RHIFYN PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, MELINDWR, TIRYMYNACH, TREFEURIG A’R BORTH 400!

PRIS 75c | Rhif 400 | Mehefin 2017

Cap rygbi Llygad y Troedfforddt.12 rhyngwladol ddraig newydd ? t.12 t.16 t.13 Gwobrwyo’r pêl droedwyr

Chwaraewr y Rheolwyr: Tom Williams a Garmon Nutting (yn Chwaraewr y Cefnogwyr: Llion Jenkins. rhannu’r wobr).

Chwaraewr y Chwaraewyr: Tomos Wyn Roberts. Chwaraewr Ifanc y Flwyddyn: Tomos Evans. Y Tincer | Mehefin 2017 | 400 dyddiadurdyddiadur

Sefydlwyd Medi 1977 Rhifyn Medi Deunydd i law: Medi 8 Dyddiad cyhoeddi: Medi 20 Aelod o Fforwm Papurau Bro Ceredigion

MEHEFIN 24 Dydd Sadwrn Taith flynyddol 140 o dimau eleni o bob cwr o Gymru. ISSN 0963-925X Cymdeithas y Penrhyn i Dde Ceredigion Bydd Osion Roberts yn ymweld ar y Dydd yng ngofal Jon Meirion Jones Manylion Sadwrn, a bydd cynrychiolwyr o Abertawe GOLYGYDD – Ceris Gruffudd gan ac enwau i Menna Lloyd Williams (Yr Elyrch) yna ar y dau ddiwrnod Rhos Helyg, 23 Maesyrefail, Penrhyn-coch 01970 820320 [email protected] GORFFENNAF 13 Nos Iau Cyfarfod ( 828017 | [email protected] TEIPYDD – Iona Bailey MEHEFIN 26 Nos Lun Cyfarfod blynyddol Blynyddol Pwyllgor Neuadd Rhydypennau CYSODYDD – Elgan Griffiths (627916 Neuadd y Penrhyn yn Neuadd y Penrhyn am 7.30pm. Croeso i bawb. GADEIRYDD A THREFNYDD CYFEILLION am 7.30 AWST 5 Dydd Sadwrn Sioe Capel Bangor Y TINCER – Bethan Bebb MEHEFIN 30 Nos Wener Caws, gwin a AWST 19 Dydd Sadwrn Sioe Penrhyn- Penpistyll, Cwmbrwyno, Goginan ( 880228 chân yn Eglwys St Elerch, Bont-goch coch; cynhelir yn Neuadd y Penrhyn IS-GADEIRYDD – Richard Owen, yng nghwmni Côr y Gen (Llyfrgell Llywyddion y Dydd: Mr & Mrs M Davies, Sir 31 Glan Ceulan, Penrhyn-coch ( 820168 Genedlaethol Cymru) ac artistiaid eraill Fynwy.(Mererid Rhos-goch gynt a’i phriod). YSGRIFENNYDD – Anwen Pierce GORFFENNAF 5 Nos Fercher Stomp Ceisiadau yn cau 16.8.17; rhaglenni ar gael 3 Bryn Meillion, Bow Street ( 828337 Llyfrau ym Morlan. Noson i ddewis Llyfr yn Swyddfa Bost Penrhyn-coch a Garej Tŷ TRYSORYDD – Hedydd Cunningham y Flwyddyn! Bydd naw o bobl yn ceisio Mawr, Siop Spar Bow Street a Siop Capel Tyddyn-Pen-y-Gaer, Llandre, Aberystwyth perswadio’r gynulleidfa i bleidleisio dros y Bangor. Bydd y Neuadd ar agor i’r cyhoedd ( 820652 [email protected] HYSBYSEBION – Cysyllter â’r Trysorydd llyfr y mae ef/hi wedi’i ddewis fel y gorau o 2.30y.p. o’r holl lyfrau Cymraeg a gyhoeddwyd MEDI 2 Dydd Sadwrn Sioe Rhydypennau LLUNIAU – Peter Henley yn ystod 2016. Bydd modd dewis rhwng MEDI 11 Nos Lun Cyfarfod blynyddol Dôleglur, Bow Street ( 828173 tair cyfrol farddoniaeth, tair ffuglen a thri Fforwm Papurau Bro Ceredigion ar TASG Y TINCER – Anwen Pierce llyfr ffeithiol. Dewch i gefnogi ac i sicrhau gampws Felin-fach am 7.00 TREFNYDD GWERTHIANT – Lila Piette bod eich hoff lyfr chi yn cael pleidlais! MEDI 16 Dydd Sadwrn Eisteddfod Gadeiriol Llys Hedd, Bow Street ( 820223 Mynediad: £3 (yn cynnwys paned). Cwmystwyth GORFFENNAF 6 Nos Wener Barbeciw MEDI 18 Nos Lun Cyfarfod blynyddol y ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL Cyfeillion Ysgol Penweddig ar gaeau Tincer yn festri Horeb, Penrhyn-coch am Mrs Beti Daniel Penweddig o 18.30. Oedolioon £5/ Plant £3 7.00 Glyn Rheidol ( 880 691 (i gynnwys bwyd y barbeciw + salad + diod) MEDI 20 Nos Fercher Noson agoriadol Y BORTH – Grace Bailey, Pencarreg, Adloniant. Gemau Potes, Pwdinau blasus. Cymdeithas y Penrhyn am 7.30 Stryd Fawr, Y Borth ( 871462 Raffl! Croeso i bawb HYDREF 4 Nos Fercher Cwrdd BOW STREET GORFFENNAF 7 Nos Wener Noson goffi diolchgarwch Horeb Penrhyn-coch am Mrs Mair Lewis, 40 Maes Ceiro ( 828 102 Noddfa yn y festri am 7.00 7.00 Lynn Phillips, 1 Cae’r Odyn ( 820 908 GORFFENNAF 8 Dydd Sadwrn Te Hufen a HYDREF 13 Nos Wener Eisteddfod papurau Anwen Pierce, 3 Bryn Meillion ( 828 337 Mefus Eglwys St Ioan Penrhyn-coch bro Ceredigion yn Neuadd Felin-fach am Maria Owen, Gerddi Gleision ( 822074 GORFFENNAF 8 a 9 Dyddiau Sadwrn a Sul 7.30 CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN Twrnament Pêl-droed Blynyddol Bow Street HYDREF 21 Nos Sadwrn John ac Alun Mrs Aeronwy Lewis Dydd Sadwrn, cystadlu dan 6, 8, 10 a 11; a Wil Tân nôl yng Ngwesty Llety Parc, Rheidol Banc, Blaengeuffordd ( 880 645 hefyd merched yn unig dan 11 a 13 Aberystwyth Mwy o fanylion i ddilyn maes CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI Dydd Sul - dan 12,14 a 16. Daw record o o law. Eirian Hughes, Lluest Fach ( 880 335 Elwyna Davies, Tyncwm ( 880 275 Dei Evans, Fferm Fronfraith, Comins-coch ( 623 660 DÔL-Y-BONT Cyhoeddir y Tincer yn fisol o Fedi i CYFEILLION Y Mrs Llinos Evans – Dôlwerdd ( 871 615 Mehefin gan Bwyllgor y Tincer. Argreffir TINCER DOLAU gan y Lolfa, Tal-y-bont. Nid yw’r Pwyllgor Dyma fanylion enillwyr Mrs Margaret Rees – Seintwar ( 828 309 o angenrheidrwydd yn cytuno ag unrhyw Cyfeillion y Tincer mis Mai 2017 GOGINAN farn a fynegir yn y papur hwn. Dylid Mrs Bethan Bebb cyfeirio unrhyw newyddion i’ch gohebydd £25 (Rhif 90) Gethin Wynne Jones, Trem y Ddôl, Bow Street Penpistyll, Cwmbrwyno ( 880 228 lleol neu i’r Golygydd, ac unrhyw lythyr £15 (Rhif 51 ) Gwerfyl P Jones, LLANDRE neu ddatganiad i’r wasg i’r Golygydd. 41 Ger-y-llan, Penrhyn-coch Mrs Nans Morgan Y mae pawb sy’n ymwneud â’r Tincer £10 (Rhif 101) Gwynfryn Evans, Dolgwiail, Llandre ( 828 487 yn gwneud hynny’n wirfoddol ac yn Y Ddôl, Llandre PENRHYN-COCH ddi-dâl er budd y gymuned leol. Nhw Mairwen Jones – 7 Tan-y-berth ( 820 642 fel unigolion sy’n derbyn pob risg a Fe dynnwyd y rhifau buddugol TREFEURIG chyfrifoldeb (cyfreithiol ac fel arall) gan gan aelodau o’r tim dosbarthu Mrs Edwina Davies dderbyn mai ar y telerau hynny y maent yn festri Bethlehem, Llandre Darren Villa, Pen-bont Rhydybeddau ( 828 296 yn cyfrannu at y papur a’i ddosbarthiad. pnawn Mercher Mai 17

2 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

Etholiad 2017 30 MLYNEDD YN OL

A’r haul yn gwawrio, a’r ail ail-gyfrif yn dirwyn i ben, i Ben yr aeth sedd Ceredigion yn y diwedd, yn etholiad cyffredinol 2017. Gyda 11,623 o bleidleisiau roedd ymgeisydd Plaid Cymru, yr ifanc Ben Lake, wedi cipio’r sedd o’r deiliad ers 2005, y Rhyddfrydwr Mark Williams – a hynny o gwta gant o bleidleisiau. Roedd y canlyniad yn dilyn ymgyrch egnïol a chyfrous – ac un oedd yn anarferol o agored o ystyried hanes diweddar yr etholaeth. Ers 1997, pan ddaeth yr adnabyddus Hag Harris yn ail fel ymgeisydd Llafur tu ôl i Cynog Dafis, rydym wedi arfer ar ‘ras dau geffyl’ yma Cwmni Drama Sefydliad y Merched, Pen-llwyn, enillwyr Tarian yng Ngheredigion rhwng Plaid Cymru Cymdeithas Adeiladu Gateway yng nghystadleuaeth gyntaf Cystadleuaeth a’r Rhyddfrydwyr. Yn amlach neu beidio, Ddrama Amatur Aberystwyth a’r cylch (O Dincer Mehefin 1987) ac yn driw i hanes yr ardal, mae fel petai’r etholiadau yma wedi sefyll ar wahân i’r hyn oedd yn digwydd ochr draw yr Elenydd. Y tro hwn, fodd bynnag, roedd dylanwad ac atyniad y frwydr Brydeinig rhwng y ddwy blaid draddodiadol wedi cael effaith, Canlyniad 8 Mehefin 2017 hyd yn oed ar yr etholaeth bellennig Ben Lake, Plaid Cymru. 11,623 hon. Ar yr un llaw roedd gennym Blaid Mark Williams, Democratiaid Dorïaidd a oedd am fanteisio ar wendid Rhyddfrydol Cymru 11,519 ei hen elyn a’r dyhead – ynteu ffantasi - o Dinah Mulholland Llafur Cymru 8,017 weld Brexit yn llwyddo. A hyn oll o dan Ruth Davis Plaid Geidwadol Cymru faner gwleidyddiaeth asgell dde o’r math 7,307 mwyaf eithafol a rheibus a welwyd ers Tom Harrison UKIP Cymru 602 blynyddoedd lawer, sydd wedi, er mawr Grenville Ham Plaid Werdd Cymru 542 dristwch, lwyddo i ddenu cefnogaeth. Sir Dudley The Crazed The Official Ar y llaw arall roedd Jeremy Corbyn yn Monster Raving Loony Party 157 denu nifer o hen sosialwyr yn ôl, a nifer Canran a bleidleisiodd. 68.6% o bleidleisiwyr ifanc o’r newydd, trwy drosto ers talwm wedi troi cefn arno y ddychwelyd at egwyddorion a syniadau tro hwn – a digon posib mai Llafurwyr Canlyniad Mai 2015 asgell chwith nas gwelwyd eu tebyg ers a Cheidwadwyr oedd y rhain oedd yn Mark Williams (Dem Rhydd) 13,414 dyddiau Thatcher, os nad cynt. teimlo am unwaith yr hoffen nhw ddilyn Mike Parker (Plaid Cymru) 10,347 Sgîl effaith hyn oedd ymgyrch lle eu greddf yn hytrach na phleidleisio’n Henrietta Hensher (Ceidwadwyr) ’roedd sôn o ras pedwar ceffyl agos iawn, ‘dactegol’ i’r rhyddfrydwyr. 4,123 gyda phleidlais y Gwyrddion ac UKIP yn Wedi dweud hynny rhaid llongyfarch Gethin James (UKIP) 3,829 chwalu, a miloedd o bleidleisiau’n fwy y buddugwr am ei lwyddiant, oblegid Huw Thomas (Llafur) 3,615 na 2015 yn rhoi gwedd wahanol iawn ar fe gododd pleidlais Plaid Cymru o dros Daniel Thompson (Y Blaid Werdd) y ffiygrau yn y pen draw. Roedd Dinah fil o bleidleisiau – ffigwr sylweddol 2,088 Mulholland wedi llwyddo mwy na dyblu a thyngedfennol, a thipyn o gamp i Pleidleisiodd: 69% pledlais Llafur i gyrraedd dros 8000 yn ddyn cymharol di-brofiad ac anhysbys y pen draw, nifer sydd yn adlewyrchu a oedd yn cynrychioli plaid oedd o ymchwydd yn niferoedd y blaid yn lleol - dan wasgfa sylweddol ledled Cymru. Mark Williams mae’r blaid hon, a’i holl yn ogystal a’r ffaith ei bod hi’n cynrychioli Roedd bwrlwm ac egni’r ymgyrch yn hanes anrhydeddus yng Nghymru, wedi’i Corbyn i’r carn (yn wahanol i aelodau amlwg o bell tu hwnt i Geredigion, a’r dileu o fap San Steffan. Dyma ddechrau eraill o’i phlaid yng Nghymru). cyferbyniad yn un sylweddol gyda’r argraff felly ar un yrfa newydd wleidyddol, Roedd Ruth Davies wedi ennill dros negyddol a grewyd gan y ceffyl blaen a’r bennod olaf un - o bosib – ar rym 7000 o bleidleisiau i’r Toriaid yn ogystal arall, a ddychwelodd at ei hen driciau gwleidyddol hanesyddol y ‘Gymru ac o edrych ar y cwymp o dros 2000 yn diegwyddor. Ryddfrydol’. niferoedd Mark Williams, mae’n amlwg Roedd ei ffyrnigrwydd yn ddealladwy Dr Huw Williams (Dolau gynt; bod yna nifer a oedd wedi pleidleisio wrth gwrs, oherwydd gyda gorchfygiad Caerdydd)

