Zał ącznik do uchwały Nr XIII/68/08 Rady Gminy z dnia 17 kwietnia 2008

Plan Odnowy Miejscowo ści na lata 2008 – 2013

Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

Toru ń 2008

SPIS TRE ŚCI:

1. PLAN ODNOWY MIEJSCOWO ŚCI - MO śLIWO ŚĆ ROZWOJU WSI POPRZEZ WYKORZYSTANIE WSZYSTKICH JEJ WALORÓW ...... 3 2. CHARAKTERYSTYKA SOŁECTWA URSZULEWO...... 6 3. HISTORIA WSI I OKOLIC...... 12 4. ANALIZA ZASOBÓW WSI URSZULEWO...... 16 4.1. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SPOŁECZNYCH ...... 16 4.2. INWENTARYZACJA INFRASTRUKTURY ...... 24 5. ANALIZA SWOT DLA MIEJSCOWO ŚCI URSZULEWO...... 27 6. OCENA OBECNEJ SYTUACJI SOŁECTWA URSZULEWO ORAZ WIZJA JEGO STANU DOCELOWEGO...... 29 7. WIZJA ODNOWY WSI...... 32 8. ARKUSZ PLANOWANIA...... 34 9. CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU ...... 38

2 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

1. PLAN ODNOWY MIEJSCOWO ŚCI - MO śLIWO ŚĆ ROZWOJU WSI POPRZEZ

WYKORZYSTANIE WSZYSTKICH JEJ WALORÓW

Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo jest dokumentem okre ślaj ącym strategi ę działa ń w sferze społeczno-gospodarczej oraz infrastruktury na lata 2008–2013. Opracowanie obejmuje swoim zakresem charakterystyk ę przyrodniczo-historyczn ą, inwentaryzacj ę zasobów społecznych i infrastrukturalnych, analiz ę SWOT, planowane kierunki rozwoju miejscowo ści, planowane przedsi ęwzi ęcia z szacunkowym kosztorysem i harmonogramem rzeczowo-finansowym. Głównym zadaniem Planu Odnowy Miejscowo ści jest stworzenie warunków do rozwoju analizowanej miejscowo ści poprzez optymalne wykorzystanie wszystkich jej walorów. Do wdro Ŝenia kluczowych inwestycji, zaplanowanych w niniejszym dokumencie, gmina Skrwilno potrzebuje zewn ętrznych źródeł finansowania, gdy Ŝ aktualny bud Ŝet nie pozwala na pełne sfinansowanie przewidzianych przedsi ęwzi ęć . Uchwalony na rok 2008 bud Ŝet gminy przewiduje wystosowanie kwoty około 55 tys. złotych na zrealizowanie kluczowej inwestycji na terenie sołectwa Urszulewo. Jest to kwota niewystarczaj ąca do zaplanowanego przedsi ęwzi ęcia, dlatego te Ŝ gmina b ędzie si ę ubiega ć o refundacj ę kosztów z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). Dla pozostałych przedsi ęwzi ęć nie przewidzianych do realizacji w tym roku Plan Odnowy Miejscowo ści wytycza równie Ŝ inne poza bud Ŝetowe źródła ich finansowania. W ramach działa ń zwi ązanych z rozwojem i odnow ą wsi oraz popraw ą ogólnego dobrobytu jej mieszka ńców, mo Ŝliwe jest wykorzystanie środków z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2007-2013. Środki na powy Ŝej wymienione i im podobne cele, pochodz ą bezpo średnio z Osi 3 Programu „Jako ść Ŝycia na obszarach wiejskich i ró Ŝnicowanie gospodarki wiejskiej”. W skład tej Osi wchodz ą m.in. działania „Odnowa i rozwój wsi ” oraz „ Podstawowe usługi dla gospodarki i ludno ści wiejskiej ”. Podstaw ą prawn ą dla finansowania powy Ŝszych działa ń s ą:  Art. 56 rozporz ądzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 wrze śnia 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz. Urz. UE L 277/1 z 21.10.2005 r.),

3 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

 Rozporz ądzenie Komisji (WE) nr 1974/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. ustanawiaj ące szczegółowe zasady stosowania rozporz ądzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz. Urz. UE L 368/15 z 23.12.2006 r.). 1 W ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” mo Ŝliwe jest pozyskanie środków finansowych na popraw ę standardu Ŝycia poprzez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszka ńców wsi, a tak Ŝe promowanie obszarów wiejskich. Celem działania jest równie Ŝ umo Ŝliwienie rozwoju to Ŝsamo ści społeczno ści wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wzrost atrakcyjno ści turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich. 2 W ramach działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludno ści wiejskiej” środki skierowane s ą na rozwój infrastruktury technicznej obszaru wiejskiego. W zakres wchodz ą zaopatrzenie w wod ę i gospodarka ściekowa, gospodarka odpadów stałych, zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą oraz szerokopasmowy dost ęp do Internetu. Wymienione elementy infrastruktury wpływaj ą bezpo średnio na rozwój społeczno-gospodarczy ka Ŝdej miejscowo ści, co przyczynia si ę nast ępnie do poprawy warunków Ŝycia oraz prowadzenia działalno ści gospodarczej. 3 Podejmowane działania, w ramach niniejszego Planu Odnowy Miejscowo ści Urszulewo, b ędą słu Ŝyć przede wszystkim zachowaniu szeroko poj ętego dziedzictwa kulturowego wsi oraz rozwojowi to Ŝsamo ści społeczno ści wiejskiej. Nad przygotowaniem Planu Odnowy Miejscowo ści Urszulewo pracowała Grupa Inicjatywna, w skład której wchodził wójt Gminy Skrwilno Pan Dariusz Kolczy ński, Pan Henryk Liszewski, Pan Bogdan Manelski (wła ściciel Zakładu Tartacznego w Urszulewie), Pani Jolanta Manelska, Pan Jan Lema ński oraz Pan Stanisław Fijałkowski. W ramach ustalania kierunków rozwoju i odnowy miejscowo ści przeprowadzono cykl spotka ń z jego mieszka ńcami, którzy dzielili si ę swoimi spostrze Ŝeniami na temat potrzeb miejscowo ści i mieszka ńców Urszulewa. Społeczno ść wsi Urszulewo poprzez swój udział w tworzeniu niniejszego Planu i jednocze śnie wniosku pragnie pozyska ć środki zewn ętrzne na rozwój swojej miejscowo ści. Plan ma charakter otwarty, co oznacza mo Ŝliwo ść aktualizacji jego zada ń (zmiana kolejno ści lub dodanie wcze śniej nie wymienionego zadania, opis

1 PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA 2007-2013, Warszawa lipiec 2007 r., s.286 2 Ibid. s.290 3 Ibid. s.286

4 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

szczegółowy kolejnych przedsi ęwzi ęć przewidzianych do realizacji) w zale Ŝno ści od potrzeb społecznych i uwarunkowa ń finansowych. Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo wraz z zaplanowanymi zadaniami jest zgodny z zapisami Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Skrwilno oraz Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Skrwilno. W odniesieniu do Strategii Rozwoju Gminy Skrwilno - Plan Odnowy miejscowo ści Urszulewo wykazuje zgodno ść m.in. z nadrz ędnym celem strategicznym, jakim jest: „Gmina o wysokiej dynamice rozwoju społeczno-gospodarczego, czysta, daj ąca szans ę wszystkim jej mieszka ńcom, wykorzystuj ąca swoje walory” . Realizacja zada ń zaplanowanych do realizacji w Planie Odnowy Miejscowo ści Urszulewo, w tym m.in. utworzenie świetlicy wiejskiej wraz z zagospodarowaniem terenu wokół (plac zabaw) pozwol ą na popraw ę stanu infrastruktury a przez to b ędą skutkowały aktywizowaniem rozwoju społeczno-gospodarczego i pełniejszym wykorzystaniem zasobów lokalnych. Zadania zapisane w niniejszym dokumencie koresponduj ą jednocze śnie ze zidentyfikowanymi w Strategii Rozwoju Gminy Skrwilno obszarami problemowymi (np. niewystarczaj ąca oferta sp ędzania wolnego czasu, słabe wykorzystanie walorów krajobrazowo-turystycznych, słabo rozwini ęta infrastruktura techniczna, nieuregulowana gospodarka ściekowa) a ich realizacja b ędzie bezsprzecznie rzutowa ć na ich rozwi ązywanie.

5 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

2. CHARAKTERYSTYKA SOŁECTWA URSZULEWO

Wie ś Urszulewo poło Ŝona jest we wschodniej cz ęś ci województwa Kujawsko- Pomorskiego, na terenie powiatu rypi ńskiego w gminie Skrwilno. Od miasta powiatowego Rypina oddalona jest o około 12 km, natomiast od wsi gminnej Skrwilno dzieli je w linii prostej około 6 km (ryc. 1).

Ryc. 1 Poło Ŝenie Gminy Skrwilno na tle powiatu rypi ńskiego

Cała gmina (ryc. 2) zajmuje powierzchni ę 12.386,39 ha i liczy 6.427 mieszka ńców (stan na 31.12.2007 r.), co daje średni ą g ęsto ść zaludnienia gminy na poziomie 52 osób/km 2. Obr ęb Urszulewo zajmuje powierzchni ę 429,53 ha i liczy 221 mieszka ńców, natomiast gęsto ść zaludnienia kształtuje si ę podobnie jak w gminie na podobnym poziomie 51 osób/km 2. W skład gminy wchodzi 19 sołectw, które obejmuj ą 25 miejscowo ści. W obr ębie województwa kujawsko-pomorskiego gmina Skrwilno graniczy z gminami Rogowo, (powiat rypi ński) oraz Świedziebnia (powiat brodnicki). Ponadto Skrwilno graniczy z

6 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

gminami województwa mazowieckiego: Lubowidz i Lutocin (powiat Ŝuromi ński) Szczutowo (powiat sierpecki).

