Mga Mensahe Sa Pangkalahatang Kumperensya

ANG SIMBAHAN NI JESUCRISTO NG MGA BANAL SA MGA HULING ARAW • NOBYEMBRE 2012

Mga Mensahe sa Pangkalahatang Kumperensya

Ibinaba ang mga Kinakailangang Edad para sa mga Full-time Missionary Ibinalita ang Dalawang Bagong Templo Ipinaalam ang Bagong Kurikulum para sa mga Kabataan “At ay 14:21). angmganagsikain may bukodpaangmgababae atangmgabata”(Mateo limang libonglalake, pinagpala, at pinagputolputolang mgatinapay; atibinigay niya sa mgaalagadupangihain nila “At kinuha niya anglimangtinapay atangdalawang isda,atpagtingalasalangit, ay kaniyang sa kanila; atipinamahagisa kanila; lahat niya sakanilang angdalawangisda. “At nagsikain silang lahat, at nangabusog” (Marcos 6:41–42). “At silanglahat, nagsikain atnangabusog”(Marcos Nangabusogsilanglahat,niWalter Rane

SESYON SA SABADO NG UMAGA 57 Ang Kagalakan sa Pagkakaroon PANGKALAHATANG PULONG 4 Pagbati sa Kumperensya ng Priesthood NG RELIEF SOCIETY Pangulong Thomas S. Monson Pangulong Dieter F. Uchtdorf 111 Nakasulat Ba sa Ating Puso ang 6 Nadarama Ba Ninyo ang Gayon 60 Tulungan Silang Magtakda ng Pananampalataya sa Pagbabayad- Ngayon? Mataas na Mithiin sala ni Jesucristo? Elder Quentin L. Cook Pangulong Henry B. Eyring Linda K. Burton 10 Alam Ko Ito. Ipinamumuhay Ko Ito. 68 Tingnan ang Kapwa ayon sa 115 Magsigising sa Ating mga Tungkulin Mahal Ko Ito. Maaaring Kahinatnan Nila Carole M. Stephens Ann M. Dibb Pangulong Thomas S. Monson 118 Hindi Kayo Nalilimutan 12 Hindi Masambit na Kaloob Mula ng Panginoon SESYON SA LINGGO NG UMAGA sa Diyos Linda S. Reeves Elder Craig C. Christensen 72 Nasaan ang Pabilyon? 121 Ang Tagapag-alaga Pangulong Henry B. Eyring 15 “Sapagka’t Ako’y Nabubuhay, ay Pangulong Henry B. Eyring Mangabubuhay Rin Naman Kayo” 75 Ang Pagbabayad-sala Elder Shayne M. Bowen Pangulong Boyd K. Packer 64 Mga General Authority ng Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga 78 Magmasid Muna at Pagkatapos 18 Tanungin ang mga Missionary! Banal sa mga Huling Araw Matutulungan Nila Kayo! ay Maglingkod Elder Russell M. Nelson Linda K. Burton 125 Indeks ng mga Kuwento sa Kumperensya 21 Mga Panghihinayang at 81 Matuto Gamit ang Ating Puso Pagpapasiya Elder Walter F. González 126 Mga Balita sa Simbahan Pangulong Dieter F. Uchtdorf 83 Ang Unang Dakilang Utos 128 Mga General Auxiliary Presidency Elder Jeffrey R. Holland SESYON SA SABADO NG HAPON 86 Isipin ang mga Pagpapala 25 Pagsang-ayon sa mga Pinuno ng Pangulong Thomas S. Monson Simbahan Pangulong Henry B. Eyring SESYON SA LINGGO NG HAPON 26 Pagiging Butihing mga Magulang 90 Pagiging Mas Kristiyanong Elder L. Tom Perry Kristiyano 29 Maging Sabik sa Paggawa Elder Robert D. Hales Elder M. Russell Ballard 93 Ang Kagalakan ng Pagtubos 32 “Magsilapit Kayo sa Akin, sa mga Patay O Kayong Sambahayan ni Israel” Elder Richard G. Scott Elder Larry Echo Hawk 96 Isang Hakbang Palapit 34 Anong Ibibigay ng Tao na Katumbas sa Tagapagligtas sa Kaniyang Buhay? Russell T. Osguthorpe Elder Robert C. Gay 99 Sa Pamamagitan ng 37 Pamantayan ng Templo Pananampalataya ang Lahat Elder Scott D. Whiting ng Bagay ay Naisasakatuparan Elder Marcus B. Nash 39 Pagsubok sa Inyong Pananampalataya 101 Pagiging Tunay na Disipulo Elder Neil L. Andersen Elder Daniel L. Johnson 43 Protektahan ang mga Bata 104 Mga Pagpapala ng Elder Dallin H. Oaks Sakramento Elder Don R. Clarke SESYON SA PRIESTHOOD 106 Nagbalik-loob sa 47 Mga Kapatid, May Gawain Tayong Panginoon Isasagawa Elder David A. Bednar Elder D. Todd Christofferson 110 Patnubayan Nawa Kayo 51 Maging Matapang sa Kagitingan, ng Diyos Hanggang sa Lakas, at Gawain Muli Nating Pagkikita Bishop Gary E. Stevenson Pangulong Thomas S. Monson 54 Mag-ingat Hinggil sa Inyong Sarili Elder Anthony D. Perkins

Nobyembre 2012 1 DeFord, hindi inilathala; “Ako ay Namangha,” Buod ng Ika-182 Ikalawang Taunang Mga Himno, blg. 115; “Kailangan Ko Kayo,” Mga Himno, blg. 54, isinaayos ni Beebe, Pangkalahatang Kumperensya inilathala ng Larice. MAKUKUHANG MGA MENSAHE SABADO NG UMAGA, OKTUBRE 6, 2012, LINGGO NG UMAGA, OKTUBRE 7, 2012, SA KUMPERENSYA PANGKALAHATANG SESYON PANGKALAHATANG SESYON Para maakses ang mga mensahe sa pangka- Namumuno: Pangulong Thomas S. Monson. Namumuno: Pangulong Thomas S. Monson. lahatang kumperensya sa maraming wika, Nangangasiwa: Pangulong Henry B. Eyring. Nangangasiwa: Pangulong Dieter F. Uchtdorf. bisitahin ang conference.lds.org. Pagkata- Pambungad na Panalangin: Elder Kevin R. Pambungad na Panalangin: Elder Marlin K. pos ay pumili ng wika. Karaniwan sa loob Duncan. Pangwakas na Panalangin: Elder Jensen. Pangwakas na Panalangin: Elder ng dalawang buwan pagkatapos ng kumpe- Juan A. Uceda. Musikang handog ng Taber- Keith R. Edwards. Musikang handog ng Ta- rensya, mayroon nang mga audio recording nacle Choir; Mack Wilberg at Ryan Murphy, bernacle Choir; Mack Wilberg, tagakumpas; sa mga distribution center. mga tagakumpas; Clay Christiansen at Richard Elliott at Andrew Unsworth, mga Richard Elliott, mga organista: “Luwalhati sa organista: “Sabihin, Ano ang Katotohanan?” MGA MENSAHE SA HOME Ating Diyos,” Mga Himno, blg. 37; “Saligang Mga Himno, blg. 173; “Umaga Na,” Mga AT VISITING TEACHING Kaytibay,” Mga Himno, blg. 47, isinaayos ni Himno, blg. 1, isinaayos ni Wilberg, hindi Para sa mga mensahe sa home at visiting Wilberg, inilathala ng Oxford; “Panginoon, inilathala; “Does the Journey Seem Long?” teaching, mangyaring pumili ng isang men- Kayo’y Laging Susundin,” Mga Himno, blg. Hymns, blg. 127, isinaayos ni Wilberg, hindi saheng lubos na tutugon sa mga pangangai- 164; “Salamat, O Diyos, sa Aming Propeta,” inilathala (Shane Warby, soloista); “Tinawag langan ng mga binibisita ninyo. Mga Himno, blg. 15; “Susundin Ko ang Plano Upang sa Diyos Maglingkod,” Mga Himno, ng Diyos,” Aklat ng mga Awit Pambata, 86, blg. 151; “If the Savior Stood Beside Me,” SA PABALAT isinaayos ni Hofheins, hindi inilathala; “Ta- CSMP ni Sally DeFord, isinaayos ni Cardon, Harap: Larawang kuha ni Derek Israelsen. yo’y Magalak,” Mga Himno, blg. 3, isinaayos hindi inilathala; “If the Way Be Full of Trial, Likod: Larawang kuha ni Leslie Nilsson. ni Wilberg, hindi inilathala. Weary Not,” Songs of Zion (1912), blg. 158, isinaayos ni Wilberg, hindi inilathala. MGA RETRATONG KINUNAN SABADO NG HAPON, OKTUBRE 6, 2012, SA KUMPERENSYA PANGKALAHATANG SESYON LINGGO NG HAPON, OKTUBRE 7, 2012, Ang mga tagpo sa pangkalahatang kum- Namumuno: Pangulong Thomas S. Monson. PANGKALAHATANG SESYON perensya sa Salt Lake City ay kinunan nina Nangangasiwa: Pangulong Dieter F. Uchtdorf. Namumuno: Pangulong Thomas S. Monson. Craig Dimond, Welden C. Andersen, John Pambungad na Panalangin: Elder Gerrit W. Nangangasiwa: Pangulong Henry B. Eyring. Luke, Matthew Reier, Cody Bell, Leslie Gong. Pangwakas na Panalangin: Elder Pambungad na Panalangin: Elder Octaviano Nilsson, Weston Colton, Sarah Jenson, Derek Jose L. Alonso. Musikang handog ng pi- Tenorio. Pangwakas na Panalangin: Elder Israelsen, Scott Davis, Kristy Jordan, Randy nagsamang youth choir mula sa Bennion at Larry W. Gibbons. Musikang handog ng Collier, Lloyd Eldredge, at Cara Call; sa Taylorsville, Utah; Leah Tarrant, tagakumpas; Tabernacle Choir; Mack Wilberg at Ryan Botswana ni John Huntsman; sa Brazil ni Linda Margetts at Bonnie Goodliffe, mga Murphy, mga tagakumpas; Bonnie Goodliffe Francisco Flávio Dias Carneiro; sa Estonia organista: “Arise, O Glorious Zion,” Hymns, at Linda Margetts, mga organista: “Ang Araw ni Amanda Robinson; sa Greece ni David blg. 407; “Ako ay Anak ng Diyos,” Mga ay Sumisikat,” Mga Himno, blg. 29, isinaayos L. Mower; sa Italy ni Christopher Dean; sa Himno, blg. 189, isinaayos ni Perry, hindi ni Murphy, hindi inilathala; “Naisip Bang Ma- Mexico ni Carlos Israel Gutierrez Robles; sa inilathala; “Magpatuloy Tayo,” Mga Himno, nalangin?” Mga Himno, blg. 82, isinaayos ni Mozambique ni Daniel Osborn; sa Poland ni blg. 148; “On This Day of Joy and Gladness,” Wilberg, inilathala ng Jackman; “Panginoo’y Lois Jensen; sa Scotland ni John J. Graham; Hymns, blg. 64, isinaayos ni Huff, hindi Hari,” Mga Himno, blg. 33; “Patnubayan Ka sa Spain ni Antoni García Corrius; at sa Tai- inilathala. Nawa ng Diyos,” Mga Himno, blg. 90, isinaa- wan ni Danny Chan La. yos ni Wilberg, hindi inilathala. SABADO NG GABI, OKTUBRE 6, 2012, SESYON SA PRIESTHOOD SABADO NG GABI, SETYEMBRE 29, 2012, Namumuno: Pangulong Thomas S. Monson. PANGKALAHATANG PULONG NG RELIEF Nangangasiwa: Pangulong Dieter F. Uchtdorf. SOCIETY Pambungad na Panalangin: Elder Jay E. Namumuno: Pangulong Thomas S. Monson. Jensen. Pangwakas na Panalangin: El- Nangangasiwa: Linda K. Burton. Pambungad der Patrick Kearon. Musikang handog ng na Panalangin: Maria Torres. Pangwakas na Melchizedek Priesthood choir mula sa Panalangin: Melinda Barrow. Musikang han- Ogden, Utah; Stephen P. Schank at Derek dog ng choir ng kababaihang young single Furch, mga tagakumpas; Andrew Unsworth, adult mula sa Salt Lake Bonneville Stake, organista: “Praise to the Lord, the Almighty,” Salt Lake Holladay Stake, at Murray Utah Hymns, blg. 72; “Mahalin ang Bawat Isa,” YSA Stake; Emily Wadley, tagakumpas; Linda Mga Himno, blg. 196, isinaayos ni Furch, Margetts, organista: “Magpatuloy Tayo,” Mga hindi inilathala; “Gabayan Kami, O Jehova,” Himno, blg. 148; medley ng “Isinugo, Kan- Mga Himno, blg. 45; “Pag-asa ng Israel,” Mga yang Anak,” Aklat ng mga Awit Pambata, 20, Himno, blg. 161, isinaayos ni Schank, hindi at “Sinisikap Kong Tularan si Jesus,” Aklat inilathala. ng mga Awit Pambata, 40, isinaayos ni Sally

2 Liahona NOBYEMBRE 2012 TOMO 15 BLG. 11 LIAHONA 10491 893 Internasyonal na magasin ng Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal sa mga Huling Araw na inilimbag sa Tagalog Ang Unang Panguluhan: Thomas S. Monson, Henry B. Eyring, Dieter F. Uchtdorf Ang Korum ng Labindalawang Apostol: Boyd K. Packer, L. Tom Perry, Russell M. Nelson, Dallin H. Oaks, M. Russell Ballard, Richard G. Scott, Robert D. Hales, Jeffrey R. Holland, David A. Bednar, Quentin L. Cook, D. Todd Christofferson, Neil L. Andersen Patnugot: Craig A. Cardon Mga Tagapayo: Shayne M. Bowen, Bradley D. Foster, Christoffel Golden Jr., Anthony D. Perkins Namamahalang Direktor: David T. Warner Direktor ng Family and Member Support: Vincent A. Vaughn Direktor ng mga Magasin ng Simbahan: Allan R. Loyborg Business Manager: Garff Cannon Namamahalang Patnugot: R. Val Johnson Assistant na Namamahalang Patnugot: LaRene Porter Gaunt Assistant ng Publikasyon: Melissa Zenteno Writing and Editing Team: Susan Barrett, Ryan Carr, David Dickson, David A. Edwards, Matthew D. Flitton, Mindy Raye Friedman, Hikari Loftus, Lia McClanahan, Michael R. Morris, Richard M. Romney, Paul VanDenBerghe, Julia Woodbury Namamahalang Direktor sa Sining: J. Scott Knudsen Direktor sa Sining: Tadd R. Peterson Design Team: Jeanette Andrews, Fay P. Andrus, C. Kimball Bott, Thomas Child, Kerry Lynn C. Herrin, Colleen Hinckley, Eric P. Johnsen, Scott M. Mooy, Brad Teare Intellectual Property Coordinator: Collette Nebeker Aune Tagapamahala sa Produksyon: Jane Ann Peters Production Team: Connie Bowthorpe Bridge, Howard G. Brown, Julie Burdett, Bryan W. Gygi, Kathleen Howard, Denise Kirby, Ginny J. Nilson, Ty Pilcher, Gayle Tate Rafferty Bago Ilimbag: Jeff L. Martin INDEX NG MGA INDEKS NG MGA PAKSA Pagkatuto, pag-aaral, 10, 96 Direktor sa Paglilimbag: Craig K. Sedgwick TAGAPAGSALITA Aklat ni Mormon, 32 Paglalaan, 51 Direktor sa Pamamahagi: Evan Larsen Andersen, Neil L., 39 Bata, mga, 15, 43 Paglilingkod, 12, 29, 57, 72, Pagsasalin: Maria Paz San Juan Ballard, M. Russell, 29 Ipadala ang mga suskrisyon at mga katanungan sa Manila Espiritu Santo, 12, 81, 99 78, 101, 110, 115, 121 Distribution Center, at ang mga balita para sa Dateline Bednar, David A., 106 Family history, 93 Pagpapaaktibo, 68 Philippines sa Liahona sa Area News Editorial Committee, Bowen Shayne M., 15 Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal sa mga Huling Gawaing misyonero, 4, 18 Pagpapagaling, 81 Araw, Temple Drive, Greenmeadows Subdivision, Quezon Burton, Linda K., 78, 111 Inspirasyon, 86 Pagpapakumbaba, 34, 72 City 1110, Metro Manila, Pilipinas o sa PO Box 1505, Ortigas Christensen, Craig C., 12 Center, Emerald Avenue, Pasig 1600, Metro Manila, Pilipinas. Jesucristo, 15, 18, 75, 99, Pagsisisi, 34, 75 Numero ng telepono 635-9183. Halaga ng suskrisyon sa Christofferson, D. Todd, 47 111, 118 Pagsunod, 101 Pilipinas, P86.40 bawat taon; P4.00 bawat sipi, maliban sa mga natatanging labas. Clarke, Don R., 104 Kabataan, mga, 60 Pagtuturo, 18, 96 Ipadala ang mga manuskrito at tanong online sa Cook, Quentin L., 6 Kagalakan, 21, 57 Pamantayan, mga, 37 liahona.lds.org; sa pamamagitan ng koreo sa Dibb, Ann M., 10 Liahona, Rm. 2420, 50 E. North Temple St., Kalayaan, 51 Pamilya, 26, 43, 54 Salt Lake City, UT 84150-0024, USA; o mag-e-mail sa: Echo Hawk, Larry, 32 Kalinisang-Puri, 6, 39 Panalangin, 86 [email protected] Eyring, Henry B., 60, 72, 121 Kamatayan, 15 Ang Liahona (salitang galing sa Aklat ni Mormon na Pananampalataya, 39, 72, ibig sabihin ay “kompas” o “panuro ng direksyon”) ay Gay, Robert C., 34 Kasal, pag-aasawa, 26, 43, 47 99, 111 inilalathala sa wikang Albanian, Armenian, Bislama, Bulgarian, González, Walter F., 81 Cambodian, Cebuano, Chinese, Chinese (pinasimple), Katapatan, 83 Panunumbalik, 18 Croatian, Czech, Danish, Dutch, Espanyol, Estonian, Fijian, Hales, Robert D., 90 Kristiyanismo, 90 Pasasalamat, 110 Finnish, German, Griego, Hapon, Hungarian, Icelandic, Holland, Jeffrey R., 83 Indonesian, Ingles, Italyano, Kiribati, Koreano, Latvian, Pag-asa, 15 Patotoo, 68, 106 Lithuanian, Malagasy, Marshallese, Mongolian, Norwegian, Johnson, Daniel L., 101 Pagbabalik-loob, 6, 54, 81, Pornograpiya, 6 Polish, Portuges, Pranses, Romanian, Russian, Samoan, Monson, Thomas S., 4, 68, Slovenian, Swedish, Tagalog, Tahitian, Thai, Tongan, Ukrainian, 96, 106 Priesthood, 47, 51, 54, 57 Urdu, at Vietnamese. (Ang dalas ng paglalathala ay 86, 110 Pagbabayad-sala, 6, 75, 104, Priyoridad, mga, 21 nagkakaiba ayon sa wika.) Nash, Marcus B., 99 © 2012 ng Intellectual Reserve, Inc. Lahat ng karapatan ay 111 Relief Society, 111, 115, 121 nakalaan. Inilimbag sa Estados Unidos ng Amerika. Nelson, Russell M., 18 Paggawa, trabaho, 29 Sakramento, 104 Maaaring kopyahin ang teksto at mga larawan sa Liahona Oaks, Dallin H., 43 Paghahayag, 60 Sakripisyo, 34 para sa angkop, di pangkalakal na gamit sa simbahan o ta- Osguthorpe, Russell T., 96 hanan. Hindi maaaring kopyahin ang mga larawan kung may Paghihirap, 39, 110, 115 Sambahayan ni Israel, 32 nakasaad na mga pagbabawal sa credit line sa gawang-sining. Packer, Boyd K., 75 Pag-ibig, pagmamahal, 10, Talento, mga, 60 Dapat ipadala ang mga tanong sa Intellectual Property Office, 50 East North Temple Street, Salt Lake City, UT 84150, USA; Perkins, Anthony D., 54 78, 83, 118 Tapang, lakas ng loob, e-mail: [email protected]. Perry, L. Tom, 26 Pag-ibig sa Kapwa-Tao, 121 51, 68 For Readers in the United States and Canada: Reeves, Linda S., 118 November 2012 Vol. 15 No. 11. LIAHONA (USPS 311-480) Pagkabuhay na Mag-uli, 15 Templo, mga, 4, 12, 37, 93 Tagalog (ISSN 1096-5165) is published monthly by The Church Scott, Richard G., 93 Pagkadisipulo, 21, 29, 78, 83, Tipan, mga, 54 of Jesus Christ of Latter-day Saints, 50 East North Temple, Stephens, Carole M., 115 Salt Lake City, UT 84150. USA subscription price is $10.00 90, 101 Trabaho, 47 per year; Canada, $12.00 plus applicable taxes. Periodicals Stevenson, Gary E., 51 Tungkulin, 115 Postage Paid at Salt Lake City, Utah. Sixty days‘ notice required Uchtdorf, Dieter F., 21, 57 for change of address. Include address label from a recent issue; old and new address must be included. Send USA Whiting, Scott D., 37 and Canadian subscriptions to Salt Lake Distribution Center at address below. Subscription help line: 1-800-537-5971. Credit card orders (Visa, MasterCard, American Express) may be taken by phone. (Canada Poste Information: Publication Agreement #40017431) POSTMASTER: Send address changes to Salt Lake Distribution Center, Church Magazines, PO Box 26368, Salt Lake City, UT 84126-0368.

Nobyembre 2012 3 SESYON SA SABADO NG UMAGA | Oktubre 6, 2012 at ikinalulugod nating may 139 na templong gumagana ngayon sa buong mundo, at may 27 pang naibalita na o kaya ay kasalukuyang ginagawa. Nagpapasalamat tayo sa mga banal na gusaling ito at sa mga pagpapalang hatid ng mga ito sa ating buhay. Ngayong umaga natutuwa akong ibalita na may dalawa pang templo na, sa susunod na mga buwan at taon, ay itatayo sa mga lugar na ito: Tucson, Ni Pangulong Thomas S. Monson Arizona; at Arequipa, Peru. Ang mga detalye tungkol sa mga templong ito ay ibibigay sa hinaharap kapag na- kuha na ang mga permit at pahintulot. Mga kapatid, may isa pa akong Pagbati sa Kumperensya babanggitin—ang, paglilingkod ng misyonero. Nawa ay makinig tayo nang lubos sa mga mensahe, . . . Matagal-tagal na rin na ang Unang Panguluhan at Korum ng Labindala- upang madama natin ang Espiritu ng Panginoon at wang Apostol ay pinapayagan ang makamtan ang kaalamang nais Niyang mapasaatin. mga kabataang lalaki sa ilang bansa na maglingkod sa edad na 18 kapag sila ay karapat-dapat, kaya nila, nakatapos na sila sa high school, at nagpa- a abot ng natatanaw ko, may na- Napakasarap, mga kapatid, na kita ng taos na hangaring maglingkod. kaupo sa bawat silya—maliban sa batiin kayo sa Ika-182 Ikalawang Ta- Ito ay naging patakaran sa partikular Silan na nasa likuran. Puwede pa unang Pangkalahatang Kumperensya na mga bansa lamang at napahintulu- nating dagdagan ang bilang ng mga ng Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga tan ang libu-lubong kabataang lalaki dumadalo. Ito ay bilang paggalang Banal sa mga Huling Araw. na makapaglingkod nang marangal na sa mga maaaring nahuli nang kaunti, Mula noong huli tayong nagkita, misyon at nagampanan din ang mga dahil sa trapiko, para may maupuan anim na buwan na ang nakalipas, obligasyon sa militar at nakapag-aral. sila kaagad pagdating nila. tatlong bagong templo na ang inilaan, Ang karanasan namin sa 18-taong Napakaganda ng araw na ito— at isang templo ang muling inilaan. gulang na mga misyonerong ito ay araw ng kumperensya. Narinig natin Nitong Mayo, nagkaroon ako ng pribi- positibo. Iniuulat ng kanilang mga ang magandang koro na umawit ng lehiyong ilaan ang magandang Kansas mission president na sila ay masunu- napakagandang musika. Sa tuwing City Missouri Temple at makadalo sa rin, matapat, husto ang kaisipan, at maririnig ko ang koro o ang organo o kultural na pagtatanghal na inihanda naglilingkod na kasinghusay ng mas ang piano, naiisip ko ang nanay ko, na para rito. Marami pa akong babanggi- nakatatandang mga misyonero na nagsabing, “Pinupuri kita sa lahat ng ting detalye tungkol sa pagtatanghal nasa kanilang misyon. Ang kanilang iginawad sa iyo, sa lahat ng degree na na ito bukas ng umaga. katapatan, pagsunod at kahustuhan ng nakamtan mo, at sa lahat ng nagawa Nitong Hunyo, inilaan ni Pangu- isipan ang dahilan kaya’t hangad din mo. Ang tanging pinanghihinayangan long Dieter F. Uchtdorf ang matagal namin ang mas maagang pagmimis- ko ay hindi mo itinuloy ang pagtugtog nang hinihintay na templo sa Manaus, yon para sa lahat ng kabataang lalaki, ng piano.” Salamat po, Inay. Sana nga Brazil, at sa simula nitong Setyembre, saang bansa man sila magmula. nagpatuloy ako. muling inilaan ni Pangulong Henry B. Ikinalulugod kong ibalita na kaagad Eyring ang bagong ayos na templo sa ipatutupad, na lahat ng karapat-dapat Buenos Aires, Argentina, na inilaan ko at may kakayahang kabataang lalaki noon halos 27 taon na ang nakalipas. na nakatapos na ng high school o ng Nitong nakaraang dalawang linggo, katumbas nito, saanman sila naka- inilaan ni Pangulong Boyd K. Packer tira, ay magkakaroon ng opsiyon na ang magandang Brigham City Temple mairekomenda para makapagmisyon kung saan siya ipinanganak at lumaki. pagtuntong sa edad na 18, sa halip Tulad ng nasabi ko na, walang na edad na 19. Hindi ko sinasabing gusaling itinatayo ang Simbahan na lahat ng kabataang lalaki ay magliling- higit na mahalaga kaysa isang templo, kod—o dapat—maglingkod sa mas batang edad na ito. Sa halip, batay sa misyonero ay isang tungkulin ng kalagayan, kapag maaari na kayong karanasan ng indibiduwal, gayundin sa priesthood—at hinihikayat namin ang magretiro, at kung ipinahihintulot ng determinasyon ng mga lider ng priest- lahat ng kabataang lalaki na karapat- inyong kalusugan, hinihikayat kong hood, maaari na ngayong gawin ito. dapat at husto na ang kaisipan, na ihanda ang inyong sarili na magling- Habang mapanalangin naming tumugon sa tawag na maglingkod. kod sa full-time na misyon. Ang mag- pinag-isipan ang edad ng pagsisimula Marami ring kabataang babae ang asawa ay kapwa magkakaroon ng ng mga kabataang lalaki sa kanilang naglilingkod, ngunit hindi mahigpit malaking kaligayahan habang magka- pagmimisyon, isinaalang-alang din na- ang utos sa kanilang maglingkod na sama nilang pinaglilingkuran ang min ang edad ng pagmimisyon ng kagaya sa mga kabataang lalaki. Tiniti- mga anak ng ating Ama. bataang babae. Ngayon ikinalulugod yak namin sa kadalagahan ng Sim- Ngayon, mga kapatid, nawa ay ma- kong ibalita na ang may kakayahan bahan, gayunman, na mahalaga ang kinig tayo nang lubos sa mga mensahe at karapat-dapat na mga kabataang nagagawa nilang kontribusyon bilang na ibabahagi sa atin sa susunod na babae na may hangaring maglingkod mga misyonera, at malugod naming ti- dalawang araw, upang madama natin ay maaari nang mairekomendang natanggap ang kanilang paglilingkod. ang Espiritu ng Panginoon at malaman magmisyon simula sa edad na 19, sa Patuloy pa rin tayong nangangaila- ang nais Niya para sa atin. Ito sana ang halip na edad na 21. ngan ng marami pang senior cou- maging karanasan natin, ang dalangin Pinagtitibay namin na ang gawaing ple. Kung ipinahihintulot ng inyong ko sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼

Nobyembre 2012 5 ng mga Nephita, at ibinuhos ang lahat ng kanyang pagsisikap sa tungkulin niya bilang propeta.1 Sa isa sa mga nakaaantig na talata sa buong banal na kasulatan, ipinahayag ni Alma, “Kung inyo nang naranasan ang pagbabago ng puso, at kung inyo nang nadama ang umawit Ni Elder Quentin L. Cook ng awit ng mapagtubos na pag-ibig, Ng Korum ng Labindalawang Apostol itinatanong ko, nadarama ba ninyo ang gayon ngayon?” 2 Inirereport ng mga lider sa buong mundo na kung titingnan sa kabuuan, ang mga miyembro ng Simbahan, lalo Nadarama Ba Ninyo na ang mga kabataan, ay mas matatag ngayon. Ngunit halos laging may dalawang bagay silang inaalala: una, ang Gayon Ngayon? ang tumitinding kasamaan sa mundo at, pangalawa, ang kawalang-malasakit at kawalan ng katapatan ng ilang Naniniwala ang ilang miyembro sa Simbahan na hindi nila miyembro. Humihingi sila ng payo kayang sagutin ang tanong ni Alma nang matunog na oo. kung paano tutulungan ang mga mi- Hindi nila “nadarama ang gayon ngayon.” yembro na sumunod sa Tagapagligtas at maging matibay at matatag. Ang tanong na, “Nadarama ba ninyo ang gayon ngayon?” ay maha- angulong Monson, ikaw ay mahal ng inyong henerasyon habang nagha- laga pa rin makaraan ang maraming namin, iginagalang, at sinusupor- handa kayong maglingkod ay katulad siglo. Sa lahat ng natanggap natin Ptahan! Ang makasaysayang paha- ng kinakaharap ng lahat ng miyembro sa dispensasyong ito—kabilang ang yag na ito tungkol sa pagmimisyon ay ng Simbahan. Batid nating lahat na Panunumbalik ng kabuuan ng ebang- nagbibigay ng inspirasyon. Naaalala halos sa buong mundo ang kultura helyo ni Jesucristo, ang pagbuhos ng ko ang kasabikan noong 1960 nang ay hindi nakakatulong sa kabutihan espirituwal na mga kaloob, at ang ang edad ng mga binatang nagliling- o espirituwal na katapatan. Sa buong di- mapag-aalinlanganang biyaya ng kod ay ibinaba mula 20 taong gulang kasaysayan, ang mga pinuno ng Sim- langit—higit na naging mahalaga ang at ginawang 19 na taon. Dumating bahan ay nagbabala at nagturo sa mga tanong ni Alma. ako sa British Mission na isang ba- tao na magsisi. Sa Aklat ni Mormon, Di-nagtagal matapos tawaging gong tawag na 20-taong gulang. Ang labis na nag-alala si Nakababatang Apostol si Ezra Taft Benson noong unang 19-na-taong-gulang sa aming Alma sa kasamaan at kawalan ng ka- 1943, ipinayo ni Pangulong George misyon ay si Elder Jeffrey R. Holland, tapatan ng mga tao kaya nagbitiw siya Albert Smith 3 na, “Ang iyong misyon na kahanga-hangang karagdagan sa sa pagiging punong hukom, ang lider [ay] . . . bigyang-babala ang mga tao aming bilang. Ilang buwan na lang noon ay 20 anyos na siya. At paglipas ng isang taon, marami pang 19-anyos ang dumating. Sila ay masunurin at matatapat na misyonero, at umunlad ang gawain. Natitiyak ko na mas marami ang aanihin ngayon habang ang matatapat na missionary ay tumutupad sa utos ng Tagapagligtas na ipangaral ang Kanyang ebanghelyo. Sa pananaw ko, kayong mga susunod na henerasyon ay mas handa kaysa sa nagdaang mga henerasyon. Ang kaalaman ninyo sa mga banal na kasulatan ay kahanga-hanga. Gayun- paman, ang mga hinaharap na hamon

6 Liahona . . . nang may kabaitan hangga’t ma- Ang palaging pagbabasa ng mga aari upang ang pagsisisi ang tanging banal na kasulatan ay mahalaga sa maging lunas sa mga kasamaan ng espirituwal na kalakasan.8 Ang salita mundong ito.” 4 Nang bigkasin ang ng Diyos ay naghihikayat ng katapa- pahayag na ito, nasa kalagitnaan tayo tan at nagsisilbing balsamo na nag- noon ng pagsiklab ng World War II. papagaling ng nasaktang damdamin, Ngayon lalong bumaba ang mora- galit, o lungkot.9 Kapag ang ating lidad. Isang bantog na manunulat ang katapatan ay nabawasan sa anumang nagsabi kamakailan, “Alam ng lahat na dahilan, bahagi ng solusyon ang pag- nakapipinsala ang pilosopiya, at wa- sisisi.10 Ang katapatan at pagsisisi ay lang sinumang umaasang magbabago magkaugnay. iyan.” 5 Ang palaging paglalarawan ng Si C. S. Lewis, ang masipag at karahasan at imoralidad sa musika, praktikal na Kristiyanong manunulat libangan, sining, at iba pang media sa ay madamdaming isinulat ang ba- makabago nating lipunan ay talamak gay na ito. Iginiit niya na sinasabi ng na. Ito ay makabuluhang inilarawan Kristiyanismo na magsisi ang mga tao ng isang pinagpipitaganang lider ng at nangangakong patatawarin sila; relihiyong Baptist nang sabihin ni- ngunit hangga’t hindi alam at nada- yang, “Hindi na kayang daigin ngayon rama ng mga tao na kailangan nila pang-aabuso sa pamilya. Ang pang espirituwalidad ng buong sibili- ng kapatawaran, walang kabuluhan ngalawa ay imoralidad at masamang sasyon ang kasamaan na gaya noong ang Kristiyanismo sa kanila. Sabi niya, pag-iisip. Ang mga ito ang kadalasang unang panahon.” 6 “Kapag ikaw ay maysakit, makikinig nangyayari muna at nagiging sanhi ng Hindi nakapagtataka na sa palagay ka sa doktor.” 11 kawalan ng katapatan. ng ilang miyembro sa Simbahan ay Ipinaliwanag ni Propetang Joseph Ang pakikitungo natin sa pinaka- hindi nila kayang sagutin ang tanong na bago ka binyagan, maaaring wala malapit sa atin ay napakahalaga. Ang ni Alma nang matunog na oo. Hindi kang kaalaman sa mabuti at masama. karahasan, pang-aabuso, kawalan nila “nadarama ang gayon ngayon.” Ngunit “nang sumapi ka sa Simbahang ng paggalang, at kalapastanganan sa Pakiramdam nila ay kulang sila sa ito nangako kang maglilingkod sa tahanan ay hindi katanggap-tanggap— espirituwalidad. Ang iba ay nagagalit, Diyos. Nang gawin mo iyan nilisan mo hindi katanggap-tanggap sa matatanda nasasaktan, o nalulungkot. Kung ga- ang kawalan ng kaalaman sa mabuti at gayundin sa bagong henerasyon. nito rin ang nadarama ninyo,7 maha- at masama at hindi ka [makababalik] Ang aking ama ay hindi aktibo sa lagang alamin kung bakit hindi ninyo doon.” Ipinayo niya na hindi natin Simbahan ngunit isa siyang kahanga- “nadarama ang gayon ngayon.” dapat talikuran ang Panginoon.12 hangang halimbawa, lalo na sa paki- Marami sa nagkukulang sa es- Binigyang-diin ni Alma na sa kitungo niya sa aking ina. Lagi niyang pirituwalidad at katapatan ay hindi pamamagitan ng Pagbabayad-sala ni sinasabi noon: “Papananagutin ng naman nakagawa ng malaking Jesucristo “ang mga bisig ng awa ay Diyos ang mga lalaking nagpaiyak sa pagkakasala o paglabag, ngunit nakaunat” sa mga nagsisisi.13 Pagkata- kanilang mga asawa.” Ang konsepto nagkamali sila sa pagpili. Ang ilan pos ay itinanong niya ang mahalagang ring ito ay binigyang-diin sa “Ang Mag- ay hindi mahigpit na tumutupad sa tanong na ito: Handa na ba tayong hu- anak: Isang Pagpapahayag sa Mundo.” kanilang sagradong mga tipan. Ang marap sa Diyos? Pinananatili ba nating Mababasa rito, “[Yaong] nang-aabuso iba ay gumugugol ng malaking oras walang bahid-dungis ang ating sarili? ng asawa o anak . . . ay mananagot sa mga bagay na walang gaanong Dapat nating pagnilayan ang mga balang-araw sa harap ng Diyos.” 14 kabuluhan. Ang ilan ay hinahayaang tanong na ito. Ang naranasan mismo Anuman ang lipunang kinalakhan na- pahinain ng mga pananaw sa kultura ni Alma na pagsuway sa kanyang tin, at tayo man ay inabuso o hindi ng o pulitika ang kanilang katapatan sa matapat na ama at sa bandang huli ay ating mga magulang, hindi natin dapat ebanghelyo ni Jesucristo. Ang ilan ay pagkaunawa nang lubos na kailangan abusuhin sa pisikal, emosyonal, o sa masyadong nahihilig sa mga materyal niyang mapatawad at kung ano ang salita ang sinuman.15 sa Internet na nagpapalaki, nagma- ibig sabihin ng umawit ng awit ng Ang pagkakaroon ng paggalang sa malabis, at kung minsan ay nag-iim- mapagtubos na pag-ibig ay nakaaantig lipunan ay higit na kailangan ngayon. bento ng mga kahinaan ng mga lider at nakahihikayat. Ang pagtuturo ng kabaitan at paggalang ng Simbahan noon. Pagkatapos ay Bagama’t ang iba pang bagay na ay nagsisimula sa ating tahanan. Hindi nagbibigay sila ng maling konklusyon nakababawas ng katapatan ay ma- nakapagtataka na ang pagsama ng na nakakaapekto sa patotoo. Sinu- halagang isaalang-alang, dalawang ugali ng tao ay dulot ng pagkawatak- mang piniling gawin ang mga bagay matinding hamon ang laganap at watak ng pamilya. Ang pamilya ang na ito ay maaaring magsisi at espiritu- mahalagang malaman. Ang una saligan ng pagmamahal at nagpapa- wal na mapanibago. ay kawalang-habag, karahasan, at natili ng espirituwalidad. Sa tahanan

Nobyembre 2012 7 mga magulang ay dapat magkaroon ng tapang na suriin o alamin palagi ang nakukuha sa Internet, telebisyon, pelikula, at musika. Ang mga magulang ay dapat may lakas ng loob na magsabing, “hindi,” manindigan sa katotohanan, at magbahagi ng matibay na patotoo. Kailangang malaman ng inyong mga anak na nananampalataya kayo sa Tagapagligtas, nagmamahal sa inyong Ama sa Langit, at sumusuporta sa mga lider ng Simbahan. Ang matatag na espirituwalidad ay dapat magpatuloy sa ating mga tahanan. Umaasa ako na walang sinumang aalis sa kumperensyang ito nang hindi nauunawaan na ang paksa tungkol sa moralidad sa ating panahon ay dapat pag-usapan sa pamilya. Ang mga bishop, priesthood at auxiliary leader ay dapat tulungan ang mga pamilya nahihikayat ang tao na patuloy na kung gaano kadali sa panahong ito at tiyaking naituturo ang mga espiri- patatagin ang kanyang pananampala- ng Internet na malantad ang mga tuwal na alituntunin. Ang mga home taya. Tunay ngang “kayganda ng paligid kabataan sa mahahalay na larawan at at visiting teacher ay dapat tumulong, kung may pag-ibig [sa tahanan].” 16 maging sa pornograpiya. Binigyang- lalo na sa mga anak na nag-iisa ang Ang imoralidad at maruming pag- diin niya na ang lipunan sa pangka- mga magulang. iisip ay lumalabag sa mga paman- lahatan, ay natutukoy kahit paano, na Itinanong ng binatilyong binanggit tayang itinakda ng Tagapagligtas.17 ang paglabag sa karamihan ng mga ko kanina kung alam ng mga Apostol Nabigyang-babala tayo sa simula ng alituntuning itinuturo ng Simbahan ay ang edad na dapat simulang ituro ang dispensasyong ito na ang imorali- may nakapipinsalang epekto sa kalu- pag-iwas sa pornograpiya at masa- dad marahil ang pinakamahirap na sugan at kapakanan. Binanggit niya mang pag-iisip. Mariin niyang sinabi suliraning haharapin.18 Ang gayong ang paninigarilyo, paggamit ng droga, na sa ibang lugar ang pagtuturo nito pag-uugali, kung hindi pagsisisihan, at pag-inom ng alak ng mga kaba- bago pa man umalis ang mga kaba- ay magpapahina ng espirituwalidad taan. Ngunit napansin niya na walang taan sa Primary ay hindi masyadong at magpapawala ng katapatan. Ang kaukulang pagtutol o babala man lang maaga kung tutuusin. mga pelikula, TV, at Internet ay karaang lipunan sa kabuuan tungkol sa Ang mga kabataang nalantad sa niwang naglalahad ng nakapipinsa- pornograpiya o imoralidad. mga imoral na larawan sa napaka- lang mensahe at mga larawan. Kami Mahal kong mga kapatid, ang agang edad ay natatakot na baka ni Pangulong Dieter F. Uchtdorf ay obserbasyon ng binatilyong ito ay dahil dito ay hindi na sila karapat- nasa isang nayon sa Amazon jungle tama. Ano ang sagot? Sa maraming dapat na magmisyon at tumanggap kamakailan at inobserbahan ang mga taon itinuro ng mga propeta at apostol ng sagradong mga tipan. Bunga nito, antena ng satellite na nakakabit kahit ang kahalagahan ng pagpapatatag ng nanghihina nang labis ang kanilang na sa maliliit na bahay lang. Natuwa pananampalataya sa tahanan.19 pananampalataya. Gusto kong tiyakin kami na napakaraming impormasyon Mga magulang, bagamat mahalaga, sa inyong mga kabataan na, tulad ng ang nakakarating sa liblib na pook hindi na sapat ang regular na akti- itinuro ni Alma, magiging karapat- na iyon. Natanto rin namin na ha- bong pakikibahagi sa mga miting at dapat kayo sa lahat ng pagpapala ng los walang lugar sa mundo na hindi programa ng Simbahan para magawa langit kung kayo ay magsisisi.20 Iyan naiimpluwensyahan ng mahalay, ninyo ang sagradong tungkuling ang kahulugan ng Pagbabayad-sala ng imoral, at mapanuksong mga larawan. turuan ang inyong mga anak na ma- Tagapagligtas. Kausapin ang inyong Ito ang isang dahilan kung bakit ang muhay nang matwid sa harapan ng mga magulang o pinagkakatiwala- pornograpiya ay napakabigat nang Panginoon. Sa pahayag ni Pangulong ang tagapayo, at humingi ng payo sa problema sa ating panahon. Monson ngayong umaga, mahalagang inyong bishop. Kamakailan marami akong nala- maisagawa ito nang buong katapa- Pagdating sa moralidad, inaakala man sa pakikipag-usap ko sa isang tan sa mga tahanan kung saan ang ng ilan na dahil nagkawanggawa sila 15 anyos na mayhawak ng Aaronic kabaitan, pagpapatawad, katotohanan, o sinunod nila ang isang alituntunin Priesthood. Ipinaliwanag niya sa akin at kabaitan ay dapat na umiiral. Ang ay hindi na nila kailangang sumunod