3 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN

Oedfaon Capel Pen-llwyn rai degawdau yn ôl. Tybed Mehefin a oes rhai o’r pentrefwyr yn 25 Gŵyl yr ysgol Sul ei chofio? Bu’n aelod o gôr eglwys Capel Bangor, a Mrs Gorffennaf Decima Morgan Lewis, sef 2 Dyffryn 5 Carwyn Arthur gwraig y ficer, yn eu harwain. 9 10.00 Gwyn Davies Cofiai Iona fod Meinir, merch 16 10.00 Raymond Davies Mrs Lewis, hefyd yn canu yn y 23 10.00 Rhidian Griffiths côr, tra ei bod hi’n fyfyrwraig 30 2.00 Ifan Mason Davies yn y coleg yn Aberystwyth. Cafodd Iona lety efo ‘Dewythr Awst Abraham’ a ‘Modryb Blodwen’ 6 (Pierce) yn Nolblodau pan Glan a Jac yn dangos sut i defnyddio y deffibrwlydd. 13 10.00 J.E. Wynne Davies oedd hi’n gweithio yn siop 20 10.00 Morris Puw Morris Boots, cyn dechrau ar ei 27 10.00 Eric Greene gwaith yr eglwys bob amser yn Dydd Sadwrn 3 ydd Mehefin chwrs nyrsio. Un o’i ffrindiau flaenoriaeth ganddi, ac yn agos aeth yr aelodau ar daith ddirgel. pennaf yn y cyfnod hwn oedd Medi iawn at ei chalon, yn ffyddlon a Gyda dim syniad i ble roeddem Jane Hughes, a briododd Ifor 3 10.00 Gordon MacDonald thrylwyr bob amser. yn mynd, balch oedd pawb o Williams, Tydu, ger y Borth. 10 Llawenydd oedd iddi, pan aros yn Llambed am baned cyn Yn rhyfedd ddigon, mae Jane 17 ordeiniwyd Miss Delyth mynd yn ein blaen i Lanelli. yn derbyn y Tincer (a hithau Davies ym 2014, y ddwy erbyn Terfyn y daith oedd ymweld bellach yn byw yn Scunthorpe). Cerddorol hyn yn gymorth i’w gilydd. â Phlas Llanelly.Cafwyd cinio Trwy gyfrwng yr erthygl, mae Llongyfarchiadau cynnes i Diolchwyd i Heulwen am ei ysgafn cyn cael taith dywys o’i Jane ac Iona wedi medru ddisgyblion cerddoriaeth Mrs. gweithgarwch a’i chariad at yr amgylch. cysylltu â’i gilydd unwaith yn Barbara Hogger, Plas Melindwr, achos, a dymunwn iddi lawer o Swper ar y ffordd adref ynn rhagor. Hefyd, mae Iona wedi am basio arholiadau Bwrdd flynyddoedd eto yn ngwaith yr ngwesty Llanina i gwbwlhau bod mewn cysylltiad â Maria Cymdeithas Cerdd (Associated Arglwydd. diwrnod hanesyddol, hwylus a ers cyhoeddi’r erthygl, felly Board of Music) y gwanwyn Merched y Wawr Melindwr chymdeithasol. Diolch i bydd yr ymchwil deuluol yn hwn. Daeth 6 aelod i ysgol Pen- Angharad Jones, Beti Daniel parhau. llwyn yn ddiweddar i ddysgu a Llinos Evans am trefnu y Lily Pitcher a Joseff Jones sut i ddefnyddio diffibrwlydd daith a hefyd eu gwaith dros y (Gradd 5 Ysgrifenedig gydag a roddwyd gan y gangen flwyddyn. Anrhydedd) a’i sefydlu ar wal yr ysgol. Edith Smith a Tom Glasby I gwrdd â ni roedd Glan Ennill ras (Gradd 5 Ysgrifenedig gyda Davies yn cynrychioli ‘r Llongyfarchiadau cynnes i Iola Theilyngdod) elusen Calonnau Cymru. Evans, perchennog Canolfan Alaw Evans (Gradd 5 Piano) ac Gyda 5 o blant blwyddyn 5 Farchogaeth Rheidol ar ei Isobel Garson (Gradd 6 Piano), a’u hathrawess Miss Jones llwyddiant yn y “person yn y ddwy wedi llwyddo i ennill aeth Glan a ni trwy y broses o erbyn ceffyl”. Cynhaliwyd y marciau uchel. ddefnyddio’r periant gyda Jack, ras yn Llanwrtyd a hithau ar ei un o’r plant yn ei gynorthwyo. chaseg Rheidol Petra. Enillodd Llongyfarchiadau, hefyd, Mae’n bwysig i gymaint a Iola y ras mewn dwy awr a i’r holl ddisgyblion a fu’n bosib o drigolion yr ardaloedd 30 munud. Dyma’r 38ain tro llwyddiannus mewn gael eu hyfforddi ac i wybod i’r ras gael ei chynnal, a’r ail arholiadau Actio. Academi ble yn eu hardal mae y waith iddi gyflawni y gamp Cerdd a Drama Llundain peirianau i’w cael. Mae’n yma. Pencampwraig yn wir! (LAMDA) a gynhaliwyd yng sicr eu bod yn gwneud Nghanolfan y Celfyddydau gwahaniaeth mawr i berson Pierciaid Aberystwyth ym mis Ebrill. sydd yn methu anadlu Hoffai Anwen Pierce ddiolch Eirian Reynolds, Bu’r disgyblion i gyd yn oherwydd trawiad y galon neu i Maria Haines am yr erthygl Tech. S.P. llwyddiannus gyda llawer yn ryw rheswm arall. Diolchwyd ddiddorol yn rhifyn Ebrill o’r GWASANAETH ennill graddau Anrhydedd yn i Glan am roi ei amser ac i Tincer. Fel mae’n digwydd, IECHYD lefel Medal Aur ddosbarthu y neges yn ein mae un o berthnasau Anwen, A DIOGELWCH cymdeithas. Rydym yn ffodus Iona Parry (Pierce gynt) wrthi’n Arolygon Diogelwch Blaenor am 30 mlynedd iawn bod dau diffibrwlydd creu coeden achau, ac wedi Asesiadau Peryglon olrhain y Pierceiaid (oedd Llongyfarchiadau i Mrs yng Nghapel Bangor, yr ail Archwiliadau Damweiniau Heulwen Lewis, Deiniol, am 30 ar wal Neuadd y Pen-llwyn. hefyd yn Pearce, yn Pyrs ac Hyfforddiant o flynyddoedd ers ei hordeinio Hefyd mae un yr un yng yn Piars), yn ôl i’r ddeunawfed ym 1987, yn flaenores yng Nglanrheidol, Goginan a ganrif. Bu Iona ei hun yn 01970 820124 nghapel Pen-llwyn. Mae Chapel Seion. byw yng Nghapel Bangor 07709 505741

4 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

Y BORTH

Cymorth Cristnogol ifanc yn yr ardal, ac yn awyddus i gynnig Gerallt Hughes (Dolgellau), er cof am eu Casglwyd cyfanswm o £117.62 tuag at profiadau bythgofiadwy iddynt trwy rhieni John a Ceridwen Hughes oedd Gymorth Cristnogol mewn blwch adawyd gyfrwng y Gymraeg. Maent yn arwain yn weithgar iawn ym maes ieuenctid. yn siop NISA yn ystod wythnos Cymorth adran ac uwch adran ar gyfer plant cynradd Eleni dathlwyd chwarter canrif ers y Cristnogol. Diolch I bawb gyfrannodd. ac uwchradd yn wythnosol, yn hyfforddi cyflwynwyd Tlws John a Ceridwen plant yn flynyddol ar gyfer Eisteddfod Hughes Uwchaled am y tro cyntaf yn Genedigaeth yr Urdd, mynd ar deithiau i wersylloedd Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd Glyndŵr Llongyfarchiadau i Catrin a Phill Evans, yr Urdd a chynnig digwyddiadau yn y ym 1992. Fe’i lansiwyd - fel mae’n digwydd Tŷ Olaf, ar enedigaeth merch fach o’r enw gymuned megis cyngherddau ac wedi codi - yn Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd Taf Tirion. Chwaer fach newydd i Iestyn a llawer o arian at achosion da. Elai a gynhaliwyd yn Nhonyrefail ym 1991. Carian. Mae Rhinedd ac Aled yn teimlo fod Bellach mae 36 o garedigion ieuenctid prinder gwirfoddolwyr sydd yn fodlon Cymru wedi derbyn y Tlws. Pen blwydd priodas arwain adran neu aelwyd ac yn annog Bu Gillian a Peter Davies, Borth Uchaf, yr Urdd i gychwyn system mentora / yn dathlu pum mlynedd ar hugain o hyfforddi i ddenu arweinwyr ifanc. Yn TREFEURIG fywyd priodasol ddechrau Mehefin. ôl Aled, “Dwi’n credu fod angen i’r Urdd Llongyfarchiadau a phob dymuniad da fynd ati i annog pobl ifanc a chyn-aelodau Swydd Newydd iddynt i’r dyfodol. i gychwyn adrannau ac aelwydydd yn Llongyfarchiadau i Sali Burns ( Sali eu cymunedau gan roi cyfle iddynt unai Pantdrain) – Waunfawr, Caernarfon Wyres newydd ymweld gydag adrannau sydd wedi eu ar gael ei phenodi i swydd Darlithydd Llongyfarchiadau i Delyth a Rob Hunt sefydlu ers blynyddoedd i gael sgwrs a mewn Gwyddorau Gofal Iechyd (Cyfrwng ar enedigaeth wyres fach newydd yng rhannu arfer dda neu fod rhyw fath o gwrs Cymraeg) yn Ysgol Gwyddorau Iechyd Nghaerdydd. Ganwyd Ruby ddechrau hyfforddi penwythnos yn cael ei gynnal Prifysgol Bangor. Bydd yn cychwyn ar Mehefin i Anna a Ben Hunt. i roi arweiniad i griw newydd. Y peryg y swydd llawn amser barhaol ar Fedi’r fel arall yw ein bod yn methu talent allai 1af. Yr Ysgol yw prif ddarparwyr addysg Celfyddydau’r Borth gynnal adrannau ac aelwydydd bywiog. cyfrwng Cymraeg ym maes gofal iechyd. Mae arddangosfa gan Gelfyddydau’r Borth “Yn ein hardal ni, un peth sydd wedi Cenhadaeth yr Ysgol Gwyddorau Gofal ymlaen yng Nghanolfan Gelfyddydau llonni fy nghalon yw sut mae y to hŷn Iechyd yw defnyddio ei harbenigedd a’i Canolbarth Cymru, Maesmawr, Caersws, nawr wedi dechrau cynorthwyo yn yr phrofiad i gynhyrchu atebion newydd i SY17 5SB o ddyddiau Iau i Sul rhwng 11.00 adran. Er enghraifft mae dwy o’n aelodau heriau iechyd. Maent yn gwneud hyn trwy y bore a 4.00 y pnawn tan Gorffennaf 16. eleni yn cyfeilio ar gyfer y dawnswyr arwain ymchwil, ysgolheictod ac addysgu Dangosir geaith gan Gabrielle Adamson, gwerin bach, ac mae hynny yn rhoi a dysgu ym maes gofal iechyd sydd o’r Mikey Bailey, Bodge, Lynne Dickens, gymaint o falchder i mi a gweld y rhai safon, ansawdd a’r gwerth uchaf posib i Stuart Evans, Linda Henry, Neil Johnson, bach yn perfformio ar y llwyfan.” ddefnyddwyr gwasanaethau, ymarferwyr a Peter Jones, Becky Knight, Mike Mann, Caiff Tlws John a Ceridwen Hughes budd-ddeiliaid. Eu nod yw bod yn enghraifft Ruth Peckham, Sarah Pugh, Eve Smith a Uwchaled ei roi gan y brodyr Dewi ryngwladol o ymarfer gorau wrth weithio Catrin Webster. Hughes (Bod Hywel, Bow Street) a mewn partneriaeth â myfyrwyr, gweithwyr proffesiynol, gwasanaethau iechyd a gofal Tlws Coffa John a Ceridwen Hughes 2017 cymdeithasol, a gwneuthurwyr polisi. Aled Rees o Borth-y-rhyd a Rhinedd Dymuniadau gorau iddi yn y swydd. Williams o Landdarog enillodd Dlws John a Ceridwen Hughes Uwchaled eleni - gwobr sy’n cael ei rhoi yn flynyddol am gyfraniad sylweddol i fywyd ieuenctid Cymru. Mae Rhinedd yn fam i dri o blant, yn wreiddiol o Sir Benfro ond bellach yn byw yn Llanddarog ac Aled yn dad i bedwar o blant ac yn byw ym Mhorth-y-rhyd. Ond hogyn o Glanwern, Y Borth ydy Aled. Mae eich gwefan leol yn gynddisgybl o Ysgol Rhydypennau, yn www.trefeurig.org fab i’r diweddar Delyth a Graham Rees ac yn frawd i Catrin, sy’n briod efo Rhys Teifi your local website – ac yn byw yn Llanfihangel-y-Creuddyn. Bu’n mynychu Adran Rhydypennau dan newyddion etc. i / news etc. to: arweiniad Alun Jones; mae bellach yn [email protected] brifathro yn Ysgol Gynradd Llangadog. Penderfynodd y ddau sefydlu Adran William Howells, Neuadd Fach yng Nghwm Gwendraeth Rhyd-y-gof, Penrhyn-coch, 10 mlynedd yn ôl. Roeddent yn gweld Aberystwyth SY23 3EQ fod angen adran yr Urdd i blant a phobl

5 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

O’r Cynulliad Elin Jones MADOG, DEWI, CEFN-LLWYD Mae’r mis hwn wedi bod yn un Cyhoeddodd y Gweinidog bod adnodd annisgwyl o brysur i ni i gyd yng newydd wedi’i greu sy’n helpu pobl i Oedfaon Madog 2.00 Ngheredigion. ddod i wybod am eu sefyllfa Band Llydan Mehefin Roeddwn yn falch iawn i glywed bod nhw. Mae’r map rhyngweithiol yn gadael 25 Aled Lewis Evans y gwasanaeth T1C, y bws uniongyrchol i bobl ddarganfod pryd mae disgwyl i Gorffennaf rhwng Ceredigion a Chaerdydd, wedi’i fand llydan fod ar gael iddynt, ac mae i’w 2 ymestyn am 6 mis pellach ar ôl cyfnod weld yma: beta.llyw.cymru/cyflymu/a- 9 o ansicrwydd. Fel mae darllenwyr y alla%27i-ei-gael - mae croeso i unrhyw 16 R. W. Jones Tincer yn cofio, mae’n siŵr, rydw i wedi un gysylltu â’r swyddfa trwy apwyntiad 23 Adrian P. Williams bod wrthi yn ceisio sicrhau a gwella’r os oes angen cymorth i ddefnyddio’r 30 Rhidian Griffiths gwasanaeth. Mae gan yr opsiynau adnodd. Gallaf hefyd godi achosion Awst eraill ar gyfer teithwyr i’n prifddinas unigol gyda’r Llywodraeth os oes angen 6 nifer o broblemau - gorfod newid yng gwneud. 13 Lyndon Lloyd Nghaerfyrddin, methu prynu tocyn ar Mi roedd yn dda i fedru cyfrannu 20 y dydd a methu defnyddio ‘Tocynnau i helpu sioeau amaethyddol y sir 27 Beti Griffiths Mantais Bws’. yma a gohirio rheolau cwarantîn Medi Mae yna hefyd broblemau gyda’r anifeiliaid sioe tan ar ôl yr haf. Roedd 3 John Gwilym Jones gwasanaeth fel y mae e ar hyn o hyn yn rhyddhad mawr i bob sioe, 10 Goronwy Prys Owen bryd: bws anaddas a diffyg mesurau ond yn enwedig i Sioe Aberystwyth ar 17 R. Alun Evans diogelwch, diffyg gwasanaeth ar y Sul a ddechrau’r tymor. Braf oedd ymweld â diffyg cyfleusterau ar y bws i deithwyr. Sioe Aberystwyth a phob hwyl i sioeau Ennill cwis Mae fy ngalwadau ar y Llywodraeth i y sir dros yr haf. Llongyfarchiadau i Gerallt Hywel enillodd ystyried yr agweddau hyn yn parhau, Mi ddaeth yr etholiad cyffredinnol £1,000 yn y cwis Celwydd noeth gyda a gobeithiaf gwrdd gyda’r Gweinidog yn annisgwyl gan greu canlyniad chyd-fyfyriwr Rhys Myfyr o Fangor ar yn y dyfodol agos unwaith eto am llawer llai sefydlog i Lywodraeth yn San 18/5/17 ddiweddariad arall ar y mater. Steffan. Yng Ngheredigion, fe etholwyd Mae’r ddarpariaeth anghyson o ran AS newydd ifanc o Lambed a dwi’n Croeso band llydan cyflym trwy Geredigion yn edrych ymlaen yn fawr i gyd-weithio Croeso i ddau deulu i Gapel Dewi – Rhyd- un sy’n parhau o hyd. Yn ddiweddar, gyda Ben Lake AS er lles Ceredigion wen a Sara Mitchell a Cadi Marged i Maes cyhoeddodd y Gweinidog sy’n Hoffwn ddiolch i Mark Williams am 12 y Dderwen a Julie a Steve Oliver a’r teulu i goruchwylio’r cyflwyniad ar draws mlynedd o wasanaeth i Geredigion ac Dalar Deg. Cymru bod gwaith mawr i’w wneud am gyd-deithio yr un llwybrau ar nifer o hyd. Mae gormod o lawer o dai a o adegau. Mae’n haeddu ein diolch a Cydymdeimlad busnesau heb fandllydan cyflym. dymuniadau gorau iddo i’r dyfodol Cydymdeimlwn â David Binks, Trysor, Cefn-llwyd ar golli modryb – Mrs Martha Edwards o Benrhyn-coch;

ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL ac â Mrs Dawn Havard, Tŷ Coch, Capel Dewi ar golli ei thad.

