ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI K AVA K İLÇE RAPORU

Raporu Hazırlayan: Ahmet Arif SARIOĞLU

ŞUBAT 2018

İÇİNDEKİLER

1. İLÇE KÜNYESİ ...... 3 2. GİRİŞ ...... 3 3. SOSYAL YAPI ...... 3 4. İKTİSADİ YAPI ...... 4 5. ALT YAPI ...... 4 6. OKA FAALİYETLERİNDE İLÇENİN YERİ ...... 5 7. SONUÇ ve DEĞERLENDİRME ...... 6 8. KAYNAKLAR ...... 6 9. EKLER ...... 6

1. İLÇE KÜNYESİ 3. SOSYAL YAPI 2017 yılı ADNKS sonuçlarına göre ilçe nüfusu İLÇE KAVAK nüfusu 20.079’dur. İlçe dışarıya göç vermekte BAĞLI OLDUĞU İL olup nüfusu 2008’den bu yana %9,97 oranında NÜFUS (2017) 20.079 azalmıştır. İlçenin ilginç bir özelliği ise ilçe 1 YÜZÖLÇÜMÜ 676 km² insanlarının birbirlerine olan bağlılığını ilçe İL MERKEZİNE 50 km dışında da tesis etmeleri ve bu bağlılık ile UZAKLIK hareketlerine yön vermeleridir. Kavak, Samsun ve BELEDİYE SAYISI 1 Karadeniz’in en örgütlü ilçelerinin başında MAHALLE SAYISI 91 gelmektedir. Kavak’ın hemen hemen her köyünün

bir derneği bulunmaktadır. Bu dernekler ise 2. GİRİŞ KADEF (Kavak Dernekler Federasyonu) çatısı

altında toplanarak güçlü bir lobi oluşturmaktadır. İlçenin adını kavak ağacından alındığı Kavaklı işadamları da KASİEM (Kavak Sanayici düşünülmektedir. Arkeolojik kalıntılar sayesinde İşadamları Esnaf ve Meslek Grupları Derneği) adı Hititler, Frigler, Kimmerler, Miletliler, Persler, altında birleşerek güçbirliği yapmaktadır. Makedonlar, Pont Krallığı, ve Roma

İmparatorluğunun bölgede sırasıyla hakimiyet İlçe Merkezi’nde 4 Lise, 7 İlkokul, 7 Ortaokul, 1 sürdüğü anlaşılmaktadır. Selçuklular zamanında Anaokulu, 1 Halk Eğitim Merkezi ve 1 Kavak Rüknedddin Süleymanşah tarafından Öğretmenevi bulunmaktadır. İlçede okul Selçuklu Devletine katılmıştır. Kavak ve öncesinde 308, ilkokulda 912 ortaokulda 1.088 ve çevresindeki köylere çoğunlukla Oğuzlar’ın lisede 904 olmak üzere toplam 3.222 öğrenci yerleştiği sanılmaktadır. XIV. Yüzyılın sonlarında eğitim görmektedir. Derslik başına düşen ortalama 1398 Yılında Kavak Osmanlı İmparatorluğu öğrenci sayısı 20,27’dir. İlçede görevli öğretmen sınırları içerisine girmiştir. Kavak 15. Yüzyılda sayısı 264’tür. 2016 yılında ilçede YGS puan Sancağının 7 kazasından biri olmuş, 1934 ortalaması 226,2’dir. İlçede lise ve üstü seviyede yılında ise ilçe olmuştur. mezuniyeti olan nüfus oranı %20,65 iken bu oran

il geneli (%30,65) ve Türkiye’nin (32,91) İlçe Kuzeyinde Samsun Merkez ve ilçesi, altındadır. doğusunda Asarcık ilçesi, güneyde Ladik ilçesi ve batısında Havza ilçesi ile çevrilidir. Denizden OMÜ Kavak Meslek Yüksekokulunda faal 3 yüksekliği 600 metre olan ve ormanlık bir yapıya bölümde eğitim verilen programlar şunlardır; sahip olan ilçede oldukça dalgalı bir topografya Harita Kadastro, Mimari Restorasyon, İnşaat mevcuttur. Eğim Samsun-Ankara karayolunun Teknolojisi, Yapı Denetimi ve İş Makineleri kuzey ve güney kesimlerinde daha fazladır. En Operatörlüğü. Birinci öğretimde 578, ikinci yüksek dağı Hacılar Dağı’dır. Mert Irmağı bu öğretimde 398 olmak üzere toplam 976 öğrenci dağlarda doğar ve Samsun merkezinden eğitim görmektedir. Ayrıca ilçede 102 öğrenci Karadeniz’e dökülür. Kavak’ta iklim, deniz kapasiteli 1 kız yurdu ve 90 öğrenci kapasiteli 1 ikliminden karasal iklime geçiş niteliğinde olsa da erkek yurdu bulunmaktadır. 300 kişilik yeni karasal iklim daha baskındır. Yazların ılık, öğrenci yurdu açılması için gerekli girişimler kışların soğuk geçtiği ilçede en fazla yağış başlatılmıştır. ilkbaharda görülür.