8 Liahona pa sa mga turo ng Tagapagligtas. sa bagay na di-matwid at makamundo. 12. Tingnan sa Mga Turo ng mga Pangulo Sinasabi nila sa kanilang sarili na ang Ang sinabing ito ni Isaias ang inilat- ng Simbahan: Joseph Smith (2007), 379; tingnan din sa Apocalipsis 3:15–16. kasalanang seksuwal ay “maliit na bahala niya sa kanyang yearbook. Si 13. Alma 5:33. gay lang . . . [kung ako] . . . ay mabait Liddell ay nag-iwan ng napakagan- 14. “Ang Mag-anak: Isang Pagpapahayag sa at mapagkawanggawa.” 21 Ang gayong dang halimbawa ng determinasyon Mundo,” Liahona, Nob. 2010, 129. 15. Tingnan sa Richard G. Scott, “Removing pag-iisip ay malaking kasinungalingan at katapatang sumunod sa alituntunin. Barriers to Happiness,” Ensign, Mayo sa sarili. May mga kabataang nagsabi Habang sinusunod ng ating mga 1998, 85–87. Ang ilan sa mga bagay na sa akin na sa kasalukuyang lipunan kabataan ang payo ni Pangulong iniuutos ng kultura ay salungat sa mga turo ng Tagapagligtas at inililihis tayo natin hindi “tanggap” ang masyadong Monson na maghanda sa pagmimis- ng landas. Noong ako ay nasa South mahigpit sa mga bagay-bagay, kasama yon, at habang ipinamumuhay nating Pacific, nakilala ko ang isang lalaking na riyan ang pagsunod sa mga matwid lahat ang mga alituntunin na itinuro ilang taon nang investigator ng Simbahan. 22 Sinabi niyang naantig siyang mabuti na alituntunin. Sana huwag kayong ng Tagapagligtas at maghanda na nang ituro ng isang lider ng Simbahan sa mabitag sa ganyang patibong. humarap sa Diyos,25 magtatagumpay kumperensya ng priesthood na, “Ang mga Sa binyag nangangako tayo na tayo sa mas mahalagang paligsahan.26 kamay na dati ninyong gamit sa pagpalo sa inyong mga anak ay gagamitin na ating tataglayin “ang pangalan ni Mapapasaatin ang Espiritu Santo ngayon para basbasan ang inyong mga [ Jesucristo], nang may matibay na bilang espirituwal na gabay. Para sa anak.” Tinuruan siya ng mga missionary, hangaring maglingkod sa kanya sinumang hindi maayos ang buhay, nabinyagan, at naging mahusay na lider. 23 16. “Pag-ibig sa Tahanan,” Mga Himno, blg. 183. hanggang wakas.” Kailangan ng tandaan, hindi pa huli ang lahat para 17. Tingnan sa Alma 39. gayong tipan ng matinding pagsisikap, isalig ninyo sa Pagbabayad-sala ng 18. Tingnan sa Ezra Taft Benson, “Cleansing katapatan, at integridad kung nais Tagapagligtas ang inyong pananam- the Inner Vessel,” Ensign, Mayo 1986, 4. 27 19. Ipinaalam ni Pangulong Gordon B. nating patuloy na umawit ng awit ng palataya at buhay. Hinckley ang “Ang Mag-anak: Isang Pag- mapagtubos na pag-ibig at manatiling Sa mga salita ni Isaias, “Bagaman papahayag sa Mundo” sa pangkalahatang tunay na nagbalik-loob. ang inyong mga kasalanan ay maging pulong ng Relief Society noong Setyembre 1995. Si Pangulong Thomas S. Monson ang Isang di-malilimutang halimbawa tila mapula, ay magiging mapuputi na namahala sa pagbabago ng unang kaba- 28 ng pangakong manatiling matatag at parang niebe.” nata ng Handbook 2: Administering the di-natitinag ang nakita sa isang British Dalangin ko na bawat isa sa atin Church (2010), “Families and the Church in God’s Plan.” Olympian na lumaban noong 1924 ay gagawin ang anumang kailangang 20. Tingnan sa Alma 13:27–30; 41:11–15. Olympics sa Paris, France. gawin upang madama ang Espiritu 21. Ross Douthat, Bad Religion: How We Si Eric Liddell ay anak ng Scottish ngayon upang magawa nating awitin Became a Nation of Heretics (2012), 238; tingnan din sa Alma 39:5. missionary sa China at may mata- ang mapagtubos na pag-ibig nang 22. Huwag hayaang hadlangan ang inyong tag na pananampalataya. Nagalit sa buong puso. Pinatototohanan ko pananampalataya ng isang lipunang puno kanya ang namumuno ng Olympics ang kapangyarihan ng Pagbabayad- ng karahasan at imoralidad at mapamuna sa mga sumusunod sa mga alituntuning sa Britain nang tumanggi siya, sa sala ng Tagapagligtas, sa pangalan itinuro ng Tagapagligtas. Tulad ng isinulat kabila ng pagpilit sa kanya, na tu- ni Jesucrito, amen. ◼ ng makatang si Wordsworth, “Punuin [ang makbo sa paunang 100-meter race MGA TALA inyong isipan] ng nakalulugod na bagay, na ginanap sa araw ng Linggo. Sa 1. Tingnan sa Alma 4:15–19. upang kahit ang masasamang pananalita, 2. Alma 5:26. maling paghusga, o paglapastangan bandang huli napanalunan niya ang 3. Si George Albert Smith noon ang Pangulo ng mga makasarili . . . ay hindi manaig 400-meter race. Ang halimbawa ni ng Korum ng Labindalawang Apostol. Siya . . . o humadlang sa inyong masayang Liddell na pagtangging tumakbo ang magiging Pangulo ng Simbahan sa pagsampalataya” (“Lines Composed a Few May 21, 1945. (Tingnan sa Deseret News Miles above Tintern Abbey, sa The Oxford sa araw ng Linggo ay talagang 2012 Church Almanac [2012], 98.) Book of English Verse, ed. Christopher nagbibigay-inspirasyon. 4. George Albert Smith, sa Sheri L. Dew, Ricks [1999], 346). Ang mga larawan at monumento Ezra Taft Benson: A Biography (1987), 184. 23. Moroni 6:3; may pagbibigay-diin; tingnan 5. Peggy Noonan, “The Dark Night Rises,” din sa Mosias 18:13. bilang parangal sa kanya ay nag- Wall Street Journal, Hulyo 28–29, 2012, 24. Isaias 40:31; tingnan sa Robert L. Backman, banggit sa mga inspiradong salita ni A17. “Day of Delight,” New Era, Hunyo 1993, Isaias, “Nguni’t silang nangaghihintay 6. Dr. R. Albert Mohler Jr., pangulo, The 48–49. Southern Baptist Theological Seminary, 25. Tingnan sa Alma 34:32. sa Panginoon ay mangagbabagong pagtatanghal sa mga lider ng relihiyon, 26. Tingnan sa I Corinto 9:24–27. lakas; sila’y paiilanglang na may mga New York City, Set. 5, 2012. 27. Tingnan sa Helaman 5:12. Ipinayo ni pakpak na parang mga aguila; sila’y 7. Tingnan sa 2 Nephi 2:27. Oliver Wendell Holmes, “Napag-alaman ko 8. Tingnan sa Juan 5:39; Amos 8:11; tingnan sa mundong ito na ang pinakamahalagang magsisitakbo, at hindi mangapa- din sa James E. Faust, “A Personal bagay ay hindi kung saan tayo nakatayo, pagod; sila’y magsisilakad, at hindi Relationship with the Savior,” Ensign, kundi kung saan tayo papunta: Upang ma- manganghihina.” 24 Nob. 1976, 58–59. rating ang daungan ng langit, kung minsan 9. Tingnan sa Alma 31:5. ay dapat tayong patangay sa hangin at Ang kahang-hangang ginawa ni 10. Tingnan sa Alma 36:23–26. kung minsan ay dapat nating labanan Liddell ay nakaimpluwensya nang 11. C. S. Lewis, Mere Christianity (1952), ito—ngunit anuman ang ating gawin dapat malaki sa aming bunsong anak na 31–32. Si Lewis ay Fellow sa English tayong maglayag, at hindi lamang magpa- literature sa Oxford University at naging tianod, o maghulog ng angkla” (The Auto- magpasiyang huwag maglaro tuwing chair ng Medieval at Renaissance English crat of the Breakfast-Table [1858], 105). Linggo at higit pa riyan ilayo ang sarili sa Cambridge University. 28. Isaias 1:18.

Nobyembre 2012 9 ang pipiliin kong ipalagay sa aking t-shirt na nagpapakita ng aking paniniwala at patotoo. Marami akong naisip na kasabihang puwedeng ilagay. Sa wakas, naisip ko ang pinakamagandang mga katagang maipagmamalaki ko: “Ako ay Mormon. Alam ko ito. Ni Ann M. Dibb Ipinamumuhay ko ito. Mahal ko ito.” Pangalawang Tagapayo sa Young Women Ngayon, gusto kong ituon ang General Presidency aking mensahe sa hayagan, at kahika- hikayat na mga katagang ito. Ang unang bahagi ay walang pagdududa at walang inaalintanang pagsasabi ng: “Ako ay Mormon.” Tulad Alam Ko Ito. ng walang takot na ipinaalam sa lahat ng dalagitang nakita ko sa tindahan na siya ay miyembro ng Ang Simbahan Ipinamumuhay Ko Ito. ni Jesucristo ng mga Banal sa mga Huling Araw, sana ay hindi rin tayo matakot o mag-atubiling ipaalam na, “Ako ay Mormon.” Dapat ay magtiwala Mahal Ko Ito. tayong tulad ni Apostol Pablo na nagsabing, “Sapagka’t hindi ko ikinahihiya Bilang mga miyembro tayo ay mga tagasunod ng ating ang evangelio [ni Cristo]: sapagka’t Tagapagligtas na si Jesucristo. Ang gayong pagbabalik-loob at siyang kapangyarihan ng Dios sa ika- liligtas ng bawa’t sumasampalataya.” 1 kumpiyansa ay resulta ng masigasig at kusang pagkilos. Ito Bilang mga miyembro, tayo ay mga ay pinagsisikapan ng bawat isa. Ito ay patuloy na ginagawa. tagasunod ng ating Tagapagligtas na si Jesucristo. Ang gayong pagbabalik- loob at kumpiyansa ay resulta ng masigasig at kusang pagkilos. Ito ay nspirasyon sa akin ang mga halim- Ang sagot ko, “Dahil sa suot mong pinagsisikapan ng bawat isa. Ito ay bawa ng mabubuting miyembro T-shirt.” Nahulaan ko nang tama dahil patuloy na ginagawa. Ing Simbahan, kabilang na ang nabasa ko ang nakasulat sa kanyang Ang sumunod na bahagi ay, “Alam mararangal na kabataan. Kayo ay t-shirt na “I’m a Mormon. Are you [Ako ko ito.” Sa panahon ngayon, napaka- matatag na umaasa sa Tagapagligtas. ay Mormon. Ikaw din ba]?” raming aktibidad, paksa, at kinahihi- Kayo ay matapat, masunurin, at dali- Patuloy ko, “Gusto kong sabihin sa ligan na nagpapaligsahan sa pagkuha say. Ang mga pagpapalang natanggap iyo na hanga ako sa kumpiyansa mo ng ating atensyon. Sa dami ng mga ninyo dahil sa inyong kabutihan ay na mamukod-tangi at magsuot ng puwede nating gawin, may lakas, nakaaapekto hindi lang sa buhay t-shirt na hayagang nagsasabi kung disipilina, at determinasyon ba tayong ninyo kundi sa akin din at sa bu- sino ka. Nakikita kong naiiba ka, manatiling nakatuon sa kung ano ang hay ng marami pang iba sa paraang at sana bawat kabataang babae at pinakamahalaga? Maalam ba tayo sa napakatindi ngunit karaniwang hindi miyembro ng Simbahan ay may pa- mga katotohanan ng ebanghelyo gaya nababatid. nanalig at kumpiyansang taglay mo.” ng pagiging maalam natin sa eskwela, Ilang taon na ang nakararaan, Natapos na ang aming pamimili, nag- propesyon, libangan, isport, o sa pag- nakapila ako para bumili sa tinda- paalam sa isa’t isa at naghiwalay. text at pag-tweet? Masigasig ba tayong han sa aming lugar. Nasa unahan ko Ngunit kahit ilang linggo na ang naghahanap ng sagot sa ating mga ang isang dalagita na mga 15 taong lumipas, pinag-iisipan ko pa rin ang tanong sa pamamagitan ng pagpapa- gulang. Mukha siyang masaya at may pangyayaring ito. Inisip ko kung pa- kabusog sa mga banal na kasulatan at kumpiyansa sa sarili. Napansin ko ano nagkaroon ng ganoong kumpi- mga turo ng mga propeta? Inaalam ba ang T-shirt niya at hindi ko napigilang yansa sa pagiging miyembro ng Ang natin kung nakaayon tayo sa Espiritu? kausapin siya. Sabi ko, “Taga-ibang Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal Ang kahalagahan ng pagtatamo estado ka, ‘di ba?” sa mga Huling Araw ang dalagitang ito ng kaalaman ay walang hanggang Nagulat siya sa tanong ko at su- na taga Colorado. Hindi ko mapigilang alituntunin. Si Propetang Joseph magot, “Opo. Taga Colorado po ako. isipin kung ano kayang makahulu- Smith ay “mahilig sa kaalaman dahil Paano ninyo nalaman?” gang mga salita, kung sakali man, sa kapangyarihang nagmumula sa

10 Liahona mabuting paggamit nito.” 2 Sabi niya: “Ang kaalaman ay kailangan sa buhay at kabanalan. . . . Dinggin, kayong lahat na kalalakihan, ang mahalagang susing ito: ang kaalaman ay kapangyarihan ng Diyos tungo sa kaligtasan.” 3 Lahat ng katotohanan at kaalaman ay mahalaga, ngunit sa kabila ng mga iba pang gusto nating gawin, ang dapat nating higit na pagtuunan ay ang pagpapalawak ng kaalaman natin sa ebanghelyo upang maunawaan natin kung paano ipamumuhay ang mga alituntunin ng ebanghelyo.4 Sa pagdami ng ating nalalaman, magiging kumpiyansa tayo sa ating mga patotoo at masasabing, “Alam ko ito.” Susunod ay ang pahayag na, “Ipi- namumuhay ko ito.” Itinuturo sa atin ng mga banal na kasulatan na dapat maging “tagatupad [tayo] ng salita, at huwag tagapakinig lamang.” 5 Ipina- mumuhay natin ang ebanghelyo at tunay sa Simbahan ay dahil nagtuturo na ang kasiglahang ito. Kung min- nagiging “tagatupad ng salita” kapag ito ng kahinhinan at mga pamantayan. san nangyayari ito kapag maraming tayo’y sumasampalataya, sumusu- Nakikita ko mismo ang nangyayari pagsubok at kailangan nating magtiis. nod, mapagkandiling naglilingkod sa sa mga tao kapag winawalang-halaga Kung minsan nangyayari ito kapag iba, at sinusunod ang halimbawa ng nila ang mga utos at pinipili ang nasa rurok tayo ng kasaganaan. Sa Tagapagligtas. Kumikilos tayo nang maling landas. Matagal ko nang ipi- tuwing mararamdaman ko ito, alam may integridad at ginagawa ang alam nasiya na ipamuhay ang matataas na kong kailangang dagdagan kong muli nating tama “sa lahat ng panahon at pamatayan ng moralidad. . . . Napaka- ang kaalaman ko sa ebanghelyo at sa lahat ng bagay, at sa lahat ng lu- palad ko na makita ang katotohanan ipamuhay ang mga alituntunin nang gar,” 6 sino man ang nakatingin o hindi at mabinyagan. Napakasaya ko.” 7 mas lubusan sa aking buhay. nakatingin sa atin. Ang huling mga kataga sa aking Isa sa mga pinakaepektibo ngunit Sa buhay natin sa mundo, walang ihahayag ay “Mahal ko ito.” Ang kung minsan ay mahirap ipamuhay sinumang perpekto. Kahit na pagsika- pagtamo ng kaalaman sa ebanghelyo na alituntunin ng ebanghelyo ay ang pan natin nang husto ang pamumuhay ni Jesucristo at masigasig na pamumu- kapakumbabaan at pagsunod sa ng ebanghelyo, lahat tayo ay magka- hay ng ebanghelyo sa araw-araw ay kagustuhan ng Diyos. Sa panalangin kamali, at lahat tayo ay magkakasala. naghihikayat sa maraming miyembro ni Cristo sa Halamanan ng Getsemani, Malaking kapanatagan ang malamang ng Simbahan na masiglang sabihing, ipinahayag Niya sa Ama, “Huwag sa pamamagitan ng nakatutubos na “Mahal ko ang ebanghelyo!” mangyari ang aking kalooban, kundi sakripisyo ng ating Tagapagligtas, Nadarama ito kapag nadarama ang iyo.” 8 Ito ang dapat din nating mapapatawad tayo at malilinis na natin ang Espiritu Santo na nagpapa- maging panalangin. Kadalasan, sa muli. Ang tunay na pagsisisi at pag- totoo sa atin na tayo ay mga anak mga ganitong taimtim na pagdarasal papatawad ay nagpapalakas ng ating ng ating Ama sa Langit, na inaalala natin nadaramang nababalot tayo ng patotoo at ng ating pagpapasiyang Niya tayo, at tayo ay nasa tamang pagmamahal ng Ama sa Langit, at ang sundin ang mga utos ng Panginoon at landas. Nag-iibayo ang pagmamahal masaya at magiliw na damdaming mamuhay ayon sa mga pamantayan natin sa ebanghelyo kapag nadarama iyon ay muling nadarama. ng ebanghelyo. natin ang pagmamahal ng ating Ama Sa isang Young Women leadership Kapag iniisip ko ang mga katagang, sa Langit at ang kapayapaang ipina- meeting sa Eugene, Oregon, nagka- “Ipinamumuhay ko ito,” naaalala ko ngako ng Tagapagligtas kapag ipina- roon ako ng pribilehiyong makilala at ang dalagitang nakilala ko na ang pakita natin sa Kanya na handa tayong makausap si Sister Cammy Wilberger. ngalan ay Karigan. Isinulat niya: “Ako sundin Siya. Ang ikinuwento ni Sister Wilberger sa ay miyembro ng Simbahan mahigit Sa iba’t ibang panahon ng ating akin ay katibayan ng lakas at pagpa- isang taon na. . . . Para sa akin, noong buhay, bago man o matagal na tayong pala ng isang dalagitang nalalaman, nagsisiyasat pa lang ako, isang pala- miyembro ng Simbahan, maaaring ipinamumuhay, at minamahal ang tandaan kaya ko nalaman na ito ang maramdaman natin na nababawasan ebanghelyo.

Nobyembre 2012 11 Ang 19-na taong gulang na anak ni Sister Wilberger, na si Brooke, ay namatay ilang taon na ang nakararaan habang nasa bakasyon matapos ang unang taon niya sa unibersidad. Paggunita ni Sister Wilberger, “Napa- kahirap at napakalungkot na panahon iyon sa aming pamilya. Gayunman, binigyan kami ni Brooke ng napaka- Ni Elder Craig C. Christensen gandang regalo. Hindi namin napan- Ng Panguluhan ng Pitumpu sin ito sa kanyang paglaki, ngunit bawat taon at sandali ng maikli niyang buhay, ibinigay ni Brooke ang pinakamagandang regalong maibibigay ng isang anak sa kanyang mga magulang. Hindi Masambit na Si Brooke ay mabuting anak ng Diyos. . . . Dahil sa regalong ito at lalo na sa nakapagpapalakas na kapangyarihan Kaloob Mula sa Diyos ng Pagbabayad-sala, nagkaroon ako ng lakas, kapanatagan, at ng pangakong kapayapaan ng Tagapagligtas. Ang Espiritu Santo ay kumikilos na ganap na kaisa ng Alam ko kung nasaan si Brooke Ama sa Langit at ni Jesucristo, gumaganap sa maraming ngayon at inaasam ko ang matamis mahahalagang tungkulin at natatanging responsibilidad. naming pagkikitang-muli.” 9 Pinatototohanan ko ang dakilang plano ng walang hanggang kaligayahan ng Ama sa Langit. Alam ko na oong 1994, inanyayahan ni “Bakit, anak?” bulong ko. kilala at mahal Niya tayo. Alam ko na Pangulong Howard W. Hunter “Daddy,” sagot niya, “ano pong naghanda Siya ng isang propeta, si Nang lahat ng miyembro ng nangyayari dito? Ngayon ko lang po Pangulong Thomas S. Monson, upang Simbahan na “magtayo ng templo . . . naramdaman ito.” himukin at gabayan tayo na makabalik bilang dakilang simbolo ng [ating] pa- Dahil naisip ko na marahil ito ang sa Kanya. Dalangin ko na magsisikap giging miyembro.” 1 Kalaunan ng taon unang pagkakataon na nadama ng tayo upang may kumpiyansa nating ding iyon, natapos ang Bountiful Utah aking anak ang impluwensya ng masabi na, “Ako ay Mormon. Alam ko Temple. Tulad ng marami, sabik din Espiritu Santo sa gayong napakatin- ito. Ipinamumuhay ko ito. Mahal ko kaming dalhin ang maliliit pa naming ding paraan, lumuhod ako sa tabi ito.” Mapagkumbaba kong sinasabi anak sa open house bago ang pag- niya. Habang lumalakad sa palibot ang mga bagay na ito sa pangalan ni lalaan. Pinagsikapan naming ihanda namin ang mga bisita, ilang minuto Jesucristo, amen. ◼ ang aming mga anak sa pagpasok naming pinag-usapan ni Ben ang Paalala: Para sa dagdag na pag-aaralan, mung- sa templo, taimtim na ipinagdarasal tungkol sa Espiritu Santo. Nagulat ako kahi kong basahin ninyo ang Alma 32 at ang na magkaroon sila ng espirituwal na na naging madali para sa amin na mensahe ni Elder Dallin H. Oaks na, “Ang Pagha- karanasan upang maging mahalagang pag-usapan ang kanyang sagradong mon na Magkaroon ng Kahihinatnan” (Liahona, Ene. 2001, 40–43). bahagi ng buhay nila ang templo. nararamdaman. Habang nag-uusap Habang mapitagan kaming nag- kami, nalaman ko na ang pinaka- MGA TALA lalakad sa templo, humanga ako sa maganda para kay Ben ay hindi ang 1. Mga Taga Roma 1:16. maringal na arkitektura, eleganteng kanyang nakita kundi ang kanyang 2. George Q. Cannon, sa Mga Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: Joseph Smith pagkakagawa, liwanag na sumisi- nadama—hindi ang pisikal na ka- (2007), 305. lay mula sa matataas na bintana, at riktang nakapalibot sa amin kundi 3. Mga Turo: Joseph Smith, 305; tingnan din marami sa magagandang ipinintang ang marahan at banayad na tinig ng sa Martha Jane Knowlton Coray, notebook, Church History Library, Salt Lake City. larawan. Bawat aspeto ng sagradong Espiritu ng Diyos sa kanyang puso. 4. Tingnan sa kaalaman mga karanasan sa gusaling ito ay totoong napakaganda. Ikinuwento ko sa kanya ang natutu- pinahahalagahan bilang 1, Pansariling Pagpasok namin sa celestial room, han ko sa aking karanasan, bagama’t Pag-unlad ng Young Women (buklet, 2009), 38. bigla ko na lang naramdaman na ang naranasan niya kahit siya’y bata 5. Santiago 1:22. ang anim na taong gulang naming pa lang ay naghikayat sa aking muli 6. Mosias 18:9. bunso na si Ben ay nakakapit pala sa na higit na pahalagahan ang hindi 7. Personal na liham. 8. Lucas 22:42. binti ko. Kinakabahan siya—parang masambit na kaloob mula sa Diyos— 9. Personal na liham. medyo balisa. ang kaloob na Espiritu Santo.2

12 Liahona Ano ang Espiritu Santo? Ang Espiritu Santo ay ang ikatlong miyembro ng Panguluhang Diyos, at, tulad ng Diyos Ama at ni Jesucristo, alam Niya ang ating iniisip at ang mga layunin ng ating puso.3 Mahal tayo ng Espiritu Santo at nais tayong maging masaya. Dahil alam Niya ang mga pagsubok na haharapin natin, magagabayan at matuturuan Niya tayo sa lahat ng bagay na dapat nating gawin para makabalik at makasamang muli ang ating Ama sa Langit.4 Hindi katulad ng Ama sa Langit at ni Jesucristo, na may mga niluwalhating katawang may laman at mga buto, ang Espiritu Santo ay isang persona- heng espiritu na nangungusap sa ating mga espiritu sa pamamagitan ng mga pakiramdam at pahiwatig.5 Bilang espiritung nilalang, kakaiba ang Kan- yang responsibilidad bilang tagapag- hatid ng natatanggap nating personal na paghahayag. Sa banal na kasulatan, ang Espiritu Santo ay karaniwang tinutukoy bilang Banal na Espiritu, ang Espiritu ng Panginoon, ang Banal ang Diyos, pasisiglahin at bibigyan Ang Espiritu Santo ay guro at na Espiritu ng Pangako, o simpleng tayo ng pag-asa ng Espiritu Santo, at tagapaghayag.13 Sa ating pag-aaral, tinutukoy na Espiritu.6 tuturuan tayo ng “mga mapayapang pagninilay, at pagdarasal tungkol sa bagay ng kaharian” 11 na magpapa- mga katotohanan ng ebanghelyo, ang Ano ang Misyon ng Espiritu Santo? dama sa atin ng “kapayapaan ng Dios, Espiritu Santo ay nagbibigay-liwanag Ang Espiritu Santo ay kumikilos na di masayod ng pagiisip.” 12 sa ating isipan at pinabibilis ang ating na ganap na kaisa ng Ama sa La- Ilang taon na ang nakalipas, nang pag-unawa.14 Ikinikintal Niya ang ngit at ni Jesucristo, gumaganap sa magtipon kaming magkakamag-anak katotohanan sa ating kaluluwa at maraming mahahalagang tungkulin para sa isang salu-salo, sinimulang pinagbabago nang malaki ang ating at natatanging responsibilidad. Ang makipaglaro ng aking ama sa kanyang puso. Sa pagbabahagi natin ng mga pangunahing layunin ng Espiritu mga apo. Biglang-bigla, hinimatay siya katotohanang ito sa ating pamilya, sa Santo ay magpatotoo sa Diyos Ama at kaagad na namatay. Ang ganitong mga kapwa miyembro natin sa Simba- at sa Kanyang Anak na si Jesucrito,7 di-inaasahang pangyayari ay maaaring han, at sa mga kaibigan at kapitbahay, at ituro sa atin ang katotohanan ng nakapanlulumo, lalo na sa kanyang ang Espiritu Santo ay nagiging guro lahat ng bagay.8 Ang tiyak na pagsaksi mga apo, at maaaring pagmulan din nila, dahil inihahatid Niya ang ng Espiritu Santo ay higit na hindi ng mga tanong na mahirap sagutin. mensahe ng ebanghelyo “sa puso mapag-aalinlanganan kaysa iba pang Gayunpaman, nang tipunin namin ng mga anak ng tao.” 15 anumang pagsaksi. Itinuro ni Pangu- ang aming mga anak, at nang kami Hinihikayat tayo ng Espiritu Santo long Joseph Fielding Smith na “ang ay magdasal at magbasa ng mga salita na tumulong sa iba at maglingkod. Espiritu ng Diyos na nangungusap sa ng mga propeta sa Aklat ni Mormon Para sa akin ang pinaka di-malilimu- espiritu ng tao ay may kapangyari- tungkol sa layunin ng buhay, pinana- tang halimbawa ng pagtalima sa mga hang maglahad ng katotohanan nang tag ng Espiritu Santo ang bawat isa sa pahiwatig ng Espiritu Santo na pag- mas mabisa at mas maalam kaysa sa amin. Sa paraang mahirap ilarawan lingkuran ang iba ay mula sa buhay personal na paglalahad ng katotoha- ng mga salita, ang mga sagot na ating at ministeryo ni Pangulong Thomas S. nan sa tao kahit pa ng mga nilalang hinihingi ay naipadarama nang mali- Monson, na nagsabing: “Sa pagtupad sa langit.” 9 naw sa ating puso. Nakadama kami ng sa ating mga responsibilidad, natu- Ang Espiritu Santo ay kilala rin bi- kapayapaan nang araw na iyon na ta- tuhan ko na kapag dininig natin ang lang Mang-aaliw.10 Sa panahon na tayo lagang di mawari ng aming pag-iisip, tahimik na pag-uudyok ng espiritu ay balisa o malungkot o kahit kaila- ngunit ang pagsaksi ng Espiritu Santo at gagawin ito agad, gagabayan ng ngan lang nating malaman na nariyan ay tiyak, di-maikakaila, at totoo. Ama sa Langit ang ating mga yapak,

Nobyembre 2012 13 tinig na madarama ninyo kaysa maririnig. . . . Bagama’t sinasabi natin na ‘pakikinig’ sa mga pagbulong ng Espiritu, karaniwang inilalarawan ng isang tao ang espirituwal na pahiwatig sa pagsasabing, ‘may nadama ako . . . ’.” 18 Sa pamamagitan ng mga espirituwal na damdaming ito mula sa Espiritu Santo nalalaman natin ang nais ipagawa sa atin ng Diyos, dahil ito, tulad ng isinasaad sa banal na kasulatan, ay “ang diwa ng paghahayag.” 19

Ano ang Ibig Sabihin ng Tanggapin ang Kaloob na Espiritu Santo? Sa pagtuturo ko sa anim-na-taong gulang na anak kong si Ben, inisip ko na mahalagang sabihin ang kaibhan at pagpapalain ang buhay natin at ng “Lumapit ako sa kama ng pas- ng nararamdaman niya, na impluwen- iba. Wala akong alam na karanasang yenteng iyon, marahang tinapik ang sya ng Espiritu Santo, at ang kaloob mas nakalulugod o damdaming mas kanyang balikat at dahan-dahang inalis na Espiritu Santo, na matatanggap mahalaga kaysa sa pagdinig sa pag- ang kumot na nakatalukbong sa kan- niya matapos ang binyag. Bago ang uudyok, at matuklasang sinagot ng yang mukha. At laking gulat ko! Siya binyag, madarama ng lahat ng matata- Panginoon ang dalangin ng ibang tao ay miyembro din ng aking ward. Hindi pat na naghahangad ng katotohanan sa pamamagitan ninyo.” 16 ko alam na pasyente rin pala siya sa ang impluwensya ng Espiritu Santo Magkukuwento ako ng isang ospital. Ang pangalan niya ay Kathleen paminsan-minsan. Gayunpaman, ang nakaaantig na pangyayari. Noong McKee. Nang tingnan niya ako, ipinali- oportunidad na makasamang palagi si Pangulong Monson ay bishop pa, wanag niya habang umiiyak. “Bishop, ang Espiritu Santo at ang kabuuan nalaman niya na ang isang miyembro nang pumasok ka sa pintuang iyan, ng lahat ng kaakibat na pagpapala ay ng kanyang ward, si Mary Watson, naisip ko na pumunta ka para bas- matatanggap lamang ng mga karapat- ay naospital. Nang bisitahin niya ito, basan ako dahil ipinagdasal ko iyon. dapat at nabinyagang miyembro na nalaman niya na nasa isang malaking Tuwang-tuwa akong isipin na nalaman natanggap ang kaloob na Espiritu silid ito kasama ng ilan pang pasyente. mong narito ako, pero nang huminto Santo sa pamamagitan ng pagpapa- Nang lapitan niya si Sister Mary Wat- ka sa katabing kama, nalungkot ako, tong ng mga kamay ng mga mayha- son, napansin niya na ang pasyenteng at nalaman ko na hindi pala ako ang wak ng priesthood ng Diyos. nasa katabing kama ay mabilis na pinuntahan mo.’ Sa kaloob na Espiritu Santo, tatang- nagtalukbong. “Sabi ko kay [Sister] McKee: ‘Hindi gap tayo ng dagdag na kakayahan Matapos makausap ni Pangulong na mahalaga na hindi ko alam na na- at mga espirituwal na kaloob, mga Monson si Sister Watson at mabigyan rito ka. Ngunit ang mahalaga ay alam paghahayag at proteksyon, patuloy ito ng priesthood blessing, kinamayan ng ating Ama sa Langit at na taimtim na gabay at direksyon, at ang ipina- niya ito, nagpaalam, at naghandang mong ipinagdasal na mabigyan ka ng ngakong pagpapala na kabanalan at umalis. Pagkatapos isang simple ngu- priesthood blessing. Siya ang nagpa- kadakilaan sa kahariang selestiyal. nit kamangha-manghang bagay ang hiwatig sa akin na lapitan ka kahit pa Lahat ng pagpapalang ito ay ibinigay nangyari. Ilalahad ko ang mismong nakatalukbong ka.” 17 dahil sa ating sariling hangarin na paggunita ni Pangulong Monson sa matanggap ang mga ito at darating ito pangyayaring ito: Paano Nangungusap sa kapag iniayon natin ang ating buhay “Hindi ko siya maiwan. “Parang Atin ang Espiritu Santo? sa kagustuhan ng Diyos at ninanais may isang di-nakikitang kamay na Lahat tayo ay nagagabayan ng palagi ang Kanyang paggabay. nakapatong sa balikat ko, at nadama Espiritu Santo, hindi man natin laging Habang pinagninilay ko ang ko sa aking kaluluwa na naririnig ko natutukoy iyon. Kapag may maga- naranasan namin ni Ben sa Boun- ang mga salitang ito: ‘Pumunta ka sa ganda tayong naiisip, alam nating tiful Utah Temple, marami akong katabing kama kung saan nakahiga tama iyon dahil sa espirituwal na magandang nadarama at naiisip. ang maliit na babae na nagtalukbong nararamdaman ng ating puso. Itinuro Malinaw kong naaalala na habang nang pumasok ka.’ Ganoon nga ang ni Pangulong Boyd K. Packer: “Ang abala akong nakatuon sa karingalang ginawa ko. . . . Espiritu Santo ay nangungusap sa nakikita ko, isang musmos sa aking

14 Liahona tabi ang nakadama ng makapangyarihang damdamin sa kanyang puso. Mapagmahal akong inanyayahan na huwag lamang huminto at lumuhod kundi dinggin ang panawagan ng Ta- gapagligtas na maging tulad ng isang maliit na bata—mapagkumbaba, ma- babang-loob, at handang pakinggan ang marahan at banayad na tinig ng Ni Elder Shayne M. Bowen Kanyang Espiritu. Ng Pitumpu Pinatototohanan ko na tunay at banal ang misyon ng Espiritu Santo at na sa kapangyarihan ng Espiritu Santo, ay malalaman natin ang katotohanan ng lahat ng bagay. Pinatoto- “Sapagka’t Ako’y tohanan ko na ang kaloob na Espiritu Santo ay ang mahalaga at di masambit na kaloob sa lahat ng lalapit Nabubuhay, ay sa Kanyang Anak, magpapabinyag sa Kanyang pangalan, at tatanggapin ang Espiritu Santo sa sandaling makumpirma sa Kanyang Simbahan. Mangabubuhay Ang lahat ng sagradong katotohanang ito ay pinatototohanan ko sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ Rin Naman Kayo”

MGA TALA 1. Howard W. Hunter, sa Jay M. Todd, Dahil sa Kanya, ang ating Tagapagligtas na si Jesucristo, ang “President Howard W. Hunter: Fourteenth President of the Church,” Ensign, Hulyo mga pagdurusa, lungkot, at kawalan ng pag-asa ay papawiing 1994, 5; tingnan din sa Howard W. Hunter, lahat balang araw kapalit ang ganap na kagalakan. “The Great Symbol of Our Membership,” Tambuli, Nob. 1994, 3. 2. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 121:26. 3. Tingnan sa Alma 12:7; 18:16–18; Doktrina at mga Tipan 6:15–16. 4. Tingnan sa 2 Nephi 32:5. oong mga missionary pa kami ang mga bata ay walang kasalanan at 5. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 130:22. sa Chile, nakilala namin ng hindi kailangang binyagan. Inanyaya- 6. Tingnan sa Lucas 4:1, 18; 11:13; Juan 1:33; kompanyon ko ang isang pa- han namin siyang basahin sa Aklat ni Mga Taga Efeso 1:13; Doktrina at mga N Tipan 88:3. milya sa branch na may limang anak. Moroni ang: 7. Tingnan sa 2 Nephi 31:18; 3 Nephi 28:11; Nagsisimba linggu-linggo ang ina ka- “Masdan, sinasabi ko sa iyo na ituro Doktrina at mga Tipan 20:27. sama ang kanyang mga anak. Inakala mo ang bagay na ito—pagsisisi at 8. Tingnan sa Moroni 10:5. 9. Joseph Fielding Smith, Doctrines of naming matagal na silang miyembro pagbibinyag sa mga yaong may pana- Salvation, tinipon ni Bruce R. McConkie, ng Simbahan. Makaraan ang ilang nagutan at may kakayahang gumawa 3 tomo. (1954–56), 1:47–48. linggo nalaman namin na hindi pa ng kasalanan; oo,turuan ang mga 10. Tingnan sa Juan 14:26; Doktrina at mga Tipan 35:19. sila nabinyagan. magulang na sila ay kinakailangang 11. Doktrina at mga Tipan 36:2. Kaagad kaming nakipag-ugnayan sa magsisi at magpabinyag, at magpa- 12. Mga Taga Filipos 4:7. pamilya at itinanong namin kung maa- kumbaba ng kanilang sarili katulad 13. Tingnan sa Lucas 12:12; I Mga Taga Corinto 2:13; Doktrina at mga Tipan 50:13–22; Mga ari namin silang puntahan sa bahay at ng kanilang maliliit na anak, at silang Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: Joseph turuan. Hindi interesado ang ama na lahat ay maliligtas kasama ng kanilang Smith (2007), 153. malaman ang tungkol sa ebanghelyo maliliit na anak. 14. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 11:13. 15. 2 Nephi 33:1. pero hindi naman siya tutol sa pagtu- “At ang kanilang maliliit na anak 16. Thomas S. Monson, “Pumayapa, turo namin sa kanyang pamilya. ay hindi nangangailangan ng pagsisisi, Tumahimik Ka,” Liahona, Nob. 2002, 55. Mabilis na natutuhan ni Sister ni ng binyag. Masdan, ang binyag ay 17. Tingnan sa Thomas S. Monson, “Christ at Bethesda’s Pool,” Ensign, Nob. 1996, 18–19. Ramirez ang mga lesson. Gustung- tungo sa pagsisisi sa katuparan ng 18. Boyd K. Packer, “Personal Revelation: The gusto niyang malaman ang lahat ng mga kautusan para sa kapatawaran Gift, the Test, and the Promise,” Liahona, doktrinang itinuturo namin. Isang gabi ng mga kasalanan. Hunyo 1997, 10. 19. Doktrina at mga Tipan 8:3; tingnan sa nang tinatalakay namin ang pagbi- “Subalit ang maliliit na bata ay talata 2. binyag sa sanggol, itinuro namin na buhay kay Cristo, maging mula pa

Nobyembre 2012 15 sa pagkakatatag ng daigdig; kung pang ibang malinaw at mahalagang pinakamamahal. Parang may sinag hindi gayon, ang Diyos ay isang may mga katotohanan ng ipinanumbalik na ng langit na nakapalibot sa kanyang pagkiling na Diyos, at isa ring pabagu- ebanghelyo ni Jesucristo. Hindi ko ina- munting katawan. Maaliwalalas ang bagong Diyos, at may pagtatangi sa kala na ang napakaganda at totoong kanyang anyo at napakadalisay. mga tao, sapagka’t kayraming maliliit alituntuning ito ay tutulong sa akin sa Nang sandaling iyon pakiramdam na bata ang mga nangamatay nang hinaharap at magsisilbing balsamo ng ko ay katapusan na ng mundo. Paano walang binyag!” 1 Galaad sa akin. namin babalikan ang iba pa naming Pagkabasa ng talatang ito, nag- Gusto kong magsalita sa mga na- anak at sasabihing hindi na uuwi si simulang humikbi si Sister Ramirez. matayan ng anak at nagtatanong ng, Tyson? Nagtaka kami ng kompanyon ko. “Bakit ako?” o kaya ay pinanghinaan Magsasalita ako mula sa sarili kong Itinanong ko, “Sister Ramirez, may ng pananampalataya sa mapagmahal pananaw habang ikinukuwento ang nasabi po ba kami o ginawa na naka- na Ama sa Langit. Dalangin ko na sa karanasang ito. Magkasama naming sakit ng damdamin ninyo?” pamamagitan ng kapangyarihan ng hinarap ng aking mabait na asawa Sabi niya, “Naku, wala, Elder, wala Espiritu Santo, makapagbigay ako ng ang pagsubok na ito, ngunit hindi ko kayong ginawang mali. Anim na taon kahit kaunting pag-asa, kapanatagan, sapat na mailalarawan ang damdamin na ang nakalipas, mayroon kaming at pag-unawa. Nais kong maging ng isang ina at ni hindi ko susubu- anak na lalaki. Namatay siya nang kasangkapan sa pagbabalik ng inyong kang gawin. hindi namin napabinyagan. Sinabi pananampalataya sa ating mapagma- Imposibleng ilarawan ang magka- sa amin ng pari na dahil hindi siya hal na Ama sa Langit, na nakaaalam halong damdamin na nadama ko sa nabinyagan, walang hanggan siyang ng lahat ng bagay at hinahayaan sandaling iyon ng aking buhay. Halos mamamalagi sa limbo. Sa loob ng tayong makaranas ng mga pagsu- lagi kong iniisip na bangungot lang anim na taon dala-dala ko ang sakit bok upang makilala at mahalin natin ito at magigising din ako at matatapos at panunurot ng budhi dahil diyan. Siya at maunawaan na kung hindi sa ang kalunus-lunos na bangungot na Pagkabasa ko ng talatang ito, alam ko Kanya ay wala tayong halaga. ito. Maraming gabing hindi ako maka- sa kapangyarihan ng Espiritu Santo na Noong ika-4 ng Pebrero ng 1990, tulog. Madalas akong nagpapalipat- ito ay totoo. Dama kong nawala ang isinilang ang pangatlo naming anak lipat sa mga silid para matiyak na lig- mabigat na pasanin ko, at naiiyak ako na lalaki at pang-anim na anak. tas ang lahat ng aming mga anak. dahil sa tuwa.” Pinangalanan namin siyang Tyson. Patuloy akong binagabag ng aking Naaalala ko ang mga itinuro ni Nakatutuwa siyang sanggol, at masaya budhi. Parang napakasama ko. Sinisi Propetang Joseph Smith tungkol sa at sabik siyang sinalubong ng buong ko ang sarili ko. Ako ang kanyang nakapagpapanatag na doktrinang pamilya. Ipinagmamalaki siya ng kan- ama; dapat ay mas naprotektahan ko ito: “Maraming taong kinukuha ang yang mga kapatid. Inisip naming lahat siya. Sana ay ganito o ganoon ang gi- Panginoon, kahit mga sanggol pa na siya ang pinakaperpektong bata na nawa ko. Kung minsan kahit ngayon, lamang, upang matakasan nila ang isinilang sa mundo. matapos ang 22 taon, bumabalik-balik mga inggit ng mga tao, at ang kalung- Noong si Tyson ay walong buwang pa rin ang mga ganoong pakiramdam, kutan at kasamaan ng daigdig ngayon; gulang, nakalulon siya ng chalk na na- at kailangan ko itong labanan dahil napakadalisay nila, napakaganda, para kita niya sa carpet. Bumara ang chalk makapagpapahirap ito sa akin. mamuhay sa mundo; samakatwid, sa lalamunan ni Tyson, at hindi siya Mga isang buwan mula nang kung tutuusin, sa halip na magdalam- makahinga. Ipinanhik si Tyson ng kan- mamatay si Tyson, kinausap ako ni hati ay may dahilan tayong magalak yang kuya, na natatarantang sumigaw Elder Dean L. Larsen. Nag-ukol siya dahil naligtas sila sa kasamaan, at ng , “Hindi humihinga si baby. Hindi ng panahon na pakinggan ako, at hindi magtatagal at maaangkin natin humihinga si baby.” Binigyan namin pasasalamatan ko kailanman ang silang muli.” 2 siya ng CPR at tinawagan ang 911. kanyang payo at pagmamahal. Sabi Matapos pagdusahan ang halos Dumating ang mga paramedic at niya, “Naniniwala ako na hindi gusto di-makayanang pighati at pasakit nang isinugod si Tyson sa ospital. Sa waiting ng Panginoon na parusahan mo ang anim na taon, ang totoong doktrina, room patuloy kaming nagdasal nang sarili mo sa pagkamatay ng iyong na inihayag ng mapagmahal na Ama taimtim, nagsusumamo ng himala sa anak.” Nadama ko ang pagmamahal sa Langit sa pamamagitan ng kanyang Diyos. Matapos ang tila napakatagal ng aking Ama sa Langit sa pamama- buhay na propeta, ay nagdulot ng ka- na paghihintay, pumasok ang doktor gitan ng isa sa Kanyang mga piling panatagan sa nagdadalamhating inang sa silid at sinabi, “Ikinalulungkot ko. tagapaglingkod. ito. Mangyari pa, si Sister Ramirez at Wala na kaming magagawa pa. Mai- Gayunpaman, hindi pa rin nawala kanyang mga anak na walong taong wan ko muna kayo.” Pagkatapos ay sa isip ko ang sakit, at di-naglaon gulang at pataas ay nabinyagan. umalis na siya. nakadama na ako ng galit. “Hindi ito Naaalala kong isinulat ko sa aking Nang pumasok kami sa silid na makatarungan! Paanong nagawa ito pamilya ang pasasalamat ko dahil kinahihimlayan ni Tyson, nakita ng Diyos sa akin? Bakit ako? Ano ang nalaman ko ito gayundin ang marami naming wala nang buhay ang aming nagawa ko para danasin ito?” Nagalit

16 Liahona pa ako sa mga tao na ang gusto lang naman ay aluin kami. Naaalala kong sinasabi ng mga kaibigan, “Alam ko ang nararamdaman mo.” Sa isip ko, “Hindi mo alam ang nararamdaman ko. Hayaan mo na lang ako.” Nalaman ko kalaunan na nakapanghihina rin ang maawa sa sarili. Nahihiya ako sa sarili ko na napag-isipan ko nang hindi maganda ang mababait na kaibigang gusto lang namang tumulong. Nang napuno na ako ng paninisi, galit, at awa sa sarili, ipinagdasal ko na mabago ang aking saloobin. Sa napa- ng ganap na kagalakan hanggang sa Pinatototohanan ko na dahil sa kapersonal na sagradong mga kara- magkasama kaming muli sa umaga ng Kanya, ang ating Tagapagligtas na si nasan, binigyan ako ng Panginoon ng Unang Pagkabuhay na Mag-uli. Jesucristo, ang mga pagdurusa, lung- bagong damdamin, at kahit naroon pa “Sapagka’t ang tao ay espiritu. Ang kot, at kawalan ng pag-asa ay papa- rin ang lungkot at sakit, nabago ang mga elemento ay walang hanggan, at wiing lahat balang araw kapalit ang buong pananaw ko. Ipinaalam sa akin ang espiritu at elemento, hindi mapag- ganap na kagalakan. Pinatototohanan na walang inagaw sa akin at sa halip hihiwalay ang kaugnayan, ay tatang- ko na makaaasa tayo sa Kanya at nang ay may dakilang pagpapalang naghi- gap ng ganap na kagalakan; sabihin Niya: hintay sa akin kung ako ay magiging “At kapag magkahiwalay, ang tao “Hindi ko kayo iiwang magisa: matapat. ay hindi makatatanggap ng ganap na ako’y paririto sa inyo. Nagsimulang mabago ang buhay kagalakan.” 3 “Kaunti pang panahon, at hindi na ko, at nagawa kong umasam nang Ngunit sa ngayon, tulad ng itinuro ako makikita ng sanglibutan; nguni’t may pag-asa, sa halip na balikan ang ng Tagapagligtas, makapagpapatuloy inyong makikita ako: Sapagka’t ako’y nakaraan nang may pagdadalamhati. tayo nang may lakas ng loob.4 nabubuhay, ay mangabubuhay rin Pinatototohanan ko na hindi sa buhay Natutuhan ko na ang pinakamapait, naman kayo.” 5 na ito natatapos ang lahat. Ang daigdig halos hindi makayanang pasakit ay Pinatototohanan ko, tulad ng sabi ng mga espiritu ay totoo. Ang mga turo magiging napakatamis kung babaling sa Mangaral ng Aking Ebanghelyo, ng mga propeta tungkol sa kabilang kayo sa inyong Ama sa Langit at hili- “sa pag-asa natin sa Pagbabayad-sala buhay ay totoo. Ang buhay na ito ay ngin ang Kanyang kaaliwang nagmu- ni Jesucristo, matutulungan Niya tayo pansamantala lamang nating daraanan mula sa Kanyang plano; sa Kanyang na tiisin ang ating mga pagsubok, ka- pabalik sa ating Ama sa Langit. Anak, si Jesucristo; at sa Kanyang ramdaman, at sakit. Mapupuspos tayo Si Tyson ay nananatiling napaka- Mang-aaliw, ang Espiritu Santo. ng galak, kapayapaan, at kaaliwan. halagang bahagi ng aming buhay. Napakadakilang pagpapala ito sa Lahat ng di-makatarungan sa buhay Sa paglipas ng mga taon napakasa- ating buhay. Hindi ba’t kalunus-lunos ay naiwawasto sa pamamagitan ng yang madama ang awa at kabaitan kung hindi natin madama ang mala- Pagbabayad-sala ni Jesucristo.” 6 ng mapagmahal na Ama sa Langit, king kalungkutan kapag namatayan Pinatototohanan ko na sa mali- na tinulutan ang aming pamilya na tayo ng anak? Lubos ang pasasala- wanag at maluwalhating umaga ng madama at makita nang lubos ang im- mat ko sa aking Ama sa Langit dahil Pagkabuhay na Mag-uli, ang ating pluwensya ni Tyson. Pinatototohanan hinayaan Niyang magmahal tayo nang mga mahal sa buhay ay babangong ko na manipis lang ang tabing. Ang taos-puso at walang hanggan. Nag- muli mula sa libingan tulad ng ipi- katapatan, pagmamahal, at pagkaka- papasalamat ako na walang hanggan nangako ng Panginoon at tayo ay isa ng pamilya ay hindi natatapos sa ang mga pamilya. Nagpapasalamat magkakaroon ng ganap na kagalakan. pagkamatay ng ating mahal sa buhay; ako na ipinahayag niyang muli sa Dahil siya ay buhay, sila at tayo ay bagkus, lalong umiigting ang mga pamamagitan ng Kanyang buhay na mabubuhay ring muli. Sa pangalan damdaming ito. mga propeta ang dakilang plano ng ni Jesucristo, amen. ◼ Kung minsan ay itinatanong ng pagtubos. mga tao, “Gaano katagal bago tulu- Alalahanin ninyo nang ilibing ang MGA TALA yang napawi ang pagdadalamhati inyong minamahal ang naramdaman 1. Moroni 8:10–12. 2. Mga Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: ninyo?” Ang totoo, hindi tuluyang ma- ninyo habang paalis kayo sa semen- Joseph Smith (2007), 205. wawala ang dalamhati hangga’t hindi teryo at lumingon para tingnan muli 3. Doktrina at mga Tipan 93:33–34. ninyo nakakasamang muli ang mga ang nag-iisang kabaong na iyon— 4. Tingnan sa Juan 16:33. 5. Juan 14:18–19. pumanaw ninyong mahal sa buhay. winawari na parang sasabog ang 6. Mangaral ng Aking Ebanghelyo: Gabay Hindi ako kailanman magkakaroon puso ninyo. sa Paglilingkod ng Misyonero (2004), 57.