Swydd gyntaf Cymreig yng Nghanolfan KNHS Ermelo Llongyfarchiadau i Angharad Spence- yn yr Iseldiroedd ym mis Awst. Tipyn o Wilson, Aber-ffrwd, ar ei swydd gyntaf fel fraint yn wir. mil-feddyg gyda Mifeddygon Aeron yng Bydd John Lewis, Dolgamlyn, hefyd yn Nghiliau Aeron. Dymuniadau gorau i ti beirniadu Defaid Penfrith Bryniau Cymru pan fyddi yn dechrau yno ym mis Awst. yn y Sioe Frenhinol yn Llanelwedd ym mis Gorffennaf. Dymuniadau gorau i chi eich Cydymdeimlad dau a gobeithio y gwnewch fwynhau y Estynnwn ein cydymdeimlad dwysaf â profiad. Eich cigydd Ceredig Williams, Tŷ’n Wern, ar farwolaeth ei ewythr yn ddiweddar. Dymuniadau gorau lleol Dymuniadau gorau i Patrick a Llenni Beirniadu Penffrwd ar eu priodas yn Llanfugail Sir Pen-y-garn Dymuniadau gorau i Dafydd Morris, Fon ddiwedd y mis. Edrychwn ymlaen i’w Ffôn 828 447 Neuadd Parc, a fydd yn beirniadu cobiau croesawu yn ôl i Gwmrheidol fel Mr. a Mrs. adran C a D yn Sioe Ryngwladol Cobiau Lawlor. Llun: 9-5.30 Maw-Sad 8.00-5.30

Gwerthir ein cynnyrch mewn rhai siopau lleol

6 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

GOGINAN Cyngor Cymuned Cydymdeimlo Cydymdeimlwn â Gareth a Mair Jones, Tirymynach Coedlan, ar farwolaeth cyfnither Gareth - sef Mrs Eirlys Owen yng Nghartref Cynhaliwyd y Cyfarfod Blynyddol ar nos wedi eu gosod yn ystod misoedd yr Tregerddan dechrau Mai. Iau 25 Mai yn Neuadd Rhydypennau. haf. Gobeithir pwrcasu hysbysfyrddau Ni ddaeth yr un trethdalwr nac aelod pwrpasol a chryf i’w gosod ger Caerfelin Swyddi Newydd o’r gymuned i’r cyfarfod. Cyflwynodd y ac yn Llangorwen, Clarach, o bosibl gan Mae Sioned Jones, Yr Hafan, Cwmbrwyno, Gynghorwraig Sian Jones ei hadroddiad yr un cwmni sy’n darparu y meinciau. wedi cael swydd newydd yn Ysgol blynyddol olaf i’r Cyngor a diolchodd Llongyfarchwyd y Cynghorydd Paul Gynradd Penparcau ac mae ei brawd Steve am bob cefnogaeth a gafodd dros y Hinge ar ei ethol i’r Cyngor Sir unwaith wedi cael swydd gyda NATO am ddwy ddwy flynedd ddiwethaf fel cadeirydd. yn rhagor. Cyflwynodd restr o gwynion flynedd ym Mrwsel. Pob lwc i’r ddau. Derbyniwyd adroddiad cynhwysfawr a dderbyniodd tra yn canfasio yn ystod iawn ganddi yn olrhain gwaith y yr wythnosau diwethaf yn ardal Clarach Baner Cyngor dros y flwyddyn. Ymysg yr hyn a Bow Street. Mae angen gwelliantau ar y Sawl pentref yn ardal Y Tincer sydd a a nododd oedd ei bod yn braf gweld ffordd at Bryncarnedd (llwybrau) a sythu Baner ei hun? Mae Richard Zlotnicki, gwelliant i ddiogelwch cerddwyr ar y corneli i lawr at yr Amlosgfa, a rhagor Gwynfryn, wedi cynllunio baner ar ôl bont y rheilffordd ar ffordd Clarach, o lefydd parcio ger yr Amlosgfa. Bydd yn astudio ychydig o hanes y pentref nôl a’r datblygiadau cyffrous ar gyfer gobeithio cwrdd a Rheolwr Rhanbarth arfbais gyda’r testun Hed Y Barcud. agor gorsaf trên yn Bow Street, a’r yr Amlosgfeydd yn fuan. Mae goryrru Ar brynhawn Sul, Mai 21 cafwyd codi’r gylchfan ar waelod y pentre. Diolchodd yn broblem ar bob ffordd a stryd yn yr faner am y tro cyntaf gyda Chadeirydd i’r Cynghorydd Sir a’r Clerc am bob ardaloedd hyn yn ôl trwch y boblogaeth. y Sir, Dai Mason, yn gwneud un o’i cydweithrediad. Gwaith gorffenedig gwael ar balmentydd ddyletswyddau diwethaf cyn rhoi fyny ei Etholwyd yr is-gadeirydd y Cyng sydd wedi eu huwchraddio ym Maes gadeiryddaeth. Rowland Rees yn gadeirydd am ddwy Afallen. Bydd yn siarad â’r Brifysgol am flynedd nesaf. Etholwyd y Cyng Meinir y posibilrwydd o ail agor llwybr troed Lowry yn is-gadeirydd. Bydd yr un o gae chwarae Tregerddan i goed Allt aelodau yn aros fel cynrychiolwyr y Ddêl (Gogerddan), hyn ar gais nifer o Cyngor ar wahanol fudiadau lleol eleni drigolion a’r Grŵp Cerdded. Rhai yn eto. Derbyniwyd y fantolen ariannol am unig yw’r cwynion uchod a dderbyniodd 2016-17 gan y Clerc, sy’n dangos elw ac yn ddiau bydd y Cyngor yn eu cadw mewn llaw o £15,046.71. mewn cof gan ddelio â hwy yn y dyfodol Symudwyd ymlaen i’r cyfarfod misol mewn cydweithrediad â’r asiantau arferol o dan gadeiryddiaeth y Cyng. priodol. Rowland Rees a diolchodd i’r Cyng Sian Cwynwyd bod y sietyn sydd rhwng Jones am ei gwaith dros ei chyfnod yn Neuadd Rhydypennau a Manaros wedi llywyddu. Diddorol yw nodi bod ei dad, gordyfu gan wneud y llwybr i’r toiledau John P. Rees wedi bod yn gadeirydd, hefyd bron yn amhosibl. Cyflwynir y mater i tad y Cyng Sian Jones, sef John T. Evans, bwyllgor y neuadd. hefyd wedi bod yn gadeirydd yn ei dro. Cynhelir y cyfarfod nesaf ar 29 Mae gobaith y bydd rhai o’r meinciau Mehefin am 7.30 o’r gloch.

SIOP Cofiwch gysylltu â ni - SGIDIAU [email protected] GWDIHW Shan Jones R.J.Edwards Crefftau Pennau​ 8 Ffordd Portland, Adeiladau Fferm y Cwrt TACSI EDDIE Cwrt Farm Buildings Coffi Boreuol Aberystwyth Penrhyn-coch Byrbrydau Poeth neu Oer SY23 2NL Cinio Perchennog: Contractiwr, masnachwr Te Prynhawn 01970 617092 gwair a gwellt Crefftau Ac Anrhegion Connie Evans, Arbenigwr ar ailhadu GWASANAETH Cyflenwi a gwasgaru Ar agor saith Gwawrfryn, calch, slag a Fibrophos niwrnod yr wythnos Mehefin, GOFAL TRAED Penrhyn-coch Lori, turiwr a malwr Gorffennaf, Awst Ceiropodydd /podiatrydd i’w llogi a Medi graddedig Cyflenwi cerrig mán 01970 828 642 Brecwast ar gael ac wedi cofrestru efo’r 01970 820149 01970 820 050 H.C.P.C., S.R.Ch., M.Ch.S., B.S.C.Pod, 07790 961 226 07980 687475 Dip.Pod.Med.

7 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

PENRHYN-COCH

Suliau Horeb Dyweddiad thipyn o ddringo cyn cyrraedd y fynedfa Mehefin Llongyfarchiadau i Catryn Lawrence, ond yn werth yr ymdrech ac yn cynwys 25 10.00 Clwb Sul yn ymuno â Morlan Pennaeth Ysgol Gynradd Penrhyn-coch Oriel y Cerddor - un o’r rhai olaf mewn bod; 2.30 Y Parchg Peter Thomas ym Methel ar ei dyweddiad â Gwilym Beaumont sgrîn y grog o’r 15fed ganrif , a darn o waith Gorffennaf Morgan ganol Mai. o’ r Canol Oesoedd ar y mur,yn lle ffenestr 2 2.30 Y Parchg Peter Thomas Oedfa y dwyrain roedd llun hardd o Cristos Rex gymun Croeso mewn lliw. Roedd pawb wedi eu syfrdanu. 9 Gwibdaith i Rydwilym – oedfa am Croeso i drigolion newydd sydd wedi Ymlaen a gweld Eglwys Pilleth (wedi ei 2.00; bws yn gadael Penrhyn-coch am symud i’r stad newydd ym mhen uchaf hadeiladu ar dir ble bu lladdfa rhwng milwyr 12.00 Enwau i Ceris Gruffudd y pentref – gafodd yr enw Ger-y-cwm. Owain Glyndwr a’r Saeson, ymlaen heibio 15 Sadwrn Trip y Clwb Sul – drws nesaf i Glan Seilo a dros y ffordd i Eglwys Whitton tuag at Llanandras ble 16 2.30 Sion Meredith Gapel Horeb. buom yn edrych ar dapestri o’r 15fed ganrif 23 10.30 Rhys Davies, Llanarth yn Eglwys Sant Andreas. Buom wedyn yn 30 10.30 Y Parchg Wyn Rh Morris Urdd y Gwragedd crwydro yn Amgueddfa Llety’r Barnwr - tŷ Awst Bu’r aelodau a ffrindiau ar wibdaith at y chwyldroadol Fictorianaidd yn y dre cyn 6 Bethel Y Parchg Wyn & Judith Morris 3ydd o Fehefin i Sir Faesyfed. Ymwelwyd gadael troi i mewn i’r Neuadd Goffa i weld 13 Morfa – Y Parchg Eifion Roberts â sawl eglwys a fu o dan ofalaeth Y Parchg ardddangosfa arall adeg y rhyfel a chael 20 Seion I’w drefnu Andrew Loat yn y gorffennol, un ohonynt cwpanaid o de wedi ei pharatoi gan Frank 27 Bethel Cynan Llwyd oedd eglwys Llananno ger yr afon Ithon, a Pauline. Roedd pawb wedi mwynhau. Medi fe’i ail hadeiladwyd yn 1877 ac mae ganddi Diolchwyd i’r Ficer a Mair Jenkins am y 3 2.00 Addoli ym Madog Y Parchg John sgrîn y grog o rhwyllwaith hardd, dywedir trefniadau. Gwilym Jones fod yr eglwys hon yn un o’r llefydd sydd 10 Y Parchg Peter Thomas rhaid ymweld â hi cyn marw. Eglwys Cymorth Cristnogol 17 10.00 Clwb Sul yn Horeb Llanbister oedd ein hymweliad nesaf gyda Cyfanswm casgliad Penrhyn-coch eleni 2.30 Y Parchg Peter Thomas yw £ 1,236.65. Hoffai’r Trefnydd, Ceris Gruffudd, a’r Trysorydd, Eleri James, Cinio Cymunedol Penrhyn-coch ddiolch i bawb a fu’n casglu yn y pentref Bydd y Clwb yn cyfarfod yn Neuadd yr er sicrhau fod casgliad yn digwydd yn y Eglwys dyddiau Mercher 28 Mehefin, pentref eleni eto. Y casglwyr eleni oedd 12 a 26 Gorffennaf, 9 a 23 Awst, 13 Medi. Gabi Clifton-Brown, Gillian Dobson, Cysylltwch â Job McGauley 820 963 am Glenys Morgan, Mairwen Jones, y Parchg fwy o fanylion neu i fwcio eich cinio. Judith Morris, Gwenan Price, Wendy Reynolds, Mervyn Hughes, Edward Roberts, Ymddeoliad hapus Wendy Roberts, Elenid Thomas ac Eleri Ymddeoliad hapus i Delyth Jones, Turner. Diolch hefyd i Menna Lloyd Rhydyrysgaw, ar ei hymddeoliad o’i swydd Williams am drefnu sortio yr amlenni yn yn UCAC lle bu yn gweithio am 28 mlynedd. bentyrrau a’u dosbarthu mewn da bryd.

Cylch Meithrin Trefeurig Cydymdeimlad Ein thema y tymor hwn yw pobl sy’n ein Estynnwn ein cydymdeimlad dwys â helpu ac rydym wedi cael ymweliadau gan theulu a chysylltiadau oll y ddiweddar yr heddlu, achubwr bywyd, dynes lolipop Martha Edwards, Maes Seilo. Un o blant a’r gwasanaeth tân. y Penrhyn oedd Martha. Wedi ei geni a’i

Cylch Meithrin Trefeurig

8 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

magu ym Mhenrhyn-coch yn un o deulu Court Villa ac yn un o aelodau ffyddlon Sant Ioan. Cofion melys amdani.

