Wprowadzenie Do Systemu UNIX

Wprowadzenie do systemu UNIX

dr inż. Mariusz Kopeć pok. 103, D-4 tel. 888 5182 [email protected] Program wykładów

1. Podstawowe wiadomości o Uniksie 2. Rozpoczynamy pracę z systemem 3. Gdzie szukać pomocy? 4. Poznajemy podstawowe polecenia systemu 5. Podstawy pracy w powłoce bash 6. Poznajemy filtry 7. Tworzymy własne skrypty 8. Przetwarzamy pliki 9. Programy komunikacyjne i narzędzia sieciowe

 1965 MULTICS (MIT+ AT&T Bell Labs + GE) MULTiplexed Information and Computing Service

 1969 AT&T Bell Labs wycofuje się z projektu; Ken Thompson i Dennis Ritchie (Bell Labs)

pracując na własną rękę, tworzą w oparciu o idee MULTICSa nowy system UNICS, (UNiplexed Information and Computing Service), który implementują na PDP-7

 1971 AT&T UNIX First Edition (11/3/1971) pierwsza oficjalna wersja systemu, zawierająca procesor tekstu, zaimplementowana na PDP-11

 1973 3-th Edition UNIX (3/73) pojawiły się potoki (pipes) i filtry oraz kompilator języka C. Jądro systemu napisane w asemblerze.

 1973 4-th Edition UNIX (11/73) jądro systemu napisane w C.

 1975 6-th Edition UNIX (V6 UNIX) pierwsza wersja systemu powszechnie dostępna poza Bell Labs.

 Na skutek problemów prawnych AT&T nie mogło zarabiać na sprzedaży UNIXa – postanowiło więc udostępnić go uniwersytetom, gdzie system był dalej rozwijany.

 1977 Bill Joy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley wydaje pierwszą wersję Berkeley Software Distribution, znaną jako 1BSD.

 1980 W następstwie otrzymania kontraktu DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) Bill Joy tworzy w Berkeley kolejną dystrybucję: 4.1BSD.

 1984 Powstaje 4.2BSD zawierająca TCP/IP. Rok wcześniej Bill Joy odchodzi, by stworzyć Sun Microsystems.

 1986 Powstaje poprawiona wersja 4.3BSD.

 1994 Powstaje ostatnia wersja z Berkeley: 4.4BSD.

 1982 UNIX System Group (AT&T) wypuszcza System III UNIX.

 1983 UNIX System Development Labs (AT&T) wypuszcza System V UNIX Release 1 (SVR1).

 1984 Powstaje System V UNIX Release 2 (SVR2).

 1985 Pojawia się SVR3 zawierająca m.in. NFS (Network File System).

 1992 UNIX System Labs (AT&T) wypuszcza SVR4.2.

 1993 Novell kupuje USL od (AT&T) i wypuszcza SVR4.2MP.

 1995 SCO (Santa Cruz Operation) kupuje Uniksa od Novella.

 2001 Caldera (dystrybutor Linuxa) kupuje Uniksa od SCO.

Komercyjne

 Xenix – Microsoft  Ultrix – DEC  HP-UX – HP  AIX – IBM  IRIX – SGI  Mac OS X – Apple  SunOS – Sun  Solaris – Sun  Unicos – CRAY  OpenServer – SCO  UnixWare - SCO  ... Free

 386/BSD – Bill Jolitz  NetBSD  FreeBSD – Jordan Hubbard  OpenBSD – Theo de Raadt  Minix – Andy Tannenbaum  Linux – Linus Torvalds  GNU – Richard Stallman

 Kernel

 Linus Torvalds, Univ. Helsinki, 1991

 właściwy LINUX to kernel

 Narzędzia (utilities)

 Głównie z Free Software Foundation

 GNU/Linux (GNU’s Not UNIX)

 Dystrybucje

 kernel + narzędzia + programy pomocnicze i instalacyjne

 Red Hat Enterprise Linux – komercyjna wersja firmy Red Hat

 Debian – projekt całkowicie niekomercyjny

 Ubuntu – dystrybucja oparta na Debianie

 openSuSE – dystrybucja GNU/Linux wspierana przez Novella

 Slackware – najstarsza aktywnie rozwijana dystrybucja

 System operacyjny – zespół programów pośredniczących pomiędzy użytkownikiem komputera a warstwą sprzętową (hardware), organizujący całość pracy komputera, a w szczególności:

 zarządzanie zasobami sprzętowymi;

 obsługę urządzeń wejścia-wyjścia;

 zarządzanie systemem plików;

 obsługę kont użytkowników i kontrolę dostępu.

Użytkownik Interfejs użytkownika Powłoki, polecenia, aplikacje Interfejs bibliotek (programy, kompilatory, Biblioteki systemowe interpretery, ...) (open, read, write, ...) Interfejs wywołań systemowych Jądro systemu (kernel) (zarządzanie procesami, pamięcią, zasobami, ...) Interfejs warstwy sprzętowej Warstwa sprzętowa (hardware) (CPU, pamięć, dyski, terminale, sterowniki, ...)

 Rodzaje i uprawnienia użytkowników

 superuser

 user

 Identyfikacja użytkownika

 username

 password

 Zmieniamy hasło

 polecenie passwd

 zasady doboru hasła (długość, zestaw znaków)

 Kończymy pracę

 exit

 logout

 Nazwa

 case sensitive

 długość – zależna od implementacji (max. 255)

 zestaw znaków

 znaki alfanumeryczne [A-Z], [a-z], [0-9]

 inne znaki: .=@#%^_+-:,

 znaki specjalne: `!$&*(){}[];”|’\<>?/spacja

 wprowadzanie znaku specjalnego, np.: Mój\ Plik

 Polecenie

 nazwa-polecenia opcje parametry

 opcje najczęściej poprzedza „-”

 parametry oddzielane spacjami

 przykład: ls -l

 Rozwijanie nazw plików przez system:

 znak * zastępuje dowolną grupę znaków, np.:

 *  plik1.dat plik2.dat test.out wyniki.dat wyniki.txt

 wyjątek: „.” na początku

 znak ? zastępuje jeden dowolny znak, np.:

 plik?.dat  plik1.dat plik2.dat

 nawias kwadratowy [] określa grupę znaków z której może być wybrany jeden znak, np.:

 [pt]*.*  plik1.dat plik2.dat test.out

 [p-t]*.*  plik1.dat plik2.dat test.out

 klamra {} podaje pasującą grupę znaków, np.:

 w*.{dat,txt}  wyniki.dat wyniki.txt

 man

 man passwd

 man 5 passwd

 whatis (man –f)

 whatis –h

 whatis passwd

 apropos (man –k)

 apropos –h

 apropos passwd

 info

 info –-usage

 info passwd

 Zmiana hasła

 passwd

 Zmiana danych osobistych użytkownika

 chfn

 Zmiana defaultowej powłoki (shell) użytkownika

 chsh

 Informacje o systemie

 uname -a

 Kim jesteśmy w sieci?

 hostname

 dnsdomainname

 Kim jesteśmy w systemie?

 whoami

 who am i (who mom likes)

 Kto pracuje w systemie?

 who

 w

 wszystko jest plikiem:

 pliki zwykłe

 katalogi (zawierają inne pliki)

 pliki urządzeń

 struktura drzewa

 wszystko zaczyna się od „/” (root – katalog główny)

 podkatalogi zawierają się w katalogach lub podkatalogach

 kolejne poziomy katalogów oddzielamy przez „/”, a nie przez „\” jak w Windows lub DOS

 katalog bieżący oznaczamy „.”

 katalog „rodzicielski” (parent directory) oznaczamy „..”

 każdy plik posiada pełną ścieżkę dostępu, np.: /home/jan/prog/program1.c

etc usr bin home lib dev

bin local jan ewa adam

dane prog

program1.c

 pwd wypisanie katalogu bieżącego > pwd /home/stud/kowalski

 ls wypisanie zawartości katalogu > ls (tu to samo co ls /home/stud/kowalski) plik1.dat prog.e testy > ls -a . .. plik1.dat prog.e testy > ls –a * Zauważ: plik1.dat prog.e 1. * nie rozwija nazw . i ..

2. testy to katalog; listowana jest testy: jego zawartość . ..

> ls –d * plik1.dat prog.e testy

> ls -l -rw-r--r-- 1 kowalski stud 10 Oct 10 2002 plik1.dat -rwxr-xr-x 1 kowalski stud 445 Jul 21 2001 prog.e drwxr-xr-x 2 kowalski stud 4096 Jul 21 2001 testy

 mkdir utworzenie nowego katalogu > mkdir zajecia1;ls –d * plik1.dat prog.e testy zajecia1

> mkdir /home/stud/kowalski/zajecia1

 cd zmiana katalogu bieżącego > cd /usr/local;pwd /usr/local

> cd ..;pwd /usr > cd;pwd /home/stud/kowalski > cd -;pwd /usr

> cd ~/zajecia1;pwd /home/stud/kowalski/zajecia1

 rmdir usunięcie katalogu (pustego)

> cd > rmdir zajecia1; ls plik1.dat prog.e testy

> mkdir zajecia1 > mkdir zajecia1/zadanie1; ls zajecia1 zadanie1 > rmdir zajecia1 rmdir: `zajecia1’: Directory not empty

 Katalog nie jest pusty – trzeba inaczej: > rm –r zajecia1; ls Ostrożnie! plik1.dat prog.e testy

read wartość = 4 (r albo -)

write wartość = 2 (w albo -)

execute wartość = 1 (x albo -) -rwxr--r-- 1 user group ... prog1.e u g o others mod tego pliku = 744 group execute: user zwykły plik – program, script katalog – wykonanie cd - zwykły plik typ d katalog ...