Nobyembre 2012 17 Sa napakaraming nakikinig sa buong daigdig, marami sa inyo ang hindi kasapi sa Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal sa mga Huling Araw at kakaunti ang nalalaman tungkol sa amin at sa aming mga missionary. Kayo ay narito o nakikinig dahil gusto ninyong makaalam pa tungkol sa mga Ni Elder Russell M. Nelson Mormon at sa itinuturo ng aming mga Ng Korum ng Labindalawang Apostol missionary. Kapag mas marami kayong nalaman tungkol sa amin, makikita ninyo na maraming magkatulad sa ating mga pinahahalagahan. Hinihika- yat namin kayo na panatilihin ang lahat Tanungin ang ng mabuti at totoo at tingnan kung may maidaragdag pa kami. Sa mundong ito na puno ng mga pagsubok, kailangan mga Missionary! natin ang tulong sa tuwina. Ang relihiyon, walang hanggang katotohanan, at aming mga missionary ay mahahalagang bahagi ng tulong na iyan. Matutulungan Isinasantabi ng aming mga bata pang missionary ang kanilang pag- aaral, trabaho, pagdedeyt, at anupa- Nila Kayo! mang bagay na karaniwang ginagawa ng mga young adult sa panahong ito Lahat ng missionary, bata at matanda, ay naglilingkod sa ng buhay nila. Sa loob ng 18 hanggang 24 na buwan inihihinto nila ang lahat pag-asang mas mapapabuti pa ang buhay ng ibang tao. ng ito dahil sa kanilang matinding hangaring maglingkod sa Panginoon.2 At ang ilan sa aming mga missionary ay naglilingkod sa kanilang katandaan. ahal kong mga kapatid at ka- babae, katanggap-tanggap na opsiyon Alam kong pinagpapala ang kanilang ibigan, ipinaaabot namin ang ang magmisyon, ngunit hindi ito isang mga pamilya. Sa aming pamilya, walo Maming pagmamahal at pagbati responsibilidad. At muli niyang inan- ang kasalukuyang naglilingkod bilang sa bawat isa sa inyo. Natutuwa kami yayahan ang mas maraming matatan- mga full-time missionary—tatlong sa pahayag ni Pangulong Thomas S. dang mag-asawa na magmisyon. anak na babae, kanilang mga asawa, Monson ngayong umaga, na ginawang Ang paghahanda para sa pagmimis- isang apong babae, at apong lalaki. 18 para sa mga lalaki at 19 para sa yon ay mahalaga. Ang pagmimisyon Marahil ang ilan sa inyo ay nagta- mga babae ang pinakabatang edad ay kusang paglilingkod sa Diyos at sa taka tungkol sa pangalang Mormon. para makapagmisyon. Sa opsiyong ito, sangkatauhan. Sinusuportahan ng mga Ito ang tawag sa amin. Hindi ito ang mas marami sa ating mga kabataan missionary ang pribilehiyong iyan totoong pangalan namin, bagama’t ki- ang magtatamasa ng mga pagpapala gamit ang sariling pera na naipon nila. lala kami ng lahat bilang mga Mormon. ng misyon. Ang mga magulang, pamilya, kaibi- Ang salitang ito ay hinango mula sa Dalawang taon na ang nakararaan gan, at mga donor sa General Mission- isang sagradong banal na kasulatan na at mariing pinagtibay muli ngayong ary Fund ay maaari ding tumulong. kilala bilang Aklat ni Mormon. umaga, ipinahayag ni Pangulong Lahat ng missionary, bata at matanda, Ang totoong pangalan ng Simba- Monson na “lahat ng karapat-dapat ay naglilingkod sa pag-asang mas ma- han ay Ang Simbahan ni Jesucristo ng [at] may kakayahang maglingkod na papabuti pa ang buhay ng ibang tao. mga Banal sa mga Huling Araw. Ito kabataang lalaki ay [dapat] maghanda Ang pasiyang magmisyon ay ang muling itinatag na orihinal na Sim- na magmisyon. Ang gawaing mis- huhubog sa espirituwal na tadhana bahan ni Jesucristo. Noong narito Siya yonero ay isang tungkulin sa priest- ng missionary, ng kanyang asawa, at sa lupa, inorganisa Niya ang Kanyang hood—isang obligasyon na inaasahan angkan sa mga henerasyong darating. Simbahan. Tumawag Siya ng mga ng Panginoon na gagawin natin . . . na Ang hangaring maglingkod ay bunga Apostol, Pitumpu, at iba pang mga nabiyayaan nang lubos.” 1 Muli, ipinali- ng pagbabalik-loob, pagiging karapat- lider na Kanyang pinagkalooban ng wanag niya na para sa mga kabataang dapat, at paghahanda ng isang tao. priesthood para kumilos sa Kanyang

18 Liahona pangalan.3 Matapos pumanaw si Cristo at ang Kanyang mga Apostol, binago ng mga tao ang mga ordenansa at doktrina. Nawala ang orihinal na Sim- bahan at ang priesthood. Pagkatapos ng Dark Ages, at sa ilalim ng pamamahala ng Ama sa Langit, ibinalik ni Jesucristo ang Kanyang Simbahan. Ngayon ito ay nasa mundo na, ipinanumbalik at kumikilos sa ilalim ng Kanyang banal na patnubay.4 Sinusunod namin ang Panginoong Jesucristo at nagtuturo kami tungkol sa Kanya. Alam namin na matapos ang Kanyang maluwalhating pagtata- gumpay sa kamatayan, ang nabuhay na muling Tagapagligtas ay nagpakita sa Kanyang mga disipulo sa maraming pagkakataon. Kumain Siya na kasama Milan, Italy nila. Namuhay Siya na kasama nila. Bago ang Kanyang huling Pag-akyat at walang hanggang kaligayahan sa lakas at pagmamahal na sinikap ni sa langit, iniutos Niya sa kanila na lahat ng makikinig sa kanilang men- Jerry na ipaunawa sa kanya na may “Magsiyaon . . . at gawin ninyong mga sahe. At sa maraming pagkakataon halaga ang kanyang buhay. Inanya- alagad ang lahat ng mga bansa, na ginagawa nila ito sa isang bansa at yahan niya ito na dumalo sa kanyang sila’y inyong bautismuhan sa panga- wika na hindi pamilyar sa kanila. simbahan, pero ipinaliwanag ni Pricilla lan ng Ama at ng Anak at ng Espiritu Sinisikap ng mga missionary na na kinalimutan na niya ang Diyos. Santo.” 5 Sinunod ng mga Apostol ang sundin si Jesucristo kapwa sa salita at Hindi malaman ni Jerry ang kan- utos na iyan. Tumawag din sila ng iba gawa. Ipinapangaral nila si Jesucristo yang gagawin. Kalaunan, habang pa upang matulungan sila na magawa at ang Kanyang Pagbabayad-sala.7 dinidiligan ang kanyang mga tanim ang utos ng Panginoon. Itinuturo nila ang literal na panunum- sa bakuran, ang nananalig na lalaking Ngayon, sa ilalim ng pamamahala balik ng sinaunang Simbahan ni Cristo ito ay nagdasal na patnubayan siya ng ng kasalukuyang mga apostol at pro- sa pamamagitan ng unang propeta Diyos. Habang nananalangin, naka- peta, ang utos ding iyan ay ibinigay sa ng Panginoon sa mga huling araw, si rinig siya ng tinig sa kanyang isipan mga missionary ng Ang Simbahan ni Joseph Smith. sinasabing, “Pahintuin mo ang mga Jesucristo ng mga Banal sa mga Hu- Maaaring nakilala na ninyo noon, o binatang nagbibisikleta.” Si Jerry, na ling Araw. Ang mga missionary na ito kaya’y hindi pinansin ang aming mga medyo nagulumihanan, ay nagtaka sa ay naglilingkod sa mahigit 150 bansa. missionary. Umaasa ako na hindi kayo ibig sabihin nito. Habang iniisip niya Bilang mga kinatawan ng Panginoong matatakot sa kanila kundi matututo ang pahiwatig na ito, tumingin siya sa Jesucristo, sinisikap nilang isagawa mula sa kanila. Maaaring sila ang ipi- kalsada at nakita ang dalawang binata ang banal na utos iyan—na ibinigay nadalang tulong ng langit sa inyo. na nakasuot ng polong puti at kurbata muli ng Panginoon sa ating pana- Nangyari iyan kay Jerry, isang mabu- na nagbibisekleta papunta sa bahay hon—ang ipalaganap ang ebanghelyo ting Protestante sa kanyang mid-60s na niya. Nabigla sa “tila sinadyang pagka- sa buong mundo at pagpalain ang nakatira sa Mesa, Arizona. Ang ama ni kataong,” ito, nakatingin lang siya ha- buhay ng mga tao saanmang dako.6 Jerry ay isang Baptist minister; ang kan- bang dumaraan sila. Pagkatapos, nang Ang mga missionary sa kanilang yang ina ay Methodist minister. Isang maisip na kailangan niyang kumilos, edad na wala pang 20 o nasa 20s araw, ikinuwento sa kanya ng mata- sumigaw siya, “Oy, kayo, teka muna! ay wala pang gaanong kaalaman sa lik niyang kaibigan na si Pricilla ang Kailangan ko kayong makausap!” mga bagay ng mundo. Ngunit sila ay pagdadalamhati nito sa pagkamatay ng Nagtataka pero nasisiyahan, hu- biniyayaan ng mga kaloob—tulad ng kanyang anak noong ito ay isilang at minto ang mga binata. Nang palapit kapangyarihan ng Banal na Espiritu, ang pighating dulot ng pagdidiborsyo na sila, napansin ni Jerry ang mga pagmamahal ng Diyos, at mga patotoo di-kalaunan matapos iyon. Nagsisikap name tag nila na nagpapakilalang sila ng katotohanan—kaya sila naging bilang single mother, si Pricilla ay may ay mga missionary ng Ang Simbahan makapangyarihang kinatawan ng apat na anak—tatlong babae at isang ni Jesucristo ng mga Banal sa mga Panginoon. Ibinabahagi nila ang lalaki. Habang sinasabi niya kay Jerry Huling Araw. Tiningnan sila ni Jerry at mabuting balita ng ebanghelyo na ang saloobin niya, inamin niya na sinabi, “Medyo kakatwa ito, pero nag- maghahatid ng tunay na kagalakan naiisip niyang magpakamatay. Buong dasal ako at may nagsabi sa akin na

Nobyembre 2012 19 ‘pahintuin mo ang mga binatang nag- Matutulungan nila kayo! 9 May naka- ninyo alam ang patutunguhan o wala bibisikleta.’ Tumingin ako sa kalsada, handang access sila sa napakaraming kayong layunin sa buhay. Tanungin at heto kayo ngayon. Matutulungan ba family history record ng Ang Simba- ang mga missionary! Matutulungan ninyo ako?” han ni Jesucristo ng mga Banal sa mga nila kayo! Matutulungan nila kayong Ngumiti ang mga missionary, at si- Huling Araw. malaman ang iba pa tungkol sa tunay nabi ng isa, “Opo, sigurado po akong Ilan sa inyo ay mga miyembro ngu- na layunin ng buhay—bakit kayo na- makakatulong kami.” nit hindi aktibo sa kasalukuyan. Mahal ririto sa mundo at saan kayo pupunta Ipinaliwanag ni Jerry ang naka- ninyo ang Panginoon at madalas na matapos mamatay. Malalaman ninyo babahalang kalagayan ni Pricilla. Di- iniisip na bumalik sa Kanyang kawan. kung paano pagpapalain ng ipinanum- naglaon kausap na ng mga missionary Pero hindi ninyo alam kung paano balik na ebanghelyo ni Jesucristo ang si Pricilla, kanyang mga anak, at si magsimula. Iminumungkahi kong inyong buhay sa paraang hindi ninyo Jerry. Tinalakay nila ang layunin ng tanungin ninyo ang mga missionary! 10 aakalain. buhay at ang walang hanggang plano Matutulungan nila kayo! Maaari din Kung may inaalala kayo tungkol ng Diyos para sa kanila. Lumakas ang silang tumulong sa pagtuturo sa inyong sa inyong pamilya, tanungin ang mga pananampalataya nina Jerry, Pricilla, at mga mahal sa buhay. Kami at ang mga missionary! Matutulungan nila kayo! ng kanyang mga anak sa pamamagi- missionary ay mahal kayo at hangad na Ang pagpapatibay ng pagsasama ng tan ng taimtim na panalangin, pag- maibalik sa inyo ang kagalakan at liwa- mag-asawa at pamilya ang pinakama- aaral ng Aklat ni Mormon, at dahil sa nag ng ebanghelyo sa inyong buhay. halaga sa mga Banal sa mga Huling magiliw na pakikipagkaibigan ng mga Maaaring ang ilan sa inyo ay gus- Araw. Ang mga pamilya ay maaaring miyembro ng Simbahan. Lalo pang tong malaman kung paano madaig magkasama-sama nang walang hang- lumakas ang dati nang malakas na pa- ang isang adiksyon o mabuhay nang gan. Hilingin sa mga missionary na nanampalataya ni Jerry kay Jesucristo. mahaba at magkaroon ng mas maituro sa inyo kung paano ito maaaring Ang pag-aalinlangan at pag-iisip na buting kalusugan. Tanungin ang mga matamasa ng inyong pamilya. magpakamatay ni Pricilla ay napalitan missionary! Matutulungan nila kayo! Matutulungan din kayo ng mga mis- ng pag-asa at kaligayahan. Nabinya- Ipinakita sa isinagawang pag-aaral na, sionary sa hangarin ninyong higit pang gan sila at naging mga miyembro ng bilang isang grupo, ang mga miyem- matuto. Ang espiritu ng tao ay nagna- ipinanumbalik na Simbahan ni Cristo.8 bro ng Ang Simbahan ni Jesucristo nais ng kaliwanagan. Maging ito man Oo, maaaring tumulong ang mga ng mga Banal sa mga Huling Araw ay ay katotohanang mula sa siyensya o missionary sa maraming paraan. malulusog. Ang bilang ng namamatay mula sa paghahayag ng Diyos, hinaha- Halimbawa, maaaring ang ilan sa inyo sa kanila ay pinakamababa at mas ngad natin ito! Tunay na ang kaluwal- ay gustong malaman pa ang tungkol mahaba ang kanilang buhay kaysa hatian ng Diyos ay katalinuhan.12 sa inyong mga ninuno. Maaaring alam sa anupamang partikular na grupo Ang pag-unlad sa kaalaman ay ninyo ang mga pangalan ng inyong na ginawan ng pag-aaral sa loob ng kinapapalooban ng espirituwal at tem- mga magulang at apat na lolo’t lola, mahabang panahon.11 poral na kaalaman. Binibigyang-diin pero paano naman ang walo ninyong Maaaring nadarama ng ilan sa inyo namin ang kahalagahan ng pag-unawa lolo’t lola-sa-tuhod? Alam ba ninyo na ang buhay ay puno ng kaabalahan sa mga sagradong banal na kasulatan. ang kanilang mga pangalan? Gusto ba at katuwaan, subalit sa kaibuturan Natuklasan sa isang pag-aaral kamaka- ninyong malaman pa ang tungkol sa ng inyong puso nakadarama kayo ilan na ang mga Banal sa mga Huling kanila? Tanungin ang mga missionary! ng tumitinding kahungkagan, hindi Araw ay higit ang kaalaman tungkol sa Kristiyanismo at sa Biblia.13 Kung gusto ninyong lalo pang maunawaan ang Biblia, lalo pang maunawaan ang ang Aklat ni Mormon, at mas maunawaan ang pagiging magkakapatid ng mga tao at pagiging ama ng Diyos, tanungin ang mga missionary! Matutu- lungan nila kayo! Marami sa inyo ang may matinding hangaring tulungan ang mga nangangailangan. Dahil sinusunod namin si Jesucristo, hangad din ng mga Banal sa mga Huling Araw na tumulong.14 Sinuman ay maaaring makiisa sa amin sa pagtulong sa mga nangangailangan at pagbibigay ng ginhawa sa mga biktima ng kalamidad saanmang dako ng

20 Liahona mundo. Kung gusto ninyong makiisa, tanungin ang mga missionary! Matutu- lungan nila kayo! At kung gusto ninyong malaman pa ang tungkol sa kabilang buhay, tungkol sa langit, tungkol sa plano ng Diyos para sa inyo; kung gusto ninyong malaman pa ang tungkol sa Panginoong Jesucristo, ang Kanyang Pagbabayad- Ni Pangulong Dieter F. Uchtdorf sala, at ang Panunumbalik ng Kanyang Pangalawang Tagapayo sa Unang Panguluhan Simbahan tulad sa orihinal na pagkakatatag nito, tanungin ang mga missionary! Matutulungan nila kayo! Alam ko na buhay ang Diyos. Si Jesus ang Cristo. Ang Kanyang Sim- Mga Panghihinayang bahan ay naipanumbalik na. Taimtim kong dalangin na pagpalain nawa ng Diyos ang bawat isa sa inyo at ang at Pagpapasiya bawat isa sa ating minamahal na mga missionary. Sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ Kapag mas pinagtuunan nating kamtin ang kabanalan

MGA TALA at kaligayahan, mas malamang na wala tayong 1. Thomas S. Monson, “Sa Pagkikita Nating panghihinayangan. Muli,” Liahona, Nob. 2010, 5. 2. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 4:3. 3. Tingnan sa Mateo 10:1; Lucas 6:13; 10:1; Mga Taga Efeso 4:11–12. 4. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 1:30. Mga Panghihinayang Gayunpaman, sa pagtanda na- 5. Mateo 28:19. 6. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 68:8; Pangulong Monson, minamahal ka tin, mas nakapag-iisip tayo at na- 84:62; 112:28. namin. Salamat sa maganda at maha- mamangha na maikli lang pala ang 7. Tingnan sa 1 Mga Taga Corinto 2:2; laga mong ibinalita tungkol sa mga daang iyon. Nagtataka tayo kung bakit 2 Nephi 25:26. 8. Personal na komunikasyon mula kay itatayong bagong templo at sa gawaing- napakabilis na lumipas ang pana- W. Tracy Watson, dating pangulo ng misyonero. Dahil sa mga ito, tiyak kong hon. At naiisip natin ang ating naging Arizona Mesa Mission. bubuhos ang mga pagpapala sa atin at mga desisyon at mga bagay na ating 9. Kapag sinabi ko ang paanyayang “tanungin ang mga missionary,” maaari din kayong sa maraming henerasyong darating. ginawa. Dahil diyan, naaalala natin ang magpatulong sa isang kaibigang miyembro Mga kapatid, mahal kong mga kai- kasiya-siyang mga sandali na nagpa- ng Simbahan. bigan! Lahat tayo ay mortal. Sana hindi sigla sa ating kaluluwa at nagpagalak 10. Ang mga aktibong kaanak, kaibigan at lider sa Simbahan ay matutuwa ring na ito ikagulat ng sinuman. sa ating puso. Ngunit naiisip din natin tumulong. Wala ni isa sa atin ang mabubuhay ang ating mga pinanghihinayangan— 11. Tingnan sa James E. Enstrom at Lester sa mundo nang napakatagal. May mga bagay na sana’y maibalik natin at Breslow, “Lifestyle and Reduced Mortality among Active California Mormons, 1980– tiyak na bilang ng taon ang itatagal mabago. 2004,” Preventive Medicine, tomo 46 natin sa mundo, na, kung ibabatay Sinabi ng isang nurse na nag-aalaga (2008), 135. sa kawalang-hanggan, ay halos isang ng mga may malubhang karamda- 12. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 93:36. 13. Tingnan sa U.S. Religious Knowledge kisap-mata lang ito. man na madalas niyang tanungin ang Survey (Pew Forum on Religion and Public At pagkatapos ay papanaw na tayo. kanyang mga pasyenteng naghahanda Life, Set. 28, 2010), 7. Ang ating mga espiritu ay “dadalhin nang lisanin ang buhay na ito. 14. Tingnan sa Ram Cnaan, Van Evans, and Daniel W. Curtis, Called to Serve: The pabalik sa Diyos na sa [atin] ay nagbi- “May pinanghihinayangan po ba Prosocial Behavior of Active Latter-day gay-buhay.” 1 Ihihimlay natin ang ating kayo?” ang itinatanong niya.2 Saints (University of Pennsylvania School katawan at iiwan ang mga materyal Madalas kapag napakalapit na ng of Social Policy and Practice, 2012); “Mormon Volunteerism Highlighted na bagay ng mundong ito pagpunta kamatayan mas napagninilay ang mga in New Study” (Mar. 16, 2012), http:// natin sa kabilang-buhay. bagay at gumaganda ang pananaw. www.mormonnewsroom.org/article/ Kapag bata pa tayo, parang wala Kaya nang tanungin ang mga taong ito mormon-volunteerism-report; Mormons in America: Certain in Their Beliefs, tayong kamatayan. Iniisip nating hindi tungkol sa mga pinanghihinayangan Uncertain of Their Place in Society (Pew matatapos ang pagsikat ng araw, at nila, sinabi nila ang kanilang saloo- Forum on Religion and Public Life, Ene. 12, ang hinaharap ay tuluy-tuloy na daan bin. Inisip nila ang kanilang babagu- 2012), 43; Robert D. Putnam at David E. Campbell, American Grace: How Religion na walang-katapusang nakalatag sa hin kung maibabalik lang nila ang Divides and Unites Us (2010), 444–54. ating harapan. nakaraan.

Nobyembre 2012 21 Palagay ko may tamang lugar para sa ganitong aktibidad, pero gaano karaming oras ang handa nating iukol dito? Kung hindi natin naibibigay ang pinakamagandang maibabahagi natin at buong panahon sa mga taong tunay na mahalaga sa atin, pagsisisihan natin ito balang-araw. Magpasiya tayong pahalagahan ang ating mga minamahal sa pag-ukol ng makabuluhang panahon sa kanila, at pagkakaroon ng magagandang alaala sa piling nila.

Habang iniisip ko ang sinabi nila, Iniisip ko ang ating Panginoon Sana Naabot Ko ang Aking Potensyal nalaman ko kung gaano kabuti ang at Perpektong Halimbawa, na si Isa pang pinanghihinayangan epekto ng mahahalagang alituntunin Jesucristo, at ang maikli Niyang buhay ng mga tao ay ang kabiguan nilang ng ebanghelyo ni Jesucristo sa buhay kasama ang mamamayan ng Galilea maging uri ng taong sa palagay nila ay natin kung susundin natin ang mga ito. at Jerusalem. Pinilit kong isipin na kaya nila at dapat nilang kahinatnan. Walang mahiwaga sa mga alitun- nagmamadali Siya sa pagdalo sa mga Nang suriin nila ang kanilang buhay, tunin ng ebanghelyo. Napag-aralan pulong o pinagsasabay-sabay ang ma- nalaman nila na hindi nila naabot ang natin ang mga ito sa banal na kasula- raming gawaing dapat tapusin. kanilang potensyal, na maraming ba- tan, tinalakay natin ito sa Sunday Hindi ganoon ang nakikita ko. gay ang hindi pa naisasakatuparan. School, at narinig natin sa mga Sa halip, ang nakikita ko ay ang Hindi ko tinutukoy dito ang pag- pulpito nang maraming beses. Ang mahabagin at mapagmalasakit na akyat sa tugatog ng tagumpay sa ating mga banal na alituntunin at pinaha- Anak ng Diyos na ipinamumuhay iba’t ibang propesyon. Ang tagumpay halagahang ito ay simple at malinaw; ang bawat araw nang may layunin. na iyon, gaano man katayog sa munang mga ito ay maganda, malalim, at Nang kinausap Niya ang mga taong dong ito, ay hindi makapapantay kahit mabisa; at tiyak na tutulong sa ating nakapalibot sa Kanya, nadama nilang kaunti sa walang hanggang pagpapa- maiwasang may panghinayangan sa mahalaga at minamahal sila. Alam lang naghihintay sa atin. hinaharap. Niya ang walang hanggang kahalaga- Sa halip, ang tinutukoy ko ay ang han ng mga taong Kanyang nakilala. pagiging uri ng taong nais ng Diyos Sana Mas Marami Akong Oras na Sila’y Kanyang binasbasan at pinag- na kahinatnan natin. Inukol sa mga Taong Mahal Ko lingkuran. Sila’y Kanyang pinasigla at Dumating tayo sa mundong ito, tu- Marahil ang karaniwang pinang- pinagaling. Pinag-ukulan Niya sila ng lad ng sabi ng makata na, “lahat tayo’y hihinayangan ng mga pasyenteng Kanyang panahon. isinilang na may kabanalan” 4 mula sa malapit nang mamatay ay ang hindi Sa ating panahon, madaling mag- premortal na daigdig. nila pag-ukol ng mas maraming oras kunwaring nag-uukol tayo ng oras Nakikita ng ating Ama sa Langit ang sa mga taong mahal nila. sa iba. Sa isang klik sa mouse “ma- ating tunay na potensyal. Ang mga Karaniwang kalalakihan ang bumi- kakaugnay” na natin ang libu-libong bagay na hindi natin alam tungkol sa bigkas sa malungkot na mga salitang “kaibigan” nang hindi kailangang ating sarili ay alam Niya. Hinihikayat ito: sila ay “nanghihinayang dahil personal na makausap ang isa man sa Niya tayo sa buhay na ito na abutin naging subsob sila sa trabaho.” 3 May kanila. Ang teknolohiya ay napakala- ang hangganan ng paglikha sa atin, magagandang alaala sana na napasa- king tulong, lalo na kung malayo tayo mamuhay nang matwid, at bumalik kanila kung nakapag-ukol lamang sila sa ating mga mahal sa buhay. Malayo sa Kanyang piling. ng panahon sa pamilya at mga kaibi- ang tirahan naming mag-asawa sa Kung gayon, bakit natin pinagbubu- gan. Hindi sila nagkaroon ng malalim mahal naming pamilya; kaya alam husan ng oras at lakas ang mga bagay na ugnayan sa mga taong pinakama- namin iyan. Gayunpaman, naniniwala na panandalian lang, walang halaga, at halaga sa kanila. akong hindi tayo sumusulong, bilang walang katuturan? Hindi ba natin na- Hindi ba’t totoong madalas ay mas- indibiduwal o bilang lipunan man, lalaman na kahangalan ang hangaring yado tayong abala? At, nakalulungkot kung ang karaniwang ginagamit natin kamtin ang mga walang kabuluhan? na itinuturing pa nating kapuri-puri sa pakikipag-ugnayan sa pamilya o Hindi ba mas makatutulong sa ang pagiging abala natin, na para kaibigan ay ang pag-post ng mga na- atin na “mangagtipon [tayo] ng mga bang ito ay tanda ng tagumpay o kakatawang larawan, pag-forward ng kayamanan sa langit, na doo’y hindi mas maunlad na buhay. walang kabuluhang bagay, o pag-link sumisira kahit ang tanga kahit ang ka- Hindi ba? sa kanila sa mga website sa Internet. lawang, at doo’y hindi nanghuhukay

22 Liahona at hindi nagsisipagnakaw ang mga Kapag mas pinagtuunan nating pagbibisikleta. Sa palagay ko mas magnanakaw. 5 kamtin ang kabanalan at kaligayahan, bibilis ang takbo namin at mas malayo Paano natin ito gagawin? Sa pagsu- mas malamang na wala tayong pang- ang mararating kung magpupursigi nod sa halimbawa ng Tagapagligtas, hihinayangan. Kapag mas nagtiwala pa kami nang kaunti. At kung minsan pagsasabuhay ng Kanyang mga turo, tayo sa biyaya ng Tagapagligtas, mas hindi ko mapigilang banggitin ang at pagmamahal nang tapat sa Diyos at madarama natin sa ating buhay na mungkahing ito sa aking butihing sa ating kapwa. tumatahak tayo sa landas na nais ng maybahay. Hindi tayo dapat na napipilitan Ama sa Langit para sa atin. Ang karaniwang reaksyon niya lang, laging nagmamadali, at nagrerek- sa mungkahi ko ay laging magiliw, lamo sa mga dapat gawin, kung gusto Sana Hinayaan Kong Maging malinaw, at diretsahan. Nakangiti nating maging disipulo. Mas Masaya ang Aking sarili niyang sasabihin, “Dieter, hindi tayo Sa pamumuhay ng ebanghelyo, Ang isa pang pinanghihinayangan nakikipag-unahan; naglalakbay tayo. hindi natin dapat tularan ang batang ng mga taong malapit nang mamatay Namnamin natin ang sandali.” nagtampisaw lang sa tubig at pagkata- ay hindi natin gaanong aakalain. Sabi Tama nga siya! pos ay sinabing lumangoy siya. Bilang nila, sana ay hinayaan nilang maging Kung minsan sa buhay, masyado mga anak ng ating Ama sa Langit, mas masaya ang kanilang sarili. tayong nakatuon sa finish line kaya higit pa riyan ang kaya nating gawin. Madalas na napapaniwala tayo hindi tayo nasisiyahan sa paglalakbay. Upang magawa iyan, hindi sapat na na may isang bagay na hindi natin Hindi ako nagbibisikleta kasama ng mabuti lang ang layunin. Tayo ay da- kayang kamtin pero magpapasaya sa aking asawa dahil gusto kong makara- pat kumilos. Higit na mahalaga, dapat atin: mas mabuting sitwasyon ng pa- ting sa gusto kong puntahan. Nag- nating marating ang nais ng Ama sa milya, mas maunlad na kabuhayan, bibisikleta ako dahil masaya ako na Langit na kahinatnan natin. o katapusan ng mahirap na pagsubok. makasama siya. Ang pagpapatotoo sa ebanghelyo Habang nagkakaedad tayo, mas Hindi ba’t kahangalan na di- ay mabuti, ngunit ang pamumuhay nagbabalik-tanaw tayo at nalalaman maranasan ang tuwa at saya ng isang ng ipinanumbalik na ebanghelyo ay natin na may mga bagay na panlabas pangyayari dahil ang lagi nating inaa- mas mabuti. Ang naising maging mas na hindi talaga mahalaga o nagpapa- bangan ay kung kailan ito matatapos? matapat sa ating mga tipan ay mabuti; saya sa atin. Pinapakinggan ba natin ang ma- ang pagiging tapat sa mga sagradong Tayo ay talagang mahalaga. Tayo gandang musika na ang hinihintay tipan—kabilang na ang malinis na pa- ang nagpapasiya kung ano ang ikasa- marinig ay ang huling nota bago natin mumuhay, pagbabayad ng ating mga saya natin. hayaan ang sariling masiyahan dito? ikapu at handog, pagsunod sa Word Nasasaiyo at nasasaakin kung pa- Hindi. Nakikinig tayo at nakakaugnay of Wisdom, at paglilingkod sa mga ano maging maligaya. sa iba’t ibang himig, ritmo, at magan- nangangailangan—ay higit na mabuti. Kami ng asawa kong si Harriet ay dang tunog sa buong komposisyon. Ang pagsasabing mas pag-uukulan mahilig magbisikleta. Napakasayang Nagdarasal ba tayo na ang iniisip ng ating pamilya ang pagdarasal, mamasyal at masdan ang kagandahan lang ay ang salitang “amen” sa dulo? pag-aaral ng banal na kasulatan at ng kalikasan. May mga gusto kaming Siyempre hindi. Nagdarasal tayo upang makabuluhang paglilibang ay mabuti; dinaraanan sakay ng bisikleta, pero maging malapit sa ating Ama sa Langit, ngunit ang paggawa ng lahat ng ito ay hindi namin gaanong pinapansin kung matanggap ang Kanyang Espiritu at magdudulot ng pagpapala ng langit sa gaano na kami kalayo o kabilis kum- madama ang Kanyang pagmamahal. ating buhay. para sa ibang nagbibisikleta. Hindi natin dapat hintayin ang Ang pagiging disipulo ay pagha- Pero, kung minsan, iniisip ko na bukas para maging masaya, at matuk- ngad na maging banal at maligaya. Ito dapat ay mas galingan namin ang lasang maaari palang maging mali- ang landas para tayo lubos na bumuti gaya—sa lahat ng sandali! Hindi rin at lumigaya. dapat isipin ang nakaraan para lamang Magpasiya tayong tularan ang Taga- mapahalagahan ang buhay. “Ito ang pagligtas at magsumikap na maging araw na ginawa ng Panginoon . . . ,” uri ng tao na dapat nating kahinatnan. ang isinulat ng Mang-aawit. “[Manga- Pakinggan natin at sundin ang mga galak at ating [katuwaan].” 6 pahiwatig ng Banal na Espiritu. Sa Mga kapatid, anuman ang ating paggawa nito, ihahayag sa atin ng kalagayan, anuman ang ating mga ha- Ama sa Langit ang mga bagay na hindi mon sa buhay o pagsubok, may isang natin alam tungkol sa ating sarili. Ipa- bagay sa bawat araw na ikatutuwa pakita Niya sa atin ang daan at tutulu- at itatangi. May isang bagay bawat ngan tayong makita ang mga talento araw na mapasasalamatan at ikaga- na hindi natin alam at marahil hindi galak kung makikita lang natin ito at natin sukat-akalain na taglay natin. pahahalagahan.

Nobyembre 2012 23 mga kasalanan.12 Dahil sa Kanyang Pagbabayad-sala malilimutan natin ang nakaraan at susulong nang may malinis na mga kamay, at dalisay na puso,13 at determinasyong gawin ang mas mabuti at higit sa lahat maging mas mabuti. Oo, mabilis lang ang buhay na ito; madali lang lumipas ang ating mga araw; at tila nakakatakot ang kamatayan kung minsan. Gayunpaman, ang ating espiritu ay patuloy na mabubuhay at balang-araw ay sasanib muli sa ating nabuhay na mag-uling katawan upang tumanggap ng walang hanggang kaluwalhatian. Taimtim kong pinatototohanan na dahil sa mahaba- ging si Cristo, tayong lahat ay mabubuhay na muli magpakailanman. Dahil sa ating Tagapagligtas at Manunubos, balang-araw lubos nating mauuna- Palagay ko dapat nating hanapin at magtungo sa kabilang-buhay. waan at ikagagalak ang mga salitang ito na mas ginagamit ang puso kaysa Balang-araw susuriiin natin ang ating “ang tibo ng kamatayan ay nalulon mata. Gustung-gusto ko ang mga kata- buhay at itatanong kung naging mas kay Cristo.” 14 gang: “Tanging sa paggamit lamang ng mabuti ba tayo, nakagawa ba tayo ng Ang landas tungo sa pagsasaka- puso makakakita nang tama ang tao. mas magandang desisyon, o ginamit tuparan ng ating banal na tadhana Anumang bagay na mahalaga ay hindi ba natin nang tama ang ating panahon. bilang mga anak ng Diyos ay walang- nakikita ng mata.” 7 Upang huwag magkaroon ng hanggan. Mga kapatid, mahal kong Inutusan tayong “magbigay- panghihinayangan sa buhay, makatu- mga kaibigan, dapat nating simulang pasalamat sa lahat ng bagay.” 8 Kaya tulong na gumawa na ngayon ng ilang tahakin ang landas na iyan; ngayon; hindi ba mas mabuting tingnan gamit pagpapasiya. Kung gayon, tayo’y: huwag nating sayangin kahit isang ang ating mga mata at puso ang kahit araw. Dalangin ko na hindi natin maliliit na bagay na maaari nating • Magpasiyang mag-ukol ng mas hintayin pa ang oras ng ating kama- ipagpasalamat, sa halip na pagtuu- maraming oras sa ating mga tayan bago natin tunay na matutuhan nan ang di-maganda sa kasalukuyan minamahal. kung paano mabuhay. Sa pangalan ni nating kalagayan? • Magpasiyang magsumikap pa Jesucristo, amen. ◼ Nangako ang Panginoon, “Siya na maging uri ng taong nais ng MGA TALA na tumatanggap ng lahat ng bagay Diyos na kahinatnan natin. 1. Alma 40:11. nang may pasasalamat ay gagawing • Magpasiyang maging masaya, 2. Tingnan sa See Susie Steiner, “Top Five Regrets of the Dying,” Guardian, Peb. 1, maluwalhati; at ang mga bagay sa anuman ang ating kalagayan. 2012, www.guardian.co.uk/lifeand style/ mundong ito ay idaragdag sa kanya, 2012/feb/01/top-five-regrets-of-the- maging isandaang ulit, oo, higit pa.” 9 Pinatototohanan ko na marami sa dying. 3. Bronnie Ware, sa Steiner, “Top Five Regrets Mga kapatid, sa masaganang mga panghihinayangan natin sa hi- of the Dying.” pagpapala ng ating Ama sa Langit, naharap ang maiiwasan sa pagsunod 4. “Ode: Intimations of Immortality from sa Kanyang plano ng kaligtasan na sa Tagapagligtas ngayon. Kung tayo Recollections of Early Childhood,” The Complete Poetical Works of William puno ng pagmamahal, sa dakilang ay nagkasala o nakagawa ng mali— Wordsworth (1924), 359. mga katotohanan ng ebanghelyo, at kung may mga desisyon tayo na pi- 5. Mateo 6:20. sa kagandahan ng buhay na ito sa nagsisisihan natin ngayon—nasa atin 6. Mga Awit 118:24. 7. Antoine de Saint-Exupéry, The Little Prince, lupa, “hindi ba’t may dahilan upang ang natatanging kaloob ng Pagbaba- trans. Richard Howard (2000), 63. tayo ay magsaya?” 10 yad-sala ni Cristo, na siyang paraan 8. Mosias 26:39; tingnan din sa Doktrina Magpasiya tayong maging masaya, upang mapatawad tayo. Hindi na at mga Tipan 59:7. 9. Doktrina at mga Tipan 78:19. anuman ang ating kalagayan. natin mababalikan ang nakaraan at 10. Alma 26:35. mababago ito, ngunit maaari tayong 11. Tingnan sa Paghahayag 7:17. Mga Pagpapasiya magsisi. Papahirin ng Tagapagligtas 12. Tingnan sa Mateo 11:28–30. 13. Tingnan sa Mga Awit 24:4. Balang-araw kakailanganin na ang ating mga luha ng kalungku- 14. Mosias 16:8; tingnan din sa 1 Mga Taga nating pumanaw sa mundong ito tan11 at aalisin ang bigat ng ating Corinto 15:54.