Merched y Wawr Penrhyn-coch Nos Iau, Mai 11eg, cynhaliwyd pwyllgor blynyddol y gangen a phenderfynwyd i gadw y drefn a weithiodd mor dda y tymor diwethaf. Trafodwyd y rhaglen am y tymor nesaf gyda Sharon Jones yn aros fel cydlynydd a Megan Davies fel trysorydd. Bydd trip yn mynd i Barc, Y Bala, ar Sul y 25ain o Fehefin, i ymweld â’r arddangosfa dathlu 50 mlynedd Merched y Wawr. Nos Iau, 8fed o Fehefin, fe aeth y gangen i ymweld â gorsaf newydd y Frigad Dân yn Aberystwyth. Bu Paul – Gofalwr y Criw – yn rhoi tipyn o wybodaeth i ni beth i wneud a beth i beidio gwneud o amgylch y cartref i beri tân. Roedd yn amlwg wrth yr ymateb ein bod ddim digon gofalus yn aml iawn. Fe awgrymodd fod yna lawer o bethau ar gael i’n helpu ni yn y cartref i osgoi tân. Yna fe aeth Carwyn – Gofalwr y Watch – a ni o amgylch yr orsaf a dangos i ni yr holl offer a ddefnyddir pan fydd y Frigad Dân yn cael ei galw allan. I wneud y noson yn fwy cyffrous i ni cafodd y Frigad Dân ei galw allan tra bod ni yno, i gartref hen bobl yn y dref ac yr oedd yn agoriad llygad i ni weld sut beth oedd yr alwad yn olygu i’r bechgyn wneud ar y pryd. Gwelwyd y criw yn troi mewn yn cynnwys neges yr efengyl gyda chwmni unedol un merch a hynny mor gyflym, a hwythau teuluol a braf oedd cael cyfraniad y plant i’n ddim ar y safle ar y pryd. Chwech munud cynorthwyo mewn awyrgylch gyffyrddus. ac roedd y Frigad Dân wedi gadael yr orsaf. Mae’r grŵp yn cynnal gwasanaethau ac yn Diolch byth roedd yr alwad ddim yn un codi arian i gymuned Sauoga a Burkina Faso ddrwg a daeth y criw yn ôl yn go fuan. Tra ar gyrion y Sahara. roedd y criw allan fe roddodd Paul dipyn o hanes sut oedd pethau yn cael eu rhedeg Priodas yn yr orsaf. Ymysg y criw mae yna rai sydd Llongyfarchiadau a dymuniadau gorau yn dod o wledydd tramor. Diolchwyd i i Rachel Elizabeth Lewis a Matthew Ian Paul a Carwyn am eu croeso arbennig yn Thomas, Glan Ceulan, ar eu priodas yn swyddogol gan Wendy Reynolds. Eglwys St Ioan ar 20 Mai. Yna fel cangen ac i ddiweddu’r noson fe aethom yn groes i’r ffordd o’r orsaf i Dafarn y Fountain i gael swper. Noson wych a bythgofiadwy.

Dyweddio Llongyfarchiadau a phob dymuniad da i Llŷr James, Pen-banc, ar ei ddyweddiad â Lowri Morgan, Bow Street.

Coda ni Daeth cynulleidfa dda ynghyd fore Sul 11 Mehefin pan ymunodd Bethel (Aberystwyth) Llongyfarchiadau i Ioan Evans o a Noddfa (Bow Street) a Horeb mewn Bontypridd, ŵyr Elfed ac Eirlys gwasanaeth a gynhaliwyd gan y grŵp Evans, Bodafon, ar ennill cap rygbi addoli Coda ni o Bencader. Cafwyd bendith rhyngwladol dan 16 oed yn erbyn o sawl cyfeiriad wrth gydaddoli a rhannu Lloegr.

9 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

y Brifysgol yn dangos coch eto yn ôl i 6-5 ac y Brifysgol rhag sgorio Menywod eu cryfder a’u cyflymder yna 6-6, dwy gol mewn eto ac enillwyd Cwpan gan fod 5 - 1 ymlaen dwy funud. Am gyffro y Gynghrair mewn Wrth nesáu at ddiwedd ar y pryd ond rhaid ar Penrhyn-coch. yn Y Borth a chyda 7 gêm hynod o gyffrous y tymor i Dîm Menywod iddynt ymfalchio yn eu Brwydrodd Penrhyn- munud o amser ar ôl fe 13 gôl. Un o’r gêmau Penrhyn-coch roedd perfformiadau. coch yn ôl erbyn hanner gipiodd Penrhyncoch menywod gorau yng ganddynt 4 o gêmau Ymlaen wedyn at amser i gael y sgôr nôl o gol arall i fynd ar y blaen Nghanolbarth Cymru ar ôl i’w chwarae yn y Gwpan y Gynghrair ac fewn 2 gôl (3-5). Cael a o 7-6. Gan frwydro yn ol Dai Alun a oedd Gynghrair ym Mis Mai. yn y rownd Gynderfynol chael fu yn yr ail hanner dros eu bywydau fe yno ar ran Pêl-droed Enillwyd 1-0 yn erbyn curwyd Llanbedr gyda gêm ymosodol ddaliodd Penrhyn-coch Canolbarth Cymru. Tregaron ar gaeau Cae Pont Steffan 6-2 gan o’r ddau dîm wrth i’ Baker. Cafwyd gêm greu gêm arall yn Penrhyn-coch gael un gyfartal gyda’r Brifysgol erbyn y Brifysgol am yn ôl eto i wneud yn 2-2, gan ddod nôl o y Cwpan. Ar y 25ain 4-5 cyn i’r Brifysgol fod yn colli 0-2. Gyda’r o Fai fe gynhaliwyd y daro nôl i gael y sgôr gêmau yn dod yn ddwy ffeinal ar gaeau Clwb Y yn 6-4. Gyda phawb yn bob wythnos, cafwyd Borth gyda thyrfa gref meddwl fod y gêm yng hyder o’r gêm gyfartal wedi dod i weld. O nghrafangau y Brifysgol yma ac enillwyd 6-1 yn fewn 20 munud roedd fe darrodd Penrhyn- Felin-fach gan ddod lawr i’r gêm olaf un ar y 18fed o Fai am Deitl y Gyngrhair. Ac fe gafwyd gêm a hanner gyda’r ddau dîm yn brwydro am y fuddugoliaeth. Yn y munudau olaf roedd Penrhyn-coch ar y blaen 4 - 3 cyn i’r Brifysgol gipio gêm arall gyfartal cyn y chwiban olaf ac ennill y gynghrair. Felly ail agos am Debbie Hamer - Capten y Gynghrair ddaeth gyda Chwpan y Tîm y Menywod gyda’i hyfforddwyr Paul Hill a Debbie Jenkins gyda Noddwyr y Penrhyn-coch. Siom Gynghrair Cit - Mike a Tracy Exley o Exley Motors. Adolygiad o CD Bois y Fro

Ers sefydlu’r grŵp yn 2009 Mae’r pedwar yn gantorion, off you’ yn boblogaidd adeg mae Bois y Fro wedi bod yn ac yn gerddorion, talentog. pencampwriaeth Ewro 2016 diddanu cynulleidfaoedd Yn aml, mae’r caneuon yn ac mae’r fideo ar YouTube ar draws Cymru , ac yn dechrau gydag unawdydd, wedi cael dros 4,000 o hits! ein swyno â’u lleisiau a’u ac yna’n arwain yn raddol Y tair cân arall ar yr albwm harmonïau hyfryd. Mae at gresiendo, gyda’r pedwar yw ‘Bring him home’ (o gwreiddiau’r grŵp, sef Siôn llais yn creu sain unigryw, Les Misérables), ‘Haleliwia’ England, Barry Powell, Efan gyfoethog. Rydyn ni i gyd ac yna – i orffen ar nodyn Williams a Greg Roberts, yn yn gyfarwydd ag ‘Y Cwm’, ysgafn, gyda llais bas solid ardal gogledd Ceredigion, car, a’i mwynhau cymaint ‘Ceidwad y Goleudy’, Barry’n cael lle amlwg – mae ond mae’r casgliad hwn yn fel i mi wrando arni am ‘Gwin Beaujolais’, ‘Gwenno ‘Goodnight Sweetheart’. dangos bod eu dylanwadau yr ail waith o’r dechrau i’r Penygelli’, ‘Pan fo’r nos yn hir’ Llongyfarchiadau i Bois cerddorol dipyn yn ehangach diwedd! Fe wnaeth y daith ac ‘Ar lan y môr’, ond mae’n y Fro ar albwm amrywiol a na chaneuon Cymraeg a i Gaerdydd basio’n gyflym rhaid i mi gyfaddef mai’r swynol. Gobeithio y caiff Chymreig yn unig. Mae 12 o iawn! Maen nhw i gyd yn caneuon sydd wedi creu’r yr albwm y sylw mae’n ei ganeuon amrywiol iawn ar ganeuon cyfarwydd ac mae’n argraff fwyaf arna i – a’r rhai haeddu ac y bydd y grŵp eu halbwm cyntaf – caneuon demtasiwn i gydganu’n uchel. fydda i’n troi’n ôl atyn nhw yn mynd o nerth i nerth. A gwerin, pop, a chaneuon o Ond, o wrando’n ofalus, dro ar ôl tro – ydy trefniant gobeithio na fydd rhaid aros sioeau cerdd – a recordiwyd gellir gwerthfawrogi asiad y bendigedig Bois y Fro o ‘Sweet wyth mlynedd arall cyn iddyn yn Stiwdio Sain. Yn wir, mae lleisiau a’r trefniannau lleisiol Caroline’ (Neil Diamond) a nhw ryddhau albwm newydd! rhywbeth yma at ddant pawb. bendigedig – y mwyafrif hefyd ‘Bui Doi’ (allan o Miss Meinir Edwards Fe wrandewais i ar y CD am ohonyn nhw’n drefniannau Saigon). Daeth eu fersiwn £10 YN GAREJ TŶ MAWR, y tro cyntaf yn ystod taith gan y bois eu hunain. o’r gân ‘Can’t take my eyes PENRHYN-COCH

10 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400 Noson Wobrwyo Ieuenctid

Cynhaliwyd Noson Wobrwyo Ieuenctid Clwb Pêl-droed Penrhyn-coch yn y Clwb ar yr 2il o Fehefin pan ddaeth nifer o chwaraewyr at ei gilydd gyda’i hyfforddwyr. Y gŵyr gwadd oedd Gari Lewis, Rheolwr y Tîm 1af a Harri Horwood, sydd wedi cael ei gap cyntaf i Gymru . Diolch yn fawr iddynt am eu presenoldeb ac am ysbrydoli y rhai ifanc. Yr enillwyr oedd Penrhyn dan 8: Chwaraewr y Chwaraewyr - Nathan Richards Sgoriwr mwyaf o goliau -Nathan Richards

Penrhyn Roosters Bach dan 8: Chwaraewr y Chwaraewyr - Logan Chillery Sgoriwr mwyaf o goliau- Zac Rhodes Penrhyn-coch Red Dragons dan 9: Chwaraewr y Chwaraewyr- Joshua Cooper Chwaraewr a wnaeth fwyaf o gynydd- Jack Jones Sgoriwr mwyaf o goliau- Joshua Cooper Penrhyn-coch dan 9: Chwaraewr y Chwaraewyr - Owen Hopkins Chwaraewr a wnaeth fwyaf o gynnydd- Steffan Mleczek Sgoriwr mwyaf o goliau - Steffan Gillies Penrhyn-coch Roosters dan 10: Chwaraewr y Chwaraewyr- Sashi Chwaraewr yr Hyfforddwyr- Samuel.L Chwaraewr a wnaeth fwyaf o gynnydd- Carys Penrhyn-coch dan 10: Chwaraewr y Chwaraewyr- Ryan Chwaraewr yr Hyfforddwyr- Ethan Chwaraewr a wnaeth fwyaf o gynnydd - Ivan Penrhyn-coch dan 12. Chwaraewr y flwyddyn - Idris Mesiner Sgoriwr mwyaf o goliau - Cameron Allen, Chwaraewr a wnaeth fwyaf o gynnydd - Fred Denning Penrhyn-coch dan 14 Chwaraewr y Chwaraewyr Aled Phillips Chwaraewr a wnaeth fwyaf o gynnydd- Llŷr Davies Sgoriwr mwyaf o goliau- Kieran Duggan

Croesawodd Tîm Penrhyn-coch dan 9 dîm PS Olympic o Stourbridge am gêm gyfeillgar ar Ddydd Sul 28ain o Fai . Fe wnaeth y ddau dîm fwynhau y gêm yn fawr iawn a chafwyd diwrnod da. Diolchwyd i’r clwb am y gwahoddiad a’r croeso.

11 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

Pen blwydd hapus ennill y cwpan i golegau Cymru. BOW STREET Pen blwydd hapus i Gareth William Jones, Yn ddiweddar cyhoeddwyd fod Lewis fydd yn dathlu ei ben blwydd yn 70 ar 25 yn rhan o garfan dan 18 Cymru a fydd yn Suliau’r Garn Gorffennaf. teithio allan i Dde Affrica ym mis Awst. 10.00 a 5.00 Bydd y tîm yma yn cynnwys chwaraewyr o Gweler hefyd www.capelygarn.org/ Cydymdeimlad wahanol ranbarthau Cymru a rhai alltudion Mehefin Cydymdeimlwn â Dai ac Auriel Evans, o Loegr; bydd tîm Cymru yn chwarae 25 Aled Lewis Evans Trewylan a’r teulu ar golli modryb yn timoedd o Ffrainc, Yr Eidal, Lloegr a De Gorffennaf ddiweddar, sef Mrs Martha Edwards, Affrica. Mae hyn yn fraint enfawr ac yn gyfle 2 J.E. Wynne Davies Penrhyn-coch. Roedd Martha yn chwaer i arbennig i chwarae rygbi ar y lefelau mwyaf 9 Taith i’r Ysgwrn, Trawsfynydd; dad Auriel, sef y diweddar Eryl Morgan. uchel. Dymuniadau gorau iddo. cychwyn am 9.30 16 10.00 R. W. Jones Bydd aelodau Gofalaeth y Garn: croeso i weinidog newydd Buddugol Eglwys ac Ysgol Sul Horeb, Dyffryn Edrychwn ymlaen yn eiddgar at fis Llongyfarchiadau i Jackie Willmington, Ardudwy, yn ymuno yn y gwasanaeth Medi i groesawu ein Bugail newydd, sef Carreg Wen, ar ennill am ‘Lythyr o gŵyn’ 23 Adrian P. Williams; cymun yn y bore y Parchedig Ddr R. Watcyn James. Dyma yn Eisteddfod Aberystwyth. Cyhoeddwyd y 30 Rhidian Griffiths; lansio apêl Corwynt gychwyn pennod newydd, gyffrous yn ein llythyr sydd yn ddifyr iawn i’w ddarllen yn y Cariad yn oedfa’r bore hanes fel Gofalaeth. Daw Watcyn a’i wraig, rhifyn cyfredol o’r Angor. Awst Lowri, atom o Dy-croes, Rhydaman, lle 6 Noddfa maent wedi ymgartrefu gyda’u teulu ers Cymorth Cristnogol 13 Lyndon Lloyd dros ddeng mlynedd ar hugain. Ein braint Diolch o galon i bawb fu’n cynorthwyo i 20 Noddfa fydd ymroi i’w helpu i ymsefydlu yn ein sicrhau casgliad teilwng i gronfa Cymorth 27 Beti Griffiths plith, nid yn unig fel eglwysi’r Ofalaeth, Cristnogol yn ystod Wythnos Cymorth Medi ond hefyd fel ardaloedd cyfain yma yng Cristnogol eleni eto. Diolch i bawb welodd 3 John Gwilym Jones ngogledd Ceredigion. yn dda i roi hatling yn yr amlen. Mae’r 10 Goronwy Prys Owen cyfanswm a gasglwyd bellach yn £1,284.80. 17 R. Alun Evans Dyweddio Llongyfarchiadau a phob dymuniad da i Gwellhad buan Suliau Noddfa Lowri Morgan, Bow Street ar ei dyweddiad â Cofion arbennig at Mrs Freda Morris, Gorffennaf Llŷr James, Pen-banc, Penrhyn-coch. Neuadd Deg, Bryn Meillion, gan obeithio y 2 Uno yn y Garn am 10.00 bydd yn cael gwellhad llwyr yn fuan. 9 Trip Capeli Bow Street Lewis Ellis-Jones 16 Cyfeillach am 10.00 Ym mis Mawrth eleni teithiodd Lewis i Noson goffi 23 Oedfa am 2.00. Gweinidog. Cymundeb. Ffrainc a chafodd gap rygbi rhyngwladol Cynhelir Noson Goffi flynyddol capel 30 Oedfa Undebol yr Ofalaeth yn Noddfa dan 18 yn chwarae yn Lyon. Cafodd ei gap Noddfa yn y Festri Nos Wener 7 Gorffennaf am 10.00 cyntaf yn 2015 i dîm Cymru dan 16 yn erbyn 2017 am 7.00 o’r gloch. Croeso mawr. Awst Lloegr yn Ystrad Mynach. 6 Oedfa am 10.00. Y Garn yn Uno Dechreuodd Lewis chwarae rygbi pan Llwyddiant yn yr Urdd 13 Uno yn y Garn am 10.00 oedd yn 7 mlwydd oed i Glwb Rygbi Cwmni Drama Doli Micstiyrs o ardal 23 Oedfa am 10.00. Y Garn yn Uno Aberystwyth. Pan oedd yn 14 cafodd ei ofyn Bow Street a ddaeth yn gyntaf yn y 27 Uno yn y Garn am 10.00 i ymarfer gyda thîm Ceredigion, ac wedyn gystadleuaeth Theatrig i rai dan 25 oed Medi ymlaen i chwarae gyda Scarlets y Gorllewin. yn Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd 3 Uno yn y Garn am10.00 Yn 2014 aeth ymlaen i fod yn gapten ar dîm Pen-y-bont ar Ogwr, Taf ac Elái 2017. Yn 10 Oedfa am 10.00. Cymundeb y Scarlets dan 16. sefyll o’r chwith: Elen Llewelyn, Osian 17 Cyfeillach am 10.00 Symudodd Lewis i fyw i Lanelli pan King, Oísín Lludd, Ifan Clubb ac Elain 24 Sul Menter Gobaith oedd yn 16 pan gafodd ei ofyn i ymuno â Tanat. Yn eistedd, o’r chwith: Gwenllian Academi’r Scarlets, ac arwyddo contract King, Heledd Davies a Glain Llwyd. Y Swper cynhaeaf am 5 mlynedd. Gwelodd y Scarlets hefyd cyfarwyddwr/gynhyrchydd oedd Sion Cynhelir Swper Cynhaeaf yn Ysgoldy ddoniau Lewis fel arweinydd ac wedi ei Pennant. Bethlehem, Llandre, nos Wener 15 Medi am wneud yn gapten ar ei dîm dan 18. Mae 6.00 tuag at Apêl Corwynt Cariad. Lewis ar hyn o bryd yn mynychu Coleg Sir Gâr yn astudio chwaraeon, hefyd bu’n Cinio Bara Caws gapten i’r tîm cyntaf XV ac aeth ymlaen i Yn dilyn oedfa dan arweiniad y Parchg John Roberts, fore Sul, Mai 21, cafwyd Cinio Bara a Chaws yn festri’r Garn. Da yw gallu adrodd ein bod wedi codi £549 tuag at waith gwerthfawr Cymorth Cristnogol.

