Innst. 371 S (2020–2021) Innstilling til Stortinget frå Stortingets presidentskap

Innstilling frå Stortingets presidentskap om Rap- Stortingets presidentskap oppretta eit slikt utval port til Stortingets presidentskap fra utvalg nedsatt 18. juni 2020. Utvalet hadde denne samansetninga: for å utrede felles prinsipper for godtgjøring til Ådne Cappelen, forskar SSB, leiar politikere på alle forvaltningsnivåer Gunn Marit Helgesen, første nestleiar KS Hans Andreas Limi, stortingsrepresentant Kristine Nergaard, forskingskoordinator Steinar Nørstebø, regionsekretær Til Stortinget Per Harald Rødvei, førsteamanuensis Ingjerd Schou, stortingsrepresentant Dag Henrik Sandbakken, fagsjef 1. Innleiing Rita Skjærvik, Senior Vice President På bakgrunn av Stortingets vedtak 28. april 2020 Karianne Tung, dagleg leiar sette Stortingets presidentskap 18. juni 2020 ned eit utval som skulle greie ut felles prinsipp for godtgjering Leiaren av utvalet, Ådne Cappelen, overleverte rap- til politikarar på alle forvaltningsnivå. Utvalet skulle porten til presidentskapet 6. januar 2021. Rapporten er også evaluere ordninga med Stortingets lønskommi- publisert i Dokument 20 (2020–2021). sjon. Rapporten frå utvalet vart overlevert president- skapet 6. januar 2021 (Dokument 20 (2020–2021)). 3. Samandrag Presidentskapet fremjar innstilling til Stortinget ba- sert på rapporten frå utvalet. 3.1 Mandatet for utvalet Mandatet for utvalet som, med utgangspunkt i stor- tingsvedtaket, skulle greie ut felles prinsipp for godtgje- 2. Bakgrunn ring til politikarar på alle nivå, vart avgjort av Stortingets presidentskap 18. juni 2020. 2.1 Nedsetjing av utvalet Utvalet skulle både greie ut felles prinsipp for godt- Stortinget gjorde 28. april 2020 dette vedtaket, jf. gjering til politikarar på alle forvaltningsnivå og evalue- Dokument 8:31 S (2019–2020) og Innst. 177 S (2019– re ordninga med Stortingets lønskommisjon. 2020): 3.1.1 Relevant regelverk «Stortinget ber Stortingets presidentskap om å ned- sette et utvalg som skal utrede felles prinsipper for godt- STORTINGSREPRESENTANTAR OG REGJERINGSMEDLEMER MFL. gjørelse til politikere på alle forvaltningsnivåer. Utval- Det er ulike grunnlag for fastsetjing av godtgjering get skal også evaluere ordningen med Stortingets lønns- til dei ulike gruppene av politikarar. For stortingsrepre- kommisjon. Utvalget gis en bred sammensetning der også KS er representert. Inntil saken fremlegges for Stor- sentantar går det fram av Grunnlova at dei skal ha godt- tinget, fryses godtgjørelsen for stortingsrepresentanter gjering for vervet. Før lønskommisjonen vart oppretta, og medlemmer av regjeringen på dagens nivå.» var godtgjeringane deira kopla til løninga til underdi- 2 Innst. 371 S – 2020–2021

rektørar i staten. Godtgjeringa til regjeringsmedlemene FOLKEVALDE I KOMMUNAR OG FYLKESKOMMUNAR var fram til 1991 kopla til løninga av dommarar i Høg- Grunnlova § 49 andre ledd fastset at innbyggjarane sterett. har rett til å styre lokale forhold gjennom lokale folke- Stortingets lønskommisjon vart oppretta av Stor- valde organ. tinget 21. juni 1996 ved dette vedtaket (jf. også Innst. S. For politikarar i kommunar og fylkeskommunar er nr. 282 (1995–1996)): det kommunelova § 8-4 som regulerer godtgjeringa. Der er det bestemt at den som har eit kommunalt eller «Stortingets lønnskommisjon fastsetter med Stor- tingets samtykke den årlige godtgjørelsen til stortings- fylkeskommunalt tillitsverv, har krav på godtgjering for representantene og regjeringens medlemmer. Stortin- arbeidet sitt. Kommunestyret eller fylkestinget gir sjølv gets presidentskap oppnevner lønnskommisjonens forskrift om slik godtgjering. leder og to andre medlemmer for fire år. Lederen inn- kaller til møter i kommisjonen. Kommisjonen er beslut- Det følgjer av prinsippet om det kommunale sjølv- ningsdyktig når alle medlemmer er til stede. President- styret at kommunane skal kunne bestemme dette sjøl- skapet kan fastsette utfyllende regler for kommisjonens ve. Det kan dermed vere store variasjonar lokalt når det virksomhet. …» gjeld reglane om godtgjeringa og kva nivået skal vere. Utfyllande reglar for verksemda til kommisjonen Godtgjeringa til politikarar i kommunar og fylkes- vart gitt av Stortingets presidentskap 21. juni 1996 i kommunar vert fastsett i forskrift vedteken av kommu- medhald av stortingsvedtaket same dag og med ei til- nestyret og fylkestinget i samsvar med kommunelova føying gitt 24. november 2005. Der finn ein prinsippa § 8-4. for fastsetjing av den årlege godtgjeringa til stortingsre- KS arbeider med ein rettleiar for kva rettar dei folke- presentantar og regjeringsmedlemer: valde har etter kommunelova § 8.