24 Liahona SESYON SA SABADO NG HAPON | Oktubre 6, 2012 nang may pasasalamat sa kanyang napakahusay na serbisyo si Elder Marlin K. Jensen bilang Church Historian at Recorder. Lahat ng sang-ayon, mangyaring ipakita. Iminumungkahing sang-ayunan natin si Elder Steven E. Snow bilang Church Historian at Recorder. Lahat ng sang-ayon, mangyaring Inilahad ni Pangulong Henry B. Eyring ipakita. Unang Tagapayo sa Unang Panguluhan Ang hindi sang-ayon. Iminumungkahing i-release natin sina Elder Keith K. Hilbig, Jay E. Jensen, Marlin K. Jensen, at Octaviano Tenorio bilang mga miyembro ng Pagsang-ayon sa mga Unang Korum ng Pitumpu at italaga sila bilang mga emeritus General Authority. Pinuno ng Simbahan Iminumungkahi rin na i-release natin sina Elder Keith R. Edwards at Larry W. Gibbons bilang mga miyembro ng Pangalawang Korum ng minumungkahing sang-ayunan natin Lahat ng sang-ayon, mangyaring Pitumpu. sina Thomas Spencer Monson bilang ipakita. Ang mga nais makiisa sa amin sa Ipropeta, tagakita, at tagapaghayag at Ang hindi sang-ayon, kung may- pagpapasalamat sa mga Kapatid na Pangulo ng Ang Simbahan ni Jesucristo roon, ay ipakita rin. ito sa mahusay nilang paglilingkod, ng mga Banal sa mga Huling Araw; Si Elder Jay E. Jensen ay na-release mangyaring ipakita. Henry Bennion Eyring bilang Unang bilang miyembro ng Panguluhan ng Iminumungkahing sang-ayunan Tagapayo sa Unang Panguluhan; at Die- mga Korum ng Pitumpu. natin ang iba pang mga General ter Friedrich Uchtdorf bilang Pangala- Sa mga makikiisa sa amin sa pasa- Authority, Area Seventy, at general wang Tagapayo sa Unang Panguluhan. salamat, mangyaring ipakita. auxiliary presidency na kasalukuyang Ang mga sang-ayon ay ipakita Iminumungkahing sang-ayunan bumubuo nito. lamang. natin si Elder Craig C. Christensen Ang mga sang-ayon, mangyaring Ang mga hindi sang-ayon, kung bilang miyembro ng Panguluhan ng ipakita. mayroon, ay ipakita lamang. mga Korum ng Pitumpu. Ang hindi sang-ayon, ipakita Iminumungkahing sang-ayunan Lahat ng sang-ayon, mangyaring lamang. natin si Boyd Kenneth Packer bilang ipakita. Salamat, mga kapatid, sa inyong Pangulo ng Korum ng Labindalawang Ang mga hindi sang-ayon, kung boto ng pagsang-ayon, at sa inyong Apostol at ang sumusunod bilang mga mayroon. pananampalataya, katapatan, at mga miyembro ng korum na iyon: Boyd K. Iminumungkahing i-release natin dalangin. ◼ Packer, L. Tom Perry, Russell M. Nelson, Dallin H. Oaks, M. Russell Ballard, Richard G. Scott, Robert D. Hales, Jeffrey R. Holland, David A. Bednar, Quentin L. Cook, D. Todd Christofferson, at Neil L. Andersen. Ang mga sang-ayon, mangyaring ipakita. Ang hindi sang-ayon ay ipakita lamang. Iminumungkahing sang-ayunan natin ang mga tagapayo sa Unang Panguluhan at ang Labindalawang Apostol bilang mga propeta, tagakita, at tagapaghayag.

Nobyembre 2012 25 mga magulang halos 70 taon na ang nakararaan mula sa marine outpost ko sa pulo ng Saipan sa Pacific noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Natuon ang pansin ko sa isa sa mga liham na ito. Isang liham iyon na isinulat ko sa aking ina para buksan at basahin niya sa Mother’s Day noong Ni Elder L. Tom Perry 1945. Gusto kong ikuwento ang ilang Ng Korum ng Labindalawang Apostol bahagi nito sa pag-asang makita ninyo kung bakit walang hanggan ang pasasalamat ko sa aking mapagmahal na ama’t ina sa mga natutuhan ko mula sa mga itinuro nila sa aming pamilya. Pagiging Butihing Ang aking mga magulang ang itinuturing kong pinakamabuting halimbawa ng butihing mga magulang na inuna mga Magulang ang kanilang pamilya at wastong pagpapalaki sa mga anak. Nagsimula ang liham ko noong Napakaraming paraan para makatanggap ng tulong at Mother’s Day ng 1945 sa: suporta ang butihing mga magulang na kailangan nila para “Mahal kong Inay, maituro ang ebanghelyo ni Jesucristo sa kanilang mga anak. “Nitong huling apat na taong nag- daan lungkot na lungkot akong mag- diwang ng Mother’s Day na malayo sa inyo. Bawat taon ninais kong maka- umapit ang espesyal at napaka- ginagalawan. Napakarami sa mga sama kayo at masabi sa inyo kung halagang pangyayari sa buhay imbensyon ngayon ang nakasisigla sa gaano ko kayo kamahal at naaalala, Sko nitong tag-init—ipinagdiwang imahinasyon dahil sa potensyal nitong ngunit dahil imposible na naman itong ko ang aking ika-90 kaarawan. Kapag mapagbuti pa ang ating buhay. mangyari, kailangan kong gawin ang sumapit kayo sa napakahahalagang Sa lahat ng mabilis na pagbaba- susunod na pinakamabuting gawin at pangyayari sa inyong buhay, maka- gong ito sa ating paligid, taimtim isulat sa inyo ang mga nasa isipan ko. tutulong at makapagpapasigla na tayong nagdarasal at nagsisikap “Ngayong taon lalo kong natanto pagmuni-munihin ang lumipas na mga para matiyak na mananatili ang mga kung gaano ako kapalad sa pagkaka- kaganapan at karanasan. Kayong mga pinahahalagahan ng ebanghelyo ni roon ng mabuting ina. Una sa lahat, kabataan na nakikinig o nagbabasa Jesucristo. Ilan na sa mga ito ang naaalala ko ang maliliit na bagay na ng mensaheng ito maaaring walang nanganganib na mawala. Unang-una dati ninyong ginagawa para sa akin. gaanong epekto sa inyo na umabot na sa mga pinahahalagahang ito at, Tuwing gigising ako sa umaga, hindi ng 90 anyos ang isang tao, ngunit samakatwid, ang mga pangunahing ko kailangang mag-alala kailanman noong kapanahunan ko, ang umabot pinupuntirya ng kaaway, ay ang kung may isusuot akong malinis na sa ganitong edad ay isa nang malaking kasagraduhan ng kasal at malaking kamiseta at medyas. Ang kinailangan tagumpay. Araw-araw nagpapasalamat kahalagahan ng mga pamilya. Ang ko lang gawin ay buksan ang isang ako sa Ama sa Langit na biniyayaan mga ito ay naglalaan ng matatag at drawer, at naroon ang mga iyon. Sa Niya ako ng mahabang buhay. ligtas na tahanan kung saan bawat hapag-kainan alam ko na lagi akong Napakarami nang nagbago sa anak ng mapagmahal na Ama sa makakakita ng pagkaing gusto ko, na buong buhay ko. Nakita ko ang pag- Langit ay maiimpluwensyahan sa napakasarap ng pagkaluto. Sa gabi unlad ng industriya at teknolohiya. kabutihan at magkakaroon ng mga alam ko na lagi kong makikitang Ang napakaraming nilikhang mga walang-hanggang pinahahalagahan. malinis ang kubrekama sa higaan ko sasakyan at telepono at eroplano Ang sarili kong pamilya, na at may sapat na kumot para maging ay magagandang imbensyon noong umaasam sa pagdiriwang ng aking komportable ang pagtulog ko. Tala- kabataan ko. Ngayon halos araw- ika-90 kaarawan, ay sinimulan akong gang malaking kasiyahang tumira sa araw ay nagbabago ang paraan ng tulungang maalala at mapahalagahan isang tahanan.” ating paghahanap, pagbabahagi, at ang mga karanasan ng mahaba kong Nang mabasa ko ang unang dala- paggamit ng impormasyon. Sa edad buhay. Halimbawa, tinipon at ibina- wang talata ng liham na ito, nagulat kong ito namamangha ako sa mabi- hagi sa akin ng aking pamangkin ang ako dahil napakasentimental nito. lis na pagbabago sa mundong ating ilang liham na isinulat ko sa aking Marahil ang pagtira sa isang tolda at

26 Liahona pagtulog nang nakakulambo sa isang bagay na nagawa ninyo sa magulong priesthood na ang kasal ay para sa tiheras sa kampo ang nagpaalala mundong ito. buhay na ito at sa kawalang-hanggan. sa akin sa napakaespesyal naming “Lubos na nagmamahal, Tom” 1 Ang mga batang isinilang sa gayong tahanan. Nang muli kong basahin ang aking mga kasal ay may katiyakang hindi Sabi ko pa sa liham ko sa aking ina: liham, pinag-isipan ko rin ang kultura matatagpuan saanman. “Ngunit higit ko kayong naaalala ng pamilya, ward, stake, at komunidad Ang mga itinuturo sa tahanan ng dahil sa ipinakita ninyong halimbawa na kinalakhan ko. butihing mga magulang ay lalong sa akin. Naging napakasaya ng buhay Ang kahulugan ng kultura ay ang nagiging mahalaga sa mundo sa pang ating pamilya kaya ninais naming paraan ng pamumuhay ng tao. May nahong ito, kung saan napakalaganap sundan ang inyong halimbawa, upang natatanging kultura ng ebanghelyo, ng impluwensya ng kaaway. Tulad ng patuloy naming maranasan ang kaga- isang grupo ng mga pinahahalagahan alam natin, tinatangka niyang pabag- lakan namin noong mga bata pa kami. at inaasahan at kaugalian na karani- sakin at wasakin ang pinakapundas- Lagi kayong may oras na ipasyal ang wan sa lahat ng miyembro ng Ang yon ng lipunan—ang pamilya. Sa tuso pamilya, at lagi namin kayong naaasa- Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal at patagong mga paraan, inaatake niya hang gawin ang anumang bagay mula sa mga Huling Araw. Ang kulturang ang katapatan sa pamilya sa buong sa pag-akyat ng bundok hanggang sa ito ng ebanghelyo, o paraan ng pa- mundo at pinarurupok ang kultura at pakikipaglaro ng bola sa amin. Hindi mumuhay, ay nagmumula sa plano ng mga tipan ng matatapat na Banal sa kayo nagbakasyon ni Itay nang kayo kaligtasan, sa mga kautusan ng Diyos, mga Huling Araw. Dapat ipasiya ng lang. Lagi ninyong kasama ang buong at mga turo ng mga buhay na propeta. mga magulang na ang pagtuturo sa pamilya. Ngayong malayo ako sa Ito ay nakikita sa paraan ng panga- tahanan ay isang napakasagrado at inyo, gusto kong pag-usapan palagi ngalaga natin sa ating pamilya at sa mahalagang responsibilidad. Kahit ang ang buhay ko sa piling ninyo dahil pamumuhay ng bawat isa. ibang mga institusyon, tulad ng sim- napakasaya nito. Hindi ko mababale- Ang unang tagubilin kay Adan para bahan at paaralan, ay makatutulong wala ngayon ang mga turo ninyo dahil sa kanyang responsibilidad sa buhay sa mga magulang na “turuan . . . ang iisipin ng iba na hindi ninyo ako napa- ay matatagpuan sa Genesis 2:24: “Ka- bata sa daan na dapat niyang lakaran” laki nang maayos. Malaking hamon sa ya’t iiwan ng lalake ang kaniyang ama (Mga Kawikaan 22:6), ang responsibi- buhay ko ang maging karapat-dapat at ang kaniyang ina, at makikipisan lidad na ito ay talagang nakaatang sa na matawag na anak ni Nora Sonne sa kaniyang asawa: at sila’y magiging balikat ng mga magulang. Ayon sa da- Perry. Ipinagmamalaki kong matawag isang laman.” kilang plano ng kaligayahan, butihing na anak ninyo, at sana ay lagi akong Ang pagsasama ng isang lalaki at mga magulang ang pinagkatiwalaan maging karapat-dapat dito. isang babae na legal na ikinasal ayon sa pangangalaga at pag-unlad ng mga “Sana sa susunod na taon maka- sa batas ay hindi lamang paghahanda anak ng Ama sa Langit. sama ko na kayo para maipasyal ko sa darating na mga henerasyon para Sa malaking responsibilidad natin kayo sa Mother’s Day na matagal ko manahin ang lupa, kundi nagdudulot bilang mga magulang, napakaraming nang planong gawin nitong nakalipas din ito ng napakalaking kagalakan paraan para makatanggap ng tulong na apat na taon. at kasiyahang matatagpuan sa bu- at suporta ang butihing mga magulang “Nawa’y pagpalain kayo ng Pa- hay na ito. Ito ay totoo lalo na kapag na kailangan nila para maituro ang nginoon sa lahat ng magagandang ipinahayag ng mga kapangyarihan ng ebanghelyo ni Jesucristo sa kanilang

Nobyembre 2012 27 mga anak. Magmumungkahi ako ng palakihin ang kanilang mga anak sa limang bagay na magagawa ng mga pagmamahal at kabutihan, maglaan magulang para magkaroon ng mas para sa kanilang pisikal at espirituwal matatag na kultura ng pamilya: na mga pangangailangan, turuan silang Una, maaaring manalangin nang magmahal at maglingkod sa isa’t isa, taimtim ang mga magulang, na hu- sundin ang mga kautusan ng Diyos at mihiling sa Amang Walang Hanggan maging masunurin sa batas saanman na tulungan silang mahalin, unawain, sila naninirahan. . . . at gabayan ang mga anak na ibinigay “. . . Sa plano ng Diyos, ang mga Niya sa kanila. ama ang mangungulo sa kanilang mga Ikalawa, maaari silang manalangin mag-anak sa pagmamahal at kabutihan bilang pamilya, mag-aral ng mga ba- at ang may tungkuling maglaan ng mga nal na kasulatan, at magdaos ng mga pangangailangan sa buhay at kaligtasan family home evening at kumain nang ng kanilang mga mag-anak. Ang mga sabay-sabay nang madalas hangga’t ina ang may pangunahing tungkulin maaari, na ginagawa itong pagkaka- na mag-aruga ng kanilang mga anak. taon para mag-usap-usap at magturo Sa mga banal na tungkuling ito, ang ng kagandahang-asal. mga ama at ina ay may pananagutang Ikatlo, maaaring lubos na makina- magtulungan bilang magkasama na bang ang mga magulang sa organi- may pantay na pananagutan.” 3 sasyon ng Simbahan, na kinakausap Naniniwala ako na plano ng ang mga Primary teacher, lider ng Diyos na bigyang-diin sa tungkulin mga kabataan, at presidency ng klase na mga tao, ng mga papuri at inaaka- ng ina ang pag-aaruga at pagtuturo at korum ng kanilang mga anak. Sa lang karapatan, at ng Internet at media sa susunod na henerasyon. Ngunit pakikipag-usap sa mga tinawag at kung saan sila laging nakalantad. magandang makita na magkatuwang itinalagang tumulong sa kanilang mga Tutulungan ng matatatag na kultura ng ang mga mag-asawa sa pagpapalaki anak, makauunawa ang mga magu- pamilya ang ating mga anak na mamu- sa mga anak at pinagsasama ang lang sa espesyal at partikular na mga hay sa sanlibutan at hindi maging “taga kanilang impluwensya at epektibong pangangailangan ng isang anak. sanglibutan” ( Juan 15:19). pinag-uusapan at kinakausap ang Ikaapat, ang mga magulang ay Itinuro ni Pangulong Joseph Fielding kanilang mga anak. maaaring magbahagi ng patotoo nang Smith: “Tungkulin ng mga magulang Ang matinding pagsalakay ng kasa- madalas sa kanilang mga anak, turuan na ituro sa kanilang mga anak ang maan sa ating mga anak ay mas tuso silang sundin nang tapat ang mga utos nakapagliligtas na mga alituntunin at hayagan kaysa noon. Ang pagka- ng Diyos, at ipangako ang mga pag- ng ebanghelyo ni Jesucristo, nang sa karoon ng mas matatag na kultura ng papalang ipinangako ng ating Ama sa gayo’y malaman nila kung bakit kaila- pamilya ay nagdaragdag ng protek- Langit sa Kanyang matatapat na anak. ngan silang mabinyagan at magkaroon syon sa ating mga anak, at napapanga- Ikalima, maitatatag natin ang ng tapat na hangarin na magpatuloy sa lagaan sila mula sa mga impluwensya ating pamilya batay sa malilinaw at pagsunod sa mga kautusan ng Diyos ng mundo. simpleng patakaran at inaasahan ng matapos silang mabinyagan, nang sila Pagpalain kayong butihing mga ina pamilya, mabubuting tradisyon at ay makabalik sa kanyang piling. Gusto at ama sa Sion. Ipinagkatiwala Niya aktibidad, at “kabuhayan ng pamilya,” ba ninyo, butihin kong mga kapatid, sa inyong pangangalaga ang Kanyang kung saan ang mga anak ay binibig- ang inyong pamilya, ang inyong mga mga walang-hanggang anak. Bilang yan ng mga responsibilidad sa bahay anak; gusto ba ninyong mabuklod sa mga magulang katuwang tayo, at ka- at maaaring kumita para matuto silang inyong mga ama at ina na nauna sa isa, ng Diyos, sa pagsasakatuparan ng magbadyet, mag-impok, at magbayad inyo . . . ? Kung gayon, dapat ninyong Kanyang gawain at kaluwalhatian sa ng ikapu sa perang kinita nila. simulan ang pagtuturo habang bata pa Kanyang mga anak. Sagradong tung- Ang mga mungkahing ito sa pag- sila. Turuan ninyo sila sa pamamagitan kulin natin ang gawin ang lahat ng kakaroon ng mas matatag na mga ng halimbawa at tuntunin.” 2 ating makakaya. Pinatototohanan ko kultura ng pamilya ay nakatutulong Nakasaad sa pagpapahayag tungkol ito sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ sa kultura ng Simbahan. Ang napata- sa pamilya: tag na mga kultura ng ating pamilya “Ang mag-asawa ay may banal na MGA TALA 1. Liham ni L. Tom Perry sa kanyang ina ay magiging proteksyon sa ating mga tungkuling mahalin at kalingain ang noong Mother’s Day, mula sa Saipan, anak mula sa “nag-aapoy na sibat ng bawat isa at ang kanilang mga anak. na may petsang Mayo 3, 1945. kaaway” (1 Nephi 15:24) na nakaakibat ‘Ang mga anak ay mana na mula sa 2. Joseph Fielding Smith, sa Conference Report, Okt. 1948, 153. sa kultura ng kanilang mga kaedad, sa Panginoon’ (Mga Awit 127:3). Ang mga 3. “Ang Mag-anak: Isang Pagpapahayag sa mga kultura ng libangan at ng tanyag magulang ay may banal na tungkuling Mundo,” Liahona, Nob. 2010, 129.

28 Liahona kailangang sama-samang puntahan ng 20,000 hanggang 60,000 bubuyog sa karaniwang bahay-pukyutan ang milyun-milyong bulaklak at liparin nila ang katumbas ng dalawang beses na pag-ikot sa mundo. Sa maikling buhay nito na iilang linggo hanggang apat na buwan lamang, ang kontribusyong Ni Elder M. Russell Ballard pulot ng iisang pukyutan sa bahay Ng Korum ng Labindalawang Apostol nito ay 1/12 lamang ng isang kutsarita. Kahit tila kakatiting kumpara sa kabuuan, ang 1/12 ng isang kutsaritang pulot na bigay ng bawat bubuyog ay mahalaga sa ikatatagal ng bahay-puk- Maging Sabik yutan. Ang mga bubuyog ay umaasa sa isa’t isa. Ang trabahong mahirap para sa iilang bubuyog ay gumagaan sa Paggawa dahil tapat na ginagawa ng lahat ng bubuyog ang kanilang bahagi. Ang bahay-pukyutan ay mahala- Nangyayari ang mga dakilang bagay at gumagaan ang gang simbolo ng kasaysayan ng ating mga pasanin sa pagsisikap ng maraming kamay na Simbahan noon pa man. Nalaman “sabik sa paggawa ng mabuting bagay.” natin sa Aklat ni Mormon na nagdala ng mga pukyutan ang mga Jaredita (tingnan sa Eter 2:3) nang maglakbay sila patungong mga lupain ng Amerika lder Perry, palagay ko ikaw ang bahay-pukyutan, pero tuwang-tuwa libu-libong taon na ang nakararaan. pinakabatang 90-taong-gulang sa akong hayaan siyang mag-alaga sa Pinili ni Brigham Young ang bahay- Ebuong Simbahan. Napansin ninyo kanyang mga bubuyog. Gayunman, si- pukyutan bilang simbolo para hikaya- kung paano siya tumayo mula sa kan- mula noon, marami pa akong natutu- tin at pasiglahin ang pagtutulungang yang upuan. han tungkol sa napaka-organisadong kailangan ng mga pioneer upang ang Mahal kong mga kapatid, tuwing bahay-pukyutan—isang kolonya ng disyertong nakapaligid sa Great Salt kakain ako ng bagong pitas na hinog 60,000 bubuyog. Lake ay maging mayamang lambak na na kamatis o hinog at makatas na Ang mga pukyutan ay masipag mayroon tayo ngayon. Tayo ang na- peach, nagugunita ko na 60 taon magdala ng polen, manguha ng nek- kikinabang sa kanilang sama-samang na ang nakararaan ay may maliit na tar, at gawin itong pulot. Ang pagka- pananaw at kasipagan. peach orchard ang aking ama sa humaling nilang gawin ito ay likas na Ang simbolo ng bahay-pukyutan Holladay, Utah. Naglagay siya ng mga katangiang bigay sa kanila ng ating ay makikita kapwa sa loob at labas ng bahay-pukyutan doon para malagyan Lumikha. Tinatayang para makagawa maraming templo natin. Ang podium ng polen ang mga usbong ng peach ng isang libra (0.45 kg) na pulot, na kinatatayuan ko ay yari sa kahoy na kalauna’y magiging malalaki at masasarap na peach. Minahal ni Itay ang mababait niyang pukyutan at namangha sa paraan ng pagtutulungan ng libu-libo nito upang ang nektar na natipon mula sa mga usbong ng peach ay maging matatamis na ginintuang pulot—isa sa mga pagkain ng kalikasan na naka- lulusog. Katunayan, sinasabi sa atin ng mga nutritionist na isa ito sa mga pagkaing naroon ang lahat ng sustan- sya—mga enzyme, bitamina, mineral, at tubig—na kailangan para mabuhay. Lagi akong pinatutulong ng aking ama sa ginagawa niya sa kanyang mga

Nobyembre 2012 29 ating pagkatao ang katapatang iyon? Marami sa atin ang masigasig na dumadalo sa ating mga pulong sa Simba- han. Pinagsisikapan nating gawin ang ating mga tungkulin lalo na tuwing Linggo. Talagang kapuri-puri iyan. Ngunit sabik din ba ang ating puso’t isipan sa paggawa ng mabubuting bagay sa mga karaniwang araw ng linggo? Ginagampanan lang ba natin ang ating tungkulin, o talagang lubos tayong naniniwala sa ebanghelyo ni Jesucristo? Paano natin maitatanim sa ng punong walnut na lumaki sa ng dalisay na relihiyon (tingnan sa ating kaluluwa ang binhi ng pananam- likod-bahay ni Pangulong Gordon B. Santiago 1:27). palataya na nasa ating isipan para lalo Hinckley at nagagayakan ng inukit na Nababasa natin ang paglilingkod ng itong mapayabong? Paano tayo mag- imahe ng mga bahay-pukyutan. mga miyembro ng Simbahan sa buong kakaroon ng malaking pagbabago ng Lahat ng simbolismong ito ay patu- mundo at lalo na ang paglilingkod puso na sinabi ni Alma na mahalaga nay sa isang katotohanan: nangyayari sa mga tao tuwing may krisis—mga sa ating walang-hanggang kaligaya- ang mga dakilang bagay at gumagaan sunog at baha at bagyo at buhawi. han at kapayapaan? (tingnan sa Alma ang mga pasanin sa pagsisikap ng ma- Ang kailangang-kailangan at napaka- 5:12–21). raming kamay na “sabik sa paggawa halagang pagtugon na ito sa emer- Tandaan, nasa pulot ang lahat ng ng mabuting bagay” (D at T 58:27). Isi- gency ay talagang dapat magpatuloy sustansyang kailangan para mabuhay pin ang magagawa ng milyun-milyong bilang paraan ng pagpasan ng pasanin sa mundo. At ang doktrina at ebang- Banal sa mga Huling Araw sa mundo ng isa’t isa. Pero paano naman ang helyo ni Cristo ang tanging daan kung kikilos tayo na parang bahay- buhay natin sa araw-araw? Ano ang para matamo ang buhay na walang pukyutan habang nakatuon ang ating kabuuang epekto ng milyun-milyong hanggan. Mahihikayat lamang tayong pansin at lubos ang katapatan natin sa mumunting pagkakawanggawa natin magmahal at maglingkod na katulad mga turo ng Panginoong Jesucristo. araw-araw dahil sa taos na pagmama- ng sa Tagapagligtas kapag lumago ang Itinuro ng Tagapagligtas na ang una hal natin sa iba bilang Kristiyano? Sa ating patotoo nang higit kaysa nasa at dakilang utos ay: paglipas ng panahon mapagbabago ating isipan at naisapuso natin ito. “Iibigin mo ang Panginoon mong nito ang lahat ng anak ng ating Ama Sa gayon lamang tayo nagiging mga Dios ng buong puso mo, at ng buong sa Langit sa pagpapaabot ng Kanyang tunay na disipulo ni Cristo na binig- kaluluwa mo, at ng buong pagiisip pagmamahal sa kanila sa pamamagitan yang-kapangyarihan ng Espiritu upang mo. . . . natin. Higit kailanman kailangan ng maantig ang puso ng ating kapwa. “At ang pangalawang katulad ay ito, magulong mundong ito ang pag-ibig Kapag hindi na nakatuon ang ating Iibigin mo ang iyong kapuwa na gaya ni Cristo ngayon, at mas kakailanganin puso sa mga bagay ng mundo, hindi ng iyong sarili. pa nila ito sa darating na mga taon. na natin hahangarin ang parangal ng “Sa dalawang utos na ito’y nauuwi Ang simple at araw-araw na pagli- tao o bibigyang-kasiyahan ang ating ang buong kautusan, at ang mga pro- lingkod ay maaaring tila hindi naman kapalaluan (tingnan sa D at T 121:35– peta” (Mateo 22:37, 39–40). gayon kalaki, ngunit kapag pinagsa- 37). Bagkus, nagtataglay tayo ng mga Ang mga salita ng Tagapagligtas ma-sama ay nagiging parang 1/12 ng katangiang katulad ng kay Cristo na ay simple, ngunit ang kahulugan nito isang kutsaritang pulot na iniambag Kanyang itinuro: ay malawak at napakahalaga. Dapat ng isang bubuyog sa bahay-pukyutan. nating mahalin ang Diyos at mahalin May kapangyarihan ang pagmamahal • Tayo ay mahinahon at maamo at pangalagaan ang ating kapwa tulad natin sa Diyos at sa Kanyang mga at mapagtiis (tingnan sa D at T sa ating sarili. Isipin kung anong buti anak, at kapag ang pagmamahal na 121:41). ang magagawa natin sa mundo kung iyon ay nakita sa milyun-milyong • Tayo ay mabait, walang pagku- magsasama-sama tayo, magkakaisa paggawa ng kabutihan ng Kristiyano, kunwari o pandaraya (tingnan sa bilang mga disipulo ni Cristo, sabik at mapapabuti at pangangalagaan nito D at T 121:42). abalang tumutugon sa mga panganga- ang mundo sa pamamagitan ng nagbi- • Nakadarama tayo ng pag-ibig sa ilangan ng iba at naglilingkod sa mga bigay-buhay na nektar ng pananampa- lahat ng tao (tingnan sa D at T nakapaligid sa atin—sa ating pamilya, lataya, pag-asa, at pag-ibig sa kapwa. 121:45). mga kaibigan, kapitbahay, kababayan. Ano ang kailangan nating gawin • Ang ating isipan ay laging puspos Sabi nga sa Sulat ni Santiago, para maging katulad ng matatapat ng kabanalan (tingnan sa D at T paglilingkod ang mismong kahulugan na pukyutan at maging bahagi ng 121:45).

30 Liahona • Tayo ay wala nang hangarin pang May isang simpleng gawain sa araw- ng Diyos, at binabantayan Niya tayo. gumawa ng masama (tingnan sa araw na makagagawa ng kaibhan sa Ngunit karaniwan na sa pamamagi- Mosias 5:2). bawat miyembro ng Simbahan, pati tan ng ibang tao Niya ibinibigay ang • Ang Espiritu Santo ang lagi nating na sa inyo mga batang lalaki at babae, ating mga pangangailangan. Sama- kasama, at ang mga doktrina ng mga binatilyo at dalagita, mga single katwid lubhang mahalaga na pag- priesthood ay padadalisayin ang adult at mga magulang. lingkuran natin ang bawat isa” (Mga ating kaluluwa gaya ng hamog Ang simpleng gawaing iyon ay: Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: mula sa langit (tingnan sa D at T Sa pagdarasal ninyo tuwing umaga, Spencer W. Kimball [2006], 100) 121:45–46). hilingin sa Ama sa Langit na gabayan Alam ko na kung gagawin ninyo kayo na magkaroon ng pagkakataong ito—sa bahay, sa paaralan, sa trabaho, Ngayon, mga kapatid, hindi ko hi- mapaglingkuran ang isa sa Kanyang at sa simbahan—gagabayan kayo ng nihikayat na maging masyado kayong mahal na mga anak. At saka humayo Espiritu, at mahihiwatigan ninyo ang relihiyoso o panatiko. Kabaligtaran sa buong maghapon na ang puso ay mga nangangailangan ng partikular iyan! Sinasabi ko lang na gawin natin puno ng pananampalataya at pag- na paglilingkod na kayo lamang ang ang susunod na tamang hakbang sa mamahal, naghahanap ng matutulu- makapagbibigay. Bubulungan kayo ng ating lubos na pagbabalik-loob sa ngan. Kailangang nakatuong mabuti Espiritu at mahihikayat kayong tumu- ebanghelyo ni Cristo sa pamamagitan ang ating pansin, tulad ng pagtutuon long na impluwensyahan ang mundo ng pagtatanim ng mga doktrina nito sa ng pansin ng mga pukyutan sa mga ng dalisay na pag-ibig ni Cristo at ng ating puso’t kaluluwa upang maisa- bulaklak na kukunan nila ng nektar Kanyang ebanghelyo. gawa at maipamuhay natin—nang at polen. Kung gagawin ninyo ito, At tandaan, tulad ng 1/12 na may integridad—ang sinasabi nating lalakas ang inyong espirituwal na pa- kutsaritang pulot na laan ng munting ating pinaniniwalaan. kiramdam at makakakita kayo ng mga pukyutan sa bahay-pukyutan, kung Ang integridad na ito ay nagpapa- pagkakataong maglingkod na hindi pararamihin natin ang ating mga simple sa ating buhay at nagpapalakas ninyo aakalaing posible. pagsisikap nang libu-libo, maging ng ng ating pakiramdam sa Espiritu at sa Itinuro ni Pangulong Thomas S. milyun-milyong pagsisikap nang may mga pangangailangan ng iba. Pinasa- Monson na sa maraming pagkaka- panalangin na ibahagi ang pagmama- saya nito ang ating buhay at pinapa- taon ay sinasagot ng Ama sa Langit hal ng Diyos sa Kanyang mga anak yapa ang ating kaluluwa—ang uri ng ang mga panalangin ng ibang tao sa sa pamamagitan ng paglilingkod ng kagalakan at kapayapaang dumarating pamamagitan natin—sa pamamagi- isang Kristiyano, mabilis na lalago ang sa atin kapag nagsisisi tayo sa ating tan ko at ninyo—sa pamamagitan kabutihang maghahatid ng Liwanag mga kasalanan at sinusunod ang mga ng ating mabubuting salita at gawa, ni Cristo sa mundong ito na pasama utos ng Tagapagligtas. sa ating simpleng paglilingkod at nang pasama. Sa pagkakaisa, mai- Paano natin maisasagawa ang pagmamahal. pararating natin ang pagmamahal at pagbabagong ito? Paano natin maisa- At sinabi ni Pangulong Spencer W. pagkahabag sa sarili nating pamilya at sapuso ang pag-ibig na ito ni Cristo? Kimball: “Tunay na napapansin tayo sa nalulumbay, maralita, nagdadalamhati, at sa mga anak ng ating Ama sa Langit na naghahanap ng katotohanan at kapayapaan. Mapagpakumbaba kong dalangin, mga kapatid, na hihingi tayo ng inspirasyon sa ating araw-araw na mga panalangin na makakita ng isang taong mapaglilingkuran natin nang makabuluhan, kabilang na ang pagbabahagi ng mga katotohanan ng ebanghelyo at ng ating patotoo. Sa pagtatapos ng bawat araw, nawa’y masagot natin ng oo ang mga tanong na: “Ako ba’y may kabutihang nagawa? Ako ba ay nakatulong?” (Mga Himno, blg. 135). Ito ang gawain ng Diyos. Nawa’y tapat nating maisagawa ito na tulad ng masisigasig na pukyutan, ang mapagpakumbaba kong dalangin sa panga- Mexico City, Mexico lan ni Jesucristo, amen. ◼

Nobyembre 2012 31 ang Aklat ni Mormon, pero tahimik lang siyang nakatayo roon. Sa isang saglit ay bumalik siya sa higaan ko at maingat na inilapag ang aking Aklat ni Mormon. Pagkatapos ay nilagpasan niya ako at patuloy na ininsulto at pinintasan ang lahat ng natitira pang bagong marino. Ni Elder Larry Echo Hawk Madalas kong isipin kung bakit Ng Pitumpu hindi ako ininsulto ng mabagsik na Marine Corps sergeant sa araw na iyon. Ngunit nagpapasalamat ako at nasabi ko nang walang pag-aalangan, “Opo, miyembro po ako ng Ang Simbahan ni “Magsilapit Kayo Jesucristo ng mga Banal sa mga Huling Araw” at “Opo, alam ko na totoo ang Aklat ni Mormon.” Ang patotoong ito sa Akin, O Kayong ay mahalagang kaloob na ibinigay sa akin sa pamamagitan ng Espiritu Santo sa tulong ng dalawang misyonero at ng isang priests quorum adviser. Sambahayan ni Israel” Noong ako ay 14 na taong gulang, dalawang misyonero, sina Lee Pearson Kapag lumapit tayong lahat sa ating Tagapagligtas na si at Boyd Camphuysen, ang nagturo sa Jesucristo at pinadalisay natin ang ating puso, magiging aking pamilya ng ipinanumbalik na ebanghelyo ni Jesucristo, at nabin- kasangkapan tayong lahat sa pagsasakatuparan ng mga yagan ako. Makalipas ang dalawang dakilang pangako sa Aklat ni Mormon. taon ay hinamon ako ng aming priests quorum adviser na si Richard Boren na basahin ang Aklat ni Mormon. Tinanggap ko ang hamong iyon, at agboluntaryo akong magling- Hindi ko gaanong makita ang gina- nagbasa ako ng hindi kukulangin sa kod sa United States Marine gawa niya, dahil inutusan kaming 10 pahina bawat gabi hanggang sa NCorps noong Vietnam War. Pag- tumayo nang tuwid at diretso ang matapos ko ito. dating na pagdating ko sa Quantico, tingin. Nang ako na, hinablot niya ang Sa pahina ng pamagat nabasa Virginia, para sa training, natagpuan ko aking bag at ibinuhos ang laman nito ko na ito ay “isinulat para sa mga ang aking sarili na nakatayo sa hara- sa kama ko sa aking likuran. Tiningnan Lamanita, na mga labi ng sambaha- pan ng aking higaan sa aming kuwar- niya ang mga dala-dala ko, pagkatapos yan ni Israel; gayon din sa mga Judio tel kasama ang 54 na iba pang bagong ay bumalik para harapin ako. Inihanda at Gentil.” Sa pambungad sa Aklat ni marino. Nakilala ko ang aking drill ko ang aking sarili sa pang-iinsulto Mormon: Isa Pang Tipan ni Jesucristo, instructor, isang matapang na beterano niya. Hawak niya ang aking Aklat ni sinasabi na ang mga Lamanita “ang sa digmaan, nang pasipa niyang buk- Mormon. Inasahan kong sisigawan niya mga pangunahing ninuno ng mga san ang pinto ng kuwartel at pumasok ako; sa halip, lumapit siya sa akin at Amerikanong Indiyan.” Habang habang pasigaw na nagsasalita nang bumulong, “Mormon ka ba?” binabasa ko ang Aklat ni Mormon, masama. Bilang pagsunod, sumigaw ako, sa tingin ko ito ay tungkol sa aking Matapos ang nakasisindak na “Opo, Sergeant Instructor.” mga ninunong Amerikanong Indian. pagpapakilalang ito, nagsimula siya Muli kong inasahan na may masa- Ito ay tungkol sa isang grupo ng mga sa isang dulo ng kuwartel at isa-isang mang mangyayari. Sa halip, tumigil tao, ang isang bahagi nito ay tinukoy tinanong ang mga bagong marino. siya at itinaas niya ang kamay na may kalaunan bilang “mga Lamanita,” na Walang pinipili, maparaang naghanap hawak ng Aklat ni Mormon at sa na- mula sa Jerusalem ay nagtungo sa ng dahilan ang drill instructor para pakahinang tinig ay sinabing, “Nanini- “lupang pangako” (1 Nephi 2:20) mga malait ang bawat marino sa masama at wala ka ba sa aklat na ito?” 600 b.c. Tungkol ito sa pakikipag- mahahalay na pananalita. Inisa-isa niya Muli akong sumigaw, “Opo, ugnayan ng Diyos sa mga sinau- ang mga marino, na sinagot naman Sergeant Instructor.” nang taong ito sa isang lugar sa mga siya nang pasigaw tulad ng utos niya: Sa puntong ito natiyak kong kontinente ng Amerika. Kabilang dito “Opo” o “Hindi po, Sergeant Instructor.” pipintasan niya ang mga Mormon at ang tungkol sa pagmiministeryo ni

32 Liahona pagkakataon, pinagtuunan ko ng pansin ang pangako ni Moroni: “At kapag inyong matanggap ang mga bagay na ito, ipinapayo ko sa inyo na itanong ninyo sa Diyos, ang Amang Walang Hanggan, sa pangalan ni Cristo, kung ang mga bagay na ito ay hindi totoo; at kung kayo ay magtatanong nang may matapat na puso, na may tunay na layunin, na may pananampalataya kay Cristo, kanyang ipaaalam ang katotohanan nito sa inyo, sa pamamagitan ng kapangyarihan ng Espiritu Santo” (Moroni 10:4). Nang lumuhod ako at manalangin, nakatanggap ako ng malakas na espirituwal na patotoo na ang Aklat ni Mormon ay tunay. Ang patotoong iyan ang nakatulong sa akin sa pagpaplano at pagdedesisyon sa aking buhay. Jesucristo sa kanila pagkatapos ng sambahayan ni Israel. Ipinahayag ni Hinihikayat ko ang lahat ng tao Kanyang Pagkabuhay na Mag-uli. Nephi ang mensaheng ito habang bina basahin ang Aklat ni Mormon: Isa Sinabi sa mga talata sa Aklat ni Mor- nibigyang-kahulugan ang pangitain ng Pang Tipan ni Jesucristo. mon na sa paglipas ng panahon ay kanyang ama tungkol sa mga huling Hinihiling ko lalo na sa labi ng nangakalat sila sa iba’t ibang konti- araw na ito: “At sa araw na yaon ay sambahayan ni Israel, na mga inapo nente ng Amerika at sa mga pulo sa malalaman ng labi ng ating mga binhi ng mga tao sa Aklat ni Mormon, kalapit na karagatan (tingnan sa Alma na sila ay kabilang sa sambahayan ni saanman kayo naroon, na paulit-ulit 63:9–10). Ipinropesiya ng kanilang Israel, at na sila ang mga pinagtipa- na basahin ang Aklat ni Mormon. Ala- mga propeta na maraming Gentil nang tao ng Panginoon; at pagkatapos min ang mga pangakong nasa Aklat ang darating kalaunan sa lupang makikilala nila at makararating sila sa ni Mormon. Sundin ang mga turo at pangakong ito at ang poot ng Diyos kaalaman ng kanilang mga ninuno, at halimbawa ni Jesucristo. Makipagtipan ay mapapasa mga Lamanita at sila ay gayon din sa kaalaman ng ebanghelyo sa Panginoon at tuparin ang mga ito. ikakalat, pahihirapan, at halos malili- ng kanilang Manunubos, na kanyang Hangarin at sundin ang patnubay ng pol (tingnan sa 1 Nephi 13:10–14). ipinangaral sa kanilang mga ama; Banal na Espiritu. Ang aking lolo-sa-tuhod na si anupa’t makararating sila sa kaalaman Magtatapos ako sa mga salitang Echo Hawk, isang Pawnee Indian, ng kanilang Manunubos at sa bawat sinabi ni Amaleki, isa pang propeta ay isinilang noong kalagitnaan ng bahagi ng kanyang doktrina, nang sa Aklat ni Mormon: “At ngayon, mga 1800s sa lugar na tinatawag ngayong malaman nila kung paano lalapit sa minamahal kong kapatid, nais kong Nebraska. Noong siya ay 19 na taong kanya at maligtas” (1 Nephi 15:14). lumapit kayo kay Cristo, na Siyang gulang, ang mga taong Pawnee ay Ang Aklat ni Mormon ay sagradong Banal ng Israel, at makibahagi sa kan- napilitang ibigay ang kanilang 23- banal na kasulatan. Naglalaman ito ng yang kaligtasan, at sa kapangyarihan milyong-akre (9.3 milyong ektarya) kabuuan ng walang-hanggang ebang- ng kanyang pagtubos. Oo, lumapit na lupain sa mga nandayuhan. Noong helyo. Isinulat ni Propetang Joseph sa kanya, at ialay ang inyong buong 1874 naglakad nang ilang daang milya Smith na “ang Aklat ni Mormon ang kaluluwa bilang handog sa kanya, at ang mga taong Pawnee patimog patu- pinakatumpak sa anumang aklat sa magpatuloy sa pag-aayuno at panana- ngo sa isang lupaing nasa Oklahoma mundo, at ang saligang bato ng ating langin, at magtiis hanggang wakas; at Indian Territory. Ang populasyon ng relihiyon, at ang isang tao ay malalapit yamang buhay ang Panginoon kayo mga taong Pawnee ay bumaba, mula sa Diyos sa pamamagitan ng pagsu- ay maliligtas” (Omni 1:26). sa mahigit 12,000 ito ay naging halos nod sa mga tuntunin nito, nang higit Kapag lumapit tayong lahat sa ating wala pang 700 nang makarating sila sa kaysa sa pamamagitan ng alin mang Tagapagligtas na si Jesucristo at pina- Oklahoma. Ang Pawnee, gaya ng iba aklat” (Mga Turo ng mga Pangulo ng dalisay natin ang ating puso, magiging pang mga tribo, ay ikinalat, pinahira- Simbahan: Joseph Smith [2007], 74). Sa kasangkapan tayong lahat sa pagsasa- pan, at halos malipol. gayon, ito ay may mensahe sa lahat ng katuparan ng mga dakilang pangako May espesyal na mensahe ang tao sa mundo. sa Aklat ni Mormon. Pinatototoha- Aklat ni Mormon para sa mga inapo Noong 17 taong gulang ako at nag- nan ko ito sa sagradong pangalan ni ng mga Lamanita, isang labi ng babasa ng Aklat ni Mormon sa unang Jesucriso, amen. ◼

Nobyembre 2012 33 sa napakahusay na sports team na sumasali sa mga kumpetisyon sa ibang bansa na nagpapraktis at naglalaro sa araw ng Linggo. Maraming beses nang nagwagi ang team sa malalaking kampeonato. Nang magkausap kami, ipinaalala ko sa kanya na, bilang mayhawak ng priesthood, pinanga- Ni Elder Robert C. Gay kuan siya na kung tutuparin niya ang Ng Pitumpu kanyang sumpa at tipan, tatanggapin niya ang “lahat ng mayroon ang [ating] Ama.” 2 Pagkatapos ay tinanong ko siya, “Higit ba ang halaga ng pambansang kampeonato kaysa lahat ng may- Anong Ibibigay ng roon ang Ama?” Magiliw niyang sinabi, “Nauunawaan ko po ang ibig ninyong sabihin” at nagpa-iskedyul siya para Tao na Katumbas sa makausap ang kanyang bishop. Ngayon napakadaling matangay ng ingay ng mundo—sa kabila ng mabubuti nating hangarin. Pinipilit Kaniyang Buhay? tayo ng daigdig na “[tumingin] nang lampas sa tanda.” 3 May nagtanong sa Talikuran natin ang lahat ng ating kasalanan, akin kamakailan, “Talaga bang hindi maliit man o malaki, para sa buhay na walang puwede kahit isang lagok lang ng alak?” Hindi ba’t iyan ang tanong ng hanggan na gantimpala ng Ama. kaaway? Tanong ni Cain, “Sino ang Panginoon na nararapat ko siyang makilala?” 4 at napariwara ang kanyang kaluluwa. Sa pangangatwiran sa insa’y itinanong ito ng Taga- Dahil hindi ako handang isakripisyo maliliit na kasalanan, nagtatagumpay pagligtas sa Kanyang mga iyon, ikinatwiran ko na, “Tulad pa rin si Satanas. Sa isang bote ng gatas,5 disipulo: “Anong ibibigay ng noong isang linggo ang hitsura mo.” maling baybay ng pangalan,6 nilutong M 1 7 tao na katumbas sa kaniyang buhay?” Pagkatapos ay lumapit ako at humingi pagkain, ipinagpalit ang mga pagka- Ito ay tanong na itinuro sa akin ng ng tiket na halagang 25 cents. Hindi panganay at mana. aking ama na pag-isipan kong mabuti nagduda ang kahera, at lima pa rin Kapag inisip natin ang kapalit na maraming taon na ang nakalilipas. ang nabili kong kendi sa halip na tatlo. singko o pambansang kampeonato sa Habang lumalaki ako, binigyan ako Sa tuwa sa nagawa ko, nagmadali ating buhay, maaari nating pangatwi- ng mga magulang ko ng mga gawa- akong umuwi para ikuwento kay Itay ranan ang ating mga ginagawa, tulad ing-bahay at binigyan ako ng allow- ang malaking tagumpay ko. Habang ni Cain, o kaya’y sundin ang kalooban ance para sa gawaing iyon. Madalas ikinukuwento ko ang mga detalye, ng Diyos. Ang tanong ay hindi kung kong gamitin ang perang iyon, na wala siyang imik. Pagkatapos ko, tu- ginagawa ba natin ang mga bagay na mahigit 50 cents kada linggo, para mingin lang siya sa akin at sinabing, kailangang itama, dahil lagi naman manood ng sine. Ang halaga ng tiket “Anak, ipagbibili mo ba ang kaluluwa nating ginagawa iyon. Sa halip, ang sa sinehan noon ay 25 cents para sa mo sa halagang singko?” Tumimo tanong ay “tatalikuran” o “susundin” isang batang 11-taong-gulang. May ang sinabi niya sa batang puso ko. ba natin ang utos na gawin ang ka- natitira pa akong 25 cents para ipam- Hinding-hindi ko nalimutan ang looban ng Ama? 8 bili ng kendi, na tig-5 cents ang isa. aral na ito. Natutuwa ang Panginoon sa ating May sine na, may kendi pa! Ang sarap Makalipas ang ilang taon itina- kabutihan ngunit iniuutos Niya na ng buhay ko noon. nong ko rin ito sa isang di-gaanong patuloy tayong magsisi at sumunod. Maayos ang lahat hanggang sa aktibong mayhawak ng Melchizedek Sa Biblia mababasa natin na isang mag-12 anyos ako. Habang nakapila Priesthood. Kahanga-hanga siyang tao taong masunurin sa mga kautusan at isang hapon, nalaman ko na ang na nagmamahal sa kanyang pamilya. mayaman ang lumuhod sa harapan ng halaga ng tiket para sa mga 12-anyos Gayunman, maraming taon na siyang Tagapagligtas at nagtanong kung ano ay 35 cents, at ibig sabihin niyan ay hindi nagsisimba. Mayroon siyang ang kailangan niyang gawin para mag- mababawasan ng dalawa ang kendi. matalinong anak na lalaki na kabilang karoon ng buhay na walang hanggan.

