Het Aantal Tweede Verblijven in Vlaanderen in 2016

Het aantal tweede verblijven in Vlaanderen in 2016

Karolien Weekers Studiedienst van de Vlaamse Regering Departement Kanselarij en Bestuur Januari 2017

Inleiding

In 2014 werd het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest een eerste keer in kaart gebracht door de Studiedienst van de Vlaamse Regering. In deze nota wordt de oefening voor 2016 gemaakt. Tweede verblijven worden in ruime zin gedefinieerd als die woongelegenheden waar diegene die er kan verblijven, niet is ingeschreven in het bevolkingsregister op dit adres. Het zijn dus woningen waarop geen domicilie is gevestigd. Zeker in gemeentelijke belastingreglementen wordt deze brede definitie gebruikt. In sommige reglementen specifieert men verder dat bovenvermelde toestand een weerlegbaar vermoeden schept dat de gebruiker de woning als tweede verblijf gebruikt, maar dat dit vermoeden met rechtsmiddelen kan weerlegd worden. Meestal worden ook een aantal woningen opgesomd die niet als tweede verblijf worden beschouwd, het gaat dan vaak om leegstaande panden, om panden die enkel voor een beroepsactiviteit worden gebruikt, om studentenhuizen en om tenten en verplaatsbare caravans.

Bij specifiek onderzoek wordt bovenstaande definitie vaak smaller. Zo telt men enkel die woningen die opgenomen zijn in het belastingkohier op tweede verblijven en waarvan het gebruik bedoeld is voor recreatieve doeleinden. Bij het werken met gegevens op basis van belastingkohieren moeten we dan ook rekening houden met het feit dat we waarschijnlijk niet alle tweede verblijven zullen kennen en dat de definitie van een tweede verblijf niet in elk reglement hetzelfde is. Daarnaast zijn er nog andere addertjes onder het gras, die (los van de methode) maken dat we niet alle tweede verblijven zullen kennen. Zo proberen eigenaars soms vanuit fiscale motieven hun domicilie te zetten op hun tweede verblijf en niet op hun eerste verblijf. Het kan dan zijn dat we een eerste verblijf tellen als een tweede. Daarnaast is er een bijkomende manier om aan tweede verblijfstaks te ontsnappen: ouders met een tweede verblijf kunnen hun inwonende volwassen kinderen laten domiciliëren op het tweede verblijfsadres of nemen zelf hun domicilie op hun tweede verblijf en laten de kinderen op het eerste verblijf staan. Op die manier wordt op geen van beide woningen een tweede verblijfstaks betaald. Daarenboven kan het ook zijn dat eigenaars van tweede verblijven in bepaalde gemeenten ervoor kiezen om een leegstandstaks te betalen, eerder dan een tweede verblijfstaks.

Om bovenstaande en andere redenen werd in vorig onderzoek geopteerd om te werken met de methode die het aantal woongelegenheden linkt aan het aantal huishoudens. Ook nu gebruiken we dezelfde methode, voor details over mogelijke andere onderzoeksmethoden, verwijzen we u graag door naar het rapport uit 2015 (Weekers, 2015). Hierna leggen we kort de gekozen methode uit en berekenen we het aantal tweede verblijven anno 2016.

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 1 Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016

Voor dit onderzoek wordt er gestart vanuit de CCST-statistiek. Deze statistiek vormt de basis voor de kadastrale statistiek van het gebouwenpark en hebben we op gemeentelijk niveau ontvangen via de AAPD, de Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie (het vroegere Kadaster). De statistiek is erg gedetailleerd en splitst alle gebouwen op naar kadastrale aard (20 rubrieken) en neemt ook steeds een heel aantal kenmerken (42 tellers) van de gebouwen mee. We werken niet met het aantal gebouwen of bebouwde percelen, maar met het aantal zelfstandige woongelegenheden. Onder deze zelfstandige woongelegenheden worden die woongelegenheden verstaan, die bestemd zijn voor de huisvesting van alleenstaanden of gezinnen, waarbij de bewoners individueel gebruik kunnen maken van een kookgelegenheid, een toilet en een douche.

Wat deze zelfstandige woongelegenheden betreft, nemen we alle woongelegenheden per gemeente op en splitsen deze in vier groepen (op basis van de 20 kadastrale rubrieken): woongelegenheden in woonhuizen (rubriek 1-5), in vakantieverblijven (rubriek 6-8), in appartementen en buildings (rubriek 9-12) en ten slotte in andere gebouwen (rubriek 13-20).

Op basis van dit bronmateriaal werd beslist twee soorten tweede verblijven afzonderlijk in kaart te brengen. In de eerste plaats bekijken we de tweede verblijven, gelegen in vakantieverblijven, daarna deze in ‘gewone gebouwen’. We bespreken steeds de gehanteerde methode en de resultaten hierna één na, waarna we in een derde punt het totaal aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest en op gemeenteniveau in kaart brengen.

a) Tweede verblijven in vakantieverblijven (meestal niet gelegen in woonzone)

De woongelegenheden in vakantieverblijven worden in eerste instantie afgesplitst van de andere woongelegenheden in de kadastrale statistiek en apart geteld als eerste vorm van tweede verblijven. In de definiëring van de AAPD zijn vakantieverblijven, die woningen die bedoeld zijn voor individuele vakantie, dus ook weekendverblijven of kampeerhuisjes vallen onder deze definitie. Het betreft vooral vakantiehuizen die gelegen zijn in verblijfparken, op campings of in recreatiegebied. Een groot deel van deze vakantieverblijven zullen tweede verblijven zijn, maar uiteraard is niet elk vakantieverblijf (in de definitie van het kadaster), een woning die als tweede verblijf wordt gebruikt. Het vakantieverblijf kan permanent worden bewoond, ze kan op een vakantiepark staan om te worden verhuurd, … . Bij permanente bewoning kunnen we deze woningen niet uit de cijfers van de vakantiewoningen halen, maar zoals later zal blijken, zullen we ze wel uit de totale cijfers van tweede verblijven kunnen halen. De vakantieverblijven die kort worden verhuurd en niet als tweede verblijf worden gebruikt, kunnen we wel elimineren.

Als we per gemeente alle woongelegenheden in vakantieverblijven linken aan het totaal aantal woongelegenheden, dan zien we heel wat gemeenten met een klein aandeel woongelegenheden in vakantieverblijven. 218 van de 308 Vlaamse gemeenten hebben een aandeel van minder dan 1% woongelegenheden, gelegen in vakantieverblijven. 80 gemeenten hebben een aandeel tussen 1% en 10% en 10 gemeenten hebben een hoger aandeel. In de topvijf staan drie kustgemeenten (Bredene, De Haan en Middelkerke) waar we stacaravans en chalets op kustcampings zeker als een vorm van tweede verblijven verwachten. Verder zien we Zutendaal en Merksplas in de

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 2 topvijf. We vermoeden dat hier dan ook campings of verblijfparken verantwoordelijk zijn voor het hoge aandeel vakantiewoningen, maar we moeten verder onderzoek doen om te zeggen of het om tweede verblijven, dan wel vakantiewoningen voor verhuur gaat.

We moeten daarom een correctie invoeren om de vakantieverblijven die bestemd zijn voor kortverhuur te weren uit de cijfers. Hoe we dat doen, leggen we hieronder uit voor de gemeenten Merksplas en Zutendaal. Op basis van het Vlaams Logiesinformatiesysteem (VLIS) zien we per gemeente welke logies zijn aangemeld of vergund op openluchtrecreatieve verblijven (vakantieparken, verblijfparken, (mini)campings en kampeerautoterreinen). In Merksplas zien we dat één verblijfpark (de Molenzijdse Heide) verantwoordelijk is voor alle vakantieverblijven die zijn opgenomen in het kadaster. Via de parkwebsite zien we dat de plaatsen op het verblijfpark vooral tweede verblijven zijn (lange verhuur, koop, ..). In Zutendaal zijn er daarentegen twee grote campings, waarvan één duidelijk een profiel heeft voor tweede verblijvers (’t Soete Dal), terwijl het andere (Narvik HomeParc Mooi Zutendaal) eerder een commercieel gerund vakantiepark is waar de chalets op week en/of weekendbasis verhuurd worden. Probleem is echter dat we niet weten om hoeveel huisjes het exact gaat. Via Toerisme Vlaanderen en de provinciale toeristische organisaties (PTO’s) ontvingen we meer detailinformatie over de verschillende parken. Zo konden we bijvoorbeeld zien dat in ’t Soete Dal 399 stacaravans en vaste constructies voor lange tijd worden verhuurd (en 1 kort), terwijl in Narvik HomePark Mooi Zutendaal 306 chalets of bungalows voor kortverhuur (en 140 voor lange) staan. In Zutendaal moeten we dus 307 woongelegenheden die kort worden verhuurd (306 in Narvik HomePark en 1 in ’t Soete dal) aftrekken van de woongelegenheden in vakantiewoningen, want deze woningen zijn geen tweede verblijven. Als we dat doen, zakt het aandeel tweede verblijven op verblijfparken van 20% naar 12% in de gemeente Zutendaal.

Op basis van de gegevens die ons door Toerisme Vlaanderen en de PTO’s werden bezorgd, werd deze oefening voor elke Vlaamse gemeente gedaan (zie bijlage). In totaal zijn er in 41 gemeenten één of meerdere parken of campings gedetecteerd waar vakantieverblijven voor korte tijd (weekend, midweek, ..) werden verhuurd. In de gemeenten waar veel woongelegenheden voor kortverhuur werden geteld, waren meestal meerdere verblijfparken 1. Vooral de vestigingen van Center Parcs en Sunparks hebben een groot aantal woningen voor kortverhuur. Bovenaan de lijst staat de gemeente Mol, met 826 woongelegenheden voor kortverhuur. In het kadaster stonden 1326 woongelegenheden in vakantieverblijven geregistreerd. Als we de woningen voor kortverhuur hiervan aftrekken, zijn er in Mol nog 500 woongelegenheden in vakantieverblijven die we als tweede verblijf mogen rekenen, wat goed is voor 2,81% van de woongelegenheden in Mol. Zonder correctie zouden we uitgaan van 1326 tweede verblijven of maar liefst 7,44%.

Nadat we deze correctie voor alle Vlaamse gemeenten hebben uitgevoerd, kunnen we berekenen hoeveel tweede verblijven er per gemeente zijn, gelegen in vakantieverblijven en dus meestal gelegen op verblijfparken, op campings of in recreatiegebied. In absolute cijfers tellen we op deze manier in heel Vlaanderen 53.262 tweede verblijven, of 1,7% van alle woongelegenheden. In

1 De topvijf van gemeenten en hun parken: In Mol gaat het om Sunparks Kempense Meren (598), Zilverstrand (199) en Zilvermeer (29); in Lommel gaat het om Center Parcs de Vossemeren (650) en Blauwe Meer (51); in Peer om Center Parcs Erperheide (616); in De Haan om Sunparks De Haan (517), Esmeralda (29) en enkele kleinere; in Houthalen-Helchteren om Molenheide (329), Hengelhoef (153) en Binnenvaart (13).

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 3 tabel 1 (linkerkolom) geven we alvast de 15 gemeenten met hoogste absolute cijfers weer, de cijfers voor andere gemeenten staan in bijlage.