Kavak Devlet Hastanesi 25 Yatak Kapasiteli olup, 6 Uzman Hekim, 3 Diş Hekimi, 23 Hemşire, 5

Ebe, 16 Teknisyen ve 21 İdari Personel ile hizmet durumdadır. Aktif işletme sayısı 22 olup, başlıca vermektedir. üretim alanları; Metal ve Elektrikli Cihazlar, Cam Temper Sanayi, Strafor ve Yalıtım Malzemeleri, İlçe Sağlık Müdürlüğüne (TSM) bağlı 4 Pratisyen Gıda, Tekstil, Mobilya ve Plastiktir. Toplam işçi Doktor, 7 Aile Hekimi, (Merkezde 5, sayısı yaklaşık 750’dir. OSB’de gerçekleştirilen Mahmutbeyli’de 1, Çakallı’da 1) 7 Aile Sağlığı yatırımlar sayesinde sanayileşmede ivme kazanan Elemanı, 3 Sağlık Memuru, 2 Sağlık Teknisyeni, ilçenin işsizlik ve göç gibi sorunlarının çözümüne 1 Hemşire ve 3 Ebe hizmet vermektedir. de ciddi katkı sağlanmaktadır.

4. İKTİSADİ YAPI 5. ALT YAPI

Kavak ilçesinin ekonomisinde tarım ve Samsun-Ankara karayolu üzerinde bulunan hayvancılık önemli yer tutmaktadır. Samsun’u Kavak, il merkezine 50 km, Ankara’ya ise 370 km ve Ankara’ya bağlayan güzergah mesafededir. Karadeniz’i İç Anadolu, güney ve üzerinde olması sebebiyle ticaret imkanları da batı Anadolu’ya bağlayan önemli bir kavşakta geniştir. Tarım alanında en çok buğday, mısır, bulunan ilçe, ulaşım yönünden büyük avantajlara yulaf, arpa gibi tahıl ürünleri yetişir. Ayrıca şeker sahiptir. Samsun-Ankara-İstanbul karayolu pancarı ve patates ekimi de yapılmaktadır. Sılaj üzerinde yer alması, içinden demiryolu hattının mısır ve fiğ ekimi artmaktadır. Kümes geçmesi, Samsun limanına ve havaalanına kısa hayvancılığı ilçede gelişmiştir. Kümes mesafesi, yatırım için önemli cazibeler hayvancılığının yanı sıra buna bağlı olarak oluşturmakta ve ilçenin geleceği için de büyük yumurta ve kesimhane fabrikaları da ilçeye umut vaad etmektedir. İlçeden geçen önemli bir ekonomik katkı sağlamaktadır. demiryolunda bakım çalışmaları devam Yüksek kesimlerdeki köylerde yaşayan halkın etmektedir. geçim kaynağı ise büyük ölçüde orman ürünleridir. İlçede toplam 70.700 ha arazinin % Ankara yolu üzerinde bulunan Güven göletinde ki 42’si tarıma elverişli arazi, %42’si orman ve % su arıtma projesi ile su sıkıntısı çözülmektedir. Su 11’i çayır-meradan oluşmaktadır. arıtma sistemi ile Güven göletinden alınan su arıtma ile Kavak’a verilmektedir. Güven İlçedeki sanayi genellikle kireç, tuğla ve kiremit göletinden Kavak’a getirilen su arıtma sisteminin üretimi şeklinde gelişmişken son zamanlarda uzunluğu 5700 metre uzunluğundadır. Ayrıca tekstil dahil birçok yatırımı bünyesine Minoz’da bulunan su yine ilçenin büyük ölçüde çekmektedir. içme suyu ihtiyacını karşılayacak düzeydedir.