Ryc. 2. Lokalizacja sołectwa Urszulewo na tle Gminy Skrwilno

7 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

GEOLOGIA Powierzchnia gminy Skrwilno, według podziału fizyko-geograficznego Polski (Kondracki 1988), jest poło Ŝona w obr ębie prowincji Ni Ŝ Europejski, podprowincji Pojezierze Chełmi ńsko-Dobrzy ńskie, w regionie fizyczno-geograficznym Równiny Urszulewskiej. Na równin ę składaj ą si ę przede wszystkim utwory sandrowe (równina sandrowa) pochodzenia wodnolodowcowego (faza pozna ńska zlodowacenia północnopolskiego). Wyst ępuj ące dwa poziomy sandrowe, ró Ŝni ą si ę wysoko ści ą poło Ŝenia oraz kierunkiem płyni ęcia tworz ących je wód roztopowych. Równina urozmaicona jest ró Ŝnymi formami rze źby terenu. S ą to mi ędzy innymi obni Ŝenia wytopiskowe, obni Ŝenia dolinne oraz rynny subglacjalne, w których powstały malownicze jeziora Skrwile ńskie, Urszulewskie i Szczutowskie. Przez Jezioro Skrwile ńskie przepływa rzeka Skrwa, która do swojego biegu tak Ŝe wykorzystuje rynny polodowcowe. Oprócz form wkl ęsłych krajobrazu, na równinie w okolicach analizowanego sołectwa Urszulewo, wzdłu Ŝ zachodniej kraw ędzi rynny Jeziora Urszulewskiego, znajduj ą się wzniesienia ozów. Maj ą one posta ć wałów o szeroko ści do 100 metrów oraz długo ści do kilkuset metrów, przy wysoko ści wzgl ędnej 5m i nachyleniu 5-12 o. Ró Ŝnorodno ść form ukształtowania terenu składaj ą si ę na bardzo ciekawy i malowniczy krajobraz, który cechuje bardzo du Ŝy potencjał w kontek ście rozwoju turystyki.

Hydrografia Teren sołectwa jak i całej gminy le Ŝy w dorzeczu Wisły, która przepływa w odległo ści około 50 km na południe od centrum gminy. Najwi ększym zbiornikiem wodnym, pokrywaj ącym około 35% powierzchni sołectwa jest Jezioro Urszulewskie . Jedynym ciekiem przepływaj ącym przez sołectwo jest Urszulewka, która jest dopływem Skrwy Prawej. Jezioro Urszulewskie (ryc. 3 i 4) le Ŝy na pograniczu powiatu rypi ńskiego i sierpeckiego, województw kujawsko-pomorskiego i mazowieckiego. Lustro wody znajduje si ę na wysoko ści 120 m n.p.m. Jego całkowita powierzchnia wynosi 308,0 ha (w zarz ądzie gminy Skrwilno jest ok. 188 ha) z maksymaln ą gł ęboko ści ą si ęgaj ącą 6,2 m, a średni ą 2,6 m. Obj ęto ść jeziora to 7792,3 tys. m 3 wody. Jest to jezioro typowo rynnowe charakteryzujące si ę słabo rozwini ętą lini ą brzegow ą, brzegi s ą niewysokie: wschodni podmokły, zachodni w wi ększo ści poro śni ęty lasem, miejscami okolone trzcin ą (ponadlokalne znaczenie przyrodnicze). Woda w całym słupie gł ęboko ści jest dostatecznie natleniona, o do ść

8 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

wyrównanej temperaturze w okresie letnim bez skoków termicznych i wyst ępowania zjawisk przyduchy. Jezioro przepływowe, którego dopływem jest ciek bez nazwy z Jeziora Szczutowskiego, a odpływem struga Urszulewka uchodząca do Skrwy. Jezioro Urszulewskie ze wzgl ędu na warunki morfometryczne, hydrograficzne i zlewniowe nale Ŝy do bardzo podatnych na degradacj ę. Struktura u Ŝytkowania zlewni o powierzchni 29,5 km 2 jest urozmaicona, bowiem bezpo średnie otoczenie stanowi ą w 35% lasy, w 35% ł ąki i pastwiska i w 30% grunty orne.

Ryc. 3 Nad Jeziorem Urszulewo

Wokół jeziora wyst ępuje bujna ro ślinno ść wodna zarówno wynurzona (m.in. trzcina pospolita, pałka w ąskolistna które zajmuj ą ok. 4% powierzchni zwierciadła wody) jak i zanurzona (m.in. wywłócznik, rogatek i rdestnica zajmuj ą ok. 4,4% powierzchni) (Ryc. 3). Jezioro Urszulewskie jest zbiornikiem typowo sandaczowym, w której główn ą pozycj ę stanowi pło ć – 45% ogólnej populacji ryb, w ęgorz – 12%, leszcz – 6% oraz sandacz – 4%. Pozostałe zbiorniki i cieki wodne na terenie Gminy Skrwilno i w najbli Ŝszej okolicy Najbli Ŝszym kolejnym zbiornikiem wodnym w okolicy Urszulewa jest Jezioro Szczutowskie , które s ąsiaduje bezpo średnio z Jeziorem Urszulewskim. Jezioro to nale Ŝy pod wzgl ędem terytorialnym do gminy Szczutowo (powiat sierpecki, województwo mazowieckie). Skrwa jest najwi ększym ciekiem na terenie Gminy Skrwilno - długo ść 113,9 km, dorzecze o powierzchni 1704 km 2. Wypływa na wysoko ści 131 m n.p.m. w okolicach wsi Płociczno (powiat Ŝuromi ński, województwo Mazowieckie), średni spadek wynosi 0,7 ‰, natomiast przepływ 5,2 m 3/s. Dopływami Skrwy s ą mniejsze cieki, takie jak Okalewka i Urszulewka . Na terenie Gminy Skrwa ma do ść kr ęty i dynamiczny przebieg, na krótkich odcinkach zmienia gwałtownie swój bieg z południkowego na równole Ŝnikowy i odwrotnie. Przepływa mi ędzy innymi przez Brudze ński Park Krajobrazowy i uchodzi do zbiornika Włocławskiego (na Wi śle). Skrwa wyznacza granic ę pomi ędzy historycznymi ziemiami:

9 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

Ziemi ą Dobrzy ńsk ą i Mazowszem. Zachodni fragment gminy le Ŝy na terenie zlewni rzeki Rypienicy, która jest dopływem Drw ęcy. Jezioro Skrwilno le Ŝy na północny wschód od miejscowo ści gminnej Skrwilno na wysoko ści 120 m n.p.m. Zbiornik zajmuje ł ączn ą powierzchni ę 74 ha z maksymaln ą gł ęboko ści ą si ęgaj ącą 1,5 m oraz średni ą 1m. Jezioro charakteryzuje si ę owalnym kształtem i w du Ŝej mierze poro śni ęte jest trzcin ą i pałk ą w ąskolistn ą. Skrwilno jest jeziorem przepływowym le Ŝą cym na szlaku rzeki Skrwy. W środkowej cz ęś ci zbiornika znajduje si ę wysepka o powierzchni 0,5 ha. Jezioro Skrwilno naleŜy do zbiorników bardzo podatnych na degradacj ę. Pod wzgl ędem biologicznym jezioro typowane jest jako linowo-szczupakowe.

Klimat Sołectwo Urszulewo poło Ŝone jest w mazurskiej dzielnicy klimatycznej. Lokalny klimat wykazuje cechy przej ściowe spowodowane oddziaływaniem wilgotnych mas powietrza z zachodu i kontynentalnych ze wschodu. Średnia roczna temperatura wynosi 7,6 ºC. Najzimniejszym miesi ącem jest stycze ń, a najcieplejszym lipiec. Okres wegetacji zawiera si ę w przedziale 200-210 dni w roku. Najcz ęś ciej wyst ępuj ą wiatry z sektora południowego (wiatry południowo-zachodnie, południowo-wschodnie oraz południowy - 52%) oraz z sektora zachodniego (42,5%). Niskie warto ści opadów atmosferycznych na terenie sołectwa i gminy, które mieszcz ą si ę średnio w granicach 550-600 mm, maj ą istotny wpływ na warunki produkcji rolniczej. Ilo ść opadów jest niewystarczaj ąca, aby w pełni wykorzysta ć mo Ŝliwo ści produkcyjne gleb.

Gleby Na terenie całej gminy Skrwilno wyst ępuj ą głównie gleby o niskiej przydatno ści rolniczej, s ą to przede wszystkim gleby bielicoziemne, wykształcone na piaszczysto- Ŝwirowym podło Ŝu. Gleby najlepszych klas bonitacyjnych, IIIa, IIIb (ok. 3% ogólnej powierzchni gruntów ornych) IVa i IVb (ok. 16%) odnale źć mo Ŝna jedynie w północno- zachodniej cz ęś ci gminy. Południowa cz ęść gminy, w której le Ŝy mi ędzy innymi sołectwo Urszulewo – pokrywaj ą w zdecydowanej wi ększo ści gleby najni Ŝszych klas bonitacyjnych (VI klasy) cechuj ące si ę pod wzgl ędem przydatno ści rolniczej kompleksem Ŝytnim słabym i bardzo słabym. Na odwodnionych obszarach gminy niska przydatno ść gleb pozwala jedynie na utrzymanie mało wymagaj ących upraw, np. Ŝyta i łubinu, natomiast na bardziej uwilgotnionych terenach rolnicy uprawiaj ą ziemniaki i seradel ę. Niski stopie ń przydatno ści

10 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

rolniczej tutejszych gleb sprzyjaj ą wtórnemu zalesianiu tego terenu oraz rozwijaniu gospodarki le śnej. Na terenie gminy w s ąsiedztwie lokalnych wód powierzchniowych wyst ępuj ą tak Ŝe du Ŝe obszary torfowisk (ok. 580 ha), które ze wzgl ędu na niewielk ą mi ąŜ szo ść nie s ą eksploatowane. Dzi ęki temu pozostaj ą jedynie osobliwo ści ą przyrodnicz ą i wpływaj ą na zachowanie bioró Ŝnorodno ści tego terenu.

Lesisto ść Lesisto ść sołectwa Urszulewo (6,14%) nie jest odpowiednim wska źnikiem ukazuj ącym udział powierzchni le śnej w strukturze krajobrazu Urszulewa i okolic. Granice powierzchni sołectwa zostały poprowadzone w taki sposób, Ŝe dominuj ącym typem uŜytkowania gruntów s ą wody (35,06%) i u Ŝytki rolne (35,64%), natomiast lasy okalaj ą sołectwo od południowej, południowo-zachodniej oraz zachodniej strony. Tak niski wska źnik lesisto ści zupełnie nie koreluje równie Ŝ z wynikami gminy, w której lasy zajmuj ą powierzchni ę ok. 3076 ha co stanowi a Ŝ 24,8% powierzchni ogólnej gminy. Przy średniej lesisto ści dla powiatu (13,3%) i województwa (22,6%) wynik gminy wskazuje na jej wyj ątkowo ść , co mo Ŝe mie ć po średnio przeło Ŝenie na atrakcyjno ść turystyczn ą tego terenu. Najwi ększe kompleksy le śne znajduj ą si ę wzdłu Ŝ wschodniej granicy gminy. W skład drzewostanu wchodzi głównie sosna, która z domieszkami gatunków li ściastych tworzy siedliska borowe lasów o ró Ŝnym stopniu wilgotno ści obejmuj ących około 77% powierzchni (bory mieszane świe Ŝe, bory świe Ŝe, bory suche), natomiast na terenach podmokłych utrzymuj ą si ę olsy i ł ęgi. Du Ŝa cz ęść lasów na obszarze gminy pozostaj ą pod zarz ądem Lasów Pa ństwowych Nadle śnictwa Skrwilno (funkcja gospodarcza drzewostanu).