Tabel 1: Topvijftien van gemeenten met het hoogste aantal en aandeel tweede verblijven, gelegen in vakantieverblijven, 2016.

Gemeente Absoluut aantal tweede Gemeente Aandeel tweede verblijven in verblijven in vakantieverblijven tov totaal vakantieverblijven aantal woongelegenheden Bredene 7.058 Bredene 42,4 De Haan 6.557 De Haan 31,1 Middelkerke 6.199 Middelkerke 20,2 Koksijde 2.067 Merksplas 16,8 Kasterlee 1.249 Lille 14,3 Lille 1.103 Bocholt 14,1 Berlare 996 Herselt 14,1 Herstelt 987 Kasterlee 13,5 Lanaken 969 Berlare 12,9 Bocholt 898 Zutendaal 12,4 Stekene 741 Jabbeke 8,9 Nieuwpoort 735 Stekene 8,6 Knokke-Heist 731 Rotselaar 8,5 De Panne 705 Lanaken 7,6 Maaseik 701 Heuvelland 7,5 VLAAMSE GEWEST 53.262 VLAAMSE GEWEST 1,7

BRON: AAPD, Toerisme Vlaanderen, VLIS, bewerking SVR-DKB.

Het hoogste aantal tweede verblijven in vakantieverblijven vinden we aan de kust en meerbepaald in Middelkerke, De Haan en Bredene, waar tussen de 6.000 en 7.000 tweede verblijven van deze aard worden geteld. Ook in Koksijde worden nog meer dan 2.000 van deze tweede verblijven geteld, in Nieuwpoort, Knokke-Heist en De Panne tussen de 700 en 735. Enkel in Oostende en Blankenberge zijn er nog minder tweede verblijven van deze aard. Acht niet- kustgemeenten hebben ook tussen 700 en 1.000 tweede verblijven op vakantieparken, namelijk Kasterlee, Lille, Berlare, Herselt en Lanaken, Bocholt, Stekene en Maaseik. In vergelijking met de situatie in 2014 zijn er in heel Vlaanderen nu 741 tweede verblijven op verblijfparken minder. In de topvijftien zijn er weinig verschillen, al valt Blankenberge eruit en komt De Panne in de plaats. Knokke-Heist daalt ook 3 plaatsen.

Absolute cijfers zeggen wel iets, maar om een globaal beeld te krijgen in de gemeente, is het ook interessant om het aantal tweede verblijven in vakantiewoningen te bekijken ten opzichte van het totaal aantal woongelegenheden in een gemeente. Voor het gehele Vlaamse Gewest zien we dat deze tweede verblijven op verblijfparken ongeveer 1,7% van alle woongelegenheden omvatten, dat is 0,5 procentpunten minder dan in 2014. In de rechterkolom van tabel 1 staat de topvijftien van gemeenten met hoge aandelen tweede verblijven in vakantieverblijven. In kaart 1 wordt het deciel (10% gemeenten) met de hoogste aandelen in het donker weergegeven, het volgende deciel (de volgende 31 gemeenten) in een iets lichtere kleur. Meteen valt op dat zowel aan de kust als in de Antwerpse Kempen hoge aandelen worden gemeten. Aan de kust, en meerbepaald in Bredene (42,4%), De Haan (31,1%) en Middelkerke (20,2%) zien we het hoogste aandeel van tweede verblijven in vakantiewoningen ten opzichte van het totaal aantal woongelegenheden. In Koksijde, dat in absolute aantallen nog op de vierde plaats vond, maken

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 4 de tweede verblijven op verblijfparken nog 7,1% van de totale woongelegenheden uit. In de andere kustgemeenten minder dan 5%. De andere gemeenten met aandelen boven de 10% situeren zich vooral in de Antwerpse Kempen en in het Maasland. Maar ook buiten deze zones zijn er gemeenten met een aandeel boven 4,86% (donkere gemeenten op kaart 1): in het Scheldeland, het Waasland, het Hageland of in de gemeente Heuvelland. De andere gemeenten met relatief gezien hoge aandelen en lichter gekleurd op kaart 1 bevinden zich tussen en rond de donker gekleurde gemeenten in.

Kaart 1: Het aandeel tweede verblijven, gelegen in vakantieverblijven, ten opzichte van het totaal aantal woongelegenheden, in alle Vlaamse Gemeenten, 2016, in %.

BRON: AAPD, Toerisme Vlaanderen, VLIS, bewerking SVR-DKB.

b) Tweede verblijven in gewone gebouwen (meestal gelegen in woonzone)

Naast de tweede verblijven, gevestigd in vakantieverblijven, zijn er ook een heel groot aantal tweede verblijven in ‘gewone’ gebouwen en dus meestal gelegen in een woonzone. Om deze te kennen, wordt per gemeente het aantal huishoudens dat in die gemeente gedomicilieerd is, gekoppeld aan het totaal van de woongelegenheden in huizen, appartementen en andere gebouwen (niet in vakantieverblijven). We houden daarbij rekening met de verhuisbewegingen en de 3% woningen die hiervoor nodig zijn. We tellen dus het aantal beschikbare woningen als 97% van alle woongelegenheden en zetten hiernaast het aantal huishoudens. Als we het aantal huishoudens aftrekken van het aantal beschikbare woongelegenheden, bekomen we het woningensurplus. Dit cijfer is bijna altijd positief: In bijna alle gemeenten zijn er dus meer woongelegenheden dan er huishoudens zijn.

In 22 gemeenten is dit cijfer negatief, maar slechts in 5 gemeenten is het woningentekort groter dan 2,5 % van het totale woningaanbod. In Rotselaar is er een tekort van 2,7%, in Bever is er een tekort van 2,9%, in Herstappe van 3,1% en in Lille en Herstelt is er een tekort van 3,4% woningen. Herstappe en Bever zijn kleine gemeenten, wat maakt dat het in absolute cijfers om een klein tekort gaat: 1 woongelegenheid in Herstappe en 24 in Bever. In de andere gemeenten, lijkt het tekort aan woningen opgevangen te worden door het feit dat er waarschijnlijk veel permanente

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 5 bewoning is in vakantieverblijven, omdat er relatief veel woongelegenheden in vakantieverblijven zijn. Zo is in Lille en in Herselt 14% van de woongelegenheden gelegen in een vakantiewoning. In Herselt gaat het om 14%, in Rotselaar om 9%.

Aan de andere kant zijn er gemeenten waar het woningensurplus erg hoog is. Een eerste blik op de cijfers toont dat vooral de kustgemeenten een hoog woningensurplus tellen. Dat mag op zich niet verwonderen, gezien we ook hier erg veel tweede verblijven verwachten. Maar naast de kustgemeenten is ook in (studenten)steden het woningensurplus relatief hoog. Het overschot aan woningen (t.o.v. het aantal huishoudens) kan daarom niet alleen aan tweede verblijvers worden toegewezen. Vandaar dat we deze eerste cijfers over het woningensurplus op vier manieren corrigeren 2.

Bij een eerste correctie houden we rekening met mensen die niet in het bevolkingsregister staan, maar wel een woning betrekken in een gemeente. Het gaat om de mensen die ingeschreven zijn in het zogenaamde wachtregwachtregister isterister, terwijl ze in de looptijd van hun asielprocedure zitten. Ze worden ingeschreven op de plaats waar hun hoofdverblijfplaats gevestigd is gedurende de tijd dat wordt onderzocht of ze als kandidaat-vluchteling in aanmerking komen voor het statuut van vluchteling 3. We werken hier niet meer met de cijfers aangeleverd door het rijksregister zoals in 2014, maar met cijfers afkomstig van het Agentschap integratie en inburgering. Het Agentschap monitort het aantal opvangplaatsen voor asielzoekers per gemeente. Daarbij wordt het onderscheid gemaakt tussen collectieve opvang (door Fedasil of het rode Kruis) en de individuele opvang, georganiseerd door de OCMWS in zogenaamde LOI’s of Lokale Opvanginitiatieven. Deze LOI’s zijn woongelegenheden die door de OCMW’s gehuurd worden op de private markt. Per gemeente kennen we dus het aantal opvangplaatsen in deze woningen, maar niet het aantal woningen. Het is net dit aantal woongelegenheden dat we willen kennen.

Er werd daarom beslist om voor een aantal gemeenten of OCMW’s via hun websites informatie te verzamelen van het gemiddeld aantal opvangplaatsen ze per woning hebben. Op die manier kon berekend worden dat de 25 gemeenten 4 waarvan informatie werd gevonden, samen 677 opvangplaatsen hadden in 170 woningen, goed voor gemiddeld 3,98 plaatsen per woning. Dit gemiddelde kon vervolgens worden toegepast op de meest recente cijfers van het aantal opvangplaatsen dat per gemeente via LOI ter beschikking is. Op die manier kennen we per gemeente het aantal woningen dat door het OCMW als LOI wordt gebruikt en dat we dus moeten aftrekken van het woningensurplus omdat deze woningen niet als tweede verblijven worden gebruikt.

2 Deze correcties passen we uiteraard op alle gemeenten toe, wat maakt dat na correctie er nog meer gemeenten zullen zijn waar een woningentekort blijkt. In de totale cijfers (hetzij geografisch, hetzij totaal van alle vormen van tweede verblijven) worden deze tekorten steeds meegenomen: een tekort in de ene groep, compenseert een overschot in de andere groep. 3 Wet van 24 mei 1994 tot oprichting van een wachtregister voor vreemdelingen die zich vluchteling verklaren of die vragen om als vluchteling te worden erkend. Wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen. 4 Het gaat om Asse, Boortmeerbeek, Buggenhout, Edegem, Gistel, Harelbeke, Heist-op-den-Berg, Koekelare, Kortemark, Kruishoutem, Lier, Lovendegem, Merelbeke, Neerpelt, Olen, Oostkamp, Ravels, Roeselare, Sint- Katelijne-Waver, Tienen, Tremelo, Waarschoot, Waregem, Wemmel en Zwalm.

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 6 In april 2016 ging het in het Vlaamse Gewest om 5.945 opvangplaatsen in LOI’s. Dat maakt dat het volgens onze berekeningen om 1.493 woningen gaat die als LOI worden gebruikt. 18 gemeenten vangen geen asielzoekers op in een LOI, 202 gemeenten hebben 1 tot en met 5 woningen in gebruik als LOI, 83 gemeenten hebben er 6 tot 20. 4 OCMW’s hebben meer dan 20 woningen: Antwerpen en Oostende hebben er ongeveer 27 als LOI, Kortrijk 31 en Roeselare 40. De cijfers die we meenemen in de andere gemeenten kunnen afgelezen worden in de tabel in bijlage.

In de tweede plaats corrigeren we voor de studentensteden. Studenten verblijven immers vaak in studentensteden zonder dat ze er gedomicilieerd zijn. Voor hen zijn er echter wel woningen in deze steden die zorgen voor een woningenoverschot in de hierboven beschreven methode. Omdat in het kadaster enkel de zelfstandige woongelegenheden zijn opgenomen, tellen we in de basiscijfers enkel studio’s, appartementen of woningen mee die door studenten worden gehuurd. De woongelegenheid van studenten die op een gewoon kot zitten en dus voor toilet, douche of kookgelegenheid aangewezen zijn op gemeenschappelijke voorzieningen, zitten niet in de cijfers. Om per gemeente/stad het juiste aantal zelfstandige woongelegenheden af te zonderen, moeten we dus niet het totaal aantal woongelegenheden voor studenten kennen, maar het aantal studio’s, appartementen of woonhuizen dat door studenten wordt bewoond.