Samsun-Ankara yoluna çok yakın bir lokasyonda İlçenin kurulduğu günden bu yana en büyük kurulan Kavak Organize Sanayi Bölgesi problemlerinden biri olan çöp sorunu Samsun altyapısını geliştirirken tahsis yapılan firmalarda Büyükşehir Belediyesi tarafından kurulan transfer faaliyetlerine başlamıştır. Hem yeni tahsisler, hem istasyonları ile çözülmüştür. 100 bin TL bedelle de inşa aşamasında olan projeler devam Tabaklı Mahallesi’nde kurulan Kavak, Asarcık, etmektedir. Gerek Samsun şehir merkezine Ladik ve Havza ortak katı atık transfer gerekse Samsun-Ankara yolu ve demiryolu gibi istasyonuna getirilen çöpler, burada sızdırmaz ulaşım ağlarına yakınlığı Kavak OSB’yi oldukça TIR’lara titizlikle yüklenerek Büyükşehir cazip bir konuma getirmektedir. Toplam 104 ha Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Sahası’na büyüklüğündeki OSB’deki toplam 80 sanayi nakledilmektedir. parseli ayrılmıştır. 1. Etabı 50 ha arazi üzerine İlçede henüz doğalgaz bulunmamakla birlikte kurulmuş olup 5-30 dekar arasında değişen 2019 yılında ilçeye doğalgaz verilmesi için gerekli mevcut 40 parselin 38’i tahsis edilmiş imzalar atılmıştır.

6. OKA FAALİYETLERİNDE İlçede güçlü bir spor altyapısı mevcuttur. Yaşar İLÇENİN YERİ Doğu Güreş Eğitim Merkezi 42 öğrenci kapasitelidir. Ayrıca 220 seyircili antrenman Kavak, Ajansımızdan en fazla hibe kazanan salonu bulunmakta olup, Gençlik Merkezi ise ilçeler arasında 11. sırada yer almaktadır. Proje 2017 yılında hizmete açılmıştır. İlçede bulunan Teklif çağrıları kapsamında toplam 7 adet spor salonu ise 750 seyirci kapasiteli olup, 5 adet proje desteklenmiş olup bunların 6 tanesi mini antrenman salonuna sahiptir. Yine ilçede KOBİ’lere yönelik mali destek programları bulunan stadyum sentetik çim yüzeylidir ve 500 kapsamında yürütülmüştür. Kamu tarafından adet koltukludur. Kavak, 2017 DEAFLYMPICS gerçekleştirilen tek proje Samsun İl Özel 23. Yaz İşitme Engelliler Olimpiyat Oyunlarına İdaresi tarafından yürütülen “İpek Yolunda Bir 21-26 Temmuz tarihleri arasında güreş branşına 4 Durak: Çakallı Han” projesidir. Proje gün süre ile ev sahipliği yapmıştır. Oyunlar kapsamındaki restorasyon çalışmalarının Boyunca milli güreşçilerimiz 9 adet madalya tamamlanmasının ardından Çakallı Han kazandı. Büyükşehir Belediyesi tarafından hizmete açılarak ilçe turizmine kazandırılmıştır. İlçede İlçe turizmden yeterince pay alamamaktadır. toplamda 2,1 milyon TL hibeye karşılık 5,4 İlçedeki turistik noktalar; Çakallı Taşhan, Yaşar milyon TL’lik yatırım kazandırılmıştır. Doğu Evi, Ortaköy Şelalesi, Yörgüç Paşa Camii, Teknik Destek Programı kapsamında 1 proje Dere Camii, Kale Doruğu Höyüğüdür. Bunların desteklenmiştir. Bu kapsamda Ajans uzmanları dışında 4 asırdır ayakta duran ve yapımında çivi tarafından Kavak Belediye Başkanlığının 18 kullanılmayan Bekdemir Camisi, mihrabında personeline 2 günlük “Proje Döngüsü bulunan 'bal petekleri' ile Yönetimi” Eğitimi verilmiştir. İlçede dikkat çekmektedir. Samsun Büyükşehir Doğrudan Faaliyet Desteği ve Güdümlü Proje Belediyesi Kavak Tirit Evi 2016 yılında hizmete Desteğinden yararlanılmamıştır. açılmıştır. Kavak'ın çeşitli köylerinden getirilen ahşap malzemelerden inşa edilen Geleneksel Yeşilırmak Havzası Bölgesel Gelişme Ana Kavak Evi yılın 3-4 ayında tirit evi olarak Planı’nda Kavak ilçesi ile ilgili yer alan 2 proje kullanılmakta, senenin diğer zamanlarında da plan döneminde tamamlanmıştır. sosyal etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır. -Kavak İlçesinin Tarihi Kentler Birliğine üye Emniyet Genel Müdürlüğü ile Milli Eğitim olması hazırlıklarını tamamlaması, Bakanlığı´nın Çocuk ve Gençler Sosyal Koruma -İnşaat halinde olan Kavak OSB’nin ve Destek Programı (ÇOGEP) kapsamında tamamlanması ve işletmeye açılması, yapmış olduğu protokol çerçevesinde Samsun ilinde yapılacak olan Z kütüphane için Kavak “Tedbir 2.4.1: Kırsal Alanda Mutlak ve Göreli Anadolu Lisesi seçilmiştir. Kavak Anadolu Lisesi Yoksulluğun Azaltılması, İstihdamın Artırılması bünyesinde oluşturulan Şehit Polis Ersan Gürpınar ve Gizli İşsizlik Oranının Düşürülmesi” başlığı Z-kütüphanesi, 2018 Şubat ayında hizmete altında, kırsal alandaki köylerin büyük bir açılmıştır. Z-kütüphane, içerisinde temel eserleri bölümünün (yüzde 80) orman köyü (orman kenarı barındıran, internet hizmeti olan, dijital kitap ve orman bitişiği köy) statüsünde olduğu ve içerikleri ile (e-kitap, z-kitap) zenginleştirilmiş, Kavak çevresinde de düşük hızla da olsa nüfus öğrenciye dilediği zaman destek verebilen kaybeden orman köyleri bulunduğu belirtilmiştir. kütüphanelerdir. Bu tedbire yönelik 2 proje geliştirilmiştir; İlçe Hükümet Konağı yeni tadilat görmüş olup; günümüz ihtiyaçlarına cevap verebilmektedir.