«Kommisjonens oppgave i henhold til Stortingets 3.1.2 Avgrensingar og presiseringar i arbeidet til vedtak er – med Stortingets samtykke – å fastsette den utvalet årlige godtgjørelsen til stortingsrepresentantene og regjeringens medlemmer. Kommisjonen skal fastsette FELLES PRINSIPP FOR GODTGJERING den samme godtgjørelsen til alle stortingsrepresentan- Utvalet har, i samsvar med mandatet, greidd ut fel- tene. Kommisjonen skal fastsette en høyere godtgjø- relse til statsministeren enn til de øvrige regjeringsmed- les prinsipp for godtgjering til politikarar på alle forvalt- lemmene. Kommisjonens vurdering og fastsettelse ningsnivå. Dette omfattar folkevalde både på Stortinget, skjer på fritt grunnlag. Godtgjørelsene fastsettes enten i regjeringa og i kommunane og fylkeskommunane og til bestemte kronebeløp eller i forhold til andre satser politiske verv og stillingar dei same stadene. I regjeringa eller beløp. Kommisjonen skal en gang i året overveie er til dømes statsrådar, statssekretærar og politiske råd- om godtgjørelsene bør endres, og legge sine beslutnin- ger fram for Presidentskapet. Kommisjonen skal givarar og andre som vert utnemnde på politisk grunn- begrunne sine beslutninger. Kommisjonen kan enga- lag, omfatta. sjere sekretær og sakkyndig bistand.» Det er naturleg nok nokre ulikskapar mellom politi- Kommisjonen har sidan opprettinga bestått av ein karar på høvesvis sentralt og lokalt nivå, til dømes om leiar og to medlemer. Medlemene har bakgrunn frå aka- det er eit heiltids- eller deltidsverv, og om vervet/godt- demia, næringsliv og som riksmeklarar. Stortingets ad- gjeringa kan føre til avkorting i ytingar frå Nav. Dette må ministrasjon har bistått med sekretærarbeid. det takast omsyn til. Vidare må sjølvråderetten til kom- Kommisjonen har normalt tre møte i løpet av våren munane og fylkeskommunane leggjast til grunn ved før han fremjar innstilling til Stortingets presidentskap vurderinga av prinsipp for godtgjering for lokalpolitika- når lønsoppgjera er avslutta, vanlegvis i slutten av mai. rar. Sidan opprettinga av lønskommisjonen i 1996 har kom- Utvalet har vurdert felles prinsipp for fastsetjing av misjonen avgitt årlege innstillingar om godtgjeringar «godtgjering» i seg sjølv, dvs. berre sjølve honoraret/«lø- for stortingsrepresentantar og regjeringsmedlemer. Det na». Utvalet har ikkje vurdert felles prinsipp for andre endelege vedtaket om regulering av godtgjeringa vert typar ytingar eller former for utgiftsdekning eller lik- gjort av Stortinget, ettersom Grunnlova § 65 andre ledd nande. Utvalet skulle heller ikkje sjå på felles prinsipp er vurdert å vere til hinder for at denne avgjerda for stor- for økonomiske ordningar for fråtredde politikarar, slik tingsrepresentantane sitt vedkomande vert delegert til som fråtredingsyting, etterløn og pensjon. Ved vurde- andre enn Stortinget. ringa av prinsipp for godtgjering på tvers av forvalt- Politiske rådgivarar og statssekretærar får godtgje- ningsnivå må det likevel takast omsyn til forskjellar i ut- ringa administrativt fastsett av Statsministerens kontor. forminga av det samla godtgjeringssystemet, til dømes ulikskapar i pensjonsordningar og ytingar frå Nav. Utvalet har vurdert om det bør vere større grad av koordinering eller samordning mellom ytingar for flei- re politiske verv, oppnemningar osv. som ein person har Innst. 371 S – 2020–2021 3