We gingen op verschillende manieren te werk. We klopten aan bij gemeentelijke diensten en bij diensten van de universiteiten. Indien we hier geen cijfers vonden, zochten we ook op via de databanken voor studentenwoningen 5. Het nadeel hiervan is dat we mogelijk een onderschatting maken, aangezien niet elke eigenaar zijn appartement of studio via het officiële kanaal te huur zet en het huurcontract van sommige woongelegenheden enkele jaren na elkaar verlengd kan worden en deze dus niet in het aanbod voor dit academiejaar zijn opgenomen. Toch konden we op deze manier voor de meeste studentensteden heel wat cijfers verzamelen. • In Leuven werden de cijfers ons aangeleverd door de Huisvestingsdienst van de KULeuven. Volgens deze cijfers zijn er in oktober 2016 in totaal 10.402 studio’s, appartementen en gemeenschapshuizen die door studenten worden bewoond. • In Gent konden de dienst wonen ons geen nieuwe cijfers bezorgen. We werken daarom met de cijfers uit 2010. Uit onderzoek (Gent in Cijfers, 2012) bleek immers dat er toen 10.198 studio’s of appartementen werden verhuurd aan studenten. • Via de stad Antwerpen ontvingen we informatie dat er op dit moment 2.319 zelfstandige woningen voor studenten werden gecontroleerd. • De diensten van de stad Brugge lieten ons weten dat hun dat hun gegevens rond studentenhuisvesting nog in opbouw waren, maar dat ze in oktober 2016 zekerheid hadden over 529 zelfstandige woongelegenheden (>18m ²) die door studenten worden bewoond. In de databank Kotwest vonden we zelf ook 634 zelfstandige woongelegenheden. Omdat de diensten van de stad zelf aangeven nog niet over de volledige gegevens te beschikken, werken we voorlopig verder met deze 634 woningen. • Via dezelfde databank Kotwest, konden we ook het aantal zelfstandige woongelegenheden (studio’s en appartementen) in Kortrijk (453), Oostende (22), Torhout (17), Roeselare (16) en Tielt (1) bij elkaar zoeken.

5 Kotwest, Huisvestingsdatabank van Thomas More en het Kamerbestand van de UHasselt.

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 7 • De diensten van de Thomas More hogeschool lieten ons weten dat er in Mechelen zeker 90 studio’s en appartementen door studenten worden bewoond, met een conformiteitsattest van de Stad Mechelen. Vermoedelijk is het aantal hoger, gezien niet alle studio’s en appartementen bij hen wordt aangemeld. Daarnaast gingen we voor campussen buiten Mechelen ook op zoek naar het aantal zelfstandige woongelegenheden via de huisvestingsdatabank van Thomas More. Daar vonden we informatie over Geel (68), Lier (3), Turnhout (30) en Vorselaar (4). • Via de website van de Universiteit Hasselt, kon het aantal zelfstandige woongelegenheden dat aangeboden werd in het academiejaar 2016-2017 in detail bekeken worden. Op die manier kwamen we uit op 131 woningen in Hasselt, 756 in Diepenbeek en 29 in Genk. Deze 25.173 zelfstandige woongelegenheden waarop geen domicilie is gevestigd omdat ze in bewoond worden door studenten, zijn duidelijk geen tweede verblijven en dienen dus van het woningensurplus te worden afgetrokken.

Een derde correctie die we moeten uitvoeren, is een correctie voor die woningen die voor een korte periode (week, weekend) als vakantiewoning verhuurd worden en dus niet gebruikt worden door tweede verblijvers of hun vrienden, familie en kennissen. De vakantiewoningen waarover we hier spreken, zijn dan de woongelegenheden die als gewone huizen of appartementen in het kadaster zijn opgenomen, maar die dienst doen als vakantiewoning. De term vakantiewoning gebruiken we nu in de definitie van Toerisme Vlaanderen en niet in deze van het AAPD. Deze vakantiewoningen kunnen we uit de cijfers elimineren door een beroep te doen op het Vlaams logiesinformatiesysteem of VLIS. Hierin worden alle vakantiewoningen opgenomen die door personen, bedrijven of organisaties in het Vlaams Gewest verhuurd worden. In de categorie vakantiewoningen worden die uitgeruste woningen of appartementen opgenomen waarvoor persoonlijk gebruiksrecht aan de toerist wordt verleend en waar de toerist de mogelijkheid heeft om zelf zijn maaltijden te bereiden. We bekijken deze categorie vakantiewoningen en lijsten per gemeente op hoeveel vakantiewoningen zijn vergund of aangemeld op 1 september 2016 (voor alle cijfers per gemeente: zie bijlage).

In totaal gaat het om 15.593, waarvan er 13.069 aan de kust liggen. In Koksijde vinden we het meeste vakantiewoningen, namelijk 2.486. Naast de kustgemeenten zijn er nog 26 gemeenten waar meer dan 15 vakantiewoningen aangemeld of vergund zijn, in 159 gemeenten zijn er 1 tot en met 14 vakantiewoningen en in 84 andere gemeenten is er geen enkele vergunde of aangemelde vakantiewoning. De correctie heeft vooral impact op de kustzone, de Westhoek en op de gemeente Voeren, waar bijvoorbeeld 102 aangemelde of vergunde vakantiewoningen zijn (goed voor bijna 5% van het totaal aantal beschikbare woongelegenheden).

Een vierde correctie die we invoegen, heeft betrekking op de huizen die langdurig leegstaan. Woningen en gebouwen die minstens 12 opeenvolgende maanden niet worden gebruikt, worden door de gemeenten opgelijst in een leegstandsregister. De verantwoordelijkheid voor de opmaak van deze registers ligt bij de gemeenten en men kan veronderstellen dat er in werkelijkheid meer leegstaande woningen zijn dan deze die worden geregistreerd. In deze cijfers worden zowel woningen als andere gebouwen opgenomen. We kunnen deze niet splitsen, maar omdat de werkelijke situatie waarschijnlijk hoger ligt dan de aantallen opgenomen in de inventaris, nemen

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 8 we deze cijfers volledig mee. De woningen die in het woningensurplus zitten, maar in werkelijkheid langdurig leegstaan, mogen we immers niet meetellen als tweede verblijven.

Voor 2015 gaat het in het gehele Vlaamse Gewest om 20.218 leegstaande woningen. Aangezien niet alle gemeenten even streng zijn of evenveel tijd investeren in de opmaak van het register, zullen de verschillen tussen de gemeenten niet steeds de werkelijke verschillen in leegstand weerspiegelen. Toch zien we dat in de meeste gemeenten meer panden in het register staan dan twee jaar geleden, wat erop kan wijzen dat de gemeenten meer inspanningen doen om leegstaande panden te inventariseren. In de meeste gemeenten gaat het om kleine aantallen leegstaande woningen: 186 gemeenten tellen minder dan 50 leegstaande woningen. 60 gemeenten tellen er meer dan 100, 19 daarvan meer dan 200 en 3 gemeenten hebben meer dan 500 leegstaande gebouwen of woningen: Aalst 545, Geraardsbergen 603 en Antwerpen spant de kroon met 962 leegstaande gebouwen of woningen. Voor alle Vlaamse gemeenten worden deze leegstaande panden afgetrokken van het woningensurplus.

Het resultaat dat we bekomen na het toepassen van de vier correcties (wachtregister, studentenwoningen, huurvakantiewoningen en leegstand) is het woningensurplus in gewone gebouwen. Het woningensurplus bedraagt voor het gehele Vlaamse Gewest 161.647 woongelegenheden, of een surplus van 5,18%. In vergelijking met 2014 tellen we 3.507 tweede verblijven extra. Hoe deze tweede verblijven zijn verdeeld over de verschillende gemeenten, wordt gevisualiseerd in kaart 2. De topvijftien in absolute en relatieve termen wordt ook in tabel 2 weergeven, de volledige lijst in bijlage.

Tabel 2: Topvijftien van gemeenten met het hoogste aantal en aandeel tweede verblijven, gelegen in gewone gebouwen, 2016.

Gemeente Absoluut aantal tweede Gemeente Aandeel tweede verblijven in verblijven in ‘gewone ‘gewone gebouwen’ tov totaal gebouwen’ aantal woongelegenheden (in%) Knokke-Heist 18.001 Nieuwpoort 47,7 Antwerpen 17.822 Knokke-Heist 45,9 Koksijde 11.945 De Panne 44,9 Middelkerke 11.772 Koksijde 41,2 Oostende 10.130 Middelkerke 38,4 Nieuwpoort 7.634 Blankenberge 34,6 Blankenberge 6.573 De Haan 27,2 De Panne 6.475 Oostende 20,6 Gent 5.988 Diepenbeek 13,4 De Haan 5.728 Zuienkerke 8,3 Brugge 4.622 Brugge 7,6 Kortrijk 2.824 Kortrijk 7,5 Hasselt 2.675 Boom 7,0 Mechelen 2.454 Ronse 6,9 Diepenbeek 1.383 Hasselt 6,9 VLAVLAAMSEAMSE GEWEST 161.647 VLAAMSE GEWEST 5,2

BRON: AAPD, Agentschap inburgering en integratie, websites gemeenten en OCMW’s (zie voetnoot 4), diensten van de universiteiten Leuven, Hasselt en Thomas More Hogeschool, diensten van de stad Antwerpen en Brugge, databanken studentenhuisvesting Kotwest, Thomas More en UHasselt, VLIS, leegstandsregister, bewerking SVR-DKB.

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 9 Knokke-Heist telt met 18.001 het hoogste aantal tweede verblijven in gewone gebouwen, dus in woonhuizen of appartementen. Ook in Koksijde en Middelkerke tellen we ongeveer 12.000 ‘gewone’ tweede verblijven, in Oostende ruim 10.000. In de andere kustgemeenten schommelt hun aantal tussen de 5.700 en 7.600. Bredene valt met 1.056 tweede verblijven in gewone gebouwen net uit de topvijftien. Naast de kust zien we grote absolute aantallen tweede verblijven in enkele steden: Antwerpen spant de kroon met bijna 18.000 woningen in surplus, in Gent, Brugge, Kortrijk, Hasselt en Mechelen zien we tussen de 2.400 en 6.000 tweede verblijven. Het feit dat er veel steden in deze lijst staan heeft uiteraard te maken met het feit dat de steden een groter aantal woongelegenheden en dus een groter mogelijke surplus hebben, maar er zijn ook andere mogelijke verklaringen. Zo zijn er ook potentieel meer eigenaars van tweede verblijven die in de stad wonen, maar hun domicilie in hun tweede verblijf hebben 6. Ook de studentenbewoning die we in sommige steden onderschatten speelt hier mee. Gezien bovenstaande verklaringen vooral te maken hebben met de schaalgrote van een stad, zien we dat de steden wegvallen uit de topvijftien van gemeenten met relatief veel tweede verblijven ten opzichte van het aantal woongelegenheden.

In relatieve termen bedraagt het woningensurplus in het Vlaamse Gewest 5,2% van het totaal aantal woongelegenheden in gewone gebouwen. Bekijken we de topvijftien van gemeenten dan staat Nieuwpoort helemaal bovenaan het lijstje met bijna 48% van haar woongelegenheden als tweede verblijven. Ook in Knokke-Heist, De Panne en Koksijde meten we aandelen van 41 tot 46%. In Middelkerke en Blankenberge zijn er aandelen van 35% tot 38%. De Haan (27%) en Oostende (21%) halen lagere aandelen en Bredene haalt met 6,3% net de toptwintig.