34 Liahona Umalis siyang malungkot nang sabihin ng Tagapagligtas na, “Isang bagay ang kulang sa iyo: . . . ipagbili mo ang lahat mong tinatangkilik.” 9 Ngunit, may isa pang mayaman ngunit makamundong lalaki, ang punong hari ng mga Lamanita, na ama ni Lamoni, ang nagtanong nang gayon din tungkol sa buhay na walang hanggan, at nagsabing: “Ano ang nararapat kong gawin upang isilang sa Diyos, nang ang masamang espiritung ito ay mabunot mula sa aking dibdib, at matanggap ang kanyang Espiritu[?] . . . Tatalikuran ko ang aking kaharian, upang matanggap ko ang labis na kagalakang ito.” 10 Naaalala ba ninyo ang sagot ng Panginoon sa hari sa pamamagitan ng Kanyang lingkod na si Aaron? “Kung magsisisi kayo sa lahat ng inyong mga kasalanan, at yuyukod sa harapan ng Diyos, at mananawagan sa kanyang pangalan nang may pananampalataya, naniniwalang makatatanggap kayo, sa gayon inyong matatanggap ang pag- asang ninanais ninyo.” 11 Nang maunawaan ng hari ang sakripisyong kailangang gawin, hindi natin ginagawa, at dapat nating sa pook ng mahihirap sa Accra kasama nagpakumbaba siya at nagpatirapa at iwasan ito pareho. ang isang tagapag-alaga, na nagpapa- pagkatapos ay nanalangin, “O Diyos, Noong naglilingkod ako bilang kain at kumukupkop sa kanya. Para . . . tatalikuran ko ang lahat ng aking mission president sa Africa, hindi may makain at matulugan, naglalako kasalanan upang makilala kayo.” 12 ko malilimutan ang natutuhan kong siya ng tuyo sa kalye. Ngunit matapos Ito ang hinihinging kapalit ng dakilang katotohanang ito. Papunta ang maghapong paglalako, pagdukot Tagapagligtas sa atin: talikuran ang ako noon sa isang miting nang makita niya sa bulsa niya, nakita niyang butas lahat ng ating kasalanan, maliit man ko ang isang batang lalaking nag-iisa ito. Nawala ang lahat ng kinita niya. o malaki, para sa buhay na walang at humahagulgol sa tabing-daan. May Nalaman namin kaagad ni Afasi na hanggan na gantimpala ng Ama. tinig na nagsabi sa akin, “Tumigil kung babalik siya nang walang dalang Kailangan nating kalimutan ang mga ka at tulungan mo ang bata.” Nang pera, tatawagin siyang sinungaling, pangangatwiran, pagdadahilan, pag- marinig ko ang tinig, sa isang iglap ay malamang na bugbugin, at saka siya papaliban, pagpapanggap, kapalaluan, nangatwiran ako: “Hindi ka puwe- itataboy sa lansangan. Ganoon ang panghuhusga sa kapwa, at paggawa deng tumigil. Mahuhuli ka. Ikaw ang kanyang takot at pangamba nang una ng mga bagay sa paraang gusto natin. namumunong opisyal at hindi ka ko siyang makita. Pinawi namin ang Dapat nating ihiwalay ang ating sarili puwedeng mahuli.” kanyang pangamba, pinalitan ang sa lahat ng kamunduhan at taglayin sa Pagdating sa meetinghouse, narinig nawala sa kanya, at ibinalik siya sa ating sarili ang larawan ng Diyos.13 ko ulit ang tinig na nagsasabing, “Tu- tagapag-alaga niya. Mga kapatid, tandaan na ang utos lungan mo ang bata.” Ibinigay ko ang Pag-uwi ko nang gabing iyon, na ito ay hindi lamang pagtigil sa susi ng kotse ko sa isang miyembro ng natanto ko ang dalawang dakilang paggawa ng masama. Dahil nakaban- Simbahan na nagngangalang Afasi at katotohanan. Una, noon ko lang na- tay ang kaaway kailangan din tayong hiniling kong dalhin niya sa akin ang laman na nagmamalasakit ang Diyos kumilos at hindi maupo na lamang bata. Pagkaraan ng 20 minuto, may sa bawat isa sa atin at hindi Niya tayo sa “kapabayaan.” 14 Ang ibig sabihin tumapik sa balikat ko. Nasa labas na pababayaan kailanman; at panga- ng taglayin sa ating sarili ang larawan ang bata. lawa, nalaman ko na kailangan nating ng Diyos ay paglingkuran ang isa’t Mga 10 taong gulang siya. Nalaman dinggin palagi ang tinig ng Espiritu sa isa. May masasamang bagay tayong namin na patay na ang tatay niya at na- ating kalooban at “kaagad” 15 sumu- ginagawa at mabubuting bagay na kakulong ang nanay niya. Nakatira siya nod anuman ang mangyari, kahit may

Nobyembre 2012 35 pinuno nito at ginagabayan Niya ito sa pamamagitan ng Kanyang piniling propeta. Sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼

MGA TALA 1. Mateo 16:26. 2. Doktrina at mga Tipan 84:38. 3. Jacob 4:14. 4. Moises 5:16. 5. Ang isang bote ng gatas at ang krema nito ang pinagmulan ng sigalot sa pagitan ng asawa ni Thomas B. Marsh at ni Gng. Harris, na nagkasundong pagsamahin ang kanilang mga sangkap at gumawa ng keso. Nang malaman ni Gng. Harris na hindi isinama ni Gng. Marsh ang krema ng gatas kundi itinago ito para sa kanyang sarili, nagreklamo si Gng. Harris, at nag-away ang dalawa. Idinulog ni Thomas Marsh ang bagay na ito sa bishop, na pumanig naman kay Gng. Harris. Ipinarating ito ng bishop sa high council hanggang sa Unang Panguluhan, na pawang sumang-ayon na si Gng. Marsh ang mali. Naging balakid ito kay Thomas Marsh at sa mga Kapatid. Di-naglaon pagkatapos niyon, tumestigo si Thomas Marsh sa harap ng mahistrado ng Missouri na ang mga Mormon ay pangamba tayo o hindi ito madali tinanong ng isang binatilyo, “Mahal kalaban ng estado ng Missouri. (Tingnan sa George A. Smith, “Discourse,” Deseret para sa atin. po ba ako ng Diyos?” Nawa ang ating News, Abr. 16, 1856, 44.) Isang araw tinanong ng mga disi- buhay na puno ng paglilingkod ay 6. Nang tawagin ni Propetang Joseph Smith pulo ang Tagapagligtas kung sino ang magpapatunay sa tuwina na hindi si Simonds Ryder na maglingkod bilang misyonero, natuklasan ni Ryder na nagka- pinakadakila sa kaharian ng langit. pinababayaan ng Diyos ang sinuman. mali ang pagbaybay sa kanyang pangalan Sinabi Niya sa kanila na magbalik- Sa tanong na, “Anong ibibigay ng at naging “Rider” ito sa nakalimbag na loob, magpakumbaba, at sumunod na tao na katumbas sa kaniyang buhay?” paghahayag. Nagdamdam siya, at humantong ito sa kanyang apostasiya at sa huli’y tulad ng maliliit na bata. Pagkatapos Gugustuhin ni Satanas na ipagpalit nakasama siya sa pagbubuhos ng alkitran ay sinabi Niya, “Ang Anak ng Tao ay natin ang ating buhay sa mga kendi at at balahibo sa propeta. Hindi alam ni naparito upang iligtas ang [yaong] kampeonato ng mundong ito. Gayun- Ryder na karaniwan ay idinidikta ni Joseph 16 Smith ang mga paghahayag sa kanyang nawala.” Sa isang pangungusap man, iniuutos sa atin ng Tagapagligtas, mga tagasulat at wala siyang kinalaman sa na iyan, niliwanag Niya ang ating nang walang katumbas na halaga, na pagbaybay. (Tingnan sa Milton V. Backman misyon. Tayo ang sasagip—sa nali- ipagpalit ang ating mga kasalanan, Jr., The Heavens Resound: A History of the Latter-day Saints in Ohio, 1830– ligaw, nahuhuli, at pinakaaba. Hindi taglayin ang Kanyang larawan, at 1838 [1983], 93–94; Donald Q. Cannon at sapat na iwasan ang kasamaan; dapat tulungan ang mga tao sa ating paligid Lyndon W. Cook, mga ed., Far West Record: nating “batahin ang kanyang krus” 17 na gayon din ang gawin. Kapalit nito’y Minutes of The Church of Jesus Christ of 18 Latter-day Saints, 1830–1844 [1983], 286.) at “maging sabik sa paggawa,” na matatanggap natin ang lahat ng may- 7. Sa Genesis 25 nalaman natin na ipinagbili tumutulong sa iba na magbalik-loob. roon ang Diyos, na sinasabi sa atin na ni Esau ang kanyang pagkapanganay May habag at pagmamahal nating mas marami kaysa pinagsama-samang kapalit ng “tinapay at nilutong lentehas” 19 22 ni Jacob (talata 34). tanggapin ang alibugha, tugunan kayamanan ng mundong ito. Maiisip 8. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan ang pag-iyak ng nababagabag na kaya ninyo iyan? 19:18–19. mga ulila, ang pagsamo ng mga Sa biyahe kamakailan patungong 9. Tingnan sa Marcos 10:21–22. 20 10. Alma 22:15. taong nasa dilim at nalulungkot, at Nicaragua, napansin ko ang isang 11. Alma 22:16. ang namimighating pagsamo ng mga plake sa simpleng tahanan ng isang 12. Alma 22:18. pamilyang nangangailangan. “Hindi pamilyang binisita namin. Nakasaad 13. Tingnan sa Alma 5:14–19. 14. Alma 60:7. kailangan ni Satanas na gawing tulad doon, “Ang aking patotoo ang pina- 15. Marcos 1:18. ni Cain o ni Judas ang lahat, . . . ” sabi kamahalaga kong pag-aari.” Gayundin 16. Mateo 18:11. ni Elder Neal A. Maxwell. “Kailangan ang sa akin. Ang aking patotoo ang 17. Jacob 1:8. 18. Doktrina at mga Tipan 58:27. lang niyang ipaisip sa mga taong may- yaman ng aking kaluluwa, at sa buong 19. Tingnan sa Lucas 15:11–32. kakayahan . . . na sila ay mga taong katapatan ng aking puso, iniiwan ko 20. Tingnan sa Joseph Smith—Kasaysayan walang pinapanigan.” 21 sa inyo ang aking patotoo na ang Sim- 1:15–16. 21. Neal A. Maxwell, Deposition of a Disciple Pagkatapos ng isang stake con- bahang ito ang tunay na Simbahan ng (1976), 88. ference kamakailan, nilapitan ako at Diyos, na ang ating Tagapagligtas ang 22. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 19:38.

36 Liahona Inaamin ko na nagulat ako na kailangan pang palitan ang buong bintana dahil sa gayon kaliit at halos di-kapansin-pansing depekto. Sigu- rado namang hindi malalaman o mapapansin ng sinuman ang bintanang ito dahil nasa bahagi iyon ng templo na hindi kita ng tao. Ni Elder Scott D. Whiting Habang nagmamaneho pauwi Ng Pitumpu mula sa templo noong araw na iyon, pinagmuni-munihan ko ang natutuhan ko sa karanasang ito—o, ibig kong sabihin, ang inakala kong natutuhan ko. Luminaw lamang sa akin ang Pamantayan ng Templo naranasan ko sa paglibot sa templo nang makalipas ang ilang linggo ay Ang matataas na pamantayan sa pagtatayo ng templo na anyayahan akong libutin ang templo ring iyon na natapos na. sinusunod ng Simbahang ito ay ang uri at simbolo ng kung Nang pumasok ako sa natapos paano tayo dapat mamuhay. nang Laie Hawaii Temple, labis akong humanga sa ganda nito at sa husay ng pagkagawa rito. Mauunawaan ninyo ang kasabikan kong makitang muli amakailan habang nililibot ko kontratista at sasabihing, “Magaspang ang “magagaspang” na dingding at ang magandang Brigham City pa ang dingding na ito. Ang magas- “may depektong” bintana. Pinakinis ba KUtah Temple, naalala ko ang pang na dingding ay hindi ayon sa ng kontratista ang mga dingding? Ta- isang karanasan noong nagliling- pamantayan ng templo. Kailangan nin- laga bang pinalitan ang bintana? Nang kod ako bilang coordinator sa open yong pakinisin ang dingding na ito.” lapitan ko ang magagaspang na ding- house, muling paglalaan, at kultural Masunuring itinatala ng kontratista ang ding, nagulat akong makita na may na pagdiriwang ng makasaysayang bawat obserbasyon. magandang wallpaper nang idinikit sa Laie Hawaii Temple. Nang malapit na kami sa isang buong dingding. Ang una kong naisip Ilang buwan bago natapos ang lugar sa templo na iilang tao lamang ay, “Ganito pala inayos ng kontratista malawakang renobasyon, inanyayahan ang makakakita, pinahinto kami ng ang magagaspang na dingding—tinak- akong libutin ang templo kasama ang lalaki ring iyon at itinuro sa amin ang pan niya ito.” Pero, hindi pala, nalaman Executive Director ng Temple Depart- kalalagay na magandang bintana na ko na talagang kasama na sa plano na ment na si Elder William R. Walker yari sa leaded-glass. Ang salaming ito lagyan ng wallpaper ang mga dingding at ang kanyang mga kasamahan sa ay may lapad na dalawang talampa- na ito. Inisip ko kung bakit inayos pa Temple Department. Bukod dito, na- kan (0.6 m) at may taas na anim na ang maliit at halos di-mapansing karoon din ang iba’t ibang miyembro ng talampakan (1.8 m) at may maliliit na gaspangan kung tatakpan naman pala kontratistang kompanyang nagsagawa geometric pattern na yari sa stained- ito ng wallpaper. Pagkatapos ay sabik ng renobasyon. Bahagi ng layunin ng glass. Itinuro niya ang isang maliit na kong pinuntahan ang lugar na kinaro- paglilibot na alamin ang progreso at dalawang-pulgadang (5 cm) parisukat roonan ng may depektong bintana at kalidad ng trabahong isinasagawa. Sa na salaming de-kolor na bahagi ng nagulat akong makita ang isang ma- sandaling iyon, 85 porsiyento na ang simpleng dibuho at sinabing, “Tabingi gandang halamang sintaas ng kisame natatapos sa renobasyon. ang parisukat na iyan.” Tiningnan sa harapan mismo ng bintana. Muli Habang nililibot namin ang templo, ko ang parisukat, at sa tingin ko ay kong naisip na, “Ganito pala inayos minasdan ko at pinakinggan si Elder pantay naman ang pagkalagay rito. ng kontratista ang tabinging parisu- Walker at ang kanyang mga kasama- Gayunman, sa malapitang inspeksyon kat—itinago niya ito.” Nang lumapit han habang iniinspeksyon nila ang gamit ang dalang panukat, nakita ko pa ako, hinawi ko ang mga dahon ng trabaho at kinakausap ang kontratista. na may depekto nga at ang maliit na halaman at napangiti ako nang makita Paminsan-minsan nakita ko na hinaha- parisukat na ito ay nakatabingi nang kong pinalitan nga ang bintana. Ang plos ng isang lalaki ang mga ding- one-eight inch (3 mm). Pagkatapos dating tabinging maliit na parisukat ay ding nang magpalipat-lipat kami ng ay pinagbilinan ang kontratista na maayos at pantay na ang pagkalagay. silid. Pagkatapos na makailang beses kailangang palitan ang bintanang ito Nalaman ko na kasama na sa plano ng itong gawin, pagkukuskusin niya ang dahil hindi ito ayon sa pamantayan loob ng templo na maglagay ng hala- kanyang mga daliri at saka lalapit sa ng templo. man sa harapan ng bintanang ito.

Nobyembre 2012 37 Bakit kailangan ng karagdagang na iginagalang at sinasamba natin Panginoon kung gaano ang pagsisikap trabaho at pakinisin ang mga dingding Siya na may-ari ng bahay na ito. natin at kung ginawa natin ang lahat na medyo magaspang at palitan pa Sa paghahayag kay Propetang sa abot-kaya natin. Totoo rin ito sa ang bintanang may maliit na depekto Joseph Smith na magtayo ng templo sarili nating pagsisikap na mamuhay gayong hindi naman ito mapapansin sa Nauvoo, iniutos ng Panginoon: nang karapat-dapat sa mga pagpapala ninuman? Bakit kailangang sundin “Pumarito kayo, dala ang lahat ng ng templo. Ipinayo ng Panginoon: ng kontratista ang gayon katataas na inyong ginto, at inyong pilak, at in- “At yayamang ang aking mga tao ay pamantayan? yong mahahalagang bato, at lakip ang magtatayo ng isang bahay sa akin sa Habang palabas ako ng templo na lahat ng yaong gamit noong sinau- pangalan ng Panginoon, at hindi pa- nag-iisip nang malalim, nakita ko ang nang panahon; at lahat ng yaong may hihintulutan ang anumang maruming sagot nang tumingala ako sa inayos na kaalaman sa gamit noong sinaunang bagay na pumasok dito, upang ito ay pader at nabasa ko ang mga salitang panahon, . . . at dala . . . [ang mga] hindi madungisan, ang aking kaluwal- ito: “Kabanalan sa Panginoon, ang mahalagang puno ng lupa; hatian ay mananatili rito; Bahay ng Panginoon.” “. . . At magtayo ng bahay sa aking “Oo, ako ay paroroon, dahil ako ay Ang mga templo ng Simbahang ito pangalan, para sa Kataas-taasan upang papasok doon, at lahat ng may dalisay ay gayon nga tulad ng inihayag tung- manahanan doon.” 1 na puso na papasok dito ay makikita kol dito. Ang mga sagradong gusaling Sumusunod ito sa huwarang iti- ang Diyos. ito ay itinayo para gamitin natin, at natag ni Haring Solomon sa Lumang “Ngunit kung ito ay dudungisan sa loob nito isinasagawa ang sagrado Tipan nang magtayo siya ng templo hindi ako papasok doon, at ang aking at nakapagliligtas na mga ordenansa. sa Panginoon na ang gamit lamang kaluwalhatian ay hindi paroroon; dahil Ngunit hindi dapat pag-alinlanganan ay pinakamaiinam na materyales at sa ako ay hindi paroroon sa mga hindi kung kaninong bahay ito. Sa pag- husay sa paggawa.2 Ngayon patuloy banal na templo.” 3 uutos na sundin nang tumpak ang nating sinusunod ang huwarang ito, Tulad ng kontratista, kapag nala- mga pamantayan sa pagtatayo ng nang may angkop na moderasyon, man natin na may mga bagay sa sarili templo hanggang sa kaliit-liitang mga sa pagtatayo natin ng mga templo nating buhay na hindi nakaayon sa detalye, hindi lang natin ipinapakita ng Simbahan. mga turo ng Panginoon, kapag hindi ang ating pagmamahal at paggalang sa Nalaman ko na kahit maaaring natin ginagawa ang lahat ng kaya Panginoong Jesucristo, kundi ipinapa- hindi makita o mahaplos ng mga tao natin, dapat nating itama kaagad ang kita rin natin sa lahat ng nagmamasid ang depekto kailanman, alam ng mga bagay na mali, na nauunawaan

38 Liahona na hindi natin maitatago ang ating mga kasalanan sa Panginoon. Kaila- ngan nating alalahanin na “kung ating tatangkaing pagtakpan ang ating mga kasalanan, . . . masdan, ang kalangitan ay lalayo; [at] ang Espiritu ng Pa- nginoon ay magdadalamhati.” 4 Nalaman ko rin na ang matataas na pamantayan sa pagtatayo ng templo Ni Elder Neil L. Andersen na sinusunod ng Simbahang ito ay Ng Korum ng Labindalawang Apostol ang uri at simbolo ng kung paano tayo dapat mamuhay. Maipamumuhay ng bawat isa sa atin ang mga turo ni Apostol Pablo na ibinigay sa sinaunang Simbahan nang sabihin niya: Pagsubok sa Inyong “Hindi baga ninyo nalalaman na kayo’y templo ng Dios, at ang Espiritu ng Dios ay nananahan sa inyo? Pananampalataya “Kung gibain ng sinoman ang templo ng Dios, siya’y igigiba ng Dios; sapagka’t ang templo ng Dios ay banal, Gaya ng napakainit na apoy na nilulusaw ang metal para na ang templong ito ay kayo.” 5 maging bakal, kapag nanatili tayong tapat sa matinding Tayong lahat ay nilikha sa pina- pagsubok sa ating pananampalataya, lalong dumadalisay kamaiinam na materyales, at tayo at lumalakas ang ating espiritu. ang mahimalang bunga ng banal na paglikhang iyan. Gayunman, pagsapit natin sa edad ng pananagutan at nahirapan tayong labanan ang kasalanan at tukso, kailangan nating ampung taon na ang nakalilipas, sa Brazil. Pagdating niya sa Indiana magsisi at magbago. Marahil ay may noong nakatira kami ng asawa kinabukasan, sinalubong siya ng kan- mga bagay sa ating buhay na ma- Skong si Kathy sa São Paulo, yang mga anak na mas matanda [kay gaspang at kailangang kinisin o mga Brazil, si President David Marriott Georgia], na umiiyak na nagpaliwa- kasalanang kailangang pagsisihan ang namumuno sa Brazil São Paulo nag na nasa tabi sila ni Georgia nang upang makatayo tayo sa mga ba- Interlagos Mission. Sila ng asawa pumanaw ito. nal na lugar. Salamat na lang at ang niyang si Neill, at mga anak nilang Minasdan ko ang pagdadalamhati pinatutugunan sa atin na pamanta- sina Will, Wesley, at Trace ay naka- ng pamilya Marriott sa pagkakataong yan ng templo ay hindi ang maging tira malapit sa amin. Iniwan nila ang ito at sa sumunod pang mga buwan perpekto, bagama’t nagsisikap tayong kanilang tahanan, negosyo, at marami at taon. Sila ay nanangis, nagdasal, maging gayon, kundi ang sundin sa kanilang pamilya para tumugon sa binanggit-banggit nila si Georgia, natin ang mga kautusan at gawin tawag ng propeta na magmisyon. nadama nila ang matinding sakit at ang lahat para mamuhay bilang mga Tinawagan ako ni President Marriott kalungkutan, ngunit hindi humina disipulo ni Jesucristo. Dalangin ko na isang hapon. Nabundol ng trak ang ang kanilang pananampalataya. Sa pagsikapan nating lahat na mamuhay 21-taong-gulang na anak nilang si sesyon kaninang umaga, narinig natin nang marapat sa mga pagpapala ng Georgia, isang senior sa violin perfor- ang gayon ding pananampalataya sa templo sa paggawa ng lahat sa abot mance sa Indiana University, habang magandang buhay ng mga pamilya ng ating makakaya, pagpapakabait at nagbibisikleta pauwi matapos ang Bowen at Wilberger.1 pagwaksi sa mga kamalian at kakula- isang miting sa Simbahan. Noong Ang kaloob na pananampalataya ngan upang mapasaatin tuwina ang una, nabalita na maayos ang kalaga- ay napakahalagang espirituwal na ka- Espiritu ng Diyos. Sa pangalan yan ni Georgia. Makalipas ang ilang loob. “Ito ang buhay na walang hang- ni Jesucristo, amen. ◼ oras ay biglang lumala ang kanyang gan,” dalangin ni Jesus, “na ikaw ay kalagayan. makilala nila na iisang Dios na tunay, MGA TALA 1. Doktrina at mga Tipan 124:26–27. Nagsimulang mag-ayuno at manala- at siyang iyong sinugo, sa makatuwid 2. Tingnan sa I Mga Hari 6–7. ngin ang pamilya at mga kaibigan baga’y si Jesucristo.” 2 3. Doktrina at mga Tipan 97:15–17. na magkaroon ng himala para kay Ang ating pananampalataya ay 4. Doktrina at mga Tipan 121:37. 5. I Mga Taga Corinto 3:16–17; tingnan din Georgia. Sumakay ng eroplano ang nakasentro sa ating Diyos Ama at sa sa talata 19. kanyang ina nang gabing iyon mula Kanyang Anak na si Jesucristo, na

Nobyembre 2012 39 ang mga pamantayan ng lipunan tungkol sa moralidad. Ang mga ugali na dati ay hindi angkop at mahalay . . . ngayon [ay] itinuturing pang katanggap-tanggap ng marami.” 10 Maraming single adult sa Simbahan na may edad nang talaga. Samantalang nakikita nilang kaiba ang buhay nila ngayon kaysa inasam nila noon, sinusunod nila ang batas ng kalinisang- puri.11 Maaaring isang pagsubok ito sa ating Tagapagligtas at Manunubos. Su- Paano kayo mananatiling “matatag kanilang pananampalataya. Ipinaaabot portado ito ng ating kaalaman na ang at di natitinag” 6 sa oras ng pagsubok ko ang matinding paggalang at pagha- kabuuan ng ebanghelyo ay ipinanum- sa inyong pananampalataya? Magtuon nga sa mga disipulong ito ni Cristo. balik sa mundo, ang Aklat ni Mormon kayo sa mismong mga bagay na nag- “Ipinag-utos ng Diyos na ang banal ay salita ng Diyos, at ang mga propeta palakas sa inyong pananampalataya: na kapangyarihang lumikha ng bata at apostol ngayon ang mayhawak ng manampalataya kay Cristo, manala- ay nararapat lamang gawin ng lalaki mga susi ng priesthood. Pinakaiinga- ngin, pagnilayan ang mga banal na ka- at babae na ikinasal bilang mag- tan natin ang ating pananampalataya, sulatan, magsisi, sundin ang mga utos, asawa ayon sa batas.” 12 Sa Bagong sinisikap na palakasin ito, ipinagda- at maglingkod sa kapwa. Tipan itinaas ng Tagapagligtas ang rasal na maragdagan pa ito, at gina- Kapag naharap sa pagsubok ng pamantayan ng kagandahang-asal gawa ang lahat ng kaya natin para pananampalataya—anuman ang ga- para sa Kanyang mga disipulo nang protektahan at ipagtanggol ang ating win ninyo, huwag kayong lumayo sa sabihin Niyang, “Ang bawa’t tumingin pananampalataya. Simbahan! Ang paglayo ninyo sa kaha- sa isang babae na taglay ang masa- Tinukoy ni Apostol Pedro ang isang rian ng Diyos sa oras ng pagsubok sa mang hangad ay nagkakasala, na ng bagay na tinawag niyang “pagsubok pananampalataya ay parang pag-alis pangangalunya sa kaniyang puso.” 13 sa iyong pananampalataya.” 3 Narana- sa ligtas na kanlungan nang matanaw Tinuruan Niya tayo na huwag isumpa san niya ito. Alalahanin ang mga salita ninyo ang buhawi. ang iba, ngunit hindi Siya takot ni Jesus: Sabi ni Apostol Pablo, “Hindi na magsalita nang tuwiran: “Humayo “Simon, . . . hiningi ka ni Satanas kayo mga taga ibang lupa at mga ka,” wika niya, “[at] huwag ka nang upang ikaw ay maliglig niyang gaya manglalakbay, kundi kayo’y mga magkasala.” 14 ng trigo: kababayan na kasama ng mga banal, May kaibigan ang aming pamilya. “Datapuwa’t ikaw ay ipinamanhik at sangbahayan ng Dios.” 7 Sa loob ng Malamang ay may kakilala kayong ka- ko, na huwag magkulang ang iyong ligtas na kanlungan ng Simbahan natin tulad niya, o baka katulad niya kayo. pananampalataya.” 4 napoprotektahan ang ating pananam- Laging tapat, marangal na naglilingkod Kalaunan ay hinikayat ni Pedro palataya. Sa pakikipagpulong sa ibang sa Simbahan, hinahangaan sa kanyang ang iba: “Huwag kayong mangag- naniniwala, nagdarasal tayo at naka- propesyon, minamahal ng kanyang taka,” wika niya, “tungkol sa mahigpit hahanap ng kasagutan sa ating mga pamilya, at kahit inasam niyang maka- na pagsubok sa inyo, na waring ang dalangin; tayo ay sumasamba sa pa- pag-asawa at magkaanak, dalaga nangyayari sa inyo’y di karaniwang mamagitan ng musika, nagpapatotoo pa rin siya. “Nagdesisyon na ako,” bagay.” 5 tungkol sa Tagapagligtas, naglilingkod wika niya, “na magtitiwala ako . . . Ang matitinding pagsubok na ito sa isa’t isa, at nadarama natin ang Espi- kay Jesucristo. Ang madalas na pag- ang magpapalakas sa inyo, ngunit ritu ng Panginoon. Nakikibahagi tayo punta sa templo ay tumutulong sa kaya nitong bawasan o sirain ang ng sakramento, tumatanggap ng mga akin na higit na magtuon sa kawalang- inyong tiwala sa Anak ng Diyos at pagpapala ng priesthood, at dumadalo hanggan. Ipinaaalala nito sa akin na pahinain ang determinasyon ninyong sa templo. Sinabi ng Panginoon, “Sa hindi ako nag-iisa kailanman. Nanana- tuparin ang inyong mga pangako mga ordenansa . . . , ang kapangyari- lig ako . . . na walang . . . pagpapalang sa Kanya. Ang mga pagsubok na ito han ng kabanalan ay makikita.” 8 Kapag ipagkakait . . . habang ako’y . . . nana- ay kadalasang nakabalatkayo, kaya naharap kayo sa isang pagsubok sa natiling tapat sa aking mga tipan, pati mahirap itong matukoy. Nagsisimula pananampalataya—manatiling ligtas sa na sa batas ng kalinisang-puri.” 15 ito sa ating mga kahinaan, pagkama- loob ng sambahayan ng Diyos. Laging Isa pang kaibigan ang napakahusay ramdamin, pagkasensitibo, o sa mga may lugar dito para sa inyo. Walang na naglingkod sa misyon, na sinun- bagay na pinakamahalaga sa atin. Ang pagsubok na napakalaki na hindi natin dan ng puspusang pag-aaral. Umasa tunay ngunit kakayaning pagsubok sa makakayang daigin nang sama-sama.9 siyang magkakaroon ng pamilya. Ang isang tao ay maaaring isang matinding Sabi ni Pangulong Thomas S. pagsubok sa kanyang pananampala- pagsubok sa iba. Monson: “[Mabilis ding nagbabago] taya: naaakit siya sa kapwa niya lalaki.

40 Liahona Sumulat siya sa akin kamakailan: “Ang liham na natuklasan kamakailan, na maraming tao. Ang ating doktrina ay pangako sa patriarchal blessing ko ay sinasabing isinulat ni Martin Harris, na hindi mahirap hanapin. magkakaroon ako ng sariling pamilya. salungat sa salaysay tungkol sa pagka- Ang mga pinuno ng Simbahan ay Mangyari man iyan sa buhay na ito tagpo ni Joseph Smith sa mga lamina matatapat ngunit hindi sila perpekto. o sa kabilang-buhay, hindi ko alam. ng Aklat ni Mormon.19 Alalahanin ang mga salita ni Moroni: Ngunit ang alam ko ay ayaw kong Nagtanong ang kasamahan ko “Huwag ninyo akong hatulan dahil sa gumawa ng anumang bagay na pipigil kung makasisira sa Simbahang Mor- aking kahinaan, ni ang aking ama . . . ; sa mga pagpapalang ipinangako ng mon ang bagong impormasyong ito. kundi magbigay-pasalamat sa Diyos na Diyos sa akin at sa aking magiging Binanggit sa artikulo ang sinabi ng kanyang ipinaalam sa inyo ang aming mga inapo. . . . Ang pagsunod [sa isang lalaki na aalis siya sa Simbahan mga kahinaan nang inyong matutuhan batas ng kalinisang-puri] ay isang ha- dahil sa dokumentong ito. Kalaunan, na maging higit na matatalino kaysa sa mon, ngunit hindi ba’t kaya nga tayo may iba pa raw na umalis ng Simba- amin noon.” 21 naparito sa mundo ay para humarap han.20 Tiyak ko na isang pagsubok ito Sinabi ni Joseph Smith, “Kahit sa mga hamon at ipakita sa Diyos sa kanilang pananampalataya. kailan hindi ko sinabi sa inyong ang ating pagmamahal at paggalang Makalipas ang ilang buwan, natuk- perpekto ako; ngunit walang mali sa . . . sa pamamagitan ng pagsunod lasan ng mga eksperto (at umamin [mga] paghahayag.” 22 Ang himala ng sa Kanyang mga kautusan? Biniya- ang naghuwad nito) na ang liham ay kamay ng Diyos sa kasaysayan at tad- yaan ako ng mabuting kalugusan, huwad. Naaalala ko na umasa ako na hana ng Ang Simbahan ni Jesucristo ng ebanghelyo, ng mapagmahal na sana ay makabalik ang mga umalis sa ng mga Banal sa mga Huling Araw pamilya, at ng matatapat na kaibigan. Simbahan dahil sa panlilinlang na ito. ay lubusan lamang mauunawaan sa Nagpapasalamat ako sa marami kong Pinagdududahan ng ilan ang liwanag na hatid ng espirituwal na pagpapala.” 16 kanilang pananampalataya kapag pagtatanong. Sabi ni Pangulong Ezra Giit ng daigdig, bakit ang dami nakakakita sila ng pahayag ng isang Taft Benson, “Kalaunan bawat [tao] ay ninyong hinihiling? Sumagot ang pinuno ng Simbahan noong araw aasa sa pananampalataya, at doon . . . Panginoon: na tila hindi tugma sa ating doktrina. ay kailangan niyang manindigan.” 23 “Ang aking mga pagiisip ay hindi May mahalagang alituntuning suma- Huwag kayong magulat kung mang- ninyo mga pagiisip, o ang inyo mang saklaw sa doktrina ng Simbahan. Ang yari ito sa inyo! mga lakad ay aking mga lakad. . . . doktrina ay itinuturo ng lahat ng 15 Ibig sabihin, ang mga pagsubok “Sapagka’t kung paanong ang miyembro ng Unang Panguluhan at ay magiging mahirap. Maaari kayong langit ay lalong mataas kay sa lupa, ng Korum ng Labindalawa. Hindi ito makaranas ng dalamhati, pagkalito, gayon ang aking mga lakad ay lalong nakatago sa malabong talata ng isang mga gabing hindi kayo makatulog, at mataas kay sa inyong mga lakad, at mensahe. Ang tunay na mga alitun- mga unan na basa sa luha. Ngunit ang ang aking mga pagiisip kay sa inyong tunin ay itinuturo nang madalas at ng mga pagsubok sa atin ay hindi kaila- mga pagiisip.” 17 ngang maging sanhi ng espirituwal na Nadama ng dalawang disipulong ito kapahamakan. Hindi ito dapat maging ni Cristo at libu-libong tulad nila ang sanhi ng paglayo sa ating mga tipan at pangako ng Tagapagligtas: “Ang aking sa sambahayan ng Diyos. kapayapaan ay iniiwan ko sa inyo; ang “Tandaan, . . . sa bato na ating aking kapayapaan ay ibinibigay ko Manunubos, na si Cristo, ang Anak sa inyo: hindi gaya ng ibinibigay ng ng Diyos, ninyo kailangang itayo ang sanglibutan, ang ibinibigay ko sa inyo. inyong saligan; nang sa gayon kapag Huwag magulumihanan ang inyong ipinadala ng diyablo ang kanyang puso, ni matakot man.” 18 malalakas na hangin, oo, ang kanyang Narito ang isa pang pagsubok. mga palaso sa buhawi, oo, kapag ang Noon pa man ay may mangilan-ngilan lahat ng kanyang ulang yelo at kan- nang gustong siraan ang Simbahan at yang malakas na bagyo ay humampas wasakin ang pananampalataya. Gamit sa inyo, hindi ito magkakaroon ng kanila ngayon ang Internet. pangyarihan sa inyo na hilahin kayong Ang ilang impormasyon tungkol sa pababa sa look ng kalungkutan at Simbahan, nakakakumbinsi man ito, walang katapusang kapighatian, dahil ay hindi totoo. Noong 1985, naaalala sa bato kung saan kayo nakasandig, ko ang isang kasamahan na pumasok na tunay na saligan, isang saligan na sa opisina ko sa Florida. Hawak niya kung sasandigan ng mga tao ay hindi ang isang artikulo sa Time magazine sila maaaring bumagsak.” 24 na pinamagatang “Challenging Mor- Gaya ng napakainit na apoy na ni- monism’s Roots.” Tungkol ito sa isang lulusaw ang metal para maging bakal,

Nobyembre 2012 41 “Alam ko Ito. Ipinamumuhay ko Ito. Mahal ko Ito,” sa sesyon sa Sabado ng umaga ng pangkalahatang kumperensya ng Oktubre 2012. 2. Juan 17:3. 3. I Ni Pedro 1:7. 4. Lucas 22:31–32. 5. I Ni Pedro 4:12; idinagdag ang pagbibigay-diin. 6. Alma 1:25. 7. Mga Taga Efeso 2:19. 8. Doktrina at mga Tipan 84:20. 9. Tingnan sa Mosias 18:8–10. 10. Thomas S. Monson, “Tumayo sa mga Banal na Lugar,” Liahona, Nob. 2011, 82. 11. Tingnan sa Ezra Taft Benson, “The Law of Chastity,” New Era, Ene. 1988, 4–7; “The Law of Chastity” sa Brigham Young University 1987–88 Speeches (1988), 1–5, speeches.byu.edu; tingnan din sa Mga Alituntunin ng Ebanghelyo (2009), 267–76. 12. “Ang Mag-anak: Isang Pagpapahayag sa Mundo,” Liahona, Nob. 2010, 129. 13. Mateo 5:28. 14. Juan 8:11. 15. Personal na liham, 2012. 16. Personal na liham, 2012. 17. Isaias 55:8–9. 18. Juan 14:27. 19. Tingnan sa Richard N. Ostling, “Challenging Mormonism’s Roots,” Time, Mayo 20, 1985, 44. kapag nanatili tayong tapat sa matin- Nagsimula ako sa kuwento ng 20. Tingnan sa Gordon B. Hinckley, “Lord, ding pagsubok sa ating pananampala- pamilya Marriott. Noong isang linggo Increase Our Faith,” Ensign, Nob. 1987, 52. 21. Mormon 9:31. taya, lalong dumadalisay at lumalakas sumama kami ni Kathy sa kanila sa 22. Mga Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: ang ating espiritu. puntod ni Georgia. Sampung taon na Joseph Smith (2007), 609–10. Ipinaliwanag ni Elder D. Todd ang nakalipas. Binanggit ng pamilya 23. Ezra Taft Benson, “The Book of Mormon Is the Word of God,” Tambuli, Mayo 1988, 6. Christofferson ang natutuhan niya sa at mga kaibigan ang pagmamahal at 24. Helaman 5:12. isang personal na pagsubok: “Bagama’t alaala nila tungkol kay Georgia. May 25. D. Todd Christofferson, “Ibigay Mo sa Amin nahirapan ako noon, kapag nililingon mga puting lobo para ipagdiwang Ngayon ang Aming Kakanin sa Araw-Araw” (Church Educational System fireside, Ene. 9, ko iyon ngayon, nagpapasalamat ako ang kanyang buhay. Sa gitna ng mga 2011), lds.org/broadcasts. na walang agarang solusyon sa pro- luha, magiliw na binanggit ng ina ni 26. I Ni Pedro 1:7; tingnan din sa I Ni Pedro 4:13. blema ko. Ang katotohanan na halos Georgia ang dagdag na pananalig 27. Eter 12:6. 28. Doktrina at mga Tipan 122:9; Sabi ni araw-araw akong napilitang humingi at pag-unawang natanggap niya, at Pangulong George Q. Cannon: “Gaano ng tulong sa Diyos nang napakata- mahina ring sinabi sa akin ng ama ni man kabigat ang pagsubok, gaano man gal na panahon ay talagang nagturo Georgia ang ipinangakong patunay katindi ang dalamhati, gaano man katindi ang hirap, hindi tayo kailanman iiwan ng sa akin kung paano manalangin at na dumating sa kanya. [Diyos]. Hindi Niya tayo iniwan noon, at masagot ang mga dalangin at naturuan Kasama sa pananampalataya ang hindi Niya tayo iiwan kailanman. Hindi ako sa napakapraktikal na paraan na mga pagsubok sa pananampalataya, Niya ito magagawa. Hindi ganito ang Kanyang pagkatao. Hindi Siya nagbabago; manampalataya sa Diyos. Nakilala ko na nagdudulot ng dagdag na pana- Siya ang kahapon, ang ngayon, at Siya ang aking Tagapagligtas at aking Ama nampalataya. Ang nakapapanatag na pa rin ang bukas hanggang sa mga sa Langit sa paraan at sa antas na hindi pagtiyak ng Panginoon kay Propetang darating na kawalang-hanggan. Natagpuan natin ang Diyos na iyon. Siya’y naging sana nangyari sa ibang paraan o na Joseph Smith ang mismong pangako kaibigan natin, sa pagsunod sa Kanyang natagalan sana akong makamit. . . . Niya sa pagsubok sa inyong pana- Ebanghelyo; at mananatili Siya sa ating Natuto akong magtiwala nang buong nampalataya: “Maging matatag . . . , tabi. Maaari tayong dumaan sa nag-aapoy na hurno; maaari tayong dumaan sa puso sa Panginoon. Natuto akong huwag [matakot] . . . , sapagkat ang malalim na karagatan; ngunit hindi tayo lumakad kasama Siya araw-araw.” 25 Diyos ay kasama mo magpakailanman masusunog ni malulunod. Lalabas tayo Inilarawan ni Pedro ang mga at walang katapusan.” 28 Ito ang aking mula sa lahat ng pagsubok at kahirapang ito na mas mabait at mas dalisay para karanasang ito bilang “lalong ma- sagradong patotoo sa pangalan ni sa kanila, kung magtitiwala lamang tayo halaga kay sa ginto.” 26 Idinagdag Jesucristo, amen. ◼ sa ating Diyos at susundin ang Kanyang pa ni Moroni na ang patunay ay mga kautusan” (“Remarks,” Deseret MGA TALA Evening News, Mar. 7, 1891); tingnan din kasunod ng “pagsubok sa inyong 1. Tingnan sa Shayne M. Bowen, “Because I sa Jeffrey R. Holland, “Come unto Me,” pananampalataya.” 27 Live, Ye Shall Live Also,” at sa Ann M. Dibb, Ensign, Abr. 1998, 16–23.

