netwerk kan versterkt worden door er meer bewoners bij te betrekken waardoor het bereik van de activiteiten groter wordt.

Aanpakken waar zorgen over zijn Kansen voor opgroeiende jeugd Veel jongeren uit de wijk hebben te maken met hardnekkige achterstanden zoals taalproblemen, lage citoscores en het niet behalen van een startkwalificatie. Een hoge prioriteit in de Afrikaanderwijk is een integrale aanpak op voortijdig schoolverlaters (VSV’ers). Het doel is om samen met scholen en wijkpartners minder uitval te realiseren. Dit om te voorkomen dat een deel van deze jongeren verleid wordt tot het deelnemen aan de grijze economie door gebrek aan perspectief. De inzet blijft om VSV’ers terug te leiden naar school of een ander traject aan te bieden. De aanpak van de achterstanden ligt voor een belangrijk deel bij de scholen. Maar zij kunnen dat niet alleen. Het gezin, de straat en wijk moeten meer betrokken worden. Ouders zijn primair verantwoordelijk voor de opvoeding en moeten meer dan in het verleden bewust worden van hun rol en bijdrage.

Via de Children’s Zone wordt geïnvesteerd in uitbreiding van leertijd, huiswerkbegeleiding en verdere uitbreiding van de nulgroepen. In de Afrikaanderwijk werken de basisscholen in de coalitie Children’s Zone goed samen en zij hebben directe met het nieuwe Rotterdams vakcollege (RVC) De Hef.

Er moet aandacht besteedt worden aan het ontdekken waar iemand goed in is. In talent kan pas actief geïnvesteerd worden als het herkend is. Dit geeft kinderen meer zelfvertrouwen en motivatie. Juist in aandachtswijken is het signaleren en ondersteunen van latente talenten van groot belang. Talenten kunnen vroeger aan de oppervlakte komen als kinderen en jongeren vroeg kennis maken met diverse vormen van muziek, sport, koken, kunst en cultuur.

Meer bewoners aan het werk Relatief gezien zijn er veel bewoners in de wijk aangewezen op een bijstandsuitkering. Het is noodzakelijk om bewoners weer aan de slag te krijgen. Uitkeringsgerechtigden die niet of niet direct inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt, helpen we via vrijwilligerswerk, taallessen of andere trajecten met de stap naar werk. Voor sommigen is werk niet haalbaar, maar zij kunnen wel actief zijn in de wijk.

Terugdringen parkeerdruk

De parkeerdruk in de Afrikaanderwijk is hoog. Deze druk wordt mede veroorzaakt door de vele bezoekers van de warenmarkt. Maar ook door forenzen en bewoners uit omliggende wijken waar betaald parkeren is ingevoerd. Naar aanleiding van deze signalen is in 2013 een draagvlakonderzoek uitgevoerd. Op basis van de uitkomst hiervan (31% voor, 51% tegen en 18% geen mening) heeft de wethouder besloten geen betaald parkeren in te voeren en in 2015 opnieuw onderzoek te doen. Hoewel het draagvlak op individueel niveau beperkt is, ervaren (georganiseerde) bewoners en ondernemers parkeerdruk als grootste knelpunt van de wijk. Voor de ontwikkeling van het gebied is parkeerregulering onontkoombaar en het verdient de voorkeur om dit op korte termijn in te voeren. In toekomstige bouwplannen moeten parkeervoorzieningen op eigen terrein gerealiseerd worden.

Verbeteren veiligheid Veiligheid is een nadrukkelijke randvoorwaarde om de wijk leefbaarder en aantrekkelijker te maken. Gelet op de recente cijfers en enkele zware incidenten staat de veiligheid onder druk. De veiligheidsbeleving is de laagste in vergelijking met soortgelijke wijken. De gemeenteraad ziet dit ook en heeft het College via de motie Zuid Veilig opgeroepen alles op alles te zetten om ook deze wijk veiliger te maken. In de wijk is een hoge concentratie cafés. Dit veroorzaakt overlast door het hangen van jongeren en heeft -deels door kwetsbaarheid van deze ondernemers- een aanzuigende werking op criminelen met illegale praktijken als gokken en handel in verdovende middelen. Samen met de directie Veilig en politie moeten we fors inzetten om deze praktijken en de overlast die hieruit voortkomt te verminderen. En daarnaast stimuleren dat de horecafuncties veranderen naar bijvoorbeeld goede eetgelegenheden. Dit wordt nader omschreven in het horecagebiedsplan. Via het traject Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) kunnen ondernemers zich met fysieke maatregelen en educatie weren tegen inbraken, overlast en geweld. Om het algemeen veiligheidsgevoel te verbeteren vragen bewoners om het verlichtingniveau in de straten te verbeteren. Overlast van vooral jeugd zien bewoners als grootste veiligheidsprobleem. Jongeren hangen in portieken en op pleinen, veroorzaken geluidsoverlast en zijn brutaal naar bewoners. De lastigste jongeren, die veelal crimineel gedrag vertonen, zijn individueel in beeld via het jeugdoverleg. Daarnaast zijn er activiteiten voor tieners die dreigen af te glijden. De Afrikaandermarkt heeft een aanzuigende werking op dieven en zakkenrollers. In de afgelopen jaren is de nodige inzet hierop gepleegd door bijvoorbeeld extra toezicht, videobewaking en het uitdelen van tinkle alarmen. Die aanpak gaat door.

Aanpak vuiloverlast Een andere toenemende ergernis in de wijk is de grote hoeveelheid zwerfvuil en het afval dat naast de container wordt geplaatst. Er is ook sprake van veel waaivuil van de markt. Met deze basis zijn bewoners ook minder snel geneigd om hun vuil netjes weg te gooien. Naast het aanzicht van de wijk trekt het vuil ook ratten en ander ongedierte aan. Er is een toename van graffiti merkbaar. Om de basis op orde te krijgen, is het van belang om intensiever in te zetten op schoon. Dit moet op preventieve, curatieve en repressieve wijze gebeuren en dat is een kwestie van lange adem. Tijdens de wijktafel Afrikaanderwijk werd het slecht functioneren van

14010 vaak genoemd met als gevolg dat de gemeente dit type klachten niet goed afhandelt.

6.4 Knelpunten

Inzet op schooluitval (VSV) Het project Aanval op de Uitval om vroegtijdig schoolverlaten tegen te gaan is afgelopen. Ook lopen de aanvullende jongerenwerksubsidies van de voormalige deelgemeente af. De reguliere inzet op het tegengaan van VSV is ontoereikend in deze wijk.

Ontwikkelperspectief Tweebosbuurt Gelet op de eenzijdige woningvoorraad en dreigende verloedering, dient het onderzoek naar de ontwikkelmogelijkheden van de Tweebosbuurt (ook verdunning) voortvarend te worden opgepakt. Dit moet resulteren in concrete afspraken tussen gemeente en corporatie Vestia over de ontwikkelrichting.

Taal Het huidige stedelijke aanbod aan taalactiviteiten is gebaseerd op deelnemers die uit zichzelf het nut erkennen en daar ook geld en moeite voor over hebben. Het is nog onduidelijk of het nieuwe stedelijke kader ook de laagdrempelige activiteiten omvat die nog tot eind van dit jaar worden uitgevoerd met subsidies van de voormalige deelgemeente.

Integrale aanpak winkelgebied Er is weinig samenhang tussen de EFRO-maatregelen, de vernieuwing van de markt en aanpak van de horeca. Er is behoefte aan een duidelijk toekomstbeeld en inzet van mensen en middelen voor de langere termijn. Een economisch procesmanager dient hier sturing aan te geven.

Participatieve groenprojecten De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in groenprojecten en het betrekken van bewoners bij groen in de buitenruimte zoals Stichting Botanische tuin, het theehuis en de geveltuinenaanpak. Deze projecten dienen te worden voortgezet. Het is nu niet duidelijk welk cluster het gaat oppakken.

Schoon Bewoners, instellingen en ambtenaren melden dat de wijk de laatste maanden veel vuiler is geworden. Meer inzet van Stadsbeheer is nodig, maar ook meer aandacht voor preventie. Gezien de bezuinigingsopgave bij Schone Stad is dit een knelpunt.

Hillesluis

7.1 Hillesluis nu

Hillesluis is een typische oude Rotterdamse stadswijk. Een multiculturele, levendige wijk, met een jonge bevolking en veel gezinnen. Bijna de helft van de bewoners is jonger dan 30 jaar.

De wijk kenmerkt zich door vooroorlogse en jaren '80 bouw. Er is veel gestapelde bouw, zoals appartementen, flatwoningen en beneden-bovenwoningen. Er zijn veel gedateerde en goedkope woningen. Deze voldoen niet in de behoefte van (grote) gezinnen of aan de eisen die bewoners tegenwoordig aan een woning stellen. De meeste woningen zijn sociale huurwoningen.

De Winkelboulevard Zuid, aan de Groene Hilledijk en de Beijerlandselaan, is een belangrijke identiteitsbepaler voor de wijk en het economisch hart. Bewoners doen Wijkprofiel hier hun dagelijkse boodschappen en is voor hen een plek waar je elkaar treft. Dit winkelgebied is tevens de grootste detailhandelconcentratie van het gebied In 2014 startte de Feijenoord en heeft een belangrijke functie voor de omliggende wijken. gemeente met het

wijkprofiel. Het wijkprofiel Hillesluis is een transitiewijk: mensen wonen er vaak maar kort en voelen zich kijkt naar de sociale, minder verbonden met de wijk dan elders. Een groter wordende groep is de Midden- fysieke en en Oost-Europese bewoners. Zij komen hier tijdelijk, vaak enkel voor werk. Deze veiligheidsgegevens. groep heeft vaak een grotere afstand tot de maatschappij en weinig binding met de wijk. Iedere twee jaar vraagt de gemeente bewoners Echter kent Hillesluis ook meerdere groepen bewoners ondernemers, vrijwilligers en wat ze van hun wijk beroepskrachten die bijdragen aan verbetering van de wijk of straat. Ook kent de vinden en kijken we naar wijk een aantal sterke voorzieningen, met Vakcollege De Hef, gezondheidscentrum de cijfers. Zo meten we Lijn 2 en de Beijerlandse Passage als winkelgebied. hoe de wijk er voor staat.