Kaart 2: Het aandeel tweede verblijven, gelegen in gewone gebouwen, ten opzichte van het totaal aantal woongelegenheden, in alle Vlaamse Gemeenten, 2016, in %.

6 Als we de aanslagvoeten van de gemeentebelasting voor het aanslagjaar 2016 bekijken, dan zien we dat de aanslagvoeten in de meeste steden tussen de 6,9% en de 8% schommelen. In de kustgemeenten zien we daarentegen drie keer 0%, drie keer 5%, één keer 6,4%, één keer 6,5% en maar in één gemeente 7%.

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 10

Bekijken we de 31 gemeenten met de hoogste aandelen (donkere kleur op kaart 2 en aandelen > 4,61%), dan springen ook enkele gemeenten in het hinterland achter de kust in de oog (Zuienkerke en Brugge), dan zien we hoge aandelen in de Vlaamse Ardennen en blijven enkele steden toch ook in beeld. Bekijken we ook de gemeenten die in een iets lichtere kleur zijn ingekleurd (volgende 10% van gemeenten) dan verruimt het beeld in de Vlaamse Ardennen, zien we ook relatief veel tweede verblijven in de Westhoek en komen de kleinere steden en enkele gemeenten in het noorden van het meetjesland en in het Westen van Gent meer aan de oppervlakte.

c) Totaal aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest

Tellen we beide soorten tweede verblijven samen, deze in de recreatiezones of op verblijfparken en deze in de gewone huizen en appartementen, dan komen we voor het Vlaamse Gewest uit op een totaal van 214.909 tweede verblijven in 2016, of 6,9% van het totale woningaanbod in het Vlaamse Gewest. In absolute cijfers is dat 2.766 tweede verblijven meer dan in 2014, maar in relatieve cijfers blijft dit stabiel. In tabellen 3 en 4, in bijlage en op kaart 3 kan afgelezen worden hoe deze tweede verblijven zijn verdeeld over de verschillende gemeenten.

161.647 tweede verblijven, of drie vierden van het totale aantal, is gelegen in gewone gebouwen of appartementen en één vierde is gelegen in vakantieverblijven. Deze totale cijfers sluiten de vaste bewoning op verblijfparken uit als tweede verblijven. We zien vaak dat waar we een tekort aan woningen in gewone gebouwen vaststellen (een negatief woningensurplus) er heel vaak een groot aantal woningen op verblijfparken is 7. Hoewel we deze som in elke gemeente maken, blijft het totaal aantal tweede verblijven in enkele gemeenten negatief, dat maakt dus dat er in feite een woningentekort is. Slechts in 4 gemeenten is dit woningentekort groter dan 1% van de woongelegenheden, namelijk in Zonhoven, Kapelle-op-den-Bos, Leuven en Herstappe. Deze tekorten worden meegerekend in het totaal aantal tweede verblijven: Als we zeggen dat er in heel het Vlaamse gewest 214.909 tweede verblijven zijn, betekent dat dat we eigenlijk 217.215 tweede verblijven telden, maar hiervan de woningen aftrokken die tekort waren in andere gemeenten 8. Het is immers niet ondenkbaar dat mensen in een andere gemeente verblijven dan deze waar ze zijn ingeschreven en we mogen de woningen die ze betrekken uiteraard niet meetellen als tweede verblijven.

Bekijken we de verschillende Vlaamse provincies dan zien we dat in West-Vlaanderen zowel in absolute als in relatieve termen het grootste aantal tweede verblijven te vinden, namelijk 120.292 of 17,6% van alle woongelegenheden in de provincie. De provincie Antwerpen volgt op de tweede

7 Uitschieters hier zijn Lille en Bever, waar we een tekort zien van 3% tot 4% aan woongelegenheden in gewone gebouwen, naast een aandeel van 14% van woningen gelegen op verblijfparken. Het totale aandeel tweede verblijven komt uit 11% van het aantal woongelegenheden. 8 Het is wel opvallend dat er een erg groot tekort is in Leuven: namelijk van 1.745 woningen. Dat was in 2014 niet het geval. Toen hadden we in totaal 606 woningen tekort over alle gemeenten samen. Als we in 2016 Leuven buiten beschouwing laten, is er een tekort van 561 woningen; met Leuven erbij loopt dat op tot 2.306. In 2014 was er ook een beperkt woningentekort in Leuven. Uit onze cijfers blijkt dat er niet zoveel verschil is in het aantal beschikbare woongelegenheden of huishoudens, maar wel dat we meer zelfstandige woongelegenheden voor studenten tellen.

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 11 plaats met 42.185 tweede verblijven of 4,9% van alle woongelegenheden. Oost-Vlaanderen telt 27.227 tweede verblijven, maar deze maken ‘slechts’ 3,9% van alle woongelegenheden uit, terwijl de 15.627 tweede verblijven in Limburg 4,0% van alle woongelegenheden uitmaken. In Vlaams Brabant tellen we het minste aantal tweede verblijven. De aard van de tweede verblijven verschilt ook tussen de provincies. Daar waar we in Oost- en West-Vlaanderen een duidelijk overwicht zien aan tweede verblijven in gewone gebouwen en appartementen (85% en 78%), ligt dat in de andere provincies duidelijk lager (61% tot 68%). In vergelijking met 2014 zijn er enkel verschillen waar te nemen in de provincies West-Vlaanderen en Antwerpen. In West-Vlaanderen tellen we in 2016 ruim 2.000 tweede verblijven minder dan in 2014. Het gaat zowel om minder tweede verblijven in gewone gebouwen als in vakantieverblijven. In de provincie Antwerpen zien we daarnaast ruim 5.000 tweede verblijven in gewone gebouwen meer dan in 2014.

Tabel 3: Aantal en aandeel tweede verblijven naar soort en ten opzichte van alle woongelegenheden, gelegen in gewone gebouwen, in vakantieverblijven en in totaal, voor het Vlaamse Gewest, de provincies en de kustgemeenten, 2016.

Absoluut aantal Aandeel tweede verblijven % verblijven tweede verblijven naar soort tov het totaal In ‘gewone In vakantie- TOTAAL In ‘gewone In vakantie- aantal woon- gebouwen’ verblijven gebouwen’ verblijven gelegenheden

Vlaams Gewest 161.647 53.262 214.909 75,2 24,8 6,96,96,9

West-Vlaanderen 93.733 26.559 120.292 77,9 22,1 17,6 Antwerpen 28.874 13.311 42.185 68,4 31,6 4,9 Oost-Vlaanderen 23.164 4.063 27.227 85,1 14,9 3,9 Limburg 9.673 5.954 15.627 61,9 38,1 4,0 Vlaams-Brabant 6.203 3.375 9.578 64,8 35,2 1,9

Kustgemeenten 79.315 24.612 103.927 76,3 232323,7 23 ,7,7,7 44,2

Knokke-Heist 18.001 731 18.732 96,1 3,9 47,8 Middelkerke 11.772 6.199 17.971 65,5 34,5 58,6 Koksijde 11.945 2.067 14.012 85,2 14,8 48,3 De Haan 5.728 6.557 12.285 46,6 53,4 58,4 Oostende 10.130 233 10.363 97,8 2,2 21,0 Nieuwpoort 7.634 735 8.369 91,2 8,8 52,3 Bredene 1.056 7.058 8.114 13,0 87,0 48,8 Blankenberge 6.573 327 6.900 95,3 4,7 36,3 De Panne 6.475 705 7.180 90,2 9,8 49,8

Aan de kust tellen we voor de 9 kustgemeenten samen 103.927 tweede verblijven, waarbij ruim drie vierden gelegen is in gewone gebouwen en één vierde op verblijfparken. Dit aantal is iets kleiner dan in 2014: er zijn zo’n 860 tweede verblijven minder in vakantieverblijven en 50 meer in gewone gebouwen. Deze 104.743 woongelegenheden maken 44% uit van alle woongelegenheden aan de kust. We zien een heel verschillend beeld tussen de gemeenten naar de aard van het tweede verblijf. Zo zien we in Oostende, Knokke-Heist en Blankenberge bijna alleen maar tweede verblijven in gewone gebouwen (95% tot 98%) en ook in Nieuwpoort, De Panne en Koksijde hebben de tweede verblijven in gewone gebouwen en appartementen een aandeel van meer dan

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 12 85%. In Middelkerke tellen we bijna twee derde van de tweede verblijven in gewone gebouwen en ruim één derde op verblijfparken of in vakantieverblijven. In De Haan zijn er nipt meer tweede verblijven op verblijfparken (53%) en in Bredene zien we een heel duidelijk overwicht voor de tweede verblijven op verblijfparken of in vakantieverblijven (87%).

Bekijken we de topvijftien van gemeenten met het meeste tweede verblijven in absolute en relatieve cijfers, dan zien we dat de 9 kustgemeenten op de eerste plaatsen staan. In absolute termen zien we het hoogste aantal tweede verblijven in Knokke-Heist (bijna 19.000) en Middelkerke (bijna 18.000). Een tweede groep kustgemeenten, namelijk Koksijde, De Haan en Oostende tellen 14.000 tot 10.000 tweede verblijven en in Bredene, Nieuwpoort, Blankenberge en De Panne zijn tussen de 6.900 en 8.400 tweede verblijven gelokaliseerd. In de topvijftien van gemeenten met veel tweede verblijven in absolute termen zien we naast de kustgemeenten ook enkele steden staan. In Gent, Brugge, Kortrijk en Hasselt tellen we een woningensurplus van 2.400 tot 6.200 woningen. Dat lijkt veel , maar in relatieve termen gaat het voor de meeste van deze steden om aandelen die onder het gemiddelde liggen. Enkel in Brugge is het totale aandeel 7,7%, maar hierin zitten ook de tweede verblijven in Zeebrugge vervat.

Tabel 4: Topvijftien van gemeenten met het hoogste aantal en aandeel tweede verblijven, gelegen in gewone gebouwen en in vakantieverblijven samen, 2016.

Gemeente Absoluut aantal tweede Gemeente Aandeel tweede verblijven tov verblijven totaal aantal woongelegenheden Knokke-Heist 18.732 Middelkerke 58,6 Middelkerke 17.971 De Haan 58,4 Antwerpen 17.896 Nieuwpoort 52,3 Koksijde 14.012 De Panne 49,8 De Haan 12.285 Bredene 48,8 Oostende 10.363 Koksijde 48,3 Nieuwpoort 8.369 Knokke-Heist 47,8 Bredene 8.114 Blankenberge 36,3 De Panne 7.180 Oostende 21,0 Blankenberge 6.900 Berlare 16,5 Gent 6.190 Kasterlee 15,9 Brugge 4.674 Merksplas 15,8 Kortrijk 2.825 Bocholt 13,9 Hasselt 2.768 Zutendaal 13,6 Mechelen 2.470 Diepenbeek 13,5 VLAAMSE GEWEST 214.909 VLAAMSE GEWEST 6,9

Bekijken we de topvijftien van gemeenten met veel tweede verblijven in relatieve termen, dus ten opzichte van het totaal aantal woongelegenheden, dan verdwijnen de steden uit de lijst. Aan de top van de lijst staan opnieuw de 9 kustgemeenten, maar wel in een andere volgorde. Koplopers zijn deze keer de gemeenten Middelkerke en De Haan, waar ongeveer 58,5% van de woongelegenheden in gebruik is als tweede verblijf. In Nieuwpoort, De Panne, Bredene, Koksijde en Knokke-Heist gaat het om bijna de helft van de woongelegenheden. In Blankenberge zijn ‘maar’ 36% van de woongelegenheden tweede verblijven en in Oostende gaat het slechts om

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 13 21%. Naast de kustgemeenten zien we ook enkele gemeenten uit de Antwerpse Kempen en in het Maasland in de topvijftien.

