, . ROK VIII GRUDZIEN 1929 Nr. 12

llUSTIWWANE CZASOPISMO SPORTOWO-TfCHNICZNE ORGAN AUTOMOBILKLUBU POLSKI ORAZ KLUBÓW APILJOWANYCH RIVUfSPO lffM ETTECHNIQUĘ Df l'AUTOMOBlll . OROAHB OPPICJBL OB L'AVTOMOBILO· CLUB oe POLOOl'IB BT 088 CL UBS 'APILllll

REVAKTO!?: J(AZIMIERZ WALLMODEN WY/JAWCA: AUTOMOBILKLUB POLSKI ·

Redakcja i Adnzt'nistracj!l: \Varszawa, Al. Szucba Nr. 10 Telefon 287-05

Fot. Z. Wisłocki. 13

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ Fot. Z. Wisłocki.

TURYSTYKA ZIMOWA W POLSCE

Picrw::;zy śnieg. Ile w item po­ J�·ogi i SZO:>>' '{H1:>Zy:5/tym dywanem. dzięki ut!l1zymywancj przeiz cały r-0k wiedzeniu tkwi poezji. a zan-azem Przez laJta ą.ałe �imę uwa•żal ka.żel>' s1.1osie. co joot nie:-;lychatną atrakcją .smętku. śnii.eg to najzdo'1niej:-,"Zy s;;anujący się au!Jomobi!hl9ta za C'l.as i m'Ozma>icenicm. jabym jed•nak za­ m.a.larz, kitóry z szairych u.liczek, na­ odpo1wieclni ·na bridge'.a, lub polo­ proponowała odw1iedzrunie z.i.mą g·ich a rzew i brudnych domó·w po­ wanie, a:le o wyciec�ka·ch .nic my­ llliej ·cow-0śoi leżących ·to:;U'l)lkowo tiafli tworzyć obrazy .nastrojowe, śleli nawet najoclwainiejsi. niedaleko miejsca, stałego zamiesz­ pejzaże mile dla oka, i talk niesły­ C7'<1Sy zmiennly się jedmaik. Wo­ kanba, a p1vtymajmm.iej nie dalej, jak chanie malownicM. góle wiek XX ma tę specja1ln1ą ce­ terenie włais•nego "·ojewództwa. mt śnieg, puzyjaciel 111a•roia.rzy. chę, że ludzie przesitailii się c.zemu­ Każcle bowiem w10jewództwo w Pol­ w łyżwiarzy i wszełkiego innego ro­ k'Olwiek dziwić, znaczy, że nie ::ice •t-0 ma c-0ś, co zwied'Zić wan·to, a na dz.aju spo1'!fiowców Ztimorwych. On dziwiią się niczemu! Obecniią gdy C(: ·zkoc1a letinaej niedrllelJi, lub wa­ im dos{aTC:ba słan,vy r.ozry1 1wki, on jeźdrt:i się na10. ·gół krY'temi, ogrzewa­ J. lrnc·ji, ze wizg·Jędu na 2-b)"t małą, od­ decyduje świetmości wyruików za­ nemi limuzyinami, na merokiieh ba­ o ległość. wodów i imprez. lc.no··wych op-O!Ilach, które nie grzęz­ Zrrosztą to, oo latem jest srzare Do ruiec1awna jec1nak jes.zcze ną talk ła;twQ - mTóz i śnieg z nie­ i Jilliikłe, zimą przybieTa niemal od­ śnieg uwariJa'Ily był przez au śniegowe, p1w,ysypują.ce na.jlepsze mile spędzić przy Mo ik.im kami ·w mioeśc.ie, wreszcie tradycyj· .s

14

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK VIII u T o Nr. 12

ny Lowfoz z rurhnami zamku w So­ Je.o "·ita się jark dobrych i ta r1 ych lityrc.znychi bit ew Na. każdym kro­ & . · chalCZewie po dirodrze. znajomych. ZłocrlÓ'w. Bneżany, ku ooś 1pi1zyipomifilli. tu jakąś kartę Łódź maJownfoze ruiny opactwa Trembowla •i Bucziacz są mlastami hirSitorl·ji nas-zej.

w Sulejowie, Niebiesiki.e ŻTódla pod p iatowe mi petnemi zabytków za­ Sta.n�sl>aiwów pod wz ględem wy­ r ow Tomaiszowem, Spalskie la.sy, sitary ró"1no ·w architek1urz.e, jaik i we cieoolwwyun jest mDże najtrudniej­ wnętrzach kościołów. pałaców i za.m­ szy uJimą., ty lko góry i to Pioit1•ków ii jeszcze tai\Slzy Kalisz bo ma Z'd.a­ s . z Drkolką, nie mówiąc jui o M.mych khw. PanniE?tają lata na jwięk­ je się wówcza,;; maiło prrzysięp.ne, d.J::t T Ollle szego 11•ozikwilltu Polsiki, k!iedy będąie autom0;bn.11i, ale morże ciE�ka1wych wsiaich i mias.tec'Zlka:eh urządz.anie jakie mija się po dr-Od'le. jej twierdzą granicz.ną. od wrschodu częstych wyc ieczek automobilowych było wojCflVód1ztwo ta n polsiki e te­ w stronę \Vo1'0chty, Kuit, Kołomyji Z PioZ1I1ania najcieik.a'\V'Szyim celem r o renem naijwa�;niejsrzych zdarze1 po- Kosowa s.kło.n.i z cza.-;cm wła(lizc wycieczeik. mogą być 1pał

sadowlie, Gołu chowie, Kó n nrl'.k u, Ro­ g•alin1ie, � ekli i wiele innych, które

poza cnekaiwą st ylol\V al'ch:itekt ttnl • ą 1 zacho!\vały b.o ga te z.a1byrtk.i, sta jąc : się 1pewnego1 rodzaju muzea mi oraz , liczne jezi ra z (;;()Jpłem na czele. 1o Na Śląisku a:t111aikciją być może je­

bowti.em

zwą nie różni się ocl drugiej . K1·a!ków

J ilo wych je;)ft lll

Wo la Justowska, Wiśni lZ i p. r t. Lwów leżąicy wśród Gologórów

tH zwala na m ląidzenic malowni­ J r c:.zych wyciieozek już w ·najbl1i5'ze je · - �o są.siedizbw-0, zarówno jaik i w cie­ ka wy

mówfią c już Kra1Siczynie, Ul.1'1c11cier r0 i innych za bytfoowy-ch fiiedzibach magnaicJtich.

Tamopol kic w1ojewódz·tw-0 do­ Sl r :>tarczyć może wycieczek różno.rod­ nych. Jest to wogóle teren wyciec.z ­ kc,w? nie ·Jychanie c i�kawy, o któ­ r�·m niestety u na:; g.to.mrukow-0 za ma.fo s.ię pisze i mó\Yi. Stawna Zba­ raiozyzna oc1'9-alo na od l'amopola ' . o dwadzieśc ia ki·lka kiolomet:rów; to

lJrzecież teren, na k órym rozgr}·­ t wała s.i.ę akcja Trylogji Sien.kń�wi­ czowskiej, a każdą •v.ieś j miaJSltecz- Fot. Z. Wi;locki.

15

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ A u T o Nr. 12 ROK VIII

miejscowe do oczy,-zcuwia dróg gają najwięklszC'mu zaRnieżeniu, są Swit>cie. Grudzią.d·z, Brodnica i inn�. tych w okresie 'lllinowym. niemal co rok przez kitka mie;;ięcy oraz wybrzeże. Samo monzie rzimą zamknięte dla ruchu turystycznego. jest też swego rodzaju wido, .,,·jsk.iem. Lublin jest doskonałym punktem a szczególnie automobilowego. Do­ Wieoznie prawie wz.burzone. falują­ Y1yjśckt dla wycieozek do Ka"Limic­ piero tegoroc-zna zima "Tkaże, czy ce, mnieniające nieu-.t.annie swój rza, Nałęczowa, Puław i innych. Są dz,ięki otwaroiu traktu z Wairsza­ kolor, $lade się w czasie miesięcy tc1 szlaki może znane i dość popu- wy do Wilna rozwimie się tam z.i­ zhllrn"-ych malej cichej zat.oki - 13 rne, ale w szaoie 'Limowcj każda 'Z rr.owy ruch turystyczny. Dlateg<> dzikim żywiołem, a szczególnfo cie­ droga jest zmieniona malQIW­ taik ó. wymienienie jakichkolwiek wycic­ ka wie wyglą.da w dmie wietrzn.e nic.z.a, ie ma się wrażenie, jakby stię ci�k z�mowych na ich terenie uwa- slone z.ne. pie1iwS"Ly ra� w te !'trony pTZyjc­ e 7.alabym za pnedwczesne. chalo. Województwo polPskie, zdaje sii ę. KieleC!kie województwo 110.s-i::ut.1 Wojewódr.i;.two wołyl1,.:- ma się zmiernie ci�kawr ze względu na za­ leń. Oswlin, Krzyżtopór inne. w każdej chwili pod najnow­ i ręką <'howime nfrh zabytki. Wojewód1;t\\O po�ia.da w J.>Omon:;ki-e "S'/.Y polski prz('!W'(){Lni'k auromobi­ Województwa wileńskie, nowo­ kilka ciekawych pod względem lowy. za­ ;,;Tó i bialo�todVkowyrn ntia.Rt. ja.le Chełmno. Marja Szachówrw.

!"ot./.. Wi•lo1 ki.

Hi Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ KABRIOLET LIMUZYNA TRANSFORMABLE lic Kellner 6-cio osobowa

Ą C H R Y S L E R A: o T o z o u M 1 E w· A J c E z A L E T Y

- Szybkość kim. na godzinę. Zapierające c ddech przyspieszenie. Od jazdy krokiem do najwy:t­ 120 szej szybkości bez zmiany biegu. Silnik sześciocylindrowy. Wał korbowy w siedmiu ło:tyskach. Re­ sory tut przy kołach, końce resorów w gumowych uchwytach. Hamulce hydrauliczne w szczelnych bębnach o działaniu rozplerającem, działają miękko i energicznie. Bezpieczeństwo - oszałamiające tempo - komfort i wygoda tak w zimie jak w lecie. i

AUTO-KONCERN

WA RSZA WA BELWEDERSKA 16

GMAC H WŁASNY BIURO SPRZEDAŻY:

WIERZBOWA 8, TEL. 126 36

Poznań, Gdańsk, Łódź, Katowice, Kraków, Lwów

17

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ WYSTAWA SAMOCHODÓW PRZEMYSŁOWYCH w OLIMPJI

(Korespondencja własna Red. „Auto")

Londyn, l/s 'opad:;ic 1929 r. w

Idzie siQ na taką "ysta wQ 2 my­ � Ją o praco.witem i do�ć monoton nem Trakt,,„ :spędzeniu kilku godzin wśród A EC. 01dynarnych i niczgrabnyt'h potwo­ rów. Ja.kże miłą jest niespod.z.iam­ kowa.nic jako oszczę

chni zno przemyl:llowej i rekla­ �.y lf' c my. Z dnia na cLzie11 koleje obniżauą l'cny. urządzają ulgowe wyciemki za bajerznie małą opłatą, wszystko to jednak :;ą za słabe atut�· wubec pewnej romansowości podróży wspa

uialem lukstt:;owem autem, ch iaż­ oc by nawet, w wieLkiem towarzystwie. Delektują ::i.ię tEl'ITl swrUtkie rzo:;a;e Bezzaworowy oilnik Mineri•a 20/40 czltroprzeklaiJniową Jkrzy11ką. f!JK. ;:; nic

18 Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK VIII A u T o Nr. 12

posiadających samoohodów obywa­

teli - a o rtych właśnie najwięcej chodzi. Omawiana wyst.awa jest wielk im ciosem dla kolejnictwa.

Przemawia ona głośno i wyra'l;ni" n

tężnego czylllllika, ·trzeba przymać. że przemawia zgęszczając kolory. wystawiając częstokroć ekspoinruty. który<'h na drogach się l)'rawie nir widuje. Podwozie takiego cha-raba.n­ c'u lub coa.ch'a, różni się oo zwy­ czajnego bylko wymiarami. wykoń­ czone jest równie starannie.

Z nowości należr wspomnieć co. raz czę�ciej używaną elektryczną

l' rze-kladn ię zamiast zwyczajnych t1ybów. Poprostu silnik o braca prądnicę. na tlrfcironcja.le Jul> na ko­ S.:tJriokolo"'Y /rakfor Cbt11ariJ l/"a/„J.u. S.:czt,qM /y/1ugo 1110.>lu. laC'h um:e,;zrzono nwtory elektrycz­ ne w ten sposób •szybkofić regulujl

Spcl·jaln�1 ·uwagę �kierowano na strukL.;r(iw . (kzywi�cic w dziPdzi­ :i.i� przy pomoc>' oporni<'y, jak w l1amwajad1. ,Xie jest to nowa idea. hanrnll'<-'. R1nwi<�zanic tej doni{>Slej uio ra sport. u towarów - jako da­ l u t h'<'Z dopiC\rn t!'raz \Vprowadza si" kwe3tji 11· cit:żki<'h au ach znalezio­ kko tai'isza i pon-O('. pewniej �za. W ją s'leroko ·w ;i;ycie. no przeważ.nic w zastoSOi\Yaniu ser. tym p rzodująrylll ktL lturalnyrn kra­ wo-motorów, rzadziej hydraut:cz cz j p y s ju ma�z�·na. pa je.st otaczana. C'ora7. ęście ot ka ię niosy rowa � n�·ch hamulców. O.ttNocylindro. n1etry<'zne umieszczenie całego kom_ specjalnym kultelll. pomimo to, ża wych silników prawie si ę •ni spo­ pleksu poruszającego samochód dh\ e dymem zatnnrn powietrze i popio. tyka. Elastyczno� ( i ł:ttwoŚ<" 01wra­ rach. hottach. )linf'rvach i Ilii:lpa- krajów z prawostronnym ruchem '. ­ eji je-;t tym 11 �·p:Hlkn rów11i'� po 110. Do konkun'nc �tają wszystki·• le-wej stron ic podwozia. dla An­ w ji po ż11dama jak i 'amocho1lal'h zwy­ glji. .\11,.;trji i innych po prawej je. 11 znane marki �wiata, oprócz teg:> l'Z:ljnych. g-o stronie. Wszystkie prawie fabr� niezliczone rzeszo nieznanych . no­ ki ko11slrnują coa<'h'e na sze�c/u •ko . To samo można powi edzieć i o wopow.,.;talych fabryk.

łach. Dwie pnr�· tylnrch pociąg'> · wrkol0l('Z:>ll.ll nadwozia - jest ono Speeyficzna dla Anglji parowa w�·t·h kół r{)�iadają swe od rębne cl�·- doprowadzone do tej samej perfek. trakrj a n·e tylko nie zamiera, lec1. r(•J'enejały. l'ji co w najwspanialszych Daimlc eoraz więcej pochlao1in. umysły kon.

„

SI/nil.· Ma11t1• .fty ,:: ,ą/Jm.vm rn7r,::ąiJu11: G/o„ira .il11il.·a

11• :Jrjmo••ana it•I l

CbenariJ IFalcker przy pracy.

19

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK VIII A u T o Nr. 12

łem zasypuje oczy przechodniom. Dzwig�ia hamulca Konserwatyzm Anglji dochodzi du W al kard ano\\y ·- � takich absurdów, że w Lo ndynie c� � 'Q.:: o­ obserwuje si obecnie poważny - o ę "' u wzrost konnej trakcji. Poważmie kroczący stępa ko1i po najważniej szej aii·terji metropolji, ws trzymują.

cy w zupelności ruch automobilo ­ wy - jest obrazkiem jedynym w swoim rodzaju. . ... Pra.wie wszystkiie marki posiadają tn) 1.rrukitora. Jest to kp1:•y1ralidmy iJ,„a lala ftmu). wane są rówmiei do robót polowych /..(/wt i do prac terenowych. "'Widzimy u: ' dwa nieza e ne 01'0ziaclt kołowy system. Przytaczam pa·rr; Dla praoy na nierównym terenie na 'L przysto:;owują do najroomaitszycll fot.og1ra.fij1 aby uwidocznić do jak jest bardzo dużo ciekawych kon­ potl'zeb. orygina.l1nych turzą.dze1\ t rudnych terenowych warunków strukcyj. :N" a.jciekawszjrm trakto­ Z należy wspomnieć automobile do :-.ą przysbosowaJ1e systemy dwórh rem jest chyba Armstrong Siddeley przewoż0nia koni "J'�Cigowych par kół by!Jnych. tlla kt >r go, jak widOC!Zne z foto. ( c i psów. Dookonalc przetl.:stawia. się Sau· gTaf.ji. i1ic isbnieją p'l·zeszkody te· rcr. Jest to marka, która szczęśli­ rcnowc - jest jakby czołgiem ela­ ,Jeżeli <'hodzi o w ygodę i luksu.;;. wie konkuruje tu w Anglji z miej­ stycznym, nie posiadają jego bra­ to Eu ropa. w tym sensie zdystanso­ c :sc.owcml firmami. Nadzwyczaj ory. kćm· i ·b�ąc o wiele szybszym. Oa­ wała Amer'Ykę. Amerykańskie ma­ ginalną i solidną konstrukcję mo­ l:i. maszyna łamie się i wykręca w :szy11"5' są budowa.no mnie-j solidnir. torów ilu:strują liczne fragmenty naj rozmait.i:;zy sposób, stanowiąc ła

Galerje Olympji zajmują. jak na

w:-1Lyst1kich wy,.,tawach samochodo­ wych, f'•rmy produkujące czę8ci sa­ mnehodowe, smary. gumy, różne ga­ tunki paliwa i t. d. Wy"ta.wa jest ta.k cieka.wa. że niechętnie ·ię ją. opusrze.za. Pomysło­ wość kon ruktorów tak ur01Zmaici­ M ł:1 stoiska, że przy kaidem z nich mo7,na godziny całe spędzić.

Sil11ik Rt11a11//,.• 1y .1/w111 Na l'itrw.1zy111 pla11ie pOlllJ'tl 1•nli.·a. Witold Hulanicki. DitJtl. ,JtJ

20

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ 5. wskazówek wła� , ' ' sc1wego smarowania

;. :: · trybów samochodu i}: ,, .

Należy zwra cać · ba • ściwy czn w 2 Pozi ą u age ce om na bie oJeJ.u Wla- g6 w, . zar6 \Vn Jak w o w obu skr Y Co dowi � n- e dyf 1500 kl e 3• c r z p iweg0 po 0 u u ełnia/ · �o B 7 � 4 ooo kl :: rn ;p: � :: • . o do : � czeni /c/adn u ob U em dow z prze sz r"'" l!l . y mie. ni czy - ożno ać śc1 n sma • . aty m r w mia . - Jazdy' W . c iast a iec h P .c gd y . O Uk cz Jest o i e Ou eniu z nast n szcze aniem . ci • z eP 5 l1J 1.1ny n y. arkeG ależ y l argoyJ M za to Prze e ob s sować z Tab l e iJoiJ e e Poleca c ,�i·z widzia ą ją ą n n a zime.

Gargoyle Mobiloil "C" Gargoyle

„ Mobiloil "CW" Gargoyle Mobilgrease

MobiloilUJUIL-- V A C U U M O I L C O M P A N Y S. A.