samtidig. Utvalet har sett på det generelle nivået på an- 3.2.2 Utvikling i godtgjeringar i forhold til generell dre ytingar eller former for utgiftsdekning ved vurderin- lønsutvikling og andre nordiske land ga av nivået på godtgjeringa. Gjennomgangen utvalet har gjort, viser at norske Utvalet har sett på korleis fastsetjinga av godtgjerin- politikarar på nasjonalt nivå har hatt den same utviklin- ga vert gjord i grupper det er naturleg å samanlikne seg ga i godtgjering som lønsutviklinga i samfunnet gene- med, og korleis godtgjeringa til politikarar i andre nor- relt. Samanlikna med leiarar i departementa og direk- diske land vert fastsett. tørar i staten elles er godtgjeringa til folkevalde litt låga- Ut over dei avgrensingane og presiseringane som er re enn for tjue år sidan. Medan godtgjeringa til politika- gjorde ovanfor, kunne utvalet gjere sine vurderingar på rane har følgt den generelle lønsutviklinga, har leiarlø- fritt grunnlag. ningane i staten auka litt meir. Folkevalde i kommunar og fylke har over tid fått EVALUERING AV STORTINGETS LØNSKOMMISJON auka godtgjeringa samanlikna med folkevalde på nasjo- Utvalet har som ein del av mandatet evaluert ord- nalt nivå. Godtgjeringa til fylkesordførarar er gjennom- ninga med Stortingets lønskommisjon. Evalueringa har gåande litt høgare enn godtgjeringa til stortingsrepre- omfatta vurderingar av mandatet og arbeidet til kom- sentantar, men klart lågare enn godtgjeringa til stats- misjonen og kva kommisjonen har betydd for utviklin- rådane. ga av godtgjeringa til stortingsrepresentantar og regje- Norske stortingsrepresentantar har ei godtgjering ringsmedlemer. Utvalet har vidare vurdert korleis den- som verken er spesielt høg eller spesielt låg samanlikna ne ordninga fungerer samanlikna med alternative må- med inntektsnivået i Noreg sett i eit nordisk perspektiv. tar å organisere lønsfastsetjinga på, til dømes at godtgje- ringa bør knytast til gitte satsar eller eit prosentvis 3.2.3 Prinsipp for fastsetjing av godtgjering til tillegg. Utvalet har sett evalueringa av lønskommisjo- folkevalde nen i samanheng med felles prinsipp for fastsetjing av OPENHEIT godtgjeringa for politikarar på alle forvaltningsnivå. Ut- Utvalet peiker på at openheit om godtgjeringane valet har vidare vurdert om mandatet til lønskommisjo- kanskje er det mest sentrale prinsippet. Diskusjon og nen skal utvidast til å omfatte andre grupper på statleg openheit i Stortinget, i kommunar og fylkeskommunar nivå enn stortingsrepresentantane og regjeringsmedle- og i samfunnet generelt bidreg ikkje berre til å avdekkje mene. urimelege eller utilsikta sider ved eksisterande ordnin- 3.2 Samandrag av vurderingar og forslag frå utvalet gar, men kan òg bidra til å skape forståing for dei prinsi- pielle forskjellane mellom rollene til dei folkevalde og 3.2.1 Gjeldande ordningar og føringar rollene til arbeidstakarar. Folkevalde har ikkje eit tilsetjingsforhold, men eit verv eller ombod, og dei får godtgjering, ikkje løn. GODTGJERINGANE ER EI POLITISK AVGJERD Arbeidsmiljølova, ferielova, statstilsettelova og ta- Utvalet meiner det er nødvendig å gjere ei samla riffavtalar gjeld ikkje direkte for stortingsrepresentanta- vurdering av ulike omsyn når nivåa for godtgjeringane ne. Statsrådar, statssekretærar og politiske rådgivarar er til statsministeren, statsrådane og stortingsrepresen- heller ikkje omfatta av det vanlege lov- og avtaleverket tantane vert fastsette eller endra. Dette er i siste instans som omfattar arbeidstakarar. Kommunelova frå 2018 dermed ei politisk meir enn ei fagleg avgjerd. lovfestar det lokale sjølvstyret. KS rår til at alle kommu- nestyre og fylkesting vedtek eit reglement for godtgje- NIVÅET ring. Fleirtalet i utvalet meiner at godtgjeringa til folke- Gjennomgangen viser at det både for sentrale, fyl- valde må vere god nok. Det er eit viktig prinsipp at godt- keskommunale