Priodas Aur Dymuniadau gorau i’r Parchg W. J. a Mrs Gwenda Edwards, Tregerddan, fydd yn dathlu priodas aur ar Orffennaf 1. Pob dymuniad da iddynt.

12 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400 Noson i’w chofio i’r clwb pêl-droed

Daeth criw da o swyddogion, chwaraewyr gan y swyddogion Barry Williams a’u partneriaid ynghyd ar gyfer cinio a Richard Lucas, a diolchwyd yn blynyddol Clwb Pêl-droed Bow Street arbennig i Chris Howard, fydd yn rhoi’r yng Ngwesty’r Hafod, Pontarfynach, gorau i’w waith fel swyddog oherwydd ar 13 Mai, a hoffai’r clwb ddiolch i’r ymrwymiadau gwaith. Bydd Dylan Golff perchnogion, Dewi a Nicole Gwynn, am James yn cymryd ei le. Llongyfarchiadau i Elis Lewis, Garreg Wen, eu croeso cynnes ac am y bwyd hyfryd. Llongyfarchwyd yr ail dîm ar gael Bow Street, ar ennill gwobr y chwaraewr Diolchodd Wyn Lewis, y cadeirydd, i bawb tymor arbennig o lwyddiannus, gan gorau yn nhwrnament golff ysgolion a gefnogodd y clwb yn ystod y tymor, ddod yn ail i dîm Bont yn y gynghrair. Dyfed, a gynhaliwyd mis Mai yng Nghlwb gan nodi bod trefnydd y chwaraewyr iau, Cyflwynwyd gwobrau’r ail dîm gan Golff Glyn Abbey. Ysgol Penweddig Amlyn Ifans, wedi derbyn gwobr arbennig Rhodri Jones a Leighton Reynolds. gipiodd y wobr am y tîm gorau hefyd. – Hyfforddwr y Flwyddyn – gan Gyngor Yr Arglwydd Elystan-Morgan, Yn y llun (o’r chwith i’r dde): Siôn Ewart Chwaraeon Ceredigon. llywydd anrhydeddus y clwb, ddaeth (Cae Rhos, Bow Street); Elis Lewis; Dai Stephen Harrison, trysorydd y clwb, â’r noson i ben gydag araith ddifyr ac Lindquist (trefnydd); Jac Rimmer (Llanilar) dderbyniodd Tlws y Cadeirydd y tymor ysbrydoledig. Llongyfarchodd y clwb a Ben Hughes Jones (Tal-y-bont). hwn, a hynny am ei waith diflino gyda’r am ei gyfraniad hirdymor i’r gymuned clwb am dros 20 mlynedd. yn Bow Street, ac am ei waith allweddol Llongyfarchiadau Cyflwynwyd gwobrau’r tîm cyntaf yn y pentref. Llongyfarchiadau mawr i Ieuan a Glynwen Thomas, Maes Ceiro, ar ddod yn Dad-cu a Mam-gu unwaith eto ar enedigaeth merch fach i Catrin a Phil. Tirion yw’r enw.

Llwyddiant i’r Tunleys Daeth llwyddiant i ddau fagwyd ym Maes Ceiro yn ddiweddar. Cyflawnodd Alison Tunley Farathon Boston (UDA) a Marathon Llundain mewn amser da o fewn chwe diwrnod i’w gilydd. Mewn byd gwahanol ysgrifennodd a chyfarwyddodd ei brawd Gareth ei ffilm nodwedd lawn gyntaf ‘The Ghoul’. Prif sgoriwr: Tomos Williams Stephen Harrison Fe’i disgrifir fel ffilm gyffrous seicolegol a chafodd adolygiadau da iawn pan ddangoswyd hi yng Ngŵyl Ffilm Llundain a rhai o brif sinemau y ddinas.

Y chwaraewr i ddangos y datblygiad Ail dîm Bow Street mwyaf: Rhys Evans Prif sgoriwr: Shaun Jones

Troedffordd newydd tir angenrheidiol cyn mynd ati Adeiladwyd troedffordd newydd yn i osod y llwybr newydd sydd â Bow Street ar ôl derbyn arian o Gynllun ffens ddiogelwch o’i amgylch. Llwybrau Diogel mewn Cymunedau Hefyd, cafodd y ffordd gerbydau ei Llywodraeth Cymru, er mwyn creu hymestyn er mwyn creu ‘System llwybr diogel rhwng Bryncastell ac Ysgol Flaenoriaethu Traffig’ ffurfiol Rhydypennau. newydd ar gyfer cerbydau cyn Cydweithiodd y Cyngor Sir â Network iddynt ddod at y bont reilffordd gul Rail a pherchennog tir lleol i sicrhau’r (gweler y llun ar y clawr).

13 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

Grŵp Gwirfoddoli Gogledd Ceredigion.​ Yn ogystal â gwaith cynnal a chadw, gall gwirfoddolwyr helpu trwy gerdded eu llwybrau lleol a nodi unrhyw broblemau i staff y Cyngor.Os oes amser sbâr gyda chi a hoffech fod yn rhan o Gynllun Meddiannu Llwybr ffoniwch Jill Lowry ar 01545 574140 neu e-bost jill.lowry@ Tri fu yng ngifal gwasanaeth y plant yng Nghymanfa Ganu Eglwysi Gogledd ceredigion.gov.uk Am ragor o wybodaeth am y cynllun ewch i http://www. Ceredigion ar Fai 14 - Y Parchg Richard Lewis, Llio Penri (arweinydd) a Helen ceredigion.gov.uk/Cymraeg/Preswyliwr/arfordirchefngwlad/rightsofway/cynl- Jones (Llywydd) lun-meddiannu-llwybr/Pages/default.aspx ​ Teyrnged – Mrs Eirlys Owen

Pan fu farw Mrs Eirlys Owen ym mis gyntaf am ganu unawd dan saith yn SPT (Spark Plug Tester). Yn nes ymlaen Mai collodd yr ardal un o’i phlant mwyaf Eisteddfod Genedlaethol gyntaf yr Urdd bu’n gorfod dysgu saethu â Stengun, ond bywiog a gweithgar. yng Nghorwen. “Ble’r ei di yr hen dderyn “Petawn i byth yn cwrdd â’r gelyn, hances Yn Môrawel y cafodd ei geni ym mis bach?” oedd y gân. Olwen Jones (Morgan wen fyddai gyda fi!” meddai. Tachwedd 1921, yn ferch i Richard ac wedyn) oedd ei hathrawes ac Inigo Jones Ar ôl y de-mob ddydd Calan 1946 Elisabeth Hughes, a chael Myfanwy yn ail y Dolau oedd yn cyfeilio iddi. dychwelodd i Bow-Street a mynd yn ôl i enw ar ôl y nyrs fu’n gweini adeg yr esgor, Wrth gofio’r milltioredd lawer y byddai drin gwallt yn siop Cyril Williams. Priododd sef Hanna Myfanwy Rees, Bronceiro. hi a’i chyfoedion yn eu cerdded ar bob ag Ifor Owen ‘ddiwrnod sioe Tal-y-bont’ yr Eirlys oedd y babi cyntaf i ddod i’r byd dan tywydd i hela calennig, meddai “Byddai un flwyddyn ac ymgartrefu yn Bow-Street, ei gofal. un grŵp yn canu fan hyn, ac un arall fan a dyna lle ganwyd eu merch Sandra. Un o’r pethau cyntaf roedd Eirlys yn ei draw, roedd e’n hyfryd!” a hynny’n dangos Fu dim pall ar ei gweithgarwch gofio am Ysgol Rhydypennau oedd canu gwerthfawrogiad o rywbeth llawer mwy gwirfoddol yn y pentref. Bu’n aelod “Praise God from whom all blessings flow” na’r arian fydden nhw’n eu casglu. ffyddlon o Gapel y Garn gydol ei hoes. cyn cinio bob dydd. Daliai i ryfeddu at Roedd hi’n ymhyfrydu yn ei Pan oedd Eisteddfod y Tylwythau yn y ffaith mai yn Saesneg roedd y Cymry hadnabyddiaeth o bobl Bow Street, a’i ei bri bu’n ddiarbed ei diwydrwydd a’i bach ganu am eu bwyd! A hithau ychydig hoffter o’r ardal yn pefrio drwy ei sgwrs, yn brwdfrydedd; yn ddiweddarach bu’n yn hŷn byddai’n mynd i gael cinio gyda’i enwedig yn ei hatgofion am hela nythod glerc y Cyngor Cymuned, yn weithgar thad-cu a’i mam-gu yn y Crossing, ar hyd lôn Caergywydd, a chanlyn y nant iawn gyda Sefydliad y Merched - ar Llandre. Roedd ei thad-cu yn ganger o Frysgaga, drwy Cae Siôn, tu ôl i dai bwyllgor trefnu’r carnifal blynyddol a ar y rheilffordd a’i mam-gu yn gofalu Penrhiw a Nantafallen “dyna i chi enw pharti’r Goeden Nadolig yn y Neuadd; am y gatiau, a hithau’r wyres fach yn pert”, a thrwy’r biben fawr o dan y ffordd roedd hi’n un o aelodau cyntaf Ffrindiau cymryd diddordeb byw yn eu gwahanol ger Glannant, i lawr at y ffynnon. Cartref Tregerddan ac yn weithgar dros ddyletswyddau. Ar ôl iddi adael yr ysgol a mynd i y gymdeithas honno tan yn ddiweddar; Roedd cerddoriaeth yn bwysig iddi. drin gwallt yn siop Cyril Williams yn bu’n trefnu’r bore coffi wythnosol a’r Bu’n cael gwersi piano gyda J T Rees Aberystwyth - ei hunig uchelgais erioed te misol yn Afallen Deg dan nawdd ym Mronceiro ac fe ddaeth i chwarae a’i rheswm dros wrthod mynd i Ardwyn er Cymdeithas Henoed yr ardal, yn mynd yn yr ysgol Sul, yn Bow-Street ac yn y ei bod wedi pasio’r scholarship - byddai’n â’r troli o gwmpas cleifion Ysbyty Bron- Garn, pan oedd hi’n ifanc. Roedd piano cyd-deithio ar y bws o leiaf ddwywaith glais dan nawdd y WRVS, a bu hi ac Ifor, ganddyn nhw gartre a hynny, o edrych bob dydd â Dewi Morgan, ac wrth ei bodd ei gŵr, yn ddosbarthwyr Pryd ar Glud o yn ôl, yn destun rhyfeddod iddi gan mai yn gwrando ar ei hanesion. Gartref Tregerddan i dai yng nghwahanol gweithiwr cyffredin oedd ei thad, yn Yn ddiweddarach pan yn glerc y Cyngor bentrefi’r ardal. was yng Nghaergywydd i ddechrau ac Cymuned hi fyddai’n gyfrifol am wneud Doedd gwên byth ymhell o’i hwyneb wedyn yn “chauffeur-gardener” ym Mhlas y Gofrestr Etholiadol. Roedd gweld pobl na naws chwerthin o’i llais. A’r hyn oedd Brongeneu, Llandre. Cofiai amdano yn yn ysgrifennu Bow-Street Aberystwyth, yn fy nharo bob tro y byddwn i’n siarad gwisgo lifrai lliw gwin. “fel petai’r pentref yn ddim mwy nag un â hi oedd cymaint ei gwerthfawrogiad o Adeg Eisteddfod Genedlaethol yr o strydoedd y dref” yn gas beth ganddi. bopeth, yn enwedig y gofal a gafodd yng Urdd yn Nyffryn Aeron pan oedd “Bow-Street Ceredigion sy’n gywir” Nghartref Tregerddan pan fu raid iddi, Hywel Gwynfryn yn holi am atgofion o meddai gydag arddeliad. oherwydd gwendid, adael ei haelwyd yn eisteddfodau a fu, roedd Eirlys yn rhy Ym mis Ebrill 1941 fe’i galwyd i ymuno Erw Lon. swil i roi gwybod mai hi enillodd y wobr â’r Llu Awyr lle cafodd ei hyfforddi i fod yn Llinos Dafis