Kaart 3: Het aandeel tweede verblijven, gelegen in gewone gebouwen en in vakantieverblijven samen, ten opzichte van het totaal aantal woongelegenheden, in alle Vlaamse Gemeenten, 2016, in %.

Als we de éénendertig gemeenten (of het eerste deciel) met de meeste tweede verblijven bekijken (donkerste kleur op kaart 3 en aandelen van meer dan 6,96%), dan komen de Antwerpse Kempen nog wat duidelijker in beeld. Ook de enkele gemeenten in het Waasland en het Maasland springen in het oog. De volgende 31 gemeenten, die iets lichter zijn ingekleurd en aandelen hebben tussen 4,65% en 6,96%, situeren zich in de Vlaamse Ardennen, het Scheldeland en in enkele steden.

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 14 BIJLAGE: Berekening van het aantal en aandeel tweede verblijven per gemeente in het Vlaamse GGewest,ewest, 20142014

Berekening tweede Berekening tweede verblijven in gewone gebouwen (huizen, Absoluut aantal tweede Aandeel tweede verblijven verblijven in appartementen en andere gebouwen) verblijven tov het totaal aantal vakantieverblijven woongelegenheden Woonge - Studenten - Beschikbare Aantal Aantal Losse Leeg- legenheden huizen op studio's, in woon- huis- LOI- vakantie- staande Woningen vakantievakantie---- in gewone Gemeente in vakantieparken app of TOTAAL vakantievakantie---- TOTAAL gelegenheden houdens woningen woningen woningen ---surplus-surplus verblijven gebouwen verblijven (juli 2015) huizen verblijven (jan 2016) (jan 2016) (april 2016) (sep 2016) (2015) (jan 2016) (sep 2016) AALST 86 0 39.214 37.327 10 6 545 1.326 86 1.412 3,3 0,2 3,5 AALTER 39 0 8.575 8.364 1 1 26 183 39 222 2,1 0,4 2,5 AARSCHOT 234 0 13.701 13.246 2 1 69 383 234 617 2,7 1,6 4,3 AARTSELAAR 2 0 6.165 5.921 4 0 32 208 2 210 3,3 0,0 3,3 AFFLIGEM 11 0 5.260 5.150 3 0 114 -6 11 5 -0,1 0,2 0,1 ALKEN 8 0 4.687 4.591 11 1 46 38 8 46 0,8 0,2 1,0 ALVERINGEM 21 0 2.199 2.009 9 34 55 92 21 113 4,0 0,9 4,9 ANTWERPE NNN 74 0 255.939 234.341 27 2319 469 962 17.822 74 17.896 6,8 0,0 6,8 ANZEGEM 6 0 6.159 5.877 4 1 57 219 6 225 3,5 0,1 3,5 ARDOOIE 2 0 3.939 3.788 3 0 63 85 2 87 2,1 0,0 2,2 ARENDONK 270 0 5.603 5.283 3 3 30 284 270 554 4,7 4,5 9,2 ASASAS 26 0 3.325 3.272 3 0 33 17 26 43 0,5 0,8 1,2 ASSE 22 0 13.501 13.061 8 4 5 424 22 446 3,0 0,2 3,2 ASSENEDE 7 0 6.207 5.971 8 8 50 170 7 177 2,7 0,1 2,8 AVELGEM 4 0 4.416 4.247 4 2 112 52 4 56 1,1 0,1 1,2 BAARLE ---HERTOG 2 0 1.190 1.097 6 1 35 51 2 53 4,2 0,2 4,3 BBBALEN 600 0 9.587 9.191 6 0 229 161 600 761 1,5 5,7 7,3 BEERNEM 23 0 6.321 6.230 5 10 29 46 23 69 0,7 0,4 1,1 BEERSE 73 0 7.083 7.079 5 2 12 -15 73 58 -0,2 1,0 0,8 BEERSEL 31 0 9.899 9.511 0 0 82 306 31 337 3,0 0,3 3,3 BEGIJNENDIJK 60 0 4.164 4.107 3 0 5 49 60 109 1,1 1,4 2,5 BEKKEVOORT 17 0 2.535 2.477 2 2 23 31 17 48 1,2 0,6 1,8 BERINGEN 34 0 18.059 17.599 8 5 277 170 34 204 0,9 0,2 1,1 BERLAAR 4 0 4.744 4.625 4 0 54 61 4 65 1,2 0,1 1,3 BERLARE 996 0 6.534 6.225 5 4 21 279 996 1.275 3,6 12,9 16,5 BERTEM 22 0 3.864 3.816 1 2 38 7 22 29 0,2 0,5 0,7 BEVER 66 0 838 862 1 0 10 -35 66 31 -3,8 7,1 3,3 BEVEREN 40 0 20.689 19.723 8 0 15 943 40 983 4,4 0,2 4,6 BIERBEEK 9 0 3.882 3.837 3 1 26 15 9 24 0,4 0,2 0,6 BILZEN 28 0 13.377 13.077 4 7 135 155 28 183 1,1 0,2 1,3

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 15 Berekening tweede Berekening tweede verblijven in gewone gebouwen (huizen, Absoluut aantal tweede Aandeel tweede verblijven verblijven in appartementen en andere gebouwen) verblijven tov het totaal aantal vakantieverblijven woongelegenheden Woonge - Studenten - Beschikbare Aantal Aantal Losse Leeg- legenheden huizen op studio's, in woon- huis- LOI- vakantie- staande Woningen vakantievakantie---- in gewone Gemeente in vakantieparken app of TOTAAL vakantievakantie---- TOTAAL gelegenheden houdens woningen woningen woningen ---surplus-surplus verblijven gebouwen verblijven (juli 2015) huizen verblijven (jan 2016) (jan 2016) (april 2016) (sep 2016) (2015) (jan 2016) (sep 2016) BLANKENBERGE 342 15 18.104 10.341 0 901 289 6.573 327 6.900 34,6 1,7 36,3 BOCHOLT 898 0 5.287 5.248 10 7 39 -16 898 882 -0,3 14,1 13,9 BOECHOUT 0 0 5.188 5.098 5 3 16 65 0 65 1,2 0,0 1,2 BONHEIDEN 76 0 6.023 5.863 5 0 34 121 76 197 1,9 1,2 3,1 BOOM 0 0 8.012 7.397 5 0 36 574 0 574 7,0 0,0 7,0 BOORTMEERBEEK 337 0 4.801 4.829 7 0 49 -84 337 253 -1,6 6,4 4,8 BORGLOON 4 0 4.648 4.413 3 11 103 118 4 122 2,5 0,1 2,5 BORNEM 378 0 9.153 8.901 4 8 2 238 378 616 2,4 3,9 6,3 BORSBEEK 3 0 4.806 4.645 3 0 18 140 3 143 2,8 0,1 2,9 BOUTERSEM 13 0 3.164 3.101 5 5 41 13 13 26 0,4 0,4 0,8 BRAKEL 10 0 6.474 6.155 3 9 4 303 10 313 4,5 0,1 4,7 BRASSCHAAT 126 0 16.632 15.932 9 1 145 545 126 671 3,2 0,7 3,9 BRECHT 600 6 11.290 11.408 12 6 37 -173 594 421 -1,4 4,9 3,4 BREDENE 7140 82 9.216 7.732 3 301 124 1.056 7.058 8.114 6,3 42,4 48,8 BREE 83 0 6.921 6.618 5 5 0 293 83 376 4,1 1,1 5,2 BRUGGE 55 3 59.208 53.689 16 634 182 65 4.622 52 4.674 7,6 0,1 7,7 BUGGENHOUT 9 0 6.185 5.982 3 0 10 190 9 199 3,0 0,1 3,1 DAMME 29 0 4.804 4.520 0 31 134 119 29 148 2,4 0,6 3,0 DE HAAN 7111 554 13.524 6.295 7 1405 89 5.728 6.557 12.285 27,2 31,1 58,4 DE PANNE 705 0 13.307 5.490 5 1327 10 6.475 705 7.180 44,9 4,9 49,8 DE PINTE 2 0 4.377 4.232 2 0 15 127 2 129 2,8 0,0 2,9 DEERLIJK 2 0 4.977 4.858 2 0 121 -3 2 -1 -0,1 0,0 0,0 DEINZE 6 0 13.526 13.023 2 1 65 435 6 441 3,1 0,0 3,2 DENDERLEEUW 7 0 8.343 8.130 3 0 131 79 7 86 0,9 0,1 1,0 DENDERMONDE 53 0 20.609 19.837 11 2 152 607 53 660 2,8 0,2 3,1 DENTERGEM 1 0 3.395 3.320 4 1 87 -17 1 -16 -0,5 0,0 -0,5 DESSEL 16 0 3.947 3.873 4 4 19 47 16 63 1,1 0,4 1,5 DESTELBERGEN 23 0 7.820 7.512 14 3 46 245 23 268 3,0 0,3 3,3 DIEPENBEEK 17 0 10.011 7.822 3 756 3 44 1.383 17 1.400 13,4 0,2 13,5 DIEST 75 0 10.678 10.099 9 4 55 510 75 585 4,6 0,7 5,3 DIKSMUIDE 162 0 7.441 7.072 5 41 234 89 162 251 1,1 2,1 3,2 DILBEEK 8 0 17.331 16.829 10 2 28 462 8 470 2,6 0,0 2,6