11 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

3. HISTORIA WSI I OKOLIC

Historia Urszulewa Według źródeł historycznych wie ś Urszulewo została lokowana w dobrach szczutowskich w XVI wieku przez Urszul ę córk ę Prokopa i El Ŝbiety z Gaju ( Ŝyła w latach 1505-1570). Ślady historyczne ukazuj ą nast ępnie wie ś w 1625 roku jako cz ęść dóbr klasztoru benedyktynek w Sierpcu. W tym roku Zofia Potulicka, Ŝona Stanisława podkomorzego pozna ńskiego, z domu Zb ąska, herbu Nał ęcz, kobieta znana z du Ŝej pobo Ŝno ści sprowadziła do Sierpca benedyktynki z klasztoru w Chełmie na Pomorzu. Jak wynika z źródeł archiwalnych, Zofia ze Zb ąszyna Potulicka „ ... dla pr ędszej za ś i łatwiejszej wygody ich, tak w mieszkaniu jako i w nabo Ŝeństwie, zbudowała tym zakonnicom drewniany klasztorek na miejscu świ ętym przy ko ściele Naj świ ętszej Maryi Panny...”. Ta sama fundatorka klasztoru benedyktynek w sporz ądzonym wcze śniej dokumencie fundacyjnym, wydanym w Płocku 13 wrze śnia 1624 roku, przekazała znaczn ą cz ęść swoich dóbr klasztorowi sierpeckiemu (w tym wsie Szczutowo i Urszulewo wraz z połow ą jeziora Urszulewskiego). Wie ś Urszulewo jeszcze w 1756 roku zostaje wymienione w uposa Ŝeniu konwentu sierpeckich benedyktynek. W uposa Ŝeniu wymienia si ę równie Ŝ, Ŝe połowa jeziora w Bli źnie i Urszulewie nale Ŝała do klasztoru, „z czego był zapewniony z dziedzictwa wolny połów ryb”. Jak wynika z akt wizytacyjnych klasztoru sierpeckiego w 1776 roku, w uposa Ŝeniu z tego roku brakuje Urszulewa 4.

Historia wsi i gminy Skrwilno Pierwsze ślady osadnictwa na ziemiach gminy Skrwilno si ęgaj ą IX-X w. Fragmenty grodziska z tych czasów, usytuowanego nad północno-zachodnim brzegiem jeziora Skrwilno, zachowały si ę do czasów współczesnych. Gród Skrwilno razem z dobrami od czasów pierwszych Piastów wchodził w skład pa ństwa polskiego. Okolice Skrwilna poło Ŝone były we wczesnym średniowieczu na pograniczu Kujaw i Mazowsza. Granicą rozdzielaj ącą te dzielnice był szeroki pas bagien, ł ąk i lasów, wyst ępuj ący po obu stronach rzeki Skrwy, która przepływa przez jezioro Skrwilno. S ąsiaduj ące plemiona pruskie, w tym Sasini doprowadzili prawdopodobnie do zniszczenia grodu w ko ńcu XII wieku. Na przełomie XII/XIII w. nast ąpiło przeniesienie całej osady o około 1,5 km na zachód od

4 Historia wsi Urszulewo opisana na podstawie publikacji pt. „Dziej Sierpca i ziemi sierpeckiej” Praca zbiorowa pod redakcj ą Mariana Chudzy ńskiego, Sierpc 2003

12 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

zniszczonego grodu. Natomiast przełom XIII/XIV w. przyniósł grodowi skrwile ńskiemu i okolicom kolejne niszczycielskie najazdy, tym razem Litwinów. Wiele wsi zostało wówczas doszcz ętnie zniszczonych i wyludnionych. W 1379 roku biskup płocki Dobiesław eryguje now ą parafi ę w Postskrwinie (Skrwilnie). Kolejnym niebezpiecze ństwem dla grodu i całej ziemi dobrzy ńskiej okazały si ę wojny pa ństwa polskiego z Krzy Ŝakami. Od roku 1329 do 1411 ziemia dobrzy ńska kilka razy zmieniała przynale Ŝno ść pa ństwow ą. Po pokoju toru ńskim w 1411 roku omawiane tere- ny wróciły do pa ństwa polskiego i były jego własno ści ą a Ŝ do II rozbioru Polski w 1797 r. Pierwsza, źródłowo uzasadniona wzmianka o Skrwilnie wyst ępuje w wykazie parafii dekanatu rypi ńskiego z 1510 roku. W tym wieku powstawało wiele osad, których geneza miała charakter przemysłowego osadnictwa le śnego. Osadnictwo to wi ązało si ę przede wszy- stkim z eksploatacj ą lasu oraz produkcj ą szkła i Ŝelaza, wytapianego z rud darniowych. Na pocz ątku XVI stulecia działała jeszcze ku źnica pod Skrwilnem. Wiek XVII był okresem tragicznych wydarze ń dla omawianego terenu. Najazdy Szwedów i przemarsze polskich wojsk powodowały spustoszenie i zniszczenie okolicznych miejscowo ści. Zniszczenia z tego okresu były tak znacz ące, Ŝe biskup płocki zrzekł si ę z dziesi ęciny na rzecz ko ścioła skrwile ńskiego. W sposób szczególny represje i grabie Ŝe, dokonywane przez oddział stacjonuj ący w Brodnicy, dotkn ęły północno-wschodni ą cz ęść ziemi dobrzy ńskiej i dotarły tak Ŝe na teren parafii skrwile ńskiej. Pokój podpisany w Oliwie w 1660 roku zako ńczył wojn ę polsko-szwedzk ą. W okresie konfliktów wojennych XVII wieku i towarzysz ących im epidemiom i kl ęskom głodowym, ludno ść Rzeczypospolitej zmalała prawie o połow ę. Podobnie było w parafii skrwile ńskiej. Wiek XVIII przyniósł kolejne spustoszenie, za które odpowiada wybuch wojny północnej. Przemarsze wojsk saskich, szwedzkich, rosyjskich i polskich rujnowały wsie i miasta, paliły si ę zarówno chałupy chłopskie i dwory szlacheckie. II połowa XVIII stulecia przynosi dla opisywanego terenu wzgl ędny spokój i stabilizacj ę zarówno w Ŝyciu gospodarczym jak i społecznym. W wyniku II rozbioru ziemia dobrzy ńska znalazła si ę pod zaborem pruskim. W rok pó źniej wybucha powstanie ko ściuszkowskie, które w pocz ątkach sierpnia obj ęło ziemie polskie zaboru pruskiego. W powstaniu tym brał udział Mikołaj Chełmicki, ówczesny wła ściciel maj ątku , który przez władze pruskie w Toruniu został uwi ęziony, po czym po zapłaceniu kary zwolniony. Oprócz dóbr okalewskich w XIX wieku wyłonił si ę nowy skrwile ński klucz maj ątków skoncentrowany wokół jednego wła ściciela. Niewielka tylko cz ęść w tych dobrach stanowiła własno ść proboszczów skrwile ńskich. Wła ścicielem

13 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

tych dóbr był Marian Adam Cissowski herbu Sas. W Skrwilnie ufundował on ko ściół parafialny pod wezwaniem Naj świ ętszej Marii Panny i Wszystkich Świ ętych. Dobra okalewskie i skrwile ńskie były najwi ększymi maj ątkami ziemskimi na omawianym terytorium. Znacznie mniejsze pod tym wzgl ędem były maj ątki w Przywitowie i Skudzawach. W roku 1863 wybucha powstanie styczniowe, w czasie którego teren ziemi dobrzy ńskiej ze wzgl ędu na swe pograniczne poło Ŝenie stał si ę obszarem wa Ŝnym strategicznie. Przez rzek ę Drw ęcę dokonywany był przerzut broni i amunicji oraz uzbrojonych grup polskich ochotników. Dnia 25 lutego doszło do starcia oddziału powsta ńczego (około 70 osób, bardzo słabo uzbrojonych) z dwoma rotami piechoty rosyjskiej (ponad 110 Ŝołnierzy) dowodzonymi przez podpułkownika Rediczkina. Oddział powsta ńczy został rozbity w okolicznych podskrwile ńskich lasach, w których zgin ęło prawdopodobnie 8 powsta ńców. Krzy Ŝ upami ętniaj ący poległych w walce powsta ńców znajduje si ę do dzisiaj na cmentarzu parafialnym w Skrwilnie. W kolejnych latach doszło do uwłaszcze ń chłopów, w tym tak Ŝe na terenie maj ątku skrwile ńskiego. W XIX-wiecznym Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego, w tomie 10 pod hasłem Skrwilno czytamy "osada ta le Ŝy przy drodze z Bie Ŝunia do Rypina (...) w malowniczym poło Ŝeniu w śród lasów, posiada ko ściół parafialny murowany, szkoł ę pocz ątkow ą, urz ąd gminy, kas ę wkładowo-zaliczkow ą, karczm ę, 7 sklepów, 56 dymów i 532 mieszka ńców." W czasie I wojny światowej powiat rypi ński, le Ŝą c na granicy rosyjsko – niemieckiej, znalazł si ę na pierwszej linii frontu, co powodowało cz ęste przechodzenie tej ziemi z r ąk do rąk. Spowodowało to znaczne ubytki w śród ludno ści i wielkie straty gospodarcze. Okupant prowadził rabunkow ą gospodark ę le śną w skrwile ńskich lasach. Istniej ące w powiecie rypi ńskim tartaki pracowały dzie ń i noc, a tarcic ę wywo Ŝono w gł ąb Niemiec. W czasie okupacji zmniejszyły si ę przeci ętne zbiory upraw rolnych, jak równie Ŝ pogłowie zwierz ąt w wyniku ci ągłych rekwizycji. Maj ątki skrwile ńskie i okalewskie były bardzo zadłu Ŝone i groziło im bankructwo. Po wojnie rolnictwo było w stanie całkowitego upadku. Dynamiczny rozwój tych ziem nast ąpił w latach trzydziestych. Do rozwoju Skrwilna i okolic znacznie przyczyniły si ę słynne czwartkowe targi ko ńskie, na które zje ŜdŜali kupcy z całego kraju i z zagranicy. Skrwile ńskie dobra ziemskie nale Ŝały do najbardziej zalesionych gospodarstw folwarcznych w powiecie rypi ńskim. Z tego wzgl ędu wła ściciele dóbr stawiali szczególn ą uwag ę na planow ą gospodark ę le śną. W dobrach Skrwilno pracowało zwykle siedmiu le śniczych, którzy do ochrony drzewostanu posiadali stra Ŝników le śnych.