 Zmiana modu  chmod [-R] [kto]op[zezw][,...] plik

 kto - grupa znaków ugoa:

 u – user

 g – group

 o – other

 a – all (a=ugo)

 op - operacja:

 + - dodaj zezwolenie

 - - odbierz zezwolenie

 = - zastąp zezwolenie

 zezw - typ zezwolenia:

 r – czytanie

 w – pisanie

 x – wykonanie (cd do katalogu)

 Przykłady:

 chmod a+x plik1.e

 chmod o-w plik1.e

 chmod u=rw,go=r plik1.e

 chmod [-R] kod_oktalny plik

 kod_oktalny – suma kodów oktalnych w grupach:

 user - r=400 w=200 x=100

 group - r=040 w=020 x=010

 others - r=004 w=002 x=001

 Przykłady:

 chmod 644 plik1.e

 chmod 777 plik1.e

 Zmiana właściciela

 chown [-R] user[:group] plik

 user – właściciel pliku

 group - właściciel grupowy

 opcja –R - zmiany rekurencyjne w podkatalogach

 Przykład:

 chown jan:stud plik1.e

 Zmiana właściciela grupowego

 chgrp [-R] group plik

 group - właściciel grupowy

 opcja –R - zmiany rekurencyjne w podkatalogach

 Przykład:

 chgrp stud plik1.e

 Utworzenie pliku

 touch > touch plik2.dat; ls –l plik2.dat -rwxr-xr-x 1 kowalski stud 0 ... plik2.dat

 cat > cat > plik2.dat Linia1 wprowadzonego tekstu Linia2 wprowadzonego tekstu Ctrl-D > ls –l plik2.dat -rwxr-xr-x 1 kowalski stud 56 ... plik2.dat

 dowolny edytor, np. vi > vi plik2.dat

 rm - usuwa jeden lub wiele plików (katalogów) > rm plik usuwa plik > rm –r katalog usuwa rekurencyjnie katalog > rm –i * usuwa po potwierdzeniu

 cp - kopiuje pliki (katalogi) > cp plik1 plik2 kopiuje plik1 do plik2 > cp –R katalog1 katalog2 kopiuje rekurencyjnie katalog1 do katalog2

 mv – przenosi lub przemianowuje pliki (katalogi) > mv plik1 plik2 przemianowuje plik1 na plik2 > mv plik1 katalog1 przenosi plik1 do katalogu1

 Wypisanie zawartości pliku

 cat – wypisanie zawartości jednego lub kilku plików > cat plik2.dat Linia1 wprowadzonego tekstu Linia2 wprowadzonego tekstu

 more – wypisanie zawartości pliku strona po stronie > more plik3.dat

 less – wypisanie zawartości pliku strona po stronie > less plik3.dat

 tac – wypisanie zawartości pliku od końca > tac plik2.dat Linia2 wprowadzonego tekstu Linia1 wprowadzonego tekstu (C) Mariusz Kopeć, WEiP AGH, 2015 29 Operacje na plikach, cd

 Wypisanie fragmentu pliku

 head – wypisanie początkowych linii pliku (plików)

 head plik1 pierwsze 10 linii pliku

 head –n plik1 plik2 pierwsze n linii każdego pliku

 tail – wypisanie końcowych linii pliku (plików)

 tail plik1 ostatnie 10 linii pliku

 tail –n plik1 ostatnie n linii pliku

 tail +n plik1 10 linii poczynając od n-tej linii

 Wypisanie zawartości pliku w kolumnach

 column – tworzenie tabeli

 column –t plik1 separatorem jest „biały znak”

 column –t –s: plik1 separatorem jest :

 Dzielenie plików

 cut – wycina kolumny lub pola z pliku

 cut –c10-15 plik1 wypisuje 10.-15. znak z linii pliku

 cut –f3 –d\ plik1 wypisuje 3. pole z linii pliku

 csplit – dzieli plik na części

 csplit plik1 10 30 tworzy trzy pliki: xx00, xx01, xx02 zawierające linie: 1 do 9, 10 do 29, od 30

 csplit plik1 /wz1/ /wz2/ tworzy trzy pliki: xx00 – od pierwszej linii, xx01 – od linii zawierającej wzorzec wz1 xx02 – od linii zawierającej wzorzec wz2

 Łączenie plików

 cat – łączy kilka plików w jeden (konkatenacja)

 cat p1 p2 p3 łączy kolejno p1, p2, p3

 paste – łączy równolegle linie plików

 paste plik1 plik2 wypisuje w jednej linii odpowiednie linie plików plik1 i plik2

 join – łączy równolegle linie plików z polem łączącym

 Przykład: plik1: rok1 anna plik2: rok1 jan rok2 ewa rok3 tom > join plik1 plik2 rok1 anna jan

 Sortowanie plików i ich przetwarzanie

 sort – sortuje jeden lub kilka plików (konkatenacja)

 sort plik1 sortuje plik1

 sort –k 2 p1 p2 dołącza p2 do p1 a następnie sortuje wg pola 2

 uniq – usuwa powtarzające się linie

 uniq plik1

 uniq –t: -W2 plik1 bada tylko 2 pierwsze pola „:” jest separatorem pól

 comm – wypisuje takie same linie z dwóch plików

 comm plik1 plik2

 Porównywanie plików

 cmp – porównuje dwa pliki lub ciągi bajtów

 cmp plik1 plik2 pokazuje pierwszą różnicę

 sdiff – wypisuje różnice między plikami

 sdiff -s p1 p2 wypisuje różniące się linie

 sdiff –i -s p1 p2 ignoruje wielkość liter

 vimdiff – pokazuje różnice między trzema plikami

 vimdiff p1 p2 pokazuje różniące się linie i znaki

 file – określenie charakteru pliku:

 > file ls.txt ls.txt: ASCII English text, ...

 > file /bin/ls /bin/ls: ELF 32-bit LSB executable, ...

 stat – wypisanie statusu pliku:

 > stat ls.txt File: „ls.txt” Size: 7132 Device: 851h/2129h Access: (0744/-rw-r—r-) Uid: (751/.) Gid: (700/.) Access: Tue Nov 4 14:02:00 2003 Modify: Mon Oct 27 11:48:40 2003 Change: Mon Oct 27 11:50:45 2003

 Przetwarzają w określony sposób pliki wejściowe, np:

 wyszukują wzorce

 sortują

 wycinają fragmenty linii

 edytują

 zliczają znaki, słowa, linie

 Działają zazwyczaj w trybie potokowym

 Potoki (pipes) – przesyłają wyjście jednego polecenia bezpośrednio na wejście następnego:

 Wypisuje liczbę linii, słów, znaków w pliku

 wc [opcje] [plik] [...]

 wc ls.txt wypisuje liczbę linii, słów i znaków w ls.txt

 wc -l ls.txt wypisuje tylko liczbę linii w pliku ls.txt

 wc -w ls.txt wypisuje tylko liczbę słów w pliku ls.txt

 wc -c ls.txt wypisuje tylko liczbę znaków w pliku ls.txt

 wc -l *.txt wypisuje liczbę linii w każdym z plików o zakończeniu „.txt” oraz ich sumę

 wc jako filtr

 > ls –l /usr/games | wc –l 50

 Wyszukuje linie zawierające wzorzec

 grep [opcje] wzór [plik ...]

 grep ‘wz’ * wypisuje linie zawierające łańcuch ‘wz’, poprzedzone nazwą pliku

 grep –v ‘wz’ * wypisuje linie nie zawierające łańcucha ‘wz’, poprzedzone nazwą pliku

 grep –c ‘wz’ * wypisuje tylko nazwy plików i liczby linii zawierających łańcuch ‘wz’

 grep –inr ‘wz’ * wypisuje nazwy plików i numery linii zawierających ‘wz’ ignorując różnice wielkości liter. Badane są pliki w katalogu bieżącym i rekurencyjnie w podkatalogach.

 grep –A3 ‘wz’ * wypisuje linie zawierające łańcuch ‘wz’ po których każdorazowo pojawiają się po 3 linie znajdujące się bezpośrednio przed każdą z nich

 grep –B3 ‘wz’ * wypisuje linie zawierające łańcuch ‘wz’ po których każdorazowo pojawiają się po 3 linie znajdujące się bezpośrednio za każdą z nich

 grep –-color ‘wz’ * wypisuje linie zawierające łańcuch ‘wz’ zaznaczając kolorem dopasowany wzorzec

 grep –f plik * wzorce pobierane są kolejno z pliku plik i wypisywane są odpowiadające im linie

 grep –o ‘wz’ * wypisuje tylko fragment linii odpowiadający podanemu wzorcowi

 wzorzec – wyrażenie regularne:

 . dowolny znak

 ‘plik.a’  plik1a, plikaa12, ale nie plika

 \ następny znak nie jest traktowany jako specjalny

 ‘plik\.’  plik.12, plik., ale nie plik1

 * zero lub więcej powtórzeń poprzedniego znaku

 ‘plik.*a’  plik.12a, plika123a, plik1a, ...

 [...] dowolny znak (jeden) z podanej listy

 [Pp]lik  Plik, plik, ...

 [^...] dowolny znak nie występujący na liście

 [^Pp]lik  klik, ale nie plik

 ^ początek linii

 ‘^plik’  plik1a, plikaa12, ale nie replika

 $ koniec linii

 ‘plik$’  nowyplik, ale nie plik1

 \b łańcuch na krawędzi słowa

 ‘\bplik’  plik.12a, plika123a, ale nie replika

 ‘plik\b’  nowyplik

 $...$ określenie podwyrażenia

 $plik$  plik jest pierwszym podwyrażeniem

 \n odwołanie do n-tego podwyrażenia

 $plik$.*\1  plik.*plik

 Przykłady zaawansowanego użycia wzorców:

 > grep –v ’^$’ ls.txt

 Wypisuje wszystkie niepuste linie

 > grep ’$time$.*\1’ ls.txt

 Wypisuje wszystkie linie, w których „time” występuje więcej niż jeden raz

 > grep ’\btime\b’ ls.txt

 Wypisuje wszystkie linie, w których „time” występuje jako samodzielne słowo

 > file /etc | grep ’English text.*with’

 Wypisuje z katalogu /etc nazwy plików zawierających tekst angielski z dodatkowymi atrybutami

 Wykonuje ciąg poleceń edycyjnych na pliku

 sed [-e skrypt] [...] [-f plikskryptu] [...] plik

 skrypt – ciąg poleceń; może być kilka skryptów

 plikskryptu – plik zawierający skrypt; może być ich kilka

 Wybrane przykłady:

 > sed ’11,174d’ ls.txt

Kasuje z pliku ls.txt linie 11-174

 > sed –n ’1,/Sort/p’ ls.txt

Wypisuje z ls.txt tylko linie od 1 do zawierającej „Sort”

 > sed –n ’/file/p’ ls.txt

Wypisuje z ls.txt tylko linie zawierające „file”

 > sed –n ’s/character/file/p’ ls.txt

Zamienia w ls.txt „character” na „file” i wypisuje tylko linie w których dokonano zmian

 > sed –n –e’s/character/file/g’ \ ? –e’s/file/FILE/p’ ls.txt

Zamienia w ls.txt „character” na „file” a następnie „file” na „FILE” i wypisuje linie w których dokonano drugiej zmiany

 > sed –n ’/mod/s/time/TIME/p’ ls.txt

Zamienia „time” na „TIME” tylko w liniach zawierających „mod”, po czym wypisuje linie w których dokonano zmian

 > ls –1 /usr/games | sed –n ’/^[crw].*s$/p’

Wypisuje z katalogu /usr/games nazwy plików zaczynające się na „c” lub „r” lub „w”, a kończące się na „s”.