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 16 Berekening tweede Berekening tweede verblijven in gewone gebouwen (huizen, Absoluut aantal tweede Aandeel tweede verblijven verblijven in appartementen en andere gebouwen) verblijven tov het totaal aantal vakantieverblijven woongelegenheden Woonge - Studenten - Beschikbare Aantal Aantal Losse Leeg- legenheden huizen op studio's, in woon- huis- LOI- vakantie- staande Woningen vakantievakantie---- in gewone Gemeente in vakantieparken app of TOTAAL vakantievakantie---- TOTAAL gelegenheden houdens woningen woningen woningen ---surplus-surplus verblijven gebouwen verblijven (juli 2015) huizen verblijven (jan 2016) (jan 2016) (april 2016) (sep 2016) (2015) (jan 2016) (sep 2016) DILSEN ---STOKKEM 147 0 8.152 8.153 6 8 5 -20 147 127 -0,2 1,7 1,5 DROGENBOS 0 0 2.211 2.193 3 0 8 7 0 7 0,3 0,0 0,3 DUFFEL 4 0 7.295 7.192 3 1 57 43 4 47 0,6 0,1 0,6 EDEGEM 0 0 9.723 9.422 11 1 14 275 0 275 2,7 0,0 2,7 EEKLO 1 0 9.873 9.320 0 1 87 465 1 466 4,6 0,0 4,6 ERPE ---MERE 20 0 8.606 8.411 5 1 110 79 20 99 0,9 0,2 1,1 ESSEN 477 0 7.238 7.409 8 8 24 -211 477 266 -2,7 6,0 3,4 EVERGEM 7 0 14.661 14.193 11 1 5 451 7 458 3,0 0,0 3,0 GALMAARDEN 5 0 3.621 3.485 1 1 21 113 5 118 3,0 0,1 3,2 GAVERE 7 0 5.459 5.265 1 4 48 141 7 148 2,5 0,1 2,6 GEEL 575 0 17.872 16.617 6 68 29 151 1.001 575 1.576 5,3 3,0 8,3 GEETBETS 7 0 2.508 2.440 4 1 36 27 7 34 1,1 0,3 1,3 GENK 46 0 26.228 25.742 13 29 25 109 310 46 356 1,1 0,2 1,3 GENT 202 0 135.384 118.811 9 10198 107 271 5.988 202 6.190 4,3 0,1 4,4 GERAARDSBERGEN 24 10 15.065 14.249 2 26 603 185 14 199 1,2 0,1 1,3 GINGELOM 4 0 3.516 3.376 4 17 103 17 4 21 0,5 0,1 0,6 GISTEL 9 0 5.102 4.945 3 2 110 42 9 51 0,8 0,2 1,0 GLABBEEK 6 0 2.141 2.089 2 1 24 25 6 31 1,1 0,3 1,4 GOOIK 10 0 3.845 3.651 3 0 46 145 10 155 3,7 0,3 3,9 GRIMBERGEN 6 0 16.016 15.439 5 0 51 521 6 527 3,2 0,0 3,2 GROBBENDONK 255 0 4.588 4.638 5 4 13 -71 255 184 -1,4 5,1 3,7 HAACHT 109 0 5.836 5.754 9 0 34 40 109 149 0,6 1,8 2,4 HAALTERT 52 0 7.962 7.759 0 5 74 124 52 176 1,5 0,6 2,1 HAL ENENEN 12 0 4.046 3.948 3 1 13 81 12 93 1,9 0,3 2,2 HALLE 7 0 16.498 16.119 7 0 49 323 7 330 1,9 0,0 1,9 HAM 146 0 4.418 4.349 2 1 33 33 146 179 0,7 3,1 3,8 HAMME 234 0 10.727 10.304 4 0 154 265 234 499 2,4 2,1 4,4 HAMONT ---ACHEL 23 0 6.057 5.854 6 8 1 188 23 211 3,0 0,4 3,4 HARELBEKE 1 0 12.129 11.884 10 0 150 85 1 86 0,7 0,0 0,7 HASSELT 93 0 37.677 34.807 9 131 10 45 2.675 93 2.768 6,9 0,2 7,1 HECHTEL ---EKSEL 255 30 4.965 4.921 8 3 10 24 225 249 0,4 4,2 4,6 HEERS 8 0 3.056 2.931 3 25 0 97 8 105 3,1 0,3 3,3

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 17 Berekening tweede Berekening tweede verblijven in gewone gebouwen (huizen, Absoluut aantal tweede Aandeel tweede verblijven verblijven in appartementen en andere gebouwen) verblijven tov het totaal aantal vakantieverblijven woongelegenheden Woonge - Studenten - Beschikbare Aantal Aantal Losse Leeg- legenheden huizen op studio's, in woon- huis- LOI- vakantie- staande Woningen vakantievakantie---- in gewone Gemeente in vakantieparken app of TOTAAL vakantievakantie---- TOTAAL gelegenheden houdens woningen woningen woningen ---surplus-surplus verblijven gebouwen verblijven (juli 2015) huizen verblijven (jan 2016) (jan 2016) (april 2016) (sep 2016) (2015) (jan 2016) (sep 2016) HEIST ---OPOPOP ---DEN ---BERG 137 0 18.365 17.819 9 1 44 492 137 629 2,6 0,7 3,3 HEMIKSEM 0 0 4.626 4.579 4 0 57 -14 0 -14 -0,3 0,0 -0,3 HERENT 8 0 8.572 8.479 6 0 24 63 8 71 0,7 0,1 0,8 HERENTALS 360 0 12.542 12.315 14 0 35 178 360 538 1,3 2,7 4,1 HERENTHOUT 59 0 3.773 3.693 5 0 15 61 59 120 1,5 1,5 3,0 HERK ---DEDEDE ---STAD 8 0 5.245 5.156 3 2 50 34 8 42 0,6 0,1 0,8 HERNE 8 0 2.747 2.617 1 1 33 96 8 104 3,4 0,3 3,6 HERSELT 987 0 5.837 6.038 1 5 26 -233 987 754 -3,3 14,1 10,8 HERSTAPPE 0 0 33 34 0 0 0 -1 0 -1 -3,0 0,0 -3,0 HERZELE 5 0 7.557 7.290 5 14 48 200 5 205 2,6 0,1 2,6 HEUSDEN ---ZOLDER 48 0 13.104 12.727 11 2 66 298 48 346 2,2 0,4 2,5 HEUVELLAND 302 9 3.519 3.274 1 94 107 43 293 336 1,1 7,5 8,6 HOEGAARDEN 4 0 2.867 2.778 4 1 38 46 4 50 1,6 0,1 1,7 HOEILAART 2 0 4.482 4.317 3 1 6 155 2 157 3,4 0,0 3,4 HOESELT 80 0 3.941 3.916 3 4 9 9 80 89 0,2 1,9 2,1 HOLSB EEKEEKEEK 158 0 3.891 3.853 4 7 1 26 158 184 0,6 3,8 4,4 HOOGLEDE 12 0 4.109 4.018 3 3 72 13 12 25 0,3 0,3 0,6 HOOGSTRATEN 23 0 8.679 8.476 4 8 40 150 23 173 1,7 0,3 1,9 HOREBEKE 3 0 808 755 1 6 1 45 3 48 5,4 0,4 5,7 HOUTHALEN --- HELCHTEREN 556 502 11.960 11.695 5 15 6 239 54 293 1,9 0,4 2,3 HOUTHULST 13 0 4.174 4.034 2 8 179 -49 13 -36 -1,1 0,3 -0,8 HOVE 1 0 3.378 3.210 3 0 5 160 1 161 4,6 0,0 4,6 HULDENBERG 164 20 3.813 3.802 1 1 17 -7 144 137 -0,2 3,5 3,3 HULSHOUT 259 4 4.332 4.355 4 0 69 -96 255 159 -2,0 5,4 3,4 ICHTEGEM 3 0 5.909 5.786 2 1 27 93 3 96 1,5 0,0 1,6 IEPER 27 0 16.019 15.207 13 73 159 567 27 594 3,4 0,2 3,6 INGELMUNSTER 1 0 4.714 4.496 13 0 118 88 1 89 1,8 0,0 1,8 IZEGEM 1 0 12.704 12.038 10 1 287 368 1 369 2,8 0,0 2,8 JABBE KEKEKE 618 30 5.785 5.635 2 17 0 131 588 719 2,0 8,9 10,9 KALMTHOUT 30 3 7.500 7.356 8 6 52 78 27 105 1,0 0,3 1,4 KAMPENHOUT 14 0 4.731 4.637 2 0 100 -8 14 6 -0,2 0,3 0,1

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 18 Berekening tweede Berekening tweede verblijven in gewone gebouwen (huizen, Absoluut aantal tweede Aandeel tweede verblijven verblijven in appartementen en andere gebouwen) verblijven tov het totaal aantal vakantieverblijven woongelegenheden Woonge - Studenten - Beschikbare Aantal Aantal Losse Leeg- legenheden huizen op studio's, in woon- huis- LOI- vakantie- staande Woningen vakantievakantie---- in gewone Gemeente in vakantieparken app of TOTAAL vakantievakantie---- TOTAAL gelegenheden houdens woningen woningen woningen ---surplus-surplus verblijven gebouwen verblijven (juli 2015) huizen verblijven (jan 2016) (jan 2016) (april 2016) (sep 2016) (2015) (jan 2016) (sep 2016) KAPELLEN 57 0 11.352 11.038 0 0 30 284 57 341 2,4 0,5 2,9 KAPELLE ---OPOPOP ---DEN ---BOS 4 0 3.979 3.968 6 0 117 -112 4 -108 -2,7 0,1 -2,6 KAPRIJKE 3 0 2.721 2.590 2 0 7 122 3 125 4,3 0,1 4,5 KASTERLEE 1262 13 7.745 7.441 5 11 71 218 1.249 1.467 2,4 13,5 15,9 KEERBERGEN 29 0 5.314 5.099 2 0 0 213 29 242 3,9 0,5 4,4 KINROOI 255 13 4.855 4.815 2 6 68 -36 242 206 -0,7 4,6 3,9 KLUISBERGEN 17 1 2.865 2.686 2 10 3 164 16 180 5,5 0,5 6,1 KNESSELARE 60 0 3.560 3.446 2 3 83 26 60 86 0,7 1,6 2,3 KNOKKE ---HEIST 784 53 37.293 16.833 4 2427 27 18.001 731 18.732 45,9 1,9 47,8 KOEKELARE 19 0 3.847 3.701 2 9 30 105 19 124 2,6 0,5 3,1 KOKSIJDE 2362 295 25.820 11.288 6 2486 96 11.945 2.067 14.012 41,2 7,1 48,3 KONTICH 4 0 8.698 8.566 10 1 33 88 4 92 1,0 0,0 1,0 KORTEMARK 5 0 5.307 5.106 2 12 180 7 5 12 0,1 0,1 0,2 KORTENAKEN 14 0 3.256 3.204 3 1 29 20 14 34 0,6 0,4 1,0 KORTENBERG 159 0 8.004 8.033 6 1 41 -76 159 83 -0,9 1,9 1,0 KORTESSEM 17 0 3.416 3.399 2 2 29 -16 17 1 -0,4 0,5 0,0 KORTRIJK 1 0 36.367 32.777 31 453 9 273 2.824 1 2.825 7,5 0,0 7,5 KRAAINEM 0 0 5.558 5.285 4 0 63 207 0 207 3,6 0,0 3,6 KRUIBEKE 14 0 7.063 6.737 11 0 31 284 14 298 3,9 0,2 4,1 KRUISHOUTEM 9 0 3.444 3.269 5 5 81 84 9 93 2,4 0,3 2,6 KUURNE 1 0 5.691 5.550 4 1 131 5 1 6 0,1 0,0 0,1 LAAKDAL 325 0 6.656 6.683 3 0 38 -68 325 257 -0,9 4,5 3,6 LAARNE 9 0 5.492 5.262 3 3 9 215 9 224 3,8 0,2 4,0 LANAKEN 970 1 11.391 10.900 0 17 147 327 969 1.296 2,6 7,6 10,2 LANDEN 2 0 6.860 6.691 3 3 79 84 2 86 1,2 0,0 1,2 LANGEMARK --- POELKAPELLE 0 0 3.289 3.187 2 6 27 68 0 68 2,0 0,0 2,0 LEBBEKE 0 0 8.187 7.928 5 2 10 242 0 242 2,9 0,0 2,9 LEDE 10 0 8.089 7.827 2 0 8 252 10 262 3,0 0,1 3,1 LEDEGEM 0 0 4.006 3.915 2 0 83 7 0 7 0,2 0,0 0,2 LENDELEDE 0 0 2.456 2.380 3 0 73 1 0 1 0,0 0,0 0,0 LENNIK 23 0 3.791 3.546 4 0 15 225 23 248 5,7 0,6 6,3