14 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

Ziemia skrwile ńska w czasie II wojny światowej była świadkiem wielu zbrodni popełnionych na ludno ści. Aresztowanych, przede wszystkim nauczyciele, duchowie ństwo i ziemia ństwo, zwykle wpierw wi ęziono w Domu Ka źni w Rypinie. Masowe groby kilku tysi ęcy pomordowanych, znajduj ące si ę we wsi Rak s ą miejscami pami ęci, w których corocznie odbywaj ą si ę uroczysto ści patriotyczno-religijne.

15 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

4. ANALIZA ZASOBÓW WSI URSZULEWO

4.1. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SPOŁECZNYCH

Podział demograficzny ludno ści Sołectwo Urszulewo liczy 221 mieszka ńców (stan na 31 grudnia 2007 r.). Podział ludno ści pod wzgl ędem płci ukazuje zauwa Ŝaln ą dysproporcj ę – przewag ę liczby m ęŜ czyzn (117) nad liczb ą kobiet (104) – współczynnik feminizacji na poziomie 100M/88K. Bardzo pozytywnie przedstawia si ę sytuacja sołectwa pod wzgl ędem liczby dzieci i młodzie Ŝy (od 0 do 18 lat), których w uj ęciu procentowym wynosi około 25,3%. Najwi ększy odsetek, bo ponad 60% ogółu, stanowi ą mieszka ńcy wsi w wieku produkcyjnym (od 18 do 60 lat), co jest potwierdzeniem pozytywnego trendu demograficznego i dobrym prognostykiem na dalszy rozwój społeczny Urszulewa w kolejnych latach (tab. 1).

Tab. 1 Porównanie podziału ludno ści sołectwa Urszulewa i Gminy Skrwilno pod wzgl ędem wieku. Obr ęb Urszulewo Gmina Skrwilno Grupy ludno ści według wieku os. [%] os. [%] Poni Ŝej 18 roku Ŝycia 56 25,3 1381 21,5 18-40 lat 82 37,1 2153 33,5 40-60 lat 51 23,0 1636 25,5 60-80 lat 27 12,3 1031 16,0 Powy Ŝej 80 roku Ŝycia 5 2,3 226 3,5

Poziom wykształcenia mieszka ńców w gminie jest typowy dla obszarów wiejskich (tab. 2). Tab. 2 Podział mieszka ńców gminy według poziomu wykształcenia (stan na 2002 r.) Poziom Podstawowy Średni ogólny Wy Ŝszy Zawodowy Policealny wykształcenia Liczba mieszka ńców 60,3 2,9 3,4 21,1 12,3 [%]

Bezrobocie Najwi ększym problemem zarówno sołectwa Urszulewo, Gminy Skrwilno jak i całego powiatu rypi ńskiego jest utrzymuj ąca si ę stale na wysokim poziomie stopa bezrobocia – około 21,8%. Brak miejsc pracy w sołectwa Urszulewo jak i całej gminie zwi ązany jest przede wszystkim z rolniczym charakterem tego terenu. W ramach gospodarstw rolnych,

16 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

których w obr ębie Urszulewo jest 38, zatrudnieni s ą zazwyczaj jedynie członkowie rodzin. Ze wzgl ędu na niewielki areał gospodarstw podmioty tego typu nie generuj ą dodatkowych miejsc pracy. Poza indywidualnymi gospodarstwami rolnymi, zatrudnienie na terenie gminy utrzymywane jest w kilku zakładach i punktach usługowych (np. zakłady tartaczne, sklep, obiekty gastronomiczne). Oprócz jednego du Ŝego zakładu (tartak) s ą to zwykle firmy zatrudniaj ące jedynie po kilka osób, bez mo Ŝliwo ści rozwoju na wi ększ ą skal ę. Bezrobotnych wspiera funkcjonuj ący w Skrwilnie - Gminny O środek Pomocy Społecznej, który realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej na podstawie Ustawy o Pomocy Społecznej z dnia 12 marca 2004 r (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z 2004 r ze zm.). Pomoc udzielana jest w formie finansowej, rzeczowej i socjalnej, a najcz ęstszymi kryteriami jej przyznawania s ą z reguły ubóstwo, bezrobocie, długotrwała lub ci ęŜ ka choroba, czy niepełnosprawno ść .

Rolnictwo Według Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Skrwilno podstawow ą funkcj ą sołectwa Urszulewo jak i całej Gminy jest produkcja rolnicza (tab. 3). Rolnictwo rozwin ęło si ę na tym terenie pomimo utrudnie ń jakie stwarzaj ą mi ędzy innymi niekorzystne warunki glebowe (tab. 4 i 5), niedostateczna ilo ść opadów. UŜytki rolne na terenie gminy stanowi ą ok. 66% powierzchni, z czego udział gruntów ornych wynosi około 64% powierzchni u Ŝytków. Według Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Skrwilno , obszar gminy dzieli si ę na trzy rejony o zró Ŝnicowanych predyspozycjach dla gospodarki rolnej. Obszar miejscowości Urszulewo le Ŝy w Rejonie II, którego charakteryzuj ą przewaga u Ŝytków zielonych zaliczanych na ogół do u Ŝytków słabych, bardzo słabych z niewielkim udziałem gruntów ornych o glebach słabych i bardzo słabych oraz rolniczo nieprzydatnych. Udział gruntów ornych klasy VI na tym terenie przekracza 70% wszystkich gruntów. W tym Rejonie powinien si ę skupi ć chów zwierz ąt, w szczególno ści bydła. Ze wzgl ędu na poło Ŝenie w bezpo średnim s ąsiedztwie i zlewni Jeziora Urszulewskiego niewskazane jest u Ŝywanie środków ochrony ro ślin oraz nawozów mineralnych.

17 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

Tab. 3 Podział powierzchni obr ębu Urszulewo pod wzgl ędem jego u Ŝytkowania na tle gminy Skrwilno oraz powiatu rypi ńskiego

Powierzchnia UŜytki rolne Nieu Ŝytki i inne Lasy ogólna

[ha] [%] [ha] [%] [ha] [%] [ha] [%] Obr ęb 429,53 100 217,13 50,5 186,01 43,3 26,39 6,1 Urszulewo Gmina 12.386,86 100 8.132,28 65,6 1177,53 9,5 3.076,58 24,9 Skrwilno Powiat 58.708,00 100 41.278,00 70,4 6.272,00 10,6 11.158,00 19,0 rypi ński Źródło: GUS 2005

Tab. 4 Bonitacja gleb w gminie Skrwilno Klasy bonitacyjne I II III IV V VI gleb Grunty orne - - 2,8 16,3 27,1 53,9 [%] * UŜytki zielone - - 0,5 30,8 58,1 10,6 [%] * * w stosunku do ogólnej powierzchni gminy

Tab. 5 Kompleksy rolniczej przydatno ści gleb w gminie Trwałe Trwale Pszenny śytni Zbo Ŝowo- Zbo Ŝowo- Rodzaj śytni śytni uŜytki uŜytki b. dobry b. dobry pastewny pastewny słaby b. słaby zielone zielone słabe kompleksu i dobry i dobry mocny słaby średnie i b. słabe Grunty orne 0,2 15,6 16,8 52,9 1,6 12,9 - - [%] * UŜytki zielone ------30,6 69,4 [%] * * w stosunku do ogólnej powierzchni gminy

Liczba gospodarstw rolnych na terenie obr ębu Urszulewo wynosi 38, przy 1057 działaj ących w całej gminie. Średnia wielko ść gospodarstwa wynosi 6,8 ha, co świadczy o znacznym rozdrobnieniu struktury agrarnej. Według Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Skrwilno podstawow ą funkcj ą sołectwa Urszulewo jak i całej Gminy jest rolnictwo oparte o indywidualne gospodarstwa rolne z wykształconym kierunkiem produkcji rolnej Ŝytnio- paszowiskowym i chowem bydła mlecznego. Gospodarstwa rolne w gminie Skrwilno zajmuj ą si ę produkcj ą mieszan ą (ok. 45%), jednak du Ŝym odsetkiem charakteryzuje si ę równie Ŝ specjalizacja gospodarstw w hodowli zwierz ąt (ok. 38%), w tym przewa Ŝa bydło mleczne, trzoda chlewna oraz drób.

18 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

A Ŝ 75% gospodarstw rolnych w gminie produkuje głównie na potrzeby rynku, natomiast pozostali prowadz ą gospodarstwa głównie dla własnych potrzeb. Na terenie gminy działa rolnicza grupa producencka pod nazw ą Spółdzielnia Mleczarska ROTR Rypin.

Turystyka i rekreacja Miejscowo ść Urszulewo poło Ŝona jest w bardzo atrakcyjnym pod wzgl ędem turystyki i rekreacji terenie. Według Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Skrwilno miejscowo ść Urszulewo okre ślone jest jako o środek rekreacyjny o znaczeniu lokalnym . Opisana w poprzednich rozdziałach charakterystyka sołectwa i gminy ukazuje nam ró Ŝnorodno ść ukształtowania krajobrazu, za które odpowiedzialne jest ostatnie zlodowacenie. Krajobraz młodoglacjalny gminy oparty jest o rze źbę terenu (drumliny, moreny, sandry) a tak Ŝe wody. Dodatkowymi atutami pod wzgl ędem potencjału turystycznego jest du Ŝa lesisto ść opisywanego terenu a tak Ŝe bezpo średni dost ęp do drogi wojewódzkiej nr 560 relacji – Rypin – Sierpc. Za atrakcyjno ści ą poło Ŝenia Urszulewa przemawiaj ą przede wszystkim nast ępuj ące fakty: - wie ś znajduje si ę przy najwi ększym jeziorze w powiecie rypi ńskim (J. Urszulewskie), które rozpo ściera si ę na terenie dwóch powiatów: rypi ńskiego i sierpeckiego; Jezioro Urszulewskie ł ączy si ę za pomoc ą cieku z jeziorem Szczutowskim (gm. Szczutowo, pow. sierpecki), - przez teren wsi przepływa rzeka Urszulewka, która jest dopływem Skrwy Prawej, - warto ści krajobrazowo-przyrodnicze w postaci terenów obj ętych ochron ą prawn ą typu rezerwat (rezerwat le śny „Okalewo”), obszar chronionego krajobrazu („ Źródła Skrwy”), pomniki przyrody (w le śnictwie Urszulewo), strefy ciszy wokół jezior Urszulewskiego i Skrwile ńskiego, bogactwo ro ślinno ści naturalnej i półnaturalnej oraz wyst ępowanie zwierz ąt w tym ptaków wodnobłotnych i drapie Ŝnych (bóbr, wydra, bocian czarny, czaple, kormorany, łab ędź niemy oraz ło ś, jele ń, dzik) - dynamicznie rozwijaj ące si ę zagospodarowanie turystyczne wokół Jeziora Urszulewskiego, - nad Jeziorem Urszulewskim funkcjonuje o środek rekreacyjny Zwi ązku Harcerstwa Polskiego (ZHP) (ryc. 4), - przez teren sołectwa przebiega szlak turystyczny, utworzony przez Lokaln ą Grup ę Działania Gmin Dobrzy ńskich Region Północ,

19 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

- wzdłu Ŝ rzeki Skrwy (od jeziora Skrwile ńskiego do Wisły) wytyczony został wodny szlak turystyczny, obecnie słabo wykorzystywany ze wzgl ędu braku reklamy i zagospodarowania turystycznego, - na terenie sołectwa i gminy znajduj ą si ę gospodarstwa agroturystyczne, - na terenie sołectwa i gminy nie działaj ą Ŝadne o środki przemysłowe, dzi ęki czemu gmina nie jest zatruwana Ŝadnymi zanieczyszczeniami.