 Usuwa lub zamienia określone znaki innymi

 tr [opcje] zestaw1 [zestaw2]

 zestaw1 – znaki do usunięcia lub zastąpienia

 zestaw2 – znaki zastępujące odpowiednio znaki z zestawu1

 Wybrane przykłady:

 tr –d eEoO < ls.txt | head

Usuwa z pliku ls.txt znaki „e”, „E”, „o” i „O”

 tr ”[A-Z]” ”[a-z]” < ls.txt | head

Wypisuje plik ls.txt zamieniając duże litery na małe

 ls –l /usr | tr –s ”[:space:]”

Wypisuje zawartość katalogu /usr zastępując ciąg spacji jedną spacją

 echo J mpwf Vojy | tr B-z A-y ?

Polecenie to zostanie omówione dokładniej w dalszej części wykładów

 Przetwarza w określony sposób plik wejściowy

 gawk ’wzór {akcja}’ [plik] [...]

 Wybrane przykłady:

 > gawk ’/Andrzej/’ /etc/passwd

Wypisuje z pliku /etc/passwd linie zawierające łańcuch „Andrzej”

 > cat /etc/passwd | gawk ’/^[m-s].*\/csh$/’

Wypisuje z pliku /etc/passwd linie użytkowników zaczynających się na litery od „m” do „s”, używających csh jako login shell (ale nie tcsh)

 > cat /etc/passwd | gawk –F: \ ? ’length($1)<7 {print $1,”\t”,$5}’

Wypisuje z pliku /etc/passwd pierwsze i piąte pole każdej linii, przyjmując za separator pól znak „:”. Pomiędzy polami wpisywany jest znak tabulacji. Wypisywanie następuje jeżeli pierwsze pole liczy mniej niż 7 znaków.

 Kopiuje wejście na wyjście i dodatkowo do pliku

 tee [-a] plik [...]

 -a – dołącz do istniejącego pliku

 Wybrane przykłady:

 cat ls.txt | tee kopia1 kopia2 | less

Wypisuje na ekranie plik ls.txt (strona po stronie) i tworzy dwie kopie: kopia1 i kopia2

 ls –l /usr/games | tee usr.games | wc

Wypisuje ilość plików w katalogu /usr/games, którego zawartość zachowana zostaje w pliku usr.games

 who | sort | tee users

Wypisuje posortowaną listę zalogowanych użytkowników i zachowuje ją w pliku users

 who | tr –s ”[:space:]” | cut –f5 –d’ ’ | sort

Ciągi spacji na wyjściu komendy zamieniane są na jedną spację, następnie wycinane jest piąte pole z linii, przyjmując, że spacja jest separatorem. Posortowane wyjście wypisywane jest na ekran.

 ls –la /etc | grep ’^d’ | wc -l

Wypisywana jest liczba podkatalogów w katalogu /etc. (Gdzie można sprawdzić czy jest poprawna?)

 cat /etc/passwd | column –s: -t | sort | less

Lista zarejestrowanych w systemie użytkowników wypisywana jest strona po stronie w formie posortowanej tabeli.

 sort ls.txt | uniq | tee linie | wc -l Z posortowanego pliku ls.txt usuwane są powtarzające się kolejne linie, a wynik zapisywany jest w pliku „linie”. Na ekran wyświetlana jest ilość linii.

 gzip – kompresja/dekompresja zawartości plików

 gzip [opcje] [plik] [...]

 Wybrane przykłady:

 gzip ls.txt

Kompresuje plik ls.txt, na którego miejsce tworzony jest ls.txt.gz.

 gzip –d ls.txt ( gunzip ls.txt)

Dekompresuje plik ls.txt.gz, przywracając ls.txt.

 gzip –r *

Kompresuje wszystkie pliki w bieżącym katalogu i w podkatalogach

 gzip –dr * ( gunzip –r *)

Dekompresuje wszystkie pliki w bieżącym katalogu i w podkatalogach.

 tar – archiwizuje i odtwarza pliki

 tar [opcje] [plik] [...]

 -c tworzy nowe archiwum

 -r dodaje pliki do istniejącego archiwum

 -x wyciąga pliki z archiwum

 -f nazwa podaje nazwę archiwum

 -t listuje zawartość archiwum

 -v informuje o wykonywanych operacjach

 -z lub -j kompresja/dekompresja programem gzip lub bzip2

 Wybrane przykłady:

 tar –cvf mojkatalog.tar * Tworzy archiwum mojkatalog.tar z bieżącego katalogu.

 tar –tvf mojkatalog.tar Listuje zawartość archiwum mojkatalog.tar.

 find – wyszukuje pliki i (opcjonalnie) wykonuje na nich polecenia

 find [lista katalogów] [wyrażenie]

 lista katalogów: - lista nazw katalogów, które mają być przeszukiwane; - nazwy oddzielone spacjami; - jeżeli jej nie ma, przyjmowany jest katalog bieżący.

 wyrażenie: - określa kryterium poszukiwań; - składa się z wyrażeń pierwotnych zwracających wartość ”prawda” lub ”fałsz”; - wyrażenie pierwotne mogą być grupowane lub łączone za pomocą operatorów logicznych; - jeżeli dla danego pliku wyrażenie jest fałszem, operacja jest przerywana i następuje przejście do kolejnego pliku.

 podstawowe wyrażenia pierwotne:

 -name plik prawda, jeżeli plik odpowiada nazwie bieżącej

 -user użytkownik prawda, jeżeli plik należy do użytkownika użytkownik

 -newer splik prawda, jeżeli plik jest nowszy niż splik

 -type c prawda, jeżeli plik jest typu c (b,c,d,p,f,l,s)

 -print prawda; wypisuje nazwę pliku

 -exec polecenie prawda jeżeli polecenie zwraca kod wyjścia 0; polecenie kończy się znakiem \; nazwa pliku jest reprezentowana przez {}

 operatory:

 $ ... $ grupowanie

 ! ... negacja

 -a (lub nic) koniunkcja

 -o alternatywa

 przykłady:

 find . –name ’*.cpp’ -print

 find . –atime +20 –exec rm {} \;

 find . $ -name ’*.[cf]’ –o –name ’*.old’ $ \ –atime –5 -print –exec cat {} \;

 find . –name ’*.cpp’ –size 512c rm {} \;

 slocate – wyszukuje pliki w bazie danych systemu

 slocate [opcje] wzorzec_nazwy

 najważniejsze opcje: - i ignoruj różnice w wielkości liter; - e wypisuj tylko istniejące pliki (co spowalnia działanie);

 wzorzec_nazwy: - określa wzorzec nazwy wyszukiwanych plików; - uwaga: metaznaki ’*’, ’?’, ’[’ i ’]’ nie traktują w sposób specjalny znaków ’.’ i ’/’; - jeżeli wzorzec nazwy jest wyrażeniem prostym bez metaznaków, to zwracane nie są nazwy plików zgodne z podanym wyrażeniem, ale zawierające podane wyrażenie;

 przykład: slocate plik

 whereis – wyszukuje pliki binarne, źródłowe albo pliki manuala poleceń

 whereis [opcje] nazwa

 najważniejsze opcje: - b wypisuje tylko pliki binarne; - m wypisuje tylko pliki manuala; - s wypisuje tylko pliki źródłowe; - u wypisuje pliki nie należące do powyższych kategorii

 przykłady:

 whereis ls

 whereis –m l*

 whereis –m –u l*

 which – podaje pełną nazwę pliku, który zostanie wywołany w przypadku wykonywania polecenia o podanej nazwie

 which [-a] nazwa

 opcja -a: wypisuje wszystkie nazwy plików o podanej nazwie, które mogą zostać wykonane;

 przykłady:

 which test

 which –a te*

 which –a MojProg

 Podstawowe zadania powłoki:

 interfejs między użytkownikiem a jądrem

 interpreter poleceń

 język programowania

 Najważniejsze rodzaje powłok:

 sh (Bourne shell)

 bash (Bourne again shell) 

 csh (C shell)

 tcsh (C shell improved)

 Co robi powłoka:

 wczytuje wejście (z pliku lub terminala)

 dzieli wejście na słowa i operatory (tokeny)

 przetwarza tokeny na polecenia

 zamienia pewne tokeny (np. *) na odpowiednie listy (np. plików)

 dokonuje odpowiednich przekierowań strumieni i usuwa odpowiednie operatory i argumenty z listy

 wykonuje polecenie

 czeka na zakończenie polecenia (opcjonalnie)

 Niektóre znaki specjalne powłoki:

 metaznaki

 | potok (pipe)

 <, > przekierowanie strumieni

 (, ) definiowanie podpowłoki

 ; koniec polecenia

 & wykonanie polecenia w tle

 blank spacja lub tabulator metaznaki nie muszą być otoczone przez blank

 inne znaki specjalne:

 # komentarz (działa do końca linii)

 \Enter kontynuacja w następnej linii

 anulowanie specjalnego znaczenia znaków:

 \ następny znak (poza Enter) nie ma specjalnego znaczenia, np: > mkdir Moje\ wyniki