42 Liahona Mula sa pananaw ng plano ng kaligtasan, isa sa mga pinakamatinding pang-aabuso sa mga bata ang ipagkait sa kanila ang karapatang maisilang. Laganap ito sa buong mundo. Ang dami ng isinilang sa mga bansa sa Estados Unidos ay pinakamababa sa loob ng 25 taon,2 at ang mga isinilang Ni Elder Dallin H. Oaks sa halos lahat ng bansa sa Europe at Ng Korum ng Labindalawang Apostol Asia ay mababa pa sa replacement levels sa loob ng maraming taon. Hindi lamang ito usaping pangre- lihiyon. Habang nababawasan ang bagong henerasyon, humihina ang Protektahan ang mga kultura at maging ang mga bansa at kalaunan ay nawawala. Ang isang dahilan ng bumababang mga Bata bilang ng mga isinisilang ay aborsyon. Sa buong mundo, tinatayang mahigit 40 milyon ang nagpapalaglag [ng Walang dapat tumutol sa panawagang magkaisa tayo sanggol] taun-taon.3 Maraming batas para mapag-ibayo ang ating malasakit sa kapakanan at ang nagtutulot o nagsusulong ng abor- kinabukasan ng ating mga anak—ang bagong henerasyon. syon, ngunit para sa atin ito ay matinding kasamaan. Ang iba pang mga pang-aabuso sa mga bata habang nasa sinapupunan pa sila ay ang pinsala aaalala nating lahat ang ating at nagtatrabaho sa mga pribadong sa mga sanggol dahil sa di-sapat na nadama nang isang batang organisasyon. Lahat tayo ay inutusan nutrisyon o paggamit ng droga ng ina. Mmusmos ang umiyak at humi- ng Tagapagligtas na mahalin at pa- Nakalulungkot na maraming batang ngi ng tulong sa atin. Ibinigay sa atin ngalagaan ang isa’t isa at lalo na ang pinatay o sinaktan bago isinilang ng mapagmahal na Ama sa Langit ang mahihina at walang kalaban-laban. samantalang napakaraming mag- damdaming iyon para hikayatin tayong Ang mga bata ay madaling ma- asawang hindi magkaanak na sabik tulungan ang Kanyang mga anak. biktima. May kakatiting o wala silang magkaroon at naghahanap ng mga Gunitain sana ang damdaming iyon ha- lakas na protektahan o paglaanan ang sanggol na aampunin. bang tinatalakay ko ang ating responsi- kanilang sarili at maliit ang implu- Mas lantaran na ang mga pang- bilidad na protektahan at pangalagaan wensya nila sa napakaraming bagay aabuso o pagpapabaya sa mga bata ang kapakanan ng mga bata. na mahalaga sa kanilang kapakanan. matapos silang isilang. Sa buong Nagsasalita ako ayon sa pananaw Kailangan ng mga bata ng ibang taong mundo, halos walong milyong bata ng ebanghelyo ni Jesucristo, kabilang magsasalita para sa kanila, at mga ang namamatay bago sumapit ang na ang Kanyang plano ng kaligtasan. taong magpapasiya na unahin ang kanilang ikalimang kaarawan, karami- Iyan ang tungkulin ko. Ang mga lokal kanilang kapakanan kaysa mga sakim han ay mula sa mga sakit na maaaring na lider ng Simbahan ay may respon- na interes ng matatanda. magamot at maagapan.4 At inireport sibilidad sa iisang lugar, gaya ng ward ng World Health Organization na isa o stake, ngunit ang isang Apostol I. sa apat na bata ang hindi malusog ang ay responsableng sumaksi sa buong Sa buong mundo, nagugulat tayo sa isipan at katawan, dahil kulang sa nu- mundo. Sa bawat bansa, ng bawat milyun-milyong batang nabiktima ng trisyon.5 Dahil nakatira at naglalakbay lahi at doktrina, lahat ng bata ay anak masasamang krimen at kasakiman ng kaming mga pinuno ng Simbahan sa ng Diyos. matatanda. iba’t ibang bansa, halos lahat ng ito ay Kahit hindi ako nagsasalita tung- Sa ilang bansang nakikipagdigma, nakikita namin. Inireport ng Primary kol sa pulitika o patakarang pam- kinikidnap ang mga bata para mag- general presidency ang mga batang publiko, gaya ng iba pang mga lider silbing mga sundalo sa mga hukbong nabubuhay sa mga kalagayang “hindi ng Simbahan hindi ako maaaring magkakalaban. natin maubos-maisip.” Sabi ng isang magsalita para sa kapakanan ng mga Inireport ng United Nations na ina sa Pilipinas: “Kung minsan wala bata nang walang mga pahiwatig mahigit dalawang milyong bata ang kaming sapat na pera para sa pagkain, tungkol sa mga pagpapasiya ng mga nabibiktima ng prostitusyon at porno- pero okey lang kasi pagkakataon mamamayan, opisyal ng pamahalaan, grapiya taun-taon.1 iyon para turuan ang aking mga anak

Nobyembre 2012 43 tungkol sa pananampalataya. Nagtiti- kalaliman ng dagat” (Mateo 18:5–6). nakagugulat na ebidensya ng gayong pon kami at nagdarasal para magin- Kapag inisip natin ang mga panga- mga kaso noong naglilingkod ako sa hawahan, at nakikita ng mga bata na nib na kung saan dapat protektahan Utah Supreme Court. pinagpapala kami ng Panginoon.” 6 Sa ang mga bata, dapat din nating isama Ang isang napakahalaga sa kapa- South Africa, nakilala ng isang Primary ang pang-aabuso sa isipan. Ang mga kanan ng mga bata ay kung kasal ang worker ang isang batang babae, na magulang o iba pang tagapag-alaga kanilang mga magulang, paano at nag-iisa at malungkot. Sa mahihinang o guro o barkadang nanghahamak, gaano katagal silang nagsama, at, higit sagot sa magiliw na mga tanong, nananakot, o nanghihiya sa mga bata pa rito, ang kaugalian at mga inaasa- sinabi niya na wala siyang ina, ama, at o kabataan ay maaaring makapinsala han sa pag-aasawa at pangangalaga sa lola—lolo lang niya ang nag-aalaga sa nang mas permanente kaysa maka- anak kung saan sila nakatira. Ipinali- kanya.7 Ang gayong mga trahedya ay panakit nang pisikal. Kapag nadama wanag ng dalawang eksperto tungkol karaniwan sa isang kontinente kung ng isang bata o kabataan na siya ay sa pamilya: “Sa buong kasaysayan, saan maraming tagapag-alaga ang walang halaga, hindi minamahal, o noon pa man ay kasal na ang una at namatay sa AIDS. inaayawan, maaaring makasama iyon pinakamahalagang institusyon para sa Kahit sa mayayamang bansa na- nang husto at matagal na makaapekto paglikha ng mga bata at pagpapalaki papahamak ang mga batang musmos sa kanyang damdamin at paglaki.9 ng mga anak. Nakapaglaan ito ng kul- dahil napapabayaan sila. Ang mga Ang mga kabataang may naiibang tural na koneksyon na nagmimithing batang lumalaki sa karukhaan ay kalagayan, kabilang na ang pagka- iugnay ang ama sa kanyang mga anak hindi napapangalagaan ang kalusu- akit sa kapareho niya ang kasarian, sa pamamagitan ng pagbubuklod nila gan at hindi makapag-aral. Lantad din ay mas madaling masaktan at nang ina ng kanyang mga anak. Subalit sila sa panganib sa kanilang pisikal at ngangailangan ng mapagmahal na sa panahon ngayon, patuloy na naisa- kultural na kapaligiran at maging sa pag-unawa—hindi ng pananakot o santabi ang mga bata.” 12 kapabayaan ng kanilang mga ma- pagtatakwil.10 Ipinaliwanag ng isang Harvard gulang. Ibinahagi ni Elder Jeffrey R. Sa tulong ng Panginoon, maaari law professor ang batas at saloobin Holland kamakailan ang karanasan tayong magsisi at magbago at maging ngayon patungkol sa kasal at dibor- ng isang LDS police officer. Sa isang mas mapagmahal at matulungin sa syo: “Ang [kasalukuyang] saloobin imbestigasyon nakita niya ang limang mga bata—sa ating mga anak at sa sa Amerika tungkol sa kasal, ayon sa batang musmos na magkakayakap at mga bata sa paligid natin. batas at sa napakabantog na literatura, sinisikap matulog nang walang sapin ay ganito: ang kasal ay isang relas- sa maruming sahig sa isang tirahan II. yong umiiral para lamang sa kasiya- habang ang kanilang ina at iba pa May ilang halimbawa ng pisikal o han ng mag-asawa. Kung hindi na ay nag-iinuman at nagkakasayahan. emosyonal na pananakot sa mga bata ito nakasisiya, walang ibang masisisi Walang pagkain sa apartment para na kasinghalaga niyaong mga nagmu- at mawawakasan ito ng sinuman sa maibsan ang kanilang gutom. Ma- mula sa pakikipag-ugnayan nila sa kamag-asawa kung kailan niya gusto. tapos ihiga ang mga bata sa isang nilang mga magulang o tagapag-alaga. . . . Halos hindi iniisip dito ang mga pansamantalang kama, lumuhod Binanggit ni Pangulong Thomas S. anak; itinuturing silang hindi maha- ang pulis at nagdasal na maprotek- Monson ang tinawag niyang “masa- laga sa sitwasyon.” 13 tahan sila. Nang palabas na siya ng samang gawa” ng pang-aabuso sa Itinuro ng mga pinuno ng ating pintuan, isa sa kanila, mga anim na bata, kung saan binalian o pininsala Simbahan na ang pagturing sa kasal taong gulang, ang humabol sa kanya, ng isang magulang ang katawan ng “bilang isang kontrata lamang na maa- hinawakan ang kanyang kamay, at anak, sa pisikal o emosyonal.11 Na- aring pasukan kung kailan gusto . . . at nagsumamo, “Puwede po ba ninyo lungkot ako nang pag-aralan ko ang tapusin kapag nahirapan . . . ay isang akong ampunin?” 8 Maaalala natin ang turo ng ating Tagapagligtas nang iharap Niya ang isang batang musmos sa Kanyang mga disipulo at sinabi: “At sinomang tumanggap sa isa sa ganitong maliit na bata sa aking pangalan ay ako ang tinanggap. “Datapuwa’t sinomang magbigay ng ikatitisod sa isa sa maliliit na ito na nagsisisampalataya sa akin, ay may pakikinabangin pa siya kung bitinan ang kaniyang leeg ng isang malaking batong gilingan, at siya’y ilubog sa

44 Liahona kasamaang marapat na isumpa,” lalo na kapag “nagdurusa ang mga anak.” 14 At ang mga anak ay naaapektuhan ng mga diborsyo. Mahigit kalahati ng mga diborsyo nitong nakaraang taon ang kinasangkutan ng mga mag-asawang musmos pa ang mga anak.15 Maraming bata sana ang napag- palang mapalaki ng kanilang ama’t ina kung sinunod lamang ng kanilang mga magulang ang inspiradong turong ito sa paghahayag tungkol sa pamilya: “Ang mag-asawa ay may banal na tungkuling mahalin at kalingain ang bawat isa at ang kanilang mga anak. . . . Ang mga magulang ay may banal na tungkuling palakihin ang kanilang mga anak sa pagmamahal at kabutihan, at turuan silang magmaha- ng isang manunulat sa New York Times anak ay hindi maayos ang buhay kum- lan at maglingkod sa isa’t isa.” 16 Ang na “ang nakagugulat na katotohanan para sa ibang mga bata.23 Para sa mga pinakamabisang pagtuturo sa mga na kahit na ang mga tradisyonal na bata, mahalaga ang matatag na pagsa- bata ay sa pamamagitan ng halim- kasal ay humina na sa Estados Unidos sama ng kanilang mga magulang. bawa ng kanilang mga magulang. Ang . . . lumutang ang ebidensya na maha- Dapat nating isipin na gayon din nagdidiborsyong mga magulang ay laga ang institusyon sa kapakanan ng kagulo ang buhay na kauuwian ng nagtuturo ng masamang aral. mga anak.” 19 Ang katotohanang iyan mga batang pinalaki ng dalawang Siguradong may mga kaso na ka- ay dapat magbigay ng mahalagang taong magkapareho ang kasarian. ilangan ang diborsyo para sa kabuti- patnubay sa mga magulang at magi- Kontrobersyal at mapulitika ang han ng mga anak, ngunit pambihira ging mga magulang sa kanilang mga social science literature tungkol sa ang gayong mga sitwasyon.17 Sa kara- desisyon tungkol sa kasal at diborsyo. matagalang epekto nito sa mga anak, mihan ng alitan ng mag-asawa dapat Kailangan ding mas pagtuunan ng dahil, ayon sa puna ng isang manu- mas pahalagahan ng nag-aaway na pansin ng mga pulitiko, mambabatas, nulat sa New York Times, “ang kasal mga magulang ang kapakanan ng at opisyal kung ano ang pinakamabuti ng kapwa lalaki at kapwa babae ay mga anak. Sa tulong ng Panginoon, para sa mga bata kaysa mga sakim na isang eksperimento ng lipunan, at magagawa nila ito. Kailangan ng mga interes ng mga botante na hayagang tulad ng halos lahat ng eksperimento bata ang emosyonal at personal na sumusuporta sa interes ng matatanda. matagal bago maunawaan ang mga lakas na nagmumula sa pagpapalaki Napapahamak din ang mga batang ibubunga nito.” 24 ng dalawang magulang na nagka- isinilang sa mga magulang na hindi kaisa sa kanilang pagsasama at mga kasal. Mas nakababahala ang ilang III. mithiin. Bilang isang anak na pinalaki katotohanan tungkol sa kapakanan ng Nagsalita na ako alang-alang sa ng inang balo, alam ko mismo na ating bagong henerasyon kaysa sa hu- mga bata—mga bata sa lahat ng dako. hindi palaging nakakamtan ito, ngu- ling report na 41 porsiyento ng lahat Maaaring tutulan ng ilan ang ilan sa nit ito ang huwarang dapat hangarin ng isinilang sa Estados Unidos ay sa mga halimbawang ito, ngunit walang hangga’t maaari. mga babaeng hindi kasal.20 Ang mga dapat tumutol sa panawagang magka- Ang mga bata ang unang mga inang hindi kasal ay may malalaking isa tayo para mapag-ibayo ang ating biktima ng kasalukuyang mga batas hamon na kinakaharap, at malinaw malasakit sa kapakanan at kinabuka- na nagtutulot sa tinatawag na “dibor- ang ebidensya na hindi maayos ang san ng ating mga anak—ang bagong syong walang dahilan.” Sa pananaw buhay ng kanilang mga anak kumpara henerasyon. ng mga bata, napakadali ng diborsyo. sa mga batang pinalaki ng mga magu- Tinutukoy namin ang mga anak Sa pagbubuod ng mga social science lang na ikinasal.21 ng Diyos, at sa makapangyarihang research na ginawa sa loob ng mara- Karamihan sa mga batang isinilang tulong Niya, mas marami tayong ming taon, ang naging konklusyon ng sa mga inang hindi kasal—58 porsi- magagawa para tulungan sila. Sa madetalyeng scholar ay “ang karani- yento—ay isinilang sa mga magkasin- panawagang ito nakikiusap ako hindi wang istruktura ng pamilya na nagdu- tahang nagsasama nang hindi kasal.22 lamang sa mga Banal sa mga Huling dulot ng pinakamagandang resulta sa Anuman ang sabihin natin tungkol sa Araw kundi maging sa lahat ng taong mga anak ay ang dalawang magulang hindi nila pagpapakasal, makikita sa may pananampalataya sa Diyos at na nananatiling magkasama.” 18 Isinaad mga pag-aaral na ang kanilang mga sa iba pa na nagpapahalaga sa mga

Nobyembre 2012 45 7. Report ng Primary general presidency. 8. Tingnan sa Jeffrey R. Holland, “Israel, Diyos ay Tumatawag” (Church Educational System devotional para sa mga young adult, Set. 9, 2012), lds.org/broadcasts; tingnan din sa R. Scott Lloyd, “Zion Not Only Where, but How We Live, Says Elder Holland,” Deseret News, Set. 10, 2012, B2. 9. Tingnan sa Kim Painter, “Parents Can Inflict Deep Emotional Harm,” USA Today, Hulyo 30, 2012, B8; Rachel Lowry, “Mental Abuse as Injurious as Other Forms of Child Abuse, Study Shows,” Deseret News, Ago. 5, 2012, A3. 10. Tingnan sa “End the Abuses,” Deseret News, Hunyo 12, 2012, A10. 11. Thomas S. Monson, “A Little Child Shall Lead Them,” Liahona, Hunyo 2002, 2. 12. W. Bradford Wilcox at Elizabeth Marquardt, mga editor, The State of Our Unions: Marriage in America (2011), 82. 13. Mary Ann Glendon, Abortion and Divorce in Western Law: American Failures, European Challenges (1987), 108. 14. David O. McKay, “Structure of the Home Threatened by Irresponsibility and Divorce,” Improvement Era, Hunyo 1969, 5. 15. Tingnan sa Diana B. Elliott and Tavia Simmons, “Marital Events of Americans: 2009,” American Community Survey Reports, Ago. 2011. 16. “Ang Mag-anak: Isang Pagpapahayag sa Mundo,” Liahona, Nob. 2010, 129. 17. Tingnan sa Dallin H. Oaks, “Diborsyo,” Liahona, Mayo 2007, 71. 18. Charles Murray, Coming Apart: The State of White America, 1960–2010 (2012), 158. 19. Ross Douthat, “Gay Parents and the Marriage Debate,” New York Times, Hunyo 11, 2012, http://douthat.blogs .nytimes.com/2012/06/11/gay-parents- and-the-marriage-debate. pangangailangan ng iba kaysa sa kaharian ng Diyos (3 Nephi 11:38; 20. Tingnan sa Joyce A. Martin and others, “Births: Final Data for 2010,” National sarili nila, lalo na sa kapakanan ng tingnan din sa Moroni 8:10). Vital Statistics Reports, tomo 61, blg. 1 mga bata.25 Dalangin ko na magpakumbaba (Ago. 2012), 10. Nauunawaan din ng mga taong re- tayong tulad ng maliliit na bata at 21. Tingnan sa William J. Doherty and others, Why Marriage Matters: Twenty-One lihiyoso ang turo ng Tagapagligtas sa sikaping protektahan ang ating maliliit Conclusions from the Social Sciences Bagong Tipan na ang dalisay na mga na anak, dahil sila ang kinabukasan (2002); W. Bradford Wilcox and others, batang musmos ang ating huwaran ng para sa atin, sa ating Simbahan, at sa Why Marriage Matters: Thirty Conclusions from the Social Sciences, 3rd ed. (2011). taong mapagpakumbaba at madaling ating bansa. Sa pangalan ni Jesucristo, 22. Tingnan sa Martin, “Births: Final Data for turuan: amen. ◼ 2010,” 10–11. “Katotohanang sinasabi ko sa inyo, 23. Tingnan sa Wilcox, Why Marriage Matters. MGA TALA 24. Douthat, “Gay Parents and the Marriage De- Malibang kayo’y magsipanumbalik, 1. Tingnan sa UNICEF, The State of the bate.” Nakita sa pinakahuli at pinakamasu- at maging tulad sa maliliit na bata, sa World’s Children 2005: Childhood under sing pag-aaral ang di-magandang kalagayang anomang paraan ay hindi kayo magsi- Threat (2004), 26. inireport ng mga young adult na may ma- 2. Tingnan sa Haya El Nasser, “National gulang na nakisama sa kapwa nila lalaki o sipasok sa kaharian ng langit. Birthrate Lowest in 25 Years,” USA Today, babae bago tumuntong ng 18 anyos ang bata “Sinoman ngang magpakababa na Hulyo 26, 2012, A1. (tingnan sa Mark Regnerus, “How Different gaya ng maliit na batang ito, ay siyang 3. Tingnan sa Gilda Sedgh at iba pa, “Induced Are the Adult Children of Parents Who Have Abortion: Incidence and Trends Worldwide Same-Sex Relationships? Findings from the pinakadakila sa kaharian ng langit” from 1995 to 2008,” The Lancet, tomo 379, New Family Structures Study,” Social Science (Mateo 18:3–4). blg. 9816 (Peb. 18, 2012), 625–32. Research, tomo 41 [2012], 752–70). Sa Aklat ni Mormon mababasa na- 4. Tingnan sa UNICEF, “Young Child Survival 25. Ang mga Banal sa mga Huling Araw ay and Development,” http://www.unicef.org/ lalong tapat sa pagiging magulang bilang tin ang tungkol sa pagtuturo ng nag- childsurvival/index.html. isa sa mga pinakamahalagang mithiin bangong Panginoon sa mga Nephita 5. Tingnan sa World Health Organization, nila sa buhay (tingnan sa Pew Research na dapat silang magsisi at magpabin- World Health Statistics 2012 (2012), Center’s Forum on Religion and Public Life, 109, 118. Mormons in America: Certain in Their yag “at maging katulad ng isang maliit 6. Report ng Primary general presidency, Beliefs, Uncertain of Their Place in Society, na bata” o hindi nila mamanahin ang Set. 13, 2012. Ene. 12, 2012, 10, 16, 51).

46 Liahona SESYON SA PRIESTHOOD | Oktubre 6, 2012 trabaho at ang pag-aasawa at pagkakaroon ng mga anak ay dapat maging opsiyonal—samakatwid, bakit natin kailangan ang mga lalaki? 2 Sa napakaraming Hollywood film, TV at cable show, at maging sa mga commercial, ang mga lalaki ay inilalarawan bilang walang kakayahan, batang-isip, o makasarili. May masamang epekto ang kulturang ito na pagkakait sa kalalakihan ng kanilang Ni Elder D. Todd Christofferson tungkulin. Ng Korum ng Labindalawang Apostol Sa Estados Unidos, halimbawa, ibinalita na: “Daig na ngayon ng mga batang babae ang mga lalaki sa lahat ng antas, mula elementarya hanggang graduate school. Pagsapit sa ikawa- Mga Kapatid, May long grado, halimbawa, 20 porsiyento lamang ng mga batang lalaki ang mahusay magsulat at 24 na porsiyento Gawain Tayong ang mahusay magbasa. Samantala, ang SAT score ng mga binatilyo noong 2011 ang pinakamababa sa loob ng 40 taon. Ayon sa National Center for Isasagawa Education Statistics (NCES), ang mga batang lalaki ay 30 porsiyentong mas Bilang kalalakihan ng priesthood, may mahalaga tayong malamang na hindi makapagtapos sa gagampanan sa lipunan, tahanan, at sa Simbahan. hayskul at kolehiyo kaysa mga batang babae. . . . Nakikinita na ang mga babae ay magtatamo ng 60 porsiyento ng bachelor’s degree, 63 porsiyento ng master’s degree, at 54 na porsi- ga kapatid, marami nang na- nilang magpakita ng tapang, lakas ng yento ng mga doctorate degree sa sabi at naisulat nitong mga na- katawan, o kadalubhasaan sa mga taong 2016. Dalawa sa bawat tatlong karaang taon tungkol sa mga kasanayan. Ang mithiin ay patunayan estudyante sa mga special education M 3 hamon sa kalalakihan at mga batang ang kanilang kakayahan bilang taga- remedial program ay mga lalaki.” lalaki. Ilan sa halimbawa ng mga ito pangalaga ng kababaihan at mga bata; Naging dahilan ng ilang kalalaki- ay ang mga aklat na Why There Are No ito palagi ang kanilang pangunahing han at kabataang lalaki ang negati- Good Men Left, The Demise of Guys, tungkulin. Gayunman, sa panahong bong senyales na ito para makaiwas The End of Men, Why Boys Fail, at ito na sumusulong ang kababaihan sa responsibilidad at hindi magsumi- Manning Up. Ang nakakatuwa, halos sa makabagong ekonomiya, ang kap kailanman. Sa isang obserbasyon lahat ng ito ay tila isinulat ng mga ba- mga asawa at ama na tagapaglaan sa na kadalasan ay tama, sinabi ng isang bae. Magkagayunman, iisang tema ang pamilya ay nagiging opsiyonal na, at propesor sa unibersidad, “Dumarating makikita sa mga ito, na sa maraming ang mga katangian na kailangan ng ang kalalakihan sa klase na naka- lipunan ngayon ang mga kalalakihan kalalakihan para magampanan ang suot ng baseball cap at [may walang ay tumatanggap ng magkakasalungat kanilang tungkulin—lakas ng loob, kuwentang] mga dahilan na ‘kinain at mapanirang mga mensahe tungkol tiyaga, katatagan, katapatan—ay lipas ng word processor ang homework sa kanilang tungkulin at kahalagahan na at medyo ikinahihiya.” 1 ko’. Samantala, sinusuri ng mga babae sa lipunan. Sa kanilang pagsisikap na maglaan ang nakaiskedyul nilang mga gawain Ganito ang paglalarawan ng awtor ng oportunidad sa kababaihan, na at humihingi ng mga rekomendasyon ng Manning Up: “Halos patakaran na ikinatutuwa natin, may mga taong mina- para sa law school.” 4 Pakutyang sinabi ng lahat ng sibilisasyon sa mundo na maliit ang kalalakihan at kanilang mga ng isang babaeng movie reviewer samantalang ang mga batang babae nagawa. Inaakala nila na ang buhay ay na “ang tanging maaasahan natin sa ay nagiging ganap na dalaga batay kompetisyon ng lalaki at babae—na ang mga lalaki, kung masuwerte tayo at lamang sa pisikal na anyo, ang mga isa ay dapat magdomina, at ngayon na nagpasiyang magkaroon ng katuwang, batang lalaki ay kailangang maka- ang pagkakataon ng kababaihan. Ikina- ay iyon lang—maging katuwang. pasa sa isang pagsubok. Kailangan katwiran ng ilan na pinakamahalaga ang Isang taong naroroon lang sa kanyang

Nobyembre 2012 47 ipinagmamalaki ko siya sa kanyang kasigasigan at lakas ng loob. Gina- gawa niya ang lahat ng kanyang makakaya gamit ang kanyang limitadong mapagkukunan at oportunidad, at isa siyang biyaya sa kanyang pamilya. Kayong mas nakatatanda—mga ama, single adult, lider, home teacher—maging huwaran at tulungan na magpakalalaki ang bagong henerasyon ng mga batang lalaki. Turuan ninyo sila ng mga kasanayan sa paki- kihalubilo at ng iba pa: paano makibahagi sa usapan, paano makipagkilala at makihalubilo sa iba, paano makipag-ugnayan sa kababaihan at mga batang babae, paano maglingkod, paano maging aktibo at maglibang, paano magkaroon ng libangan na sariling mundong ginagalawan at pag-aaral at ipagpatuloy ito pagka- hindi malululong dito, at paano itama hinahayaan tayo sa sarili natin.” 5 tapos ng hayskul. Ilan sa inyo ay ang pagkakamali at gumawa ng mas Mga kapatid, hindi ito maaari sa gustong mag-aral sa unibersidad mabubuting pasiya. atin. Bilang kalalakihan ng priesthood, at kumuha ng kurso sa komersyo, Kaya nga sa lahat ng nakikinig, may mahalaga tayong gagampanan agrikultura, gobyerno, o iba pang saanman ninyo marinig ang mensa- sa lipunan, tahanan, at sa Simbahan. propesyon. Ang ilan ay magiging heng ito, sinasabi ko tulad ng sinabi ni Ngunit dapat tayong maging mga mahusay sa sining, musika, o pag- Jehova kay Josue, “Magpakalakas ka kalalakihan na pinagkakatiwalaan ng tuturo. Ang ilan naman ay pipiliing at magpakatapang na mabuti” ( Josue kababaihan, ng mga bata, at ng Diyos. maging sundalo o matututo ng isang 1:6). Magpakatapang at maghanda Sa Simbahan at kaharian ng Diyos sa kasanayan. Sa nakalipas na mga taon, kayo sa abot ng inyong makakaya, mga huling araw na ito, hindi natin maraming mahuhusay na mangga- anuman ang inyong kalagayan. Mag- mapahihintulutan na may mga batang gawa ang nag-remodel at nagkum- handa para maging mabuting asawa lalaki at kalalakihan tayo na hindi puni sa aking bahay, at hanga ako at ama; maghanda para maging isang aktibong kumikilos. Hindi natin masa tiyaga at husay ng kalalakihang ito. mabuti at kapaki-pakinabang na mapahihintulutan na may mga kabataang Mahalagang maging mahusay kayo sa mamayan; maghanda para maglingkod lalaki na walang disiplina sa sarili at anumang propesyong inyong pinili sa Panginoon, na siyang pinagmulan nabubuhay lamang para magsaya. nang sa gayon ay makapagtaguyod ng priesthood na hawak ninyo. Saan- Hindi natin mapahihintulutan na may kayo ng pamilya at makatulong sa man kayo naroroon, inaalala kayo ng mga young adult na walang patutu- inyong komunidad at bansa. inyong Ama sa Langit. Hindi kayo nag- nguhan sa buhay, na hindi seryoso sa Kamakailan ay napanood ko ang iisa, kayo ay may priesthood at kaloob pagkakaroon ng pamilya at pagtulong isang video tungkol sa isang araw sa na Espiritu Santo. sa mundong ito. Hindi natin mapahi- buhay ng isang 14-na-taong-gulang Sa maraming lugar na kailangan hintulutan na may mga asawa at ama na lalaki na si Amar sa India. Gu- kayo, ang isa sa mga pinakamaha- na hindi nakapagbibigay ng espiritu- migising siya nang maaga at may laga ay ang inyong priesthood quo- wal na pamumuno sa tahanan. Hindi dalawang trabaho, nagtatrabaho bago rum. Kailangan natin ng mga korum natin mapahihintulutan na ang mga at pagkatapos pumasok sa eskwela, na nakapaglalaan ng espirituwal na mayhawak at gumagamit ng Banal na anim at kalahating araw sa isang kalusugan sa mga miyembro nito sa Priesthood, alinsunod sa Orden ng linggo. Ang kita niya ay nakatutulong araw ng Linggo at naglilingkod din. Anak ng Diyos, ay sayangin ang kaninang malaki sa kabuhayan ng kan- Kailangan natin ng mga lider ng korum lang lakas sa pornograpiya o gugulin yang pamilya. Nagmamadali siyang na nakatuon sa paggawa ng gawain ng ang kanilang buhay sa Internet (isang umuuwi sakay ng kanyang lumang Panginoon at sa pagsuporta sa mga mi- kabalintunaan, sila ay makamundo bisikleta mula sa kanyang pangala- yembro ng korum at kanilang pamilya. habang wala rito sa mundo). wang trabaho at isinisingit ang pag- Pag-isipan ang gawaing misyo- Mga kapatid, may gawain tayong gawa ng homework bago matulog sa nero. Mga kabataang lalaki, wala isasagawa. sahig sa gitna ng natutulog na mga kayong dapat aksayahing panahon. Mga kabataang lalaki, kailangan kapatid nang bandang alas onse ng Huwag ninyong hintaying mag-17 ninyong pagbutihan ang inyong gabi. Bagama’t hindi ko siya kakilala, o 18 kayo bago kayo magseryoso

48 Liahona sa paghahanda. Matutulungan ng Ang mga korum natin ay bumu- pinagtatrabahuhan ni Phil at natanggal mga Aaronic Priesthood quorum ang buo rin ng kapatiran na nagtutulu- si Phil sa trabaho. Nanlumo siya sa kanilang mga miyembro na mauna- ngan. Minsa’y sinabi ni Pangulong nangyaring ito. waan ang sumpa at tipan ng priest- Gordon B. Hinckley: “Magiging “Nang marinig na nawalan ng hood at maghanda na maorden bilang napakagandang araw nito, mga kapa- trabaho si Phil, ang bishop niyang si mga elder, matutulungan nila sila na tid—ang araw na maisasakatuparan Leon Olson at kanyang elders quo- maunawaan at maghanda para sa ang mga layunin ng Panginoon— rum presidency ay mapanalanging mga ordenansa sa templo, at matutu- kung kailan ang ating mga priest- nag-isip kung paano tutulungan si lungan din nila silang magtagumpay hood quorum ay magiging lakas ng Phil na bumangon. Tutal, siya ay kasa misyon. Matutulungan ng mga bawat lalaki na kabilang dito, kapag miyembro ng korum, isang kapatid, Melchizedek Priesthood quorum at nasabi ng mga lalaking ito na, ‘ako ay at kailangan niya ng tulong. Nabuo ng Relief Society ang mga magulang miyembro ng priesthood quorum ng sa isip nila na maraming alam si Phil na maghanda ng mga missionary na Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga para magpatakbo ng sarili niyang alam ang Aklat ni Mormon at tapat na Banal sa mga Huling Araw. Handa negosyo. Isa sa mga miyembro ng ko- maglilingkod sa misyon. At sa bawat akong tulungan ang aking mga kapa- rum ang nag-alok ng lumang kamalig ward at branch, ang mga korum ding tid sa lahat ng kanilang pangangaila- niya na maaaring gawing talyer. Ang ito ang mangunguna sa epektibong ngan, at tiwala akong handa rin sila iba pang mga miyembro ng korum pakikipag-ugnayan sa mga full-time na tulungan ako. . . . Sa pagtutulu- ay makatutulong sa pagkalap ng missionary na naglilingkod doon. ngan, makapananaig kami, nang wa- kailangang mga kagamitan at suplay Ang isang gawain na pangunahing lang pagkapahiya at takot, laban sa para sa bagong talyer. Halos lahat sa responsibilidad ng priesthood ay maaaring paghagupit ng paghihirap, korum ay makatutulong sa paglilinis ang panawagan ng Tagapagligtas, maging ito man ay sa ekonomiya, ng lumang kamalig. na muling binanggit ni Pangulong panlipunan, o espirituwal.’” 6 “Ibinahagi nila ang kanilang mga Thomas S. Monson, na sagipin ang Sa kabila ng ating mga pagsisikap, ideya kay Phil; pagkatapos ay ibina- mga taong nawala sa Simbahan o na- may mga bagay talaga na hindi inaasa- hagi nila ang kanilang plano sa mga lihis sa anumang kadahilanan. Malaki han, at isang partikular na problemang miyembro ng kanilang korum. Ang ang tagumpay natin sa gawaing ito, maaaring dumating sa buhay ng isang kamalig ay nilinis at binago, natipon kabilang ang mahusay na nagawa ng tao ay ang pagkawala ng trabaho. ang mga kagamitan, at lahat ay naisa- mga kabataang lalaki. Isang Aaronic Nakasaad sa isang dating welfare ayos. Nagtagumpay ang Phil’s Auto at Priesthood quorum sa Rio Grande pamphlet ng simbahan: “Ang isang kalaunan ay nalipat sa mas maganda (Spanish) Ward sa Albuquerque, New lalaking walang trabaho ay napakaha- at permanenteng lugar—lahat dahil sa Mexico, ang nag-usap-usap tungkol sa laga sa Simbahan dahil, pinagkaitang tulong ng mga kapatid niya sa korum mga taong ibabalik nila at pagkatapos, magtrabaho, siya ay sinusubukan tu- sa oras ng krisis.” 8 binisita nila bilang isang grupo ang ba- lad ni Job—sa kanyang katapatan. At Mangyari pa, tulad ng paulit-ulit na wat isa sa mga ito. Sabi ng isa, “Nang nang ang paghihirap ay umabot na ng sinasabi ng mga propeta sa nakalipas dumating sila, nadama ko na ako ay mga linggo at buwan at maging mga na mga taon, “Ang pinakamahalagang mahalaga,” at sabi naman ng isa, “Ma- taon, mas lalong tumitindi ang pighati. gawain ng Panginoon na gagawin saya ako na may taong nagnanais na . . . Huwag asahan ang Simbahan na ninyo ay ang nasa loob mismo ng ako ay magsimba; gusto ko na tuloy tumulong sa isang tao tuwing Linggo inyong mga tahanan.” 9 Marami tayong magsimba ngayon.” Nang bisitahin at kung sa ibang mga araw naman ay gagawin upang mapatatag ang sama- anyayahan ng mga miyembro ng ko- nakikita nito ang kanyang paghihirap han ng mag-asawa sa mga lipunang rum ang isang binatilyo na magsimba, at wala siyang ginagawang anuman binabale-wala ang kahalagahan at hiniling nila sa kanya na sumama ito para lunasan ito.” 7 layunin nito. Marami tayong gagawin sa susunod na pagbisita, at sumama Noong Abril 2009, ang dating upang maturuan ang ating mga anak nga siya. Hindi lamang nila inanyaya- Presiding Bishopric counselor na si “na manalangin, at magsilakad nang han siya na magsimba sa susunod na Richard C. Edgley ay nagkuwento matwid sa harapan ng Panginoon” linggo; kaagad nila siyang ibinilang tungkol sa isang kahanga-hangang (D at T 68:28). Ang gawain natin ay na bahagi ng kanilang korum. korum na kumilos para tulungan ang wala nang iba pa kundi tulungan ang Ang isa pang hamon ngunit naka- kamiyembro na nawalan ng trabaho: ating mga anak na maranasan ang hihikayat na gawain ng priesthood ay “Ang Phil’s Auto ng Centerville, malaking pagbabago ng puso o ang family history at ang templo. Anta- Utah, ay isang saksi sa magagawa ng pagbabalik-loob sa Panginoon na bayanan ang pagdating ng liham ng pamunuan ng priesthood at ng korum. malinaw na binanggit sa Aklat ni Unang Panguluhan na magbibigay ng Si Phil ay miyembro ng elders quorum Mormon (tingnan sa Mosias 5:1–12; panibagong pagtawag at mas mataas at nagtatrabaho bilang mekaniko sa Alma 26). Kasama ang Relief Society, na pananaw tungkol sa mahalagang isang lokal na talyer. Sa kasamaang- magagawa ng mga priesthood quorum bahagi ng kailangang gawin natin. palad, naghirap ang talyer na na patatagin ang mga magulang at ang

Nobyembre 2012 49 kanilang pagsasama, at maipararating (tingnan sa D at T 43:16). maraming henerasyon ng kababaihan—ang ng mga korum ang mga biyaya ng Ang Simbahan at ang daigdig at pag-aasawa at ang pagtatatag ng isang pamilya—ay sadyang inaalis sa kanilang priesthood sa mga solong magulang kababaihan ay naghahanap ng kala- mga plano para sa aming kinabukasan. na pamilya. lakihan na pinapahusay ang kanilang (Eleanor Mills, “Learning to Be Left on the Oo, mga kapatid, may gawain mga kakayahan at talento, na han- Shelf,” Sunday Times, Apr. 18, 2010, www .thetimes.co.uk; in Hymowitz, Manning tayong isasagawa. Salamat sa mga dang gumawa at magsakripisyo, na Up, 72). Sinipi ng isa pang manunulat sakripisyo at kabutihan na inyong gi- tutulungan ang iba na makamtan ang na mahigit 40 ang edad ang mga tugon nagawa. Ipagpatuloy ninyo iyan, at tu- kaligayahan at kaligtasan. Nagsusu- sa isinulat niyang artikulo tungkol sa kanyang panghihinayang na hindi siya tulungan kayo ng Panginoon. Marahil mamo sila, “Magbangon, O kalalaki- nag-asawa: “Ako ay lubos na nalulungkot minsan ay hindi ninyo gaanong alam han ng Diyos!” 10 Tulungan nawa tayo sa pangangailangan mo ng isang lalaki.” kung ano ang dapat ninyong gawin ng Diyos na magawa ito. Sa pangalan “Pahalagahan mo ang iyong sarili!” “Masyado mo namang iniasa ang sarili mo o sabihin—gayunpaman, magpatuloy ni Jesucristo, amen. ◼ sa iba,” at “Kapag lumaki ang aking anak lang kayo sa pagsulong. Kumilos na babae na nagnanais na makasama ang kayo, at tinitiyak ng Panginoon na MGA TALA isang lalaki, kahit na ang pagnanais niya 1. Kay S. Hymowitz, Manning Up: How the ay kalahati lang ng sa iyo, alam ko na “isang mapakikinabangang pintuan Rise of Women Has Turned Men into Boys may nagawa akong mali sa pagpapalaki ang mabubuksan para sa [inyo]” (2011), 16. sa kanya.” (Lori Gottlieb, Marry Him: The 2. “Kapag tinanong mo ang mga kabataan (D at T 118:3). Magsalita, at ipina- Case for Settling for Mr. Good Enough ngayon kung ano ang magbabansag sa [2010], 55). ngako Niya, “Hindi kayo malilito sa kanila bilang mga adult, halos wala ni isa Ang magandang balita ay karamihan sa harapan ng mga tao; sapagkat ibibigay ang magbabanggit ng pag-aasawa. Mas mga tao, kabilang na ang mga young adult binibigyang-pansin nila ang mga bagay sa inyo sa mga oras na yaon, oo, sa na may pinag-aralan, ay hindi naniniwala na may kinalaman sa trabaho—pagtatamo sa mga mensaheng tutol sa pag-aasawa sandali, kung ano ang inyong sasabi- ng edukasyon, sapat na pananalapi, at pagpapamilya. “Ayon sa pag-aaral hin” (D at T 100:5–6). Totoong tayo full-time na trabaho—bilang mga tanda ng isang ekonomista sa University of ng tagumpay. Trabaho, hanapbuhay, ay karaniwan at hindi perpekto sa Pennsylvania, noong 2008 sa Estados pagsasarili: ang mga ito ngayon ang Unidos, 86 na porsiyento ng mga puting maraming aspeto, ngunit tayo ay may pangunahing batayan ng pagkakakilanlan babae na nakapagtapos sa kolehiyo ay may perpektong Panginoon na siyang ng isang tao” (Hymowitz, Manning Up, 45). asawa na sa edad na 40, kumpara sa 88 Matindi ang ginagawang panghihikayat nagsakatuparan ng Pagbabayad-sala, porsiyento ng mga yaong walang four-year sa mga kababaihan na tanggapin degree. Ganoon din sa mga lalaking at tayo ay may pribilehiyong tumang- ang pananaw na ito na tumututol sa puti na nakapagtapos sa kolehiyo: 84 na gap ng Kanyang biyaya at kapangya- pag-aasawa. Isinulat ng isang kontribyutor porsiyento sa kanila ang may asawa na sa sa Times of London: “Walang sinuman, rihan ng Kanyang priesthood. Kapag edad na 40 noong 2008. Ayon sa pananaw ni ang aking pamilya o mga guro, ang ng karamihan, at tandaan na hindi dahil sa tayo ay nagsisi at nalinis ang ating nagsabing, 'Ay, siyanga pala, baka gusto pananaliksik, ang pag-aasawa marahil ay kaluluwa, tayo ay pinangakuan na mo ring maging isang asawa at ina.’ di matimbang para sa kababaihan. Ngunit Determinado silang sumunod kami sa tayo ay tuturuan at pagkakalooban parang hindi ito pinaniniwalaan ng mga bago, demokratiko, at modernong landas babaeng puti na nakapagtapos sa kolehiyo. ng kapangyarihan mula sa kaitaasan kung saan ang lubos na ninanais ng Kumpara sa ibang grupo ng tao, sila ang mas naniniwala na ‘sa kabuuan, ang mga may asawa ay mas masaya kaysa sa mga hindi nakapag-asawa.’ . . . Karamihan— 70 porsiyento—sa mga first-year college student ay naniniwala na ang pagkakaroon ng pamilya ay ‘kailangan’ o ‘napakahalaga’ para sa kanilang kinabukasan” (Hymowitz, Manning Up, 173–74). 3. Philip G. Zimbardo at Nikita Duncan, The Demise of Guys: Why Boys Are Struggling and What We Can Do about It (2012), e-book; tingnan ang kabanatang “Behind the Headlines.” 4. Barbara Dafoe Whitehead, Why There Are No Good Men Left: The Romantic Plight of the New Single Woman (2003), 67. 5. Amanda Dickson, “‘Hunger Games’ Main Character a Heroine for Our Day,” Deseret News, Abr. 2, 2012, www.deseretnews.com. 6. Gordon B. Hinckley, “Welfare Responsibi- lities of the Priesthood Quorums,” Ensign, Nob. 1977, 86. 7. Helping Others to Help Themselves: The Story of the Mormon Church Welfare Program (1945), 4. 8. Richard C. Edgley, “Sa Iyo ang Tawag na Ito,” Liahona, Mayo 2009, 54. 9. Mga Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: Harold B. Lee (2001), 155. 10. “Rise Up, O Men of God,” Hymns, no. 323.