14 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

Eholwyd y canlynol i gynrychioli’r Cyngor lladaenu’r ffordd yn rhan o’r cynllun Cyngor ar wahanol gyrff: Neuadd y Penrhyn yng Ngogerddan. Roedd y Cyngor - Gwenan Price; PATRASA - Gwenan Sir yn ceisio trefnu trosglwyddo’r tir Cymuned Price; Cae Chwarae Pen-bont - Dai angenrheidiol o’r Brifysgol i’r Cyngor Sir Mason; Cartref Tregerddan - Gwenan fel y gallai’r Cyngor dalu am y gwelliant. Price a Tegwyn Lewis; Un Llais Cymru - y Ffordd Tynpynfarch - roedd peth Trefeurig Cadeirydd a’r Isgadeirydd; Llywodraethwyr gwaith wedi’i wneud ar y ffordd hon. Ysgol Penrhyn-coch - Shân James; Y wasg Pen-bont - tynnwyd sylw at gyflwr Cyfarfu’r Cyngor nos Fawrth, 21 Mawrth, - Richard Owen. peryglus y ffordd ger Pendorlan. Roedd yn Neuadd y Penrhyn, Penrhyn-coch Yn y cyfarfod misol arferol, trafodwyd y gwir angen rhoi sylw i’r ffordd rhwng gydag Eirian Reynolds yn y gadair. materion canlynol. Hen Ysgol Trefeurig a Phen-bont gan Materion yn codi: Garth - roedd y gwaith Materion yn codi: Maes Seilo - gan na fod ei chyflwr mewn mannau’n beryglus o dorri’r cloddiau ger y Garth, Penrhyn- chafwyd gwybodaeth bellach gan y Cyngor iawn. coch wedi’i wneud. Llwybr rhwng Sir na Tai Ceredigion, gofynnwyd i’r Clerc Etholiad 2017 - dim ond wyth o Glanceulan a Ger-y-llan - penderfynwyd gysylltu â Paul Arnold yn y Cyngor Sir. Tan- gynghorwyr oedd yna ar y Cyngor yn anfon llythyr at y Clwb Pêl Droed am y rallt, Pen-bont - roedd y Clerc wedi derbyn awr, a phenderfynwyd trafod cyfethol yn brigau sy’n cael eu gadael ar ôl pan dorrir y copi o’r affidafid gan y perchennog, oedd y cyfarfod nesaf. gwrych rhwng y ffordd a’r cae pêl droed. yn honni fod y tir dan sylw yn perthyn i Materion eraill: angen tacluso o Gogerddan - dywedwyd unwaith yn Tan-rallt. Penderfynwyd dangos y ddogfen gwmpas y ffôn ar y sgwâr. Roedd car rhagor fod y Cyngor Cymuned yn gryf o’r i gyfreithiwr yn y lle cyntaf. Y ffordd drwy wedi ei barcio’n gyson yn agos i fynedfa farn y dylid lledu’r ffordd o’r ffordd fawr at Benrhyn-coch - dywedodd Dai Mason fod Ger-y-llan; penderfynwyd cadw golwg Gogerddan fel rhan o’r cynllun i ehangu arian yn mynd i gael ei ryddhau ar gyfer y arno. Roedd y fainc ger y map ar y sgwâr Campws Gogerddan. Cytunodd Dai cynllun, ac fe fyddai ymgynghoriad ynglŷn angen ei thrin. Adroddodd Mel Evans fod Mason i wneud ymholiadau i weld beth â sefydlu parth 20 milltir yr awr yn y pentref. dŵr yn rhedeg oddi ar y ffordd i lawr at yn union oedd y sefyllfa ddiweddaraf. Cofeb Dafydd ap Gwilym - roedd Gapel Salem - angen adrodd i’r Cyngor Materion eraill: adroddwyd fod dŵr ar pris wedi’i dderbyn ar gyfer y gwaith a Sir. Hefyd adroddodd Tegwyn Lewis fod y ffordd rhwng Pen-gaer a Phant-drain. phenderfynwyd mynd ymlaen ag o. twll mawr yn y ffordd ger Troed-y-rhiw/ Gofynnodd Edwina Davies i’r Clerc Gogerddan - cafwyd gwybod gan Dai Cefn-llwyd - angen i’r Cyngor Sir roi drefnu fod y baw ar y ffordd yn cael ei Mason nad oedd y datblygwyr am wneud sylw buan iddo. glirio fel y gallai’r dŵr redeg i ffwrdd. Arwydd - roedd arwydd Llwyn-prysg ym Mhenrhiwnewydd wedi diflannu. Llwybr - adroddodd Eirian Reynolds Llun y mis fod y llwybr o Benyberth i Gwmbwa mewn cyflwr gwael mewn rhai mannau. Llun o gasgliad Iestyn Hughes, Maes-y-garn, Penderfynwyd holi Aled Jones faint o Bow Street. Gellir gweld mwy o’i luniau ar ei wefan waith fyddai angen ei wneud arno. Etholiadau lleol 2017 - nododd Dai Rees http://www.atgof.co/ Morgan, Trefor Davies a Jeff Pyne na fyddent yn ailsefyll ar gyfer y Cyngor. Cyfarfod mis Ebrill - ni chynhaliwyd cyfarfod gan ei bod yn gyfnod etholiadau cynghorau cymuned. Cyfarfu’r Cyngor nos Fawrth, 16 Mai yn Neuadd y Penrhyn gydag Eirian Reynolds yn y gadair. Roedd y cynghorwyr eraill a’r Clerc hefyd yn bresennol, yn ogystal â Dai Rees Morgan. Yn y Cyfarfod Blynyddol fe ddiolchodd Cadeirydd 2016-17, Eirian Reynolds, i’w gydgynghorwyr am eu cydweithrediad yn ystod y flwyddyn. Roedd y gwaith yn aml yn rhwystredig, ond fe gyflawnwyd sawl peth yn ystod y flwyddyn megis cael y lle parcio ger Horeb. Y pryder mwyaf oedd ganddo oedd cyflwr y ffyrdd yn yr ardal, fel drwy’r sir yn gyfan. Dyma’n sicr oedd y pwnc oedd yn codi amlaf yn y Cyngor. Etholwyd y swyddogion canlynol ar gyfer 2017-18: Cadeirydd - Richard Owen; Is-gadeirydd - Gwenan Price. Dipyn o geiliog

15 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400 Llygad y Ddraig

Bu nifer ohonom yn dilyn y gyfres Cabins in the Wild ar Sianel 4, a hyfryd oedd gweld y saer coed hynod medrus o Bow Street, Carwyn Lloyd Jones, Maesawelon, Pen-y- garn, yn rhan o’r cystadlu brwd. Nos Sul, 11 Mehefin, dyfarnwyd mai caban chwaethus a dyfeisgar Carwyn, ac iddo’r enw ‘Llygad y Ddraig’ enillodd y gystadleuaeth, gan guro saith caban arall. Llongyfarchiadau mawr iddo! Yn ôl Carwyn, ‘A hithau’n Flwyddyn y Chwedlau, y nod oedd cynllunio caban fyddai’n ddathliad o’r thema honno. Gwyddwn am rai o’r chwedlau – am y Mabinogion a Seithenyn – ond hoffais y syniad o ddefnyddio thema’r ddraig yng nghynllun y caban. Wedi’r cyfan, dyna sydd ar faner Cymru, a gwyddwn am hanes castell Dinas Emrys ac am y frwydr rhwng y ddraig goch a’r ddraig wen. ‘Y cam cyntaf oedd dewis rhan o’r ddraig, ac ar ôl pendroni meddyliais am ddefnyddio’r llygad, gan greu ffenest fawr fyddai’n gweld yr olygfa hyfryd, gan mai dyna’r peth mwya pwysig i mi – gwneud pennill. Hoffai Carwyn ddiolch i Vernon i’r bobol yn y caban deimlo’n rhan o’r tir amdano, a hefyd i Eiry Dafydd (merch o’u cwmpas. Vivian a Teresa Davies, gynt o Bow Street) Cyngor ‘Roedd yna briff reit bendant – roedd am ei ddylunio: gen i gyllideb benodol, ac ni allai’r caban Cymuned fod yn fwy na maint penodol, gyda lle Llygad Y Ddraig ynddo ar gyfer gwely, stafell ymolchi gyda Na chredwch mod i’n cysgu Melindwr thŷ bach compost, sinc cegin a boiler i’r mewn gwely gwiail, tyn, dŵr poeth. canys ym myw fy llygad Dymuna’r Cyngor longyfarch y ‘Ar ôl cael fy newis yn un o’r wyth i mae’r fflam yn dal ynghyn. Cynghorydd Rhodri Davies ar gael ei greu’r cabanau, gwnes fodel er mwyn ail ethol yn Gynghorydd Sir. cynllunio’r llygad a’r to. Roedd hwn yn Ac yn goron ar y cwbl, mae modd aros Ar nos Iau Mai 18ed cynhaliwyd waith cymhleth dros ben, ac roedd sawl yn Llygad y Ddraig, ac yn y cabanau eraill cyfarfod blynyddol y Cyngor. Cafwyd peth angen ei ddatrys – sut i gau’r ffenest a fu’n rhan o’r gystadleuaeth. Gweler y crynodeb o waith y Cyngor dros y yn y nos a sicrhau preifatrwydd i’r bobl wefan am fanylion: flwyddyn ddiwethaf gan y cadeirydd yn y caban, ac ati. Yn y diwedd, dyma https://epicretreats.wales/cy/ y Cynghorydd Jean Watson a’r benderfynu ar wely crwn, suede, fyddai’n accommodation/dragons-eye/ Cynghorydd Sir Rhodri Davies. cylchdroi. Pen y gwely, sydd yn wyth Menter ar y cyd rhwng rhwng cwmni Diolchwyd iddynt am eu gwaith troedfedd o uchder, fyddai’n gorchuddio’r gwyliau Y Gorau o Gymru, Teithiau dros y flwyddyn. Yn ystod y cyfarfod ffenest yn ystod y nos.’ Cambria a’r penseiri George + Tomos yw etholwyd y Cyngorydd Andrea Jones yn Dymuniad Carwyn oedd cael rhywbeth hon, ac mae’n cael ei chefnogi’n ariannol gadeirydd a’r Cynghorydd Eluned Lewis fyddai’n gwneud y caban yn fwy cartrefol, gan Gronfa Arloesi Cynnyrch Twristiaeth yn is-gadeirydd. felly gofynnodd i Vernon Jones ysgrifennu Llywodraeth Cymru. Dymuna’r Cyngor ddiolch i Mrs Bethan Bebb am ei gwasanaeth i Gyngor Cymuned Melindwr dros y blynyddoedd. Mae yna un sedd wag ar y Cyngor ar hyn o bryd. Un o flaenoriaethau y Cyngor dros y flwyddyn nesaf yw gweithio tuag at Amrywiaeth eang o lyfrau, cardiau, wella y cyswllt band eang yn yr ardal. cerddoriaeth ac anrhegion Cymraeg. Rydym wedi gwahodd Mr Gareth CROESAWIR ARCHEBION GAN Owen, Parcmon Llwybrau Cyhoeddus, UNIGOLION AC YSGOLION Cyngor Ceredigion, i’r pwyllgor nesaf sydd yn Neuadd Pen-llwyn, Capel 13 Stryd y Bont, Aberystwyth Bangor, nos Iau Mehefin 15fed. 01970 626 200

16 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

Colofn Enwau Lleoedd Trefnwyr Angladdau

Enw’r tyddyn a saif yng nghil haul Enw gwrywaidd yw caws fel arfer, ond gyferbyn â phentref Cwmerfyn yw Llety- weithiau caiff ei drin fel enw lluosog C T Evans caws. Ceir tystiolaeth o’i fodolaeth o yn golygu ‘cawsiau’. Os felly, byddai ei ddechrau’r ddeunawfed ganrif. ddisgrifio â’r ansoddair lluosog duon yn Gwasanaeth Angladdol Yn ei gyfrol Bro Dafydd ap Gwilym hollol dderbyniol. Ond pam fyddai’r caws Teuluol Cyflawn, wedi (1992; t.15) ceisia David Jenkins gysylltu’r yn ddu? ei arwain yn bersonol gydag elfen caws yn yr enw â’r Saesneg Canol Efallai, o’i gladdu mewn mawn, y byddai urddas. Capel Gorffwys cause yn golygu ‘llwybr wedi ei balmantu, ei groen yn troi’n ddu, ond tybed a oes yn enwedig un sy’n croesi tir isel gwlyb’, esboniad arall? Preifat, Gwasanaeth gan awgrymu bod lleoliad Llety-caws ar y Mewn erthygl dan y pennawd ‘Atgofion Dydd a Nos. llwybr lletraws rhwng Bwlch Cwmerfyn a’r am Hen Gymro o Bontypridd … fel gwas gwaith mwyn islaw yn gweddu i’r ystyr. ffermwr’ ym mhapur newydd Y Darian 01970 820013 Os felly, gellid cymharu Llety-caws â’r yn 1914 mae’r awdur yn adrodd am [email protected] enwau lleoedd Parc-cawsai a Phengawsai galedi bywyd gweision ffermydd yn y yn sir Benfro a Lla(i)ngawsai ger bedwaredd ganrif ar bymtheg, ac yn Aberystwyth, gan fod cawsai hefyd yn cyfeirio’n wawdlyd at gaws du, sef caws Brongenau, Llandre, fenthyciad o’r Saesneg Canol cause. wedi llwydo mae’n debyg: 24 5 Yr hyn sy’n codi amheuaeth ynghylch Aberystwyth SY BS y dehongliad hwn yw union ffurf enw’r tyddyn yn yr enghreifftiau cynharaf ohono. (A dyma amlygu peryglon ceisio esbonio enwau lleoedd heb gymryd ffurfiau hanesyddol i ystyriaeth). owain bebb Yn y ffurfiau cynharaf y gwn i amdanynt, atodir yr ansoddair duon at yr a’i gwmni enw: Lletty y Caws Duon yng nghasgliad CYFRIFWYR SIARTREDIG Ithel W. Jones o weithredoedd Ceredigion CHARTERED ACCOUNTANTS (2 Hydref 1722); Lettr Cawsdwon gan Lewis Morris yn ‘A Plan of the Mannor of Perveth’ ([1744]); a Lletty Caws Duon ar fap Aberystwyth 01970 607920 Stad Gogerddan o Lety-spens (1790). 3 Tŷ Harbwr, Y Lanfa, Gan mai ffurf luosog yw duon ar yr Aberystwyth SY23 1AS ansoddair du, ni ddisgwylid iddo gael ei ddefnyddio i ddisgrifio caws yn golygu 1914 Y Darian 5 Tachwedd, t.6 Caernarfon 01286 677 624 ‘llwybr wedi ei balmantu’ gan mai enw (Gwefan Papurau Newydd Cymru Pwllheli 01758 612646 unigol fyddai hwnnw. Rhaid edrych am Arlein, LlGC) [email protected] bosibiliadau eraill felly. Er bod David Jenkins yn wfftio’r Tybed ai caws wedi llwydo fyddai’n cael owainbebb.cymru awgrym mai’r gair Cymraeg caws ‘cheese’ ei weini yn Llety-caws Duon hefyd, ac sydd yma, mae’n rhaid ei ystyried. mai enw difrïol oedd hwn am le oedd yn Daeth tystiolaeth i’r fei yn Iwerddon a’r cynnig fawr o groeso?

Alban sy’n profi bod menyn a chaws yn Drwy gyd-ddigwyddiad rhyfedd, mae’n arfer cael eu claddu mewn mawn yn yr ymddangos mai dyna oedd profiad o leiaf ucheldir er mwyn eu cadw (bog cheese un a fu’n lletya yno ryw dro. Mae Tegwyn

a bog butter yw’r termau a ddefnyddir Jones, Bowstreet yn cofio’i fam (oedd yn amdanynt). Tybed, felly, a yw enwau dod o bentref Cwmsymlog) yn adrodd y DEWCH AT EICH GILYDD megis Llety-caws Duon ym mhlwyf pennill hwn: Dydd Sadwrn, 17 Mehefin Trefeurig, ynghyd â Charnau’r Menyn a Yn Llety-caws y bûm yn lojo, Cyfres o weithgareddau dros y diwrnod ac Cherrig Caws ar fynydd Hiraethog, sir Fawr o gysur ond tobaco, ar hyd Aberystwyth i nodi blwyddyn ers marwolaeth Jo Cox, AS. Dewch i ddangos Ddinbych, yn tystio i fodolaeth arferion Lla’th a menyn, caws a siwgwr - a dathlu bod mwy yn ein huno nag sydd yn tebyg yng Nghymru? Llety-caws yn byta’r cwbwl. ein rhannu. Ar y llaw arall, mae R. J. Thomas BWYD I’R MEDDWL mewn erthygl ym Mwletin y Bwrdd Fyddai hi ddim yn syndod wedyn i’r Nos Iau, 29 Mehefin Gwybodau Celtaidd (1935 vii. t.15) yn ansoddair duon gael ei ollwng o’r enw Digwyddiad sy’n rhoi cyfle i ystyried nodi mai disgrifiad yw Llety-caws o gyda threigl amser! cyfraniad bwyd a rhannu bwyd i werthoedd ddaear ffrwythlon fyddai’n gynhaliaeth Angharad Fychan cymdeithasol pwysig. Cyfle i rannu pryd bwyd, gwrando ar siaradwyr, trafod a dysgu. i wartheg nodedig am gynhyrchu caws. Paratowyd gyda chefnogaeth

Yn ôl y Dictionary of the Place-Names of Cymdeithas Enwau Lleoedd Cymru a’r CYSYLLTWCH AM WYBODAETH Wales dyma’r ystyr yn Nant-y-caws ger Cynllun GWARCHOD BELLACH

Caerfyrddin yn ogystal. www.cymdeithasenwaulleoedd.cymru Morlan, Morfa Mawr, Aberystwyth SY23 2HH 01970-617996; [email protected]

17 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400 Y TINCER 1977-2017 Dyma 400fed rhifyn y Tincer. Gwahoddwyd y pedwar cyn olygydd i yrru eu hatgofion i mewn.