 ’ ’ anuluje specjalne znaczenie znaków

 ” ” anuluje specjalne znaczenie znaków z wyjątkiem znaków ’$’, ’\’, ’`’

 rozwinięcie nawiasów klamrowych {}:

 {a,b}  podstawiana jest lista a b : > echo {a,b}{a,b} aa ab ba bb

 rozwinięcie tyldy ~:

 ~  $HOME (katalog domowy użytkownika) > echo ~ /home/prac/mariusz

 ~aga  katalog domowy użytkownika aga > echo ~aga /home/stud/aga

 ~nic jeżeli wynikowy katalog nie istnieje to rozwinięcie nie jest przeprowadzane

 rozwinięcie parametrów:

 ustalam przykładowo wartość parametru par: > par=projekt

 ${par}  projekt (= $par) > echo ${par} projekt

 ${par:-słowo} jeżeli parametr par jest ustawiony to podstawiana jest jego wartość : > echo ${par:-~} projekt jeżeli nie, podstawiana jest wartość słowa, a parametr nie jest ustawiany: > echo ${rap:-~} /home/prac/mariusz

 ${par:=słowo} jeżeli parametr par nie jest ustawiony to podstawiana jest do niego wartość słowa: > echo $rap

> echo ${rap:=~} /home/prac/mariusz > echo $rap /home/prac/mariusz

 ${par:+słowo} jeżeli parametr par nie jest ustawiony to rozwinięcie jest puste; jeśli jest ustawiony, rozwinięcie jest rozwinięciem słowa: > echo ${par:+~} /home/prac/mariusz > echo $par projekt

 podstawienie poleceń:

 $(polecenie) podstawiany jest wynik polecenia

albo

 `polecenie` podstawiany jest wynik polecenia

> echo ’Dlugosc pliku:’ \ > `cat ls.txt | wc –l` \ > ’linii’ Dlugosc pliku: 198 linii

 podstawienie nazw plików:

 * ciąg znaków (w tym pusty) nie zaczynający się od ’.’

 ? jeden dowolny znak (ale nie ’.’ na początku)

 [...] jeden z wymienionych znaków

 [.-.] jeden znak z zakresu

 [!...] jeden znak z wyłączeniem wymienionych

 jak to działa?

 wynikiem podstawienia jest lista nazw plików z bieżącego katalogu, pasujących do podanego wzorca

 jeżeli lista taka jest pusta, podstawienie nie jest dokonywane (wynikiem jest sam wzorzec)

 rozwinięcie arytmetyczne:

 $(( wyrażenie ))

 jak to działa?

 wszystkie elementy wyrażenia podlegają rozwinięciu parametrów i podstawieniu poleceń

 wynikiem rozwinięcia jest wynik wyrażenia arytmetycznego

 przykłady:

 > echo $((2+5)) 7

 > echo $((`ls –l | wc –l`+3)) 55

 > echo $((`wc –l`ls –l|wc –l`)) 1

 kolejność działań w rozwinięciu:

 id++ id-- post-in/dekrementacja zmiennej

 ++id --id pre-in/dekrementacja zmiennej

 - + znak – lub +

 ! ~ negacja logiczna i binarna

 ** potęgowanie

 * / % mnożenie, dzielenie, modulo

 + - dodawanie i odejmowanie

 << >> przesunięcia bitowe

 < > <= >= porównania arytmetyczne

 == != równość i nierówność

 kolejność działań, cd:

 & bitowe AND

 ^ bitowe XOR

 | bitowe OR

 && logiczne AND

 || logiczne OR

 expr ? expr : expr wyrażenie warunkowe

 = *= /= %= += -= <<= >>= &= ^= |= przypisania

 expr1 , expr2 przecinek

 przekierowanie strumieni:

 numery strumieni:

 0 – standardowe wejście

 1 – standardowe wyjście

 2 – wyjście diagnostyczne (error)

 przekierowanie wejścia:

 przekierowanie wyjścia: >word

 przekierowanie wyjścia diagn.: 2>word

 łączne przekierowanie 1 i 2: >word 2>&1

 Uwaga: >word 2>&1  2>&1 >word Operatory przekierowania (z zastrzeżeniem powyższej uwagi) mogą pojawić się w dowolnym miejscu linii polecenia, np.: > > ls.txt man ls

 „here document”: > polecenie < .... > ogranicznik Przykład: > cat < 1 linia tekstu > moj_ogr 1 linia tekstu Ogranicznik w linii polecenia nie musi być dosunięty : > cat << moj_ogr > 1 linia tekstu > moj_ogr 1 linia tekstu

Znak ’-’ może być ogranicznikiem, jeżeli nie jest dosunięty do operatora przekierowania: > cat << - > 1 linia tekstu > - 1 linia tekstu

Znak ’-’ dosunięty do operatora daje osobny operator ’<<-’, którego działanie umożliwia wprowadzanie końcowego ogranicznika poprzedzonego znakami tabulacji: > cat <<- moj_ogr > 1 linia tekstu > moj_ogr 1 linia tekstu

Jeżeli ogranicznik jest ujęty w apostrofy, to wprowadzane linie nie są rozwijane; w przeciwnym razie podlegają one rozwinięciu para- metrów, rozwinięciu arytmetycznemu i podstawieniu poleceń: > cat <<’moj_ogr’ > cat < `whoami` > `whoami` ale > moj_ogr > moj_ogr `whoami` mariusz Zagadka: co będzie wynikiem następującego polecenia: > <<- - cat - ls.txt > $((2+5)) > - 7 zawartość pliku ls.txt

 Lista – sekwencja poleceń (potoków) oddzielonych separatorami: ; & && ||

 polecenie1 & polecenie2

 polecenie1 wykonywane jest asynchronicznie (w tle)

 polecenie1 ; polecenie2

 polecenie1 i polecenie2 wykonywane są sekwencyjnie

 polecenie1 && polecenie2

 polecenie2 wykonywane jest tylko wtedy, gdy polecenie1 zwróci status 0 (zakończy się sukcesem)

 polecenie1 || polecenie2

 polecenie2 wykonywane jest tylko wtedy, gdy polecenie1 zwróci status 0 (zakończy się błędem)

 Grupowanie poleceń – lista wykonywana jest jako osobna całość przekierowanie strumieni może wówczas dotyczyć całej grupy

 (lista)

 tworzona jest podpowłoka w której lista jest wykonywana > (mkdir Test; cd Test) > pwd /home/prac/mariusz

 { lista; }

 lista jest wykonywana w bieżącej powłoce > { mkdir Test; cd Test; } > pwd /home/prac/mariusz/Test

 Polecenie test Zwraca wynik wyrażenia testującego

 test [wartość1] operator wartość2 albo

 [ [wartość1] operator wartość2]

 porównania liczbowe

 -gt większy od

 -lt mniejszy od

 -eq równy

 -ge większy lub równy

 -le mniejszy lub równy

 -ne różny od

 przykład: [ $zm –eq 1 ] zwraca 0 gdy wartość zmiennej ”zm” jest równa 1

 wybrane operacje na plikach:

 -e plik plik istnieje

 -d plik plik istnieje i jest katalogiem

 -f plik plik istnieje i jest plikiem zwykłym

 -r plik plik istnieje i można go czytać

 -w plik plik istnieje i można do niego pisać

 -xplik istnieje i można go wykonać

 przykład: [ –f moj_plik ] zwraca 0 gdy ”moj_plik” istnieje i jest plikiem zwykłym

 wybrane operacje na tekstach (stringach):

 string string ma niezerową długość

 -z string string ma zerową długość

 string1=string2 stringi 1 i 2 są równe

 string1==string2 to samo co powyżej

 string1!=string2 stringi 1 i 2 nie są równe

 string1

 string1>string2 string2 poprzedza leksykalnie string1

 przykłady: [ $odp = ”tak”] zmienna ”odp” ma wartość ”tak”

[ $zmienna ] ”zmienna” ma niezerową długość

[ -z $zmienna ] ”zmienna” ma zerową długość

 Polecenie let Wykonuje operacje na wielkościach arytmetycznych

 let wyrażenie albo

 ((wyrażenie)) W wyrażeniach występują wartości lub zmienne numeryczne oraz operatory opisane w rozwinięciu arytmetycznym.

 Przykłady: > let n=n+1 > ((m=m+1)) > ((m>n))

 Użyte zmienne nienumeryczne inicjowane są wartością 0

 Odnosząc się do wartości zmiennej nie musimy poprzedzać jej znakiem ”$” > m=sto > unset m > ((m=m+1)) > ((m=m+1)) > echo $m > echo $m 1 1

 W konstrukcji (( ... )) w wyrażeniach mogą występować spacje:

> (( m = m + 1 )) ok

 W konstrukcji let wyrażenia ze spacjami muszą być ujęte w cudzysłowy: > let m=m+1 ok > let ”m = m + 1” ok > let m = m + 1 błąd

 W wyrażeniach można używać operatora przecinka: > unset m > (( m = m+2, m++, m*=3 )) > echo $m 1

 Jeżeli ostatnie wyrażenie ma wartość równą 0, to let zwraca 1, a w przeciwnym razie zwraca 0

> (( m = m+2, m++, m = 0 )) > echo $?  wypisuje kod powrotu 1 > (( m=2, m++, m*=2 )) > echo $?  wypisuje kod powrotu 0

 Konstrukcje pętli

Uwaga: syntaktyczny ’;’ może być zastąpiony przez znak nowej linii (/Enter)

 until

 until polecenia_testujące; do polecenia_do_wykonania; done

polecenia_do_wykonania wykonywane są tak długo, dopóki polecenia_testujące zwracają zerowy kod powrotu

 while

 while polecenia_testujące; do polecenia_do_wykonania; done

polecenia_do_wykonania wykonywane są tak długo, dopóki polecenia_testujące zwracają niezerowy kod powrotu