WAR SZAWA - CZECHOWICE

2l

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK A u T ó VIII Nr. 12

Raidowe przygotowanie samochodu Istnieje pewna kategorja kieroweów, którzy po otrzy­ spowodować konieczność wycofamia się z konkursu na­ maniu z trudem prawa jawy i po przejechaniu 11wyeię­ wet na ostatnim etapie. Sz.c�gólną uwagę zwrócić trze­ sko szlaku Warszawa - Płock - WarS'lawa (bez wy. ba szczelność karterów i właściwy dopływ olL na. na pad.ku - o �iwo!.„) snują w· ciszy dni zimowych ma· wy, oraz na pewność działania poszczególnych orga­ rrenia o tom, jak po przebyciu trasy Raidu �Iiędzyna­ nów, gdyż nie możma abolutruie liczyć na popraiwierui.e rodoiwego wjadą tJryumfalnie do stolicy, będąc podzi­ ich w drodize. wi.ani p1'Zez urocze warszaiwianki. A dal52y tryumf ezc­ Sz.czegól.m.ie czułą opieką należy otoczyć instala-0ję ka ieh w pięlrn'Ych salona.ch Automobilklubu, gdzie elektrycwą, sprawdziwszy wszystkie kable, ich połą­ w obeooości, mikirofonu radjowego i setek zazdrosnych czenia i zabezpieczyć je od ku1,zu i wilgooiJ. Pożądar spojrzeń - zostaną ob ni puhairami, plakietami nem jest założenie amperomierza, wskazująicego stale al'cze i słowami uzlllan.ia. Dla ta.kiego tryumfu warto sprze­ pracę dynamo. Bezpieczniki naloży przenieść z pod dać kilkaset korcy zboża własnego maJjąitku i za.lm­ maski wierzch deski'.1 rozdzielczej, by defekt był łat­ � na pić pierwszorzędnej marki wóz, który da zupełną gwa­ 'vy do zauważenia i usunięcia, bez konieczności otwie­ rarn.cję uzyskania pierwszego m'.ejsca. :N"ajwainiejszy rania maski. Reflektory trzeba posrebrzyć i dobrze wy - bowiem dla illlic.h jest wóz, potem dobry pomocnik, polerować, oraz uszczelnić �yby latami, by woda nie. a dopiero na ko11cu doświadczenie i wyekwipowanie. dootała się do wnętrza. żarówki należy założyć silne, SZMJ.OWIIli Ozytelnicy 7JIUl.ją takie pnykłady, któr� by jasno oświetlały drogę, leez tu liczyć się trzeba z po­ powta,rzają się każdym rru:dzie. Oczywikie wynik joonnością akumulatora i mocą prądnicy. Radziłbym illa takiej jazdy jest opłakany i bezwarunkowo musi być rówmież zdjąć zupełnie wskai,niik kierunku i lataJrkę opłakany. Trzeba mieć nieco pewności siebie i S2czę­ .stop", gdyż są to czułe przyrządy, zbędne na raidzie, ścia1 ale to nie wszystko. Raid, to nie zabawa, a ciężka, a mogące P'rzyczymić nam tylko kłopotu. mOi'Lolna praca, gdv:e wiedza, doświadczenie i technika Do systemu oliwnego dobrze jest dodać dokłaidny ja.zdy wygrywa:ją. A zaw<>dnicy z pospolitego gatunku wskaźnik oliwienia i wyprowaduć mieljsce wlewania bogatych ,,zjadaczy ben.zy.n.'Y" narażają się jedy.n.ie na oliwy 1D. ątrz maski, zoopatrując jednakowoż tę aWW111. kOISflty i... śmieszn<>ść. rurę w za.bez.pieczenie od wypryskiwania olówy. Tak Drodzy Czytelnicy wybaiczą, ż�, ja.ko mało doświad­ samo niezbędnym jest czuły termometr do wody (naj­ czony kie-ro.wca, ale jednocześnie duIDllly posiadaez lepiej gazowy - z manometr-em) umieszcwny w miej­ malej Taterki, starego zresztą gruchota„, znanego ze scu widocznem. swego wyglądu w całej Polsce. (nie licząe już Azji Szczególnie baczną uwagę zwrócić należy zabez­ !Ila Mn"ejszej), pozwolę sobie pirzytoczyć kilka u�ag, ze_ pieczen:e połączeń p<>dwoziai. jak swonnie, przeguby branych podwią ooobny purukt "U,;W"t,ego struramia. Jechać należy na wozie, którym pl"lejechało się Muszą one być zupełnie zabezpieczollle OO. błota i do­ na już kilka tysięc;y kilometrów. gdyż kie1'0wca musi nie brze dotarte, przyczem w dźwigniach. lub linkaich iD.a­ tylko umieć prowadzić wóz bez zarzutu, ale znać musi leży założyć urządzenie, pozwalaijące na szybkie p-Od· ró-wnież w zystkie j�go słabe strO'lly i wybryki, by być ciągnięc:e ich, lecz nie za.pomocą gwintu i nakrętki, na takie ewentualności zawsze przygotowanym. gdyż ta napewno się zatnie i pozatem wymaga klucza. Na 2-3 tygodnie przed raidem należy zdjąć lkaro­ zapomocą automatycanego ?Jatl""..?as:ku, umożliwiające­ a serję i r02eoo:ać własnoręc2illie, lub rękoma swego rai­ go łatwą regulację ręką. Możnaby tu pozootawić na­ dowego pomoonika-mechanika. całe podwoz.'e i zbadać hętkę skrzydełkową, lecz o dużej rozpiętoś.ci skrzy­ dokładnie stan poszczególnych organów. usuwając dełek i łatwą do zabezpiecrenia. wszyst�ie, najdrobnieJjsze nawet niedokładności. Skła­ Dźwignię hamulca ręcznego najlepiej połączyć z har dać wóz należy >Sam�mu, a w kaooym Tazie sprnwdzać mulcem_ nożnym (ID.a 4 koła) i 1tak ją umieścić, lYy po­ samemu wS'Zystkie purikty, dociągnąć właściwie kawą mocnik kiergwcy mógł z łabwoś.cią i11L1 manipulować, śrubkę i 'llakrętkę, oraz zabezpieczyć ją przed rozluź­ co staje Mę barow przydatnem podczas etrupów gór­ n.'eniem, gdyż taka jedna śrubkru. źle dokręcona moż� skich dużej 1SZyhkości średniej. Nale-iy paaniętać, ż.e -0

22

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK Vlll A u T ó Nr. 12 systemy hamulcowe muszą wykazywać 100 % pewn.o­ Na raid należy stairamnie uszczelnić szyby, oczywi. ści·, o ile nie więcej. ście ze szkła „triplex", ponieważ wypad.kii· nie liczą się Mechanizm kierownicy musi być w zupełnym po­ zazwyczaj z wolą kierowicy. Automatyczna przecie­ rządku i łatwy do smarowamia., ora,z do usuwania two . raczka jest zbędna, jednak tylko wtedy. o ile szyba rzących się oodziennie luzów. przednia jest dzielona i podnoszona w górnej części. Szyba pr2ednia w „torpedo" winna u.możliWiiać opu�­ czenie jej przy próba.eh szybkości. Szczupłość miejsca i mało dek.a.wy temat zmusza mię do streszczania s:ę, więc przejdę do wyekwipowa­ Buda winna być systemu. łatwego do rozstawiani:i. nia karoserji, któTą należy starannie przykręcić do � składania, bez pokrowca, by jak:najmniej tracić cza.su na powyższe CZY1111lOści. Roz.stawiać l;>udę należy z za. podwozia na podkładkach gumowych. Pamiętajmy, że sady na etapach, podczas 111oonych postoi. Należy usu­ wszelkie nadprogromowe trZMki li stuki utrudniają nąć wszelk'.e zapinania na yki sprzączki, śruby wysłuchanie praey podwozia ill stanowią poważną prze. rrem i szkodę w normalnej jeździe. etc. i zastąpić je przez szybko zapinane i odpinane za.. Ustawienie siedzeń, ich wysokość i głębokość mu.si t1-zaski. Buda winn.a ochraniać przedewszystkiem być dostosowana ściśle do kierownicy i pomocnika, by kierowcę pozwalało na długą. jazdę be.z zmęcU>nia nfowygodną i pomocnika, i zabezpieczać od zalewania oczu, oraz 1. eW'Ilętrznego ram:enia kierowcy deszczem, lub błotem. pozycją. Gdy mamy w,miai.st przediniego .siedzenia - dwa fotele odduelne, dobrze jest fotel pomoc.niika. prze� Boczki są zbędne. Bardzo wygodnym pTzyrządem jest pompka ręczna stLnąć o 10-20 cm do tyłu w stosunku do kierowcy. . Obok siedzenia pomocnika należy założyć przegrodę do p1'Zepompowywania. benzyny baniek zapasowych, 2 na podręcz.ne narzędzia, jak: pompa powietrzna. lewa . lub specjalnego zapasowego zbiornika do głównego. Jeszcze większe usługi OO.daje rek, łyżki do opon, klucz do kół .ii przyrządy do repe­ 9-odatkowy zbiornik racji ldszek. W ścianlie drrLw.iczek dobrze jest rL1robić wody z ręcz.ną pompką do dopełniania chłodnicy w cza­ szafkę na klucze, obcążki, nożyczki i t. p., a równie.i sie jazdy, bez kooiecw.ości dolewaniai, karam.ego ujem. miejsce na naj ndezbędruiejsze małe części zaprusowe, jak nymi punktami. śmece, śruby, nakrętki. drut, kable, izolację, gumę etc. Umocowanie zap�owych kół winno być -zupełnie Nie ti"Zeba zapominać zapalniczce elektrycz.nej do pewne, a jednocześnie łatwe do zdejmowania tychże o papierosów, lub fajki. (Papierosy należy tJraktować, ja­ w jak.najkrót.szym czasie. Pozwalam sobie przypom­ ilu zawodn.:kom wadliwe ko środek trzeźwiący przy senności i dlateg-0 radżę nieć, zamocowanie tych kół kupować gatunki gorsze, „zgryźliwe"). dało się katastrofaln.ie we znaki. Należy nadmienić, że powinno Na desce roOO.Zielczej winna z.najdować się teczka zdjęcie, lub rz;ałożenie zapasowego koła nie na papiery, mapy i obliczenia; tamie umocować trzeba. być dłuższe nad 5-10 sekund. a ooiągną.ć można je­ oo uchwyt n.a ołówek i suwak logarytmiczny do obliczeń dynie przez zastosowruru:e sta a będ�e bardziej względny, gxlybyśmy naw et ofiarowali przykręcenie go i założenie starego koła na miejsce za. s mu jasiek pod głowę. MiejS<:e na bagaż dla pasażeróv: pasu, oraz wyjęcie lewarka. Powyż ze stwierdzone zo­ może być też skąpe, by odzwyczaić ich od wożenia ze stało kilkakrotnie przez kontrolera.

sobą smokiingów, maszyn do p�ia, olbrzymich za­ Na miejscu pom0CJ1ika (mecham.ik.a) należy przybić pasów żywności i -zapasowych lakierków. które to do podłogi uchwyt do pompy powietrz.nej, by można przedmioty służyć mają do wytworzenia zawodowej było reparować kisz� podczas jazdy, gdyż wtedy konkurencji z kierowcami wobec pięknych dziewcząt zbędnem jest -zab:eranie więceij . niż 3 kiszek zapaso · na dancingach podczas etapów. (Wogóle uważam, że wych, które, zajmując miej sce, wymagają delikatneg1i k;erowcy powinni otrzymywać wraz z kartkami m'.esz­ obchodzenia się z niem i, okazując się zresztą przetar­ ka.niowo.żywnościowemi - kairtki na„. piękne dan­ temi w krytycznej chwili . serki, niezależnie od stroju zawodnika. Na nadprogra· Narzędzia trzeba starannie dobrać do kompletu.. ana­ mowy bagaż pasażerów moż,na posiadać linkę z ha­ wet n:ektóre wykonać specjam:e, by zmniejszyć ciężair, kiem, p1"Zyczepioną tyłu samochodu.. która zmusi ów a dać maximum wygo dy i szybkości w pracy. Pa.mię. 'L bagaż do kroczenia po szosie za autem) . tajmy też o dobrym nożu i o manometrze do gum, naj-

23

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK VIJI Nr. A u T o 12

lepiej typu „gonflom�tre". Klucze rurkowe winny mieć Nie zapominajmy o umieszczeniu chorągiewki na błot­ rączkę z gl"lechotką, lub korbę do szybkie1j pracy, niku, lub masce. gdyż taka chorągiewka wskazywać a klucz francuski winien być moony ii dokładny - nam będzie siłę wiatru i. jego kierunek, jest bardzo oo szybko przestawiany. Należy dbać o to, by nie było ważną rzeczą, o której stal"ly kierowcy dobrze wiedzą. kluczy zbędnych, do niczego nie pasujących, gdyż za_ Jeżeli chodzi o ubiór, to radzę nie dbać o względy bierając miejsce, utrudniają odszukamie ·właściwego. elegruncji, a li tylko o wygodę. Mojem zdaniem kombi­ Naleiy zawsze pamiętać, jaka śruba wymaga jakiego naison, n!epl"lemakalny i zapaoowa skórzana kurtka • klucza, by nie wyszukiwać narzędzi podczas morolnie jest najodpowiedniejszym ubiorem, a miękkie panto­ pracy. fle - obuwiem. Jestem wrogiem nazbyt „sportowych" Łyżki do opon muszą być z dobrej stali, spłaszczone, nakryć głowy - zwyooajna miękka czapka zupełnie lecz nie ostre na końcach i koniecznie polerowane, by wystarczy.. a zrukrywanie usw nie 'jest wcale wskazane. łatwo wciskały się między oponę, a obręcz. Muszą one W karetce najlepiej jechać bez czapki. Dobre rów­ być dość długie (60-70 cm). są nież zapasowe żółte okulary, nakładane podooas ja­ Lewarek wh1ien być lekki, moooy i prosty, o dużej skrawego słońca. Chron:ą one od zmęczenia W'Lroku i od p�stawie i pasujący tak do przedniej, jak i tylnej o�i, senności. Nie należy zapominać również o iłuszezu do niezależnie od stopnia napompowania gumy. Mus.i on sm ania twarzy podczas spiekoty. umożliwiać załoienie i podniesienie wwu w ciągu 15 arow sekund. a opuszczenie i W)�jęcie najwyżej w 5 sekund. Co do spisu i r07.Illieszezenia części zapasowych, to Pompa powietnna najleps2a jest duża1 obustron­ jest to moja, że tak powiem, tajemnica i niestety zdra­ o nem działaniu, by 20-50 ruchów wygtarezyło do zu­ dziić jej nie mogę. pełnego napompowa:nia. Z brak.u miejsc.a, Ilfie mogę opisać wyekwipowania Pompy motO'l'Owe, lub balony sprężonem powie samochodu raidowego dokładniej, i dlateg<> !'.kończ�, ze trnem są bardzo wskazane, gdyż nie męczą obsługi pozostawtlając sprawę racjo.nalnej jazdy raidowej do i oszczędzają drogocenny czM. lUh'3tępnego numeru „Auta". R.

Po nlcllrollczonej uo3y ID3tędze A P,Jz, .„ Jale Jy3le prnz ol6rzyma00pchnifly

u Mijam wzgórza zaleręly .•. I T Motor ltlnl Jale urc ly3/ąc, Upojona moją władzą . o Na wuechJllJlaty mogę przy3/ądz, Że le 3erca mnie nie zdradzą I Topole dojące rzędem J Nie 3ą zdolne ch11Jyclć echa Mojej ualeńczcj goni111Jy. A Zach11Jycone moim pędem Slolace Jo mnie 31f uJmiecha, przulrnla jut polem 6/lwy A I

Wuy3lleo co na m/ej3cu atol, Co zalernplo ID fo rmia starej Staje 3/f ni/cle marne. I Zda mi 3/f ID fa nta%}/ mo}•}, Że 4wlola cale 6ezmiary Pod chciwe kola zagarrit

Mn/ejua z iem, co poza nami, (Wicher po twarzu mnie clolosla I) W no3zym nlewalrzymanym Płdzle Jutdmy uybcy 3aml, I Przed autem linja proala, i'•I Przedemną 11Juy3tleo, co 6,Jzie ... A. L.

24

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ Wy kwintne r1troje r1portowe ola Pań i Panów poleca firma. BOGUS ŁAW HE RSE

.•

25

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ OBRAZ KI

Z PODRÓŻY

SAMOCHODO�'EJ . po Europie SzkictMal i Jo lograjou·al Janusz Regulski

III. Wybieram chybił trafił, resztę na ch do srwflady pocieszają.c je, Szalony · mam kłopot. Przedemną owam nie ustępują w niczem tym, któ­ stół zarzucony masą fotografj i. To Ż<' re będą miały szczęście zaprezento­ plon przejazdu przez Alpy. Delek. wać się publicznie. tuję się niemi, prz iera m wśród eb nich, ni�em skąpieic w maeie. złota. * ·:·:· * Dla mnie to nie są zwykłe widoc'Z­ ki. które mile rzuca się okiem, Idea pokoju i wiecz ej zgody rui. n i zaraz potem bez żalu bok się między narodami, to młodziutkie na Genewa - pi�lcna kaleura. je odklada. Dla mnie każdy taki bó two takie jeszcze delikatne i nie­ widoczek zawilej, poplątanej ser. śmiałe. ucieleśnione w Lidze Naro. czuciu piękna i miłości. Potęga pentyiny. zygzaka drogi pnącej się

Krzyż, przemyśliwując nad sposo­ bami ratowa:nia żyć ludzkich, na wypadek, gdyby członkowie Ligi Pokoju, znów zechcieli pQprobować na sobie, dla rozmaitości. zamiast wpływu pięknych słów, siły ognia i gazów trujących.

T1YLecią wielką instytucją malją­ cą tutaj swą siedzibę jest Między. narodowe Biuro Pracy. Doczekało

s'ę ono już nQwego, paniałego ws gmachu z żelazo - betonlll długości aż 86 metrów. U wejścia stoją dwfo

wielkie figury„ wyobrażające -­ PQkó j i Sprawiedliwość - cnoty

Uk wiecona willa PaiJerowdkicb w ..ilforgu. o których tak dużo i pięknie się pp.

26 Wszys ie zdjęci• dyr. Janusz.a Rr,,.lskiegowy­ tk p konane są nabytemi w firmie .Flammarion• Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ap•ratami Warszawa, Marszałkowska g6. RóK VIII A V T Nr. 1� mówi, że chyba zacm:ie się je ju± woarów i wytwarzania energji elt>k­ i stosować. trycznej. W jednym ze sklepów, �upując Liga Narodów jeswze rezyduje 11��turalnie zegarek, dowiedzieliśmy na Quai W. Wilson w dawnym ho­ 5iQ o nowinie, która nas formalnirl telu National. Niedługo jednak m:L zelektryzowała. stanąć dla· niej nowy wspaniały pa­ Kubaia i Idzikowski nasi boha­ lac. Kosztować to będzie drobnost­ kę, nieco ponad 2fl m.iljonów fian­ tl'rscy lotnicy. poprzedniego dnia ków złotych, wzięte z kaJS, mniej czyli 13 lipca, niespodziewa!llie wy­ lub więcej to przygotowanych. �tartowali, aźeby poraz drugi pro­ na narodów europejskich. bowa.ć przelotu nad oceanem do Nowego _ Jorku. Na ten moment genewczycy z u. Szalone przedsięwzięcie. Co się pragnieniem czekają, bo wtedy zni­ z nimi dzieje. lecą, czy też JUZ po knie już 1ostatecz.nie trawiąca ich "'szystkiem. a może jednak dolecą. zmora, ewentualnego przeniesienia do innego mial3ta, tej tak lukratyw_ ncj dla nich instytucji.