og kommunale politikarar er innført gjeringane sikrar at alle kan vere folkevalde, uavhengig ordningar for mellom anna ferie, sjukepengar og permi- av økonomisk bakgrunn. Samla sett meiner fleirtalet i sjonar som på mange område tilsvarer det som gjeld i utvalet at godtgjeringane difor må liggje på eit relativt ordinære arbeidsforhold. høgt nivå og klart over gjennomsnittleg lønsinntekt i Utvalet viser til at det er stor variasjon mellom ulike samfunnet, noko dei meiner er tilfellet i dag. kommunar og i utforminga av ordningane for godtgje- Mindretalet i utvalet, medlemen Steinar Nørstebø, ring. Ein del folkevalde har fleire verv i ein kommune meiner at dagens nivå på godtgjeringane både for stor- og/eller fylkeskommune. Utvalet kjenner til døme på at tingsrepresentantar og for regjeringsmedlemer er for den samla godtgjeringa som følgje av mange verv har høgt. vorte oppfatta som urimeleg høg. 4 Innst. 371 S – 2020–2021

ROLLA SOM FOLKEVALD I FORHOLD TIL SITUASJONEN FOR skilde samfunnsmessige forhold som det bør takast om- ARBEIDSTAKARAR syn til i reguleringa når det gjeld profil eller ramme. Utvalet peiker på at det er ein prinsipiell forskjell FORHOLDET TIL FOLKEVALDE I ANDRE LAND mellom rolla til ein arbeidstakar og rolla til ein folke- vald, og dermed også mellom løna og godtgjeringa til Utvalet meiner at det ikkje bør innførast noko prin- dei to gruppene. Nivået på godtgjeringane må samla sipp om at norske godtgjeringar skal koplast direkte til sett stå i eit rimeleg forhold til den eksponeringa og det utviklinga i andre nordiske land. Utvalet meiner samti- ansvaret som følgjer med rolla som folkevald på ulike dig det er relevant at nivået og ordningane i dei nordiske nivå. landa inngår som eitt av fleire moment i ei samla vurde- ring av om nivået i Noreg er riktig. Dei tilrår difor at løns- FORHOLDET TIL ANDRE SPESIELLE GRUPPER I NOREG kommisjonen med visse mellomrom også rapporterer om dette. Utvalet meiner det vil vere uheldig om godtgjeringa til folkevalde vert kopla til leiarar i staten, ei gruppe som GODTGJERINGANE TIL STATSMINISTER OG REGJERINGSMEDLE- har hatt ei sterkare lønsutvikling enn befolkninga elles. MER I FORHOLD TIL STORTINGSREPRESENTANTAR Gitt Stortingets konstitusjonelle status meiner utvalet Eit samla utval meiner systemet med ulike nivå i det vil vere uheldig at godtgjeringa til representantane godtgjeringane for statsminister, statsrådar og stor- vert styrt av korleis regjeringa løner statlege leiarar og tingsrepresentantar bør vidareførast. embetsmenn. Fleirtalet i utvalet meiner det er rimeleg at godtgje- ringane vert endra med same prosentsats for statsminis- FORHOLDET TIL DEN GENERELLE LØNSUTVIKLINGA ter, statsrådar og stortingsrepresentantar. Både nivået på godtgjeringane og endringar i dei må Mindretalet i utvalet, medlemen Steinar Nørstebø, oppfattast som rimelege i forhold til det generelle løns- meiner med utgangspunkt i at godtgjeringsnivået er for nivået og den generelle lønsutviklinga. Den generelle høgt, at politikarane ligg for høgt i inntektsfordelinga, lønsutviklinga bør difor liggje til grunn for endringar i og at eventuelle aukar i godtgjeringane for alle kategori- godtgjeringane. Fleirtalet i utvalet rår til at lønskommi- ar folkevalde bør tilsvare det kronebeløpet gjennom- sjonen i forslaga sine vert bedd om å rapportere om den snittslønene i samfunnet aukar med. relative utviklinga i godtgjeringane i forhold til det ge- nerelle lønsnivået, slik at dette kan vere ein del av av- STORTINGET, KOMMUNAR OG FYLKESKOMMUNAR VERT TIL- gjerdsgrunnlaget i Stortinget. RÅDDE Å SAMORDNE GODTGJERINGANE FOR ULIKE FOLKE- Mindretalet