 Przykłady pętli until

> m=5 > until [ $m –eq 0 ]; do > let m=m-1 > echo –n ”$m ” > done 4 3 2 1 0

> m=5 > until ((m--=0)); do > echo –n ”$m ” > done 4 3 2 1 0

 Przykłady pętli while

> m=5 > while [ $m –gt 0 ]; do > let m=m-1 > echo –n ”$m ” > done 4 3 2 1 0

> m=5 > while ((m-->0)); do > echo –n ”$m ” > done 4 3 2 1 0

 for

 for nazwa [in słowo ...]; do polecenia_do_wykonania; done

słowo jest rozwijane; polecenia_do_wykonania wykonywane są tak długo, dopóki nazwa odpowiada kolejnym elementom rozwinięcia; jeżeli [in słowo ...] nie pojawia się, porównuje się nazwę z kolejnymi parametrami pozycyjnymi

 for (( wyr1; wyr2; wyr3 )); do polecenia_do_wykonania; done

wyrażenia wyr1, wyr2, wyr3 są wyrażeniami arytmetycznymi, a działanie pętli jest takie jak w C

 Przykłady pętli for

> for name in *.c; do > echo ”Nazwa pliku: $name” > done

> for name; do > echo ”Kolejny parametr: $name” > done

> for ((n=0; n<5; n++)); do > echo ”N=$n” > done

 Konstrukcje warunkowe

Uwaga: syntaktyczny ’;’ może być zastąpiony przez znak nowej linii (/Enter)

 if

 if polecenia_testujące; then polecenia_do_wykonania; [elif inne_polecenia_testujące; then inne_polecenia_do_wykonania;] [else polecenia_alternatywne;] fi

w zależności od wyniku poleceń testujących wykonywane są odpowiednie zestawy poleceń

 case

 case słowo in [ [(] wzór [| wzór] ... ) polecenia ;; ... esac

jeżeli słowo znajduje się na liście wzorów, to wykonywane są polecenia

 Przykład

case $swiatlo in czerwone ) echo ”STOP” ;; zielone ) echo ”JAZDA” ;; default ) echo ”CZEKAJ” ;; esac

 Parametry i zmienne powłoki

 parametry – przechowują wartość (nazwę, liczbę, ...)

 parametry pozycyjne: np. $1, $9, ${12}

 kolejne parametry z linii wywołania polecenia

 parametry specjalne:

 $0 – nazwa powłoki lub wykonywanego skryptu

 $* – wszystkie parametry pozycyjne razem

 $# – ilość parametrów pozycyjnych

Przykład: > cat mtest echo ’$1=’$1’ $2=’$2’ $0=’$0’ $#=’$#’ $*=’$* > . mtest Moj test $1=Moj $2=test $0=bash $#=2 $*=Moj test

 zmienne – nazwane parametry

 przypisanie zmiennej wartości:

 zmienna1=wartość podczas przypisania dokonywane są wszystkie konieczne rozwinięcia

 do wartości zmiennej odwołujemy się następująco:

 $zmienna1

Przykład 1: Przykład 2:

> zmienna1=~ > i=5 > echo $zmienna1 > j=$i+2 > /home/prac/mariusz > echo $((j)) 7

 zmienne powłoki (automatycznie ustawiane)

 zmienne powłoki sh (są też w bash):

 HOME katalog domowy użytkownika

 IFS lista znaków-separatorów pól

 PATH lista katalogów, w których powłoka szuka programów do wykonania

 PS1 podstawowy znak zachęty powłoki (default: ’\s-\v\$’)

 PS2 drugi znak zachęty powłoki (default: ’> ’)

Jak odczytać ich wartości? Na przykład: > echo $PATH

 zmienne powłoki bash (w sh ich nie było):

 BASH_VERSION numer wersji wykonywanej powłoki bash

 HISTSIZE max. liczba pamiętanych poleceń (d: 500)

 HOSTNAME nazwa hosta

 HOSTTYPE typ maszyny

 MACHTYPE typ maszyny

 PROMPT_COMMAND polecenie wykonywane przed wypisaniem $PS1

 PWD bieżący katalog

 UID identyfikator użytkownika

 Jak powłoka znajduje polecenia do wykonania? 1. Jeżeli nazwa polecenia zawiera ’/’ to polecenie traktowane jest jako program i wykonywane we własnym środowisku.

2. Jeżeli nie, to wykonywana jest funkcja powłoki o tej nazwie (o ile istnieje). Wykonanie następuje w środowisku powłoki. 3. Jeżeli takiej funkcji nie ma, to wykonywane jest polecenie wbudowane powłoki (builtin) o tej nazwie. Wykonanie następuje w środowisku powłoki.

4. Jeżeli takiego polecenia nie ma, to program o podanej nazwie poszukiwany jest w katalogach podanych w PATH. Wykonanie następuje w osobnym środowisku.

5. Jeżeli znaleziony plik nie jest w formacie wykonywalnym, to traktowany jest jako skrypt powłoki.

 Funkcje powłoki

 grupują polecenia do późniejszego wykonania

 [function] nazwa () { lista polecen; }

 Przykład: > moja_funkcja () { > echo To jest moja funkcja > ls > ls –l | wc –l; } > moja_funkcja To jest moja funkcja ls.txt plik1.txt plik2.txt 3

 Polecenia wbudowane powłoki sh

 . polecenie [argumenty] wykonuje polecenie (program) w bieżącym środowisku

 cd [nazwa katalogu] zmienia bieżący katalog

 pwd [nazwa katalogu] wypisuje nazwę bieżącego katalogu

 exit [n] kończy pracę powłoki zwracając kod wyjścia n

 export [nazwa[=wartość]] przekazuje wielkość określoną przez nazwę (zmienną, funkcję powłoki) do środowisk procesów potomnych; jeżeli nazwy nie podano wypisuje eksportowane wielkości

 return [n] wyjście z funkcji powłoki z kodem n

 shift [n] przesunięcie parametrów pozycyjnych o n pozycji

 test wyrażenie lub [ wyrażenie ] zwraca wynik opracowania wyrażenia

 set [ -opcje ] [ -o opcje] [ argumenty ] ustawia lub kasuje atrybutu powłoki; set pokazuje zmienne

 unset [nazwa] usuwa ustawione wcześniej zmienne lub funkcje powłoki

 Polecenia wbudowane powłoki bash

 alias [nazwa[=wartość]] ustawia lub wypisuje aliasy

 unalias [nazwa] usuwa aliasy

 declare [nazwa[=wartość]] deklaruje zmienne i nadaje im wartość; wypisuje zmienne

 echo [argumenty] wypisuje argumenty oddzielając je blankami i kończąc \n

 enable [-n] [-p] [polecenie wbudowane] uaktywnia/deaktywuje/wypisuje polecenia wbudowane

 let wyrażenie [wyrażenie] wykonuje wyrażenie arytmetyczne

 logout [n] wyjście z powłoki logowania z kodem powrotu n

 printf format [argumenty] wypisuje argumenty zgodnie z formatem

 read [opcje] [nazwa ...] wczytuje linię ze standardowego wejścia

 type [nazwa] wskazuje jak interpretowana będzie nazwa jeśli zostanie podana jako nazwa polecenia

 shopt [opcje] wypisuje albo przełącza atrybuty powłoki

 ulimit [opcje] [limit] pokazuje albo ustawia limity powłoki

 help wyświetla informacje o poleceniach powłoki

 pushd katalog przechodzi do katalogu i zapisuje go na stosie

 popd zdejmuje nazwę katalogu ze stosu i wykonuje do niego cd

 dirs wypisuje stos katalogów

 Polecenia sterowania procesami powłoki bash

 suspend (ctrl Z) zatrzymuje wykonanie procesu

 jobs wypisuje aktywne procesy

 bg nr_procesu np. %1 kontynuacja realizacji zatrzymanego procesu w tle ( jak &)

 fg nr_procesu np. %1 kontynuacja realizacji zatrzymanego

 kill [-s sygnał] nr_procesu lub pid przesyła sygnał do procesu

 Przykłady rozwinięcia linii polecenia: > echo ls p*.txt ls p1.txt pl1.txt pl2.txt plik1.txt plik2.txt

 p*.txt zastępowane jest odpowiednią listą plików

> echo ls p{l,lik}*.txt ls pl1.txt pl2.txt plik1.txt plik2.txt

 rozwinięcie następuje w dwóch krokach: p{l,lik}*.txt -> pl*.txt plik*.txt -> ...

> echo cat `whoami` ~ $((2+3)) {a,b}c p?.txt cat mariusz /home/prac/mariusz 5 ac bc p1.txt p2.txt

 przeprowadzane są wszystkie konieczne rozwinięcia

 Skrypty

 skrypt – sekwencja poleceń wykonywana przez interpreter (powłokę), zapisana jako samodzielny plik.

 wykonanie skryptu:

 bash plik_skryptu skrypt jest wykonywany w nowym otoczeniu

 . plik_skryptu skrypt jest wykonywany w bieżącym otoczeniu

 ./plik_skryptu skrypt jest wykonywany w nowym otoczeniu. Uwaga: plik_skryptu musi mieć mod pozwalający na wykonanie

 ustalenie programu wykonującego skrypt - w pierwszej linii skryptu podawana jest nazwa programu wraz z pełną ścieżką dostępu:

 #!/bin/bash skrypt wykonany będzie przez bash

 #!/bin/csh skrypt wykonany będzie przez csh

 #!/bin/tcsh skrypt wykonany będzie przez tcsh

mogą być też inne programy:

 #!/bin/sed -f skrypt wykonany będzie przez sed

 #!/usr/bin/perl skrypt wykonany będzie przez perl

 #!/usr/bin/less skrypt wykonany będzie przez less

 Przykłady skryptów

 Skrypt z pętlą while, wypisujący ostatni podany parametr: #!/bin/bash parametry=”” while [ $# -gt 1 ]; do parametry=”$parametry $1” shift done ostatni_parametr=$1 shift echo $parametry echo $ostatni_parametr

 Skrypt z konstrukcją warunkową if

#!/bin/bash echo "Pytamy o plik $1" if [ -e $1 ]; then echo "Plik $1 istnieje"; if [ -d $1 ]; then echo "Plik $1 jest katalogiem"; else echo "Plik $1 nie jest katalogiem"; fi else echo "Plik $1 nie istnieje"; fi

 Skrypt z pętlą for

#!/bin/bash echo Rozwiniecie nazw plikow: * for ff in *; do if file $ff | grep text > /dev/null; then echo "Plik $ff jest plikiem tekstowym" fi done

 Skrypt wypisuje nazwy plików z bieżącego katalogu i informuje czy dany plik jest plikiem tekstowym

 Skrypt ten jest wywoływany bez parametrów

 Skrypt z pętlą while i konstrukcją case

#!/bin/bash while true; do echo –n ”Wypisac biezacy katalog? (y/n) ” read yn case $yn in y* | Y* ) ls –l . ; break ;; [nN]* ) echo ”pomijamy” ; break ;; q* ) exit ;; * ) echo ”Niezrozumiala odpowiedz” ;; esac done

 Skrypt z obliczeniami arytmetycznymi #!/bin/bash a=0 b=0 c=0 d=0 while [ $a –le 4 ]; do echo $a $b $c $d a=$(($a + 1)) b=$((b + a)) d=$((c += a)) done

 W rozwinięciu arytmetycznym zmienna może być używana bez poprzedzającego znaku $

 Wynikiem rozwinięcia arytmetycznego jest wartość w instrukcji przypisania

 Skrypt zaw_kat wykorzystujący instrukcję pustą #!/bin/bash katalog=”$1” : ${katalog:=$HOME} echo ”Zawartosc katalogu $katalog:” ls –1 ”$katalog”

 Przykłady wykonania: > zaw_kat > Zawartosc katalogu /home/prac/mariusz ...