Ryc. 4 Brzeg jeziora Urszulewskiego przy o środku rekreacyjnym ZHP

Wymienione zalety analizowanego terenu wpływaj ą na rozwój oferty rekreacyjno- turystycznej skierowanej dla turystów, którymi najcz ęś ciej s ą mieszka ńcy Rypina i powiatu rypi ńskiego, mieszka ńcy miast le Ŝą cych do 100 km od gminy Skrwilno – Sierpc, Płock, okolic Warszawy. Wysokie walory krajobrazowe – lasy, jeziora, ciekawe ukształtowanie terenu wokół jeziora Urszulewskiego – zostały równie Ŝ docenione przez organizatorów Rajdu ORLEN będącego VIII Rund ą Mistrzostw Polski . Trasa 3 i 5 odcinka rajdu przebiegała przez drogi szutrowo-asfaltowe okolic Urszulewa, Skudzaw, Rudy oraz Dzikiego Boru. Kolejn ą du Ŝą imprez ą przyci ągaj ącą w okolice Urszulewa sportowców i amatorów sportu jest Bieg Dwóch Jezior . Celem tej sportowej imprezy jest popularyzowanie biegania jako najprostszej formy aktywno ści ruchowej oraz promowanie atrakcyjnych turystycznie terenów Gminy Skrwilno i Gminy Szczutowo. Trasa Biegu Dwóch Jezior o długo ści 15 km ma na celu wyeksponowa ć walory krajobrazowe okolic Urszulewa oraz Gminy Szczutowo w powiecie sierpeckim . Trasa prowadzi przez kompleks lasów pomi ędzy Szczutowem i Urszulewem, wokół Jeziora Urszulewskiego oraz Jeziora Szczutowskiego. Bieg Dwóch Jezior odbywa si ę regularnie od 2004 roku, kiedy to 19 czerwca ruszył I Bieg zorganizowany przez:  Stowarzyszenie na rzecz Budowy Hali Sportowej w Szczutowie,  Tartak Usługowo-Produkcyjny w Urszulewie

20 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

 GLKS „SKRWA” Skrwilno  Przy współpracy z Gmin ą Skrwilno oraz Gmin ą Szczutowo  Przy współpracy z Szkoł ą Podstawow ą im. W.S. Reymonta w Szczutowie  Przy współpracy z Gimnazjum im. Polskich Olimpijczyków w Szczutowie W imprezie wzi ęło udział wielu biegaczy spoza współorganizuj ących gmin. Byli to mieszka ńcy mi ędzy innymi: Płocka, Włocławka, Torunia, Olsztyna, Bydgoszczy, Poznania, Warszawy, Sierpca.

Osobliwo ści przyrodnicze okolic Urszulewa

Le śny rezerwat przyrody „Okalewo” Utworzono go w 1965 roku, na powierzchni 5,28 ha.. Celem powołania była ochrona boru mieszanego wilgotnego z udziałem świerka pospolitego na kra ńcowym wyspowym stanowisku jego zasi ęgu. Drzewostan, obok świerka tworz ą tu około 200-letnie sosny pospolite oraz d ąb szypułkowy. W domieszce ro śnie tak Ŝe olsza czarna, brzoza brodawkowata i omszona. W podszycie obserwuje si ę naturalne odnowienie świerka.

Obszar Chronionego Krajobrazu „ Źródła Skrwy” Na obszarze gminy obejmuje powierzchni ę 5.096 ha (całkowita 5.178 ha). wa Ŝnym celem jest ochrona źródlisk rzeki Skrwy oraz krajobrazu. Budow ę geologiczn ą tego obszaru tworz ą ró Ŝnofrakcyjne piaski oraz utwory holoce ńskie utwory organogeniczne. Orograficznie teren jest do ść jednolity i tylko w zachodniej cz ęś ci wykazuje wi ększe zró Ŝnicowanie. Dominant ą jest tutaj rozmyta rynna Jeziora Urszulewskiego. Głównym elementem hydrograficznym jest wspomniane jezioro oraz drugie co do wielko ści w gminie Jezioro Skrwile ńskie. Jest to główny zbiornik, z którego wypływa rzeka Skrwa. Szat ę ro ślinn ą tworz ą przede wszystkim lasy.

Zabytki kultury okolic Urszulewa

Gmina Skrwilno:

• Zespół pałacowo-parkowy w Okalewie, w którego skład wchodz ą: - pałac murowany z ok. 1800 roku, projektu H. Szpilowskiego, - kaplica murowana z 1846 roku, obecnie ko ściół parafialny, - czynna gorzelnia murowana z ko ńca XIX wieku,

21 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

- park krajobrazowy z pocz ątku XIX wieku, z alejami kasztanowymi z II poł. XIX w. • Park podworski w Skrwilnie z I połowy XIX wieku • Zespół Ko ścioła Rzymsko-Katolickiego w Skrwilnie, który obejmuje: - ko ściół murowany z 1852 roku, projektu L. Gocławskiego, - dzwonnica murowana z ko ńca XIX wieku, - plebania murowana z ko ńca XIX wieku, - cmentarz parafialny z nagrobkami od 1863 roku i starodrzewem • Ślady wczesno średniowiecznego grodziska (z IX-X wieku) usytuowanego przy Jeziorze Skrwile ńskim. W obr ębie tego grodziska znaleziono, wspomniany w opisie historycznym, skarb skrwile ński • Młyn wodny w Nowym Młynie (sołectwo )

Gmina Szczutowo: • Ko ściół Parafialny p.w. Św. Marii Magdaleny w Szczutowie do której nale Ŝy wie ś Urszulewo . Parafia została erygowana ok. 1415 roku przez bp Jakuba z Korzkwi, a fundatorem był kasztelan płocki Andrzej z Gulczewa. W chwili obecnej ko ściół zbudowany z drewna modrzewiowego z pewnymi elementami si ęgaj ących XV wieku. W ci ągu wieków świ ątynia w Szczutowie była wielokrotnie naprawiana. Obecny ko ściół został wybudowany w XVIII stuleciu, gruntownie przebudowany w drugiej połowie XIX w. i odrestaurowany po II wojnie światowej w latach 1963-1964 oraz 1993-1998. Spo śród zabytków sztuki sakralnej na uwag ę zasługuj ą: krucyfiks ludowy z XIX w. oraz ornaty z drugiej połowy XVIII w. Posiada ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej Cz ęstochowskiej, zasłaniany obrazem Św. Marii Magdaleny. Po obu stronach ołtarza głównego znajduj ą si ę dwa ołtarze boczne Matki Boskiej Ró Ŝańcowej i Św. Józefa oraz ołtarz soborowy. Chór z organami o śmiogłosowymi z pocz. XX wieku.

• Ko ściół filialny pw. Św. Wawrzy ńca w Bliznie – patrona w ędrowców wzniesiony w 1720 roku z fundacji kasztelana raci ąskiego. Zlokalizowany w s ąsiedztwie drogi wojewódzkiej nr 560 (Sierpc-Brodnica), w śród zieleni, pomi ędzy jeziorami. Ko ściół drewniany, modrzewiowy. Wewn ątrz znajduje si ę ołtarz z obrazem Św. Wawrzy ńca. W ołtarzu bocznym znajduje si ę obraz Św. Michała (z XVIII w). W kruchcie znajduje si ę obraz Św. Walentego (pierwsza połowa XIX w.).

22 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

Baza noclegowa Na terenie gminy istnieje rozbudowana baza noclegowa, która opiera si ę o miejsca noclegowe całoroczne – 20 oraz sezonowe – 811. Z podanej liczby miejsc noclegowych całorocznych 6 przypada na sołectwo Urszulewo w pokojach go ścinnych jednego gospodarstwa agroturystycznego. W śród miejsc sezonowych wi ększo ść skupia si ę wokół ośrodka wypoczynkowego ZHP nad Jeziorem Urszulewskim, w ramach którego do dyspozycji przekazano si ę domki letniskowe oraz pole namiotowe. Ruch turystyczny w obr ębie całej gminy Skrwilno przedstawia si ę nast ępuj ąco:  ośrodki wypoczynkowe, pokoje go ścinne obiektów turystycznych – 9,5 tys. osobodni ,  obiekty zabudowy letniskowej – 39,5 tys. osobodni ,  pola namiotowe – 6,0 tys. osobodni ,  wypoczynek świ ąteczny – 15,0 tys. osobodni .

Szkolnictwo Na terenie sołectwa Urszulewo nie działa obecnie Ŝadna szkoła. Dzieci i młodzie Ŝ z Urszulewa (na chwil ę obecn ą 35 osób) doje ŜdŜaj ą do placówek edukacyjnych głównie w Skrwilnie. Równie Ŝ w Skrwilnie znajduje si ę jedyne w gminie gimnazjum oraz przedszkole. Pozostałe szkoły na poziomie podstawowym znajduj ą si ę we wsiach: Skudzawy, i Okalewo. Na terenie gminy brakuje szkoły na poziomie ponadgimnazjalnym, najbli Ŝsze takie placówki znajduj ą si ę mie ście powiatowym Rypinie, a tak Ŝe w Lipnie czy Sierpcu.

Obsługa ludno ści Zaopatrzenie wsi Urszulewo w punkty obsługi mieszkańców jest niedostateczne. Na terenie sołectwa działa tylko jeden sklep wielobranŜowy, dwa punkty gastronomiczne i kilka innych zakładów (ł ącznie 8 podmiotów prowadz ących działalno ść gospodarcz ą). Na terenie gminy funkcjonuje Gminna Biblioteka Publiczna w Skrwilnie z fili ą w Okalewie. Podobnie przy szkołach w tych miejscowo ściach zlokalizowane s ą podstawowe obiekty sportowe, tzn. boiska sportowe i małe sale gimnastyczne (tylko w Skrwilnie). Na terenie miejscowo ści Urszulewo w chwili obecnej nie funkcjonuje Ŝadne boisko sportowe. Najbli Ŝszy o środek zdrowia pełni ący zakres usług podstawowych znajduje si ę we wsi gminnej Skrwilnie oraz Okalewie, natomiast najbli Ŝej poło Ŝony szpital mie ści si ę w Rypinie.