Gwanwyn 1977 oedd hi, a minnau’n Gerallt Jones ar ennill y Fedal Ryddiaith rhifyn cyntaf hwnnw – Gwydol, a ofalai meindio fy musnes fy hun yn yr ardd gefn, yn yr Eisteddfod Genedlaethol y flwyddyn am y cyllid, Eddie Jones, a fynnai - fel pan ddaeth ymwelydd annisgwyl ar ffurf honno, a chyfarfod ym Mro Gynin dosbarthwr - gael gwybod am hynt pob Wyn Melville Jones. Ei neges oedd ei fod ef o dan nawdd yr Academi Gymraeg copi a anfonid i wahanol rannau’r ardal, ac un neu ddau arall wedi penderfynu fod i ddadorchuddio cofeb i Ddafydd ap a Bil Evans a’i gamra prysur. Ein teipydd ar yr ardal angen papur bro, ac a fyddwn Gwilym gan yr awdurdod mawr arno, sef oedd Mair, priod Bil, ac yn ffodus iawn yr i’n fodlon bod yn olygydd arno. Er i mi Thomas Parry. Tudalen o gyfarchion gan oedd Mair yn byw ar yr un stad á mi bryd ddadlau nad oedd gennyf unrhyw brofiiad gynghorwyr lleol ac eraill, a newyddion o hynny, ac mewn cyrraedd cyfleus pan yn y cyfeiriad hwnnw, a bod gennyf heyrn bob cwr o’r ardal. Trist yw gorfod rhoi ‘y fyddai’r papur ar fin mynd i’w wely. Coffa eraill yn y tân, ac yn y blaen, doedd dim yn diweddar’ o flaen sawl enw a fu ynglŷn â’r da am y nosweithiau hirion hynny pan tycio, a chyn i Wyn ymadael, yr oeddwn fyddai Beti a minnau’n gorfod tywyllu – am fy mhechodau - yn Olygydd ffenest y gegin er mwyn datblygu rhai papur bro. Yn ddiweddarach, ar awgrym lluniau a fyddai wedi cyrraedd ar ffurf Gwydol Owen, dewiswyd Y Tincer fel negatif. Ar gyfer y rhifyn cyntaf, lluniais enw arno - rhyw eco o lyfr poblogaidd ‘Gyfarchiad’ ar y tudalen flaen, gan orffen Tom Macdonald, Y Tincer Tlawd, am yr á’r frawddeg ganlynol: ‘Yn yr ardal hyfryd union ardal hon. Criw bach ohonom yn hon sy’n ymestyn o’r mynydd i’r môr, cwrdd, trafod, penderfynu a gweithredu dewch i ni siarad â’n gilydd’. A hynny a fu hi wedyn nes ymddangosodd y rhifyn wnaethom hyd y rhifyn hwn sydd yn eich cyntaf ym mis Medi 1977 – wyth tudalen llaw. Hir y parhao. am 10 ceiniog. Beth oedd y prif straeon? TEGWYN JONES Cyfarfod yn Nôl-y-bont i longyfarch R. (Medi 1977- Mehefin 1983)

Bûm yn olygydd Y Tincer o ddiymdroi i addasu’r safle, yn Hydref 1983 i Hydref 1985. chwaethus iawn, i fod yn siop Mae’n rhaid cyfaddef bod drws ac yn taflu’r cyfan i’r Byddai gohebwyr pob ardal grefftau a lle bwyta. Bu’r fenter cofio am fy nghyfnod fel bin sbwriel! Nid fy lle ydi yn dod â’u newyddion ataf, a yn llwyddiant mawr – mae Golygydd wedi bod yn dyfalu pa effaith gefais i byddwn innau yn eu darllen Crefftau Pennau yn gyrchfan brofiad pleserus iawn, yn ar Y Tincer ond yr wyf yn cyn mynd â’r deunydd i boblogaidd iawn. arbennig felly o gofio fy mod sicr bod Y Tincer wedi cael Faesceiro ar gyfer cael ei Lle arall a werthwyd yn yr un yn mynd yn ôl i gyfnod y effaith arnaf i trwy fod wedi deipio gan Mrs Mair Evans. cyfnod oedd Plas Lovesgrove ‘cut & paste’ go iawn yn ôl rhoi cyfle arbennig i mi Heddiw gall newyddion a’r stâd, gan ddod a yn yr 80au: cyfnod o fynd ddod i adnabod yr ardal a’i gyrraedd i ben y daith yn gwbl theyrnasiad pum cenhedlaeth a’r cyfan at y teipyddesau phobl ac i wneud ffrindiau ddidrafferth drwy gyfrwng o’r Ifansiaid i ben. Hon oedd i’w deipio, cywiro, pasio sy’n dal i fod yn rhan o ebost. yr olaf o stadau’r uchelwyr yn ymlaen i Olygyddion y Mis fy nghylch adnabod hyd Wrth edrych drwy rifynnau’r yr ardal. ag ati. O’r cyfan mae’n heddiw. Rhaid cofnodi cyfnod rwy’n sylweddoli O ganlyniad i stormydd debyg mai ymweliadau un effaith fawr arall a gymaint sydd wedi newid – garw yn Y Borth, golchwyd misol y gohebwyr lleol ddaeth i’m rhan, sef y rhai yn golled, ond llawer er ymaith y tywod a’r mawn a sydd yn sefyll yn y cof ffaith i mi gael damwain lles. daeth hen goedwig Cantre’r gliriaf, Hugh Jones, Mary car reit ddifrifol ar y ffordd Yn 1984 cafodd Pafiliwn Gwaelod i’r golwg yn y clai Thomas a’r diweddar i Aberystwyth (a hynny Jezreel Goginan ei ddymchwel llwyd oedd o dan y mawn Martin Davies yn bennaf. A’r ar berwyl Dinceraidd) un – adeilad a godwyd ddechrau’r roedd olion carnau ceffylau a ymweliadau hyn yn prynhawn Sadwrn a thorri ganrif ac a gostiodd £100 – cheir llusg. Mae’n debyg fod ymestyn am oriau, noson fy mraich a’m coes. Diolch arian a fenthycwyd yn ddi lôg y clai llwyd yma fel y clai a gyfan fel arfer. am gyfle i edrych yn ôl ac i gan bobl yr ardal. Cynhaliwyd geir yng Nghernyw sydd yn Bu ambell dro trwstan sylweddoli bod y cyfan wedi eisteddfodau, cymanfaoedd cael ei ddefnyddio i wneud hefyd fel y tro hwnnw y cyfoethogi fy mhrofiad ar canu a chyngherddau yma, crochenwaith. rhoddwyd newyddion daith bywyd. Pob lwc a ond mae’r rhôd yn troi, ac nid Roedd yn brofiad diddorol i Pen-llwyn a Chapel Bangor dymuniad da i’r Tincer ar yw adeiladau fel hyn yn addas edrych yn ôl, a chael fy atgoffa trwy ddrws y ddiweddar y daith o’r rhifyn arbennig at ddibenion heddiw. o’r hyn oedd yn y newyddion Mrs Elsie Mort oedd yn byw hwn i gyfeiriad y 500 rifyn. Tua’r un pryd daeth fferm ar y pryd. drws nesaf a Mrs Mort yn RICHARD LEWIS Rhydypennau ar werth. MARY THOMAS meddwl mai plant oedd (Tachwedd 1985-Mehefin Prynodd Mr a Mrs Miles y ffald Llandre wedi stwffio rybish trwy’r 1987) a’r tai allan. Aethant ati yn (Medi 1983-Hydref 1985)

18 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

Cyhoeddi cyfrol

Yn ddiweddar, lansiwyd Ddiwedd yr wythdegau ces y fraint Gan fod rhyw ddeng mlynedd ar hugain hunangofiant offeiriad a o olygu’r Tincer am dair blynedd a ers hynny bellach, anodd cofio’r storïau fagwyd yn Llanbadarn Fawr finne ar y pryd yn athro Cymraeg ym erbyn hyn. Cofio serch hynny bod merlen ac a dreuliodd ei oes-waith Mhenweddig. Dw i’n cofio’n iawn bod y Neuadd Parc Capel Bangor wedi ennill gyfan yng ngorllewin Cymru. gwaith yn llafurus oherwydd ei fod yn gwobr arbennig yn y Sioe Frenhinol yn Ag yntau’n frodor o Sir ychwanegol at y gwaith marcio oedd gen Llanelwedd a chofio ymweld â’r teulu ar Forgannwg ac yn raddedig o i’n naturiol fel athro Cymraeg. Cyn gynted eu fferm er mwyn cael y stori o lygaid y Goleg y Brifysgol, Aberystwyth, ag y byddai’r Tincer yn ymddangos, yna ffynnon a chael croeso arbennig a phryd cychwynnodd Canon Aled W byddai’n rhaid ystyried a chynllunio o fwyd gan Mr a Mrs Morris. Cofio hefyd Williams ei weinidogaeth yn cynnwys y papur bro am y mis canlynol. bod adran o’r Brifysgol yn Aberystwyth Llanelli cyn symud i Foncath Dw i’n cofio fy mod i’n awyddus iawn wedi creu math o orsaf arbennig ar y ym mro’r Preselau (ardal ei gweld yn y Tincer eitemau ychwanegol ffordd rhwng Capel Dewi a Chapel Madog gyndeidiau), yna i Landdewibrefi at y newyddion o’r pentrefi, a’r cofnodion heb wneud unrhyw ymgais i esbonio a chylch Llambed. manwl o’r digwyddiadau a fu yno, er mor beth ydoedd yn lleol. Rhaid oedd mynd Mae’n ddyn eang ei bwysig oedd y rheiny. Cofio bod cysylltwyr o gwmpas yr ardal er mwyn cael ymateb ddiddordebau, yn gerddor, arbennig bryd hynny yn y Borth ac nid y trigolion a chael lluniau’r cyfranwyr bardd ac actor. Bu’n athro prinder deunydd oedd y broblem, ond wrth gwrs. Gwelai nifer ef fel rhyw fath o Cymraeg i oedolion ac yn gormod o ddeunydd. Ar adegau, byddwn fygythiad. gyfieithydd, gan ymddiddori yn tocio ychydig ar yr adroddiadau hyn ac Roedd yn waith pleserus iawn, er bod y hefyd mewn garddio ac o ganlyniad yn pechu. gofynion yn fawr. Testun o ryfeddod i fi’n amaethyddiaeth. Cyhoeddodd Sylweddoli wrth gwrs mai’r elfen bersonol felly yw bod Ceris Gruffudd wedi ddwy gyfrol, y naill yn Gymraeg bwysicaf yn y papur bro oedd y lluniau ymlafnio byth ers hynny fel golygydd y a’r llall yn Saesneg, dan y teitlau ac roedd tîm arbennig o ffotograffwyr Tincer. Rhaid i chi fel ardal sylweddoli Cerrig Milltir/Milestones. brwd ar y pryd. Hefyd cawn adroddiadau na lwyddech i ddod o hyd i olygydd mor Bydd yn bleser gan Aled i diddorol gan y gwahanol ysgolion gan ymroddgar a chydwybodol â Ceris drwy ymateb i unrhyw geisiadau i gynnwys lluniau ac wrth gwrs roedd Gymru gyfran. Diolch am ei gyfraniad drafod ei fywyd amrywiol. yr adroddiadau hyn yn bwysig i rieni’r enfawr a gwerthfawr. (Canon Aled W Williams gwahanol ddisgyblion a chan y teidiau a’r ALUN JONES Cwmawel, Llanllwni neiniau yn ogystal. (Medi 1987-Mehefin 1990) SA39 9DR 01559 395802)

LLANDRE

Priodas Ruddem Llongyfarchiadau a dymuniadau gorau i Huw Ceiriog a Diana Jones, Nant y Mynydd, ddathlodd eu priodas ruddem ar Fehefin 4ydd. Alun Jones yn derbyn ei Wobr am oes yn Y Pen blwydd hapus Fedwen Lyfrau yn Pen blwydd hapus hwyr i Meirion Aberystwyth yn ddiweddar. Davies, Dôl Awel, Lôn Glanfred, ddathlodd ben blwydd arbennig yn 70 ar Fai 28ain. Gwelwyd llawer tro ar fyd bresenoldeb ar y we gyda denu mwy o rai ifanc ers yr amser yr oeddym gwefan www.trefeurig. i ddarllen a chymryd Sgarmes yn torri a gludo i fynd org/Tincer tudalen diddordeb yn y papur? Llongyfarchiadau a phob dymuniad i’w olygu yn ddigidol Facebook a chyfrif trydar Bydd cyfarfod blynyddol da i Elinor Powell ac aelodau ar I-pad. Roeddym yn @TincerY. Ond beth nesaf y Tincer ar Fedi Sgarmes ar gael eu dewis i fod ar y un o’r papurau cyntaf am y dyfodol? Beth yw 18 ym Mhenrhyn-coch rhaglen deledu Pitch Battle ar BBC1 i gyhoeddi mewn lliw dymuniad darllenwyr – dewch draw neu ddarlledir ar Fehefin 24. llawn ym Medi 2008 ac y Tincer – a ddylem cysylltwch â’ch syniadau. erbyn hyn mae gennym wneud mwy arlein a CERIS GRUFFUDD

19 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

Ysgol Pen-llwyn

Gwisgo fel y 60 au Cafwyd llawer o hwyl yn Ysgol Pen-llwyn yn ddiweddar pan wisgodd y plant a’r staff bob math o wisgoedd fel yn y 60au. Gwelwyd llawer o drywsusau llydan , patrymog , ffrogiau hir ‘hipi’, sbectols crwn lliwgar, bŵts uchel a ffrogiau ‘mini’yn un sioe amryliw. Bu ‘r Cambrian News draw yn tynnu lluniau’r holl ysgol . Bu dosbarth 2 yn llifo defnydd, fel oedd yn ffasiynol bryd hynny a chawsant gyfle i edrych ar arteffactau o’r 60au ar fenthyg gan Amgueddfa llongyfarchiadai i Megan ac Ceredigion. Yn eu plith roedd Efanna Lewis ar ennill y wobr troellwr recordiau a bu’r plant yn gyntaf. dysgu sut y daeth y chwaraewr casét a’r peiriant Cryno Ddisg Ymweliad Merched y Wawr a’r i’w ddisodli. Di-ffibliwr Cawsant gyfle yn ogystal Wedi cael gosod y Di-ffibliwr i wrando ar rai o ganeuon yn ei le ar wal yr ysgol ,( ger y ‘Beatles’ ac i ddawnsio i’r drws tân dosbarth 2 ) , braf oedd gerddoriaeth. Aeth pawb adref cael croesawu Merched y Wawr wedi cael diwrnod i’w gofio. atom i egluro ei ddiben ac i Edrychwn ymlaen yn awr at ddangos i blant blwyddyn 5 sut ein diwrnod dathlu swyddogol i’w ddefnyddio pe bai angen. ar nos Iau Mehefin y 15fed pan fyddwn yn cyfarfod yng Nos Iau Mehefin 15 fed Nghapel Pen-llwyn am 6 yr am 6.00 o’r gloch hwyr i ddechrau cyn cyd- yng Nghapel Pen-llwyn gerdded ymlaen i’r Ysgol i ddilyn yna yn Ysgol Pen-llwyn trywydd y cyn-ddisgyblion yn 1967.