i utvalet, medlemen Steinar Nørstebø, VALDE VERV sluttar seg til vurderinga av at nivået på godtgjeringa skal Eit samla utval rår til at godtgjeringar til folkevalde vere godt og klart over gjennomsnittet, men meiner som har verv på fleire nivå, bør samordnast slik at det dagens nivå, der stortingsrepresentantane er av dei 5 pro- samla nivået ikkje vert oppfatta som urimeleg høgt. Ut- sent høgast lønte og statsrådane blant de 1 prosent hø- valet er vidare kjent med at mange kommunar og fyl- gast lønte, er for høgt. Etter hans meining er det viktig at keskommunar regulerer sine godtgjeringar med godt- stortingsrepresentantane ligg under dei 10 prosent hø- gjeringa til stortingsrepresentantane som referanse- gast lønte, både med tanke på legitimitet i befolkninga og ramme, og utvalet tilrår at dette vert gjort. Med politiske på grunn av signaleffekten lågare politikarløningar vil ha verv i denne samanhengen meiner utvalet folkevalde for leiarlønsutviklinga, særleg i offentleg sektor, der løns- verv som stortingsrepresentant og verv etter føresegne- utviklinga har vore sterkt stigande dei seinare åra. ne i kommunelova.

ANSIENNITET 3.3 Evaluering av ordninga med Stortingets løns- Eit samla utval har kome til at eit ansiennitetsprin- kommisjon sipp er i strid med det generelle prinsippet om at alle 3.3.1 Ordninga med lønskommisjon (ordinære) folkevalde er likestilte. Utvalet meiner også Fleirtalet i utvalet meiner at ordninga med løns- at eit verv som folkevald ikkje skal vere ein karriereveg i kommisjon samla sett har fungert etter formålet. Ord- seg sjølv. Utvalet meiner det ikkje er aktuelt å differensi- ninga bidreg til auka legitimitet og tillit, samtidig som ere godtgjeringa basert på ansiennitet. ho ikkje er til hinder for ein open og nødvendig debatt om godtgjeringane både på Stortinget og i samfunnet SÆRSKILDE SAMFUNNSMESSIGE FORHOLD elles. Fleirtalet i utvalet foreslår difor at ordninga vert vi- Utvalet meiner at reguleringa av godtgjeringa i en- dareført. keltår bør ta omsyn til særlege samfunnsmessige utfor- Mindretalet i utvalet, medlemen Steinar Nørstebø, dringar når det er påkravd. Utvalet meiner at lønskom- går inn for å avvikle ordninga med lønskommisjon og misjonen, i år det er relevant, bør rapportere om sær- etablere ei ordning der presidentskapet på bakgrunn av Innst. 371 S – 2020–2021 5 faktagrunnlag som er innhenta av eigen administra- 4. Merknader frå presidentskapet sjon, fremjar forslag til endringar i godtgjeringar for 4.1 Prinsipp for godtgjeringar stortingsrepresentantar og regjeringsmedlemer. Presidentskapet viser til rapporten frå utvalet 3.3.2 Ansvarsområdet til lønskommisjonen som vart nedsett for å greie ut felles prinsipp for godtgje- ring til politikarar på alle forvaltningsnivå. Pr e s i - Fleirtalet i utvalet meiner at dagens ordning, der d e nt sk ap e t sluttar seg til forslaget frå utvalet om at Statsministerens kontor fastset løningane til statssekre- tærar og politiske rådgivarar, fungerer godt og bør vida- openheit om godtgjeringane er eit heilt sentralt prin- reførast. sipp for fastsetjing av godtgjering til folkevalde, og at av- gjerder om godtgjeringane i siste instans er ei politisk 3.3.3 Medlemene i lønskommisjonen meir enn ei fagleg avgjerd. Utvalet meiner det til kvar tid bør sikrast at løns- Presidentskapet sluttar seg til at den generelle kommisjonen har medlemer som samla sett har ein lønsutviklinga bør liggje til grunn for endringar i godt- brei kompetanse som gjer at han også kan leggje fram gjeringane til statsminister, regjeringsmedlemer og vurderingar knytte til relevante samfunnsforhold og