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 19 Berekening tweede Berekening tweede verblijven in gewone gebouwen (huizen, Absoluut aantal tweede Aandeel tweede verblijven verblijven in appartementen en andere gebouwen) verblijven tov het totaal aantal vakantieverblijven woongelegenheden Woonge - Studenten - Beschikbare Aantal Aantal Losse Leeg- legenheden huizen op studio's, in woon- huis- LOI- vakantie- staande Woningen vakantievakantie---- in gewone Gemeente in vakantieparken app of TOTAAL vakantievakantie---- TOTAAL gelegenheden houdens woningen woningen woningen ---surplus-surplus verblijven gebouwen verblijven (juli 2015) huizen verblijven (jan 2016) (jan 2016) (april 2016) (sep 2016) (2015) (jan 2016) (sep 2016) LEOPOLDSBURG 13 0 6.744 6.524 3 0 55 163 13 176 2,3 0,2 2,5 LEUVEN 47 0 57.778 48.854 4 10402 167 143 -1.792 47 -1.745 -3,0 0,1 -2,9 LICHTERVELDE 8 0 3.667 3.586 6 1 43 30 8 38 0,8 0,2 1,0 LIEDEKERKE 9 0 5.374 5.301 2 0 101 -30 9 -21 -0,5 0,2 -0,4 LIER 37 0 16.173 15.514 12 3 1 125 518 37 555 3,1 0,2 3,3 LIERDE 2 0 2.759 2.670 2 1 23 62 2 64 2,2 0,1 2,3 LILLE 1111 8 6.420 6.640 4 4 7 -234 1.103 869 -3,0 14,3 11,2 LINKEBEEK 0 0 2.003 1.947 1 0 3 53 0 53 2,5 0,0 2,5 LINT 0 0 3.475 3.449 0 0 7 19 0 19 0,5 0,0 0,5 LINTER 4 11 3.009 2.937 1 4 35 32 -7 25 1,0 -0,2 0,8 LOCHRISTI 15 0 8.918 8.735 6 7 36 134 15 149 1,5 0,2 1,6 LOKEREN 22 0 17.286 16.475 8 2 4 798 22 820 4,5 0,1 4,6 LOMMEL 1138 701 14.340 13.976 7 2 25 329 437 766 2,1 2,7 4,8 LONDERZEEL 140 0 7.809 7.552 4 0 26 226 140 366 2,8 1,7 4,5 LOLOLO ---RENINGE 10 0 1.333 1.238 1 20 57 17 10 27 1,2 0,7 2,0 LOVENDEGEM 2 0 4.050 3.948 5 3 26 68 2 70 1,6 0,0 1,7 LUBBEEK 31 0 5.725 5.592 5 1 11 116 31 147 2,0 0,5 2,5 LUMMEN 53 0 6.334 5.985 5 4 38 302 53 355 4,6 0,8 5,4 MAARKEDAL 10 0 2.597 2.393 1 14 12 177 10 187 6,6 0,4 7,0 MAASEIK 703 2 10.866 10.515 9 23 0 319 701 1.020 2,7 5,9 8,6 MAASMECHELEN 396 13 15.420 15.027 10 10 38 336 383 719 2,1 2,4 4,4 MACHELEN 0 0 5.761 5.505 2 0 0 254 0 254 4,3 0,0 4,3 MALDEGEM 16 0 10.337 9.930 17 10 0 380 16 396 3,6 0,1 3,7 MALLE 36 0 6.079 5.986 5 2 79 7 36 43 0,1 0,6 0,7 MECHELEN 16 0 38.617 35.693 18 90 7 354 2.454 16 2.470 6,2 0,0 6,2 MEERHOUT 80 0 4.271 4.245 2 0 55 -31 80 49 -0,7 1,8 1,1 MEEUWEN ---GRU ITRODE 91 0 5.233 5.156 9 5 56 8 91 99 0,1 1,7 1,8 MEISE 11 0 7.706 7.553 3 0 128 22 11 33 0,3 0,1 0,4 MELLE 1 0 4.812 4.634 2 1 8 168 1 169 3,4 0,0 3,4 MENEN 3 0 15.181 14.225 16 2 275 664 3 667 4,2 0,0 4,3 MERCHTEM 9 0 6.974 6.783 3 0 157 32 9 41 0,4 0,1 0,6 MERELBEKE 26 0 10.371 10.022 8 1 12 329 26 355 3,1 0,2 3,3

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 20 Berekening tweede Berekening tweede verblijven in gewone gebouwen (huizen, Absoluut aantal tweede Aandeel tweede verblijven verblijven in appartementen en andere gebouwen) verblijven tov het totaal aantal vakantieverblijven woongelegenheden Woonge - Studenten - Beschikbare Aantal Aantal Losse Leeg- legenheden huizen op studio's, in woon- huis- LOI- vakantie- staande Woningen vakantievakantie---- in gewone Gemeente in vakantieparken app of TOTAAL vakantievakantie---- TOTAAL gelegenheden houdens woningen woningen woningen ---surplus-surplus verblijven gebouwen verblijven (juli 2015) huizen verblijven (jan 2016) (jan 2016) (april 2016) (sep 2016) (2015) (jan 2016) (sep 2016) MERKSPLAS 691 21 3.187 3.213 5 2 10 -43 670 627 -1,1 16,8 15,8 MESEN 0 0 472 446 0 0 17 9 0 9 1,9 0,0 1,9 MEULEBEKE 14 0 4.791 4.608 7 0 15 161 14 175 3,3 0,3 3,5 MIDDELKERKE 6327 128 23.619 9.838 0 1958 50 11.772 6.199 17.971 38,4 20,2 58,6 MOERBEKE 36 0 2.691 2.645 0 0 20 26 36 62 0,9 1,3 2,2 MOL 1326 826 15.993 15.356 10 2 48 577 500 1.077 3,2 2,8 6,0 MOORSLEDE 0 0 4.674 4.533 4 7 75 56 0 56 1,2 0,0 1,2 MORTSEL 0 0 11.921 11.073 13 0 37 799 0 799 6,5 0,0 6,5 NAZARETH 8 0 4.860 4.703 2 7 17 130 8 138 2,6 0,2 2,8 NEERPELT 25 0 7.327 7.006 7 9 0 305 25 330 4,0 0,3 4,4 NEVELE 7 0 5.111 4.896 5 3 9 198 7 205 3,8 0,1 3,9 NIEL 0 0 4.284 4.236 4 0 44 1 0 1 0,0 0,0 0,0 NIEUWERKERKEN 4 0 2.830 2.833 3 1 15 -21 4 -17 -0,7 0,1 -0,6 NIEUWPOORT 797 62 14.760 5.863 5 1259 0 7.634 735 8.369 47,7 4,6 52,3 NIJLEN 107 0 9.407 9.301 4 4 10 88 107 195 0,9 1,1 2,0 NINOVE 11 0 16.883 16.069 4 2 50 758 11 769 4,4 0,1 4,4 OLEN 56 0 5.104 5.117 5 1 35 -53 56 3 -1,0 1,1 0,0 OOSTENDE 238 5 47.543 36.258 27 22 1005 100 10.130 233 10.363 20,6 0,5 21,0 OOSTERZELE 9 0 5.536 5.396 2 1 107 30 9 39 0,5 0,2 0,7 OOSTKAMP 67 0 9.892 9.532 7 8 52 294 67 361 2,9 0,7 3,5 OOSTROZEBEKE 1 0 3.457 3.166 2 0 73 216 1 217 6,1 0,0 6,1 OPGLABBEEK 68 9 3.939 4.003 3 2 6 -75 59 -16 -1,8 1,4 -0,4 OPWIJK 3 0 5.923 5.796 4 0 36 87 3 90 1,4 0,0 1,5 OUDENAARDE 6 0 14.208 13.403 4 22 25 754 6 760 5,1 0,0 5,2 OUDENBURG 9 0 4.019 3.871 3 3 25 117 9 126 2,8 0,2 3,0 OUD ---HEVERLEE 115 0 4.375 4.267 6 0 12 89 115 204 1,9 2,5 4,4 OUD ---TURNHOUT 134 0 5.581 5.334 2 3 6 236 134 370 4,0 2,3 6,3 OVERIJSE 17 0 10.201 9.811 3 1 11 375 17 392 3,6 0,2 3,7 OVERPELT 14 0 6.229 6.180 0 5 79 -35 14 -21 -0,5 0,2 -0,3 PEER 692 616 6.716 6.627 2 4 31 53 76 129 0,7 1,0 1,7 PEPINGEN 3 0 1.656 1.624 5 0 17 10 3 13 0,6 0,2 0,8 PITTE MMM 1 0 2.810 2.719 3 4 68 17 1 18 0,6 0,0 0,6

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 21 Berekening tweede Berekening tweede verblijven in gewone gebouwen (huizen, Absoluut aantal tweede Aandeel tweede verblijven verblijven in appartementen en andere gebouwen) verblijven tov het totaal aantal vakantieverblijven woongelegenheden Woonge - Studenten - Beschikbare Aantal Aantal Losse Leeg- legenheden huizen op studio's, in woon- huis- LOI- vakantie- staande Woningen vakantievakantie---- in gewone Gemeente in vakantieparken app of TOTAAL vakantievakantie---- TOTAAL gelegenheden houdens woningen woningen woningen ---surplus-surplus verblijven gebouwen verblijven (juli 2015) huizen verblijven (jan 2016) (jan 2016) (april 2016) (sep 2016) (2015) (jan 2016) (sep 2016) POPERINGE 47 0 8.682 8.245 5 48 215 168 47 215 1,9 0,5 2,4 PUTTE 78 0 7.323 7.228 4 0 39 51 78 129 0,7 1,0 1,7 PUURS 73 0 7.227 7.042 8 0 24 154 73 227 2,0 1,0 3,0 RANST 100 0 7.737 7.604 3 1 27 102 100 202 1,3 1,2 2,5 RAVELS 477 5 6.027 5.966 2 3 63 -7 472 465 -0,1 7,1 6,9 RETIE 330 0 4.514 4.456 4 3 36 15 330 345 0,3 6,6 6,9 RIEMST 21 0 6.981 6.746 1 15 12 207 21 228 2,9 0,3 3,2 RIJKEVORSEL 175 0 4.582 4.656 7 0 26 -106 175 69 -2,2 3,6 1,4 ROESELARE 4 0 27.832 26.415 40 16 1 463 898 4 902 3,1 0,0 3,1 RONSE 8 0 11.538 10.627 2 8 77 825 8 833 6,9 0,1 7,0 ROOSDAAL 2 0 4.601 4.499 1 1 102 -2 2 0 0,0 0,0 0,0 ROTSELAAR 611 0 6.357 6.527 1 1 27 -199 611 412 -2,8 8,5 5,8 RUISELEDE 2 0 2.220 2.160 4 3 78 -24 2 -22 -1,1 0,1 -1,0 RUMST 0 0 6.164 6.143 5 0 61 -44 0 -44 -0,7 0,0 -0,7 SCHELLE 3 0 3.453 3.382 2 0 72 -3 3 0 -0,1 0,1 0,0 SCHERPENHEUVEL --- ZICHEM 253 0 9.959 9.864 3 2 30 60 253 313 0,6 2,4 3,0 SCHILDE 531 0 8.057 7.950 2 2 41 62 531 593 0,7 6,0 6,7 SCHOTEN 291 0 14.567 14.327 4 1 98 137 291 428 0,9 1,9 2,8 SINT ---AMANDS 6 0 3.328 3.251 4 5 42 26 6 32 0,8 0,2 0,9 SINT ---GENESIUS ---RODE 6 0 7.266 6.913 10 77 30 236 6 242 3,2 0,1 3,2 SINT ---GILLIS ---WAAS 144 8 7.873 7.649 6 2 24 192 136 328 2,3 1,6 4,0 SINT ---KATELIJNE ---WAVER 12 0 8.268 8.049 5 0 58 157 12 169 1,8 0,1 2,0 SINT ---LAUREINS 2 0 3.042 2.866 0 7 50 119 2 121 3,8 0,1 3,9 SINT ---LIEVENS ---HOUTEM 2 0 4.398 4.216 2 1 39 140 2 142 3,1 0,0 3,1 SINT ---MARTENS ---LATEM 9 0 3.714 3.512 5 2 7 188 9 197 4,9 0,2 5,1 SINT ---NIKLAAS 179 0 33.196 31.807 0 3 37 1.349 179 1.528 3,9 0,5 4,4 SINT ---PIETERS ---LEEUW 4 0 13.273 13.209 6 1 55 1 4 5 0,0 0,0 0,0 SINT ---TRUIDEN 35 0 18.414 17.495 0 17 9 893 35 928 4,7 0,2 4,9 SPIERE ---HELKIJN 0 0 914 886 0 0 2 26 0 26 2,7 0,0 2,7 STABROEK 0 0 7.746 7.745 4 0 45 -47 0 -47 -0,6 0,0 -0,6 STADEN 2 0 4.663 4.530 3 10 26 94 2 96 2,0 0,0 2,0