* "' Całe przedpołudnie jeździliśmy po pięknej Genewie, słuchając o-po­ Po(}czaa wj azdu na przelqcz Grimael. wiadai1 naszego wymownego prze. wodnika, -oglądając istare dzielnice, * * * wspaniałą katedrę z wieku, luk­ X O 2 pp. wyruszamy z Genewy susowe pałace, zaijęte dziś przewari­ Powolutku, 30 klm na godzinę, su­ nie przez delegacje różnych nar-0- niemy asfaltową drogą. W'Ldłuż je. dów, dalej znów potężne urządzenia ziora genewskiego. Chwilami, gdy zużytkowujące niezwykle silne prą. pusto na drodze, gdy nie widać po­ dy Rodanu, w celu podniesienia dej1"Lanych świadków, nacisnę do wód z jeziora do olbrzymich reZ€r_ 70-80 km. Ale tylko na mom.oot, potem zaraz hamulec i poważnie, a niewirunie, jak gdyby nic vnów ­ illa przód. :N"aijgorzej gdy się ma przed rnbą szereg samochodów. Jadą s�nu­ rem powoli jeden drugim, trzy­ za mając się ściśle prawej strony. Nie n1ożna wyt1"Lymać, pomimo najlep· szej chęci resipektowaa:iia p1-nepisów W wyobraźni rysuje się bwmiar miejsc,owych. podsuwam się blizko rozszalałego żywiołu, wzburzone i w pewnym momencie, tak 'od nie­ masy· szarych wód, czarne, ołowia­ chcenia„ mijam, a potem stopniow

ok·a/11ej c.uluJci Aaru. nych odmętów. teligencji, bo inaczej moina wpaść, w

27 Wszystkie •djęcfa p. dyr, J aollsza Regulskiego wy­ konane s� aparatami nab�temi w firmie .Ftammarlon, Wauzawa, Marszałkowska 96. Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK Vili A u ó Nr. 12

Dolina Aaru wiuziana z przel4czy Grim4e[.

wtedy żartów z tutejszemi wła. zwały gór, o szczytach uśnieżonych, żerny przec1ez przejechać przez 2, dzami niema. g·inących we mgle i obłokach. ).forges, bez złożenia dowodów sza­ Ale trudno - jest wprost rzeczą Po obu strooach drogi, prawic cunku naszemu wielkiemu rodako­ niemożliwą., wlec się jak żółw po bez przerwy, czyściutkie, wypiesz­ wi. drodze jak stół, szczególnie kiedy czone, zielenią i masą kwiatów Przed bramą skromnej, ale bar­ się śpie.szy do gól\ śniegów i prze­ okryte wsie, miasteczka i szeregi dzo miłej willi, od stóp do głów, to. łęczy. willi. nącej w masie zieleni pięknych Trzeba jednak prnyznać że i ta 48 kilometrów od Genewy, niedo­ drzew, psy witają nas głośnem dr-0ga jest prześliczna. jewżając do Morge.s mies�ają pa1i­ swzekaniem. Jest to tutaj rzecz

Z pośród masy drzew, coraz stwo Paderewscy. Wszyscy ich tu tak :niezwykła, · że obwieszicza to wylrunia się łagodnie spadający ku mają. Nazwisko to, wymawiane umieszczona przy bramie, o term niebieskim wodom jeziora, zielony tu jest z j:tldmś specjalnym szacun �pecjaln.a tablica. ukwiecony brzeg. Po drugiej stro· Idem i powagą. Jakiś chłopi�c Dowiaidnijemy się, że Mistrz jest nie przezroczystej i spokojnej tafli w•skaizuje nam wąską dróżkę, pro­ niezdrów; nikogo nie przyjmuje, jeziora. zamykają horyzont potężne wadzącą do ich posiadłości. Nie mo- składa.my więc tylko nasze karty. Wkrótce potem. przejeżdżamy pr:zioo Looannę, pięknemi tarasami schodzącą ku jezioru. Co drugi dom pensjonat dla młodych, średnich, czy dorosłych panien. Sp olkanie Widzę autobus idący do Montre­ ux. Uczepiam się i szybko bez błą­ dzenia, wydostajemy się z mia.5ta. W końcu po 80 klm. jazdy wzdłuż brzegów Lema.nu wjeżdża­ my do Vevey. Pomimo stosowania przeróżnych

28 Wnystkie zdjęcia dyr. Janusza Replslde,o wy­ p. konane ·� aparatami uabytemi w flrlllle .Flammario11• Waruawa, Marszalli;owah Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ 96. ROK VIII A u T o Nr. 12

spooobów przyspieszenia jazdy, nitkę, mów skupiające się powazme obnoszących zasoby ml& za.­ to ra­ brało nam to jednak koło 3 godzin zem, drobne punkciki domów, wsi ka i smętnie zapatrzonych w iprze­ czasu. i miasteczek. Widok prześlici.ny. strzeń. Tutaj r

U góry : S.::oda wrzyna oi�:w wieczny Jnieg ­

na przelrczy Grimdel. - Na prawo: Na(}

pzrepa.icią. - U Jolu: Jnieżnym korylnrzu. IP

29 Wazyatlde zdjęcia p. dyr. Janusza Regulskiego wy­ konane S.\ aparatami nabyteml w firmie .Fla111111arlon• Warazawa, Mannłkowska g6. Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK VIII A u T o Nr. 12

brzeg jeziora Thun, a ipmzatem jaz­ skraw zielom.e światełka, okrągłe, W końcu roojaśnionego nasz.emi o- da wśród olbrzymich gór w świetle przez chwilę nieruchome. To kot, la tami.a.mi korytarza leśnego ścia- , o lata.ni również ma wój u.rok. na noooem polowaniu, zaskoczony 1nch wysokich, tak wysokich że. .s Bardzo lubię jazdę nocną w gó· frunta tyczną przerażającą ja.SIIl-OŚ · zda się, �iną gdzieś w niebie silne .s - , rach. Świat cały zamyka się w ol­ cią. Gdzieś w dali na tle iezerni noc . �wiatło l'Ozdarło mroki i zaraz ude­ , , brzymim isnopie światła. Poza rninn nej, zlekka zajaśniało. Kontur pa rzyło impcrtynencko w nasze oczy. i ciomności nieprzejrzalile, jakby ni­ g5rka zary>SOwał -się nierówną linuą.. Promienie .czterech latam, zwarły · rość. Ozł01Wiek czuje się oderwa­ z za niej zaczęło wyrastać, coraz si� wściekle potoki wzmożonego v , nym od światru, przen iesionym w ja­ wyżej, coraz silniej,· niebieskaw �wiatla rozlaJy się na wszystkie P kiś kraj zaiezarowamy. Wokoło zu· światło. Na chwilę Zlllikło. Naraz ju:i. i w chwili największeg<> na­ strooy pełna cisza, pustka. Silne, białe bliżej uka,z.af 1się czarny profil 1'bo­ t�żenia - raptownie złagodniały, promienic latamu. błądzą po zbo­ cza góry, a z •poza niej wypłynęło zżółkły, przygasły. czach gór, wyostrzają ich rysunek. światło tajemnicze, coraz si1niejsze Dwa dhtgie eienie samochodów , podkreślają ,tak oaiskrawo, każd;> co-raz bardziej wydłużone. Przeszło cicho skrz ż()IWafy si"<. y zaJaan anie, każdy krzaczek, każde przez dolinę, dosięgło p-rzooiwległe .. . drzew10. W.szystko wysrebrzone, go skosu gó'l\ błą.drli po niem, mus­ * * bly;swzą.ce. W koło błądzą długi� ka swemi srebrnemi promieniami Nie bardz.o orjootujemy się gólitcmami, dailme plany drogę i szybk) zaczęła znikać w cze­ a chwilę zsz.arzeje. oddali się . ( N" Cza.sem na drodze, czy też wśród luści leŚIJ1�j, niby błysrozą,ca szpa i znów jest koło nas, tuż nad gło­ ­ przybrzeżnych traw, błysną dwa ja da w czarnej pochwie. wami. - Wjeżdżamy pomiędzy zabudowa­ nia. Na jednym z pierwiSzych do­ mów widnieje oświetlooy na'Pis - hotel. Stajemy. Jest to wieś Wim­ mis, stąd do jeziora Thun zaledwie parę kilomebrów. W hoteliku poko­ je czyste, bielutkie, na oknach, pod­ wiązane wstążeczka� .naiwnie upięte koronkowe firaneczki. Nocu­ ;jemy.

Ra.no w „Fri.i.&tticksisaal" dla nas. jako gości dość egzotycznych, śnia­ danie przygotowane specjalnie sta­ rannie. Duży stół koło okna na­ , kryty nieskazitelnej czystości obru­ sem, zastawiooy rómemi gatunka · mi serów, masłem i marmoladami. Klawa, czekolada i mleko dymią z białych dzbainków. Służąca w od­ świętnym stroju wita po nie- n.as

30 Wazystlde zdjęcia p. dyr. Janosza Reculsldego wy­ konane ·� aparatami nabytemi w firmie .Flammarlo11• Warszawa, Marszałkowat.a �. Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK VIII A u T o Nr. 12

Loilowiu: Roilan11 i wj aziJ na prze/cez l!iirka. mieoku, coraiz to ize specjalnym ak­ gomość "taprasza przechodniów, do Oboje mamy wrażenie że mgła. , centem wtrącając: : olbl"zymiej lupy, przez którą jako oddala się, 1'llika. Ale nie mówimy -. - Excusez ! by widać JUJl gfrau. ­ w1zdtuż ślicznego Jeziora Thun. formuje nas, że o pa,rę kilometrów iwoma sytuacja. Ba11dzo łaidinie. Peł o ładniutkich n ::;tąd jest do obejrzenia ,. Aaresch · tu W sklepie fotograficznym, pocie­ willi, góry zalesione s.plywają ku lucht". szają mnie, że źle właściwie nie jezioru. tak Jedziemy. Przed restauraocją sze­ · jr-st i że bliższe objekty można fo­ Jedno rrmie tylko martwi. Powie­ reg samochodów i autobusów. Pta·· tografować. trze mg·Iiste. Dalekie plany giną w cimy o franku od osoby i je:dzie­ p 1 mlecznej zasłonie. Oo będzie z fo. Chciałem mu parę słów cieplej­ my wzdłuż spienionych wód Aaru. tograJjami ? Prr :wcież rnUS'ZQ utrwa­ szych powiedzieć. To ja tu do Szwaj · Po chwili weszliśm y w wą.:l)ki, po­ ' . lić te cudowne widoki. Proszę się ca11j i P'rzyjechałem, żeby domy i kręcony korytarz skalny, o ścia· wczuć w moją sytuację. W głębi sa­ kwiaty z paru metrów fotografa · nach. chwilami dochodzących do mochodu leżą bezczynnie dwa rupa­ wać. 160 mtr. wysokości. U dołu kotłuj

31 Wszzstkie zdjęcia p dvr. Janusza Rerulskiego wy­ konane są aparatami nabyteml w firmie .Flammariou• Warszawa, Marszałkowska 96. Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK V/Il A u T o Nr. 12

Stoimy na galerji. wiszącej u brze· szerzenia drogi. To już wymaga Mili czytelnicy, wykrzywcie sit� gu skały, tuż na.d wodą., wpatrzeni chwilami nietylko zimnej krwi, ale na reprodukowanego obok żółciela, w te szalone zmagania się żywiołu. i większej umiejętności kierowania. wraz z nami.

Nicnem diziki rzwierz, ujęty w sieci. Ledwie przeczytaliśmy ostrzeże­ • Szyja skalna„ ciągnie się prze­ nie na żółtej tablicy, rozległa się * • na strzeni 1 % kilometra, zmiemaJąc melodyjna, kilkotonowa trąbka. Tak Pniemy się pod górę, coraz wię· coraz swój wygląd. W wyr­ mile brzmi, a tyle przykrości spra­ cej zakrętów na wązkiej drodze to WMh olbrzymich, na szczytach skal wia. Widoki cudowne, w dole, na dnie wapiennych i na ich bokach wid­ Ledwie -zdążyłem zjechać na lewq. kotliny, wije się burzliwie Aar. nieją. bloki gra.mitów, pozostawione stronę, z za góry wyłonił się ol­ Jesteśmy już dość wysoko. Na przez lodowiec, który kiedyś, w brzymi autobus, szczelnie wypełnio- jakimś zakręcie drogi przylepionej do skały stoją. samochody, ludzi� patrzą w dół. O uszy nasze obija się jakiś potężiny szum. Wychodzimy spoglądamy po2a barjerę kamienną. Oniemieliśmy.

Z koryta skalnego, wypada, jak· Ly pod ciśnieniem wyrzucona, spie·

11/y loJo„·ra Rr>J111w. z. „łi.'it 111dzczcit l (),,,...,ów".

/)o/i1111 RoJ111111 oJ olrony loJ, wra.

otrp t1rlyn y Crim,/a i Furki. ff"gl

okresie dyluwjalnym, tkwił w tej czeluści.

* :!c * Wracamy główną drogę. Tn na zaczyna się rejon wysokogórski, co stwierdza żółta tablica. Pri;ypomi na ona rzecz, dla automobilisty, ny, sterczącemi weń figurami tu­ niona, masa wody. Wali się z hu­ bardzo niemiłąi, a mianowicie że od­ rystów. kiem na dół, wściekle bijąc w wy· tąd należy wielkim żółtym autobu­ stępy skał, skotłowana, siejąca w - Żółciel jedzie! krzyknęliś- som pocztowym ustępować drog·� koło miljardy bryzgów wodnych. my prawie razem. od góry, niezależnie czy to z pra­ Nad nią, w unoszącym się, ni­ wej czy lewej strony, samemu Odtąd - żólciel - w naszym a czem mgła., pyle wodnym, zakreśli· trzeba się lokować dasno z ze: słow.niku górskim, stanowiło naj. łuk przepiękna tęcza. wnętrz.nej strony, często nad ·prze­ bardziej obraźliwe słowo, rzecz god­ la paścią. Jeżeliby okazało się, że ną. największej pogardy. Trudno od tego wsipaniałego wi­ miejsce jest zbyt wązk.ie, to należy, Wyskoczyłem z maszyny i dzięki doku, oderwać wzrok. Jakże wier­ na żądanie kierow-0y autobusów� oo­ sprawności mego :zdążyłem i i prooto odtwarza go Słowacl\.i Leiwa, ne fać się, choćby pod górę, aż do roz- t� chwilę utrwalić na kliszy. w swej „S7JWajcarji„:

32 Wazystlde %djęcia p. dyr. Januaza Regulskiego wy­ konane s� aparatami nabytemi w firmie .Flammarlon• Warazawa, Marazałkowskn 96. Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK Vlll A u T o Nr. 12 n W szwajcarskich"góracb jest jedna kaskada! "Gdzie Aar wody blękitnemi spada, nPozwól tam spojrzeć zawróconej głowie. ­ nWidzisz tę tęczę na burzy w parowie 7 Dziś na zim.no, w tym prześlicz­ .aym wierszu, widzę tylko jedną nieścisłość, o którą zresztą nie mam pretensji do nMzego 'Wieszcza.

· Wody Aaru nie są błękitne, lecz szaro-brudne.

* * *

Wznieniesienie coraz bardziej przykre. W górze, wysoko, jakby na szczycie widzimy białe budynki, zapory kamienne, wznoswnej tu po­ Na dzc.z:ycie uzikiego St. Goibaruu. tężnej elektrowni mającej rO'Lporzą­ dzać a.ż 230.000 koni.

Patrzymy pod niebo, stwierdza­ jąc jakże to jeszcze wysoko i dale­ ko do szczytu.

NMz dzielny ADR, swemi 120 końmi, prze SWQlbod.nie pod górę. Przeiszkadzają IJlU samochody idące przed nim. Kof'lystając z rozsze­ rzenia drogi, coraz to któregoś mi­ jamy.

Słońce praży, a że jedziemy wol­ no, upał mocno dokucza.

Mijamy elekt:iroW'Ilię, która wyda­ wała się nam szczycie i konsta.­ na t ujemy, że do przełęczy jest jeszcze daleko.

Otoc-renie staje się coraz barddej Fanla•lyczne •erpenlyny Golbaruu. St. dzikie. Drzewa już znikły, wkoł0 nagie skały, mchem zazielenione.

Wresooie docieramy na sz.czyt. Jesteśmy na wysokości 2182 mtr. m. Spoglądam z zachwytem, no n. i dumą, w dolinę Aaru.

Gdzieś głęboko, jakby na jej dnie, widzimy białą elektrownię co tak niedawno wyda.wała się nam na czubku góry.

Na. przełęczy Grimsel licha ka­ wiarenka. Obok niewielkie czarne jC'Liorko. Dalej rozpościera się ol­ brzymia plama śnieżna. Zakryła, warstwą parometrowej grubości, swsę. Przed miesiącem. sz.ooę OetlYSZ-

33 ł • Wszystkie zdjęcia dyr. Jaausza Re"11skiego wy• p. ltonane � aparatami nabyteml w firmie .Flammarion• Warazawa, Marszalk:ow1ka 96. Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK Vlll A u T ó Nr. 12

C?JOno ze śn iegu, przebijając głębo­ ściany pro topadłej nie widzę, mam, potworna, poszarpana masa śniegu. ki korytarz śnieżny, urągający go­ wrażenie, że na jakiejś platformi'3 To wspaniały lod-0wiec Rodanu. Od rą.cym promieniom lipcowym. zawisłem w powietrzu, nad bezden­ stóp jego wypływa jakby ukrad­

* ną przepaścią. Autobus nadjechał kiem, wązkiemi pasemkam� Rodan. ·:+ * i stanął. Nie moie przejechać obok , Przedo·tajemy się na drugą stro­ Po krótkim odpoczynku i nasyee . daje mi sygnał, ażebym się cofnął. nę doliny, i' przeciwległym zboczem 11iu oczu widokami potężnych blo· To już wacznie gorzej. Uwaga jedziemy na Furkę. ków granitu o wiolobarwnycb, pa­ i zimna krew, zbyt gwałt<>iwny ruch stelcmrych tonach, opuszmamy Wjazd ten krócej trwa, ale jest maszyną i... dramat gotowy. Grimsel. znacznie trudniejszy niż na Grim.sel. Zada.nie nie łatwe. Spadek tak Zjeżdżamy dość szybko bajec7Jną. Szo�a tak wą.ska, skręty tak ostre, duży, że sam nożny hamulec nfo Ę;tromą, serpentyną.. Chwilami spa­ że ńa. q1i&których nio mogę odrazu ut1�L:ymuje maszyny, trzeba poma­ dek jest talk duży, że hMDufoe nie wykręcić i muszę się oofać i znów gać ręcznym. Za mało nóg i rąk: wystarczają, trzeba im dobrze po­ dokręcać. bo pozatem równocześnie trzeba magać motorem ... Większość zakrę · Boz przygód docieramy do hote· operować i gazem i sprzęgłem. Po­ tów już ro:uszerzona, ale pomimo lu Belweder. Tuż obok spływa to, nieważ jadę po łuku, muszę patrzeć na niektórych, tn1dno mi się zmieś­ z góry ku dolinie olbrzymia masa i na przednie i na tylnie skrzydło, cić yną. śnieżna lodowca. z masz starając się naturalnie wirokiem Droga przeważnie dobudowana I om ijać przepaść. Te kilkadziesiąt Z takiego miejsca jest niemożli­ do zboc7,a. góry. Wtedy prostopadła metrów, żółwiego cofania się, zda­ we odrazu odjechać. Będziemy t11 ściana robi zawrotne wrażenie. Cie­ wało się trwają całe wieki. nocować. Zwiedzamy błękitną gro­ kawsze fragmenty fotografujemy. W reszcie 7:inalazłero się wów na tę wykutą w lodowcu, fotografuje­ W jednym takich momentów z wirażu. Stanąłem, odetchnąłem, ocie­ my, z trudem odrywamy się od przeżyliśmy cięższe chwile, dzięki• rając zlane potem czoło. wspaniałego widoku, leżącej u stóp naturalnie żółcielowi. Żółciel powoli przejechał. naszych doliny Rodamu. żorna zatrzymała się na szosie i(· I znów sięgam du skarbca poezji ażeby sfotografować st1'Qmy zjazd .;; .y, - ,�Szwajcarji" Słowackiego. obok przepaści. Fotografję tę załą · Jesteśmy w dolinie Rodanu. Wi­ czam. dok niezapomniany. Z lewej strony .I s1liśmy razem u stóp tej lawiny, Kiedym się malazł właśnie na dopiero pPz�j echana serpentyna "ydzie śnieg przybiega aż do stóp co największym padku słyszę sygnał przełęczy Grim el. Przed nami, człowieka "Spłaszczona pletwą - jak d�lfin trąbkowy. Zjeżdżam na sam brzeg ostrymi zygzakami, rysuje się dro­ olbuymi wąziutkiej drogi, dotykając prawie ga wiodąca na przełęcz Furka. �ie­ "Para mu z nozdrza srebrzystego

U d/Óp w Jlicz11ej Julinie Ficin o. SL. Go/bardu

34 Wszystkie zdięcla p. dyr. Janusza Regulskiego wy­ konane s11 aparatami nabyteml w firmie 0Flammarion• Warszawa, Marszałltow11ta 96. Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ A T kOK VIII u ó Nr. 12