23 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

Sołectwo Urszulewo posiada własn ą czynn ą jednostk ę Ochotniczej Stra Ŝy Po Ŝarnej typu S, czyli wyposa Ŝonej w samochód ga śniczy. Najwi ększym zakładem pracy na terenie Urszulewa jest Tartak Usługowo- Produkcyjny.

4.2. INWENTARYZACJA INFRASTRUKTURY

Wodoci ągi Gminny wodoci ąg jest zasilany z 4 uj ęć wody, z których najwa Ŝniejsze to Skrwilno (20m 2/h) oraz Okalewo (30m 2/h). Wody podziemne czerpane ze studni gł ębinowych maj ą pochodzenie czwartorz ędowe i nale Ŝą do II i III klasy czysto ści. Sie ć rozdzielcza wodoci ągu w sołectwie Urszulewo ma 10,5 km i dostarcza wodę z uj ęcia Skrwilno do 48 budynków mieszkalnych. Cała gmina zwodoci ągowana jest w 94%. Długo ść sieci wynosi 177,9 km z 1371 przył ączami.

Kanalizacja Na obszarze gminy funkcjonuje jedna oczyszczalnia ścieków, która zbiera z terenu gminy ścieki socjalno-bytowe oraz ścieki produkowane przez rolnictwo. Mechaniczno- biologiczna komunalna oczyszczalnia ścieków typu SBR w Skrwilnie ma przepustowo ść , okre ślan ą na poziomie 440,4 m 3/dob ę. Wykorzystywana jest jedynie w niewielkim procencie, co spowodowane jest słabo rozbudowan ą sieci ą kanalizacyjn ą. Do sieci podł ączone jest tylko 79% mieszka ńców Skrwilna (326 obiektów), natomiast pozostałe miejscowo ści, w tym Urszulewo, nie posiadaj ą w ogóle kanalizacji sanitarnej zbiorczej. Wi ększo ść ścieków powstaj ących na terenie gminy i sołectwa gromadzona jest w zamkni ętych przydomowych zbiornikach (szambach), a podstawowym sposobem ich utylizacji jest wylewanie na pola lub dowóz do punktu zlewczego oczyszczalni. Zbiorniki te w wi ększo ści s ą źle zabezpieczone i mog ą powodowa ć ska Ŝenie wód gruntowych i cieków wodnych. W miar ę mo Ŝliwo ści finansowych gminy, konieczna jest szybka rozbudowa sieci kanalizacyjnej. W przypadku rozproszonej zabudowy gospodarstw rolnych, dla sieci kanalizacyjnej alternatyw ą s ą przyzagrodowe oczyszczalnie ścieków. W ramach długoterminowych inwestycji samorz ąd gminy Skrwilno przewiduje rozbudow ę infrastruktury kanalizacji sanitarnej o wie ś Urszulewo.

24 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

Gospodarka odpadami stałymi Na gruntach wsi Szczawno działa jedyne w gminie składowisko odpadów stałych, które wymaga gruntownej modernizacji. Zastrze Ŝenia budzi przede wszystkim sposób składowania odpadów - deponuje si ę zmieszane, nie posegregowane odpady. Obiekt nie posiada ponadto urz ądze ń technicznych typu waga, instalacja odgazowywania zło Ŝa odpadów. Wysypisko powinno by ć tak Ŝe otoczone izolacyjnymi pasami zieleni. Elektryfikacja Sie ć energetyczna w całej gminie jest dobrze rozwini ęta i posiada znaczne rezerwy, które mog ą by ć wykorzystywane przez odbiorców indywidualnych, a nawet przez odbiorniki przemysłowe. Gmin ę Skrwilno obsługuje Zakład Energetyczny Toru ń S.A. Rejon Energetyczny Rypin. W ramach zada ń lokalnych planuje si ę modernizacj ę starych linii energetycznych, wprowadzenie sieci kablowych na terenach zwartej zabudowy oraz rozbudow ę sieci rozdzielczej.

Ciepłownictwo Zabudowania na terenie sołectwa to przede wszystkim wolnostoj ące domy jednorodzinne, gdzie źródła ciepła maj ą charakter dowolny (głównym paliwem jest w ęgiel).

Gazownictwo Przez teren gminy Skrwilno nie przebiega linia gazoci ągu wysokopr ęŜ nego. Mieszka ńcy korzystaj ą z gazu propan butan w butlach lub magazynowanego w przydomowych zbiornikach.

Komunikacja telefoniczna Wie ś znajduje si ę w zasi ęgu telefonii komórkowych. Dost ępna jest tak Ŝe sie ć przewodowa, której zainstalowane centrale umo Ŝliwiaj ą dost ęp do szerokopasmowej sieci Internetu.

Transport i komunikacja Sie ć drogow ą gminy tworz ą (Ryc.5): - drogi wojewódzkie (ł ączna długo ść 17,6 km), nr 563 relacji Rypin – śuromin – Mława, nr 560 relacji Brodnica – Rypin – Sierpc, - drogi powiatowe o ł ącznej długo ści 211,8 km, w tym utwardzonych 200 km,

25 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

- drogi gminne o ł ącznej długo ści 91,66 km, w tym utwardzonych – 11,02 km. Zarówno drogi powiatowe jak i gminne wykazuj ą w wi ększo ści słab ą jako ść nawierzchni i wymagaj ą gruntownej modernizacji. Drogami wojewódzkimi poł ączone s ą ze sob ą tylko dwie miejscowo ści w gminie Okalewo oraz Urszulewo . Na terenie gminy znajduj ą si ę obecnie 3 stacje paliw płynnych, dwie w Skrwilnie i jedna w Okalewie.

Ryc. 5. Lokalizacja sołectwa Urszulewo wzgl ędem sieci drogowej (Źródło: Plan Powiatu Rypi ńskiego)

Komunikacja publiczna Przez teren sołectwa jak i całej gminy nie biegnie Ŝadna linia komunikacji kolejowej. Przewóz pasa Ŝerów odbywa si ę za po średnictwem przedsi ębiorstwa PKS Rypin, który oferuje bezpo średnie poł ączenia mi ędzy innymi z Rypinem oraz Sierpcem.

26 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

5. ANALIZA SWOT DLA MIEJSCOWO ŚCI URSZULEWO

MOCNE STRONY SŁABE STRONY • Czyste środowisko naturalne • Brak chodników przyulicznych oraz • Korzystne poło Ŝenie miejscowo ści pod k ątem szlaków pieszo-rowerowych rozwini ęcia turystyki – Jeziora Urszulewskie • Niewystarczaj ąca liczba miejsc i Szczutowskie, du Ŝe kompleksy le śne, sie ć noclegowych dla potencjalnych turystów szlaków turystycznych • Brak miejsc noclegowych o podwy Ŝszonym • Brak zanieczyszcze ń przemysłowych standardzie • Wzgl ędnie bliskie odległo ści do miasta • Brak oznakowania szlaków turystycznych powiatowego Rypina oraz Sierpca • Brak dostatecznej obsługi handlowo- • Bezpo średnie poło Ŝenie przy drodze usługowej mieszka ńców wojewódzkiej nr 560 prowadz ącej do • Brak obiektu spotka ń mieszka ńców Sierpca, Płocka a nast ępnie Warszawy Urszulewa (brak świetlicy • Pełny dost ęp do wodoci ągu, elektryczno ści wiejsko/ środowiskowej) i telefonu • Brak obiektów rekreacyjno-sportowych • Blisko ść szpitala powiatowego w Rypinie (np. boisk, punktów widokowych) • Mo Ŝliwo ści wyodr ębnienia terenów pod • Brak działalno ści pozarolniczej inwestycje w gospodarstwach (niewystarczaj ąco • Poło Ŝenie na granicy powiatów i województw wykształcona agroturystyka i rolnictwo ekologiczne) • Brak oferty rozrywki i nauki dla dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych • Nieuregulowana gospodarka ściekowa • Niewystarczaj ący stan nawierzchni dróg • Brak oferty edukacyjnej na terenie sołectwa • Niski poziom wykształcenia mieszka ńców • Wysokie bezrobocie

27 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

SZANSE ZAGRO śENIA • Ukształtowanie centrum wsi na potrzeby • Brak kapitału na inwestycje kulturalne i rekreacyjne infrastrukturalne • Utworzenie świetlicy wiejskiej jako miejsce • Migracja młodzie Ŝy zwi ązana spotka ń indywidualnych mieszka ńców oraz w z edukacj ą i poszukiwaniem pracy ramach organizacji i stowarzysze ń (np. • Emigracja wykształconych osób KGW) • Niska opłacalno ść produkcji rolnej • Utworzenie ście Ŝek pieszo-rowerowych • Wzrost konkurencji na rynku produktów • Poprawa stanu nawierzchni dróg rolnych • Rozwini ęcie turystyki w tym agroturystyki • Wzrost świadczeniobiorców korzystaj ących • Doko ńczenie budowy sieci wodoci ągowej z usług Gminnego O środka Pomocy i wybudowanie sieci kanalizacji sanitarnej Społecznej • Budowa przyzagrodowych oczyszczalni ścieków • Rozwój rolnictwa ekologicznego • Przekazanie terenów pod inwestycje • Wzrost poziomu wykształcenia w śród mieszka ńców • Budowa infrastruktury sportowo-rekeacyjnej (boiska sportowe i place zabaw) • Rozwój oferty rozrywki i nauki dla mieszka ńców • Budowa ście Ŝek rowerowych oraz chodników ulicznych

28 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

6. OCENA OBECNEJ SYTUACJI SOŁECTWA URSZULEWO ORAZ WIZJA JEGO

STANU DOCELOWEGO

W wyniku przeprowadzonych dyskusji z mieszka ńcami i grup ą inicjatywn ą na temat stanu obecnego oraz wizji rozwoju sołectwa Urszulewo wysuni ęto wnioski przedstawione w poni Ŝszej tabeli (tab. 5).