50 Liahona Pagkarating ni John sa Japan, ipinaalam sa kanila na may gaganaping party sa rooftop ng isang bahay para sa mga dayuhang estudyante. Nang gabing iyon, pinuntahan nina John at dalawang kaibigan ang nakapaskil na address. Pagkalabas mula sa elevator sa Ni Bishop Gary E. Stevenson pinakamataas na palapag ng gusali, Presiding Bishop inakyat ni John at ng kanyang mga kaibigan ang makipot na hagdan papuntang rooftop at nakihalubilo sila sa iba. Habang lumalalim ang gabi, nag- iiba ang nangyayari sa paligid. Tumindi Maging Matapang ang ingay, lakas ng tugtog, at amoy ng alkohol, gayundin ang pagkaasiwa ni John. Maya-maya, biglang may nagsabi sa Kagitingan, Lakas, sa mga estudyante na tumayo nang pa- bilog para mapahitit sila ng marijuana. Napangiwi si John at mabilis na sinabihan ang kanyang dalawang kaibigan at Gawain na oras na para umalis. Isa sa kanila ang sumagot nang halos pakutya, Maging karapat-dapat kayo tulad ng 2,000 kabataang kawal “John, simple lang naman iyan—tatayo sa pamamagitan ng pagiging matapang sa kagitingan bilang lang tayo sa bilog, at kapag nasa atin na ang marijuana, ipapasa lang natin marapat na mayhawak ng priesthood. ito at hindi hihititin. Sa ganyang paraan hindi tayo mapapahiya, kaysa naman basta na lang tayo aalis.” Mukhang simple nga lang ito kay John, ngunit gayong gabi partikular akong akin, inilalarawan nito ang pananalig hindi tama. Alam niyang dapat niyang pinagpala na magsalita bilang ng mga kabataang ito na magpakagi- sabihin ang gusto niyang mangyari at Nisang bishop sa mga kabataang ting sa paggawa ng tama, o tulad ng gawin iyon. Kaagad siyang nag-ipon lalaki, mga mayhawak ng Aaronic inilarawan ni Alma, “tumayo bilang ng lakas ng loob at sinabi sa kanila na Priesthood, na nagtipon mula sa mga saksi ng Diyos sa lahat ng pa- bahala sila sa gusto nilang gawin, pero iba’t ibang panig ng mundo para sa nahon . . . at sa lahat ng lugar.” 2 Ang siya ay aalis. Ipinasiya ng isa niyang pangkalahatang pulong na ito ng 2,000 kabataang kawal ay nagkaroon kaibigan na huwag umalis at sumama priesthood. Ibabahagi ko sa inyo ang ng napakaraming pagkakataon upang sa mga nakabilog; ang isa naman ay kuwento sa Aklat ni Mormon tung- ipamalas ang kanilang katapangan. atubiling sinundan si John pababa sa kol kay Helaman at kanyang 2,000 Bawat isa sa inyo ay magkakaroon hagdan papuntang elevator. Laking gu- kabataang kawal. Ilalahad ng banal na din ng mahahalagang sandali na kaila- lat nila dahil nang bumukas ang pinto kasulatang ito ang katangian ng mga ngan ang kagitingan. Ikinuwento ng ng elevator, naglabasan ang mga pulis kabataang iyon—at magbibigay ng kaibigan kong si John ang isa sa mga na Hapones at nagmamadaling inakyat inspirasyon para sa inyo, mga kabata- sandaling iyon sa kanyang buhay. ang hagdan papuntang rooftop. Suma- ang lalaki. Babanggitin ko ang isang Ilang taon na ang nakalilipas natang- kay na sina John at kanyang kaibigan paboritong banal na kasulatan: “At la- gap si John sa isang kilalang unibersi- sa elevator at umalis. hat sila ay mga kabataang lalaki, at sila dad sa Japan. Magiging bahagi siya ng Nang nasa itaas na ng hagdan ang ay napakagiting, at gayon din sa lakas international student program kasama mga pulis, dali-daling itinapon ng at gawain; subalit masdan, hindi la- ang iba pang pinakamahuhusay na es- mga estudyante ang ilegal na droga sa mang ito—sila’y kalalakihang matata- tudyante sa iba’t ibang panig ng mundo. labas ng rooftop para hindi sila ma- pat sa lahat ng panahon.” 1 Kagitingan, Ang ilan ay nagpalista sa pag-asang huli. Matapos harangan ang hagdan, lakas, gawain, at katotohanan— mapalalim ang kaalaman nila sa kultura gayon man, pinapila ng mga opisyal kahanga-hangang mga katangian! at lengguahe, ang iba naman ay para ang lahat ng nasa rooftop at ipinala- Gusto kong pagtuunan ang unang makapagtrabaho sa Japan, ngunit lahat had sa bawat estudyante ang kanilang katangiang naglalarawan sa kanila: sila ay iniwan ang kanilang tahanan dalawang kamay. Pagkatapos ay isa- “matapang sa kagitingan.” Para sa para mag-aral sa ibang bansa. isang inamoy ng mga opisyal ang mga

Nobyembre 2012 51 hinlalaki at hintuturo ng bawat estud- buhay may-asawa kasunod ang networking site ay tatlo hanggang yante. Lahat ng humawak sa marijuna, pagkakaroon ng dalawang anak na apat na beses na malamang na umi- hinitit man nila ito o hindi, ay itinuring lalaki. Nagtagumpay siya nang labis sa nom ng alak at gumamit ng droga. na nagkasala, at malaki ang naging ka- negosyo at kamakailan ay naging pro- Nagbigay ng kanyang pananaw sa palit nito. Halos lahat ng estudyanteng pesor sa isang unibersidad sa Japan. survey ang dating US cabinet secre- nadatnan sa rooftop ay napaalis sa Isipin na lang ninyo kung gaano ang tary: “Nakita sa survey sa taong ito na kani-kanilang unibersidad, at ang mga naging kaibhan ng buhay niya kung may bagong napakatinding pressure nahatulan ay malamang na itinapon hindi siya nagkaroon ng lakas ng sa kabataan—ang digital peer pres- palabas sa Japan. Ang mga pangarap loob na umalis sa party sa kritikal sure. Ang digital peer pressure ay nana makapag-aral, ang maraming taong na gabing iyon sa Japan.3 kakaimpluwensya sa bata hindi lang paghahanda, at ang posibilidad na Mga kabataan, may mga pagka- sa oras na kasama niya ang kanyang makapagtrabaho sa Japan, ay nawasak kataon na kayo, tulad ni John, ay mga kaibigan. Sinasalakay nito ang sa ilang saglit lamang. kailangang magpakita ng inyong tahanan at ang bata sa kanyang silid Ngayon sasabihin ko sa inyo ang matwid na kagitingan sa harap ng sa pamamagitan ng Internet.” 4 Ang nangyari sa tatlong magkakaibigan. inyong mga kaibigan, na ang kahi- pagpapakita ng kagitingan kadalasan Ang kaibigang hindi umalis sa rooftop hinatnan ay maaaring pangungutya ay nasusubok sa maliliit na bagay ay pinaalis sa unibersidad sa Japan at pagkapahiya. Bukod pa riyan, sa tulad ng kung magki-klik ba [sa na pinagsikapan pa naman niyang makabagong daigdig, ang paglaban computer] o hindi. Mula sa Mangaral matamo at inatasang umuwi. Ang sa tukso ay mangyayari din sa isang ng Aking Ebanghelyo, itinuro sa mga kaibigang umalis sa party kasama si tahimik at solong lugar sa harap ng misyonero na “Ang pinipili mong John nang gabing iyon ay nakatapos computer. Kasama ng maraming isipin at gawin kapag nag-iisa ka at ng pag-aaral sa Japan at nakapagtapos tulong na nagagawa ng teknolohiya sa palagay mo’y walang sinumang ng mga kurso sa dalawang panguna- ay ang pagkakaroon din ng mga nakakakita ay mainam na sukatan ng hing unibersidad sa Estados Unidos. pagsubok na hindi naranasan ng mga iyong kabaitan.” 5 Maging magiting! Dahil sa kanyang propesyon, nakaba- naunang henerasyon. Natuklasan sa Maging matatag! “Tumayo sa mga lik siya sa Asia, kung saan lalo siyang isang survey kamakailan na ang mga banal na lugar, at huwag matinag.” 6 nagtagumpay sa trabaho. Hanggang sa kabataan ngayon ay hindi lamang Mga kabataang lalaki, ipinanga- araw na ito ay nagpapasalamat siya sa nakakaranas ng matinding tukso ngako ko na palalakasin kayo ng magiting na halimbawa ni John. Ang bawat araw sa paaralan kundi maging Panginoon. “Sapagka’t hindi tayo binig- kinahinatnan naman nito sa buhay sa Internet din. Ipinahayag dito na yan ng Dios ng Espiritu ng katakutan; ni John ay halos hindi masukat. Sa ang mga kabataang nakakakita ng kundi ng kapangyarihan” 7 Bibiyayaan paglagi niya sa Japan nang taong iyon mga larawang may umiinom ng alak Niya kayo sa inyong kagitingan at ay nagkaroon siya ng isang masayang o gumagamit ng droga sa mga social matwid na pag-uugali—ng ligaya at galak. Ang gayong kagitingan ay bunga ng inyong pananampalataya kay Jesucristo at sa Kanyang Pagbabayad- sala, inyong mga panalangin at sa pagsunod ninyo sa mga kautusan. Si Pangulong N. Eldon Tanner ay nagsabi: “Ang isang batang lalaki sa paaralan ay makakaimpluwensya nang malaki para sa kabutihan. Ang isang binatilyo sa football team, o sa kampus, o sa kanyang trabaho, ay makakagawa ng di-masusukat na kabutihan kapag ipinamuhay niya ang ebanghelyo, iginalang ang kanyang piesthood, at nanindigan sa tama. Karaniwang makararanas kayo ng maraming pagpuna at pagkutya maging sa mga kapareho ninyo ng paniniwala, kahit na nirerespeto nila kayo sa paggawa ng tama. Ngunit alalahanin na ang Tagapagligtas mismo ay pinahirapan, kinutya, dinuraan, at ipinako sa krus dahil

52 Liahona pinanindigan niya ang kanyang Priesthood. Ito ang landas ng kabu- pinunong propeta, si Pangulong pananalig. Napag-isip-isip ba ninyo tihan na nag-aanyaya sa tulong ng Thomas S. Monson. kung ano kaya ang mangyayari kung langit. Ipinahayag ng Panginoon, “Sa Aking mga kabataang mayhawak nanghina siya at sabihing, ‘Ano ba mga ordenansa nito, ang kapangyari- ng Aaronic Priesthood, sa pagtatapos ang kabuluhan nito?’ at kalimutan han ng kabanalan ay makikita.” 9 ay iniaalay ko ang aking patotoo sa ang kanyang misyon? Gusto ba Ang mga magulang, mga lider ng Diyos Ama at kay Jesucristo at sa mga nating sumuko, o gusto ba nating prieshood, mga dapat unahin ayon sa salita ni Joseph Smith: “Mga kapatid, manatiling magiting na tagapagling- mga propeta na matatagpuan sa mga hindi ba tayo magpapatuloy sa isang kod sa kabila ng lahat ng pagsalu- polyeto na Tungkulin sa Diyos at Para napakadakilang adhikain? Sumulong ngat o kasamaan ng mundo? Maging sa Lakas ng mga Kabataan ang siyang at huwag umurong. Lakas ng loob, matapang tayong manindigan upang gagabay sa inyo. mga kapatid; at humayo, humayo sa tayo ay mapabilang sa tunay at tapat Ipinayo ni Pangulong Thomas S. pananagumpay!” 11 Sa pangalan ni na mga tagasunod ni Cristo.” 8 Monson kamakailan: Jesucristo, amen. ◼ Inaanyayahan ko kayong maging “Para magawa [ang mga desisyon] karapat-dapat tulad ng 2,000 kabata- nang buong talino, lakas ng loob MGA TALA 1. Alma 53:20. ang kawal sa pamamagitan ng pagi- ang kailangan—lakas ng loob na 2. Mosias 18:9. ging magiting sa katapangan bilang humindi, lakas ng loob na [magsabi 3. Personal na kuwentong ibinahagi sa awtor. marapat na mayhawak ng priesthood. ng oo]. . . . 4. Joseph A. Califano Jr., nagtatag at chairman emeritus ng Center on Addiction and Tandaan, ang ginagawa ninyo, ang pi- “Nakikiusap ako na magpasiya na Substance Abuse sa Columbia University, nupuntahan ninyo, ang nakikita ninyo kayo . . . ngayon mismo, na huwag sa isang pahayag tungkol sa pag-aaral, ang huhubog sa inyong pagkatao. lumihis mula sa landas na hahantong casacolumbia.org. 5. Mangaral ng Aking Ebanghelyo: Gabay sa Ano ang nais ninyong maging pagka- sa ating mithiin: ang buhay na walang Paglilingkod ng Misyonero (2004), 136. tao? Maging karapat-dapat na deacon, hanggan sa piling ng ating Ama sa 6. Doktrina at mga Tipan 87:8. karapat-dapat na teacher, at karapat- Langit.” 10 7. II Kay Timoteo 1:7. 8. N. Eldon Tanner, “For They Loved the dapat na priest. Mithiin na maging Tulad ng pagtugon ng 2,000 kawal Praise of Men More Than the Praise of karapat-dapat na pumasok sa tem- sa panawagang lumaban ng kanilang God,” Ensign, Nob. 1975, 74–75. plo at tumanggap ng susunod na pinunong si Helaman, at pagpapa- 9. Doktrina at mga Tipan 84:20. 10. Thomas S. Monson, “Ang Tatlong Prinsipyo ordenansa sa wastong edad hang- malas nila ng kagitingan, magagawa ng Pagpili” Liahona, Nob. 2010, 68. gang sa matanggap ang Melchizedek rin ninyo iyan sa pagsunod sa inyong 11. Doktrina at mga Tipan 128:22.

Nobyembre 2012 53 kalooban ng mga may priesthood ang “likas na tao” 6 na “naliligaw ng landas.” 7 Kaya nga, inanyayahan tayo ng mga propeta na “[ihubad] . . . ang da- tihang pagkatao” 8 at “ibihis si Cristo” 9 sa pamamagitan ng pagsampalataya, pagsisisi, nakapagliligtas na mga ordenansa, at pamumuhay ng ebanghelyo Ni Elder Anthony D. Perkins araw-araw. Ng Pitumpu Pag-iwas sa Trahedya Habang paakyat sa landas ng priesthood, sinumang lalaki, bata man o matanda, ay maaaring hilahin Mag-ingat Hinggil pababa kung hindi siya mag-iingat. Nasindak at nalungkot na ba kayo sa di-inaasahang pagbagsak ng isang bu- sa Inyong Sarili kod-tanging binatilyo, bagong uwing missionary, respetadong priesthood leader, o minamahal na kapamilya? Manatili sa landas ng priesthood sa pamamagitan ng Ang kuwento tungkol kay David pagpapalalim ng inyong pagbabagong-loob at pagpapatatag sa Lumang Tipan ay nakalulunos na ng inyong pamilya. . . . Umiwas sa trahedya sa pamamagitan halimbawa ng sinayang na kapangya- ng pagsunod sa espirituwal na mga karatulang “Mag-ingat” rihan ng priesthood. Bagama’t natalo niya si Goliath noong bata pa siya at na inilagay ng Diyos at ng mga propeta sa ating daanan. namuhay nang matwid nang maraming taon,10 may kahinaan pa rin ang espirituwalidad ng propetang-haring ito. Sa kritikal na sandaling iyon nang oong binatilyo pa ako, nag- Sumpa at Tipan ng Priesthood makita niya mula sa itaas ng kanyang daraan ang aming pamilya sa Mga kapatid, bawat isa sa inyo ay bubungan na naliligo ang magandang Rocky Mountains ng Amerika nakapasok na, o papasok, sa sumpa at si Bath-sheba, walang bantay na mala- N 1 para bisitahin ang mga lolo’t lola. tipan ng Melchizedek Priesthood. Sa pit para sumigaw ng, “Ingat, David, ka- Nagsisimula ang daan sa mga sage- tipang iyon ay nakapaloob ang malu- hangalan iyan!” Ang kabiguan niyang brush flatland, paakyat sa matatarik walhating paglalakbay na nagsisimula mag-ingat hinggil sa kanyang sarili 11 at na dalisdis na punung-puno ng mga sa pagtanggap kapwa ng mababa at kumilos ayon sa mga bulong ng Espi- punong aguho, at sa huli ay palabas mas mataas na priesthood, na umuun- ritu 12 ay humantong sa pagkawala ng sa kakayuhan ng mga punong aspen lad sa pagganap natin sa tungkulin, at kanyang walang-hanggang pamilya.13 at kaparangan sa tuktok ng bundok paakyat tungo sa pinakamagagandang Mga kapatid, kung si David mismo kung saan halos walang hanggan ang tanawin ng Diyos, hanggang sa mana makapangyarihan ay nailalayo mula tanaw namin. tanggap natin ang “lahat ng mayroon sa landas patungong kadakilaan, paano Ngunit hindi ganap na ligtas ang [ang] Ama.” 2 natin maiiwasang magkagayon din? magandang daang ito. Karamihan sa Ang matalinong nagdisenyo ng Ang dalawang nagpoprotektang daan ay inukit sa matarik na gilid ng selestiyal na daang iyon ay naglagay alituntunin na malalim na personal na bundok. Para maprotektahan ang mga ng mga karatulang babala para sa pagbabagong-loob at matatag na pag- naglalakbay, naglagay ng mga baranda ating paglalakbay. Ang sumpa at tipan uugnayan ng pamilya ay papanatilihin at karatula ang mga gumagawa ng ng priesthood ay naglalaman ng tayo sa daan patungo sa langit. daan na may nakasaad na “Mag-ingat: nanunuot-sa-budhing babalang ito: Dahil alam ito ni Satanas, hina- Bumabagsak ang mga Bato.” Nakita “Binibigyan ko kayo ngayon ng hadlangan niya ang pag-angat natin namin ang sapat na dahilan ng mga isang kautusan na mag-ingat hinggil sa priesthood para masira ang ating babalang ito. Nagkalat ang maliliit at sa inyong sarili.” 3 pagbabalik-loob at mawasak ang ating malalaking bato sa ilog sa ibaba ng Bakit tayo pinag-iingat ng Diyos? pamilya. Mabuti na lang at naglagay si daan. Paminsan-minsan ay may naki- Alam Niya na si Satanas ay totoong Jesucristo at ang Kanyang mga propeta kita kaming warak na mga kotse sa nilalang 4 na hangad hilahin ang ating ng mga karatulang “Mag-ingat” sa daan. ibaba, isang kalunus-lunos na katiba- kaluluwa pababa sa look ng kalung- Lagi tayo nitong binabalaan tung- yan ng mga hindi nag-ingat na tsuper. kutan.5 Alam din ng Diyos na nasa kol sa kapalaluang sumisira sa ating

54 Liahona pagbabagong-loob 14 at mga pagkaka- Dapat lamang nating impluwensyahan salang tulad ng galit, pagkagahaman, at ang iba sa pamamagitan ng panghihika- pagnanasa na nagwawasak sa pamilya. yat, mahabang pagtitiis, kahinahunan, Ipinayo ni Moises noong araw, kaamuan, hindi pakunwaring pag-ibig, “Magingat ka nga, baka iyong ma- kabaitan, at pag-ibig sa kapwa.30 limutan ang Panginoon.” 15 Sa ating Ikalima, ang pagsunod sa batas mundo na mabilis ang takbo at puno ng ikapu ay mahalagang bahagi ng ng libangan, ang mga tao ay mabilis pananampalataya at pagkakaisa ng papa ring “makalimot . . . sa Panginoon, milya. Dahil ginagamit ni Satanas ang . . . gumawa ng kasamaan, at maakay pagkagahaman at pagnanasa sa kasa- palayo ng yaong masama.” 16 ganaan para ilayo ang mga pamilya sa selestiyal na daan, ipinayo ni Jesus, Palalimin ang Pagbabagong-loob at “Mangagingat sa lahat ng kasakiman.” 31 Patatagin ang Pamilya Ang kasakiman ay napipigil kapag Para manatiling ligtas sa landas nagplano tayo para sa ating kita, ng priesthood sa gitna ng mga tukso, nagbayad ng tapat na ikapu at ma- ipinaaalala ko sa atin ang anim na malaking handog-ayuno, nagbadyet ng hahalagang alituntuning nagpapalalim kailangang gastusin, umiwas sa ding pagbabagong-loob at nagpapatatag kailangang pangungutang, nag-ipon ng pamilya. para sa kinabukasan, at nakaya nating Una, ang pagdarasal ay laging tustusan ang ating temporal na mga pa- nagbubukas ng daan para makamit ngangailangan. Ang pangako ng Diyos natin ang tulong ng langit upang “[masa atin ay, “hanapin muna ninyo ang gapi] si Satanas.” 17 Tuwing babalaan kaniyang kaharian, at ang kaniyang ni Jesus ang mga may priesthood na na Espiritu bilang [ating] patnubay.” 22 katuwiran; at ang lahat ng mga bagay “mag-ingat . . . , sapagkat ninanais ni Nang magbabala ang Tagapagligtas na ito ay pawang idaragdag sa inyo.” 32 Satanas na bistayin [ka],” iminumung- na, “Mag-ingat at baka kayo ay malin- Ikaanim, sa lubos na pagsunod sa kahi Niyang manalangin para malaba- lang,” nangako Siya na hindi tayo ma- batas ng kalinisang-puri magkakaroon nan ang tukso.18 Itinuro ni Pangulong lilinlang kung ating “[ha]hanapin . . . kayo ng tiwalang tumayo “sa harapan Thomas S. Monson: “Kung mayroon ang mga pinakamahusay na kaloob” ng Diyos” na ang Espiritu Santo ang sa atin na mabagal makinig sa payo ng Espiritu.23 Ang pagiging marapat na ating “kasama sa tuwina.” 33 Inaatake na laging manalangin, wala nang makibahagi ng sakramento linggu- ni Satanas ang kabanalan at kasal ng mas maganda pang oras para mag- linggo ay nagbibigay ng karapatan daluhong ng kalaswaan. Nang balaan simula kundi ngayon. . . . Ang isang sa mga miyembro na “sa tuwina ay ng Panginoon ang mga nanganga- tao ay mas matangkad kapag siya ay mapasakanila ang kanyang Espiritu.” 24 lunya na “mag-ingat at magsisi agad,” nakaluhod.” 19 Sa pagsamba sa templo maaari tayong ang Kanyang pakahulugan ay hindi Ikalawa, ang pag-aaral ng sinauna “makatanggap ng kaganapan ng lamang pisikal na pangangalunya at makabagong banal na kasulatan ay Espiritu Santo.” 25 kundi pati na ang pagnanasa sa isipan nag-uugnay sa atin sa Diyos. Binalaan Ikaapat, pagpapakita ng tunay na bago pa iyon.34 Tinalakay na nang ng Panginoon ang mga miyembro ng pagmamahal ang sentro ng personal madalas at malinaw ng mga makaba- Simbahan na “mag-ingat kung paano na pagbabagong-loob at mga pag-uug- gong propeta at apostol ang salot ng nila hinahawakan ang mga [propeta] nayan ng pamilya. Iniutos ni Haring pornograpiya. Itinuro ni Pangulong at baka ipalagay ang mga ito bilang Benjamin, “Mag-ingat kayo, na baka Gordon B. Hinckley: “Ang [porno- isang bagay na walang halaga, at magkaroon ng mga pagtatalo sa inyo.” 26 grapiya] ay parang nagngangalit na mapasailalim ng sumpa dahil doon, at Laging tandaan na si Satanas ang bagyo, na nagwawasak sa mga tao at matisod at madapa.” 20 Para maiwasan “ama ng pagtatalo” 27 at hangad niyang pamilya, at lubos na sumisira sa dating ang nakalulumong sumpang ito, dapat “[maglaban-laban] at [mag-away- mabuti at maganda. . . . Dumating na tayong magsumigasig sa pagbabasa away]” ang magpapamilya.28 Mga kapa- ang panahon para sinuman sa atin na ng mga banal na kasulatan, at ng mga tid, kung sinasaktan natin ang damda- sangkot dito ay iahon ang kanyang magasin at website ng Simbahan para min, katawan, o sa ating pananalita ang sarili mula sa kasalanan.” 35 Kung na- tayo “mapayuhan sa matalik at perso- sinumang miyembro ng ating pamilya, tutukso kayong labagin ang batas ng nal na paraan ng hinirang na propeta nawawalan tayo ng kapangyarihan ng kalinisang-puri sa anumang anyo, sun- [ng Panginoon].” 21 priesthood.29 Piliing supilin ang galit. dan ang halimbawa ni Jose ng Egipto, Ikatlo, ang pagiging marapat sa Ang mga miyembro ng pamilya ay na “tumakas, at lumabas.” 36 paglahok sa mga ordenansa ay iniha- dapat makarinig ng mga basbas mula sa Ang anim na mahahalagang alitun- handa tayong tanggapin “ang Banal ating bibig, hindi ng masasamang salita. tuning ito ay tumutulong sa mga may

Nobyembre 2012 55 taglay ng priesthood na magpatuloy Itinuro ni Jesus, “Mangagingat kayo kasalanan nang hindi muna nababalaan sa ligtas na daan patungo sa langit sa sa . . . pagpapaimbabaw.” 41 Kung ng mga paramdam ng Espiritu” (Boyd K. Packer, “Payo sa Kabataan,” Liahona, Nob. gitna ng mga nagpoprotektang alitun- hindi kayo karapat-dapat na huma- 2011, 18). tunin ng sariling pagbabagong-loob wak ng priesthood, kausapin ang 13. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 132:39; at pag-uugnayan ng pamilya. Mga ka- inyong bishop, at matutulungan niya tingnan din sa Bible Dictionary, “David.” 14. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 23:1; bataan, ang pagsunod sa mga alitun- kayong magsisi. Maging matapang na 25:14; 38:39; tingnan din sa Ezra Taft tuning ito ay maghahanda sa inyo sa kahit mariing sinasabi ng Tagapag- Benson, “Beware of Pride,” Ensign, paggawa ng mga tipan sa templo, pagligtas na, “Mag-ingat, . . . at tumigil sa Mayo 1989, 4–7. 42 15. Deuteronomio 6:12; tingnan din sa lilingkod bilang full-time missionary, at paggawa ng kasalanan,” ipinangako Deuteronomio 8:11–19. walang-hanggang kasal. Mga asawang rin Niya: “Ako, ang Panginoon, ay 16. Alma 46:8. lalaki at mga ama, ang pamumuhay pinatatawad kayo . . . Humayo kayo 17. Doktrina at mga Tipan 10:5. 18. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 52:12– ng mga alituntuning ito ay tutulong sa sa inyong mga lakad at huwag mag- 15; tingnan din sa Lucas 22:31–32; Alma inyo na maging marapat na mangulo kasala pa.” 43 37:15–17; 3 Nephi 18:18–19. sa tahanan sa kabutihan, na nagliling- Inaanyayahan ko ang bawat 19. Thomas S. Monson, “Lumapit sa Kanya sa Panalangin at Pananampalataya,” Liahona, kod bilang espirituwal na pinuno ng kalalakihang bata at matanda na Mar. 2009, 4. inyong pamilya, kasama ang inyong manatili sa landas ng priesthood sa 20. Doktrina at mga Tipan 90:5; tingnan din sa asawa bilang kapantay na katuwang.37 pamamagitan ng pagpapalalim ng Doktrina at mga Tipan 41:1, 12. 21. Gordon B. Hinckley, “Faith: The Essence Ang landas ng priesthood ay isang inyong pagbabagong-loob at pag- of True Religion,” Ensign, Nob. 1981, 5. paglalakbay na puno ng kagalakan. papatatag ng inyong pamilya. Ang 22. Doktrina at mga Tipan 45:57. mga panalangin, banal na kasulatan, 23. Doktrina at mga Tipan 46:8; tingnan din sa Mga Taga Efeso 4:14; Doktrina at mga Pananatili sa Landas ng Priesthood at ordenansa ay nagpapaigting ng Tipan 52:14–16; Mga Taga Colosas 2:8. Sa paggunita ko sa mga karanasan pagbabagong-loob. Ang pagmamahal, 24. Moroni 4:3; Doktrina at mga Tipan 20:77; ko noong binatilyo ako, naaalala ko ikapu, at kalinisang-puri ay nagpapata- tingnan din sa 3 Nephi 18:1–11. 25. Doktrina at mga Tipan 109:15. ang isang insidente ng pagtawid sa tag sa pamilya. Umiwas sa trahedya sa 26. Mosias 2:32. Rocky Mountains. Paglagpas sa isang pamamagitan ng pagsunod sa espiritu- 27. Tingnan sa 3 Nephi 11:29–30. karatulang “Mag-ingat: Bumabagsak wal na mga karatulang “Mag-ingat” na 28. Mosias 4:14. 29. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 121:36– ang mga Bato,” napansin ng tatay ko inilagay ng Diyos at ng mga propeta 37; tingnan din sa Doktrina at mga Tipan ang mga graba at maliliit na batong sa ating daanan. Sikaping tularan ang 63:61–63. nahuhulog sa kalsada sa aming hara- sakdal na halimbawa ni Jesucristo, na 30. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan pan. Agad niyang binagalan ang takbo “nagdanas ng mga tukso subalit hindi 121:41–45. 31. Lucas 12:15; tingnan din sa Doktrina at 44 ng kotse hanggang halos tumigil ito siya nagpadaig sa mga ito.” mga Tipan 38:39. nang may bumagsak na batong sinlaki Ipinapangako ko na kung tutu- 32. Mateo 6:33; tingnan din sa 3 Nephi 13:33. ng bola ng basketball malapit sa amin. parin ng kalalakihan ang tipan ng 33. Doktrina at mga Tipan 121:45–46; tingnan din sa Doktrina at mga Tipan 67:11; Hinintay ni Itay na tumigil ang pagda- priesthood na “mag-ingat hinggil sa Moises 1:11. usdos ng mga bato bago siya tumu- inyong sarili,” 45 makatitiyak tayo at 34. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 63:14– loy. Ang pagiging alerto at mabilis na ang ating pamilya na ligtas at masaya 16; tingnan din sa Mateo 5:27–28; 3 Nephi 12:27–30. pagkilos ng aking ama ang dahilan tayong makararating sa ating dakilang 35. Gordon B. Hinckley, “Isang Kalunus-lunos upang ligtas na makarating ang aming destinasyon sa kahariang selestiyal. na Kasamaan sa Ating Paligid,” Liahona, pamilya sa aming destinasyon. Pinatototohanan ko ito sa sagradong Nob. 2004, 59, 62; tingnan din sa Dallin H. Oaks, “Pornograpiya,” Liahona, Mayo 2005, Mga kapatid, hangad ni Satanas na pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ 87–90; Jeffrey R. Holland, “Huwag nang “mawasak ang mga kaluluwa ng tao.” 38 Magbigay-Puwang Kailanman sa Kaaway Kung ang inyong kaluluwa ay malapit MGA TALA ng Aking Kaluluwa,” Liahona, Mayo 2010, 1. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 44–46. na sa bingit ng espirituwal na bangin, 84:33–44. 36. Genesis 39:12. tumigil ngayon bago kayo mahulog, 2. Doktrina at mga Tipan 84:38. 37. Tingnan sa Handbook 2: Administering the at bumalik sa tamang landas.39 Kung 3. Doktrina at mga Tipan 84:43. Church (2010), 2.3. 4. Tingnan sa Joseph Smith—Kasaysayan 38. Doktrina at mga Tipan 10:27; tingnan din pakiramdam ninyo ay warak na ang in- 1:16; tingnan din sa Moises 1:12–22. sa I Ni Pedro 5:8. yong kaluluwa sa kailaliman ng bangin 5. Tingnan sa Helaman 5:12; tingnan din 39. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan sa halip na nasa kaitaasan ng landas ng sa 2 Nephi 1:13; Helaman 7:16. 3:9–10; I Mga Taga Corinto 10:12–13; 6. Mosias 3:19; tingnan din sa I Mga Taga I Ni Pedro 3:17. priesthood dahil nakaligtaan ninyong Corinto 2:14. 40. Tingnan sa Alma 13:27–29; Doktrina at sundin ang mga karatulang “Mag-ingat” 7. “Come, Thou Fount of Every Blessing,” mga Tipan 109:21. at nagkasala kayo, pinatototohanan ko Hymns (1948), blg. 70. 41. Lucas 12:1; tingnan din sa Doktrina at mga 8. Tingnan sa Mga Taga Colosas 3:8–10; Tipan 50:6–9. na sa pamamagitan ng taos na pagsisisi tingnan din sa Mga Taga Efeso 4:22–24. 42. Doktrina at mga Tipan 82:2. at kapangyarihan ng nagbabayad- 9. Mga Taga Galacia 3:27; tingnan din sa 43. Doktrina at mga Tipan 82:1, 7. salang sakripisyo ni Jesucristo, maaari Mga Taga Roma 13:14. 44. Doktrina at mga Tipan 20:22; tingnan din 10. Tingnan saI Samuel 13:14; 17:45–47. sa Sa Mga Hebreo 2:17–18; 4:14–16. kayong makaahon at makabalik sa 11. Tingnan sa II Samuel 11:1–17. 45. Doktrina at mga Tipan 84:43; tingnan din daan ng Diyos patungo sa langit.40 12. “Hindi kayo makagagawa ng malaking sa Deuteronomio 4:9; Mosias 4:29–30.

56 Liahona F-18 fighter jet kasama ang kilala sa buong mundo na Blue Angels, ang flight demonstration team ng United States Navy. Habang nasa himpapawid, para akong nagbabalik-tanaw dahil eksaktong 50 taon bago iyon, halos sa eksaktong araw, nakumpleto ko ang training bilang air force fighter pilot. Ni Pangulong Dieter F. Uchtdorf Ang naranasan ko nang paliparin Pangalawang Tagapayo sa Unang Panguluhan ko ang F-18, siyempre pa, ay talagang kaiba sa naranasan ko sa Piper Cub. Ipinakita nito sa akin ang higit na saya at ganda ng pagpapalipad. Para itong paggamit ng kasalukuyang Ang Kagalakan mga tuntunin sa aerodynamics sa mas perpektong paraan. Gayunpaman, ang pagpapalipad kasama ang Blue sa Pagkakaroon Angels ay kaagad na nagpadama sa akin na ang jet fighter ay para sa mga batang piloto lang. Muli, sabi ng Wright brothers, “Higit sa alinpaman ng Priesthood ang pakiramdam [sa pagpapalipad] ay isang ganap na kapayapaan na Ating tanggapin at arukin ang karingalan at pribilehiyong kaakibat ang kasabikang nanunuot dulot ng priesthood. Tanggapin at mahalin natin ang mga sa bawat kalamnan.” 2 Samantala, ang pagpapalipad kasama ang Blue Angels responsibilidad na ipinagagawa sa atin. ay malayung-malayo sa pagkakaroon ng “mga anghel” sa paligid ninyo at dinadala kayo. Kung itatanong ninyo kung alin sa Ang Kagalakan sa Pagpapalipad at nangangailangan ng katapangan. dalawang karanasang ito sa pagpapa- Maraming taon na ang nakaraan Kapag nasa himpapawid na, kitang- lipad ang mas nagustuhan ko, hindi nagpasiya kaming tuparin ng dalawa kita ang kabagalan ng Piper Cub. ko tiyak kung masasabi ko sa inyo. kong kapwa piloto ang pangarap Sa katunayan, kapag tumatama ang Kitang-kita sa ilang aspeto na mag- namin noong bata pa na buuing muli hangin sa nguso ng eruplano, parang kaibang-magkaiba ang dalawang ito. ang isang antigong eruplano. Mag- hindi kami gumagalaw. Naaalala ko Subalit sa ibang aspeto, halos magka- kakasama naming binili ang lumang noong paliparin namin iyon ng bina- tulad ang mga ito. 1938 Piper Cub at sinimulang ibalik tilyo kong anak na si Guido sa ibabaw Sa Piper Cub at sa F-18, naramda- ito sa dating anyo. Ginawa namin ang ng autobahn sa Germany, talaga man ko ang kasabikan, kagandahan, proyektong ito nang may pagmama- namang mas mabilis pa ang mga kotse at kasiyahan ng paglipad. Sa dala- hal. May espesyal na kahulugan ito sa sa ibaba namin! wang ito nadarama ko ang sinabi akin dahil sa ganoon ding eruplano Pero gustung-gusto ko ang maliit ng makata na “[lumayo] sa malupit ako natutong magpalipad noong ako’y na eruplanong ito! Ito ang pinakama- na gapos ng Mundo at [sumayaw] sa bata pa. inam na paraan na mararanasan mo kalangitan sa mga pakpak na animo’y Unang binuo ang eruplanong ito ang saya at ganda ng pagpapalipad. pilak sa galak.” 3 35 taon matapos ang bantog na unang Maririnig, mararamdaman, maaamoy, pagpapalipad ng Wright brothers. matitikman, at makikita mo kung ano Iisang Priesthood Saan Man Kapag iniisip ko iyan pakiramdam ko talaga ang ibig sabihin ng pagpapa- Ngayon, marahil itatanong ninyo, napakatanda ko na. lipad. Ganito ang pagkakalahad dito ano ang kaugnayan ng dalawang Walang electric starter ang makina ng Wright brothers: “[Walang] makapa- magkaibang karanasang ito sa pagpa- nito; kapag paaandarin mo ang ma- pantay sa nararamdaman ng mga pi- palipad sa ating pulong ngayon o sa kina mula sa cockpit, hahawakan ng loto habang tinatangay sila ng hangin priesthood na pribilehiyo nating ha- isang tao sa ibaba ang elise at paiikutin sakay ng malalaki at puting pakpak.” 1 wakan o sa paglilingkod sa priesthood ito nang ubod ng lakas para umandar Kabaligtaran niyan, nitong kasisi- na mahal nating lahat? ang makina. Bawat pagpapaandar ng mula ng taon nagkaroon ako ng pri- Mga kapatid, hindi ba’t totoo na makina ay kapana-panabik na sandali bilehiyong paliparin ang makabagong ang ating kani-kanyang karanasan

Nobyembre 2012 57 pinakamakapangyarihang lakas ng Diyos pati na ang Kanyang magiliw na awa. Bilang piloto, naabot ko ang kalangitan. Bilang miyembro ng Simba- han, nadama ko ang pagmamahal at pangangalaga ng langit. Paminsan-minsan, hinahanap- hanap ko ang pag-upo sa cockpit. Ngunit dahil sa paglilingkod kasama ng aking mga kapatid sa Simbahan, kaagad ko itong nalilimutan. Ang madama ang kapayapaan at galak na dulot ng pagiging maliit na bahagi ng dakilang adhikain at gawaing ito, ay bagay na hindi ko ipagpapalit sa anupaman sa mundo. Ngayon ay nagtitipon tayo bilang malaking lupon ng priesthood. Sagra- sa paglilingkod sa priesthood ay pabali-baligtad na pagmamaniobra dong kagalakan at pribilehiyo natin magkakaiba? Masasabi natin na ang dahil sa aking katandaan. ang paglingkuran ang Panginoon at ilan sa inyo ay nagpapalipad ng F-18 Oo, laging may kakulangan ating kapwa, ibigay ang pinakamabuti jet, samantalang ang iba naman ay ang alinmang sitwasyon. Oo, ma- nating katangian sa dakilang adhi- nagpapalipad ng Piper Cub. Ang ilan daling makahanap ng bagay na kaing tulungan ang iba at itayo ang sa inyo ay nakatira sa mga ward at mairereklamo. kaharian ng Diyos. stake, kung saan ang bawat posis- Ngunit mga kapatid, tayo ay mga Nalalaman at nauunawaan natin na yon, mula assistant high priest group mayhawak ng Banal na Priesthood, ang priesthood ang walang hanggang leader hanggang sa deacons quorum alinsunod sa orden ng Anak ng Diyos! kapangyarihan at awtoridad ng Diyos. secretary, ay ginagampanan ng akti- Bawat isa sa atin ay napatungan ng Madali nating sambitin ang pakahulu- bong mayhawak ng priesthood. mga kamay sa ating ulo, at natanggap gang ito na naisaulo natin. Gayunpa- May pribilehiyo kayong makibahagi natin ang priesthood ng Diyos. Binig- man, talaga bang nauunawaan natin sa organisasyon ng ward na may yan tayo ng awtoridad at responsibili- ang kahalagahan ng ating sinasabi? mga taong makagaganap sa lahat dad na kumilos sa Kanyang pangalan Uulitin ko: ang priesthood ay ang ng tungkulin dito. bilang Kanyang mga tagapaglingkod walang hanggang kapangyarihan Ilan sa inyo ay nakatira sa mga lu- sa mundo. Tayo man ay nasa malaki o at awtoridad ng Diyos. gar na kaunti lang ang mga miyembro maliit na branch, tinawag tayo upang Isipin ninyo. Sa pamamagitan ng ng Simbahan at lider ng priesthood. maglingkod, magbasbas, at kumilos priesthood, nilikha at pinamamaha- Nadarama ninyo marahil na nag-iisa sa lahat ng oras para sa ikabubuti ng laan ng Diyos ang langit at lupa. kayo at nahihirapan sa mga kaila- lahat ng taong ipinagkatiwala sa atin. Sa kapangyarihang ito, Kanyang ngang gawin. Maaaring kailangang Mayroon pa bang mas kasiya-siya rito? tinubos at dinakila ang lahat ng Kan- kayo mismo ang kumilos para mapa- Ating arukin, pahalagahan, at yang anak, na isinasakatuparan “ang andar ang makina ng paglilingkod sa damhin ang galak ng paglilingkod kawalang-kamatayan at buhay priesthood. Kung minsan parang hindi sa priesthood. na walang hanggan ng tao.” 4 na talaga sumusulong ang inyong Ang priesthood, tulad ng ipinali- branch o ward. Ang Kagalakan sa wanag ni Propetang Joseph Smith ay Gayunpaman, anuman ang inyong Pagkakaroon ng Priesthood “daluyan kung saan sinimulang ihayag responsibilidad o kalagayan, alam na- Ang pagmamahal ko sa pagpipi- ng Maykapal ang Kanyang kaluwal- tin na laging may kakaibang galak na loto ay nakaimpluwensya sa takbo hatian sa . . . paglikha sa mundong nagmumula sa tapat na paglilingkod ng buhay ko. Bagama’t masaya at ito, at sa pamamagitan nito ay patu- sa priesthood. puno ng biyaya ang mga karanasan loy Niyang inihahayag ang kanyang Gustung-gusto kong magpalipad, ko bilang piloto, ang mga karanasan sarili sa mga anak ng tao hanggang sa iyan man ay Piper Cub, F-18, o kahit ko bilang miyembro ng Simbahang ngayon, at ihahayag Niya ang kanyang anong eruplano. Noong nasa Piper ito ay mas malalim, mas nakaga- mga layunin hanggang sa katapusan Cub ako, hindi ako nagreklamo kahit galak, at mas makabuluhan. Sa ng panahon.” 5 mabagal ito; noong nasa F-18 ako hindi pagtutuon ko nang lubos sa pagli- Ipinagkatiwala ng pinakamaka- ako dumaing nang nahirapan ako sa lingkod sa Simbahan, nadama ko ang pangyarihang Ama sa Langit ang