In Hillesluis komen veel problemen samen. Het opvoedingsklimaat is niet op orde. De scores voor Hillesluis Er is schooluitval en jongerenoverlast. Veel bewoners zijn werkloos. Er is zijn: drugsgerelateerde overlast en veel woningen zijn slecht onderhouden en klein. Veilig: 73 Verbeteringen lijken soms ver weg. Niet alle problemen in de wijk kunnen we op korte termijn oplossen. Daarom moeten we blijven werken aan maatregelen die Sociaal: 72 bewoners direct merken, en maatregelen die op lange termijn het verschil moeten maken. Om uiteindelijke veranderingen te realiseren is een intensief programma Fysiek: 77 nodig. De detailgegevens en uitleg staan op de website: www.wijkprofiel. rotterdam.nl

7.2 Hillesluis in 2018

Ambitie Wijktafel Hillesluis is weer een goed functionerende stadswijk. Een multiculturele wijk waar Hillesluis meer ruimte is voor bewoners met een middeninkomen. De situatie van alleen maar lage inkomens is doorbroken, maar ook voor deze groep blijft ruimte. 2 juni 2014

8 juli 2014 Hillesluis staat bekend als een plezierige wijk waar het veilig is. Er is mooie en groene buitenruimte met een eigen wijkpark: het Varkenoordsepark. Verschillende groepen uit de wijk (jong en oud) maken hier actief gebruik van. De woningcorporatie heeft een goede sociale voorraad aan woningen. Deze woningen Bewoners vinden zijn bereikbaar en beschikbaar voor nieuwkomers en huurders met een laag belangrijk: inkomen. 1. Aandacht voor school De particuliere woningen staan er technisch goed bij en maken deel uit van een en begeleiding naar gevarieerd en interessant woningaanbod. Een deel van de oude gestapelde, kleine werk. woningen is vervangen voor kwalitatief betere en andersoortige woningen. Startende huishoudens kunnen in Hillesluis een begin maken met hun woon- en 2. Meer groen in de wijk. werkcarrière. Sociale stijgers vertrekken niet meer automatisch uit de wijk. Zij vinden in de wijk huisvesting die past bij de groei die ze doormaken. Een meer gevarieerd 3. Naleving van de aanbod aan moderne koop- en (vrije sector) huurwoningen maken Hillesluis Rotterdamwet: strengere interessant om er te blijven. controle instroom nieuwe bewoners. De toegenomen groep van werkzame bewoners stelt eisen aan hun omgeving. De voorzieningen zijn afgestemd op de jonge gezinnen en nieuwkomers die aan het 4. Aanpak softdrugs. begin van hun woon- en werkcarrière staan. Voor de kinderen gaat het hierbij om goed onderwijs. Er zijn voldoende zorgaanbieders, van huis- en tandartsen tot een consultatiebureau en apotheek.

De Winkelboulevard Zuid functioneert goed als woon-, werken winkelgebied. In een aantrekkelijke omgeving kunnen ondernemers succesvol ondernemen en bewoners en bezoekers goed kunnen winkelen en verblijven. De winkelvoorzieningen passen bij de behoeften van de nieuwe mix van bewoners.

Bovenstaande beelden beschrijven een situatie van de wijk over ongeveer 15 jaar. Bij het verlopen van dit gebiedsplan zal het beschreven beeld nog niet volledig gerealiseerd zijn. Einddoelen bereik je niet in slechts enkele jaren. Met dit gebiedsplan moet wel duidelijk de weg hier naar toe worden ingeslagen.

Wijkprioriteiten Met de huidige inzet verwezenlijken we de ambitie niet. Kiezen voor echte verbetering, betekent kiezen voor een ingrijpende aanpak. De belangrijkste thema’s staan in dit gebiedsplan.

Blijven doen wat goed gaat: • Met kluswoningen zorgen we voor nieuwe, enthousiaste bewoners en verbeteren we de slechte staat van woningen. • Buurtinitiatieven zoals Buurt Bestuurt en zelfbeheer van groen. • Mogelijkheden voor zelfontplooiing, zoals in het Vliegwiel

Positieve initiatieven versterken: • Ruimte creëren voor ontmoetingen, spelen en ontspanning, bijvoorbeeld in het Varkenoordsepark. • Schoolroutes kunnen veiliger. • Blijvende aandacht voor de Winkelboulevard Zuid, met een hoger voorzieningenniveau en completer winkelaanbod. Er is verscherpt aandacht nodig voor de rol van vastgoedeigenaren en winkelondernemers over leegstand en uitstraling van de straten.

Aanpakken waar zorgen over zijn: • Meer bewoners uit Hillesluis moeten actief meedoen. Waar mogelijk met betaald werk, maar betrokkenheid bij buurt of straat of het verrichten van vrijwilligerswerk kan ook het doel zijn om naar toe te werken. • Er moet meer diversiteit komen in woningen. Dit moet starten in de Slaghekbuurt en de Riederbuurt. Buitenruimte moet onderdeel zijn van dit verbeterprogramma, net zoals het onderhoud en de uitstraling van particuliere woningen. Ook moet er aandacht zijn voor de huisvesting van arbeidsmigranten. • Jongeren moeten meer ontwikkelkansen krijgen. Het pedagogisch klimaat heeft in Hillesluis stevig aandacht nodig. Inspanningen rond het welzijn en de ontwikkeling van jeugd en jongeren moeten op school, thuis en op straat op elkaar afgestemd zijn. De jeugd van Hillesluis moet zich steeds en overal gestimuleerd voelen om te werken aan een toekomst. Dit moet in ieder geval leiden tot verbeteren van schoolprestaties en het terugbrengen van schooluitval. • Jeugdoverlast is een probleem waar in Hillesluis voorrang aan gegeven moet worden. Het vroegtijdig aanpakken van de jongerenoverlast, door het bewust maken van jongeren, het stimuleren van positief gedrag en bijdragen aan positieve activiteiten zijn van wezenlijk belang. • De aanpak van drugs- en woonoverlast krijgen prioriteit, waarmee de goedwillende bewoners zich weer gesteund weten. • Er moet meer aandacht zijn voor armoede. Problematische schulden, zeer beperkte financiële middelen en het voorkomen van een armoedeval hebben dringend aandacht nodig.

Resultaten in 2018 In 2018 moeten in ieder geval de volgende resultaten voor Hillesluis zichtbaar zijn: • Voortijdige schoolverlaters worden snel opgemerkt en gaan snel terug naar school of aan het werk. • Van bemiddelbaren naar werk of activering zit overgroot deel in een traject (opleiding, re-integratieproject, etc.). • Er is een gerichte aanpak op drugsgerelateerde overlast en woonoverlast. • Het schoon- en heelbeeld is beter en wordt positiever beoordeeld op locaties als het Vredesplein, de Slaghekbuurt en Winkelboulevard Zuid. • De veiligheidsscore van Hillesluis is minimaal 80. • Uitsluitsel over de herontwikkeling en planning van de Riederbuurt Zuid en de Slaghekbuurt.

• Een plan van aanpak voor de particuliere voorraad, met actieve sturing op leegstand en zicht op mogelijkheden voor eigenaren en bewoners om hun woning te verbeteren. • De buitenruimte en het gevelbeeld van de Boulevard zijn verbeterd. Het inrichtingsplan Beijerlandselaan, luifelplan Groene Hilledijk en de voortzetting luifel Beijerlandselaan zijn gerealiseerd. • Ouders worden actief betrokken bij de ontwikkeling van hun kinderen op school. • Een jaarlijks toegepast preventief programma voor de jeugd over drugsoverlast. • Varkenoordsepark is ingericht als wijkpark. • In Slaghekbuurt en Walravenbuurt is samen met bewoners gewerkt aan meer kwalitatief groen. • Schoolgaande jeugd kan gebruik maken van veilige schoolroutes.

6.3 De aanpak

Blijven doen wat goed gaat Er is een aantal woningen succesvol opgeknapt als kluswoning. Deze woningen staan er nu goed bij. Soortgelijke stimulerende concepten kunnen toekomstige eigenaren en bewoners interesseren om zich te vestigen in Hillesluis. Dit leidt tot woningverbeteringen en het aantrekken van bewoners die normaal gesproken weinig belangstelling hebben voor Hillesluis. Zij komen zo samen in één project.

In Hillesluis zijn verschillende goede initiatieven van verbinden en verbeteren. Over het algemeen zijn dit groepen bewoners die samen optrekken en initiatieven ondernemen om de wijk te verbeteren. Dit zijn initiatieven zoals zelfbeheer van “groen” en Buurt Bestuurt.

Veel vrouwen uit Hillesluis hebben behoefte aan zelfontplooiing. Dit is goed zichtbaar in Het Vliegwiel. Vrouwen uit de wijk, maar ook uit omliggende wijken, komen hier voor allerlei activiteiten, cursussen en vrijwilligerswerk. Hierbij is het belangrijk om de samenwerking met andere wijkpartijen te versterken en de toestroom te verbeteren. Bewoners geven aan dat dergelijke voorzieningen van groot belang zijn, omdat ze hier kunnen werken aan hun eigen ontwikkeling.

Positieve initiatieven versterken Buitenruimte om te spelen en te ontmoeten Bewoners willen meer ruimte voor ontmoeting, spelen en ontspanning in straten en pleinen. Ze vinden dit nu te weinig aanwezig in de dichtbevolkte wijk. De Slaghek- buurt en Walravenbuurt worden hierbij met nadruk genoemd vanwege het weinige groen wat er is.

Het Varkenoordsepark wordt gezien als een groenstrook naast de wijk in plaats van als een wijkpark. Dit zien bewoners als een kans omdat de ruimte bij een betere benutting deel kan gaan uitmaken van de wijk. Samen met omwonenden zijn al plannen gemaakt om de beleving en bruikbaarheid van het park te vergroten. Zij hebben de gebiedscommissie gevraagd zich nu hard te maken voor de uitvoering.