Tabela 5. Pogl ądy mieszka ńców na temat miejscowo ści Urszulewo

DIAGNOZA AKTUALNEJ SYTUACJI WIZJA STANU DOCELOWEGO 1. bardzo wysoka lesisto ść okolic Urszulewa 1. czyste, nie za śmiecone 2. Jezioro Urszulewskie lasy 3. krajobraz Równiny 2. walory rekreacyjno- Urszulewskiej turystyczne 4. poło Ŝenie na granicy 3. czyste jezioro Co powiatów i województw Co ma Urszulewskie wyró Ŝnia 5. szlak turystyczny wyró Ŝnia ć 4. według MPZP teren miejscowo ść utworzony w ramach LGD miejscowo ść sołectwa ma pełni ć Urszulewo? Ziemia Dobrzy ńska Urszulewo? funkcj ę turystyczn ą Region Północ 5. świetlica wiejska na 6. poło Ŝenie przy drodze bazie byłej szkoły wojewódzkiej nr 560 6. mnogo ść i ró Ŝnorodno ść 7. miejscowy zakład przerobu imprez kulturalnych drewna jest jednym z najwi ększych w regionie 1. turystyczna 2. kulturalna 1. turystyczna Jakie funkcje ma 3. usługowa (drobna Jakie funkcje 2. produkcyjna pełni ć przedsi ębiorczo ść pełni Urszulewo? 3. rolnicza Urszulewo? handlowo-usługowa)

4. produkcyjna 5. rolnicza 1. pracownicy firm w gminie 1. zintegrowani Kim s ą Kim maj ą by ć Skrwilno i Rypinie 2. podnosz ący kwalifikacje mieszka ńcy mieszka ńcy 2. rolnicy 3. zaanga Ŝowani w Ŝycie Urszulewa? Urszulewa? 3. wsi 1. praca w firmach w gminie 1. drobna przedsi ębiorczo ść Skrwilno, powiecie 2. turystyka, w tym Co daje Co ma dawa ć rypi ńskim i sierpeckim agroturystyka utrzymanie utrzymanie 2. prowadzenie działalno ści 3. praca w sferze mieszka ńcom mieszka ńcom gospodarczych okołoturystycznej i Urszulewa? Urszulewa? 3. sfera okołoturystyczna produkcyjno – usługowej 4. rolnictwo we wsi i poza wsi ą

29 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

1. KGW 2. OSP 3. Towarzystwo Miło śników 1. wokół świetlicy wiejskiej Jeziora Urszulewskiego 2. aktywne stowarzyszenia Jak i Szczutowskiego Jak maj ą by ć na rzecz rozwoju zorganizowani „PERKOZ” zorganizowani sołectwa i gminy są mieszka ńcy 4. Rada Parafialna mieszka ńcy 3. pr ęŜ nie działaj ące KGW Urszulewa? 5. czynny udział w imprezach Urszulewa? i OSP i działaniach organizowanych przez LGD Ziemia Dobrzy ńska Region Północ 1. zebrania wiejskie 1. aktywny udział W jaki sposób W jaki sposób 2. bezpo średni kontakt z w organizacjach mieszka ńcy mieszka ńcy maj ą sołtysem oraz i stowarzyszeniach rozwi ązuj ą rozwi ązywa ć przedstawicielami władz 2. regularne zebrania swoje problemy? swoje problemy? gminnych wiejskie

1. utworzone centrum kulturalno-społecznego 1. centrum wsi tworzy zwarte Urszulewa na bazie budownictwo nowopowstałej świetlicy 2. wie ś poło Ŝona nad wiejskiej oraz Jak wygl ąda Jeziorem Urszulewskim Jak ma wygl ąda ć zagospodarowanego Urszulewo? 3. zabudowa turystyczna Urszulewo? terenu wokół (domki rekreacyjne) 2. utworzone przystanki na wzdłu Ŝ brzegu Jeziora szlaku turystycznym – Urszulewskiego wiata 3. rozwijaj ąca si ę zabudowa turystyczna

1. coroczne po świ ęcenie pól i płodów rolnych 2. legenda o zatopionym Klasztorze Urszulanek na Jakie Jakie środku Jeziora 1. utrzymanie tradycji świ ąt obyczaje i obyczaje i Urszulewskiego 2. tradycje kulinarne tradycje tradycje maj ą by ć 3. coroczne po świ ęcenie 3. konkursy na najlepsz ą są przez nas przez nas sprz ętu pływaj ącego zagrod ę, ogródek piel ęgnowane? piel ęgnowane? i wody – na św. Jana, (uroczysta impreza z orkiestr ą parafialn ą ze Szczutowa) 1. czyste i zadbane 1. upi ększone zieleni ą, Jak Jak maj ą 2. ró Ŝnorodne – kilka starych krajowe gatunki wygl ądaj ą wygl ąda ć zabudowa ń, reszta nowe krzewów i drzew nasze obej ścia? nasze obej ścia? budownictwo 2. zadbane 1. ogólny stan środowiska - 1. zwarta zabudowa wsi dobry podł ączona do sieci Jaki jest 2. brak zanieczyszcze ń Jaki ma by ć kanalizacji sanitarnej stan otoczenia przemysłowych stan otoczenia 2. w zabudowie i środowiska? 3. zdrowy drzewostan i środowiska? rozproszonej 4. brak dzikich wysypisk przyzagrodowe śmieci oczyszczalnie ścieków

30 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

3. przestrzegany obowi ązek wywozu odpadów stałych na wysypisko 4. zrewitalizowane jezioro Urszulewskie 1. gospodarstwa z nastawieniem na produkcj ę ekologiczn ą 1. rozproszone niewielkie 2. gospodarstwa gospodarstwa agroturystyczne z Jakie Jakie indywidualne obszern ą ofert ą ma by ć jest rolnictwo? 2. ró Ŝnorodne uprawy, rekreacyjn ą, kulinarn ą rolnictwo? hodowla bydła mlecznego 3. współpraca w ramach grup producenckich 4. gospodarstwa dochodowe i zmodernizowane 1. droga wojewódzka nr 560 relacji Brodnica – Rypin - Sierpc 2. gminny system 1. utwardzone nieutwardzonych dróg w i zmodernizowane Jakie s ą ogólnie złym stanie Jakie maj ą by ć drogi gminne powi ązania technicznym powi ązania 2. zmodernizowana droga komunikacyjne? 3. brak komunikacji komunikacyjne? wojewódzka kolejowej

4. komunikacja autobusowa łącz ąca miejscowo ść z miastem powiatowym Rypinem oraz Sierpcem, 1. gry i zabawy edukacyjne w wyremontowanej świetlicy wiejskiej 2. sp ędzanie wolnego czasu na placu zabaw i kompleksie rekreacyjno- sportowym Co zaproponuje- Co proponujemy 1. kąpielisko na jeziorze 3. spotkania przy ognisku w my dzieciom i Urszulewskim punkcie przystankowym dzieciom młodzie Ŝy? szlaku turystycznego i młodzie Ŝy? LGD 4. spotkania, pokazy i imprezy organizowane w centrum wsi przez samorz ąd lokalny oraz mieszka ńców Urszulewa (świetlica wiejska)

31 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

7. WIZJA ODNOWY WSI

Wizj ę Odnowy Wsi Urszulewo, powstałej w wyniku analiz oraz dyskusji miesza ńców, sformułowano nast ępuj ąco:

Urszulewo - centrum rekreacji i turystyki na pograniczu województw.

Rozwój miejscowo ści Urszulewo powinien przebiega ć jednocze śnie w trzech kierunkach (3 priorytety rozwoju):

I - integracja mieszka ńców Urszulewa, kultywowanie lokalnych tradycji oraz rozwój turystyki Głównym priorytetem niniejszego Planu Odnowy Wsi jest pomoc w procesie integracji mieszka ńców Urszulewa. Integracja zostanie osi ągni ęta przede wszystkim poprzez stworzenie miejsc spotka ń dla mieszka ńców – świetlicy wiejskiej (priorytet), organizacj ę ró Ŝnych imprez, spotka ń i pokazów artystycznych (np. cykliczne pokazy rze źb ludowych). Utworzona świetlica wiejska wraz z urz ądzonym terenem wokół b ędzie pełniła funkcj ę swoistego centrum społeczno-kulturalnego wsi , dzi ęki czemu wzrosn ą szanse rozwoju intelektualnego oraz społecznego jej mieszka ńców a tak Ŝe aktywnego wypoczynku zarówno wśród dzieci, młodzie Ŝy, jak i dorosłych. W chwili obecnej Urszulewo nie posiada Ŝadnego obiektu spełniaj ącego funkcj ę miejsca spotka ń czy integracji. W kwestii rozwoju turystyki planuje si ę o Ŝywienie ruchu turystycznego poprzez utworzenie punktu przystankowego na trasie szlaku po LGD Ziemi Dobrzy ńskiej Region Północ oraz odbudow ę działalno ści ośrodka rekreacyjnego ZHP nad Jeziorem Urszulewskim. W ramach przystanku na planuje si ę utworzenie wiaty wypoczynkowej wraz z miejscem na ognisko oraz ogólnodost ępnym parkingiem.

II - poprawa warunków Ŝycia w Urszulewie dzi ęki inwestycjom infrastrukturalnym Kolejnym wa Ŝnym z punktu widzenia mieszka ńców jest poprawa warunków Ŝycia. Podniesienie standardu Ŝycia w Urszulewie mo Ŝna osi ągn ąć przede wszystkim poprzez

32 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

rozbudow ę i modernizacj ę infrastruktury technicznej – modernizacj ę sieci drogowej, uzupełnienie sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej oraz stworzenie dost ępu do szerokopasmowego Internetu. Priorytetowym zadaniem wydaje si ę poprawa stanu dróg gminnych oraz rozbudowa kanalizacji sanitarnej. Inwestycje w infrastruktur ę techniczn ą zapewni ą popraw ę warunków Ŝycia mieszka ńców Urszulewa jak równie Ŝ wpłyn ą pozytywnie na atrakcyjno ść osiedle ńcz ą i inwestycyjn ą tego terenu. Szczególnie podniesienie atrakcyjno ści zamieszkania w Urszulewie mo Ŝe znacz ąco wpłyn ąć na jego dalszy rozwój społeczno-gospodarczy.

III - zrównowa Ŝony rozwój rolnictwa oraz wspieranie pozarolniczych działalno ści mieszka ńców Z uwagi na to, i Ŝ główn ą funkcj ą wsi jest i nadal b ędzie rolnictwo, jego rozwój musi opiera ć si ę mi ędzy innymi o modernizacj ę i rozbudow ę gospodarstw, nowe metody upraw i hodowli oraz ochron ę środowiska. Dywersyfikacj ę dochodów w gospodarstwach mo Ŝna uzyska ć poprzez otworzenie działalno ści gospodarczej zwi ązanej po średnio z rolnictwem, czyli agroturystyka i/lub przestawienie produkcji rolniczej na Ŝywno ść ekologiczn ą. Mo Ŝna równie Ŝ zach ęci ć mieszka ńców do otworzenia działalności gospodarczej zwi ązanej z usługami, handlem, produkcj ą (np. stolarstwo, zakłady zwi ązane z obróbk ą drewna). Rozwini ęcie tego typu aktywno ści wymaga du Ŝych środków finansowych i wiedzy, które powinny by ć wspierane poprzez dotacje i szkolenia. Taka mobilizacja rolników wpłynie bezpo średnio na zmniejszenie bezrobocia w sołectwie i całej gminie.