Cymorth Cyntaf gan yr Heddlu Cafodd blwyddyn 5 a 6 gyfle i ddysgu sgiliau Cymorth Cyntaf pan fu aelod o’r Heddlu draw gyda’r holl offer a’r ddymi i ymarfer arni. Bu’n brofiad gwerthfawr i’r plant ac roeddent wedi mwynhau.

Gŵyl Feicio Aber Da iawn bawb a gymerodd ran yn yr Ŵyl eleni a

20 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

Dau hen lun ddaeth i’r ysgol yn sgîl y dathlu. Diolch i Iona Davies a Delyth Davies, merched y diweddar Ysgol Craig yr Martin Davies, am gymorth gyda’r enwau. Wylfa

Gŵyl Aml Sgiliau Cafodd disgyblion blwyddyn 3 a 4 gyfle i fynd i Ŵyl Aml sgiliau yn Aberystwyth. Roedd amryw o weithgareddau iddynt wneud, megis Zumba, rygbi, pêl-droed a phêl fasged.

“Oes Rhaid i Mi Ddeffro?” Dechrau mis Mehefin, aeth plant y Cyf- nod Sylfaen i gyd i stiwdio Arad Goch yn Aberystwyth i wylio sioe o’r enw, “Oes Rhaid i Mi Ddeffro?”. Gadawodd pawb y stiwdio yn wên o glust i glust ac wedi Mairwen Williams - (athrawes dosbarth 2); disgyblion a anwyd rhwng Medi 1961 ac chwerthin tipyn drwy gydol y sioe. Awst 1964 Heather Scott, Kevin Evans?, Richard Edwards, Richard Morgan(?), Anita Cruickshank Llwyddiant yn Eisteddfod yr Urdd (?), Huw Howells, Arwyn Jones, Dafydd Morris, Clements Roberts, Delyth Davies Llongyfarchiadau am ennill y drydedd (Caehaidd), Robert John Rowlands, Mandy McAnulty, Helen Davies (Aberffrwd Farm), wobr yng nghystadleuaeth Celf a Chrefft Ann Breeze, Susan Edwards, Mark Evans (Exchange), Iona Davies, Janet Heather yr Urdd eleni, gan ddilyn y thema, “Y Jones, Anne Parker, Elaine Roberts, Jeremy Waldron, Eira Lynn Jones, Elaine Stephens Dyfodol”. Gwaith celf trawiadol iawn!

Yr oedolion o’r chwith o’r dde: Mrs Eluned Williams (athrawes) Mr. Martin Davies (pri- fathro) Mr. G. R. Bruce (pensaer) Cyng. Ll. B. Bebb, Yr Henadur W. M. Davies (Cadeirydd y Pwyllgor Addysg), Dr. J. Henry Jones (Cyfarwyddwr Addysg), Miss Llywela Hum- phreys (Williams yn ddiweddarach) (athrawes) Mae Mrs Llywela Williams bellach yn byw ar y Waun.

GWASANAETH TEIPIO ANIFEILIAID GWAITH PRYDLON A CHYWIR TEW PRISIAU CYSTADLEUOL Cysyllter â’r trysorydd os am hysbysebu PROSESYDD GEIRIAU eu hangen i’w lladd PRINTYDD LLIW [email protected] mewn lladd-dy lleol IONA BAILEY Cysylltwch â PEN-Y-BRYN SWYDDFFYNNON TEGWYN YSTRAD MEURIG LEWIS 01974 831580 01970 880627

21 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

Ysgol Rhydypennau

Eisteddfod Ysgol. Penwythnos Glan-llyn Cynhaliwyd Eisteddfod yr ysgol eleni ar y Yn ystod fis Mai fe deithiodd 13 o blant 6ed o Ebrill. Yn dilyn wythnosau o ymarfer blwyddyn 6 i wersyll yr Urdd, Glan-llyn a chwblhau tasgau ar gyfer cystadlaethau am dridiau o ddifyrrwch. Yn ystod y dosbarth, daeth yr amser i feirniadu cymdeithasu a’r hwyl, bu’r plant yn brysur ymdrechion y plant. Roedd hi’n ofynnol iawn yn mwynhau nifer o weithgareddau fod pob unigolyn yn adrodd neu ganu neu amrywiol gan gynnwys dringo, ceufadu, chwarae darn offerynnol. Yn ychwanegol i hwylio a chanŵio. Dychwelodd y plant i’r hyn bu’r beirniad yn dewis y gorau ymysg ysgol b’nawn Gwener wedi mwynhau’r cystadlaethau’r dosbarth. Roedd pob profiadau yn fawr iawn, er iddynt deimlo tasg yn y gystadleuaeth yn ymwneud â braidd yn flinedig! Chymru. Ac ar gyfer y prif gystadleuaeth - sef ennill ‘Y Gadair’ - bu blwyddyn 6 Ymweliad yn cyfansoddi cerddi ar y thema ‘Tu ôl Yn ystod ymweliad i’r Llyfrgell Genedlaethol i ddrws y Cymry....’. Roedd ansawdd y Elen Morgan enillydd Cadair yr Eisteddfod. yn ddiweddar mwynhaodd blant blwyddyn cerddi yn arbennig o dda eleni eto, ond, 5 a 6 ddrama fer am y bardd Hedd Wyn. ar ganiad y corn, Elen Morgan a gododd Yn ystod y perfformiad ardderchog, fe o ganol y gynulleidfa i gipio’r Gadair. ddysgodd y plant am hanes y Gadair Ddu yn Llongyfarchiadau mawr i Elen. Eisteddfod Penbedw ym 1917. Dyma ei cherdd:- Ffarwelio ‘Tu ôl i ddrws y Cymry.....’ Ar ran Llywodraethwyr, staff a disgyblion yr ysgol, rydym am ddiolch yn ddiffuant Tu ôl i ddrws y Cymry iawn i Miss Susan Rowlands am ei gwaith Mae tirwedd godidog a thlws; yng nghegin yr ysgol dros y 18 mlynedd O’r Wyddfa i’r Hafren a’r arfordir gwych, diwethaf. Mae Susan wedi bod yn gaffaeliad Sychwch eich traed wrth y drws! i’r ysgol dros nifer o flynyddoedd ac yn Ffarwelio â Miss Sue Rowlands. boblogaidd iawn ymysg y disgyblion, staff Tu ôl i ddrws y Cymry a rhieni. Dymunwn yn dda iawn iddi wrth Mae chwaraewyr dawnus a chry’ iddi gychwyn ei swydd newydd yn ‘Pennau Pêl-droedwyr galluog sy’n llwyddo Crafts’. I ennill y clod a’r bri. Garddwest Tu ôl i ddrws y Cymry Mi fydd ein Garddwest eleni yn cael ei Rhaid cofio am Dewi Sant, chynnal Ddydd Gwener olaf fis Mehefin. Mi Pregethu i bobl Brefi wnaeth fydd y noson yn dechrau am 5 yr hwyr ac yn A bryn a gododd o’r pant. cynnwys adloniant gan blant blwyddyn 6.

Tu ôl i ddrws y Cymry Clwb Cant Mae pawb yn canu’n llon, Dyma ganlyniad Fis Mai:- Perfformio ar faes yr Eisteddfod, 1af. £25 Siôn Manley, 6 Cae Rhos, Bow Rhaid cadw’r ddefod hon. Street. 2il. £15 Maria Owen, Gerddi Gleision. Tu ôl i ddrws y Cymry Ymweliad i’r Llyfrgell Genedlaethol. 3ydd £10 Sharon King, Elgar Farm. Mae gwlad anhygoel, ond bach. Gofalu amdani sy’n bwysig i bawb A’i chadw’n ddiogel ac iach.

Elen Morgan

Ac ar ôl cystadlu’n frwd, roedd pwyntiau’r tri thŷ yn agos iawn; ond Eleri a gariodd y dydd yn y pen draw; Rheidol ddaeth yn ail ac Ystwyth yn drydydd. Da iawn i bawb am ymdrechu mor galed i sicrhau Eisteddfod lwyddiannus iawn eleni eto. Hoffai’r ysgol ddiolch i’r beirniaid profiadol am eu doethineb sef Mrs Sian Price Edwards a Mrs Ann Evans. Diolch hefyd i Anwen Pierce am ddyfarnu cerddi’r Gadair a Mrs Helen Jones am feirniadu’r gwaith llaw. Mwynhau tridiau yn Glanllyn.

22 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400

Ysgol Penrhyn-coch

Diwrnod Aml sgiliau blwyddyn 3 a 4 garddio gyda Clare Larke a cadw’n heini Diolch unwaith eto i ‘Active Ceredigion’ gyda Ben Hopkins. Diolch i’r gwirfoddolwyr am drefnu a chynnal gŵyl llawn hwyl i am roi eu hamser yn wythnosol i gynnal ddisgyblion blwyddyn 3 a 4. Mwynheuodd y gweithgareddau. Cafwyd sawl sesiwn ar pawb yn fawr iawn. sgiliau beicio gyda Miss Cory hefyd i blant Cyfnod Allweddol 2. Pencampwriaeth Hoci yr Urdd Cafodd Tîm hoci blwyddyn 3 a 4 Ffair Haf lwyddiant ysgubol wrth gipio ac ennill y Cynhelir Ffair haf yr ysgol dydd Gwener bencampwriaeth yng nghystadleuaeth Gorffennaf 7fed yn dechrau am 5pm. genedlaethol hoci yr Urdd. Roeddent ar Croeso cynnes i bawb. dân! Llongyfarchiadau i’r tîm ac i Miss Rhian Cory sydd wedi eich dysgu a’ch annog i ddyfalbarhau i gyrraedd lefel y llwyddiant yma.

Teithiau Iach-Sustrans Cafodd disgyblion y Cyfnod Sylfaen dipyn o hwyl gyda swyddog cynllun teithiau iach Sustrans –Sioned Lewis - wrth iddyn nhw ddefnyddio beic i droi peiriant smwddi. Cafodd y plant gyfle i bedlo, torri ffrwythau a blasu wrth gwrs! Ffordd hwylus i gadw’n iach!

Gwyl Crochenwaith Rhyngwladol Mae disgyblion blwyddyn 4 a 5 wedi bod mewn gweithdai crochenwaith trwy gydweithrediad Canolfan y Celfyddydau. Bydd eu gwaith nhw yn rhan o arddangosfa Rhyngwladol yn y Ganolfan ar ddiwedd Mis Mehefin. Rydyn yn disgwyl ymlaen i weld eich gwaith campus!

Eisteddfod yr Urdd –Pen-y-bont ar Ogwr Cafodd Gwenan Hedd ac Elis Wyn Jenkins brofiad hyfryd wrth dderbyn eu medalau 1af ac 2il mewn seremoni wobrwyo ar ddiwrnod olaf y cystadlu. Rydych wedi rhoi yr Ysgol ar y map unwaith eto ac roedd eich gwaith yn edrych yn ardderchog

Canolfan Ddydd Tref Aberystwyth Cafodd criw o blant hŷn yr Ysgol gyfle arbennig i weithio gyda’r Ganolfan Ddydd yn nhref Aberystwyth am ddwy sesiwn yn cynorthwyo gyda gwaith celf a chrefft. Erbyn diwedd y sesiynau roeddent wedi creu baner liwgar iawn i hyrwyddo’r ganolfan. Da iawn chi am gydweithio a dangos parch i’r henoed. SIOP A SWYDDFA BOST GWASANAETH PENRHYN-COCH CYFIEITHU Clwb Cadw’n iach a sesiynau beicio Perchennog: Lawrence Kelly Rydyn wedi cael sesiynau amrywiol iawn AR AGOR Linda Griffiths yn ystod yr hanner tymor diwethaf lle Llun – Sadwrn 7 y bore – 9 yr hwyr Maesmeurig roedd tua 45 o ddisgyblion o’r dosbarth Sul Cwmsymlog derbyn i fyny hyd at bl 6 yn aros yn 7 y bore – 7 yr hwyr Aberystwyth Ceredigion wythnosol i gymryd rhan mewn amryw Papurau dyddiol a’r Sul, SY23 3EZ o weithgareddau. Cafwyd sesiwn coginio llyfrgell fideo, cardiau cyfarch a blasu crempogau gyda Shan James, siop drwyddiedig 01970 828454 darlunio blodau gwyllt gyda Sara Gibson, 01970 828312 [email protected]

23 Y Tincer | Mehefin 2017 | 400 Tasg y Tincer

Diolch i’r tri liwiodd llun y pilipalod a’r blodau y mis diwetha. Roedd eich gwaith yn hyfryd ac yn lliwgar dros ben: Einion Davies, Llanilar; Shane Tomos Evans, Llandre; Lois Martha Roberts, Bont-goch. Dy enw di, Shane, ddaeth o’r het y tro hwn. Llongyfarchiadau mawr! Cofiwch ddal ati, bawb. Byddai’n grêt derbyn llond côl o’ch lluniau o’r traeth, sydd i’w weld ar waelod y dudalen. Hwn yw rhifyn 400 o’r Tincer! Mae’r papur yn mynd o nerth i nerth ac yn dal yn llawn lluniau a storïau difyr i bobl o bob oed. Pen-blwydd hapus iawn i’r Tincer! Wel, beth arall oedd yn digwydd ym 1977, blwyddyn geni’r Tincer? • Roedd BBC Radio Cymru wedi darlledu am y tro cyntaf. • Roedd rhaglenni Glas y Dorlan a’r Krypton Factor ar y teledu. Tair sianel yn unig oedd ar gael, a dim sôn am declyn remôt! • Nofiodd David Jones o Bort Talbot ar draws Môr Hafren – y Cymro 1af i wneud hynny. • Enillodd tîm rygbi Cymru y Goron Driphlyg. • Ganwyd Alex Jones a Shane Williams. • Cynhaliwyd Eisteddfod yr Urdd yn y Barri a’r Eisteddfod Genedlaethol yn Wrecsam. • Gwelwyd cymeriad bach wedi’i greu o glai – Morph – ar raglen blant am y tro cynta.

Y tro hwn, gan mai hon yw’r rhifyn olaf cyn diwedd y tymor a gwyliau’r haf, beth am liwio llun y traeth hyfryd?

Anfonwch eich gwaith at y cyfeiriad arferol, Tasg y Tincer, 3 Brynmeillion, Bow Street, Ceredigion SY24 5BP erbyn Medi 1af. Pob hwyl i chi i gyd dros wyliau’r haf! Enw

Cyfeiriad

Ysgol

Shane Rhif ffôn Oed

MYNACH GARDEN MAINTENANCE Torri Porfa, Sietynau, Tirlinio a Garddio CINIO DYDD SUL Gwasanaeth cyfeillgar a PRYDAU BAR JONATHAN phrisiau rhesymol PARTÏON LEWIS Ffoniwch Meirion: BWYDLEN BWYTY Saer Coed / Adeiladydd ADLONIANT 01970 880 652 07792 457816 07773 442 260 01974 261758 BRONLLYS, CAPEL BANGOR Rhif 400 | MEHEFIN 2017 : mynachhandyman AR AGOR O 5:30 P.M. ABERYSTWYTH e-bost NOSWEITHIAU IAU A GWENER @yahoo.com AM BRYDIAU TEULUOL