Bij herinrichting moet meer aandacht voor kindvriendelijkheid komen. De beperkte buitenruimte in combinatie met de kinderrijke wijk vraagt hier om. Dit geldt voor het park en de pleinen zoals het nieuw aan te leggen Brabantseplein. De kinderen uit de wijk moeten daarnaast veilig naar school kunnen. Schoolroutes en schoolzones rond de school en een maximale snelheid van 30 km per uur moeten iedere verkeersdeelnemer hierbij helpen. Ondanks de invoering van 30 km zone is er nog te veel ruimte voor roekelooss rijgedrag en onveilige verkeerssituaties. Een voorbeeld van een onveilige verkeerslocatie(blackspot) is de fietsverbinding op het kruispunt Beijerlandselaan/2 e Rosestraat. Inmiddels zijn de plannen hierover afgerond en kan er gestart worden met uitvoering. Per situatie zal bekeken moeten worden of technische ingrepen of striktere handhaving een oplossing kunnen bieden. In de Riederbuurt Noord wil men nagaan of er snelheidsbeperkende maatregelen moeten komen.

Opvallend is de vervuiling van de buitenruimte. Het schoonniveau van de wijk is te laag. Bewoners storen zich aan zwerfvuil. Tevens wordt het verkeerd aanbieden van vuil rond de containers en de vervuilde omgeving rond de containers als overlastgevend ervaren. Sommige tijdelijke geplaatste containers staan er al jaren. Dit wordt als rommelig ervaren en verdient snel aandacht. Hierbij zetten we in op gedragsverandering bij bewoners die het niet zo nauw nemen met het vervuilen van de omgeving.

De vervuiling beperkt zich niet tot de buitenruimte maar is ook zichtbaar in de tuinen van het particulier bezit. Ook de particuliere vastgoedeigenaren moeten verplicht worden de vervuiling van hun achtertuinen, veroorzaakt door eigen huurders aan te pakken. Vooral op de Beijerlandselaan en Groene Hilledijk is dit een zichtbaar probleem.

De Winkelboulevard Zuid De wijkoverstijgende Winkelboulevard Zuid met een verzorgingsgebied van ongeveer 35.000 bewoners heeft een voorzichtig positieve ontwikkeling doorgemaakt. Maar de positieve effecten beklijven nog te weinig, mede omdat de investeringen in het winkelhart nog moeten plaatsvinden. Met de komst van de nieuwbouw rond de Beijerlandse Passage is hiermee een start gemaakt. Om een sterke mix van winkelformules te krijgen moet er meer ruimte komen voor ketens die grotere winkelunits nodig hebben. Daarnaast moet meer aandacht komen voor een divers winkelaanbod/ en goede branchering. De huidige ondernemers kunnen zich soms meer inspannen om hun winkel een goede uitstraling te geven. Er loopt onderzoek naar de verdere herontwikkeling van de winkelboulevard.

Bewoners hebben het winkelgebied op de prioriteitenlijst gezet, omdat de straat gezichtsbepalend is voor Hillesluis. De buitenruimte is van belang voor het winkelgebied maar ook als verblijfsgebied. Over het onderhoud van veel panden, bewoning en de leegstand van de winkels worden zorgen uitgesproken. De Polderlaan en de Riederlaan functioneren niet meer als winkelstraat. Leegstand en verpaupering zijn het gevolg. Voor deze straten en delen van de Winkelboulevard Zuid moeten we nadenken over een goede invulling.

Het horeca-aanbod aan de Winkelboulevard Zuid sluit in grote lijnen aan op de detailhandelsfunctie. In de bestaande horeca zit weinig beweging. De horeca voorziet veelal in een behoefte van de directe omgeving en bij evenementen in de Kuip. Het horecaplein aan de Beijerlandselaan is volledig heringericht, maar veel van de huidige horeca moet nog een kwaliteitsslag maken.

Recentelijk is een stop afgeroepen op vergunningvrije horeca (shoarmatenten) op de gehele Boulevard. Dit is een gewenste maatregel om de veelvoud aan eetformules een halt toe te roepen. Deze maatregel dient voortgezet te worden.

Winkelondernemers en vastgoedeigenaren in de nabijheid van de Beijerkop missen parkeergelegenheid in de nabijheid van de Groene Hilledijk. Als mogelijke oplossing is aangedragen om parkeerschijfparkeren in te voeren. Daarnaast bestaat de wens bij ondernemers en bewones om de Groene Hilledijk in te richten als 30km zone. Hierdoor ontstaat een veiligere situatie voor fietsers en voetgangers.

Gezondheid Gemiddeld zijn de bewoners van Hillesluis minder gezond dan andere inwoners van Rotterdam. Bevorderen van gezond gedrag is dan ook hard nodig. Gedacht kan worden aan meer bewegen en de aanpak van obesitas en diabetes. Inmiddels loopt een pilot in samenwerking met Achmea Zorgverzekeringen. Sportvoorzieningen in de omgeving kan bewoners helpen tot meer bewegen en meer bewuste leefstijl.

Aanpakken waar zorgen over zijn Meedoen in de maatschappij In de wijk zijn veel bewoners aangewezen op een bijstandsuitkering. Deze bewoners hebben vaak een grote afstand tot werk. Zij moeten op weg geholpen worden via vrijwilligerswerk, taallessen of andere trajecten. Een deel van deze groep zal mogelijk niet doorstromen naar een betaald werk, omdat de afstand naar werk voor hen te groot is. Maar actief zijn voor de wijk kan voor zowel de wijk als de betrokkene van waarde zijn. Bewoners opperen dat de Winkelboulevard Zuid mogelijkheden biedt als leerwerkomgeving, stageplaats en werkervaringsplaats. Dit benutten we waar mogelijk.

Hillesluis kent veel nieuwkomers, voornamelijk bewoners uit Midden- en Oost- Europa. Veel van hen zijn niet bekend met de voorzieningen. Ook hebben zij over het algemeen minder contact met hun omgeving. Er is dan ook weinig binding met de wijk. Het faciliteren van contactmomenten met deze doelgroep kan bijdragen aan verbetering.

Aandacht voor armoede Niet mee (kunnen) doen kent zeer onwenselijke effecten. Een steeds slechter wordende financiële positie is vaak het gevolg. Financiële zorgen en schuldenproblematiek maken het steeds moeilijker om uit die situatie te komen. In het bijzonder wordt aandacht gevraagd voor stille armoede, voorkomen isolement en adequate inzet van schuldhulpverlening.

Diversiteit in wonen Het aantal eengezinswoningen en nieuwbouwwoningen is relatief gezien laag. De bewoningsdichtheid ligt hierdoor hoog. Naast de gerealiseerde projecten is een groot deel van de corporatiewoningen nog eenzijdig, verouderd en in een aantal gevallen hebben ze een slechte uitstraling. Een groot deel van de woningen dat bewoond wordt door gezinnen, is te klein.

Een deel van de bewoners met hogere inkomens en veelal een hoger opleidingsniveau verlaten de wijk voor meer woongenot en woonkwaliteit. Opmerkelijk is dat zij aangeven dit vooral te doen vanwege het ontbreken van geschikte gezinswoningen in Hillesluis (wooncarrière).

De wijk kent opvallend veel particuliere verhuurders met verouderd bezit. Dit zijn veelal panden met achterstallig onderhoud. Het particulier bezit is voornamelijk te vinden aan de randen van de wijk (onder andere de Beijerlandselaan). Deze woningen worden veel verhuurd aan nieuwkomers uit het buitenland die voor een korte duur in de wijk verblijven. Hierdoor is de mutatiegraad vrij hoog en de binding met de omgeving laag.

Een deel van de particuliere woningen moet worden vervangen. Een ander deel kan met een goed beheer- en verbeterbeleid worden gehandhaafd. Deze opgave gaat de reguliere aanpak deels te boven, zeker bij de panden waar wonen en winkels gecombineerd zijn. Het is noodzakelijk extra middelen hiervoor ter beschikking te stellen. Deze middelen ontbreken nog.

Ontwikkelkansen voor jongeren In Hillesluis wonen relatief gezien veel jongeren. Veel van deze jongeren hebben te maken met hardnekkige achterstanden, zoals lage citoscores, zijn voortijdige schoolverlater en halen geen startkwalificatie. De doorstroming vanaf het voortgezet onderwijs moet beter.

Een hoge prioriteit in Hillesluis is dan ook een integrale aanpak op voortijdig schoolverlaters, samen met partners zoals scholen en wijkpartijen. Een wijk als Hillesluis heeft hierbij de beste professionals nodig, zoals de beste docent voor de klas.

Voor wat betreft de aanpak van de achterstanden ligt dit voor een belangrijk deel bij het onderwijs. Het onderwijs kan dit echter niet alleen. De steun van ouders en bedrijven is onontbeerlijk. Net zoals de naaste omgeving van de jongeren: het gezin, de straat en wijk. Zij zullen meer worden betrokken bij de aanpak. Zeker in en wijk als Hillesluis is het van belang dat jongeren zich kunnen oriënteren op de toekomst mogelijkheden die er zijn. Door kinderen op de basisschool kennis te laten maken met verschillende beroepen worden ze meer gemotiveerd om leerprestaties te leveren en vervolgkeuzes te maken.

Terugdringen van overlast Woonoverlast wordt voor een groot deel veroorzaakt door onrechtmatige bewoning, overbewoning en verschillen in leefstijl. Daarnaast dragen zaken zoals geringe kwaliteit (o.a. houten vloeren) van woningen en de geringe mate van betrokkenheid van particuliere pandeigenaren en sommige gevallen huurders eveneens negatief bij aan de wijk. Het verzoek van bewoners is om de toestroom van nieuwkomers te beperken.

Een ander aandachtspunt vanuit de wijk is jongerenoverlast. Hierbij is het van belang dat in een zo vroeg mogelijk stadium van overlast de ouders bewust worden dat hun kinderen overlast veroorzaken. Een kleine groep overlastgevers kan alleen met repressie worden aangepakt. Bij een veel grotere groep wordt het ontbreken van vrijetijdsbesteding en verveling gezien als oorzaak. Het faciliteren in ontmoetingsplekken en de weg naar nabij gelegen sportverenigingen wordt als mogelijke oplossing aangedragen.