Dostoso.wanie naszych dróg, do nowoczesnych

Rozwój ekonomiczny koa żdego kraju,wym a zwłas agzcza anglebie, ruchu zupełnie dobrze nadają się do ruchu nietylko kraju posia,cfającego, jak nasz, charakter wybitnie rol­ konnego, lecz i mechanicznego o znacznej intensyw­ niczy jest w wielkiej mierze uzależniony od istnienia ności i że drogi takie w zupetnem uzasadnieniu mogą dogodnych komunikacji, rozgałęz-i-Onych w takim stop­ być w pewnych okolicznościa.cłt zaliczone do dróg d-0- niu, aby ucny;nić 1je boopośredmio do tęipnemi dla po­ brych. S1'czególnych, nawet dl'()bnych producentów i odbior- Przebudowa wszystkich dróg gruntowych na szosy ców. przestaje być głównem dążeniem celowej gospooarki Ani koleje żelarz,ne, ani tembard'Ziej drogi wodne nie drogowej. W niektórych wypadkruch przebudowa taka mogą w zwykłych warunkach pod względem gęstości byłaby zupeł.nie niewystarczającym &posoibem dla ra­ sieci dorównać drogom kołowym. Przytem użytkowa­ dykalnego ulep.szenia drogi - w innym - może. zu­ nie kolei, lub dróg wodnych prze.z szeroki ogół prawie pełnie zbęd.nym. nigdy nie m-0że od.bywać się bezpośrednio bez prze­ Dla usprawi-edliwienia powyższego poglądu może do ładunku. pewnego stopnia posłużyć przykład postępowej gospo­ Rozwój k-Olei ielaznych czasowo pozbawił drogi !ko­ darki drogowej w Stanach Zjednoczonych Ameryki łowe ich znaczenia, jako arterji tranzyt{)wych, nato­ Północ.n.ej, co do której ootaliła się jwż powśzechna miast przyczynił !Się <1o zwiększenia ruchu 111a dro­ -0pinja, że drogi są tam naprawdę dobre. gach miejscowych dookoła poszczególnych ośrodków. A jed.n� poza ulicami miejskiemi i podmiejskiemi, Rozwój ruchu samochodowego nietylk-0 przywraca które stanowią w Stanach Zjednoczonych baTdzo ro.z­ st{)pniow-0 drogom poprnednie znaczenie tranzytowe, gałęzioną sieć dróg posiadających nowoczesne na­ ale jednocześńie w dalszym ciągu wmz z kolejami po­ wierzchnie i poza .nielicznemi głównemi arterjami tran­ woduje coraz większy ruch na drogach lokalnych. zytowemi, które są >doprowadzone do doskonałego sta­ Na -Ostatnim kongresie drogowym, który odbył się nu - większość pozostałych dróg znajduje się dotvch­ w pierwszych dniach września w Poznaniu specjalny cza.s, ądząc ze staity. tyki dTOgowej i opisów, w stanie niezwykle ciekawy rełerat wygłoswny przez inż. zupełnie prymitywnym. (Jkęckieg-0, poświęc{)nO zagadnieniu „dobrych dróg". W procenitowem oświetleniu nasze warwnki drogo­ które staje 1się -0boon:ie jedmem z najbardziej aktual­ we jakgdyby znajdowałY. się nawc.t w wiele kornystniej­ nych we wsz ystkich cywilizowanych krajach i wysu­ szej sytuacji, niż w Stanar,h Zjednoczonych. Z ogól wa się na naczelne miejsce pośród innych zagadnień nej ilości wszystkich d-róg publicznych po.siadamy po­ .z gospodarczych. Zagadnienie -taikie stało się szczegól­ wyżej 16 % dróg o t>'Vardej nawier�chni (Stany Zjed­ niej trudne do rozwiązania w tych krajach, gdziie ist­ noczone tylko 5 % ) . Nie posi.aidamy natomiast ani jed­ niejąca s.ieć drog-0wa, chociariby najbardziej r-0zgałę­ nej dłuższej arterji międzymiastowej dostosowanej .na ziona, po.zostawała dotychc2'lts w stanie pierw-0 tnym. całej swej długości do wymagań' nowoczesnego ruchu Według pl"Zyjętych -Określeń za dobrą trwałą drogę mecha.nicznego i ani .na jednej z naszych arterji dro." uważano taką, .która posiadała .sztucui.ie zbudowaną gowych nie lł;trzymujemy nieprzerwanego ruchu w cią­ twardą nawie1'Zchnię, a więc róż.neg-0 rodzaju bruki, gu całego r-0ku. oraz zwykłe szo.sy, które są najbardziej rozp-0wszechnio­ Stąd płyną uzasadnione i przykre narzeka.nia .na­ na nym typem nawierzchni ulepszonych dróg pozamiej­ sze drogi wogóle, chociaż przeciętny stan naszych skich. dróg o twardej nawiel'Zchni na takie narzeka.nia nie Tymczasem obecnie, w związku z rozwojem ruchu zasługuje. mechanicznego, stało się widoczne, że pr.zy.rpewnej in­ Programowa działalność naszych władz drogowych tensywności ruchu tego, zwykłe szosy, jakikolwiek ·po­ obejmuje przebudowę .nawierzchni dróg pa1istwowych siadają twardą .nawierzchnię, .nie mogą być naidal uwa­ w miejscach, g1dzie pot1'Zeby ruchu tego najniezbęd­ żane ·za nawierzchnie trwałe, gdyi posiaaają takie za­ niej wymagają i w -Ostatnich latach dużo takich robót sadnicze cechy, wynikające z budowy z r-0zdrobnio­ zostało wy}rona.nych. St-0 suje się przytem najrozmait­ nych, a niedostatecz.nie zlepionych potem materjałów sze sposoby ulepszainia dróg, a dla uzyskania llll()wych kamiennych, kitÓ're uniemoiliwiają g-0.spoda..rczo racjo­ źródeł mateTjałów dl'Ogowych rząd uruchomił jU.Z duży nalne utrzymanie nawieTZchni w dobrym stanie. kamieniołom bazaltow.y w Jamowej Dolinie Woły­ na Z drugiej jednak strony praiktyka ostatnich lat wy-. niu i wybudował · wielką klinkiernię w Izbicy. Nadto kazała, ii zwyiczajne drogi g·llUntoiwe, nieipo&iarlające prowadzone są ba.dania wytrzymałości materjałów dro­ s-ztucznie wrządzonej bward-ej na.wierzchni, w wielu wy­ gowych, ba.dania Jepiszcz i t. d. padkach przy należytem utrzymaniu i odpowiedniej, Świadczy to wszystko o rozległej _działalności, a jed-

35

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK Vili A u T ó Nr. n nak ogólny efekt prac nad ulepszeniem nawierzchni Co do racjonalnego ulepszenia nawierzchni tych jest nikły właśnie dlatego, że działalność została z mu­ dróg, to należy przypuszczać, że najracjonalniej było­ su r-0 zproszona w ramach kredytów na wielkiej ih>ści by zastoS-Ować smołowa.n.ie, względnie bitum<>wanie, krótkich <>dcinków całej sieci dróg państwowych. z wyją.tkiem odcinków pod większemi miastami, gdzie .na Potrzebą chwili zaś jest stworzenie w naszym kraju ta.ka nawierzchnia mogłaby okazać się z.byt słaba. arterji tranzytowych, która s.powodowana jest nietyl­ Co do utrzymania ciągłości ruchu chociażby tylko ko rozwijają.cym się u nas ruchem samochodowym, lee.i: na drogach tranzytowych, to jest on konieczny, a szcze· rów.nież geograffoznem poł-0żeniem Po lski. Mapa P-0 1- gólnie w okresie wielkich opadów śnieżnych. Jedyną ski nie może być przecież pustą plamą na mapie sa­ możliwością nieprzerywania wówczas na dłuższe na­ m<>chodowej Europy Zachod.niej. wet okresy ruchu na drogach jest systematyczne Należy licz.yć się z tem, że komunikacja chodowa oczyszczanie dróg ze śniegu za pomocą specjalnych sam-0 staje się już prawie takim samym środkiem k<>muni­ pługów śniegowyeh, .nakładanych zwykłe samocho· na kacji osobowej na odległość, jak koleje. A przecież dy (jeden na 50 - 60 klm. drogi). najlepsza sieć kolei podmiejskich nie rozwiązałaby W rezultacie kongres drogowy uchwalił poddanie za. gadnień komunikacyjnych, gdyby ·nie było tranzyto­ szersuj dyskusji przez sfery zainteresowane sprawy wych linji kolejowych międzypaństw-0wych. Brak do· doprowadzenia niektórych naszych głównych arterji tychczas chociażby jednej arterji tranzytowej drogo­ t1anzytowych do stanu odpowiadającego wymaganiom wej na wielkiem terytorjum Polski utrudnia rozwój ruchu mecha.nieznego, dostosowując je do tego ruchu i prawie zupełnie utrąca turystykę samochodową - na całej długości, oraz włączenia w ogólnoeuropejską jedno z <>bfitszych źródeł dochodu dla państwa. sieć głównych arterji samochodowych. Zagadnienie zbudowania wielkich arterji tranzyto­ Po ustaleniu, .która z głównych dróg zostanie uzna­ wych w Polsce sprowadza się zatem do trzech zadań: ną za arterję tranzytową zostanie ona wydzieloną spe­ 1) wybrania kierunku jednej, czy dwóch arterji, czy­ cjalnie z kategorji i poddana specjalnej opiece. li ustalenia sieci dróg I rzędu. Prawdopodobnie byla· Po.zostaje zatem tylko kwestją otwa1tą, która z dróg by to jedna z istniejących dTóg państwowych, nie prze­ naszych nadawałaby się najlepiej na tranzytową, któ­ są,dzaan jednak możliwości, ie mogłaby to być częścio­ ra by stać się mogła łącznikiem między nami a Zacho­ wo i inna droga publiczna: dem i z.robiła z. Polski kraj tranzytowy pro względem 2) dostosowania powierzchni tej arterji na całej dłu­ turystyki samochodowej, którym już jest ze W?iględu g'Ości do istniejąceg<> na niej ruchu mechanicznego na swoje położenie geograficzne. Dobrze by było, aby w sposób <>dpowiadający wymagani-Om n-Owoczesnej w tej sprawie zechcieli .zabrać głos przedstawiciele sfer techniki drogowej. automobilowych, jako ci dla których ruch samochodo­ 3) zapewnienia ciągłości ruchu na tej arterji w cią­ wy międzynarodowy ma największe znaczenie, Or:ł$ gu całego roku bez przerw filmowych. jako ci, którzy dziś .najlepiej orjentują się stosun­ w Gdyby przyjąć jako punkt zaczepienia, że długość kach ruchu automobilowego. Miałabym tu na myśli Ut.kich dróg I rzędu wynosić winna <>koło 10 % wszyst­ pierwszej linji członków klubów automobilowych w kich naszych dróg (czyli t. :iw. dróg państwowych) to w Polsce, oraz Czytelników „Auta". otrzymamy około 1400 klm. dróg, które powinny być w ,pierwszym rzędzie należyde ulepszone. Marja Szachówna.

u m e w„a c a u c w a a Z d i j ą h ł W chwili obecnej ważą się looy komunikacji auto­ gdy Rząd. nasz zainicjował szeroką a.keję roz.bu�eruia busowej w Polsce. Mim.istEYmtwo Robót Publicznych ruchu turystyCŻnego, oblicwnego na cudzoziemców. opraicowało iprojakt reglamentacji komunilkacji auto·bu­ Wyliczając bolączki 111chu auoobusowego w P<>lsce, sowej na zasadzie koncesj i, który to projekt, p<> wy_ zastamawialiśmy się w poprzednich artykułaich nad słuchamfo opinji sfer rz.ainteres.owanych ma być wnie­ środkami u.W:rowienia tych stosunków i dochodziliśmy siony do Sejmu. aby w formie ustawy wprowadzić ną­ do przekonania, ii wolna k001kurencja nie mo­ 'ZaiW'Sze re.stlcie porządek do zabagnionych stosunków w komu­ że w t�j dziedzinie mieć bezwzględnie miejsca, ze nikacji autobusowej. Kilka razy 'już łamach „Auta" względu na niski stan kulturalny i moralny większości na wyrafalli.śmy przek:QJlrunie, iż iylk.o system koncesjo­ przedSl'.ębi<>rców przewowwych w P.olsce. Wydaje się nowainia, m<>że uzdrowić te �toslLilki. T<> &!ę obecniti zupełnie jasnem i logiciznem, iż tam, gdziie wskutek nie­ oo w ltej diziedunie dzieje urą.g� wprost pojęciu kraju cy­ sumienności i niedbalstwa nieodpowiedzialnych osob­ wHii:wwanego, jest skarndaJem i hail'1.bą, i dyskredytować ników dużo <>sób może być 111rurawnych na niebezpie­ a:nusi w oozach tu.rysitów -zagrani.ezn�h, w chwila·, czeństwo utraty życóa. lub mrowia, nie wydaje się nas

36

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK Vlll A u T o Nr. 12 pierw�zemu lepszemu z brzega petentowi pozwolenia winien W'llmocniony nadzór policji. W tem, jak wogóle na wykonywanie takiego odpowiedzialnego procede­ w calem .powyżiszem rozu:mowamiu, okazuje się, iQ; ru, i że pośród kandydatów do eksploatowMlia linji w obradach nad projektem :.\Iinisterstwa. Robót Public.z. 'Z przewoZ1owych należy wybierać jedynie tego lub tych, nych przyjm01Wali udziiiał może tędzy przemysłowcy którzy dają bezwzględną rękojmię solidnośeii i odpo­ i kupcy, ale w każdym razie nie osoby obznajmione wiedzialności materjalnej. Zasada uznana i przyję­ z automobilizmem. W przedsiębiorstwach autobuso­ ta ta w wielu innych zawodach, gdzie wskutek niezachc­ wych bowiem nie możina oddzielić strony czysto ko­ wania pewnych ostrożności może grozić niebezpieczeń­ mercyjnej od strony automobilowej. Jedna od drugiiej stwo osobom post11()TI.Ilym. (a nawet tylko pracoWJ11i­ jest tu w ścisłej zależności i przewaga jednej nad dru­ kom danego przedsiębiorstwa), stosowana róWtllież gą p1'0wadzić mus.i do bankructwa przedsiębiorstwa, w innych rodza.jach komunikacji (w lotnictwie, kolej ­ albo do katastrof. żaden nadzór policyjny nic tu nie nieitwJe J t. d.), nic w&tala rozciągniętą na komLLilika­ pomoże, gdyż tam, gdzie się ma do ooyniienia prze­ cję autobusową 1 w rezultacie mamy już setki tr upów ważnie ludźmi bez &krupułów, w takiej alternatywie 2 i pokalecwnych, pomimo, iż ten rodzaj komunikacji zawsze wybiorą orui to drugie wyjście. Pr�y wolnej począł się na dobre rozwijać dopie'ro od lat trzech. Co i-0rcy, te­ je nadmiar przedsiębiorców, ceny przejaroów spadły go najlepszym dowodem mogą być autobusy waa.iszaw­ niejednokrotnie poniżej rzeczywistych kosztów prze­ skie, które pomim-0 nadzwyczaj trudnych i niebez­ wozu pasażerów. Chcąc tm iknąć bankru0twa nie pozo­ p:ecznych warunków ruchu ulicznego w przeludniooej staj e przedsięb:orcom nic innego, jak tylko obchodze­ i zbyt ciasnej stolicy, nie spowodQwaly jeszcze ani 'j ed­ nie wszelk.iemi środkami przepisów policyjnych. które nego wypadku. mają na wz,ględzie bezpieczeństwo pasażerów, a więc ograniczeń tak do- ładowm.ości autobusówi, jak i I oto, gdy dziesiątki zabitych ni!ewinnych ofiar sy­ oo 00 do technicznego ich strunu. Iluzją jest przypus'Zczać, iż stemu wollllej konkurencji,. konkurencji, która przy­ nadzór policyjny może wykroczenia te usunąć. Tam brała formy dzikiej, rueprzebiera'j ącej w środkach, bair­ gdzie istniejący system z reguły stwarza podobne alter­ barzyńsddej walki, wołają o rewizj� niebezpiecznego natywy, zainteresowani zawsze 7JIUł,jdą sposoby obej­ i nierozsądnego systemu, malazła się wielka. i poważna ścia istniejących przepisów jedyna droga do USU!Ilię- organizaieja, która -stanęła w jego obTonie. Wierzyć się i tego zła - to wprowadzenie takiego systemu, któ nie chce, iż Izba przemysłowo-hrundlowa w Warsvawiie, 0ia ­ ryby nie &twarzał koruiecznie dla przedsiębiorców po­ której Ministerstwo Robót Publicznych przesłaro d0 dobnych alte1m.atyw. Jest to zupełnie jaSIIle. zaiopi!njowania swój projekt kolilcesjonowania przed· sięb!orstw autobusowych, mogla zająć stanowisko ne. System koncesji daje możność powołamym Władz<>m ga.tywme. I w imię czcgQ? Wa•rszawska Izba Przemy stawiania koncesjonairjuszom takich warunków, które� słCJ1Wo-Handlowa motywuje swoje stanowisko tem, że by zapewniły coraz wyższy rozwój, ale nietylko jak koncesjonowamie linji aut-0busowych jest dążeniem do dotąd ilościowy, lecz i jakościowy komunikaieji auto­ zetatyzowania komunikacji autobusowej w Polsce (?) busowej. Pozate.m pozwala on na roztoczenie prawdzL i że wył�zenie wolnej konkurencji zahamuje dalszy wie skutecz.nej kontroli policyjnej n.ad przedsiębior­ rozwój. p:ęknie rozwijającego się, ruchu autobusowego stw.ami, jednocześnie daje też możność Rządowi do­ a pingowania przedsiębioirstw w kierUJilku ulepszeń prze" w Polsce. Takie zdanie w ustach elity p1·zemysłowców stwa!l'Zanie w miarę potrzeby rozsą.d.nei konkurencji. i kupców musi wywołać wp•rost zdumienie. Co mają koncesje wspólnego etatyzmem? Czyż kolejki dojaz­ Wszak koncesja to jeszcze m.ie monopol i wcale me z dowe, tramwaj e podmiejskie i p. przedsiębiorstw:i jest powiedziane. że przy systemie koncesj.iJ konkuran­ t. pl"Zestają być przedsiębiorstwami prywa.tnemi, pomi­ cja będzie zupełnie wyłą.cwną. Wyłączoną będzie je mO'. iż ich uruchomienie należy uzyskać koncesję od dymie dzika i niebezpieczna kQIJlkurencja nieodpowie. na Rządu? I któżby mógł twierdzić, że koleje prywatne dz ialny{}h przedsiębiorców b02 skrupułów. Konee8j·� nie mogą się rozwijać, dlatego, że w tym dziale kon­ to właśnie roztoczenie kontroli rządowej nad procede­ kurencja jest ograniczona? Właenie to ograniczenie rem, który niewłaściwie wykonywailly P'rzedstawia kookurencji daje możność przedsiębioTstwom komuni­ niebezpieczeństwo publiczne. Ze przed taką. kontrQlą kacyjnym rozwijamia się i doskonalenia, gdyż gwa­ bron:ą się licz.ne rzesze niesumiennych przedsiębi-0rców rantuje im ono nomialne zyski, bez których żadne autob1:1-sowych, to jest zupelnie zrozumiałe, niwrozu­ przed&'.ębiorstwo nie jest w stanie się doskonalić. miałem jest natomiast, że tak poważ.na orgalllizacja, jak A jeżeli chodzi o taki jak dotąd rozwój komunikac-ji Izba Przemysłowo-Handlowa w Warszawie mogła autobusowej, to zaiste lepiej by się dalej nie roz­ s'voim autorytetem poprzeć tą opozycję. Mamy nadzie­ ona wijała! Izba Przemysłowo-Handlowa wyraziła zdainie. ję, że Ministerstwo Robót Publicznych ro7.1waży wszel- iż 111ieporządkom linjach autobusQ1Wych z.a.pobiec kie „za" i ,.przeciw" tej sprawie. na. w Mn. 37

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK VIII A u T o Nr. 12

Po przebyciu 50.000 kim., mot.or funkcjonuje nadal bez najmniejsze­ go zairzutu i próbna ja'hda, trwa na­ dal, dopóki z powodu jakiegoko l­ "·iek defektu motor nie zatrzyma się. Naleiy podmwiać precyzyjne wy­ konanie seryjnego Chry-ler'a, któ­ ry bez przerwy i bez żadnego spe­ cjalnego doz.oru, wyiStawiony na

''"szelkli.e dziala nia atmosferyczne. . . prwz tak długi czrus funkcjoouje bez zarzutu.

Chrysler posta wił sobie za zada­ nie b1tdowę seryjnych samochodów z największą. precyzją i próbna ta jazda jest jednym licznych dowo­ z dów. że potrafił dopiąć celu. Próbna jazda Non -Stop Chryslerem ,,65" Próba odbywa się pod kO'llltrolą. na torze „Avus" w Berlinie r7eczo:zmawców, któmy stale dozo­ „ rują. wyd jność samochodu we 25 w1'Ześnia 1929 r. 5Jooj po­ a. o Próba wy.trzymało OOi daje rów­ wszystkich fazach itej próby. pC>łudniu rozpo zęła s.ię próba wy­ nocześnie moiność przeprQ!\vadzooia c S-z.eściu kierowców z.mienria się trzymałości, bez zatll.'zymamlia moito­ dokłaidlll.ej o b.serwacj i zużycia ben­ przy ki icy trzy godziny. ru, srumochodem Chrysler „65" Se­ zyny, ofovy i pneumatyków. W ten eirow1n ieo Najdłui,.sZ)llo n oow ma diotychcz.as dm1 2�dr:TJw:iowy. Próba oobywa się sposób iStaltystyka pmeprowa1dzona a jwda noo-trzeń pTzejecha­ mebrów pobije wszellcie niu, jak.ie fauna .poslliaowe roko idy. p odukcji. rw 1 1 p1izebywa norma1nie uży­ Chrysler nie buduje SiaJmochodów samochód Srumochócl y,naj duje się na1ja rzec-zoznawców w l k ności kupującej samochody, jalk tra t11a 100 Jtlm. O e awem jest, że składzie: Tajny Radca drr. Valentin.

'"y t łym i pewnym w uiyciu jest wżycie benz yiny w mirurę przeby­ min. baT. Y. Br denstein, imż. E. 1'wa a.n C'hrysler. wanej przestrrzeni 'hmniej�a się. Friedlaerndcr i notarju dr. Geme. 51'l POlSKlł IOWDRZYSIWO HSfKUHHCnnf RfHSiKURHCYJnl SPÓŁKA AKCYJNA - WARSZAWA, JASNAI 4. Centrala telefoniczna: 335-94, 335-95, 335-96, 335-97, 335-98, 335-99

samochody od rozbicia, ognia, kradzieży, - właścicieli UBsamocEZPIECZA:hodów od odpowiedzialności cywilnej, pasażerów i szoferów od następstw nieszczęśliwych wypadków.