-Özellikle orman köylerinin yoğun olduğu tahsisi çalışmalarının ardından projeye ilçelerde, ORKÖY ve SYDTF’nin kaynakları başlanılması hedeflenmektedir. ile, ek gelir sağlayacak projelerin geliştirilmesi ve eğitim/ danışmanlık hizmetleri veren İlçe açısından bir diğer proje ise Samsun kurumların özendirilmesi Büyükşehir Belediyesi tarafından hayata geçirilen ‘Kurtuluş Yolu Projesi’dir. Proje - İşsizliğin/ gizli işsizliğin azaltılması için, kapsamında, Atatürk'ün kurmaylarıyla birlikte uygun konumdaki MKY’lerde, bazı kentsel iş Samsun’dan başlayıp Kavak üzerinden süreçlerinin kırı entegre edebilecek bir biçimde Havza’ya, oradan da Suluova üzerinden örgütlenmesinin (“eve iş verme” veya diğer Amasya’ya gittiği tarihi yolun turizme esnek istihdam yöntemleriyle) özendirilmesi kazandırılması hedeflenmektedir. Güzergahta bulunan menfez, köprü, han, sanat yapıları, döneme ait kalıntılar restore edilerek dönemin 7. SONUÇ ve DEĞERLENDİRME ruhunu yansıtmasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır. -İlçe, 2004 yılında DPT tarafından Türkiye genelinde yapılan İlçe SEGE çalışmasında 872 8. KAYNAKLAR ilçe arasında 575. sırada yer almaktadır. Gelişmişlik kademelendirilmesine göre 6 Kavak İlçe Brifingi derece arasında 4. derecede gelişmiş ilçeler TÜİK verileri arasındadır. 2014 yılında OKA tarafından TR83 Bölgesindeki 50 ilçe için yapılan SEGE Güncel İlçe haberleri çalışmasına göre ise 11. Sırada ve 5 derece arasında 3. derecede gelişmiş ilçeler OKA Proje Veritabanı arasındadır. OKA Kavak İlçe Raporu 2013 -Son yıllarda yaşadığı değişim ile öne çıkan 9. EKLER Kavak, hemen her yıl aldığı kamu yatırımları ile de dikkatleri üzerine çekmektedir. İlçe son İletişim Bilgileri Listesi dört yıl içinde çeşitli alanlarda 366 milyon liralık kamu yatırımı aldı. Son yıllarda Kavak Kaymakamlığı Organize Sanayi Bölgesinde gerçekleştirilen Web: http://www.samsunkavak.gov.tr/ sanayi yatırımları ve yeni açılan istihdam alanları ile işsizlik seviyesi azalmaya E-posta: [email protected] başlamıştır. Bu olumlu gelişmeler göçün azalmasına ve ilçeye geri dönüşlerin T:0362 741 30 07 başlamasına katkı sağlamıştır. Yatırımların F:0362 741 32 38 tetiklediği istihdam artışı ilçede konut arz ve talebinde de artışlar yaratmıştır. Kavak Kavak Belediyesi Organize Sanayi Bölgesi 2.Etap altyapı çalışmalarının da tamamlanması ile Web: https://www.samsunkavak.bel.tr/ önümüzdeki dönemde yeni yatırımların E-posta: [email protected] gerçekleşecek olması ilçenin ekonomik büyümesine ciddi katkı sağlayacaktır. T: 0362 741 33 12

İlçede bulunan esnafların çok daha iyi ve rahat F: 0362 741 30 06 ortamlarda işlerini yapabilmeleri için Kavak Belediyesi tarafından başlatılan Küçük Sanayi Sitesi projesinde sona yaklaşılmıştır. Yer