Drugsoverlast openbaart zich voornamelijk op het gebied van hennepteelt en het gebruik en handel in de verdovende middelen. Bewoners geven aan dat het gebruik van softdrugs aangepakt moet worden. Daarnaast vragen zij om aanpassing van het coffeeshopbeleid. Ook de negatieve beïnvloeding van huidige tieners wordt door de bewoners als belangrijk aandachtspunt meegegeven met het verzoek hiermee aan de slag te gaan.

6.4 Knelpunten

Hoewel er al jarenlang hard gewerkt wordt aan positieve ontwikkeling, blijven de effecten nog te veel uit. Hillesluis heeft meer nodig. Zonder een plus op de inzet worden de ambities geen realiteit en komen er geen wezenlijke veranderingen.

Tempo aanpak corporatiebezit Financiële middelen ontbreken om op korte termijn grote slagen te maken in de herontwikkeling.

Sturing op leegstandwinkelpanden Het ontbreekt aan een middel om te sturen op een goede invulling van de oude winkelstrips zoals de Polderlaan, Riederlaan en de koppen Winkelboulevard (Hilledijk en Groene Hilledijk).

Aanpak hardnekkige overlastgevers Hardnekkige overlastgevers die criminele activiteiten ondernemen, trekken een zware wissel op de situatie in Hillesluis. Er is veel sprake van drugsgerelateerde overlast en geweld. Bewoners lijden hier onder. Bevattelijke jongeren worden verkeerde circuits ingetrokken. Oplossingen om criminele overlastgevers te weren zijn niet zomaar voorhanden.

Meer bewoners doen mee aan activeringstrajecten Er zijn meer trajecten nodig voor hen die deel kunnen nemen aan maatschappelijk participatie. Er is behoefte aan een strengere toeleiding naar vrijwilligerswerk en een verscherpte controle op bewoners die zich niet houden aan de gemaakte afspraak. Dit vraagt om extra capaciteit en financiële middelen.

Inzet op schooluitval Een sluitende en een snelle aanpak voor schooluitval is nodig. Scholen moeten in een veel eerder stadium het verzuim melden. We moeten ook de omgeving hierin faciliteren. Capaciteit en middelen moeten vrijgemaakt worden willen we hier versnellen.

Extra inzet op voortijdig schoolverlaters In Hillesluis is sprake van een grote groep jongeren die uitvalt. De huidige inzet geeft onvoldoende resultaat. Een extra, andersoortige of versnelde inzet schooluitval en mogelijk nieuwe interventie-instrumenten zullen nodig zijn. Dit betekent een plus op de bestaande aanpak, waar alleen in voorzien kan worden wanneer capaciteit en middelen beschikbaar zijn.

Aanpak particulier voorraad De sturing op beheer, verhuur en onderhoud van de particuliere voorraad is te gering in verhouding tot de druk die een deel van deze panden op de wijk legt. Allereerst zullen aanpassingen nodig zijn ten aanzien van de regelgeving op het gebied van de bestemming van de panden en de instroom. Hier ontbreekt het nu aan. De Utrechtsestraat is een goed voorbeeld waarvan de aanpak moet worden bespoedigd.

Schoon De wijk is te vuil. Op locaties rond het Vredesplein, op de Winkelboulevard en op de pleinen moet ingezet worden. Met het kiezen van andere schoonmaakmomenten en bewustwordingscampagnes voor bewoners zal in de loop der tijd enige verbetering te verwachten zijn maar het probleem zal hiermee niet opgelost zijn. De komende jaren is een merkbaar verschil alleen te behalen door intensiever schoon te maken. Dit vraagt om capaciteit die Stadsbeheer Schone Stad nu niet voor Hillesluis beschikbaar heeft.

2e Rosestraat De verkeersveiligheid en verkeersdoorstroming laat jaren de wensen over. Kruispunt is een belangrijke toegangspoort tot de wijken Bloemhof, Hillesluis en de Afrikaanderwijk. Hier is al veelvuldig over gesproken. Er zijn al richtinggevende plannen, echter laat de uitvoering op zich wachten.

Bloemhof

Wijktafel Bloemhof 8.1 Bloemhof nu 26 mei 2014 Bloemhof is een dichtbebouwde wijk met bijna 14.000 inwoners. Een multiculturele wijk met een diversiteit aan buurten en een vrij jonge bevolking. Deze diversiteit en Bewoners vinden jonge bevolking zouden moeten duiden op een wijk met kansen. Helaas maakt belangrijk Bloemhof dit momenteel nog niet waar. De wijk staat in meerdere opzichten vaak Aanpak van genoteerd als één van de slechts scorende wijken van Rotterdam. De mooie drugsoverlast kanten van Bloemhof en de vele goede initiatieven van bewoners en Wijkprofiel In 2014 startte de wijkorganisaties worden hierdoor veel te weinig gezien. Meer groen in de gemeente met het wijk wijkprofiel. Het Het aantal mensen dat actief mee doet in de maatschappij is in negatieve zin uit balans. De wijk kenmerkt zich door relatief veel inwoners met een laag wijkprofielMeer aandacht kijkt naar de sociale, fysieke en opleidingsniveau. Gemiddeld een op de vijf bewoners spreekt de Nederlandse taal Wijkprofielvoor normen en veiligheidsgegevens. niet of nauwelijks. De werkloosheid is hoog. Het aantal mensen dat van een waarden uitkering moet rondkomen is eveneens hoog. Opvallend is de veelheid aan In 2014 startte de gemeente Iedere twee jaar huisvesting van bijzondere doelgroepen zoals beschermde, begeleide met hetAanpak wijkprofiel. van Het vraagt de gemeente woonvormen dat druk geeft op de kwetsbare omgeving. wijkprofielparkeerproblemati kijkt naar de bewoners wat ze van sociale,ek fysieke en hun wijk vinden en Bloemhof heeft 6200 woningen, grotendeels corporatiebezit. Meer dan de helft is veiligheidsgegevens. kijken we naar de in eigendom van Woonstad, een ander deel is van Vestia. Aan de randen van de Activiteiten voor Iederecijfers. twee Zo jaar meten vraagt we de wijk is meer particulier bezit. De woningen in Bloemhof hebben over het algemeen jongeren gemeentehoe de bewoners wijk er voor wat ze een lage WOZ-waarde, zijn klein, bouwtechnisch verouderd en vertonen geregeld van hunstaat. wijk vinden en achterstallig onderhoud. De voor de wijk zo kenmerkende kleine, slecht kijken we naar de cijfers. Zo geïsoleerde woningen dragen bij aan de woonoverlast die bewoners vaak ervaren. De scores voor meten we hoe de wijk er De verouderde woningen geven gemakkelijk toegang aan inbrekers met als Vreewijk zijn: voor staat. gevolg een hoog inbraakpercentage. Veilig: 82 De smalle straten in combinatie met een beperkt aantal parkeerplaatsen, geven De scores voor Bloemhof een hoge parkeerdruk in de wijk. Dit zorgt voor veel ergernis bij bewoners en zijn: Sociaal: 76 bezoekers. Veilig:Fysiek: 82 81 Het aanwezige groen is schaars. Met uitzondering van de singels is de groenbeleving in de wijk laag. Er is weinig kwaliteitsgroen en er is geen wijkpark. Sociaal:De detailgegevens 76 en De inrichting van de pleinen en plantsoenen in de wijk is eenvoudig en vaak van uitleg staan op de Fysiek: 81 lage kwaliteit. website: De detailgegevenswww.wijkprofiel.rotterd en uitleg De jongeren uit de wijk zoeken elkaar op en hangen op de pleinen. Het staanam.nl op de website: groepsgedrag zorgt voor gevoelens van onveiligheid omdat jongeren in www.wijkprofiel.rotterdam .nl groepsverband moeilijk aanspreekbaar zijn en omwonenden soms intimideren. Schooluitval is hoog.

De meervoudigheid van de problematiek en de continue instroom van nieuwe bewoners uit minder kansrijke groepen, maakt het ingewikkeld om voldoende resultaat te boeken op het gebied van leefbaarheid, veiligheid en ontwikkeling van de wijk. Intensieve meerjarige aandacht is nodig. Bloemhof is niet voor niets aangewezen als 1 van de 7 focuswijken binnen het Nationaal programma Rotterdam Zuid. Vanuit dit programma zijn wonen, werken en onderwijs de belangrijkste speerpunten. Het totaal aan inzet moet dan ook aanvullend zijn op dit programma.

Wijktafel Bloemhof Ambitie 26 mei 2014 Het gebiedsplan staat niet op zichzelf. Er is een directe relatie met het Nationaal programma Rotterdam Zuid dat werkt aan een visie Bloemhof tot 2030. 8 juli 2014 Dit gebiedsplan kent een looptijd tot 2018. Het gewenste eindbeeld is dan nog niet bereikt. Wel moet zichtbaar worden waar we naar toe werken.

Wat vinden bewoners 2018, Bloemhof doet weer mee. Bloemhof is een actieve, levendige en veilige belangrijk: wijk, waar nieuwkomers hun weg weten te vinden. Een groter deel van de bewoners heeft een inkomen uit werk of levert een tegenprestatie, veelal als 1. Aanpak van vrijwilliger. Actieve bewoners komen met initiatieven om hun eigen buurt of straat drugsoverlast te verbeteren. De jonge bevolking van Bloemhof wordt intensief gestimuleerd om zich te 2. Meer groen in de wijk ontplooien, zodat zij een goede maatschappelijke positie kunnen verwerven. 3. Meer aandacht voor normen en waarden In 2018 wonen er nog steeds nieuwkomers en andere bewoners die kwetsbaar zijn, met dat verschil dat er een laagdrempelige samenhangende sociale 4. Aanpak van infrastructuur omheen gebouwd is. Hierdoor kunnen kwetsbare groepen rekenen parkeerproblematiek op zorg en aandacht. 5. Activiteiten voor

jongeren Op verschillende plekken zijn de woningen verbeterd en er is meer diversiteit in de woningvoorraad waardoor betaalbaar wonen in goede woningen mogelijk is. Dat biedt ruimte aan bewoners die willen verbeteren en in de wijk willen blijven. Er is meer balans tussen lage en middeninkomens. De overlast is afgenomen waardoor bewoners zich veiliger voelen in de wijk.