> zaw_kat . > Zawartosc katalogu . ... (C) Mariusz Kopeć, WEiP AGH, 2015 108 bash –konfiguracja

 Podstawy konfiguracji powłoki

 Pliki konfiguracyjne dla login shell

 /etc/profile

 ~/.bash_profile

 ~/.bash_login

 ~/.profile

 ~/.bash_logout

 Pliki konfiguracyjne dla non-login shell

 /etc/bashrc

 ~/.bashrc

 Konfiguracja znaku zachęty

 PS1=’[\u@\h \w]\$’

 znaczenie:

 \u nazwa użytkownika

 \h nazwa hosta

 \H pełna nazwa hosta (z domeną)

 \w bieżący katalog

 \s nazwa powłoki

 \t czas HH:MM:SS

 \A czas HH:MM

 \$ # dla roota, $ dla innych

 \! numer polecenia w zapisie historii

 \n newline

 \\ backslash

 Niektóre przydatne kombinacje klawiszy

 edycja linii komend

 C-a przesunięcie kursora na początek linii

 C-e przesunięcie kursora na koniec linii

 C-l clear screen

 C-_ usuwanie wprowadzonych zmian (kolejne)

 A-r usunięcie wszystkich zmian

 poruszanie się po pliku historii

 A-< na początek pliku historii

 A-> na koniec pliku historii

 C-r szukanie wstecz w pliku historii

 C-s szukanie do przodu w pliku historii

 uzupełnienia

 TAB uzupełnienia ogółem

 A-? wypisz możliwe uzupełnienia

 A-/ uzupełnienie nazwy pliku

 A-~ uzupełnienie nazwy użytkownika

 A-@ uzupełnienie nazwy hosta

 A-! uzupełnienie poleceń

 Korzystanie z historii poleceń

 fc operuje na liście historii

 fc –l listuje ostatnio wykonane polecenia wraz z ich numerami z listy historii

 fc –l n1 n2 listuje polecenia o numerach od n1 do n2

 fc n1 n2 wpisuje polecenia o numerach od n1 do n2 do edytora; po edycji polecenia są kolejno wykonywane.

 fc –s old=new wykonuje poprzednie polecenie po zastąpieniu old przez new

 history operuje na liście i/lub pliku historii

 history [n] listuje [n] ostatnich pozycji z listy historii wraz z ich numerami; pozycje oznaczone ‘*’ zostały zmodyfikowane

 history -c kasuje listę historii

 history –d n kasuje pozycję n z listy historii

 history -a dołącza nowe pozycje (wprowadzone od początku bieżącej sesji bash) do pliku historii

 history -r wczytuje plik historii i dołącza jego zawartość do aktualnej listy historii

 rozwinięcia historii

 !n linia n z listy historii

 !-n linia –n pozycji wstecz na liście historii

 !! poprzednia linia (to samo co ’!-1’)

 !string ostatnia linia zaczynająca się od string

 !?string ostatnia linia zawierająca string

 ^old^new^ powtarza ostatnie polecenie zastępując old przez new

 !n:p wypisuje linię n z listy historii, ale jej nie wykonuje

 Informacje o procesach

 top pokazuje aktywne procesy z czasie rzeczywistym

 Sterowanie zachowaniem programu:

 h lub ? help

 spacja odświeżenie ekranu

 f zmiana formatu wyświetlanych wyników

 n określenie ilości śledzonych procesów

 k przesłanie sygnału do procesu (kill)

 q quit

14:22:12 up 12 days, 4:55, 23 users, load average: 1.31, 1.21, 1.18 219 processes: 217 sleeping, 2 running, 0 zombie, 0 stopped CPU states: 0.4% user, 1.7% system, 49.8% nice, 48.7% idle Mem: 515152K total, 462184K used, 52912K free, 25800K buffers Swap: 536136K total, 126633K used, 463500K free, 228936K cache

PID USER PRI NI SIZE RSS SHARE STAT %CPU %MEM TIME COMMAND 29203 mariusz 12 0 1076 1076 748 R 1.7 0.2 0.45 top 1 root 8 0 468 424 424 S 0.0 0.0 0.15 init ...

PRI: priorytet procesu RSS: wykorzystywana pamięć fizyczna STAT: status procesu (Running, Sleeping, Zombie, Traced/sTopped) %CPU: procentowe wykorzystanie czasu CPU %MEM: procentowe wykorzystanie pamięci

 ps pokazuje aktywne procesy

 ps –ef wypisuje wszystkie procesy w formacie pełnym

 ps –fu user wypisuje wszystkie procesy użytkownika user

 ps a wypisuje wszystkie procesy (w tym innych użytkowników) skojarzone z terminalami

 ps –fNu user wypisuje wszystkie procesy użytkowników innych niż user (zwykle root)

 ps –C nazwa wypisuje wszystkie procesy związane z poleceniem o podanej nazwie

 pstree pokazuje działające procesy w formie drzewa

 pstree –a pokazuje działające procesy wraz z odpowiednimi argumentami linii poleceń

 pstree –h zaznacza rozjaśnieniem bieżący proces oraz jego ’przodków’

 pstree –p wypisuje dodatkowo PID procesów

 kill przesyła sygnały do procesów

 kill –l wypisuje numery i nazwy wszystkich sygnałow

 kill –l n wypisuje nazwę sygnału o numerze n

 kill pid ... przesyła sygnał TERM (terminate) do procesów o podanych identyfikatorach pid

 kill –n pid przesyła sygnał o numerze n do procesu o podanym identyfikatorze pid

Przykład: > kill –9 1213 przesyła sygnał bezwarunkowego zakończenia procesu o pid 1213

 sleep opóźnia rozpoczęcie następnego procesu o podany interwał czasu

 sleep n[smhd] proces ”nic nie robi” (ale działa) przez n sekund. Dodany modyfikator [smhd] zmienia jednostki czasu: s – sekundy m – minuty h – godziny d - dni

Przykład: > sleep 5s; ls polecenie ls zostanie wykonane po 5 sek.

 at wykonuje polecenie wprowadzone ze standardowego wejścia w określonym czasie

 at TIME rozpoczyna wykonanie polecenia o czasie TIME

 at –m TIME rozpoczyna wykonanie polecenia o czasie TIME i wysyła mail po zakończeniu działania polecenia

Przykłady określenia czasu: HH:MM 10am Jul 31 1am tomorrow now + 3 weeks

 atq wypisuje zadania użytkownika oczekujące na rozpoczęcie wykonania

 atrm nr usuwa zadanie o numerze nr z kolejki

 Przykład: > at –m now + 1 hour <<+ > ls –l > + job 352 at 2004-01-22 09:24 > atq 352 2004-01-22 09:24 a mariusz > atrm 352

 batch rozpoczyna wykonanie zadania w tle kiedy obciążenie systemu na to pozwoli

 batch -m wysyła mail po zakończeniu zadania

 Przykład: > batch <<+ > ls –l > + job 353 at 2004-01-22 08:39

 nohup wykonuje polecenie w sposób ”odporny na zawieszenia”

 nohup polec & wykonuje polecenie polec w tle, nawet jeśli polecenie to przesyła wyniki na wyjście standardowe lub diagnostyczne, które może zostać zamknięte (np. przez wylogowanie użytkownika) Uwaga: Wyjście kierowane jest na plik nohup.out lub $HOME/nohup.out

Przykład: > nohup moj_program &

 Informacje o wykorzystaniu przestrzeni dyskowej

 du informuje o wykorzystaniu przestrzeni dyskowej

 du podaje dane dla bieżącego katalogu i jego podkatalogów

 du -a podaje dane dla wszystkich plików w bieżącym katalogu i jego podkatalogach

 du -s podaje tylko sumaryczne dane dla bieżącego katalogu i jego podkatalogów

 du -h podaje dane w kilo-, mega- i gigabajtach Przykład: > du –sh 1.5M .

 df pokazuje wykorzystanie zamontowanych systemów plików

 df -l pokazuje tylko lokalne systemy plików

 df -T wypisuje dodatkowo typy zamontowanych systemów plików

 df –t typ podaje tylko dane dla określonego typu systemu plików

 df –x typ podaje dane z wyłączeniem określonego typu systemu plików

 df -h podaje dane w kilo-, mega- i gigabajtach

 quota pokazuje wykorzystanie przestrzeni dyskowej oraz przyznane limity

 quota wypisuje dane dla bieżącego użytkownika

 quota –g wypisuje dane dla grup, do których należy bieżący użytkownik

Przykład: > quota

Disk quotas for user mariusz (uid 751): Filesystem blocks quota limit grace files quota limit grace /dev/sdb1 8 40960 50000 1 0 0 /dev/sdf1 39764 40960 50000 1099 0 0