38

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ZAKŁADYf. �lH�f MECHANICZNE i l. lH�Klf W LUBLINIEWI Cl

WYKONYWUJĄ :

Nadwozia samochodowe wszelkich typów

BIURO WARSZAWSKIE SMOLNA TELEF. UL. 23. 325- 11.

• Sp ort w u b iegłym m1es1ącu Zawody zagraniczne. była wyznaczo,ną przestreeń w cza­ ru·:ów, jruk Bo1r71aocihini, Lehoux, Br41- sie 2 g. 57 14 roz.w.ig a�ą,c do­ li Peri, Varzi, Maseraiti i im.. Dy­ .m. s., Gdy w Elwroipie ehłody i słoty }e­ u brą szybkość 1przooiętną 109 klnn./g. stans wyścigiu .był taki s n. to zna­ sienne zamknęły już defi'Ilitywnie a Druginn był B�li zioni na dlw.u.liitro­ czy wynosił 321 klm. tegoroeizny sezon >vieilkicll imprez lil s mochod ie Alfa Romeo ,Ze względJU na bandizo wyrówna­ automobilowych, darzona ciągle wym a � ną !klasę wt�ipółza1woidników,· prnez uśmiechem sło1ica północna Afryka cały czais wyścigu wal.tka była nie­ pozwolić so1bie mogła jeszcze w li­ slyCJhanie :oacięta i s mo ho'dy więk­ .stopadzie na ut'Ządzenie >VISlpania­ a vu1litrowj'lill .samocll-0d-zic Alfa Ro­ ne zaintereso anie wśród a;u,tomo­ w meo w .cza.sie 2 g. 23 m. 29 z do­ wlos�i0h. Kon­ s. bilistów iiranmuskich i skonałą &ZY1bkością prneciętną 134,4 kurencja w obu wyścigach była ąo­ klm.lg. Na drugiem miejsmi , ,z róż­ syć łiczna, to też irńiprezę afrykań­ nicą izaJedwie 22 sekuoo , Slko1'tcrzyl siką zaliczyć trz eba do nruj piękmiej ­ wyścig Lehoux na sa.moch0id1Zie Bu­ szych wytdiarzeń 1JegOT-OCznegx> serz.o­ Panna Elera, lriumjalorka wyocig1t oamocbo­ g,atti, pord.ca;ais gdy .trzecim był Drey­ sportowego, z1W'ła1szc.za, że ooią­ tó1ra na dwuli­ to·wało 22 W1S1pólzawodmi!ków, mię· kcnstrukcji. Wreszcie w kaitegorji trowym samochodzie Bugatti prze- diz y którymi nie brwkowało takich 1100 cc.m . wygrał ,Sc aQ·on na samo-

39 Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ OFICJALNA LISTA ŚWIATOWYCH REKORDÓW SZYBKOŚCI

do dnia 1 października 1929.

Dystans Ś:-ednia szybkość lub Start KIEROWCA MARKA SAMOCHODU WYNIK l\IIEJSCE DATA km 'godz. mil/godz. czas I

372.1178 2'1.1*4 Daytona Beach. U. S. A. 11/ 3/29 1 Km. z rozbiegu Major Sir Henry Segrave IRV!NG-N.'\PIER-LEON.SPECI \L 9'' 665 . 56 372.340 231.362 „ IR VlNG-NAPIER-LEON-SPECl '\L 1 " 1 Mila " " I.)"11 Verneuk-Pan 26/ '1/29 5Km. „ Capt. Malcolm Campbell NAPIER-ARROL-ĄSTER 51 77 347.691 216.04 5 Mil NAPIER-.'\RROL-ASTER 25'' 11 340 359 211.4.9 " " I' " " 10 Km. M. Eldridge l\11LLFR 2' 39'' 45 1'25776 140.29 i\.fontlhćry 19/10/26 " 10 Mil Leon Duray PACKARD-CABLE-S• ECIAL 11' 26" Ol 21i.791 135.33 „ 10/ 8/29 " 25" 711 139.860 86.90 Brooklands 26/ 5 26 !Km. z miejsca J.-G.-P. Thomas THOMAS-SPEC I AL 162.173 100.77 I/ 7/29 1 Mila Kaye Don SUNBK\M 35" 72 " " 50 Km. M. Eldridge MILLER Jił' 12" 74 211.084 131.16 i\.fontlhery 22/10/26 " 50 Mil Breton PANHARD-q:VASSOR 23' 08" 26 208.667 129.66 27/ 9/26 " " 100 Km. Marchand VOISIN 29' 13" 08 205.352 127 60 13/ li/27 " " 206.880 128.55 100 Mil VOISIN 46' 40" „ " " " /11 20:l Km. Kaye Don SUNBEAM I g Ol' 39" 86 1911.601 129.19 Brooklands 23/ 9/29 " 200 Mil SU�BEAM 1 g. 43' 28" 63 186.619 115.96 6/ 4/29 n " " I 500 Km. Marchand i Morel VOISIN 2 g 38' 48" 69 188.903 117.37 :\lontlhery 12/ 7/27 " """ g. 14' 49'' 17.72 o 500 Mil VO!SIN 4 95 189.451 " " " I " I 16.18 I.OOO Km. VOISIN 5 g. 20' 53" 33 186.980 . " " " 1.000 Mil Marchand, Morel i Kiriloff V O I SIN 8 g. 54' 05'' 11 180.793 112.34 26-27, 9/27 " " 11 g.l 13"26 180.662 112.25 2.000 Km. VOISIN " " " �· Ił' 2.000 Mil VOISIN 17 g. 43' 08" 38 181 646 112 87 1 " " " " 3 OOO Km. VOISIN 16 g. 29' 42'' 90 181.870 113.0Ó " " " " 3.000 Mil VOTSIN 26 g. 31' 00" 52 182.06 '1 113 13 " " " " 4000 Km. VOISIN 21 g. 58' 53'' 95 181.969 113.07 " " " " IJ.000 Mil Marchand, Morel, Kiriloff, de Presa1e VOISIN 43 g. 32' 45" 99 147.816 91.85 17-20/ 9,29 " " 5.000 Km. Marchand, Morel i Kiriloff VOISIN 27 g. 30' 39" 85 181.7411 112.93 26-27/ 9/27 " " 91.17 17-20/ 9/29 5 ooo Mil Marchand, Morel, Kiriloff, de Presale VOTSIN 5/i g 50' 27" 78 1116.728 " " I 10.ooo Km. VOISIN 67 g 58' 23'' o� 147 117 91 ld 17-21/ 9/29 " " " IO.OOO Mil. VOJSJN 116 g. 28' 51" 27 138. 161 . 85 25 17·22i 9/29 " „ " 15.000 Km. „ VOISIN 105 g. 52' 27" 211 1.677 88.03 I " !11 " " 15.000 Mil „ VOISIN 175 g. 26' 09'' 60 l!l7.600 85.50 17-23/ 9/29 " " 20.000 Km. VOISIN Jił6g 03' 08" 92 136.937 85.08 " " " "

„ VOISIN 241 g. 43' 40" 90 1 33.151 82.73 20.000 Mil „ " " 25.000 Km. VOJSIN 181 g. 16' 29" 7� 137.912 85 69 17-25/ 9/29 " " " 25.000 Mil Stewart, Gleason Winnai STUDEBAKER 365 g. 06' 26" 05 110.191 68.47 Atlantic.City 2 1/7-8/ 8/28 " i . 30.000 Km. Marchand, Morel, Kiriloff, de Presale VO!SIN 224 g. 39' 58" 78 133.531 82.97 Montlhery 17-25/ 9/29 " 30.000 Mil Gulotta, Kreiger i Bergere STUDEBAKER 438 g 47' 27'' f3 110.014 68.36 Atlantic-City 21/7-P./8/28 " Stewart, Gleason i Winnai STUDEBAKER 317 28' 23" 03 110.245 68.50 35.000 Km. I " " g-. " 40.000 Km. STUDEBAKER 363 g. OO' lt1" 5(, 110.189 68.46 „ " " " 45.000 Km. STUDEB.'\KER lt09 g. 29' 06" 24 109.894 68.28 " " " 1 1 Godz. Marchand VOJS!N 206 Km. 558 206.558 128.34 Montlhery 27 5/27 „ f 3 Godz. .Marchand Morel VO!SIN 568 Km. 758 189.5P.6 117.80 12/ 7/27 " " 1 i 1 6 Godz. VOISIN 1.120 Km. 569 186.761 116.04 „ „ " "

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ch'Oldzie Amhlcar w czasie 2 g. 47 m. oom. - fumaigalli na mot. Ariel, 82 s., zwij jąc S1Zybikość iirrz.ecięt­ w lkalt. 175 ccirn. Brusi na mot. r-0 1 ru - ną. i biją,c Ja.cquim� rów­ Ben lli i w ka.t. 125 Dal 115 kJ.zn.lig. a 0001. - nież na samoohodrzie AmHcair. Prait-0 na mot. Ma.riini. Tyle da się ipowiedizieć o naj­ Wracając dl() międizyna:mdorweg-0 więk�ej imprezie Ji.&torpadoweoj. kale:nda11za sportowego, za.miesrzwo­ 0prócn niej odbyło się je kilika neg-0 w prnprzednim numen·ze, naJe­ &Zic.z.e pomniejszych konku ów z których 'l\5 , ży wzuipe.llil.ić go jes·zcze jedną impre­ na u.wa.gę � ruguje urządiainy as C-O zą, ik.\.0\0...,. �-�C"'l\OC'ł")-- 0.10\...::f' �O przez marki: Monet Goyon, Cleiment Gla­ to'Wych, zestal\vionej A. I. A. cx:>OO���C""'I C'ł")C'ł")�t"łl�O\O __:__

I� 8 u 4) 'O

·;:; ·a ·a ·a ·c 00000N) � .n \O C\l- � --1 _... -

______, , GranJ-Prix Tuntdll. - Slarl.

41

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ udowanie aeroplanów coraz więk- B szych rozmiarów stwarza również potrzebę coraz większych opon. Opona powyższa jest największą z dotychczas zbudowanych i została wykonana w za­ kł adach G O O D Y E I\ R w l\kron. Opo n a ma średni cę 3600 mm., szerokość 480 mm. i waży 820 kg.

42

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ KĄCIK PORAD TECHNICZNYCH PRZYG OTOWAN IE SILNIKA N A Z I M Ę Samochód wymaga w zimie specjał­ w zakupie, jednak ponieważ spirytus ła­ razie pozostawienia samochodu na "\V eh przygotowań i tak jak każdy z na:; two paruje, więc w rezultacie mieszanka z:mę w garażu, należy go także dokład­ •·) zmienia okrycie lekkie na futro lub glicerynowa będzie tai1szą. Pozatem mie­ ie do snu zimowego przygotować. r c.wpłe palto i na!'-z samochód szanka spirytusowa wpływa. ujemnie na Przedewszy:;tkiem n!lleż} samochód tak v;dzięczny nam będzie za. kilka. zabi'l· lakier czego glicerynowa. nie robi. Przy dc·kładnie umyć i oczyścić, a części u;­ gów, umożliwiających mu zwycięskie stcsowaniu mieszanki spirytusowej niE' klowe przetr7.eć szmatką napojoną w oli­ c.1•r.rcie się zimowym chłodom. wiemy nigdy, za wyjątkiem pie1wszego wie. Przygotowania. zimowo podzielimy ralan ia, ja.ki procent spirytusu w mie· llenzjn� należy ze 7.biornika wyp:i · sobie na takie, które uskutecznić 11nsi szance posiadamy, co jest glówną wadą a na�tępnie silnik puścić w ruch każdy właściciel samochodu kursujące­ tc·j mieszanki i powoduje czasem zamro­ ścić, i poczekać aż sam z braku benzyny sta­ go w zimi-0! i nai takie, które ułatwiaj.i żenie bloku. Stosując mieszankę g!ice­ nie. W ten sposób osuszymy karbu1ator pracę silnika oraz chronią go od moi. r:-nową musimy użyć do niej gliceryny e>ksba.ustor. Otworzyć przesącznik (filtr ) lh\ ych uszkodzeń. czystej aptecznej, nie technicznej gdyi 1 techniczna zawiera ślady kwasów. Przy d0 benzyny przemyć go i osuszyć. Każdy samochód kursujący w zun11i rrzygotowywaniu mieszanki należy do powinien otrzymać do silnika świeżą Z sy;;temu chłodzącego wypuścić do· 6.użego naczynia wlać odpowiednią ifość. cliwę (wedle w:;kazań fab.ryk oliwy). kladnie wodę bacząc by w pompie nie zo. we.dy oraz spirytusu wzg!. gliceryny I'rzed -imianą oliwy należy st.arą oliwo: stała. i dobrze wymieszać, a dopiero potem ''·ylać zaraz po dłuższej jeździe, kiedy Po wypuszczeniu puścić silnik przez wlać ją do dokładnie opróżnionego sy­ silnik jest jeszcze gorący, następnie na­ parę minut na wolnych obrotach by stemu chłod2ącego silnika. lać do karteru około litra. czystej, rzad­ rl'sitki wody wyparowały. kiej, gorącej oliwy, puścić silnik na kil­ Ponieważ kg. gliceryny czystej hosz­ Odkręcić wszystkie świece wlać k� minut, a następnie i tę oliwę spuścić tuje w hurtowniach około 4 złotych, li. dla ;fo każdego otworu po gr. świeżej oiiwy, dopiero wtedy nalać świeżej rzad­ 1eciętnego silnika. potrzeba około 5 kg. 50 1 p: ol·1ócić zwolna. parę razy korbą by Oli· szej oliwy. r.a całą zimę więc caly koszt mieszanki ro,,:eszła się, następnie zaktęcić świe­ wyniesie około 20 złotych. :razie częś­ w:i Niektóre typy silników posiadaj ą W ciowego wyparowania mieszanki z systo­ ci• i już silnika nie ruszać. specjalny podgrzewacz ka:rburatora. chłodzącego należy tylko dopełnić obmyć dokładnie ciepłą Podgrzewacz ten należy na. zimę n.i: Pneumatyki połą­ wodą gdyż gliceryna. nie paruje tak zaa.· (Zyć z karburatorom na stale, o ile nie wcdą i ewentualnie benzyną by usunąć jest tak urządzony, że daje się cn:1ie. Przy mieszance spirytusowej Oil· ślady tłuszczu, a powietne częściowo dowol­ M.y od czasu do czasu iiolać mieszanki nie z siedzenia kierowcy włączać i od­ "'ypuścić. Pod ramę samochodu podłożyć znacznie procentowo silniejszej dla. cztery belki drewniane tak by kola wi­ WJ· łączać. iównania. braków spowodowanych paro­ siały w powietrzu. Dzięki temu ockiąży­ Następnem ułatwieniem dla. silnika waniem. n.y pneumatyki i resory. jc·st okrycie na chłodnicę i to t.akie, któ­ rego część przednia da.je się mniej lub Poniżej podaję tabelę marznięcia mie­ Akumulator wyjąć, schowa� w ciPpłem więcej odsłaniać. Przy silnikach wyma­ S'J.a.nek: miejscu i eo 4 tygodnie dać do podłado­ gających wyższej temperatury dobrz,1 ,r�mia. Spirytusowa: jest też sporządzić okrycie na mn­ Zbadać czy buda jest czysta i sucha. także &kc; silnika.. Tak okrycie na maskę jak Ze.stawić dach napięty. samochC1dach W i na chłodnicę najlepiej jest sporządzi� Zaczyna Zawarto�ć Zawartość k1ytych pozamykać okna, nasypać środ­ z sukna. krytego dermatoidem dobregl� marznąć spirytusu wody kn ochronnego od moli. Cały samochód gatunku. Zamiast okrycia na maskę i:.il­ I przy 1.akryć płachtą. r i.ka można przypiąć od spodu na bo­ Postępując w myśl powyższych wska­ kach maski, tam gdzie znajdują się orl­ 1 5% 85% 4. st. Cels. . zówek za.oszczędzimy sobie wiele mitręgi wktrzniki, kawałki z polerowanego ka:: -8 25% 75% i kosztów w sezonie zimowym. temu t.ak by jak najlepiej uszczelnić " 35% 65% - 14 wnętrze maski od wplywów zewnętrz . Puszczając w zimie nierozgrzany sil­ 4. 6 -18 " i promieniowania. Praktykowane rfJ/o 0% nik należy najpierw obrócić parę razy riych przez niektórych kierowców odłącz:i.mo 45% 550/o -22 korbą, a na�tępnio dopiero rozruszać star­ " w:atraka. nie jest wskazane gdyż wtedy -26 5rfl/0 5rfJ/o tc·rem elektry<.:znym przy nal!i�mętem ozi przy dłuższej jeździe przeg:rzanie " sprzęgle by silnik stawiał jak najmniej g1 &ilnika. oporu. W przeciwnym cazie zniszczymy Glicerynowa: Celem uniknięcia. codziennego wyle· prędko akumulator. Nie naltży startowa� wania wody z systemu chłodzącego na w len sposób by tak długo naciskat star· I ZaC?yna r.oc· w nieopalanym ga.rażu oraz pusz­ Zawarto�!: Zawartośit tt·1 aż sHnik ruszy, tylko naciskać guzik marznąć czania. silnika od cza.su do czasu w dzień gli r y wody przy �tarteru parokrotnie z pnerwami by a.ku- ce in celem niedopuszczenia. do zamarznięcia 111ulator mógł trochę w przerwach odpo­ w<..dy, w�kazanem jest zastosowanie mic - (·�·:,ć. n::nki przeciwmrozowej. 1 rfl/0 - 21/� st. Ce 9co10 ls. Jak należy uruchamiać sa.mochól po Z mieszanek takich, dwie zasługują 2rfJ/o l 8rfJ/o -7 " zimowym śnie napi�zę w następnym „ką­ n:• rozpowszechnienie, a mianowicie spi­ 7 -12 30% 0% l'iku". rytusowa i glicerynowa.. " 50% 50% -28 Mieszanka spirytusowa jest tańsza „ I Stan'islaw Szydclski.

43

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ , w ROZWOJ MOTORYZACJI ROSJI SOWIECKIEJ Nadzwyczaj ciekawe informacje o roz· 2) Następny rodzaj stanowią g?spo­ fabryki traktorów i jedna samochodów woju motoryzacji w Rosji Sowieckiej po­ darstwa będące własnością kooperatyw. ciężarowych, wytwarzające razem 7.000 dają czasopisma amerykańskie 1) : Te gospodarstwa zatrudniają obE>cnie traktorów i 500 samochodów ciężarowych Motoryzacja tam prowadzona jest przeszło 40.000 traktorów, przyczem w rocznie. przedewszystkiem z punktu widzenia najbliższym czasie spodziewany jest wiel­ Oddział traktorowy Putiłowskiej fabry­ rolnictwa a więc w pierwszym rz�dzie ki wzrost zapotrzebowania. w Leningradze wytwarza obecnie ki 500 brane są pod uwagę traktory, na drugim traktorów miesięcznie. Jest on obecnie 3) Wreszcie dla użytku prywataych planie są samochody ciężarowe, zaś na powiększony tak, że w przyszłym roku gospodarstw istnieje około 100 rozr?.UCO· ostatnim sa'Ilochody osobowe. produkcja ma wynieść około 10.000. nych po całej Rosji stacji wynajmu Poza.tern fabryka w Charkowie wytwa­ Zapotrzebowanie na traktory przed­ traktorów, posiadających po 50 - 100 rza 1000 traktorów rocznie a w najbliż­ i,tawia się mniejwięcej w następujący traktorów każda. Wynajmują one trakto­ szym czasie produkcja jej ma wynieść �posób: ry chłopom wzamian za zboże. 5000. Około 500 sztuk samochodów cię- Gospodarstwa państwowe zakłada· 1) W obecnej chwili jest w Rosji około 7.arowych wytwarza fabryka „Arno" w ne na nieużytkach, obecnie liczba ich traktorów, a tylko 20.000 saruo­ Moskwie. Rozwija• się ona obecnie przy wynosi około przyczem w ciągu naj­ &O.OOO 40, chodów. Jest to chyba jedyny kraj na udziale i według planów amerykańi,kich ' bliższego roku ma osiągnąć liczbę 110. świecie, gdzie istnieje taki stosunE'k. i ma osiągnąć produkcję 25.000 rocznie. Największe z nieh wynosi około 2000 Rząd Sowiecki liczy na bardzo duży Praca w tych fabrykach trwa 7 godzin hektarów i zatrudnia traktorów. 600 wzrost tych liczb w najbliższym cza dziennie i 5� dnia na tydzień. Rząd dąży do uprawy tych gospodarstw bie a. przytem dąży do zupełnej :>amo Prócz obecnie istniejących trzech fa­ w sposób wyłącznie mechaniczny. wystarczalności w tej dziedzine, Którą bryk jest w budowie lub projekcie cały Do korica 1933 roku ogólna ich po­ pragnie osiągnąć w końcu 1933 r. Pro­ szereg innych. wierzchnia ma wynosić około 16.000.000 dukcja fabryk sowieckich ma wy;iieść Najważniejszą. z nich jest fabryka bu· hektarów. Ogólne zapotrzebowanie na wtedy razem 250.000 traktorów, samo­ dowana przy udziale Forda w Niżnim traktory w tej gałęzi ocenia się na prze­ chodów ciężarowych i osobowych rocz Nowogrodzie, mająca wytwarzać już za szło 20.000. 3 nie, w czem tylko 40.000 samochodów lata 100.000 samochodów rocznie, z cze­ osobowych. go 60% ciężarowych, reszta osobowe. 1) Automotive Industries. W obecnej chwili istnieją w Rosji .iwie Dalej w budowie jest fabryka trakto-

Chłodnice wszelhich ty pów Silne promieniowanie. Terminowa dostąwa. Odporne na zamar­ Najlepiej dostosowa­ zanie. ne do polskich

dróg. Niskie ceny.