33 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

8. ARKUSZ PLANOWANIA

Arkusz planowania Odnowy Miejscowo ści Urszulewo (tab. 6) zawiera układ wyznaczonych przez społeczno ść priorytetów rozwojowych, celów oraz konkretnych projektów działa ń. Układ priorytetów i projektów jest zgodny z wizj ą odnowy miejscowo ści Urszulewo. Poszczególnym zadaniom nadano ranking pilno ści wykonania (warto ść od 1 do 3) w oparciu o przeprowadzone konsultacje społeczne w zakresie obszarów problemowych. Kolorem oznaczono zadanie wyznaczone przez społeczno ść lokaln ą jako priorytetowe do natychmiastowej realizacji, tj. utworzenie świetlicy wiejskiej w Urszulewie wraz z zagospodarowaniem terenu wokół (plac zabaw, ogrodzenie terenu). Zakres inwestycji został podany w rozdziale 9 – Charakterystyka projektu. Plan realizowany b ędzie we współpracy środowiska lokalnego (mieszka ńców), Rady Sołeckiej i Urz ędu Gminy Skrwilno, reprezentowanego przez Wójta Gminy oraz Rad ę Gminy Skrwilno.

34 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

Tabela 6. Arkusz planowania Odnowy Miejscowo ści Urszulewo 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ZADA Ń [zł] RANK- OKRES BUD śET PROW PRIORYTETY CEL PROJEKT KOSZT ING REALIZACJI GMINY RPO INNE ŚRODKI PO KL

1.1 Przebudzenie Ŝycia społeczno- ki kulturalnego mieszka ńców wsi od 08.2008 55.000 165.000 Urszulewo poprzez remont świetlicy 1 220 000 zł do 04.2009 (25%) (75%) wiejskiej wraz z zagospodarowaniem terenu wokół 1. Kształtowanie 1.2 Organizacja cyklicznych imprez W ramach Zgodnie z

ców Urszulewa, cówUrszulewa, centrum wsi i 1 2008-2013 X

ń kulturalnych, spotka ń i pokazów LEADER+, PPOW kosztorysem integracja jej mieszka ńców 1.3 Zało Ŝenie szerokopasmowego Zgodnie z 2 2008-2013 X X dost ępu do Internetu kosztorysem

1.4 Urz ądzenie kompleksu sportowo- Zgodnie z rekreacyjnego (2 boiska 1 2008-2013 X X

I Integracja mieszka IIntegracja kosztorysem wielofunkcyjne)

2.1 Odbudowa działalno ści o środka Zgodnie z 2. Rozwój turystyki 2 2008-2013 X X ZHP rekreacyjnego ZHP kosztorysem kultywowanie lokalnych tradycji oraz turysty oraz rozwój kultywowanietradycji lokalnych

35 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

2.2 Oznakowanie szlaków W ramach Zgodnie z 3 2008-2013 X turystycznych LEADER+ kosztorysem

2.3 Utworzenie punktu W ramach Zgodnie z 2 2008-2013 X przystankowego na szlaku po LGD LEADER+ kosztorysem

3.1 Budowa sieci kanalizacyjnej Zgodnie z ki 1 2008-2013 X X ę sanitarnej kosztorysem

3. Modernizacja

infrastruktury Zgodnie z 3.2 Rozbudowa sieci wodoci ągowej 1 2008-2013 X X wodno- kosztorysem kanalizacyjnej 3.3 Pomoc w budowie Bank Ochrony Zgodnie z

ycia w Urszulewie dzi Urszulewie w ycia przyzagrodowych oczyszczalni 2 2008-2013 X Ŝ Środowiska kosztorysem infrastrukturalnym ścieków

Zgodnie z 4.1 Modernizacja dróg gminnych 1 2008-2013 X X 4. Modernizacja kosztorysem inwestycjom infrastruktury

drogowej Zgodnie z 4.2 Budowa parkingu w centrum wsi 1 2008-2013 X X

II Poprawa warunków IIPoprawa kosztorysem

36 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

5. Rozwój wiedzy 5.1 Warsztaty i kursy dla We współpracy i umiej ętno ści mieszka ńców po świ ęcone z LGD Gmin mieszka ńców w przedsi ębiorczo ści i 2 2008-2013 X

ców ców Dobrzy ńskich

ń zakresie zrównowa Ŝonemu rozwojowi Region Północ przedsi ębiorczo ści rolnictwa na terenie sołectwa

ony rozwój rolnictwa ci mieszka ci ś Ŝ 6. Pomoc finansowa 6.1 Dotacje dla osób bezrobotnych We współpracy w rozwijaniu oraz wła ścicieli gospodarstw rolnych, z LGD Gmin 2 2008-2013 X pozarolniczych którzy chc ą otworzy ć pozarolnicz ą Dobrzy ńskich działalno działalno ści działalno ść wytwórcz ą, usługow ą Region Północ oraz wspieranie pozarolniczych wspieranie oraz III - zrównowa III-

37 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

9. CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU

W niniejszym rozdziale dokonano charakterystyki zadania przewidzianego do zrealizowania przy wsparciu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW), w ramach Osi 3, w zakresie działania „Odnowa i rozwój wsi”. Zadanie nr 1.1 Zaadaptowanie budynku dawnej szkoły podstawowej na świetlic ę wiejsk ą wraz z zagospodarowaniem terenu wokół (plac zabaw) z arkusza planowania Odnowy Miejscowo ści Urszulewo składa si ę z dwóch zasadniczych i powi ązanych ze sob ą komponentów, których zrealizowanie pozwoli na istotn ą popraw ę jako ści Ŝycia mieszka ńców miejscowo ści Urszulewo. B ędzie to jednocze śnie czynnik wpływaj ący na wzrost atrakcyjno ści Urszulewa, jako miejsca zamieszkania i wypoczynku oraz b ędzie rzutowało na podniesienie atrakcyjno ści turystycznej miejscowo ści. Jest to szczególnie istotne w kontek ście przebiegu mi ędzygminnej trasy turystycznej przez miejscowo ść Urszulewo 5, co stwarza z jednej strony ogromne mo Ŝliwo ści rozwoju funkcji turystycznej i całej miejscowo ści a z drugiej strony zobowi ązuje do tworzenia odpowiednich warunków infrastrukturalnych i poprawy ogólnej estetyki przestrzeni. Poni Ŝej wyszczególniono i scharakteryzowano poszczególne komponenty zadania Zaadaptowanie budynku dawnej szkoły podstawowej na świetlic ę wiejsk ą wraz z zagospodarowaniem terenu wokół (plac zabaw) wraz z wyznaczeniem celu interwencji.

Komponent 1: Zaadaptowanie budynku dawnej szkoły podstawowej na świetlicy wiejsk ą Cel: Kształtowanie funkcji i estetyki centrum wsi oraz integracja jej mieszka ńców W ramach przebudowy i adaptacji budynku świetlicy wiejskiej (Ryc. 6) planuje si ę: - utworzenie dwóch pomieszcze ń (ok. 100m 2): o cz ęść sanitarna o cz ęść aneksowi dla KGW - odnowa i remont dachu - odnowa elewacji - wymiana stolarki okiennej - remont posadzki (wykonanie posadzki z płytek ceramicznych ) - roboty murowe (uzupełnienie tynków, nakładanie gładzi gipsowych, malowanie), - instalacj ę wodno-kanalizacyjn ą

5 Miejscowo ść Urszulewo znajduje si ę na szlaku turystycznym Ziemi Dobrzy ńskiej, wytyczonym wspólnie przez trzy lokalne grupy działania z tego terenu w ramach Pilota Ŝowego Programu Leader+, obejmuj ąc swoim zasi ęgiem obszar kilkudziesi ęciu gmin.

38 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

 monta Ŝ ust ępów ze spłuczk ą typu „kompakt”  umywalki  pisuary  urz ądzenia do podgrzewania wody - wymian ę zu Ŝytej instalacji elektrycznej,

Ryc. 6 Budynek po byłej szkole podstawowej w Urszulewie – „przyszła świetlica wiejska” oraz tereny wokół do zagospodarowania

Obiekt świetlicy zostanie wyposa Ŝony w:  2 zestawy komputerowe wraz z podł ączeniem do Internetu,  urz ądzenia do gier zespołowych („piłkarzyki” oraz stół do tenisa stołowego)  aneks kuchenny zostanie umeblowany w ławki, stoły, armatur ę sanitarn ą  główna sala zostanie wyposa Ŝona w podstawowe meble

Realizacja zadania ma na celu stworzenie osi, wokół której b ędzie funkcjonowa ć centrum rekreacyjno-kulturalne miejscowo ści. Powstanie świetlicy wiejskiej umo Ŝliwi mieszka ńcom Urszulewa organizowanie spotka ń, imprez kulturalnych, wystaw i pokazów. Z obiektu b ędą korzystały równie Ŝ członkini KGW, które do tej chwili spotykały si ę jedynie w prywatnych mieszkaniach. Taka ranga obiektu stanie si ę on magnesem przyci ągaj ącym lokalne społecze ństwo. W efekcie wzro śnie aktywno ść mieszka ńców w sferze społeczno- kulturalnej. Obiekt, wraz z infrastruktur ą poboczn ą, b ędzie tak Ŝe niew ątpliwie wpływał na popraw ę atrakcyjno ści turystycznej miejscowo ści, wzrost zadowolenia mieszka ńców z zamieszkania na tym terenie i by ć mo Ŝe ograniczenie zjawiska ucieczki młodych ludzi do wi ększych miast.

39 Plan Odnowy Miejscowo ści Urszulewo

Komponent 2: Zagospodarowanie terenu wokół świetlicy Cel: Poprawa estetyki przestrzeni oraz stworzenie infrastruktury dla integracji mieszka ńców

Planuje si ę zagospodarowanie terenu wokół nowej świetlicy. W ramach tego komponentu planuje si ę postawi ć elementy placu zabaw oraz małej architektury, a cały teren zostanie otoczony ogrodzeniem. Zagospodarowanie tego terenu b ędzie miało na celu przede wszystkim umilenie dzieciom czasu oczekiwania na autobus szkolny. Obiekt budynku świetlicy wraz z terenem wokół zostanie urz ądzony na terenie nale Ŝą cym do gminy. Świetlica wiejska wraz zagospodarowanym terenem wokół b ędzie tworzył podstaw ę rekreacyjno-kulturalnego centrum wsi. W ramach komponentu 2 planuje si ę mi ędzy innymi: - ogrodzenie terenu wokół świetlicy wiejskiej, - utworzenie chodnika prowadz ącego z drogi wojewódzkiej do świetlicy, - elementy małej architektury i placu zabaw (ławki, stolik, wiata, elementy rekreacji i zabaw dla dzieci),

40