 Uruchomienie AWK (GAWK)

 gawk ’program’ [plik_wejściowy] [...] > gawk ’BEGIN {print ”Hello World!”}’ > gawk ’{print}’ <<< ’Hello World!’ > gawk ’//’ <<< ’Hello World!’ > gawk <<< ’Hello World!’ To nie będzie działać!

plik.awk: BEGIN {print ”Hello World!”}

 gawk -f plik_programu [plik_wejściowy] [...] > gawk –f plik.awk

 skrypt awk > #!/usr/bin/gawk -f > BEGIN {print ”Hello World!”}

 Program AWK

 ciąg poleceń w układzie wzorzec {akcja}

 można pominąć wzorzec – akcja wykonywana dla wszystkich linii

 można pominąć akcję – akcja domyślna: print

 nie można pominąć jednocześnie akcji i wzorca

 można podawać ciąg poleceń separowanych znakami nowej linii: > gawk ’/time/ {print $1} > /size/ {print $2}’ plik_wejsciowy

 kontynuacja przez ’\’ działa nawet we wzorcach: > gawk ’/Dlugi wzorzec mozna\ > kontynuowac/ {print $0}’ plik_wejsciowy

 komentarz ’#’ działa do końca linii

 zmienne specjalne:

 $0 wczytany rekord

 $n n-te pole rekordu

 NF liczba wczytanych pól

 NR liczba wczytanych rekordów

 FNR liczba rekordów wczytanych z bieżącego pliku

 FS separator pól

 RS separator rekordów

 OFS wyjściowy separator pól

 ORS wyjściowy separator rekordów

 FILENAME nazwa aktualnie przetwarzanego pliku

 ARGC liczba podanych parametrów pozycyjnych

 ARGV tablica parametrów pozycyjnych

 ENVIRON tablica przetrzymująca zmienne środowiskowe

 operacje wejścia:

 next przerywa obróbkę bieżącego rekordu i pobiera następny

 exit zatrzymuje przetwarzanie rekordów i przechodzi do END

 getline zm pobiera rekord i wstawia jego zawartość do zmiennej zm

 getline

 close(plik) zamyka plik – przy ponownym użyciu rekordy pobierane będą od początku pliku Uwaga: getline zwraca wartość 1 aż do napotkania końca pliku, kiedy zwraca 0

 operacje wyjścia:

 print wypisuje cały rekord na standardowe wyjście

 print ”a” ”b” wypisuje ”a” i ”b” na standardowe wyjście

 print ”a”,”b” wypisuje ”a” i ”b” rozdzielone przez OFS

 print > plik wypisuje rekord do pliku plik

 printf(format, arg1...) wypisuje kolejne argumenty zgodnie z formatem (tak jak w języku C)

 operacje na tekście:

 length(str) zwraca liczbę znaków w str. Jeżeli nie podano argumentu, to zwraca liczbę znaków w $0;

 index(str1,str2) jeżeli str1 zawiera str2 to zwraca pozycję, na której go znaleziono. Jeżeli nie – zwraca 0;

 split(str,tab,zp) kopiuje pola ciągu str oddzielone znakami podziału zp do tablicy tab i zwraca liczbę jej elementów;

 substr(str,poz,dl) zwraca podciąg łańcucha str, zaczynający się na pozycji poz i o długości dl;

 match(str,wzór) poszukuje w ciągu str znaków pasujących do wzoru. Jeżeli je znajdzie – zwraca pozycję, jeżeli nie – zwraca 0;

 sub(wzór,zast,str) zamienia wzór na zast w ciągu str. Jeżeli str nie podano - przyjmuje $0; Zwraca ilość podstawień;

 gsub(wzór,zast,str) działa podobnie jak sub, ale globalnie: zamienia wszystkie wystąpienia, a nie tylko pierwsze;

 sprintf(format,arg...) działa podobnie jak printf, ale nie drukuje tylko zwraca utworzony ciąg; (C) Mariusz Kopeć, WEiP AGH, 2015 133 AWK operacje matematyczne

 operacje na tekście, cd:

 toupper(str) zamienia wszystkie litery w str na duże;

 tolower(str) zamienia wszystkie litery w str na małe;

 operatory matematyczne

 ++ -- inkrementacja, dekrementacja;

 ^ potęgowanie;

 * / % mnożenie, dzielenie, modulo;

 + - dodawanie, odejmowanie;

 = *= /= %= += -= operatory przypisania

 funkcje matematyczne

 int(x) zwraca część całkowitą x;

 sqrt(x) zwraca pierwiastek kwadratowy x;

 sin(x), cos(x) funkcje trygonometryczne;

 log(x), exp(x) logarytm i eksponenta;

 rand(), srand(liczba) generatory liczb pseudolosowych;

 operatory porównania

 == != równy, nierówny;

 > >= większy, większy lub równy;

 < <= mniejszy, mniejszy lub równy;

 operatory logiczne

 ! && || negacja, koniunkcja, alternatywa;

 operatory poszukiwania wzoru

 str ~ regex dopasowuje ciąg str do wyrażenia regularnego regex; zwraca prawdę, jeżeli ciąg zawiera się w polu;

 str !~ regex negacja dopasowania; zwraca prawdę, jeżeli ciąg nie zawiera się w polu;

 wzory specjalne

 BEGIN wykonuje operacje przed rozpoczęciem przetwarzania danych;

 END wykonuje operacje po zakończeniu przetwarzania danych;

 wzory zakresów

 war1,war2 odnosi się do zakresu linii zaczynającego się od linii spełniającej warunek war1, a kończącego się na linii spełniającej warunek war2;

 zmienne i tablice

 zmienne nie są deklarowane; są inicjowane wartością 0 lub ”” w zależności od kontekstu, w którym zostały użyte;

 tablice tablice asocjacyjne – indeksowane nie są liczbami tylko napisami;

 wyrażenia regularne

 \ odbiera specjalne znaczenie następnemu znakowi;

 ^ dopasowuje początek stringu (nie koniecznie linii);

 $ dopasowuje koniec stringu (nie koniecznie linii);

 . dowolny znak, włączając w to ’\n’;

 [...] lista znaków – dowolny znak z listy;

 [^...] lista znaków – dowolny znak spoza listy;

 | operator alternatywy;

 (...) operator grupowania;

 * zero lub więcej wystąpień poprzedniego znaku;

 + jedno lub więcej wystąpień poprzedniego znaku;

 wyrażenia regularne, cd

 ? zero lub jedno wystąpienie poprzedniego znaku;

 {n} powtórzenie poprzedniego wyrażenia n razy;

 {n,} powtórzenie co najmniej n razy;

 {,n} powtórzenie co najwyżej n razy;

 {m,n} powtórzenie od m do n razy;

 \w litera, cyfra lub ’_’;

 \W nie \w;

 \< pusty string na początku słowa;

 \> pusty string na końcu słowa;

 \B niepusty string na krawędzi słowa;

 instrukcja warunkowa if

 if (warunek) instrukcja else instrukcja

 Przykłady: if (x % 2 == 0) print ”x jest parzyste” else print ”x jest nieparzyste”

if (x % 2 == 0) print ”parzyste”; else print ”nieparzyste”

if (x % 2 == 0) { print ”parzyste” print ”OK” } else print ”nieparzyste”

 instrukcja while

 while (warunek) instrukcje

 Przykład: awk ’{ i = 1 while (i <= 3) { print $i i++ } }’ plik_wejsciowy

Uwaga: przejścia do nowych linii nie są tu konieczne, (z wyjątkiem ciała instrukcji złożonej) ale zalecane

 instrukcja do while

 do instrukcje while (warunek)

 Przykład: awk ’{ i = 1 do { print $0 i++ } while (i <= 10) }’ plik_wejsciowy

Uwaga: przejścia do nowych linii nie są tu konieczne, (z wyjątkiem ciała instrukcji złożonej) ale zalecane

 instrukcja for

 for (inicjalizacja; warunek; inkrementacja)

 Przykład: gawk ’{ for (i = 1; i <= 3; i++) print $i (i <= 10) }’ plik_wejsciowy

 for (index in tablica)

 index przyjmuje wartości kolejnych indeksów w tablicy

 Przykład: gawk ’BEGIN {t[”jeden”]=1; t[”dwa”]=2; t[”trzy”]=3 for (i in t) print i,t[i] }’

 instrukcja switch

 switch (wyrażenie) { case wartość lub regex: instrukcje default: instrukcje }

 Uwagi:

 wyrażenie dopasowywane może być do wartości numerycznej, stringu lub wyrażenia regularnego

 wykonanie instrukcji jest przerywane dopiero po napotkaniu: - końca instrukcji switch - jednej z instrukcji: break, continue, next, nextfile, exit

 instrukcja switch, cd

 Przykład: switch (NR * 2 + 1) { case 3: case ”11”: print NR – 1 break

case /2[[:digit:]]+/: print NR

default: print NR + 1 case –1: print NR * -1 }

 instrukcja break

 break

 Przerywa wykonanie najbardziej wewnętrznej pętli

 Poza pętlami traktowana jest jako błąd (POSIX)

 Przykład:

{ n = $1 for (d=2; d*d<=n; d++) if (n%d == 0) break if (n%d == 0) printf ”Najmniejszym podzieln. %d jest %d\n”,n,d else printf ”%d to liczba pierwsza\n”,n } (C) Mariusz Kopeć, WEiP AGH, 2015 145 AWK instrukcje

 instrukcja continue

 continue

 Przerywa bieżący przebieg pętli i przechodzi do następnego

 Poza pętlami traktowana jest jako błąd (POSIX)

 Przykład:

BEGIN { for (x=0; x<=20; x++) { if (x == 5) continue printf ”%d ”,x } print ”” }

 instrukcja next

 next

 Przerywa przetwarzanie bieżącego rekordu i przechodzi do następnego; dalsza część akcji (w przeciwieństwie do skutku funkcji getline) nie jest realizowana

 Przykład:

NF != 4 { err = sprintf(”%s:%d:NF != 4\n”,FILENAME,FNR) print err > ”/dev/stderr” next }

 Przetwarzanie rekordu zawierającego liczbę pól inną niż 4 zostanie przerwane, a na wyjście diagnostyczne wysłany zostanie komunikat o błędzie

 instrukcja nextfile (w gawk)

 nextfile

 Przerywa przetwarzanie bieżącego pliku i przechodzi do następnego podanego w linii polecenia