stortingsrepresentantar. rolla til folkevalde. Presidentskapet merkar seg at utvalet meiner Medlemene Steinar Nørstebø, Rita Skjærvik og Ka- det vil vere uheldig om godtgjeringa til folkevalde vert rianne Tung meiner vidare at medlemene i lønskommi- kopla til leiarar i staten, ei gruppe som har hatt ei ster- sjonen bør ha erfaringsbakgrunn frå sentrale lønsfor- kare lønsutvikling enn befolkninga elles, og vidare at handlingar eller trepartssamarbeidet elles. det, gitt Stortingets konstitusjonelle status, vil vere uhel- dig at godtgjeringa til representantane er styrt av korleis 3.3.4 Namn på lønskommisjonen regjeringa løner statlege leiarar og embetsmenn. P r e - Fleirtalet i utvalet peiker på at namnet på lønskom- sidentskapet understrekar synspunktet til utvalet misjonen ikkje reflekterer kva han i realiteten har an- om at det er ein prinsipiell forskjell mellom rolla til ein svar for, og foreslår at namnet vert endra til godtgje- arbeidstakar og rolla til ein folkevald, og dermed også ringsutvalet. Mindretalet i utvalet, medlemen Steinar mellom løna og godtgjeringa til dei to gruppene. Nørstebø, går inn for å avvikle ordninga med lønskom- Presidentskapet merkar seg at gjennomgan- misjon. gen utvalet har gjort, viser at norske politikarar på na- sjonalt nivå har hatt den same utviklinga i godtgjering 3.3.5 Mandatet til lønskommisjonen som lønsutviklinga i samfunnet generelt, og vidare at Utvalet meiner at mandatet til lønskommisjonen utvalet i rapporten seier at norske stortingsrepresentan- bør endrast dersom Stortinget følgjer resten av forslaga tar har ei godtgjering som verken er spesielt høg eller frå utvalet. Dette omfattar at ein bør slå fast at det er den spesielt låg samanlikna med inntektsnivået i Noreg sett generelle lønsutviklinga som er den mest relevante in- i et nordisk perspektiv. dikatoren når ein skal foreslå endringar i godtgjeringa- Presidentskapet sluttar seg til prinsippet om at ne, og at reguleringa bør ta omsyn til særlege samfunns- messige utfordringar når det er påkravd. godtgjeringane bør sikre at alle kan vere folkevalde, uav- Fleirtalet i utvalet meiner ein også bør slå fast at hengig av økonomisk bakgrunn, noko som inneber at statsministeren, statsrådane og stortingsrepresentanta- godtgjeringa til folkevalde må vere god nok. ne skal få dei same prosentvise tillegga. Ein bør be løns- Presidentskapet støttar forslaget frå utvalet om kommisjonen om å rapportere om den relative ut- at systemet med ulike nivå i godtgjeringane for statsmi- viklinga i godtgjeringane i forhold til det generelle løns- nister, statsrådar og stortingsrepresentantar bør vidare- nivået i Noreg. Ein bør også be lønskommisjonen om å førast, og forslaget frå fleirtalet i utvalet, som meiner at rapportere om ordningar og nivå for godtgjeringane i godtgjeringane bør endrast med same prosentsats for dei nordiske landa med visse mellomrom. statsminister, statsrådar og stortingsrepresentantar. Mindretalet i utvalet, medlemen Steinar Nørstebø, Presidentskapet er einig med utvalet i at eit an- meiner med utgangspunkt i at godtgjeringsnivået er for siennitetsprinsipp er i strid med det generelle prinsip- høgt, at eventuelle aukar i godtgjeringane for alle kate- pet om at alle (ordinære) folkevalde er likestilte. goriar folkevalde bør tilsvare det kronebeløpet gjen- Presidentskapet har merka seg tilrådinga frå nomsnittslønene i samfunnet aukar med. utvalet om at godtgjeringar til folkevalde som har verv på fleire nivå, bør samordnast, slik at det samla nivået ikkje vert oppfatta som urimeleg høgt. P r e si d e n t - ska p e t vil oppfordre til at stortingsrepresentantar ikkje tek imot godtgjeringar for kommunale og fylkes- kommunale folkevalde verv. 6 Innst. 371 S – 2020–2021