„„„„„„„„„„„ „„„„„„„„„„„„„„„ ... „„„„ „„„„„„„. 259-14 PL.1\C N.f\POLEON.f\ 3 WJ\ RSZE\Wf\ TEL. 284-97 44

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ • •

RĘCZNE GAŚNICE DO GARAŻÓW AUTOMATY GAŚNICZE DO SAMOCHO.DÓW

krajowego wyrobu POLECAJĄ

ZJEDNOCZONE WYTWÓRNIE 6AŚNICZE Ml-RA SP. Z OGR. ODP. „

WARSZAWA. BRACKA 17, TEL.: 270-04. 289-75.

• • rów w Stalingradzie projektowana dwa i 480 motocyklowych przy 7-godzinnym kurenta, i tem samem sam uzeka bię lata temu na produkcję 10.000 i;ztuk, dniu pracy. sprzedawania tam w przyszłości samo· obecnie plany te zostały zmienione l'hodów, tłumaczą to sobie jednak tero, tak, Samowystarczalność ta nie obejmuje że już za. rok będzie wytwarzać 40.000 że liczy on na to, że odbiorcy przyzwy­ nara.zie obrabiarek, których w związku sztuk. czaiwszy się w ciągu tych trzech lat do z rozwojem i powstawaniem wyżej wy· Z innych fabryk, których budowa jest Fordów będą. ich żądali i w przyszłości. mienionych fabryk zakupują zagranicą dopiero w projekcie, jest fabryka trakto­ Podobną umowę do Forda zawarła je­ duże ilośd, z czego najwięcej przypada rów w Czelabińsku o produkcji 30.000, szcze jedna amerykańska firma, (Ilercu­ na Stany Zjednoczone, zaś na drugiem oraz w Jarosławiu o produkcji 20.000 les Motor Corporation) wchodząc do za­ miejscu stoją Kiemcy. W ciągu zeszłego samochodów ciężarowych. kładów Jarosławskich. Również inne po­ roku z samej tylko Ameryki zakupion:, Poza.tern projektowane są. jeszcze dwie ważne koncerny amerykańskie starają obrabiarek za sumę 7.500.000 dolarów. fabryki traktorów, z których jedna bar­ się o zawarcie podobnych umów. Ciekawą jest umowa zawarta przez dzo lekkich, zaś druga specjalnie cięż­ Całą sprzedaż samochodów i traktorów rząd sowiecki z Fordem: otóż rząd so­ kich. ma koncentrować w swych rękach świe­ wiecki zamówił u Forda 72.000 podwozi, Co do samochodów ciężaro'Wych będzie żo powstający Autosyndykat. Będzie on co przedstawia wartość około 30.000.000 też zastosowana. specjalizacja, a miano­ przypuszczalnie udzielał do pięciu lat dolarów z terminami dostawy do czasu wicie za.kłady w Niżnim Nowogrodzie kredytu uznawanym przez rząd koope- wykończenia fabryki w Niżnim Nowo­ będą. produkować samochody lekkie, za· atywom, zaś utrudniał kupno, przez grodzie; dalej Ford dostarcza, jakoby już 1 kłady „Amo" średniej wielkości zaś Ja­ dawanie gorszych warunków płatności zupełnie bezpłatnie swoich inżynierów rosławskie - ciężkie. osobom prywatnym. oraz rysunki zakładom w Niżnim Nowo­ Rząd sowiecki dą.ży do osiągnięcia zu­ Tak się przedstawiają plany motoryza­ grodzie, przyjmując do swoich zakładów pełnego uniezależnienia. od zagranicy cji Rosji sowieckiej. Czy będą one w car grupę inżynierów sowieckich na studja swojej fabrykacji traktorów i samocho· lej rozciągłości urzeczywistnione przy. nad amerykańskiemi metodami pracy, dów. W myśl tego planu wszystkie bez szłość to pokaże. W każdym razie wy­ oraz zobowiązuje się w ciągu sześciu na­ wyjątku części mają być wytwarzana żej przytoczone liczby - 250.000 poja stępnych lat podawać do wiadomości so­ w Rosji. W związku z tero została za­ zdów mechanicznych rocznie nawet na warta ze szwajcarską firmą (przypu­ wietom wszelkie swoje nowe wynalazki stosunki zachodnio europejskie są bardzo szczalnie Scintilla) umowa na założenie i na.odwrót ma otrzymywać ich wyna­ wielkie. lazki. fabryki instalacji elektrycznych w Rosji, Jakżeż smutne refleksje się nasuwają oraz z Amerykańską firmą „Seiberling Pisma amerykańskie są. zdziwione tem, porównywując je z tero, co się u nas Rubber Co." na budowę fabryki opon w że Ford wzamian za coprawda i dla nie­ w tej dziedzinie dzieje.„ Jarosławiu o produkcji dziennej 3100 go nawet duże zamówienie sam stwarza opon samochodowych, 9000 rowerowych sobie na rynku sowieckim grożnego kon· In�. Stantsław Łubieński.

45

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ PRZENOŚ NE Z BLACHY GARA ZE FALISTEJ OCYNKOWANEJ Łatwe ustawienie i przestawienie, niski koszt, bezpieczeństwo od ognia i kradzieży, minimalny koszt konserwacji.

PROSPBKTY I CBNNIKI NA ŻĄDANIB GÓRNOŚLĄSKIE TOWARZYSTWO PRZEMYSŁOWE Warszawa, ul. Sewerynów Nr. 3. Telefony : 221-44, 247-54, 247-66. Skrót telegraf. : GETEPE.

SAMOCZYNNA GAŚNICA SAMOCHODOWA "i<: w połowie na dwie odnogi. Kor'lcf'

obu odnóir mają cieploczule naboj<:> re

dzwonu. którą j(>st płyn gaszący ..Jeden „ koniPc z nabojem umi('szcza :się nad kai · hurator<' m, drug-i pod nim wgzl. pod kar · tC'rem silnika to jest w miej scach naj­ hardziej narażon�·ch na pożar. Dzwon aparatu jest w�·konany z gru­ hrj blach�·, a dolna j<'�o częśt' utworzona jC'st z cienkiC'j membrany metalowej . :\lembrana ta Łworz�· j edną ze ścian wy· 'nienionego naboj z płynrm gaszącym. u 'l. awieraj crgo litr płynu ą gaszącei:i:o . .N'

• edn m z groźnych wrogów samocho­ misji sportowej .\utomobilkłubu Polski J y du jest pożar si lnika, który często, zwła �posobność przyjrzeć się demonstracji szcz:� zapóżno ;;postrz"'żony, staje się �amoczynncj gaśnicy gas .ą­ PHYLAX � przyczyną poważnych uszkodzeri silnika rej zupełnie ni załrżni<' o t('n­ huk i 0 ieł1 momentalnie zgasł. o pod· 1? P że gaśnie. w kle jednak od czas 11 po­ niesieniu maski zauważono tylko kłęby 7. y wstania pożaru pod mask silnika do < luszą.cego dymu pełzającego wewnątrz. !' ą, czasu jego po trzC'żenia upływa pewien Pożar nic ?:Ostawił na żadnej części il­ R s czas, który wystarcza już do spalenia się nika szkodliwych śladów. Ug szenie po· a kabli, cewki i t. tak, że samochól st11- żaru spowodował aparat PHYLA.\: umie­ p. je się na pewien czas niezdatn m do u­ �zczony pod maską silnika. para ten y A t ż tku, oraz wymaga dużych kosztów na. jak widzimy z r�·s. składa się z me· //parni y 1. f/flZO<•'Y TI:.TJIA. prawy. talowego dzwona, z którego osady wy­ Cn,i11ien nor111nl11n /ff l Niedawno temu mieli członkowie Ko- <"hodzi metalowa rurka rozgałęzi-tjąca RA.

46

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ Jedynie tylko pr

w ł.odzi, Piotrkowska Nr. 142, osiąga slą szybko�ć i 1„wnośc we Lwowie, Rykstuska Nr. 2, biegu w Krakowie, Wi�Jna Nr. 9 Ź S Z W E D Z K I E ł.. O Y S K A KUL K O W E, SP. Z O. O. W A R S Z A W A, U L • C A W I E RZB O W A Nr. 8.

,Jeżeli pod mal>ką �ilnika powstanie: ogiet'1 wted jE>den z zapalników powo y dujr eksplozję kapiszonu, membrana zo­ staje przerwana, a cały nabój zalewa o :.rieli, tworz11c gaz dui>zący płomie1'l w za­ rodku. ('aly aparat waży około 2 kg. i umocowuj€' się do p zeg od silnika za r r � pomocą. dwu B. rys. �ruh 3 . . Jak widzim� z opisn posiadacz ta kie­ aparatu zabezpiE>czony jest od nie­ :.ro �podzianrk mogąry<"h i:iię uhu·zy\· pod ma�l«l silnika. Aparaty tego typu już wytwarzanr �ą 11· kraju na za�adzie licencji zagranicz­ I nej. I Poza t<-m drmon�trowano także gaśni I I -- garażową gaszącą płynem L. /J5 'Z --- 1·t: TETRA tworzącym przy zetknięciu się płomie­ 1 z niE>m gazy tl nmiące ogiei1 a więc mające I S:c.ugtlly !111Jowy ''l'nralu 11.1·ższość gaszeniu mate jałów pęu- l'J/ }'f„,JX. przy r 11�·ch nad aparatami pianowemi oraz ga­ ;..amothodn po arn i winien po "laśr•ic·i<'I "amochod u uznać winien w t�·m lski.

WARSZAWSKA FABRY.KA KAROSERII W A R S Z AlW A, U L I C A D O B R A N l. . 6 9 T E L E F O N Y 2 5 3-7 4 i 2 O 6- 9 9

KAROSERJE wszelkich typ6w według własnych i dostarc:zonych rysunk6w SPECJALNOŚĆ karoserje luksusowe LAK'IERQWAN IE systemem natryskowym

Przy fabryce: Sam ochodowe Warsztaty Rep eracy jne

REMONTY MECHANICZNE I KAROSERYJNE WYKONYWANE SZYBKO I SOLIDNIE

Ceny konkurencyjne

DO SPRZEDANIA nowe 2 samochody torpedo „Minerva" 6 cyl. 12 K. M. taksówki „Ford" najnowszego modelu samochody okazyjne używane i 47

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ Sl ft CJ ft O 8 S ł U fi I lUKlROUCHnlKH SRMOCHODOWft DUCELLIER SWEL AKUMULATORY, PEUGEOT, U N I C, WARSZAWA, UL. WARECKA Nr. 8 PRZEWIJANIE MAGNET DELAHAYE TELEFON Nr. 280-22 Części zamienne

KRONIKA PRZEMYSŁOWO - HANDLOWA

MTĘDZYNARODWA WYSTAWA KOMU­ Sekcja automobilowa. lll. Sekcja Iurystyki .. 1. NIKACJI I TURYSTYKI w 1930 r. Do niej należą: automobile, autobusy, Do tej sekcji należy przagląd ważn!cj­ w POZNANIU. cyklonetki, traktory, automobile dla •pe­ nych zdrojowisk, uzdrowisk, sanatorjów, cjalnego użytku, jak pożarnictwo, kuchn!e zabytków, propaganda miast całych vro­ W lipcu 1930 r. zbiera najpierw t f>iQ wljskowe, czolgi, motot:ykle, row&:y, wincji, propaganda. turystyczna kolejL-wa. w Warszawie a. potem w Poznaniu awia.­ a.kresorja. Sekcja. automobilowa po:.iada hotelowa i p. Tu rówmeż będą wysta · tcwy Kongres Związku Frzedsiębiorstw kilka działów. t. wione wszystkie wydawnictv. a, odnoszą Komunikacyjnych (L'Union Internatio­ Dział samochodów, który wyma.ga się do tych tematów oraz kart11grafja. du Transport en Commun). ce 1;pecjalnego zezwolenia łiJiQdzynarodowt!­ Pokaz jest pomyślany w ten sposób, że Kongres ten, w którym wezmą udział go Związku Producentów automobili, bc:­ każde Państwo otrzyma. swoją halę, 1 eprezeutanci przeszło przed'3ię­ w 3.000 dzie otwarty - - zgodnie z pozwoleniem, której dana prowincja będzie miała. sie­ biorstw, na.leżących do Rządów, gmin otrzyma.nem od biura. Zwią.zku, na pne­ reg stoisk, każde reprezentują.ce inną Y'iejskich i miejskich, samorządów pro­ c·iąg trzech tygodni. miejscowość. W poszczególnym stoi�hn wincjonalnych i wreszcie prywatnych, re­ powierzchnia ścian będzie rozsprzedawa­ p1 uzantuje ry11ek odbiorcLy przemysłu ko- Sekcja komunikacji ogólnej. 1Gunik:1.Cyjnego całego świata. II. na hotelom, sanatorjom, pensjonato:n, większym sklepom, teatrom, kasynt>m Z oka?.ji tego kongre�u odbędzie Tu wchodzą wszystkie środki komu S;Q i t. p. w lipcu 1930 r. w Poznaniu pierwsza. w nikacyjne, nie wyszczególnione w sekcji PCtlsce Międzynarodowa. Wystawa. Komu­ 1., a mianowicie: lokomotywy, wagony, Ceny stoisk, ze wzg!Q!lu na istnienie nikacji i Turystyki. Trwać ona będzie od · !'ygnalizacja, urządzenia dworcowe, chiod· ju:i. odpowiednich budynków wystawo­ d!Dia do dnia. 10 sierpnia wych, będą. nader niskie. 6 1930 r. nie i wszystko, co się odno�i do kolejn1- lipca Wystawa o charakterze fachowym, c.twa szeroko- i wąsko-torov,ego, daleko ta Bardziej szczegółowych informacyj i;pecjalnym i poważnym obliczona. je3t bieżnego i lokalnego, tramwajnictwa, ;o o waxunkach i udogocln1eniach .]lai . P p. też na publiczność ściśle fachową a 'uia­ glugi morskiej i rzecinej, urządzenia por­ Wystawców udziela Zarząd Międzynaro­ nowicie: P.p. iJY.i:ynierów, finansistów, fa. towe, lotnictwo, urządzenia portów lotJ1i­ cki�vej Wystawy Komunikacji i Turystyki b:ykant-Ow, kupców, ootelarzy, przedsta­ telegraf, telefon, radjo, telewizja, tzych, w Poznaniu, ul. Marszalka Fcicha. wicieli zdrojowii;k i t. p. te>warzy!'ltwa transportowe, towarzy.stwS\ 18. Zgodnie z powyższem założeniem Mi-;­ okrętowe, propaganda. portu, propagan•la dzynarodowa Wystawa Komunikacji i Tu­ towarzystw kolejowych, tiudowa mo11t61V rystyki dzieli się na trzy sekcje: i dróg. śluz, kanałów i t. p. NOWY SUKCES M. W. K. T.

P. Cćsanoe, Dyrektor Międzynarodo· wego Biura konstruktorów samochodo wych (Bureau Permanent International des Constructeurs d'Automobiles), mają­ cego swą siedzibę w Paryżu i jednoczą­ cego wszystkich konstruktorów samocho­ dowych w liczbie przeszło 600, wydał okólnik do wszystkich wystawców auto­ mobilowych w Salonie Paryskim, którego zamknięcie nastąpiło w dniu b. m., 24 zwracając im uwagę na to, że Biuro Per­ manent International koncesjonowało Międzynarodową. Wystawę Komumkacji Turystyki, mają.cą. się odbyć w lipcu i 1930 r. w Poznaniu, do posiadania dzialn automobilowego.

Jednocześnie o powyższem zarządzeniu Biuro powiadomiło Zarząd M. W. K. T w Poznaniu.

Dowiadujemy się, że p. Dyrektor Ce­ sanne przyrzekł swe przybycie de Po­ Z Wy.ilawy SamocboiJów w PraiJzt C:u.ikitj. Stouko Zbrojó wki. znania na inaugurację M. W. K. T.

�8

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ WŁRSl'IEZAKŁ RDY GRRFICZl'IO-INTROLIGATORSKIE DZIEWULSKI ZŁOTE PIÓRA "MONT-BLANC" KS I Ę G I WYDAWNICTWO HARDTMUTH, R'Z BUCHALTERYJNE KALEND A Y WATERMAN, PELIKAN, PENKALA I INNE.

M O LA CZ LON K ÓW A UT O OBI L - KLU B ÓW 10 '/o RABAT U

NIERAŻĄCE OŚ WIETLEN IE SAMOC HODOW E Każdy automobilista doskonale zdajll Dlatego też musi być przyjęte, jako nem, a mianowicie, że w pierwszym rzę­ sobie sprawę z tego, czem jest dobre obowiązująca zasada, aby zmian'l. w dzie chodzi o to, aby nowy system był oświetlenie samochodowe podczas jazdy oświetleniu drogi - przejście od świat­ łatwy do zaprowadzenia. Wyrób luksu­ nocnej i jakie przykre, częstokroć wręcz ła bardzo jasnego do światła nierażące­ sowy, który móglby znaleźć zasto�owa­ tragiczne następstwa może mieć iet­ go - polegała tylko na zmianie kieruu­ nie tylko przy niewielu samochodach, OŚ\\' lenie zbyt silnemi reClektorami. Praca ku światła nie zaś jego siły. nie nadawałby się zupełnie do najlicz­ · nad skonstruowaniem specjalnych nie­ Przy przejściu zatem od oświetlema niejszych starych wozów, które już są oślepiająr:ych lamp samochodowych po­ pełnego do nieoślepiającego trzeba na­ oddawna używane, i dla których szuka chłonęła wiele lat i wiele energji twór­ ogół zachować tę samą. ilość światła na się zawsze najtańszych ulepszeń. czej i tak np. Królewsko - Holenderski drodze, i tylko w ten sposób należy szu· Z tego też względu wyższość należy Klub Samochodowy i Powszechny Ilolen· kać rozwiązania powyższego proble:mu. przyznać tym metodom, które starają, się derski Związek Kolarzy stworzyli spe­ W tym celu używane są reflektory z da„ osiągnąć lepsze wyniki nie zapo1r1ocą cjalną Komisję Oświetleniową która za­ jącemi się przestawiać źródłami światła, zmian w latarni lub umieszczenia więk­ gadnienie to gruntownie przestudjowała jak również specjalne reflektory ()bok szej ilości latarń, lecz przez ulepszenie Wyniki streszczone są w dokładnem głównych reflektorów, a wreszcie lampy używanych dotąd żarówek. Bo właśnie sprawozdaniu, które pojawiło się przed z dwoma włóknami żarzenia. 7.arówka jest tą C7.ęścią. składową, którą. niedawnym czasem. Bardzo możliwe . Aię najprędzej chce odnowić, i którą że sprawozdanie to dzięki swej przej­ Lamy D UPl O ewent. gotowym się jest nawet zamienić rzystości i celowości, zdobQdzie so­ Doszedłszy do tego punktu, nie r.ale- na inną, lepszą., nawet wówczas, gdy sta- hie prawo obywatelstwa w całej �uro­ 7.y przedewszystkiem zapominać o jed- 1a nie jest jeszcze zużyta. pie i że wreszcie skończy się olbrzymi napływ artykułów, wzmianek, projektów i t. p„ któremi zalane są. szpalty gazet i czasopism fachowych. Niejeden z czytelników zapyta z nie­ dowierzaniem: „Czyż rzeczywiście w dziedzinie racjonalnego oświetlenia sa­ mochodu niema żadnego postępu" ? Owszem jest i to dość znaczny. Przedewszystkiem doszliśmy do wnio­ sku, że absolutnie niemożliwem jest aby jedno i samo światło zapewniało nam to dostateczne oświetlenie drogi i jedno­ M. MANKIE,LE WICZ cześnie nie ośl�piało przechodnia. Długo­ NA PODARUNKI SWIĄTECZNE trwałe badania doprowadziły fachowców / . uo przeświadczenia, że rozwiązanie pro­ nowosc1 blemu racjonalnego oświetlenia należy w modnej biżuterii szukać w systemie podwójnym t. zn. w takiem oświetleniu, które każdorazo­ fa n tazyjnej wo zmienione może być, ilekroć na dro­ papieroJnice złote, .:Jrebrne dze pokaże się auto lub zwykły prze­ nowe modele chodzień. EmaLjowane puderniczki Nie należy jednak przez to rozumieć ramki Lornetki przyćmienia. światła, które słusznie zre­ drobiazgi sztą ma wielu przeciwników, gdyż w praktyce przy stosowaniu tej metody nic się wogóle nie widzi. W każdym Warszawa razie wymaga .ona znacznego zmniejsze­ nia szybkości przy spotkaniu się z in­ PLAC TEATRALNY nym autem, i mimo to jeszcze istnieje pod filarami niebezpieczeństwo, że się na kogoś wje dzie, kogo wskutek negatywnego ośle­ pienia (gwałtownego przejścia od świat ła. do ciemności) nie dojrzy się.

i.9

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ROK VIII A u T o Nr. 12

,_,, amp zaznajomiła nas z WJaJąCC' pner•cl<' z pełnego światła na Na zakoiiczeniP trzeba jeszcze zwró L j w <:;t. Zjednoczonych) . lV. S-ki.