 Zmienia wartość zmiennej FILENAME, tak by odpowiadała nazwie kolejnego pliku

 Ustawia wartość zmiennej FNR=1

 Przykład:

NF != 4 { print ”%s nie ma 4 pol w rekordzie”,FILENAME nextfile } { akcje dla pliku o 4 polach w rekordzie }

 instrukcja exit

 exit [kod powrotu]

 Przerywa przetwarzanie: - wykonane w bloku BEGIN lub po nim – przejście do bloku END - wykonane w bloku END – zakończenie przetwarzania

 Przykład:

BEGIN { print ”Jestem w bloku BEGIN”; exit } NF == 6 { n++ } END { print ”Znaleziono”,n,”rekordow” }

Program zostanie wykonany bez przetwarzania pliku wejściowego!

 tablice asocjacyjne – indeksowane stringami, np.: tab[”jeden”]=1 tab[”dwa”]=2

 indeks w postaci numerycznej zamieniany jest na string, np.: tab[17]  tab[021]  tab[0x11]

 sprawdzenie, czy ind jest jednym z indeksów tablicy tab: ind in tab na przykład: if (ind in tab)

 usuwanie elementów tablicy: delete tab[i]

 usuwanie całej tablicy (gawk): delete tab

 Uwaga: usunięcie tablicy nie zmienia jej typu, tzn. jej nazwa nie może być dalej używana jako nazwa zwykłej zmiennej

 sortowanie po wartościach – asort

 asort(tab) - zwraca liczbę elementów tablicy i indeksuje ją na nowo liczbami od 1 do n, sortując wg. wartości jej elementów

 asort(tab,cpy) - kopiuje tab do cpy, i działa dalej tak jak asort(cpy); tab pozostaje nienaruszone

 Przykład: BEGIN { tab[”jeden”]=”one” tab[”dwa”]=”two” tab[”trzy”]=”three” n = asort(tab,cpy) for (i in tab) print i,tab[i] for (i in cpy) print i,cpy[i] }

 sortowanie po indeksach – asorti

 asorti(tab) - zwraca liczbę elementów tablicy i indeksuje ją na nowo liczbami od 1 do n, sortując wg. wartości jej indeksów

 asorti(tab,cpy) - kopiuje tab do cpy, i działa dalej tak jak asorti(cpy); tab pozostaje nienaruszone

 Przykład: BEGIN { tab[”jeden”]=”one” tab[”dwa”]=”two” tab[”trzy”]=”three” n = asorti(tab,cpy) for (i in tab) print i,tab[i] for (i in cpy) print i,cpy[i] }

 definiowanie funkcji użytkownika

 function nazwa(lista_parametrów) { ciało funkcji }

 lista parametrów zawiera argumenty oraz zmienne lokalne

 argumenty ustalane są na podstawie wywołania – pozostałe wielkości są zmiennymi lokalnymi

 zmienne lokalne są inicjowane stringami pustymi

 Przykład: function drukuj(m) { printf ”%6.3g\n”, m }

 zwracanie wartości przez funkcje

 return [wyrażenie]

 polecenie return zwraca wynik wyrażenia

 jeżeli wyrażenie nie zostało podane, to zwracana wartość jest nieokreślona

 jeżeli return nie zostało użyte, to przyjmowane jest automatycznie na końcu definicji funkcji, a zwracana wartość jest nieokreślona

 Przykład: function srednia(tab,n,suma) { for (i in tab) {n++; suma+=tab[i]} return suma/n }

 typ wartości zmiennej (tekstowy lub numeryczny) ustalany jest dynamicznie i zależy od kontekstu

 zmienne tekstowe użyte w operacjach arytmetycznych mają wartość liczbową 0, np.: zero = ”zero”; x = 5 + zero; print x 5

 zmienne (i stałe) ustawione w wyrażeniach obok siebie traktowane są jako tekstowe i podlegają konkatenacji, np.: m = 1; n = 2; print m n ” ” (m n + 5) 12 17

 zmienne (i stałe) numeryczne są zmiennoprzecinkowe: print 3/4 0.75

 gawk pozwala na tworzenie dwukierunkowych łączy z innymi procesami: BEGIN { command = ”read line; ls –l $line” print ”/usr/games” |& command while (command |& getline results) print ”>”,results }

niekoniecznie na tej samej maszynie:

BEGIN { Service = ”/inet/tcp/0/origin” \ ”.ftj.agh.edu.pl/daytime” Service |& getline print $0 close (Service) }

 Przestrzeń wzorca (pattern space)

 dane wejściowe dla każdego polecenia;

 zazwyczaj (ale nie zawsze) kolejna linia tekstu;

 zmieniają ja polecenia: N, n, x, g, G;

 Polecenia

 # (comment)

 cała linia jest ignorowana

 d (delete)

 blokuje wypisanie linii na standardowe wyjście

 wykonanie startuje od początku skryptu

 D (delete the first part of the pattern space)

 usuwa wszystko aż do znaku ’\n’ z przestrzeni wzorca

 wykonanie startuje od początku skryptu z następną linią

 n (next)

 do przestrzeni wzorca wpisywana jest zawartość następnej linii

 wykonywane będzie następne polecenie

 N (append Next line)

 do przestrzeni wzorca dopisywana jest zawartość następnej linii poprzedzona znakiem ’\n’

 a\ (append)

 dodaje tekst za linią wskazaną przez adres, a jeśli go nie ma – za każdą przetwarzaną linią

 i\ (insert)

 dodaje tekst przed linią wskazaną przez adres, a jeśli go nie ma – przed każdą przetwarzaną linią

 c\ (change)

 zmienia bieżącą przestrzeń wzorca (linię) na tekst

 Uwagi do poleceń a\, i\, c\

 polecenie musi stać w osobnej linii (albo być oddzielone ’;’)

 liczba wstawianych linii nie jest ograniczona

 kolejne linie, z wyjątkiem ostatniej, oddzielane są przez ’\’, np.: a\ linia 1\ linia 2\ ... linia n

 wprowadzając kolejne linie w linii polecenia musimy stosować wielokrotne opcje ’-e’, np.: sed –e’/wzor/{;i\’ –e’Linia wstawiana przed wzorem’\ -e’a\’ –e’1. linia wstawiana za wzorem\’ \ -e’2. linia wstawiana za wzorem’ –e’}’

 s/RE/zastąpienie/[flagi] (substitute)

 w liniach wskazanych przez adresy (albo we wszystkich) tekst pasujący do wyrażenia regularnego RE zastępowany jest przez zastąpienie;

 znaki ’/’ mogą być zastąpione przez dowolne inne znaki;

 w zastąpieniu wprowadzany jest surowy tekst, z wyjątkiem: & - zastępuje cały tekst dopasowany do RE \n (gdzie n jest cyfrą) – zastępuje n-tą grupę $...$ \c (gdzie c nie jest cyfrą) – oznacza znak ’c’

 flagi: brak – dokonywane jest tylko jedno zastąpienie g – dokonywane są wszystkie zastąpienia (global) n (gdzie n jest cyfrą) – dokonywane jest tylko n-te zastąpienie p – wypisuje przestrzeń wzorca po skutecznym zastąpieniu

 Uwaga: jeżeli zastąpienie zostało dokonane, ustawiana jest flaga wykorzystywana przez polecenie test;

 p (print)

 przesyła określone linie na standardowe wyjście

 P (print first part of the pattern space)

 wypisuje z przestrzeni wzorca wszystko, aż do pierwszego ’\n’

 l (list)

 działa podobnie jak p, ale wypisuje niektóre znaki specjalne w formie \c (np. \n, \t)

 w file (write to file)

 wypisuje określone linie do pliku file

 r file (read from file)

 wstawia zawartość pliku file po określonej linii

 h (hold pattern space)

 kopiuje przestrzeń wzorca do bufora, kasując jego zawartość

 H (hold pattern space - append)

 dodaje zawartość przestrzeni wzorca do końca bufora

 g (get)

 kopiuje zawartość bufora do przestrzeni wzorca, kasując jej dotychczasową zawartość

 G (get - append)

 dołącza zawartość bufora do przestrzeni wzorca

 x (exchange)

 wymienia zawartość bufora i przestrzeni wzorca

 !polecenie (negacja)

 neguje specyfikację adresu polecenia

 {} (grupowanie)

 grupuje polecenia wykonywane dla określonej linii

 pierwsze polecenie może pojawić się zaraz po ’{’

 ’}’ musi być w osobnej linii

 grupowanie może być zagnieżdżone

 :etykieta

 wstawia etykietę, do której mogą skakać polecenia branch i test

 betykieta (branch)

 wykonuje bezwarunkowy skok do etykiety

 jeżeli nie ma etykiety, skacze do końca skryptu

 tetykieta (test)

 wykonuje skok do etykiety jeżeli polecenie substitute, działające na bieżącej przestrzeni adresowej ustawiło odpowiednią flagę

 flaga jest ustawiana po dokonanym podstawieniu

 flaga jest resetowana po wykonaniu instrukcji test

 flaga jest resetowana po wczytaniu nowej linii

 y/lista1/lista2 (translate)

 zamienia znaki listy1 odpowiednimi znakami listy2

 listy 1 i 2 muszą być tej samej długości

 separatory ’/’ mogą być zastąpione innymi znakami

 = (number)

 wypisuje numer bieżącej linii

 q (quit)

 koniec działania sed

 Zliczanie linii inputu #!/bin/sed –nf $=

 Emulacja polecenia head #!/bin/sed –f 10q

 Rozdzielanie linii tekstu pustymi liniami #!/bin/sed –f /^$/d;G

 Emulacja polecenia tail #!/bin/sed –f :a $q;N;11,$D;ba

 Odwrócenie kolejności znaków w linii #!/bin/sed –f /./!b s/!/!!/g s/^/-!-/ s/$/-!-/ ta :a s/-!-$[^!]\|!!$$.*$$[^!]\|!!$-!-/\3-!-\2-!-\1/ ta s/-!-//g s/!!/!/g

 Emulacja polecenia tac #!/bin/sed -nf 1{h;b;} G;h ${g;p}