Wijkprioriteiten Blijven doen wat goed gaat: • Samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties en gesubsidieerde organisaties • Integrale aanpak Strevelsweg, Putsebocht en Dordtselaan • Kleine groeninitiatieven

Positieve initiatieven versterken: • Maatwerk in taaleducatie • Zelfbeheer • Afstemming tussen organisaties in zorg en welzijn

Aanpakken waar zorgen over zijn: • Meer actieve en betrokken bewoners • Armoede • Kwaliteit en diversiteit van het woningenbestand • Toekomstperspectief voor jongeren • Schone en groene buitenruimte • Overlast

Resultaten in 2018 In 2018 moeten in ieder geval de volgende resultaten voor Bloemhof zichtbaar zijn: • Van bemiddelbaren naar werk of activering zit overgroot deel in een traject (opleiding, re-integratietraject, etc.). • Er is gestart met de verbeteraanpak van corporatiewoningen bij de Putsebocht, de Kossel en Bloemhof Zuid. • Er is instrumentarium voor de aanpak van de particuliere voorraad. • Er is snelle opvolging bij voortijdig schoolverlaten en een hier op volgende sluitende aanpak. • Ten minste 4 plekken in de wijk zijn in samenspraak met bewoners verbeterd met kwalitatief groen. • Het schoonbeeld is verbeterd en wordt positiever door bewoners beoordeeld, in het bijzonder op de zichtlocaties Dordtselaan, Putsebocht en Strevelsweg. • Organisaties werken samen aan een pedagogisch klimaat en leveren op elkaar aanvullende diensten. Bij subsidieverstrekking of aanbesteding wordt dit als verplichtende voorwaarde opgenomen. • Ouders worden actief betrokken bij de ontwikkeling van hun kinderen op school. • Er draait een jaarlijks preventief programma voor de jeugd in relatie tot drugsoverlast.

8.3 De aanpak

Blijven doen wat goed gaat In Bloemhof is in de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan de inzet van verschillende partijen. De samenwerking en afstemming tussen vrijwilligersorganisaties en gesubsidieerde organisaties verloopt naar wens. Dit heeft al geleid tot de activering van veel wijkbewoners om vrijwilligerswerk te gaan verrichten. Een positief voorbeeld hierin is het Wijkpastoraat. Wij spelen een verbindende rol. Ook initiatieven op het gebied van kunst en cultuur kunnen in belangrijke mate bijdragen aan samenhang in de wijk.

Op de Strevelsweg, de Putsebocht en de Dordtselaan is de gemeente met een integrale aanpak gestart om de leefbaarheid te verbeteren. Met succes is de openbare ordeproblematiek aangepakt en ondernemers en bewoners leveren inmiddels een actieve bijdrage aan het verbeteren van de straten. Verbeteren kost tijd, de integrale aanpak moet doorgezet worden.

Kleinschalige initiatieven werken goed in de wijk. Goede voorbeelden zijn de moestuin en het beheer van de Regenboog en het Zwijndrechtseplein die we hebben ondersteund in de ontwikkeling. Ook initiatieven zoals Buurtvaders en Buurt Bestuurt zijn goede voorbeelden van betrokkenheid bij de wijk.

Positieve initiatieven versterken Om bewoners te faciliteren bij de ontwikkelingen is maatwerk nodig. Het taalaanbod dat afgestemd is op het lage niveau in de wijk, moet beter om een groter bereik te hebben.

Het is zinvol om meer locaties vrij te geven die bewoners in zelfbeheer nemen. Hier in zitten veel ontwikkelingsmogelijkheden voor bewoners.

Omdat er een groot aantal partijen in de wijk verantwoordelijk is voor maatschappelijk ontwikkeling en elke partij haar eigen prestatieafspraken heeft, is afstemming lastig.

De wijk is verre van kindvriendelijk door het tekort aan veilige en groene speelmogelijkheden. Goed ingerichte groene pleinen met meer en beter uitgeruste speelmogelijkheden is dan ook iets wat aandacht nodig heeft. Er zijn wel goede voorbeelden zoals het Oleanderplein. Bewoners geven aan graag verbeteringen te zien op het Blauwe plein, bij het Eemsteinplein en rond de hoek Abcoudestraat met de Putselaan.

Aanpakken waar zorgen over zijn Meer actieve en betrokken bewoners Veel aandacht moet naar activering richting betaald werk. Waar mogelijk moet de inzet daar op gericht zijn. De realiteit laat zien dat voor veel bewoners sociale activering of vrijwilligerwerk al een hele stap is. Werkzoekenden moeten intensief gevolgd en begeleid worden als we verandering willen in het aantal niet actieven in de wijk.

Taal is belangrijk. Hier is meer maatwerk nodig, gericht op het taalniveau onder het reguliere taalonderwijs en aanbod in de woonomgeving. Het eerst achterhalen van de oorzaken van taalachterstand kan bijdragen tot mogelijke oplossingen. In Bloemhof is relatief een grote groep vrouwen die niet gemakkelijk de deur uitkomen. Initiatieven die vrouwen in een veilige omgeving laten participeren zijn daarom nodig.

Er zijn een paar doelgroepen in Bloemhof die specifieke aandacht vragen zoals Somaliërs, Ethiopiërs en Bulgaren. Ze zijn onbekend met voorzieningen en ontwikkelmogelijkheden en verkeren vaak in een isolement. Daar moet een aanpak voor komen. Daarnaast vragen bewoners aandacht voor ouderen. Bij deze doelgroep gaat het om bewegen en ontmoeten.

Aandacht voor armoede Financiële zorgen en schuldenproblematiek maken het steeds moeilijker om uit die situatie te komen en actief te zijn in de maatschappij. Hulp bij schulden en administratie is dringend nodig. In het bijzonder wordt aandacht gevraagd voor stille armoede, voorkomen isolement en adequate inzet van schuldhulpverlening.

Kwaliteit en diversiteit van het woningenbestand Het woningenbestand in de wijk beter, diverser en ruimer (verdunnen). Zowel in corporatiebezit als in de particuliere voorraad. Specifieke aandacht moet gaan naar Bloemhof Zuid, de Kossel en de Putsebocht, Strevelsweg en Dordtselaan. Er is behoefte aan instrumentarium om de instroom te beïnvloeden en beter beheer en het onderhoud van het particulier bezit. Op projecten voor kwetsbare groepen dient meer gestuurd (geremd) te worden.

Schone en groene buitenruimte Bewoners zijn niet te spreken over hoe vuil het buiten is. Vervuiling rond containers, zwerfvuil en hondenpoep is zeer storend. Er moet een oplossing komen voor het plaatsen van afval naast de containers, het illegaal dumpen van grofvuil en het uitwaaieren van zwerfvuil vanuit de winkelstraten. Oplossingen zullen gezocht moeten worden in betere reiniging door professionals, maar ook door meer betrokkenheid van bewoners bij de buitenruimte. Bewoners vragen om handhaving op hondenpoep.

Parkeren Een ander punt waar bewoners aandacht voor vragen is de parkeerdruk. Bewoners uit De Kossel hebben tijdens de wijktafel nadrukkelijk om invoering van betaald parkeren gevraagd. Ondanks invoering van betaald parkeren is de parkeerdruk hoog in de Oleanderbuurt.

Toekomstperspectief voor jongeren Een pedagogisch klimaat op school, thuis en op straat is voor Bloemhof belangrijk. Die werelden moeten meer verbonden worden. De inspanningen moeten in ieder geval leiden tot het verbeteren van schoolprestaties, het terugbrengen van schooluitval en verminderen van overlast. Dit vraagt het maximale van professionals. De beste docenten voor de scholen in Bloemhof moet het streven

zijn. Bewoners geven aan dat de gemeente meer bedrijven moet interesseren voor stageplekken en werkervaringsplekken voor de jongeren van Bloemhof. Dergelijke inspanningen kunnen bijdragen aan het bieden van perspectief. Hierbij is het van belang dat de ingezette trajecten/projecten een meerduurzaam karakter hebben. Dit kan motiverend werken.

Overlast Jongeren-, drugs- en woonoverlast is een probleem in Bloemhof. Met jongeren moeten meer in een vroeg stadium het gesprek aangaan om ze bewust te maken en andere wegen te tonen. Verveling door gebrek aan vrijetijdsbesteding wordt geregeld door jongeren genoemd als reden voor hun hanggedrag op straat. Volgens bewoners en jongeren is er een tekort aan ontmoetingsplekken en activiteiten. Drugsgerelateerde overlast hoort vooral thuis bij de handhavende diensten. In Bloemhof is er behoefte aan een actief beleid op drugs. Die aanpak dient prioriteit te krijgen. Maar ook preventieve programma’s voor jeugd en jongeren zijn nodig. In een omgeving als Bloemhof loopt jeugd meer kans om met drugs en drughandel in aanraking te komen.

8.4 Knelpunten

Activering De huidige inzet levert onvoldoende resultaat om het aantal bijstandsuitkeringen te verminderen. Een groot deel van deze groep heeft een grote afstand tot betaald werk. De groep die nu naar activeringstrajecten wordt begeleid is te klein om de situatie in de wijk te verbeteren. De inzet op Maatschappelijke Inspanning moet uitgebreid worden naar Bloemhof midden en zuid en daarvoor zijn meer capaciteit en middelen nodig.

Maatwerk in taalaanbod Om meer bewoners te bereiken om aan taalcursussen deel te nemen, is meer maatwerk nodig. Hierbij ligt het accent op het meeste lage niveau. Het huidige aanbod sluit onvoldoende aan en bovendien is de vraag groter dan het aanbod.

Extra inzet op voortijdig schoolverlaters In Bloemhof is sprake van een grote groep jongeren dat uitvalt. De huidige inzet geeft onvoldoende resultaat. Een extra, andersoortige en versnelde inzet is nodig. Dit betekent een plus op de bestaande aanpak.

Aanpak particulier voorraad Er is nu geen sturing op beheer, verhuur en onderhoud van de particuliere voorraad terwijl het probleem groot is. Er zijn aanpassingen in de regelgeving nodig op het gebied van de bestemming van de panden en de instroom.