KAROSERJA A PODWOZIE

Tt•goroczn · alon Par.1·sk i i ystawa � � W .\utomohilowa w Pradze cl owiodłr. a od­ wołanie wystaw�· w �iemczech było prz.1·waniem i;ic;. żP �wiat nie ruszy I naprzód w tc<"hnice automobilowej. I>ro­ zmiany 11· podwozi u d:\żt'niP do lrn<' . jaknajw�·godnil'jszrj karoserji 11· tych . paru s łowach strPszeza �i{( rok prac�· kon:

50

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ CIĘŻAROWE, FURGONY REKLAMOWE "Kł\ROSERJE RUTO BUSY F. BERCHOLC WYKONYWA WARSZAWA Na podwoziach W s p ó l n a 46 Tel. 2 1 I - I 3. do wszystkich typów Czerniakowska 166. Tel. 536-68. samochodów

WYKA Z SAMOCHODÓW REPREZENTO WANYCH

Idąc po linjl niejedno/ero/nie wyrażanych iycreńNA naszych RYCzytelników,NKU zamluzczamy POL pon/ie}SKIM wykaz •amochodów reprezentowany ch na rynku pol1/elm z podaniem /erótki•j chara/elery1ly/el wozów I ich ceny. zasadzie, podane ce�.tl rozumieją się za samochód kompletny z karoserią otwartą (torpedo) W loco Wa ruawa. Jeżeli fi rmy z łych czy innych względów podaly nam c1ny za wóz z Inną Jearoserją lub za podwozie, to zaznaczyliJmy ta w uioa­ gach. Niewątpliwie wykaz nasz nie }Hl jeszcze kompletny, Io zamleriamy powtórzyć go w na1tępnym num"ze w pollacl uzupelnlon•J I zwra- f

Samochody ciężarowe.

I o ....Cll U W AG J

(Jak rozumie się ?\larka fabryczna Typ cena wozu)

podw. cięt ł t. 1 1 Opel 11 . 20/4.0 11 2.610 89 >( 10!> 1 1200 111.500 odw. 4. 1 2 " p t.ci��. 11 2 30/60 6 2.660 89 X 107 1400 17.500 AN 11 1>odwozle na 6 pueumat. 3 Praga 30 4. 1.695 10 X 110 1330 ll!.000 MO " 4 4 30 2.300 I 75 X 130 1200 20 500 L __ cena podwozia " 4. 5 3 820 90 ;<.. 150 2200 27.000 N ooo I ł 6 6.100 110 X 160 7 3200 36 f przycz�plr.a o nolnold " Q 5.000 kg. 7 12.300 Reo podwozieG. 8. autobus 8 na 26os. 11 154 80 6 4.400 85.7 127 2290 3.395 Skoda podwozie 4 4 9 l' , 1 I. 32 J.91i4 75 X 110 1050 1.695 pod 505ozi 4 4 IO w e 2'/, 850 105 X 14.0 't 2000 3.100 podwozie304 11 N 3 t. lt .850 105 140 4. 2200 2.4.25 podwozie3o6 3 t. ni­ " bkoramowe X I 12 So6 N 60 6 1.280 I 105 1110 11 3100 11.400 podwozie 5 t. ui- I 13 skoramowe 60 6 7.280 105 X 1110 3800 5.180 Xll N podwoz'e ciętar. szyb- uoo '1 14. Steyr 6/30 6 6U X88 860 1.500 kobietne XVII I " 4 15 15,60 6 4..000 88 X 110 j 234.0 3.700 Unie 4 1 16 MSC 12 2 950 82.5 X 14.0 5 2500 , 3.360 , , I I 17 M90 12 2.6 15 80 X 130 1500 ; 264.5

,, 18 M9A 12 2.6 15 1 80 " 130 5 1300 2.150 podwozie " ao X 19 M IO 12 4. 2 615 130 5 2.000 L D I " 11 11 11 1 995 72.8 X 120 1 5 1200 1.600 I 1 1

51

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ Samochody osobowe

,______"""'I"______....,______�-:- o� ""!"'------�..;---!' ------..---�----.....------. 1 .bd .>I "d , "' () o "' .t:J ·a - V ::s � U W AGI X ..,! 0 � . a1- • Marka fabryczna Typ o!:s::l ,..... <.> (Jak rozumie się · ::: :::N 0...... bil 8 -.• „ E "' .bd &>� -08 '(,)... cena wozu) � E] � � 5·�

1 A. F. AFN 42 4 2.850 8!> X 125 1500 2 A. F. 025 55 4 5.200 105 X 150 2200 4.590 torpedo 6 osobowe 6 3.000 76 X 110 1100 3 Austro-Daimler AOR 70 5.490 hmuzlna 6 osobowe 4 Berliet VIGD 9 4 1.475 65 X 112 860 810 !> VHIF 11 6 2.190 65 110 1040 995 X 6 VKR 15 4 3.985 95 X 140 2łlt2 1.940 n podwozia - loco fabry­ 7 VKF 1!> 4 3.985 95 X 140 2512 2.235 ka w Lyonie bez cła I transportu 8 VKE 16 6 4.080 85 X 120 2662 2.015 9 " VHABC 12 4 2.610 80 X 130 1286 1.085 10 GDHM 20 4 5.330 110. X 140 3985 3.166 n 91 przy 2150 Buick 1929 Serji 121-9 obr. na m. 6 5.070 92.07 X 127 3 1365 36.000 li 74 przy 12 Serji 116 obr.fm. 6 3.920 84.14X117.47 3 1322 22.000 n :>&>o 13 Cadillac 341-B 92:����� 8 5.580 84.H;<125.U 3 1798 46 przy 1 14 Chevrolet AC obr.fm."6oo 6 3.180 84.14 X 95.35 3 834 10.950 l!> Chrysler 65 65 6 3.200 . 79.4 X 108 3 1075 2.450 16 75 80 6 82.5 X 127 3 1166 3.500 n uoo 17 Imperial 100 6 5.000 92 127 3 1547 6.900 X torpedo 4 osobowe " 18 Citroen C4 30 4 1.628 72 X 100 3 750 1890 llmuzloa 4 osobowe torp•do osobowe . 1790 4 19 C6 45 6 2.442 72 X 100 '.3 800 1950 limuzina 4 os�bowa n 1990 • 6 osobowe 20 C4 30 4 1.628 72 X 100 3 900 2100 21 C6 lt!> 6 2.442 72 100 970 efa " X 22 Del age D. R. 14 6 2.500 70 X 109 1120 1.975 efa 23 D. M. N. 17 6 3.180 75 X 120 2.625 n 1200 24 D. 8 23 8 4.050 77 109 c/a 3.000 A 1300 25 Delahaye 108 14 6 2.420 70 X)07 4 cfa950 1.475 126 · Durant 40 35 4 2.460 38fs X 4'12 3 775 11.660 27 60 43 6 3.030 27f8+4'14 3 820 13.170 n 28 66 47 6 3.030 27/8 41/4 4 980 14.775 X 29 70 70 6 4.040 3% X 45ta 4 1050 24.050 30 Fiat 509 A 6f22 4 0.990 52 X 97 3 540 1.150 31 520 13/45 6 2.224 68 103 4 780 1 875 X 32 " 521 15/50 6 2.516 72 X 103 4 820 2.300 33 !>2!> S 22170 6 3.740 8:!X 112 4 1110 2.500 34 525 22170 6 3.740 82 112 4 1170 H50 X 35 Ford" A 40 4 3.?.00 98 '" 108 3 926 9.650 36 40 4 3.2(,0 98 108 3 1010 11.275 n '>( 37 " 40 4 3.200 98 X 108 3 1109 12.400 38 " 4 3 40 3.200 98 X 108 886 9.350 39 40 4 3.200 98 188 3 674 6.060 n X 40 ltala 61" 23-60 6 2.000 65 X 100 850 28.000 4 41 Sport 65 23-80 6 2.000 65 X 100 4 780 26.000 Podwozie z 6 kolami I gumami loco War­ " 86 przy 9000 42 La Salle 328 obr.fm. 8 5.370 82.50X 125.41 3 1667 szawa 43 Morris -Cowley torpedo 6f21J 4 1.200 69 105 3 1.445 X 44 Morris -Oxford 7/30 1 800 75 X 105 3 1.665 n przy lj 45 6-212 6 3.730 85.72X107.95 3 211.000 Oakland 68obr.fm. 8ooo I 1109

52

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ U W AGI Marka fabryczna Typ (Jak rozumie sii; .... os... cena wozu.) B u

F-28 6 3.240 80.96 953 21.000 46 Oldsmobile 55puyobr.fm.27oo 104.771 3 47 Opel 4 os. torpedo 9/20 4 1.020 60 90 l.l 500 9.500 X 48 4 os. torpedo 16/40 6 1,930 64 X 100 4 720 14.500

49 limuzina 20f40 4 2.610 89 105 4 1100 25.000 X 50 limuzina 30f60 6 2.660 89 X 107 l.l 1400 42.500 li 51 Over land 96 A 9/35 4 2.380 79 X 120 3 1000 - 1.250 52 Packard 733 90 8 5.250 81 X 127 4 1570 - 5.010

53 740 105 8 6.350 87 X 127 4 1800 - M95 li 54 Peugeot 172 M 5/12 4 0.720 51 X88 3 480 7.500

55 177 R 9/28 4 1.620 70 105 4 740 10.750 /\ 56 183 A 12/40 6 1.991 65 100 3 1080 18.500 li A 57 Plymauth 45 4 2 800 92 X 105 3 833 - 1.625 58 Pontiac 6-29 6 3.280 84.14 98.42 3 sB pobr.fm.rzy 3000 974 20.000 59 Praga Piccolo I 12 4 0.856 55 90 3 440 12.200 60 Piccolo II 18 4 o.990 60 X 88 3 630 13.500 " 61 Alfa 4 22 4 t.200 62 X 110 4 680 15.500 62 Alfa 6 25 6 60 88 4 780 n 1.496 A 17.800 63 Mignon 4 35 4 75 X 130 4 900 n 2.300 25.000 64 Mignon 6 45 6 2.498 70 108 4 1200 35 ooo „ 7, 65 Grand 8 70 8 3.390 90 X 150 4 1250 41.000 66 Renault Monasix 8 6 1.500 58 X 93 3 800 13.350 wykonanie zwykle 67 Monastella 8 6 58 X 93 3 n 1.500 800 14.250 luksusowe 68 10-ka 5 osób. 10 4 75 X 3 „ 2.150 120 1000 20.000 69 10 ka 7 osób. 10 4 2.150 75 X 120 3 1050 22.500 » - 70 Vivastella 5 os. 15 6 3.300 75 X 120 3 1200 31.150 71 Vivastella 7 os. 15 6 75 X 3 I li 3.300 120 1200 33.800 72 Reo B. 2 60 6 3.520 85.7 102 3 1045 2.715 X 73 4 Skoda 4R 32 t.944 75 X 110 4 950 2.970 kareta s·siedz. 74 I 6R 50 6 2.916 75 X 110 4 1100 4.890 , 7· aiedz. 75 4 1 430 30 1.660 72 X 102 3 830 1.780 " 76 645 45 6 72 X 102 3 3.050 kareta 5-sledz. n 2.490 1050 77 860 60 8 3.880 75 X t 10 3 1250 5.280 , 7·1ledz. n I I 78 Skoda-Hispano-Su!za 32 CV 100 6 6.600 100 X lliO 3 1450 1 podwozie 5.185 kareta 7-siedz. 79 9.975 Steyr XII 6/30 6 1.500 61.5 X 88 4 780 1.950 80 p s XX 8/40 6 2.000 65 X 104 4 1030 2.z,70 81 XVI 15/70 6 4 oo » 4.000 88 X 110 u 82 Unie H. 1 14 8 2.500 63 X 100 1250 2.800 83 l.l L. 9 11 2.000 72.8 X 120 4 1020 1.645 4 · ,„ •..... 84 ... �„.„ L. 11 F 4 2.000 72.8 120 4 980 U60 li Il X 85 l Whippet 96 A 9/35 4 2.380 79 X 120 3 1000 1.550 kareta· 4-drzwlowa 86 . Willys Knight 70 B 15/55 6 2.300 74.6 X 111.1 3 1250 2.400 87 15/55 6 2.100 74.6 111. 3 1250 2.700 kareta n 88 :<. 1 15/55 3.300 74.6 X 111 1 3 1250 2.l.l50 kaTeta-wyrób krajowy „ 89 6 Voisin C. 14 13 6 3.300 67 X 110 3 1080 34.000 90 C. 15 13 6 2.300 67 X 110 1050 37.900 91 3 18 22 12 3.860 64 3 1700 l.l5.000 „ XlOO 92 c. C. 19 22 12 3.860 64 X 100 4 1700 50.000 93 " 12 24 6 4.530 86 X 130 4 1825 54.500 94 " c. 16 33 6 5.820 94 X 140 4 1900 59.000 li c. f ...... ------...... 1------� �------

53

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ . i i LUDWIK BALIŃSKI & LEON FIUTOWSKI GR(N s·WIE SKŁAD METALI CH. i Z ł SP. OGR. OOP. WARSZAWA, NALEWKI 111 TEL. 17·84 17-8 Warszawa, ul. Poznańska N2 11. Telefon 7-86. Poleca tpecjaloie dla tamochodów; li I SLAt:HE aluminiowę ryflowaoę. LISTWY. u BUDOWA REMONT CHŁODNIC PROfłlŁ mo1ięine. elumioiowe i ielaznc. i RURY miedziane, CYNĘ ansiel•lc•, OŁÓW i t. p. ulica Marszałkowska N2 14. Telefon 284-1 4. ZAKUP STARYCH METALI. _J Otwarcie nowoczesnego Zakładu

- · Na prawy Opon

Dnia m. wohoc Hemie zgroma l!l h. dzonyc przedstawicie li sfer a.utomobiJo­ h " yc odbyło si<: otwarcie Nowoczesnogo h Zakładu Naprąw�· Opon, założonego przer. powszechnie znan:i fabr�·kę upon Go­ odyear. O zmiczeniu nowopow:italej platówki przemówił zebranych goiści preze� do firm� The Tirc ancl Rubbcr Compan} Przedsta.wi<·it>lki opon Goodyear p. Hu

iwrt (lyrektor l'ow�zechneg-o Banku Kn (i� towego · . formacji chn c n udzielali in In tl· i z � eh otruktor z fabr�-ki Uoodyear inżynier l' lmann i kit>rownik zakładu p. inżynier argulie�. .\ I Zakła.d przcthitawia :

\\' idny i luka.I. t1zereg urz:1- obt>Z('l'll�· dzet'1 . i aparatów do tychczas u na1:> nie

r.nanyc , nadają Zakładowi temu w�·­ h NO WO CZESNE DEKORACJE W SALONIE SAMOCHODOWYM �ląd Jaboratorjum te chnicznego Jak nas . poinformowano zakład ten wykonywa S2lon samochodowy firmy Al. Andrzejewski w Warszawie otrzymał obec­ napraw�· pocllug metod Goodyear rów­ nie no·"ą szalę. Urządzenie wewnętrzne, wyróżniające się wytwornym sma­ nież oryginalnemi surowcami Goodyear. celu 1:>popularyzowania nowych metod kiem i wielkiem poczuciem nowoczesnej sztuki dekoracyjnej, zostało za­ \Y naprawy opon Zaklad jest dostępny do projektowane przez art. mal. Ta d. Gronowskiego. Szczere uznanie należy od wiedzal1 przez w!lz�·�tkie zainteresowa się p. Andrzejewskiemu za zrozumienie wartości artystycznej dekoracji, czego ne sfery. Hliżs�e informacje i zasady nowych dal dowód, oddając pracę w ręce niezaprzeczalnego mi11lrza nowoczesnej metod naprawy opon w akładzie Go­ Z sztuki dekoracyjne;' orlyear hęd:1 podane w następnym nume­ rzr. Dla w� g-011� klijentów Zakładu opon�· ntraln� >1kladziP opon Goodyear m Obożna " Biurzp przedstawiciełctwc1· 1. posz ze ln ch Oi:;soliliskich 8 i przez (' gó y :;przrdawrów opon C!oo1lyear.

Pewien "io•lki tly ktalor mody męskiej f1roponuj«'. żeby każdy człowiek kult,1ry a i t-maku nosił Krawat, w dese1i. którego n•hodziłby jako motyw Jllarka jego sa­

Ta kit> 1.nrnaly h,tuieją już fak­ lll01:hodu. t� l znie i w� abiane na zamówienie s;1 T najbardziej ''v�ztownych materjałów. :: l'hcnie każdy "' la�ciciel d1oćby najtait wehikułu l ędzie mógl w towa.rzy­ �zt-go Sl Wit' zadawać sz�·ku czysto jedwabnym krnwatem naprz. Cadillac-La. gdyż Salłe, fobrykanci są aa. le uprzejmi, że, przyj- t) 11111j

mnil'j klienta, żeby i;ię legitymował od1 po ia n i dan go 1 � cla :L e �amochodu. 54

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ' DZIEN NOCY STWORZYSZ w akumulatory używając latarń

ZAKłAOY AKUMULATOROWE SYSTEMU „TUDOR" S. A.

WARSZAWA, UL. ZLOTA Nr. TELEFONY: 35, 404,94 i 17,45 ODDZIAŁY: BYDGOSZCZ, LWÓW, POZNAŃ

Sprzedaż na m. st. Warszawę w firmie

"MAGNEl"-WARSZAWA, UL. HOŻA TELEFON 33. 19,31.

55

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ cyi. CHEVROLET- ieszcze bardziej oszczędny od wozów 4 cyi. Cen y od Zł. t0.650, loco fabry ka Warszawa.

.MOTOCYKLE ~ MOTO-STf\RT WARSZAWA KOPERNIKA 4/6

TELEFON 237-22 Skład oryginalnych czl(Ści zamiennych do samochodów Ostatnie modele cc i cc jut na składzie Mll"IERVA. 500 350 są FN. DODGE

Hurtowa sprzedat części zamiennych Pierwsza Krajowa Fabryka Akumulatorów do samochodów

„BRGS" Warszawa, Elektoralna 10. Tel. 193-59 Polera wszelkiego rodzaju wszłlll!flHystkich typów AKUMULATORY (typy normalne, Bo•ch'a, S R M O C H O D Y Fiata, Oodge'a, Cadillaca i Inne) do oświetlania, star­ PNEUMRTYKl iRKCESORJR teru. zapalania etc.

POJEMNOŚĆ HENRYK ISZ I TRWALOŚĆ Wl\RSZRWA, KROLEWSKI\ TEL. GWARANTOWA NA Żf\01\łłlE.31. 424 -86 CEłłłłlKI HR

·1 Najlepsza opona angielska

STEPNEY żądać wszędzie

Jeneralne Przedstawicielstwo Krzyska ś ...to 28

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ N . OC CIEMNA ...

Deszcz, śnieg, zawieja.

Nie lekceważ niebezpieczeństwa

i z ·aopatrz latarnie swego auta

w żarówki

DUPLO

Niezawodne ! Przechodnia nie oślepią ! Nie nu�ą oczu kierowcy !