P r e si d e n t ska p e t viser til at tilslutninga til prin- rapportere om ordningar og nivå for godtgjeringane i sippa og konklusjonane til utvalet bør reflekterast i re- dei nordiske landa med visse mellomrom. gelverket om godtgjeringar til folkevalde. Etter stor- Presidentskapet viser til at Stortingets løns- tingsgodtgjeringslova § 2 andre ledd andre punktum kommisjon vert sett ned for ein periode på fire år om kan presidentskapet fastsetje nærmare retningslinjer gongen. Fungeringstida for lønskommisjonen som vart om verksemda til lønskommisjonen. Slike utfyllande nemnd opp i 2016, gjekk ut 31. august 2020. Det skulle reglar vart gitt av presidentskapet 21. juni 1996 i med- då normalt ha vorte nemnt opp ein ny kommisjon, men hald av stortingsvedtak same dag. Det vart i tillegg gitt sidan Stortinget vedtok å setje ned eit utval for å greie ut enkelte tilføyingar i retningslinjene 24. november 2005. felles prinsipp for godtgjering til politikarar og i tillegg P r e si d e n t ska p e t vil utarbeide endringar i dei utfyl- evaluere ordninga med lønskommisjon, bestemte pre- lande retningslinjene, slik at dei reflekterer dei prinsip- sidentskapet i møte 14. mai 2020 at den sitjande løns- pa og konklusjonane som følgjer av behandlinga av kommisjonen (nemnd opp i 2016) skulle fungere fram denne saka. til utvalet hadde sluttført arbeidet sitt. Presidentskapet legg til grunn at den eksiste- 4.2 Evaluering av ordninga med lønskommisjon rande lønskommisjonen avsluttar arbeidet sitt og det Presidentskapet er einig med fleirtalet i utva- vert nemnt opp eit nytt godtgjeringsutval. let, som meiner at ordninga med lønskommisjon samla sett har fungert etter formålet. Pr e s i d e n ts kap e t sluttar seg til at ordninga vert vidareført. P r e si de nt - 5. Tilråding frå presidentskapet sk ap e t sluttar seg til at mandatet for kommisjonen Tilrådinga frå presidentskapet vert fremja av eit vert presisert med at det er den generelle lønsutviklinga samla presidentskap. som er den mest relevante indikatoren når ein skal fore- slå endringar i godtgjeringane, at statsminister, stats- Presidentskapet rår Stortinget til å gjere slikt rådar og stortingsrepresentantar skal få dei same tilleg- ga, og at reguleringa bør ta omsyn til særlege samfunns- v e d t a k : messige utfordringar når det er påkravd. I Utvalet viser til at stortingsrepresentantane ikkje får løn, men godtgjering. Utvalet peiker på at namnet på Stortinget gir presidentskapet fullmakt til å utar- lønskommisjonen ikkje reflekterer realiteten i oppgåva beide endringar av retningslinjene for verksemda til han har. P r e s i d e n ts kap e t sluttar seg til vurderinga Stortingets lønskommisjon i tråd med føringane i om at lønskommisjonen bør få eit meir dekkjande innstillinga. namn, og vil følgje opp dette gjennom forslag til endring av stortingsgodtgjeringslova § 2. II Presidentskapet sluttar seg til at ein bør be løn- Dokument 20 (2020–2021) – Rapport til Stortin- skommisjonen om å rapportere om den relative ut- gets presidentskap fra utvalg nedsatt for å utrede fel- viklinga i godtgjeringane i forhold til det generelle løns- les prinsipper for godtgjøring til politikere på alle for- nivået i Noreg. Ein bør også be lønskommisjonen om å valtningsnivåer – vert lagd ved møteboka.

Oslo, i Stortingets presidentskap, den 29. april 2021

Tone Wilhelmsen Trøen Eva Kristin Hansen Morten Wold

Magne Rommetveit Nils T. Bjørke Ingjerd Schou

Svanemerketrykksak, 2041 0654 Trykk og layout: Stortingets grafiske seksjon