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 22 Berekening tweede Berekening tweede verblijven in gewone gebouwen (huizen, Absoluut aantal tweede Aandeel tweede verblijven verblijven in appartementen en andere gebouwen) verblijven tov het totaal aantal vakantieverblijven woongelegenheden Woonge - Studenten - Beschikbare Aantal Aantal Losse Leeg- legenheden huizen op studio's, in woon- huis- LOI- vakantie- staande Woningen vakantievakantie---- in gewone Gemeente in vakantieparken app of TOTAAL vakantievakantie---- TOTAAL gelegenheden houdens woningen woningen woningen ---surplus-surplus verblijven gebouwen verblijven (juli 2015) huizen verblijven (jan 2016) (jan 2016) (april 2016) (sep 2016) (2015) (jan 2016) (sep 2016) STEENOKKERZEEL 2 0 4.726 4.704 0 0 23 -1 2 1 0,0 0,0 0,0 STEKENE 741 0 7.660 7.495 3 2 11 149 741 890 1,7 8,6 10,3 TEMTEMTEM SESESE 337 0 12.177 12.082 7 2 48 39 337 376 0,3 2,6 2,9 TERNAT 16 0 6.413 6.227 3 4 102 77 16 93 1,2 0,2 1,4 TERVUREN 26 0 8.931 8.531 4 1 24 371 26 397 4,0 0,3 4,3 TESSENDERLO 187 0 7.900 7.742 4 1 100 53 187 240 0,6 2,2 2,9 TIELT 4 0 9.053 8.589 6 1 3 89 365 4 369 3,9 0,0 4,0 TIELT ---WINGE 165 0 4.304 4.379 5 1 43 -124 165 41 -2,7 3,6 0,9 TIENEN 5 0 15.822 14.973 12 1 209 627 5 632 3,8 0,0 3,9 TONGEREN 23 0 14.042 13.256 10 20 261 495 23 518 3,4 0,2 3,6 TORHOUT 13 0 9.053 8.750 4 17 1 96 185 13 198 2,0 0,1 2,1 TREMELO 158 0 6.133 5.992 4 0 0 137 158 295 2,1 2,4 4,6 TURNHOUT 346 8 19.986 19.120 8 30 68 204 556 338 894 2,7 1,6 4,3 VEURNE 37 0 5.518 5.091 10 46 149 222 37 259 3,9 0,6 4,5 VILVOORDE 0 0 17.074 16.543 3 1 85 442 0 442 2,5 0,0 2,5 VLETEREN 13 0 1.487 1.427 1 9 29 21 13 34 1,4 0,8 2,2 VOEREN 125 20 1.863 1.698 2 102 77 -16 105 89 -0,8 5,1 4,4 VORSELAAR 246 0 3.257 3.224 2 4 3 30 -6 246 240 -0,2 6,8 6,7 VOSSELAAR 10 0 4.398 4.339 2 0 33 24 10 34 0,5 0,2 0,8 WAARSCHOOT 0 0 3.452 3.390 4 0 69 -10 0 -10 -0,3 0,0 -0,3 WAASMUNSTER 247 5 4.467 4.381 6 2 15 63 242 305 1,3 5,0 6,3 WACHTEBEKE 172 0 3.099 3.055 4 2 39 -1 172 171 0,0 5,1 5,1 WAREGEM 2 0 16.365 15.854 11 3 56 441 2 443 2,6 0,0 2,6 WELLEN 2 0 3.141 3.058 2 0 22 59 2 61 1,8 0,1 1,9 WEMMEL 1 0 6.738 6.474 9 1 11 243 1 244 3,5 0,0 3,5 WERVIK 2 0 8.079 7.733 4 3 134 205 2 207 2,5 0,0 2,5 WESTERLO 204 0 10.428 10.215 5 2 28 178 204 382 1,6 1,9 3,5 WETTEREN 36 0 11.417 10.949 16 0 199 253 36 289 2,1 0,3 2,4 WEV ELGEM 29 0 13.351 13.090 9 6 289 -42 29 -13 -0,3 0,2 -0,1 WEZEMBEEK ---OPPEM 1 0 5.569 5.410 2 2 0 155 1 156 2,7 0,0 2,7 WICHELEN 8 0 5.123 4.956 3 2 63 99 8 107 1,9 0,2 2,0 WIELSBEKE 4 0 3.872 3.772 3 0 125 -28 4 -24 -0,7 0,1 -0,6

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 23 Berekening tweede Berekening tweede verblijven in gewone gebouwen (huizen, Absoluut aantal tweede Aandeel tweede verblijven verblijven in appartementen en andere gebouwen) verblijven tov het totaal aantal vakantieverblijven woongelegenheden Woonge - Studenten - Beschikbare Aantal Aantal Losse Leeg- legenheden huizen op studio's, in woon- huis- LOI- vakantie- staande Woningen vakantievakantie---- in gewone Gemeente in vakantieparken app of TOTAAL vakantievakantie---- TOTAAL gelegenheden houdens woningen woningen woningen ---surplus-surplus verblijven gebouwen verblijven (juli 2015) huizen verblijven (jan 2016) (jan 2016) (april 2016) (sep 2016) (2015) (jan 2016) (sep 2016) WIJNEGEM 0 0 4.028 3.952 2 0 7 67 0 67 1,6 0,0 1,6 WILLEBROEK 5 0 11.034 10.399 6 0 34 595 5 600 5,2 0,0 5,3 WINGENE 50 0 5.927 5.696 0 2 0 229 50 279 3,7 0,8 4,5 WOMMELGEM 28 0 5.308 5.140 5 0 26 137 28 165 2,5 0,5 3,0 WORTEGEM ---PETEGEM 9 0 2.657 2.513 2 1 34 107 9 116 3,9 0,3 4,2 WUUSTWEZEL 383 0 7.891 7.924 4 3 36 -76 383 307 -0,9 4,5 3,6 ZANDHOVEN 103 18 5.286 5.237 3 1 34 10 85 95 0,2 1,5 1,7 ZAVENTEM 3 0 14.016 13.610 5 0 35 366 3 369 2,5 0,0 2,6 ZEDELGEM 60 0 9.302 9.078 5 10 15 194 60 254 2,0 0,6 2,6 ZELE 1 1 8.620 8.289 7 1 12 311 0 311 3,5 0,0 3,5 ZELZATE 1 0 5.828 5.408 1 5 47 367 1 368 6,1 0,0 6,1 ZEMST 114 0 9.226 9.051 5 2 26 142 114 256 1,5 1,2 2,7 ZINGEM 0 0 3.145 3.041 2 5 75 22 0 22 0,7 0,0 0,7 ZOERSEL 189 0 8.675 8.665 10 1 31 -32 189 157 -0,4 2,1 1,7 ZOMERGEM 12 0 3.607 3.489 4 0 72 43 12 55 1,1 0,3 1,5 ZONHOVEN 24 3 8.460 8.582 9 5 30 -165 21 -144 -1,9 0,2 -1,6 ZONNEBEKE 250 0 4.930 4.933 1 14 34 -53 250 197 -1,0 4,7 3,7 ZOTTEGEM 10 0 12.043 11.430 2 7 185 418 10 428 3,4 0,1 3,4 ZOUTLEEUW 6 0 3.505 3.471 2 3 40 -11 6 -5 -0,3 0,2 -0,1 ZUIENKERKE 36 0 1.263 1.131 2 11 9 110 36 146 8,3 2,7 10,9 ZULTE 1 0 6.621 6.411 2 1 71 137 1 138 2,0 0,0 2,0 ZUTENDAAL 791 307 3.024 2.964 5 1 7 47 484 531 1,2 12,4 13,6 ZWALM 43 0 3.390 3.239 1 4 22 124 43 167 3,5 1,2 4,7 ZWEVEGEM 3 0 10.441 10.097 5 4 210 125 3 128 1,2 0,0 1,2 ZWIJNDRECHT 0 0 8.258 8.119 3 0 15 121 0 121 1,4 0,0 1,4

VLAAMSE GEWEST 57.683 4.421 2.972.142 2.748.019 1.493 25.173 15.592 20.218 161.647 53.262 214.909 5,2 1,7 6,9

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 24 RRReferentielijstReferentielijst

AAPD (2016). CCST-statistiek , ontvangen via mail van AAPD, Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie.

ADS (2016). Kadastrale statistiek van het gebouwenpark 2016 Brussel: Algemene Directie Statistiek. http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/economie/bouw_industrie/gebouwenpark/

Lokale statistieken, cijfers per gemeente uit het leegstandsregister via lokalestatistieken.be.

Stad Gent (2012). Gent in cijfers 2012: Gent, stad voor de Gentenaars en studenten . Gent: Stad Gent.

StipMechelen, mail met informatie over het aantal studio’s en appartementen voor studenten .

SVR (2016). Kubussen bevolking: Aantal huishoudens naar gemeente 2014 . Brussel: Studiedienst van de Vlaamse Regering.

VLIS (2016). Vlaams Logiesinformatiesysteem via Vlis.vlaanderen.be.

X, Databanken studentenkoten: StudentKotweb.be voor Antwerpen, kotendatabank Kempen: http://www.khk.be/khk04/kot/kotDb/default.asp, KotWest.be voor West-Vlaanderen en het Kamerbestand van de UHasselt: https://uhintra3.uhasselt.be/svkamers/Zoek.aspx.

SVR (KW) –Het aantal tweede verblijven in het Vlaamse Gewest in 2016 25