Schoon De gezichtbepalende Dordtselaan, Putsebocht en omgeving en Strevelsweg zijn te vuil. Hier moet vaker, zichtbaar en op wisselende tijden schoongemaakt worden. En daarnaast moet er iets gedaan worden aan het vervuilende gedrag van bewoners. De komende jaren is een merkbaar verschil alleen te behalen door intensiever schoon te maken. Dit vraagt om capaciteit die Stadsbeheer Schone Stad nu niet voor Bloemhof beschikbaar heeft.

Oleanderplein fase II Het Oleanderplein is groener en speelvriendelijker gemaakt is fase 1. In fase 2 moeten de auto’s die er nu nog teveel rijden en geparkeerd staan van het plein. Door de Sint-Andriesstraat af te sluiten en de leegstaande garage beter te benutten. Voor fase twee is nu geen geld.

Vreewijk

j 9.1 Vreewijk nu

100 jaar geleden startte de bouw van het tuindorp Vreewijk, en dit karakter is behouden. In Vreewijk staan knusse gezinswoningen in een groene omgeving. Tussen de huizen liggen prachtige binnenterreinen. Bewoners zijn trots op hun wijk en voelen zich hiermee verbonden. Een echte Vreewijker verhuist niet en houdt van zijn tuin. Bewoners vinden het belangrijk om hun buren te kennen en samen voor de wijk te zorgen.

Meer dan 80% van de woningen is eigendom van Havensteder. Dit betekent dat Havensteder en de gemeente samenwerken om de wijk te versterken. In 2008 was Wijkprofiel in Vreewijk groot protest tegen de voorgestelde sloop van de wijk. Samen met bewoners werkten we aan haalbare alternatieven, met als resultaat het Verbeterprogramma. Hierin staat welke woningen en straten de komende 15 jaar In 2014 startte de grondig opgeknapt worden. Bewonersbetrokkenheid en communicatie over de gemeente met het voortgang blijft belangrijk, net als het herstel van vertrouwen tussen de bewoners en wijkprofiel. Het wijkprofiel de gemeente. kijkt naar de sociale, fysieke en Ten westen van de Dordtsestraatweg liggen de wijk De Vaan en het veiligheidsgegevens. Motorstraatgebied. De Vaan valt vaak buiten het beleid dat we voor Vreewijk ontwerpen. Het Motorstraatgebied valt binnen het stedelijke programma Hart van Iedere twee jaar vraagt Zuid. Dit omvat bouwplannen en het versterken van de regionale zorgen de gemeente bewoners onderwijsfunctie. Het Zuiderziekenhuis en de Daniël de Hoed-kliniek liggen centraal wat ze van hun wijk in Vreewijk. Voor beide terreinen moeten we komende vier jaar een nieuwe functie vinden en kijken we naar vinden. de cijfers. Zo meten we hoe de wijk er voor staat. Vreewijk telt 13.500 bewoners, waarvan er veel al lang in de wijk wonen. Er zijn dus De scores voor Vreewijk nog veel autochtone bewoners, en er wonen relatief veel (alleenstaande) ouderen. zijn: Vreewijkers vertellen dat toen de corporatie mensen uit heel Rotterdam in Vreewijk plaatste, er veel personen met urgentie geplaatst zijn en er meer overlast is in de Veilig: 84 wijk. Vreewijkers zagen hun buurt veranderen en hebben hier zorgen over. Dit jaar is Havensteder gestart met het woonexperiment, de eerste ervaringen hiermee zijn Sociaal: 87 positief. Fysiek: 89

Er zijn veel sociale huurwoningen in Vreewijk. Bewoners vinden het belangrijk dat De detailgegevens en Vreewijk betaalbaar blijft. Van oorsprong is Vreewijk een wijk met zowel lage, uitleg staan op de midden als hoge inkomens. Het evenwicht hiertussen moet terug. Nu zijn er relatief website: www. veel bewoners met een uitkering en te veel jongeren die school niet afmaken. wijkprofiel.rotterdam.nl

De laatste jaren zijn er meer zorgen om Vreewijk. De sociale- en veiligheidsindex dalen sinds 2008. Vreewijk scoort ook slechter ten opzichte van andere wijken. Het is zaak deze daling om te buigen. Het imago van de wijk is nu nog goed. Omliggende wijken hebben zwaardere problemen. We moeten opletten dat Vreewijk de aandacht krijgt die zij op grond van de cijfers verdient. Vreewijk is benoemd als kantelwijk en sluit aan bij een aantal thema’s van het Nationale Programma Rotterdam Zuid.

9.2 Vreewijk in 2018 j Wijktafel Vreewijk Ambitie 22 mei 2014 Vreewijk blijft een tuindorp met historie en een eigen identiteit. Dit komt terug in de 8 juli 2014 bouwstijl van de wijk, het behoud van bestaande panden, de groene buitenruimte en de hoge sociale binding. Bewoners zijn er trots op en tevreden met hun buurt. Wat vinden bewoners Bewoners worden op een prettige manier oud. De instroom van nieuwe bewoners belangrijk: bestaat vooral uit (jonge) gezinnen. In Vreewijk is er evenwicht tussen lage, midden en hoge inkomens. Jongeren worden opgeleid voor werk. Het Motorstraatgebied 1. De verlichting en het heeft een regionale zorgen onderwijsfunctie. Door in te zetten op de kracht en het onderhoud van karakter van de wijk moeten we de zorgwekkende daling uit het wijkprofiel keren. achterpaden moeten we aanpakken. Wijkprioriteiten Blijven doen wat goed gaat: 2. Vreewijk moet groen • Bewoners houden zeggenschap over hun buurt en blijven volop participeren blijven, er zijn zorgen in de wijk. We ondersteunen buurtpreventie en Buurt Bestuurt. over de verloedering van • We voeren het Verbeterprogramma en Masterplan Buitenruimte uit. het groen. • Het woonexperiment blijft, waarmee we de instroom van nieuwe bewoners begeleiden. 3. We moeten beter zorgen voor ouderen met Positieve initiatieven versterken: een klein inkomen. De • Bewoners zorgen voor de eigen buurt, Vreewijk kent veel vrijwilligers. buitenruimte moet • De wijk viert 100 jaar Vreewijk in 2016. Het eigen karakter van Vreewijk toegankelijker en als behouden en benadrukken. mensen langer • Stimuleren van ontmoetingsplekken in de wijk, bijvoorbeeld de Brink en de zelfstandig moeten Klup. blijven wonen, hebben ze hier ondersteuning bij Aanpakken waar zorgen over zijn: nodig. • Er zijn relatief veel ouderen in Vreewijk met een kleine beurs, die langer zelfstandig moeten blijven wonen. Ook zij moeten prettig oud kunnen 4. Bewoners constateren worden. een taalachterstand bij • Bijna één op de vijf jongeren stopt voortijdig met school. Dit betekent dat kinderen. hun kans op werk klein is. De norm in Vreewijk moet zijn dat alle jongeren Onderwijsondersteuning opgeleid worden voor werk. voor kinderen, • Veel Vreewijkers werken niet. Om verschillende redenen is voor veel van bijvoorbeeld hun de afstand tot een nieuwe baan groot. We verwachten van bewoners huiswerkbegeleiding is dat ze in de wijk bijdragen naar vermogen, bewoners met een uitkering nodig. zetten zich in voor hun wijk. • Vreewijk moet veiliger. Bewoners ervaren te veel overlast en er zijn te veel 5. Het centrale punt om inbraken. Snoeiwerk en verlichting van achterpaden noemen bewoners vaak woonoverlast aan te als probleem. Deze worden aangepakt. pakken moet terugkomen • Bewoners klagen veel over verloedering van de wijk. Het gaat dan over het in de wijk. groenonderhoud van de gemeente, de tuinen van bewoners en het onderhoud van zowel koop- als huurwoningen. Onderhoud van de buitenruimte en van de woningen moeten op orde zijn. De afspraken die

daarover worden gemaakt moeten beter worden gehandhaafd.

Vervolg Wijtafel Vreewijk:

6. We moeten oog 9.3 De aanpak houden voor samenhang in de wijk. Die Blijven doen wat goed gaat samenhang moeten we Vreewijkers zijn betrokken bij hun eigen buurt. Na groot protest tegen de sloop van behouden en versterken. panden in Vreewijk, werken Vreewijkers samen met de gemeente en Havensteder Extra aandacht is daarbij om te bepalen op welke wijze hun buurt het best kan worden opgeknapt. In het voor de Landbouwbuurt Verbeterprogramma en het Masterplan Buitenruimte staan de afspraken met nodig. Plekken waar bewoners die voor de komende 15 jaar gelden. De komende vier jaar moeten we bewoners elkaar deze afspraken uitvoeren. ontmoeten in de wijk zijn belangrijk. Omdat bewoners het meeste van hun eigen buurt weten, werken we samen om problemen aan te pakken. Op dit moment ondersteunen we Buurt Bestuurt in De 7. Kosten Vaan en Buurtpreventie in de Dalenbuurt en zijn er verschillende Opzoomerstraten. omgevingsvergunning Binnen deze samenwerking maken we afspraken over wat bewoners zelf kunnen en hoog. waar inzet van de gemeente nodig is. 8. Overlast van jongeren, Veel bewoners geven aan dat in het verleden nieuwe bewoners niet goed bij de wijk evenementen in de Kuip pasten. Tuinonderhoud en contact met de buren zijn in Vreewijk belangrijke sociale en Ahoy, aantal waarden. Met het woonexperiment doen potentieel nieuwe huurders eerst een horecazaken en honden. woontest, gaan ze daarna met buurtbewoners de wijk in en hebben ze tenslotte een gesprek met Havensteder over wat het betekent om in Vreewijk te wonen. Pas 9. Activiteiten en hierna kunnen ze een huurcontract tekenen. Bewoners zijn positief over het evenmenenten moeten woonexperiment en we gaan hier dus meer door. voor heel de wijk zijn (en niet per buurt). Positieve initiatieven versterken Vreewijkers kennen hun buren en voelen zich verbonden met de wijk. Veel bewoners zetten zich met elkaar en voor elkaar in. Ze doen boodschappen voor ouderen, zorgen samen voor de heggen, doen mee aan lief en leed in de straat of organiseren activiteiten in wijkcentra, speeltuinen of bij verenigingen. Samen vormen j deze betrokken bewoners het hart van de wijk. Met relatief weinig moeite kan de gemeente deze bewoners bijspringen. Door oog te hebben voor hun ideeën en wensen verbeteren we de buurt.