KUP ZA DNIA, ZANIM ZAPAD NIE DŻDŻYSTA, CIEMNA,

PEŁNA NIEBEZPIECZEŃSTW NOC JEŚIENNA

KUPISZ W KAŻDYM SKŁADZIE ,

SAMOCHODOWYM,

CZY ELEKTROTECHNICZNYM

57 Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ CHEVROLET

General Motors w Polsce bu­ chód przykryty budą brezento­ duje uniwersalną ciężarówkę! Na wą, z platformy na wywrotkę­ słynnym podwoziu Chevroleta Tego rodzaju uniwersalna cięża· osadzono nowy typ nadwozia - rówka nadajo się do każdego ro· daje się ono dowolnie zmieniać dzaju transportu, zarówno w prze­ z ciężarówki otwartej, na samo- myśle. handlu czy rolnictwie.

Cena 18/4 ton. podwozie - Zł. 8.950 loco Fabr„ka Warszawa.

„„„„„„„„„„„„„„„ ••„„„„„„ ...„„ „„„„„„„......

I

MOTOCł YKLE ·A N G I E L S K J E I WSZECHŚWIATOWEJ SLA WY I DO NAPĘDU MOTO RÓW MODELI NA ROK .

1930

A. J. S. B. S. A. Excelsior, Velocette, Triumph I

i inne

Wszelkie akcesorja samochodowe i motocyklowe. Ci:ęści zamienne do samorhodów motocykli jak i tłoki, bolce, pierścienie, zawory, pakunki i t. P. Części zamienne do samochodó.w RE T ·I N A UL

REPREZENTACJA

„.MOTO R. -S PORT" FABRYK·A

SALO:N WYSTAWOWY l SKLAD CHEMICZNA

WARSZAW A, MOKOTOWSKA Nr. 24

TELEFON 5i-3S GAZ OWNI MIEJSKIEJ GARAŻ I WARSZTAT W WA RSZAWIE WARSZAWA, UL. KOSZYKOWA Nr. 25 Dworska 25. Telefony: 79, 80 i 4.-78.

58

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ Specjalnie dla znawców!!! Ff\BRYKf\ mRD MDrnR c� wypuściła wozy wysoce luksusowo skarosowane. Wo'Z.y te posiadamy już na składzie.

Wszelkich wyczerpują­ cych informacji udziela

TOWN-CAR RE.PREZENTf\CJf\ l\UTO- TRl\KTOR Wars1awa, Ossolińskich 1 gmach Hotelu Europejskiego Tel. 516-41, 262-51, 70-19.

ODZIEŻAKCESOR SPJAO RTOWO-SAM SAMOCHODOOCHODOWWEA

PO KROWCE NA MASKI I CHŁODNICE AUWARSZAWA,TO- BRACKASPOR 18. TELEFON 525-7T8. UL.

:\CZĘŚCI ZAMIENNE FORD i CHEVROLeT AKCE50RJA

SP. AKC. HANDLOWO.-PRZMYSLOWA poleca: w wielkim wyborze papiery ilustracyjne. kre­ W. WSKI dowe, offsetowe, kartony BEDNA oraz WARSZAWA, MONIUSZKI Nr. 2 a TEL. 220 ... 22 przybory i materjały piśmienne

WYTWÓRNIA AKCESORJI SAMOCHODOWYCH Z. SCHIFFERS S.-ka. . B. i Warszawa, Szeroka 14, Brukowa Telefony: 428-20 i 237„99_ 13. Plafony - popielniczki - wazoniki - nesesery - lampy tylne nST O P". Apar aty do szyb - okucia i t p. w wielu rodzaj ach i wielkościach.

UWAGA! Przyjmujemy Z'\mówłenla na wykonanie przedmiotów według nadesłanych nam wzorów )ub rysunków.

Ze zbiorów Biblioteki Głównej 59AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ *' OOll) Qt-��la�� ,KRAK. PRZEDMIEŚCIE 5 SHIRTMAKERS - CHBMISIBRS LOCK.-BUR.BERRY -DUNH1LL - FJNTHX BIELIZNA, PYJAMY, SZ LAFROKI. KRAWATY, ORAZ W::>.l�LKIEARTYKUŁY CHUDZĄCE ZAKRES MODY, Sl:'OH.TU, KONFEKCJlW ETC.W TELEFON 77 -07.

Elektrotechnika Automobilowa I „ I " M A G N E T "SP. z o. o. ZYGMUNT POPŁAWSKI HOh Jl 33 WARS ZAWA TEL 419-31-19-31 UL.

Przedstawicielstwo, skład fabryczny i warsztaty : S. E. V. MAGNEA, DYNAMOMASZYNY i t. d.

Joseph Lucas LT D.

INS TA L ACJE MOT OCYKLOWE

Wyłączna sprzedaż akumulatorów samochodowych

z wysokiego gatunku stall chromo-manganJ­ .,., „ wyrabia TUDOR" Warszawska knemowej,Wytwórnia Nadwozi I Resorów . nugu:.tynowiczi;:; . Szulc Sp. z o o. rt. warszawa, Chłodna 19 27S·� Tel. I NAJWIĘKSZE WARSZTATY R�PARACYJNE

'' W A R S Z A W A ULICA MIODOWA . 3 '' TELEFON Nr. 31 3-25

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ •

. -· • �mcw�1·•-..�;? ··· " . „ . ; . . . .. · . . . . 11 :��.1�� ....·'ł tr :..:.&\� . i ... ; ' �·, • �< ._ • ' I . r· . ·' · L .· "i; · .

Q

FISK RUGGED AILCORD

All-Cords FISK TUBES ror Every Tiro

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ SAMOCHODY CZESKIEJ PRODUKCJI . ' . � ·.. PRAGA OSOBOWE 4, 6 l 8-cyllndrow e: Torpedo, Condulte lnterleure, Ca­ briolet, Taxi.

�·. Cięiarowe: od 11/, do 6 ton. ·.· �··. Autobusy: od 12 do 50 miejsc. . . . Samochody cysterny, pompy stratackle i do polewania ulic.

U/Yłączne pnedata1111c111at1111 na: 1) b. Królestwo Polskie i Kresy: '·.. . Inż. St. Nawakowski, Sp. z ogr. odp. ... . Warszawa. „, Salon Samochodowy: :.·. .. ulica Kredytowa Nr. 4, telefon 291-34 .

, „ 2) Wielkopolskę i Pomorze - Firma .Praga Automobile", Pot nań. Salon Samochodowy: Plac: Wolności N2 11, telefony : 55-33 56-55.

3) Małopolskę, Śl;ask i Wołyń - Henryk Buchstab, Lwów. Salon Samochodowy: ulica Jagiellońska N2 7, telefon 3·05.

Wielki wybór wozów na 1kładzie. Częici zapasowe na mie11cu. D o go d n e waru ki 1przedaiy.

2

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ., Tylko świece

CHAMPwytrzymują I

U D E R Z E N I E M Ł O T K I E M, NAJWYŻSZĄ TEMPERATURĘ, NISZCZĄCE REAKCJE CHEMICZNE, STAŁĄ DZIAŁALNOSĆ -p·aĄDU ELEKTRYCZNEGO.

TYLKO IZOLATOR z SILLIMANITU DAJE GWARANCJĘ NORMALNEGO DZIAŁANIA MOTORU

WYLĄC Z NB PR Z BDST A WICI B L STW O N A POLSKĘ I W. M. GDAŃSK: . · W ars z a w a MOTOR= STOCK Pl. Napoleona 3 TELEFON: Nr. 259 -1'1

3

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ �„„„„„„„„„„„„„ „„„„„„„„„„„„„„„„„„„„„mii

K R f\ J O WY P R Z E ·MY SŁ „ K ł\ P E Kł\"K f\ ROSE R J I SP. Z. O. O.

Wł\R S Zl\WI\

UL. Ml RECKIEGO 5 (RÓG OKOPOWE.I 41) TELEFOl'IY 420 -00, 440-22 I wykonywa /taroserjt I wszel/titgo rodzaju:

LIMUZYNY LUKSUSO�E, f\UTOBUSY, Tf\ KSOWKI, FURGONY, WOZY SPE­ CJALNE, SAftlTf\RrtE, RE·

I KLRMOWE i T. P.

I WYKONANIE SOLIDNE I TERMINOWE C ENY P R Z Y S 1 Ę P.N E

Pani)Zofja Maryaóska na samochodzie Delage z karoserją krajową wykonaną przez firmą .Kapeka•.

Na konkursie piękności samochodu, organizowanym przez Automobilklub Polski, karoserje nasze zostały wyró:żnione przez jury oraz nagrodzone złot� l srebrnemi plakietami.

N..- ' '° N z z o u.. UJ .J UJ 'E:.LASTYCZNOŚÓ AMERYKAŃSKI C I- ELEGAl'lCJA FRANCUSKICH ,..: IO '50LI DNOSC ANGJ EL-SKICH

<( J 11 'ło HP, ' :>HP, 1' vo HP- 6 oylmdr r () T HP -8 cylindrowe „ o YPY 'l2/us lL. I JENERAL"IE PRZEDSTAW1CIĘLSTWO <( ::.c ;,..) <( ,AUTO-CENTRALA'· ALFRED BERGMAN N t/) Warszawa, Hotel Europejski, a: te.I. <( ul. Ossollńakich 1, 531-88 � <( u :i � „ UJ N <( a: <( (.I)

<( (.I) � ;,..) Cf) CD o

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ - l

SAMOCHODY

. „

M·OTOCYKLE

_ l.._ RADJOSTACJE

ŁODZIE

' . przebój sp ortu wodnego

, • SLIZGOWCE

PAŃSTWOWE ZAKŁADY

• I . • I 'INZYNIERJI WARSZAWA

, KROLEWSKA 35

5

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ y • s W I ę ta

nadch o d zą• • •

Święta - to okres, w którym każdy

myśli o przyjemności innych i ... własnej. A czyż można sprawić swym bliskim i sobie zarazem większą przyjemność, jak kupując samochódY Buick nadaje się szczególnie do tego. Cena jego wyjątkowo niska jakby specjal­ nie zniżona na okres świąteczny, bo tylko

- Zł. 26.300. Dostawa Buicka natychmiastowa, gdyż każdy z zastępców Buicka w Polsce ma samochód gotowy do jazdy. I w dodatku, dogodne spłaty według planu GMAC. BUICK GENERAL MOTORS w POLSCE, WA RSZ.A WA

P.-172, Ncwspapers Poland, Deccmber

6 Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ fAe'i?YKA Fabryka luksusowych karoserji osobowych KAROJERJI LI CENCE :K A K „A · R LU X rilbril Sp. z o. o. W A R SZAW A, TARCZYŃSKA 4;6/8 X: TELEFO NY 80-20, 228-52 WEYIANN

Ha skutek rozporz11dzenla Władz, ogłoszonego w Dzlen· 3TOUIRRlYSZEftlE •

nlku Ustaw a dnia 31 lipca 1929 roku, katdy autobus prócz Innych środków ochronnych, winien posiadać gaśnlc4; samochodowi\. MfCHBnlK�W POlSKICH l HMfRYKI Spałka UcJJna CHROŃCIE WASZE SAMOCHODY w Warszawie, ul. Marszałkowska 46

OD POŻARU Wytwórnie PRUSZKÓW PORĘBA NAJMNIEJSZA I NAJSKUTECZNIEJSZA Z GAŚN IC BUDOWA MASZYN I NARZĘDZI Obrabiarki do metali drzewa TYP " „ „KNOCK 'OUT" DUŻY Narzędzia. do autubu1ów i samo­ ODLEWNIE ŻELIWA chodów cięhrowych Odlewy maszynowe Cylindry parowozowe TYP Wlewnice „KNOCK OUT" BABY Rury do samochodów osobowych Odlewy ogrzewalne Naczynia kuchenne: surowe i emaljowane Odlewy sanitarne emaljowane. PO SKI KNOCK OUT GWOŹDZIARNIA WARSZAWA, TRĘBACKA 13 TEL. 322-85 Gwoździe Drut.

7

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ O nowym Fordzie Model A kilka wiadomości z całego świata

Z posrod wielkich rajdow dunskich, na których Ford wybił się na czoło, na�· DANJA mienić należy rajd Odense-Norymberyja-Odense oraz konkurs na tresie Kopenhaga-Paryi-Kopenhaga, odbyty w maju r. b. Rajdy te ·wygrał Nowy Ford, otrzymujqc pierwsze i drugie nagrody i przebywajqc trasy w czasie średnim 70.2 km wzgl. 70.0 km na godzinę. W konkursie „brania wyniosłości" na stromen wzniesioniu Pilebakken koło Tomme· rup na wyspie Fonji, Ford zagarmił pierwsze cztery miejsca.

Od czasu wprowadzeniaI nowegu modelu na rynek norweski, Ford NORWEGJA odniosł cały szereg zwycięstw na rajdach, urzqdzanych w Nor· wegji. Pierwsze nagrody dostały się mu na następujacych konkursach: za „Bieg Orientacyjny 1928", ,,Bieg Gersj; 1929", za rajd w ,,Bjprkebanen 1929", w „Bieg11 Naokoło Pięciu Jezior 1929", za biegi serpentynowe „Korketrekkeren" l:I' r. 1928 i 1928, oraz w konkursie „H;sbj;l;pet w rok" 1929".

W styczniu r. b. w biegu IGotehor g-Stockholm, na odległo§ci 1000 km SZWECJA Ford Model A zagarnął trzy pierwsze nagrody. W biegu Sodertelje w maju r. b. otrzymuje pierwsze i drugie miejsce, a w Biegu naokoło Ostergotland, Ford również zdobył trzy pierwsze miejsca. Powyższe rezultaty, jak również cały szereg innych zwycięstw, dobitnie 'wiadczą o pewności i mocy konstrukcji Forda.

W biegu urządzonym Iprzez A11tomobil-Kfob Finlandski, pod pro­ FINLANDJA tektoratem Władz Wohkowych, Ford, współzawodnicząc z 14-ma innymi samochodami pochodzenia amerykańskiego i I wozem italskim, zagarnął 10 z 14-tu nagród honorowych, a 18 z pośród ogólnej ilości 29 premij. Znamiennym jest fakt, że samocho­ dy biorące udział w tych zawodach, nie zostały podzielone na ogólnie przyjęte kategorie według litrażu lub wymiaru cylindrów, wobec czego Ford musiał walczyć z daleko większymi od siebie wozami.

W rozgłosnym biegu ADAC,I w czasie od 30 kwietnia do 10 maja r. b. w NIEMCY jednym z najtrudniejszych konkursów samochodowych świata, Ford otrzy. mał medal złoty, choć konkurował z wazami daleko większymi. Trasa rajdu wynosiła 1773, 5 km. W ostatnim zaś Biegu Srodkowej Europy pięć wozów model A, uzyskało miejsca w ogólnej klasyfikacji zwycięzców.

W wielkim Biegu WytrzymałoścI i na trasie Moskwa-Niinij Nowgoród­ ROSJA Moskwa, Ford wykazał swoją niezawodność, szybkość zdobywszy pierwszq, drugll i trzecią nagrodę przed wozami 45 innych marek. • I Do noszą z Argentyny,I że w biegu B"enos Aires-Del Plata­ ARGENTYNA Buenos Aires, Nowemu Fordowi przypadło tak wspaniałe zwycięstwo, iż tamtejsze władze samochodowe postanowiły na przyszłość przenieść Forda ze sw�j kategorii według ceny nabywczej, do wyższej kategorii według litrażu. W jednym z ostatnich biegów, model A współzawodnicząc w kategori i wyższej, otrzymał pierwszą nagrodę.

W biegu o P14 har D11monceatlI urządzonym w maju r. b. dla nai· HOLANDJA bardzej szybkiego i wytrzymałego wozu, uczestniczyło 19 samocho­ dów, a nie mniej niż 6 Fordów zagarnęło miejsca zaraz po zwycięscy, którym okazał się duży wóz 8-mio cylindrowy, w daleko wyższej klasie ceny nabywczej, aniżeli Ford.

. JednemI z niezapo?1nianych zwycięstw Nowego WIELKA BRYTANJA Forda model A iest pokonanie szczytu Ben Newis, najwyższej góry w Anglji. Jazda odbyła sie na terenie prawie-że nie do przebycia. Tylko raz jeden udało sie wjechać na szczyt Ben Newisa samochodem; wówszas był to również Ford, model T, który dokonał tego czynu. Pierwszy raz jazda trwała kilka dni obecnie Nowy Ford „wziął" górę w ciągu jednego dnia.

W Wiel im MiędzynarodowynI Siego Alpcjski l - n t sie � ? . � �� SZWAJCARJA Monachium-Como - urządzonym w r. b„ me mmei niz 5 Fordów zakwalifikowało się do pierwszej nagrody - „Złotego Puharu Alpejskiego na Rok 1929", aczkolwiek Fordy współzawodniczyły z wozami specjalnie zbudowanym) do tego rajdu. Bieg Ów mający na celu sprawdzenie niezawol:lności wozu, trwał 5 dni, trasa jego wynosiła 2518 km, a ogólne wzniesienie wszy>tkich przełęczy wynosiło 28,000 km. Wymagania, stawiane tak wozom, jak i kierowcom, były olbrzymie.

I W południowej Afryce Ford Model A POLUDNIOWA AFRYKA zaskarbił sobie popularność dzięki jedy. nym w swoim rodzaju wyczynom. Ford, m. i„ postawił nowy rekord szybkości w biegu Durban -Johannesburg - 656 km - uzyskawszy czas 9 godzin i 19Yz minuty, bijllc dawniejszy rekord, będący w posiadaniu daleko większego i droższego wozu. I -Ostatnio For� una�c:i;�ił swo!ll cudownll STANY ZJEDNOCZONE wprost moc i chyzosc w biegu „Non Stop" tza odległości Rock/ord, w stanie Illinois, - Nowy Jork. Seryjny Fordor Sedan, kiero­ wany przez p. Pawia Kent'a, przebył tę odległość w czasie, wynoszqcym tylko 25 godzin i 50 minut, to jest daleko szybciej, niż pociągi pospieszne, obsługuj,ce tę linję. Jazda powyższa - odbyła się bez jakich1colwiek przerw. FORD MOTOR COMPANY Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ • ; Warsztaty 1 garaze TATRA A U · T O Warszawa, ul. Czerniakowska Nr. 205/207. Telefony: N ...ry 175 ,.. 32, 292 ... 42 i 213... 69

SALON WYSTAWOWY Warszawa, Al. Jerozolimska 14 Telefon 409 ...22 . --1. '

Hala warsztatowa o powierzchni 500 m2.

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ '

Dom Tec:hnlc:1no H andlowy ALEKSANDER ANDRZEJE WSKI

Warszawa ' 8 agatela 13 --- . Robert a erg er-Cie szyn _ __ Sp. Akc. Samolot i P.oznań.Lawlc:�a

10

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ 7awiera ubezpieczenia samochodowe ua bardzo konystnych warunkach, ubupieciaj�c jedu� po· lis� wldciciela od odpow1edzlalno�cl cywlloo-prawn•j, jadĄcych od nienczętliwych wypadków· „VESTA" samochody od rozbicia. O O O Z I AL Y: w Bydgoszczy- ul. Dworcowa 30, Grudzl�dzu -Plac 23 Stycznia 10, Katowicach - ul. 3 �(aja 36, Krakowie - Straszewskiego 211, Lublinie - Krakowskie· Bank Wzajemnych Ubezpieczeń w Poznaniu Przcdmidcie 29, Lwowie - ul. Dlui:osza 1, Lodzi - ul. Piotrkowaka 81, Poznaniu - ul. Rzeczy, pospolitej 9, Warszawie - ul. Ordynoclr.a 15, róg l'iowcco·Światu, Gdońslr.u- ul. -,tadtgnben 18. rok zatotenla 1873. Keprezentacjc i Agentury we wszystkich miastach Rzcc•l pospolitej Polsk1cj.

NIENAGANNĄ PRACĘ SILNIKA ZAPEWNIA

tylko ŚWIECA BOSCHA!

"'!'"""---- ��-������- ��-�----!""!!!!"'!"'"------...... � - . ------ŻĄDAJCIE od waszych dostawców . tftlłKo� WUlKHnllflCJI Ofl(K samochodowych znanej i wypróbowanej

MARK I 5HAIER

JENERALNE PRZEDS rAWICIELSTWO NA POLSK�

I W. M. GDAŃSK

„MAGNET" Z. POPŁAWSKI Sp. z o. o.

UL. HOŻA Nr. 33 WARSZAWA TEL. 19-31 I 419-31

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/ ...

„.,r

lt. O PO.NA lt PRZECIWSLIZGOWA BEZPIECZNA

Nie obawiaj się śliskich ani złych dróg, gdy jedziesz

NA OPONACH

:J·aS-14 .„

12

Ze zbiorów Biblioteki Głównej AGH http://www.bg.agh.edu.pl/