Vreewijk heeft een aantal belangrijke trefpunten in de wijk. De Brink en de Klup leven weer op door actieve vrijwilligers. Het Witte Paard is een icoon in de wijk, waar naast de horeca, ruim aandacht is voor kunst en cultuur. Het Vreewijkhuis heeft een goede inloopfunctie voor vragen over wonen, in “Het Trefpunt” worden mensen met raad en daad bijgestaan door vrijwilligers. Aan de Groenezoom zit een aantal winkels met een goede buurtfunctie. Deze plekken zijn belangrijk in de wijk. Dit zijn de plekken waar Vreewijkers hun activiteiten kunnen organiseren en waar bewoners elkaar ontmoeten in de publieke ruimte.

In Vreewijk zetten ondernemers zich actief in voor de buurt. Hun winkels zorgen voor trefpunten in de wijk en zij kennen veel bewoners. Ondanks de economische crisis van de afgelopen jaren blijven de ondernemers bezig met wat ze aan de buurt kunnen bijdragen. De gemeente doet mee aan hun initiatieven en ondersteunt waar mogelijk.

In 2016 bestaat Vreewijk 100 jaar. Tuindorp Vreewijk is beschermd stadsgezicht, en heeft 284 rijksmonumenten. Het bijzondere karakter van de wijk willen we behouden en benadrukken. Door samen toe te leven naar activiteiten rond 100 jaar Vreewijk, brengen we positieve energie in de wijk en kunnen we Vreewijk goed naar voren brengen bij mensen die niet in Vreewijk wonen

Aanpakken waar zorgen over zijn Werk of inzet voor Vreewijk Door de economische crisis is er meer werkloosheid. Vreewijk heeft veel sociale huurwoningen en deze groep bewoners wordt hier bovengemiddeld door getroffen. Er zijn dus veel Vreewijkers die geen betaald werk verrichten, en veel huishoudens zijn afhankelijk van een bijstandsuitkering. Daarmee daalt het gemiddeld inkomen in de wijk. Relatief veel Vreewijkers hebben dan ook moeite met rondkomen. Er is sprake van stille armoede, vooral onder ouderen die vanwege het lage inkomen onvoldoende deel kunnen nemen aan de samenleving. Wanneer de economie zich herstelt, zullen meer mensen betaald werk vinden. Voor Vreewijk is de komende jaren belangrijk dat bewoners zich niet voelen buitengesloten en volop meedoen aan de (Vreewijkse) samenleving. Ook als er (nog) geen zicht is op een betaalde baan.

De ambitie die we ons stellen is deze: mensen doen naar vermogen mee in Vreewijk. De Vreewijkse vrijwilligersorganisaties en projecten waar van vrijwillige inzet gebruik wordt gemaakt, krijgen aandacht en ondersteuning bij het vinden en binden van vrijwilligers. Bewoners die (tijdelijk) niet aan het arbeidsproces deelnemen en aangewezen zijn op een uitkering, zullen zich naar vermogen inzetten. Het liefst in de eigen wijk, want er is werk zat in Vreewijk. In groen, beheer, zorg, welzijn en bij al die prachtige initiatieven en vrijwilligersorganisaties die de wijk rijk is. Ouders die actief zijn op de school, mensen die zich in de wijkwinkel van de BOV voor de bewoners inzetten, de Kringloopwinkel, de Uil, de Boei, Isaak en de Schittering, de Vredeskerk, de Klup, Buurt Bestuurt, de educatieve Tuin, ondernemersverenigingen, wijkpreventie, de wereldwinkel, sportverenigingen, de Brink, bij de zorginstellingen en projecten. En zo kunnen we nog wel even doorgaan.

Deze instellingen vormen met elkaar, vaak met maar geringe bijdrage van professionals, een belangrijk netwerk voor ouderen en mensen die ondersteuning nodig hebben. Ook is het een netwerk van organisaties en activiteiten waar mensen werkervaring op kunnen doen, zich kunnen ontwikkelen en zich voor elkaar, voor de straat, de buurt of de wijk kunnen inzetten. We zullen ons maximaal inzetten om de vrijwilligers van Vreewijk en de Vreewijkse organisaties te ondersteunen. We zullen de initiatieven en inzet van professionals en vrijwilligers zichtbaar maken. Zo kan iedereen zien welke activiteiten er zijn en welke organisaties zich in de buurt of wijk inzetten.

Jongeren worden opgeleid voor werk De uitval uit het onderwijs in Vreewijk is te hoog. Bijna één op de vijf jongeren stopt voortijdig met school. Dit maakt ze de rest van hun leven kwetsbaar bij het vinden en houden van werk. Omdat het om zo’n groot deel van de jongeren gaat, staat de norm dat je een opleiding volgt of werkt onder druk. Meer jongeren zullen dus (een arbeidsmarktwaardig) diploma moeten halen.

j Het gemiddelde opleidingsniveau in Vreewijk is laag. Dat blijven we terugzien in citoscores en schoolrichtingen. Op de wijktafel geven bewoners aan dat er veel leerlingen zijn met een ruime taalachterstand. Het is voor ouders niet altijd makkelijk om hun kinderen hier bij te helpen, bijvoorbeeld omdat ze zelf laaggeletterd zijn. Ook geven ouders aan dat ze het moeilijk vinden om hun kinderen te helpen bij moeilijke schoolvakken, zoals wiskunde. Samen met scholen en ouders moeten we kijken hoe we zo kunnen ondersteunen, dat deze kinderen wel genoeg aandacht en begeleiding krijgen. In Vreewijk hangen jongeren relatief weinig op straat. Het is dus niet zichtbaar of er genoeg uitdaging en hulp voor ze is.

Prettig oud worden in Vreewijk In Vreewijk wonen relatief veel ouderen en dit aantal zal toenemen. Vreewijk is een Woonservicegebied: hierbinnen werken we stevig samen met zorginstellingen, welzijnsvoorzieningen, belangenorganisaties en de corporatie. Het gezamenlijke doel is dat Vreewijk een wijk is waarin iedereen, inclusief ouderen en mensen met een beperking, zo zelfstandig mogelijk en met behoud van eigen regie op een prettige manier kan (blijven) wonen.

Om dit doel te realiseren, is er onder andere aandacht nodig voor geschikte en toegankelijke woningen voor ouderen. Daarnaast moet de buitenruimte veilig en toegankelijk zijn voor mensen met bijvoorbeeld een rollator of scootmobiel. Op de wijktafel bleek dat dit nu nog niet het geval is. Naast buitenruimte zijn ontmoetingsplekken belangrijk. Hier kunnen bewoners aan activiteiten deelnemen of bijvoorbeeld voorlichting krijgen. Er is “zorg op maat” bij mensen thuis: van lichte huishoudelijke hulp tot intensieve (wijk)verpleging.

Omdat er veel verandert in de (financiering) van de zorg, zullen vormen van informele zorg en de inzet van vrijwilligers steeds belangrijker worden. Dat is in Vreewijk een enorme opgave. Vreewijk is een wijk waar veel mensen naar elkaar omkijken en helpen, maar we zien dat wel afnemen. Ook zien we dat vooral de (kwetsbare) ouderen vaker dan ons lief is kampen met financiële problemen. De netwerken om mensen heen (familie, kennissen en buren) worden als men ouder wordt soms dunner en dat kan leiden tot eenzaamheid. Mensen blijven binnen. Iedereen die Vreewijk een beetje kent, bevestigt dat beeld.

De netwerkorganisatie “Samen één in Feijenoord” zorgt er voor dat medewerkers van zorg en welzijn in de wijk elkaar kennen en weten te vinden. Vreewijk is redelijk rijk bedeeld met inzet van projecten als “even buurten” en de “zichtbare schakels”. Samen zijn de belangrijkste thema’s en prioriteiten vastgesteld. Dit zijn: het organiseren van ontmoetingsplekken in de wijk, het stimuleren van eigen kracht en vrijwillige inzet, en het signaleren in zo’n vroeg mogelijk stadium. Vreewijk heeft veel mantelzorgers. Deze groep verdient extra aandacht. Zij besparen overheid en zorg veel werk, maar zijn zelf kwetsbaar. We moeten in de gaten houden hoe we hen kunnen ondersteunen.

Vreewijk moet veiliger Vreewijk is een focuswijk op het terrein van inbraken en woonoverlast. Met het plan van aanpak woninginbraken 2014-2016 maken de gemeente, Havensteder en de

politie afspraken over het terugdringen van het aantal inbraken. Hierin is aandacht j voor verbetering van het hangen sluitwerk, het veiliger maken van achterpaden door betere verlichting en snoeiwerk, en het voorlichten van bewoners hoe ze woninginbraken kunnen voorkomen. We ondersteunen Buurtpreventie (nu in de Dalenbuurt en opstarten in De Vaan) om regelmatig te surveilleren in de wijken waar veel inbraken zijn.

Woonoverlast nam afgelopen jaren toe. Met het woonexperiment moet de instroom van nieuwe bewoners minder overlast opleveren. Om bestaande overlast tegen te gaan herstarten we het pandenoverleg onder leiding van de woonoverlastcoördinator. Hierin bespreken we de meest overlastgevende panden en maken we afspraken over maatregelen. Er komt een focusaanpak voor de straten waar de meeste woonoverlast is. Bewoners zeggen veel woonoverlast te ervaren van personen die met urgentie in een woning zijn gekomen, of door mensen met een psychiatrische achtergrond die zelfstandig wonen. Deze personen moeten beter begeleid of aangepakt worden. Op de zoneringskaart van Maatschappelijke Opvang zal Vreewijk worden bijgewerkt op basis van de laatste wijkcijfers.

Vreewijkers geven aan dat ze bepaalde plekken in de wijk mijden en vaker na 20.00 uur ’s avonds de deur niet meer opendoen. We willen juist meer natuurlijk toezicht. Hoe meer bewoners er op straat zijn, hoe meer toezicht er is, en hoe veiliger het wordt. Dit gaan we dus stimuleren. We inventariseren de plekken die mensen vermijden en verbeteren die. Daarnaast is op een aantal plaatsen in de wijk drugsoverlast: vooral in de Landbouwbuurt en in de achterpaden van de straten die op de noordgrens van Vreewijk liggen. Dit vraagt aandacht van politie en stadswachten, en meldingsbereidheid van bewoners. Komende jaren zal de drugsaanpak in Bloemhof en Hillesluis intensiever worden. Dit levert een verplaatsingsrisico naar Vreewijk op. Dit risico wordt dus meegenomen in de aanpak.

Op het terrein van verkeersveiligheid moet de blackspot bij het kruispunt Strevelsweg/Motorstraat worden aangepakt, evenals de verkeerssituatie bij Molenvliet-Colosseumweg. Bewoners maken zich vooral zorgen over de verkeersveiligheid rond scholen. Met stadsontwikkeling wordt afgesproken hoe deze verbeterd kan worden.

Onderhoud van buitenruimte en panden Vreewijk is een beschermd stadsgezicht. Deze status geeft richting aan fysieke ingrepen en ingrepen in de buitenruimte. Het is een bevestiging van het unieke dorpse karakter (qua woningbouw, buitenruimte en omgangsvormen). Veel bewoners klagen over het onderhoud van de buitenruimte en de panden. Vooral het snoeiwerk en de verlichting in de achterpaden worden vaak genoemd. Het heeft prioriteit om deze zo snel mogelijk op orde te brengen.

In het Verbeterprogramma zijn afspraken gemaakt over het opknappen van 1327 woningen. In Inspiratis zijn de plannen voor het Motorstraatgebied opgenomen. De slecht uitziende panden in de landbouwbuurt hebben ook een eigen aanpak. Het is zaak om de gemaakte afspraken hierover na te komen. Het Zuiderziekenhuis en de

huidige locatie van Daniël de Hoed moeten komende periode opnieuw ontwikkeld j worden. Deze moet aansluiten bij het karakter en de uitstraling van Vreewijk.

Havensteder zal komende jaren een aantal huurwoningen te koop aanbieden. Het aantal koopwoningen zal dus stijgen. Het koopaanbod in Vreewijk zit vooral aan de onderkant van de markt. In Vreewijk geldt de Rotterdamwet nog niet. In de noordelijker gelegen wijken geldt deze wel. Op dit moment zijn er signalen dat door adequate handhaving in die gebieden, problemen zich naar Vreewijk verplaatsen. Daarnaast is op dit moment de aanname dat huiseigenaren beter voor hun panden zorgen dan huurders doen. Deze aanname blijkt in praktijk niet altijd reëel. In Vreewijk moeten we dus scherper op misstanden in het particuliere aanbod gaan letten.

9.4 De knelpunten j

De norm is werk of opleiding De balans tussen mensen met een dagbesteding en zonder dagbesteding begint zoek te raken. De helft van de bewoners heeft geen werk, er zijn relatief veel senioren en 17% van de leerlingen stopt voortijdig met school. Dit leidt tot de norm in de wijk dat niet werken en geen onderwijs volgen heel acceptabel is. Voor Vreewijk is dit nieuw. In de aangrenzende wijken wordt op deze thema’s al fors ingezet. Dit moet in Vreewijk ook gebeuren. Er is nog te weinig aandacht voor de negatieve effecten van deze ophoping.

Onderhoud van het beschermd stadsgezicht Vreewijk is beschermd stadsgezicht, door een combinatie van architectuur en historisch groen. In praktijk laat het onderhoud te wensen over. Handhaving van panden en groen dat er slordig bijligt, gebeurt weinig. Daarvoor moet het eerst bouwkundig grote problemen hebben, of problemen opleveren voor de volksgezondheid. Er moet meer inzet komen op panden en buitenruimte in het stadium daarvoor. Daarnaast moet de gemeente het eigen bezit binnen het beschermd stadsgezicht beter onderhouden.

Zelfstandig wonen voor ouderen Verwachte problemen bij langer zelfstandig wonen van ouderen met een laag inkomen. Op dit moment gaat het beleid er van uit dat mensen zelf naar een geschikte woning gaan als ze oud worden. In de Vreewijkse praktijk betekent dit dat mensen in plaats van één keer verhuizen (van de woning waar ze al hun hele leven wonen naar een verzorgingshuis), nog twee keer moeten verhuizen (eerst nog naar een seniorenwoning). De praktijk laat zien dat mensen dat niet doen. Dat betekent dat veel mensen in een ongeschikte woning wonen (het bed komt in de woonkamer, de badkamer is niet meer bereikbaar want op de bovenverdieping).

10. Knelpunten

Katendrecht –Kop van Zuid / Wilhelminapier Vergroenen van de Wilhelminapier Op de pier is relatief weinig ruimte om te vergroenen. Omdat dit wel belangrijk is, is de verwachting dat hiervoor extra financiële middelen beschikbaar dienen te komen.

Kop van Zuid/ Entrepot Een projectleider voor het Entrepothavengebied die voor de komende vier jaar aangesteld wordt om een gedegen plan van aanpak te maken met als doel dit gebied levendiger en economisch levensvatbaarder te maken.

Noordereiland Wijkvoorziening Op dit moment is er geen wijkcentrum op het Noordereiland. Zelfs voor informatieavonden moeten we uitwijken naar een locatie buiten de wijk. Bewoners missen dit. Zonder een wijkcentrum kunnen actieve bewoner zich niet goed verenigen. Ze hebben geen plek om te vergaderen, geen plek om activiteiten te doen en geen ontmoetingsplek. Een wijkcentrum kan positief bijdragen aan de vele activiteiten die op het eiland worden ontplooid en daarmee ook de identiteit van de wijk versterken

Horeca Terugdringen van het aantal horecazaken is een wens van de bewoners. Dit gaat gepaard met hoge kosten.

Inrichtingsplannen Uitvoering van inrichtingsplannen op Noordereiland is een knelpunt omdat het hiervoor gereserveerde middelen vanuit de BRG onvoldoende zijn om alle plannen uit te voeren.

Feijenoord Activering Met de huidige inspanningen wordt onvoldoende resultaat behaald om het aantal bijstandsuitkeringen te verminderen. Een groot deel van de groep heeft een grote afstand heeft tot betaald werk. De hoeveelheid activeringstrajecten is onvoldoende om de situatie in de wijk te verbeteren. Het is van belang om mensen die een verplichte inspanning uitvoeren, beter te volgen en te zorgen voor een sluitend aanbod zodat iedereen die kan, begeleid wordt.

Maatwerk in taalaanbod

Het huidige taalaanbod sluit niet aan op de vraag. De vraag is groter dan het aanbod en het is wenselijk om taalcursussen meer in de eigen omgeving aan te bieden. Dat geldt vooral voor het laagste niveau.

Afrikaanderwijk Inzet op schooluitval (VSV) Het project Aanval op de Uitval om vroegtijdig schoolverlaten tegen te gaan is afgelopen. Ook lopen de aanvullende jongerenwerksubsidies van de voormalige deelgemeente af. De reguliere inzet op het tegengaan van VSV is ontoereikend in deze wijk.

Integrale aanpak winkelgebied Er is weinig samenhang tussen de maatregelen met geld uit het Europees Fonds Regionale Ontwikkelings, de vernieuwing van de markt en aanpak van de horeca. Er is behoefte aan een duidelijk toekomstbeeld en inzet van mensen en middelen voor de langere termijn. Een economisch procesmanager dient hier sturing aan te geven.

Hillesluis Tempo aanpak corporatiebezit Financiële middelen ontbreken om op korte termijn grote slagen te maken in de herontwikkeling.

Sturing op leegstandwinkelpanden

Het ontbreekt aan een middel om te sturen op een goede invulling van de oude winkelstrips zoals de Polderlaan, Riederlaan en de koppen Winkelboulevard (Hilledijk en Groene Hilledijk).

Extra inzet op voortijdig schoolverlaters In Hillesluis is sprake van een grote groep jongeren die uitvalt. De huidige inzet geeft onvoldoende resultaat. Een extra, andersoortige of versnelde inzet schooluitval en mogelijk nieuwe interventie- instrumenten zullen nodig zijn. Dit betekent een plus op de bestaande aanpak, waar alleen in voorzien kan worden wanneer capaciteit en middelen beschikbaar zijn.

Bloemhof Activering De huidige inzet levert onvoldoende resultaat om het aantal bijstandsuitkeringen te verminderen. Een groot deel van deze groep heeft een grote afstand tot betaald werk. De groep die nu naar activeringstrajecten wordt begeleid is te klein om de situatie in de wijk te verbeteren. De inzet op Maatschappelijke Inspanning moet uitgebreid worden naar Bloemhof midden en zuid en daarvoor zijn meer capaciteit en middelen nodig.

Maatwerk in taalaanbod

Om meer bewoners te bereiken om aan taalcursussen deel te nemen, is meer maatwerk nodig. Hierbij ligt het accent op het meeste lage niveau. Het huidige aanbod sluit onvoldoende aan en bovendien is de vraag groter dan het aanbod.

Vreewijk De norm is werk of opleiding De balans tussen mensen met een dagbesteding en zonder dagbesteding begint zoek te raken. De helft van de bewoners heeft geen werk, er zijn relatief veel senioren en 17% van de leerlingen stopt voortijdig met school. Dit leidt tot de norm in de wijk dat niet werken en geen onderwijs volgen heel acceptabel is. Voor Vreewijk is dit nieuw. In de aangrenzende wijken wordt op deze thema’s al fors ingezet. Dit moet in Vreewijk ook gebeuren. Er is nog te weinig aandacht voor de negatieve effecten van deze ophoping.

woning waar ze al hun hele leven wonen naar een verzorgingshuis), nog twee keer moeten verhuizen (eerst nog naar een seniorenwoning). De praktijk laat zien dat mensen dat niet doen. Dat betekent dat veel mensen in een ongeschikte woning wonen (het bed komt in de woonkamer, de badkamer is niet meer bereikbaar want op de bovenverdieping).

Fotografie

Rob Kamminga Niko Wielders (Hillesluis) Marco van Lent (Bloemhof) Gers! Magazine / Rob Adriaanse (SS Rotterdam) Gers! Magazine / Marcel Oostrom (Luxor)