58 Liahona awtoridad ng priesthood sa atin—mga pag-asa at pag-ibig sa kapwa-tao, na na mayhawak ng pinakasagradong mortal na nilalang, na may mga pag- mahinahon sa lahat ng bagay, anu- priesthood ng Pinakamakapangyari- kakamali at hindi perpekto. Binigyan man ang ipinagkatiwala sa kanyang hang Diyos. Niya tayo ng awtoridad na kumilos sa pangangalinga.” 8 Kanyang pangalan para sa kaligtasan Hindi tayo kumikilos para makina- Ang Karingalan at Pribilehiyong ng Kanyang mga anak. Sa kapangya- bang, sa halip hangad nating magling- Dulot ng Priesthood rihang ito may karapatan tayong ipa- kod at tumulong sa iba. Hindi tayo Nalulungkot ako sa mga hindi ngaral ang ebanghelyo, pangasiwaan namumuno nang may pamimilit kundi nakauunawa at nagpapahalaga sa ang mga ordenansa ng kaligtasan, sa pamamagitan ng “paghihikayat, . . . karingalan at pribilehiyong dulot ng tumulong sa pagtatayo ng kaharian mahabang pagtitiis, . . . kahinahunan priesthood. Para silang mga pasahero ng Diyos sa mundo, at basbasan at at kaamuan, at ng hindi pakunwaring sa eruplano na sinasayang ang oras paglingkuran ang ating pamilya at pag-ibig.” 9 sa pagrereklamo dahil lang sa maliit kapwa-tao. Ang priesthood ng Pinakamaka- na supot ng mani habang sila ay pangyarihang Diyos ay matatanggap nasa himpapawid, sa ibabaw ng mga Matatanggap ng Lahat ng lahat ng karapat-dapat na kalalaki- ulap—isang bagay na malamang na Ito ang sagradong priesthood na han saan man sila naroon—anuman maghikayat sa mga sinaunang hari hawak natin. ang kanilang angkan, gaano man na ipagpalit ang lahat ng kanilang Ang priesthood, o alinman sa res- kaaba ang kanilang kalagayan, sa kayamaman para maranasan ito ponsibilidad na sakop nito, ay hindi pinakamalapit o pinakamalayo mang kahit minsan! mabibili o maiuutos. Ang paggamit sa bahagi ng daigdig. Matatanggap ito Mga kapatid, pinagpala tayo na kapangyarihan ng priesthood ay hindi nang walang salapi at walang bayad. maging abang tagapagtaglay ng daki- maiimpluwensiyahan, makukumbinsi, Kung ipapakahulugan ang sinabi ng lang awtoridad at kapangyarihang ito o maipipilit dahil sa posisyon, yaman, sinaunang propetang si Isaias, lahat ng priesthood. Atin nang itanaw ang o impluwensya. Ito ay espirituwal na ng nauuhaw ay maaaring magpunta ating mga mata at tingnan, kilalanin, at kapangyarihan na kumikilos ayon sa tubig, at walang salaping kailangan tanggapin ang oportunidad na ito sa sa batas ng langit. Ito ay nagmula sa para makapunta at kumain! 10 tunay na layunin nito. ating dakilang Ama sa Langit. Ang At dahil sa walang hanggan at di- Sa matwid, mapagmahal, at ta- kapangyarihan nito ay hindi ma maarok na Pagbabayad-sala ng ating pat na paglilingkod sa priesthood, pamamahalaan at mahahawakan Tagapagligtas, si Jesucristo, ang priest- mararanasan natin ang tunay na tanging alinsunod lamang sa mga hood ng Diyos ay maaari ninyong kahulugan ng paghahayag: “Ako ay alituntunin ng kabutihan,6 at hindi matanggap kahit kayo ay nagkamali magpapauna sa inyong harapan. Ako ng pagmamagaling. o naging hindi karapat-dapat noon. Sa ay papasainyong kanang kamay at sa Si Cristo ang pinagmumulan ng la- espirituwal na pagdadalisay at pag- inyong kaliwa, at ang aking Espiritu hat ng tunay na awtoridad at kapang- lilinis ng pagsisisi, kayo ay maaaring ay papasainyong mga puso, at ang yarihan ng priesthood sa mundo.7 Ito “bumangon at magliwanag”! 11 Dahil sa aking mga anghel ay nasa paligid ang Kanyang gawain, kung saan tayo walang hanggan at mapagpatawad na ninyo, upang dalhin kayo.” 12 ay may pribilehiyong tumulong. “At pagmamahal ng ating Tagapagligtas Ating tanggapin at arukin ang walang sinuman ang makatutulong sa at Manunubos, maitatanaw ninyo ang karingalan at pribilehiyong dulot ng gawaing ito maliban kung siya ay ma- inyong mata, maaari kayong maging priesthood. Tanggapin at mahalin giging mapagpakumbaba at puno ng malinis at karapat-dapat, at marara- natin ang mga responsibilidad na pagmamahal, may pananampalataya, ngal na anak ng Diyos—mararapat ipinagagawa sa atin—sa ating tahanan at sa ating yunit ng Simbahan, gaano Sobral, Brazil man ito kalaki o kaliit. Ipagpatuloy natin ang kabutihan, katapatan, at paglilingkod sa priesthood. Magalak tayo sa paglilingkod sa priesthood! Magagawa natin ito nang napakainam sa pamumuhay ng mga alituntunin ng kaalaman, pagsunod, at pananampalataya. Ibig sabihin, kailangan muna nating alamin at ipamuhay ang doktrina ng priesthood na makikita sa ipinahayag na salita ng Diyos. Mahalagang maunawaan natin ang mga tipan at kautusan kung saan kumikilos ang priesthood.13

Nobyembre 2012 59 Susunod, maging matalino tayo at gamitin ang natamong kaalamang ito nang patuloy at may dangal. Kapag sinunod natin ang mga batas ng Diyos, dinisiplina ang ating isipan at katawan, at iniayon ang ating mga ginagawa sa mga huwaran ng kabutihang itinuro ng mga propeta, magagalak tayo sa paglilingkod sa priesthood. Ni Pangulong Henry B. Eyring At sa huli, patibayin natin ang Unang Tagapayo sa Unang Panguluhan ating pananampalataya sa ating Panginoong Jesucristo. Taglayin natin sa ating sarili ang Kanyang pangalan at ipangako bawat araw na tumahak na muli sa landas ng pagkadisipulo. Tulungan Silang Gawin nating ganap ang ating pananampalataya sa ating mga gawa.14 Sa pagiging disipulo, maaari tayong Magtakda ng gawing perpekto nang paunti-unti ng ating paglilingkod sa pamilya, sa kapwa, at sa Diyos. Kapag tayo ay naglilingkod sa Mataas na Mithiin priesthood nang buong puso, kakayahan, pag-iisip, at lakas, bibiyayaan Sa inyong patnubay, ang mga ginagabayan ninyo ay makikita, tayo ng dakilang kaalaman, kapaya- magnanais, at maniniwala na maaabot nila ang kanilang paan, at mga espirituwal na kaloob. Sa pagpaparangal natin sa banal na potensiyal para makapaglingkod sa kaharian ng Diyos. priesthood, ikararangal tayo ng Diyos, at tayo ay “[makatatayong] walang-sala sa harapan [Niya] sa huling araw.” 15 Nawa ay lagi tayong magkaroon ko ay lubos na nagpapasala- ama at lider ng kabataan ang mga ng mga matang makakakita at pusong mat sa oportunidad na ma- detalye ng pinakamainam na maga- makadarama ng karingalan at kagala- Akadalo sa dakilang pulong gawa ninyo. Ngunit maipapangako kan ng priesthood ng ating dakila at na ito ng priesthood, at makarinig ko sa inyo na babasbasan ninyo sila makapangyarihang Diyos ang aking ng magandang turo at malakas na para tulungan silang malaman ang dalangin sa pangalan ni Jesucristo, patotoo. Dahil dito naalala ko tuloy mga espirituwal na kaloob na taglay amen. ◼ ang aking karanasan. Halos lahat ng nila sa pagsilang. Bawat tao ay kaiba aking nagawa bilang isang mayhawak at makagagawa ng iba-ibang kontri- MGA TALA ng priesthood ay dahil sa mga taong busyon. Walang taong nakatakdang 1. Wilbur Wright, sa James Tobin, To Conquer the Air: The Wright Brothers and the Great kakilala ko na nakita sa akin ang mga mabigo. Habang naghahangad kayo ng Race for Flight (2003), 238. bagay na hindi ko nakikita. paghahayag na makita ang mga kaloob 2. Wright brothers, sa Tobin, To Conquer the Noong bata pa akong ama, nagda- na nakikita ng Diyos sa inyong mga Air, 397. 3. John Gillespie Magee Jr., “High Flight,” sa sal ako para malaman kung ano ang ginagabayan sa priesthood—lalo na Diane Ravitch, ed., The American Reader: maaaring maiambag ng mga anak ko ang kabataan—pagpapalain kayo na Words That Moved a Nation (1990), 486. sa kaharian ng Panginoon. Sa mga matanawan nila ang magagawa nilang 4. Moises 1:39. 5. Mga Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: lalaki, alam kong magkakaroon sila paglilingkod. Sa inyong patnubay, ang Joseph Smith (2007), 126. ng mga pagkakataon sa priesthood. mga ginagabayan ninyo ay makikita, 6. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 121:36. Sa mga babae, alam kong magbibi- magnanais, at maniniwala na maaabot 7. Tingnan sa Sa Mga Hebreo 5:4–10; Doktrina at mga Tipan 107:3. gay sila ng serbisyong kakatawan sa nila ang kanilang potensiyal para ma- 8. Doktrina at mga Tipan 12:8. Panginoon. Lahat sila ay gagawin ang kapaglingkod sa kaharian ng Diyos. 9. Doktrina at mga Tipan 121:41. Kanyang gawain. Alam kong bawat Sa sarili kong mga anak, nagdasal 10. Tingnan sa Isaias 55:1. 11. Doktrina at mga Tipan 115:5. isa ay isang indibidwal, at dahil dito ako na ipaalam sa akin kung paano 12. Doktrina at mga Tipan 84:88. bibigyan ng Panignoon ang bawat isa ko matutulungan ang bawat isa sa 13. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 84:33– ng mga kaloob na kanilang magaga- kanila na maghanda para maglingkod 44; 121:34–46. 14. Tingnan sa Santiago 2:22. mit sa paglilingkod sa Kanya. sa Diyos. At sinikap kong tulungan 15. Doktrina at mga Tipan 4:2. Ngayon, hindi ko masasabi sa bawat silang wariin, umasa, at kumilos para

60 Liahona sa hinaharap na ito. Umukit ako ng tagapaglingkod sa priesthood. Isa sa isang tabla para sa bawat anak kong mga anak kong lalaki ang masyadong lalaki na may nakalagay na talata mula mahiyain noon na ayaw niyang pu- sa banal na kasulatan na naglalara- masok sa isang tindahan at kausapin wan sa kanyang espesyal na kaloob ang kahera. Labis ang takot niya kaya at isang larawan na sumasagisag dito. nag-alala ako habang ipinagdarasal Sa ilalim ng larawan at ng paliwanag ang kinabukasan niya sa priesthood. nito, inukit ko ang petsa ng binyag at Naisip ko siya bilang misyonero—at ordenasyon sa mga katungkulan sa tila ba hindi siya magtatagumpay. priesthood ng bawat bata, na nakatala Natuon ang pansin ko sa isang talata kung gaano sila katangkad sa petsa ng sa Mga Kawikaan: “Ang masama ay bawat mahalagang pangyayari. tumatakas ng walang taong humaha- Ipaliliwanag ko ang tabla na inukit bol: nguni’t ang matuwid ay matapang ko para sa bawat anak kong lalaki para na parang leon.” 2 tulungan siya na makita ang kanyang Iniukit ko ang “Kasingtapang ng mga espirituwal na kaloob at kung Leon” sa kanyang tabla, sa ibaba ng ano ang maaari niyang maiambag sa larawan ng malaking ulo ng leon na gawain ng Panginoon. Gaya ko, maaari umaatungal. Sa kanyang misyon at din kayong mabigyang-inspirasyon na nang sumunod na mga taon, tinupad makita ang mga kaloob at kakaibang niya ang pag-asang makikita sa aking oportunidad para sa bawat kabataang inukit. Ang minsa’y mahiyain kong minamahal at ginagabayan ninyo. anak ay ipinangaral ang ebanghelyo Nang ang panganay kong anak ay nang buong katapatan at buong tapang naging deacon at Eagle Scout, isang na sinuong ang mga panganib. Pinala- larawan ng agila ang pumasok sa isip wak siya sa kanyang mga tungkulin na ko habang iniisip ko siya at ang kan- maging kinatawan ng Panginoon. yang kinabukasan. Nakatira kami noon Maaaring mangyari iyan sa binatil- sa Idaho malapit sa paanan ng South yong ginagabayan ninyo. Kailangan Teton Mountain, kung saan sabay ninyong patatagin ang kanyang pana- kaming naglalakad at minamasdan ang hihingi ng paumanhin. Palagi nating nampalataya na maaari siyang bagu- pag-ilanlang ng mga agila. Naipadama maaalala na magkasama tayong umak- hin ng Panginoon at gawing matapang sa akin ng larawang iyon sa aking yat dito.” Sa itaas ng kanyang height na lingkod kumpara sa mahiyaing isipan ang mga salita ni Isaias: board, umukit ako ng agila at isinulat batang nakikita ninyo ngayon. “Siya’y nagbibigay ng lakas sa ma- ko ang “Sa mga Pakpak ng Agila.” Alam nating ginagawang matapang hina; at ang walang kapangyarihan ay Sa pagdaan ng mga taon, umangat ng Panginoon ang Kanyang mga ling- pinananagana niya sa kalakasan. pa bilang misyonero ang anak ko nang kod. Ang binatilyong si Joseph na na- “Pati ng mga kabinataan ay manla- higit pa kaysa inasahan ko. Sa mga kakita sa Ama sa Langit at sa Kanyang lata at mapapagod, at ang mga binata hamon sa misyon, ang ilan sa mga Anak, si Jesucristo, sa kakahuyan ay ay lubos na mangabubuwal: kanarasan niya ay parang hindi niya nagbago at nagkaroon ng espirituwal “Nguni’t silang nangaghihintay kakayanin. Para sa batang iniaangat na lakas. Nakita iyon ni Parley P. Pratt sa Panginoon ay mangagbabagong ninyo, gaya ng nangyari sa anak ko, nang pagalitan ni Propetang Joseph lakas; sila’y paiilanglang na may mga maaaring inangat siya nang mas ma- Smith ang mga lapastangang guwar- pakpak na parang mga aguila; sila’y taas ng Panginoon sa pangangaral ng diya na bumihag sa kanila. Itinala ni magsisitakbo, at hindi mangapa- ebanghelyo sa isang wikang inakala Elder Pratt: pagod; sila’y magsisilakad, at hindi kong mahirap matutuhan. Kung pagsi- “Bigla siyang tumayo, at nagsalita manganghihina.” 1 sikapan ninyong ipadama sa sinumang sa isang dumadagundong na tinig, Sa katunayan, tumigil kami ng pa- binatilyo ang kanyang magagawa sa o tulad ng umaatungal na leon, na nganay kong anak sa paglalakad sa may priesthood, nangangako ako na sasabi- sinasabi ang sumusunod na mga salita ibaba ng tuktok ng South Teton dahil hin sa inyo ng Panginoon ang kaila- ayon sa naaalala ko: napagod na siya. Gusto niyang huminto ngan ninyo. Ang potensiyal ng bata “‘TUMAHIMIK, kayong mga dina. Sabi niya, “Palagi po ba akong ay maaaring higit kaysa ihahayag sa yablo ng impiyerno. Sa pangalan ni hihingi ng paumanhin dahil hindi tayo inyo ng Panginoon. Tulungan siyang Jesucristo ay pinagsasabihan ko kayo, nakarating sa tuktok? Itay, magpatuloy magtakda ng mataas na mithiin. at inuutusang manahimik; hindi ako kayo—ayokong mabigo kayo.” Ang batang hinihikayat ninyo mabubuhay ng isa pang minuto at pa- Sagot ko naman, “Hindi ako mabi- ay maaaring mukhang napakama- kikinggan ang ganyang pananalita. bigo kailanman, at hindi ka kailanman hiyain para maging mahusay na Ihinto ninyo ang ganyang salita, dahil

Nobyembre 2012 61 kung hindi kayo o ako ay mamama- mga anghel na umiihip ng trumpeta, priesthood ng Diyos, na ipinanum- tay NGAYON DIN!’” na maaaring hindi talaga nila ginagawa balik sa pamamagitan ni Propetang Tungkol sa karanasang iyon, isinulat sa gayong paraan, pero mas madaling Joseph Smith. Ang pagkakaroon ng ni Elder Pratt, “Ang kadakilaan at iukit iyon kaysa sigaw. ganyang walang-hanggang mithiin sa kamaharlikahan ay nakita ko minsan Nagagalak ang mga anghel habang harapan ng mga kabataan na inyong lamang, habang ito ay nakatayong may ang mga lider ng priesthood sa lahat ginagabayan ay napakainam na rega- mga tanikala, sa hatinggabi, sa bartolina ng panig ng mundo ay nagtatayo long maibibigay ninyo sa kanila. Ga- ng isang di-kilalang nayon sa Missouri.” 3 ng Sion sa kanilang ward, stake, at gawin ninyo ito unang-una sa inyong Bibigyan ng Panginoon ang Kan- mission. At magagalak sila sa mga halimbawa sa sarili ninyong pamilya. yang mabubuting lingkod ng mga kabataang tinutulungan ninyo na Ang mga ginagabayan ninyo ay ma- pagkakataon na maging kasingtapang makapagtayo ng Sion saanman sila aaring walang pamilya sa Simbahan, ng mga leon, kapag nagsasalita sila sa naroon at anuman ang kanilang ngunit hinahamon ko kayong tulu- Kanyang pangalan at bilang mga saksi katayuan. Ang Sion ay bunga ng mga ngan silang madama ang pagmamahal sa Kanyang priesthood. taong binigkis ng tipan at pagmama- ng pamilya sa magkabilang panig ng Ang isa pang anak ko, kahit noong hal. Inaanyayahan ko kayong tulungan tabing. bata pa, ay maraming kaibigan na ang inyong kabataan na makiisa. Ang mga height board na inilara- gustung-gusto siyang kasama. Ma- Para sa isa sa mga anak ko, nadama wan ko ay isang paraan lamang ng dali siyang makipagkaibigan sa mga kong dapat kong iukit ang araw—iyon pagtulong sa kabataan na masulyapan tao. Habang ako ay nananalangin at ay, ang araw sa langit—at ang mga ang karingalan na nakikita sa kanila sinisikap kong makinita ang kanyang salita sa Panalangin ng Pamamagitan ng Diyos at ang kanilang kinabukasan magiging kontribusyon sa kaharian ng ng Tagapagligtas: “Ito ang Buhay na at ang kakaibang paglilingkod na ini- Diyos, nadama kong kailangan niyang Walang Hanggan.” Nang malapit nang hahanda Niyang maibibigay nila. Tu- tipunin ang mga tao sa pagmamahal at magwakas ang Kanyang mortal na mi- tulungan niya kayong malaman kung pagkakaisa. nisteryo, nagdasal ang Tagapagligtas paano gawin ito sa inyong mga anak Iyon ang dahilan kaya humantong sa Kanyang Ama: o sa mga kabataan na inyong ginaga- ako sa salaysay sa Doktrina at mga “Ito ang buhay na walang hanggan, bayan. Ngunit habang may panalangin Tipan na naglalarawan sa pagsisikap ng na ikaw ay makilala nila na iisang ninyong hinahangad na masulyapan mga elder ng priesthood na itayo ang Dios na tunay, at siyang iyong sinugo, ang hinaharap na ito, at pagkatapos Sion sa Missouri na ikinagalak ng mga sa makatuwid baga’y si Jesucristo. ay ipaalam ito sa bawat kabataan, anghel na nakakita sa kanilang kontri- “Niluwalhati kita sa lupa, pagkaga- malalaman ninyo na kilala at mahal ng busyon. Nangailangan iyon ng malaking nap ko ng gawa na ipinagawa mo sa Diyos ang bawat isa sa Kanyang mga sakripisyo. Sinasabi sa paghahayag sa akin.” 5 anak at nakikita Niya ang mga dakila Doktrina at mga Tipan, “Gayunman, Ang anak ko ay naglingkod sa at kakaibang kaloob na nasa kanila. kayo ay pinagpala, sapagkat ang pa- priesthood sa tatlong kontinente ngu- Bilang isang ama, mapalad akong totoo na inyong sinabi ay nakatala sa nit higit sa lahat sa kanyang tahanan makita ang dakilang hinaharap ng langit upang tingnan ng mga anghel; at at kanyang pamilya. Dito umiikot ang aking mga anak na babae at mga anak sila ay nagagalak sa inyo, at pinatawad kanyang buhay. Malapit sa tahanan na lalaki sa kaharian ng Diyos. Nang sa inyo ang inyong mga kasalanan.” 4 ang kanyang trabaho, at madalas ay ako ay mapanalanging humingi ng Sa height board ng aking anak, umuuwi siya para makasama ang patnubay, ipinakita sa akin ang paraan iniukit ko ang “Nagagalak sa Iyo ang kanyang asawa at maliliit na anak sa para matulungan ang mga anak kong mga Anghel.” tanghalian. Ang kanyang pamilya ay babae na makita ang pagtitiwala ng Ang kakayahan ng anak kong ito na nakatira malapit sa amin ni Sister Diyos sa kanila bilang mga tagapag- tipunin at impluwensyahan ang mga Eyring. Inaalagaan nila ang aming ba- lingkod na makapagtatayo ng Kan- tao ay nanatili kahit tapos na siya sa kuran na parang kanila ito. Ang anak yang kaharian. pag-aaral. Kasama ang iba pang mga na ito ay nabubuhay hindi lamang Noong maliliit pa ang mga anak mayhawak ng priesthood, nag-orga- upang maging marapat sa buhay na kong babae, nakita ko na matutulu- nisa siya ng mga aktibidad sa stake na walang hanggan kundi upang habam- ngan namin ang iba na madama ang nagdulot sa mga kabataan sa kanyang panahong mapalibutan ng nagpapasa- pagmamahal ng mga pumanaw na, sa lugar ng pananampalatayang makapag- lamat na mga miyembro ng pamilya na maraming henerasyon. Nalaman ko tiis at magtagumpay kahit sa mahihirap kanyang tinitipon sa kanyang paligid. na ang pagmamahal ay nagmumula sa na situwasyon. Habang pinalalakas Ang buhay na walang hanggan ay paglilingkod at nagbibigay ng pag-asa niya ang pananampalataya ng mga ka- ang mabuhay sa pagkakaisa, sa mga sa buhay na walang hanggan. bataang ito, tumulong siya sa pagbuo pamilya, kapiling ang Ama, ang Anak, Kaya gumawa kami ng mga bread- ng mga panlabas na himpilan ng Sion at ang Espiritu Santo. Ang buhay na board na pinaglagyan namin ng mga sa mga sentrong lungsod ng Amerika. walang hanggan ay posible lamang tinapay na lutong-bahay at sama- Sa inukit kong tabla, naglagay ako ng sa pamamagitan ng mga susi ng sama kami sa pagbibigay nito sa mga

62 Liahona

Mga General Authority ng Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal sa mga Huling Araw

ANG UNANG PANGULUHAN Oktubre 2012

Henry B. Eyring Thomas S. Monson Dieter F. Uchtdorf Unang Tagapayo Pangulo Pangalawang Tagapayo

ANG KORUM NG LABINDALAWANG APOSTOL

Boyd K. Packer L. Tom Perry Russell M. Nelson Dallin H. Oaks M. Russell Ballard Richard G. Scott

Robert D. Hales Jeffrey R. Holland David A. Bednar Quentin L. Cook D. Todd Christofferson Neil L. Andersen

ANG PANGULUHAN NG PITUMPU

Ronald A. Rasband Walter F. González L. Whitney Clayton Donald L. Hallstrom Tad R. Callister Richard J. Maynes Craig C. Christensen ANG UNANG KORUM NG PITUMPU ANG PANGALAWANG KORUM NG PITUMPU (sunud-sunod ayon sa alpabeto) (sunud-sunod ayon sa alpabeto)

Marcos A. Aidukaitis Jośe L. Alonso Carlos H. Amado Ian S. Ardern Mervyn B. Arnold David S. Baxter Shayne M. Bowen Craig A. Cardon Yoon Hwan Choi Don R. Clarke Wilford W. Andersen Koichi Aoyagi Randall K. Bennett Bruce A. Carlson

Carl B. Cook Lawrence E. Corbridge Claudio R. M. Costa LeGrand R. Curtis Jr. Benjamín De Hoyos John B. Dickson Kevin R. Duncan Larry Echo Hawk Stanley G. Ellis David F. Evans J. Devn Cornish Bradley D. Foster O. Vincent Haleck Larry R. Lawrence

Enrique R. Falabella Eduardo Gavarret Robert C. Gay Carlos A. Godoy Christoffel Golden Jr. Gerrit W. Gong C. Scott Grow James J. Hamula Daniel L. Johnson Paul V. Johnson Per G. Malm James B. Martino Jairo Mazzagardi Kent F. Richards

Patrick Kearon Paul E. Koelliker Erich W. Kopischke Marcus B. Nash Brent H. Nielson Allan F. Packer Kevin W. Pearson Anthony D. Perkins Paul B. Pieper Rafael E. Pino Gregory A. Schwitzer Kent D. Watson Larry Y. Wilson

Bruce D. Porter Dale G. Renlund Michael T. Ringwood Lynn G. Robbins Joseph W. Sitati Steven E. Snow Ulisses Soares Michael John U. Teh José A. Teixeira Juan A. Uceda

ANG PRESIDING BISHOPRIC

Francisco J. Viñas W. Christopher Waddell William R. Walker F. Michael Watson Scott D. Whiting Kazuhiko Yamashita Jorge F. Zeballos Claudio D. Zivic W. Craig Zwick

Gérald Caussé Gary E. Stevenson Dean M. Davies Unang Tagapayo Presiding Bishop Pangalawang Tagapayo Salamat sa tinawag ni Pangulong Thomas S. Monson na "mas malawak kaysa rati [na] pagsasahimpapawid," at natamasa ng mga Banal sa mga Huling Araw sa buong mundo ang mga pagpapala ng pangkalahatang kumperensya. Nakalarawan nang paikot mula itaas sa kaliwa ang mga miyembro at missionary sa Quelimane, Mozambique; Tallinn, Estonia; Warsaw, Poland; Mexico City, Mexico; Edinburgh, Scotland; Taipei, Taiwan; at Gaborone, Botswana. balo, at mga pamilya. Ang paliwanag kami ni Sister Eyring sa gawaing ito. hangarin ng aking puso. na inilagay ko sa bawat breadboard Nakadarama kami ng inspirasyon sa Sinabi niya na isa ako sa mga sina- ay nagsasaad ng, “J’aime et J’es- pagpili ng mga talata mula sa banal na bihan na, “Mapalad ang mga tagapa- pere,” French ng “Nagmamahal ako’t kasulatan at sa maiikling mensahe ng mayapa.” 6 Nagulat ako na nalaman ng umaasa.” Ang katibayan ng kanilang patotoo na isinusulat namin. At naka- isang tunay na estranghero ang nasa kakaibang espirituwal na mga kaloob kakita kami ng katibayan sa kanilang puso ko kaya’t iminulat ko ang aking ay hindi lamang nakita sa mga tablang buhay na ang kanilang puso ay naba- mga mata para makita ang silid na pi- ginawa ko kundi mas nakikita ito ha- baling sa amin at sa Tagapagligtas. nangyayarihan ng gayong himala. Ang bang ibinabahagi namin ang mga ito May iba pang paraan para tumu- basbas tungkol sa mga maaari kong sa mga nangangailangan ng katiyakan long; ginagawa na ninyo ang marami magawa ang humubog sa buhay ko, na ang pagmamahal ng Tagapagligtas sa mga ito. Ang nakaugalian ninyong sa pag-aasawa ko, at sa paglilingkod at ang Kanyang Pagbabayad-sala ay panalangin ng pamilya at pagbabasa ko sa priesthood. magdudulot ng ganap na kaliwanagan ng banal na kasulatan ay lilikha ng mas Mula sa karanasang iyon at sa mga ng pag-asa, sa gitna ng dalamhati at matibay na mga alaala at mas malaking sumunod pa rito, mapatototohanan ko kawalan. Ito ang buhay na walang pagbabago ng puso kaysa nalalaman na, “Sapagkat hindi lahat ay pinagka- hanggan, para sa mga anak kong ba- ninyo ngayon. Kahit ang mga temporal kalooban ng lahat ng kaloob; sapag- bae, at para sa bawat isa sa amin. na aktibidad, gaya ng pagdalo sa isang kat maraming kaloob, at sa bawat tao Ngayon, baka iniisip ninyo, “Brother palaro o panonood ng sine, ay maka- ay ipinagkaloob ang isang kaloob sa Eyring, ibig ba ninyong sabihin dapat huhubog sa puso ng isang bata. Hindi pamamagitan ng Espiritu ng Diyos.” 7 akong matutong umukit?” Ang sagot ay ang aktibidad ang mahalaga kundi ang Sa paghahayag sa akin ng Pa- hindi. Natuto akong umukit sa tulong nadarama ninyo habang ginagawa ito. nginoon ng isang kaloob, natanto ko lamang ng mabait at mahusay na guro, Nakatuklas ako ng mabuting panukat at napaghandaan ang mga pagkaka- ang dating Elder Boyd K. Packer. Ang sa pagtukoy ng mga aktibidad na maa- taong magamit ito para pagpalain ang kaunting natutuhan ko ay utang ko sa aring makagawa ng malaking kaibhan mga mahal ko at pinaglilingkuran. kanyang mahusay na talento bilang sa buhay ng isang kabataan. Ito ay ang Batid ng Diyos ang ating mga ka- tagaukit at sa tiyaga niya bilang guro. pagmumungkahi nila ng aktibidad loob. Ang hamon ko sa inyo at sa akin Langit lamang ang makalilikha ng guro na gusto nila na dama nilang mula sa ay ipagdasal na malaman ang mga na tulad ni Pangulong Packer. Ngunit Diyos. Alam kong posible ito dahil na kaloob na ibinigay sa atin, para mala- maraming paraan para mahubog ang rin sa sarili kong karanasan. man kung paano pauunlarin ang mga puso ng mga bata nang hindi umuukit Nang maging deacon ako sa edad ito, at matanto ang mga pagkakataong ng mga tabla para sa kanila. na 12, nakatira ako noon sa New Jersey, ibinibigay sa atin ng Diyos upang Halimbawa, sa bagong teknolohiya 50 milya (80 km) ang layo sa New York makapaglingkod sa iba. Higit sa lahat, ng komunikasyon ay mabilis tayong City. Nangarap akong maging bantog dalangin ko na mabigyan kayo ng ins- makapagbabahagi ng mga mensahe na manlalaro ng baseball. Pumayag ang pirasyong tulungan ang iba na tuklasin ng pananampalataya at pag-asa kahit tatay ko na isama ako para makapa- ang kanilang espesyal na kaloob mula sa malalayong lugar, sa kaunting ha- nood ng isang laro sa lumang Yankee sa Diyos upang makapaglingkod. laga o kaya’y libre. Tinutulungan ako Stadium, sa Bronx. Parang nakikita Nangangako ako na kung hihilingin ng aking asawa na gawin ito. Nagsisi- ko pa rin ang paghataw ng bat ni Joe ninyo, pagpapalain kayong matulu- mula kami sa pakikipag-usap sa tele- DiMaggio nang maka home run siya at ngan ang iba na maabot ang kanilang pono sa aming mga apo o mga anak ang bola ay napunta sa may mga upuan ganap na potensiyal sa paglilingkod na maaaring matawagan. Hinihiling sa center field habang katabi kong nasa mga taong kanilang ginagabayan naming magkuwento sila tungkol sa nonood si itay, ang tanging pagkakataon at minamahal. Pinatototohanan ko sa tagumpay nila at ginawang pagliling- lamang na magkasama kaming nanood inyo na buhay ang Diyos, si Jesus ang kod. Sinasabi rin namin na magpadala ng larong major league baseball. Cristo, ito ang priesthood ng Diyos, na sila ng mga retrato ng mga ginawa Ngunit may isa pang araw na taglay natin, at inihanda tayo ng Diyos nila. Ginagamit namin ang mga kasama ko ang aking itay na habam- nang may espesyal na mga kaloob retratong ito para ilarawan ang ilang panahong humubog sa aking buhay. upang mapaglingkuran Siya nang higit talata ng teksto. Nagdaragdag kami Dinala niya ako mula sa New Jersey pa sa ating inaasahan. Sa pangalan ni ng isa o dalawang talata mula sa Aklat tungo sa tahanan ng isang inorden Jesucristo, amen. ◼ ni Mormon. Siguro hindi masyadong na patriarch sa Salt Lake City. Noon MGA TALA hahanga sina Nephi at Mormon sa ko lamang siya nakita. Iniwan ako ni 1. Isaias 40:29–31. 2. Mga Kawikaan 28:1. espirituwal na kalidad ng mga isinulat itay sa may pintuan. Pinaupo ako ng 3. Autobiography of Parley P. Pratt, ed. namin o sa limitadong nagawa upang patriarch sa isang silya, ipinatong ang Parley P. Pratt Jr. (1938), 211. makalikha ng tinatawag naming kanyang kamay sa aking ulo, at binig- 4. Doktrina at mga Tipan 62:3. 5. Juan 17:3–4. “Ang Journal ng Pamilya: Ang Mali- kas ang basbas bilang kaloob mula sa 6. Mateo 5:9. liit na Lamina.” Ngunit nabibiyayaan Diyos na kasama ang pinakamatinding 7. Doktrina at mga Tipan 46:11.

Nobyembre 2012 67 handang tanggapin ang patotoong iyan kung kusa nating ibabahagi ang ating patotoo at tutulungan silang magbago. Sa ilang pagkakataon mabibigyan natin sila ng dahilan para magbago. Babanggitin ko muna yaong mga miyembro na, pero hindi pa gaanong tapat ngayon sa ebanghelyo. Maraming taon na ang nakararaan, Ni Pangulong Thomas S. Monson sa isang area conference na ginanap sa Helsinki, Finland, narinig ko ang isang matindi, di-malilimutan, at nakahihikayat na mensaheng ibinigay sa sesyon para sa mga ina at anak na Tingnan ang Kapwa babae. Hindi ko pa nalilimutan ang mensaheng iyon, kahit halos 40 taon na ang lumipas mula nang marinig ko ayon sa Maaaring ito. Kabilang sa maraming katotohanang tinalakay ng tagapagsalita, sinabi niya na kailangang masabi sa isang babae na siya ay maganda. Kailangang Kahinatnan Nila sabihin sa kanya na siya ay pinahahalagahan. Kailangang sabihin sa kanya Kailangang magtamo tayo ng kakayahang makita ang tao na siya ay may kabuluhan. hindi sa kung ano sila ngayon kundi kung ano ang maaari Mga kapatid, alam ko na ang kalalakihan ay katulad na katulad din ng nilang kahinatnan. kababaihan sa aspetong ito. Kaila- ngang sabihin sa atin na tayo ay may halaga, na tayo ay may kakayahan at kapaki-pakinabang. Kailangan nating ahal kong mga kapatid, organ. Pagkatapos ng pulong, may mabigyan ng pagkakataong magling- dalawang beses sa bawat nakarinig na sinabi niya, “Ibibigay ko kod. Para sa mga miyembrong hindi Mtaon napupuno ang maringal ang lahat ng ari-arian ko kung alam aktibo o nag-aatubili at ayaw mag- na Conference Center na ito ng mga kong totoo ang sinabi ng mga nag- kompromiso, maaari tayong mapa- mayhawak ng priesthood ng Diyos sa salitang iyon ngayon.” Parang sina- nalanging maghanap ng ilang paraan pagtitipun-tipon natin upang makinig sabi niya, “Sana may patotoo ako sa na matulungan sila. Ang paghiling sa sa mga mensaheng puno ng inspiras- ebanghelyo.” kanila na maglingkod sa isang tungku- yon. May kamangha-manghang diwa Walang ibang bagay sa mundong lin ay maaaring ang mismong dahilan na bumabalot sa general priesthood ito na makapagbibigay ng higit na na kailangan nila upang maging lubos meeting ng Simbahan. Ang diwang ito kapanatagan at kaligayahan kaysa sa na aktibo. Ngunit yaong mga lider ay nagmumula sa Conference Center patotoo tungkol sa katotohanan. Baga- na maaaring tumulong sa ganitong at pumapasok sa bawat gusali kung ma’t magkakaiba sa antas, naniniwala paraan ay nag-aatubili kung minsan saan nagtitipon ang mga anak na ako na bawat lalaki o kabataang lala- na gawin ito. Dapat nating isaisip na lalaki ng Diyos. Tiyak na dama natin king narito ngayong gabi ay may pa- maaaring magbago ang mga tao. Maa- ang diwang iyon ngayong gabi. totoo. Kung nadarama ninyo na hindi ari nilang talikuran ang kanilang masa- Ilang taon na ang nakararaan, bago pa malalim ang inyong patotoo tulad samang bisyo. Maaari silang magsisi sa itinayo ang magandang Conference ng nais ninyo, pinapayuhan ko kayo kanilang mga kasalanan. Maaari silang Center na ito, isang bisita sa Temple na magsumigasig na makamtan ang maging karapat-dapat na humawak ng Square sa Salt Lake City ang dumalo patotoong iyan. Kung ito ay malakas priesthood. At maaari silang magling- sa isang sesyon ng general conference at malalim na, pagsikapang mapanatili kod sa Panginoon nang buong sigasig. sa Tabernacle. Nakinig siya sa mga iyan. Kaypalad natin na may kaalaman Magbibigay ako ng ilang halimbawa. mensahe ng mga Kapatid. Nakinig tayo sa katotohanan. Noong una akong maging miyem- siyang mabuti sa mga panalangin. Ang mensahe ko ngayong gabi, bro ng Korum ng Labindalawang Narinig niya ang magandang musika mga kapatid, ay ang di-mabilang na Apostol, nagkaroon ako ng pagkaka- ng Tabernacle Choir. Namangha siya mga taong may katiting o walang taon na makasama si Pangulong sa rangya ng magandang Tabernacle patotoo ngayon, yaong maaari at N. Eldon Tanner, tagapayo ni

68 Liahona Pangulong David O. McKay, sa isang tao, “Dapat alam mo na hindi maba- Iyon ang simula ng isang bagong stake conference sa Alberta, Canada. bago ng mga leopardo ang mga batik araw para sa taong iyon. Kaagad ni- Sa pulong na iyon, binasa ng stake sa kanilang katawan!” yang isinaayos ang kanyang buhay, at president ang mga pangalan ng apat Sagot ni Warden Duffy, “Dapat tiniyak niya sa akin na susundin niya na kalalakihan na karapat-dapat na alam mong hindi ako nagtatrabaho ang mga kautusan tulad ng inaasahan maordena na elder. Ang kalalakihang para sa mga leopardo. Ang tinutulu- sa kanya. Ilang buwan pa ay naorden ito ay kilala ni Pangulong Tanner, ngan ko ay tao, at nagbabago ang tao na siyang elder. Silang mag-asawa dahil dati siyang tumira sa lugar na araw-araw.” 1 at pamilya kalaunan ay nagtungo sa iyon. Ngunit kilala at naalala ni Pangu- Maraming taon na ang lumipas templo at nabuklod. Ang kanilang long Tanner ang pinagdaanan nila at nagkaroon ako ng pagkakataong mag- mga anak ay nagmisyon at ikinasal sa hindi niya alam na binago na nila ang lingkod bilang pangulo ng Canadian bahay ng Panginoon. kanilang buhay at lubos na naging Mission. May branch kami roon na Kung minsan ang ipaalam sa ating marapat na maging mga elder. kakaunti ang may priesthood. Pala- mga kapatid na sila ay kailangan at Binasa ng stake president ang ging missionary ang nangungulo sa may halaga ay nakatutulong sa kanila pangalan ng unang lalaki at pinatayo branch. Nakatanggap ako ng malakas na maging matapat at lubos na aktibo. ito. Bumulong sa akin si Pangulong na impresyon na kailangang may Totoo rin ito sa mga mayhawak ng Tanner, “Tingnan mo siya. Hindi ko isang miyembro ng branch na ma- priesthood anuman ang edad nila. akalain na magiging karapat-dapat ngulo roon. Responsibilidad natin na bigyan sila ng siya.” Binasa ng stake president ang Mayroon kaming isang adult mga pagkakataon na mamuhay nang pangalan ng ikalawang lalaki, at member sa branch na isang deacon karapat-dapat. Matutulungan natin tumayo ito. Muli akong kinalabit ni Pa- sa Aaronic Priesthood pero hindi siya sila na mapunuan ang kanilang mga ngulong Tanner at sinabi ang kanyang dumadalo o nakikilahok nang lubos kakulangan. Kailangang magtamo tayo pagkamangha. At gayon ang nangyari para mapagkalooban ng mas mang kakayahang makita ang tao hindi sa sa lahat ng apat na lalaki. taas na priesthood. Nainspirasyunan kung ano sila ngayon kundi kung ano Matapos ang pulong, nagkaroon ako na tawagin siya bilang branch ang maaari nilang kahinatnan. kami ni Pangulong Tanner ng pagka- president. Hindi ko malilimutan ang Minsan ay dumalo ako sa isang pu- kataon na batiin ang apat na kalalaki- araw na ininterbyu ko siya. Sinabi ko long sa Leadville, Colorado. Ang Lead- hang ito. Naipamalas nila na maaaring sa kanya na nainspirasyunan ako ng ville ay nasa taas na mahigit 10,000 magbago ang tao. Panginoon na tawagin siya bilang pre- talampakan (3,000 m). Naalala ko ang Noong 1940s at 1950s, isang prison sident ng branch. Matapos ang labis partikular na pulong na iyon dahil sa warden na Amerikano, si Clinton niyang pagtutol, at lubos na panghi- mataas na kinaroroonan niyon at dahil Duffy, ang nakilala sa kanyang pagsisi- hikayat ng kanyang asawa, napahinu- din sa nangyari nang gabing iyon. kap na pagbaguhin ang kalalakihan hod siya na maglingkod. Inorden ko Kakaunti lamang ang bilang ng mga sa kanyang bilangguan. Puna ng isang siyang priest. mayhawak ng priesthood na naroon.

Nobyembre 2012 69 Tulad ng branch sa Canadian Mission, pangungulo sa mga mission sa ang balbas at nakasuot ng puting polo ang branch na iyon ay palaging pina- Great Britain at kanlurang Europe. at pantalon. At nakikita ng missionary ngunguluhan ng isang missionary. Ikinuwento niya ang tungkol sa ang kanyang sarili na inaakay ang Nang gabing iyon maganda ang isang naging napakamatagumpay taong iyon sa tubig ng pagbibinyag. aming pulong, ngunit nang kinakanta na missionary na nakausap niya sa Sabi niya, “Kapag ganyan ang nakikita na namin ang pangwakas na himno, lahat ng interbyung isinagawa niya. ko sa isang tao, nakakaya kong mag- nagkaroon ako ng inspirasyon na Sinabi niya na habang iniinterbyu patotoo sa kanya sa paraang maaantig kailangang magkaroon ng mangungu- niya ang missionary na iyon, sinabi ang kanyang puso.” long branch president na tagaroon. niya, “Palagay ko lahat ng taong Responsibilidad natin na makita sa Bumaling ako sa mission president at nabinyagan mo sa Simbahan ay mga ganitong paraan ang ating mga kaibi- nagtanong, “May isa bang tao rito na referral lang sa iyo.” gan, kasamahan, at kapitbahay. Muli, maaaring mangulo—isang tagarito?” Sumagot ang binata, “Hindi po, na- responsibilidad nating makita ang tao Tumugon siya, “Wala akong kilala.” kilala po namin sila sa pagta-tracting.” hindi sa kung ano sila ngayon kundi Habang kumakanta, pinagmasdan Tinanong siya ni Brother Tanner kung ano ang maaaring kahinatnan kong mabuti ang kalalakihan na naka- kung ano ang naiiba sa paraan niya— nila. Makikiusap ako sa inyo na isipin upo sa unang tatlong hanay. Natuon bakit pambihira ang tagumpay niya ninyo sila sa ganitong paraan. ang pansin ko sa isa sa kalalakihan. samantalang ang iba ay hindi ganoon. Mga kapatid, may sinabi sa atin ang Sinabi ko sa mission president, “Maaari Sinabi ng binata na pinlano niyang Panginoon tungkol sa kahalagahan ba siyang maglingkod bilang branch mabinyagan ang bawat taong nakilala ng priesthood na ito na hawak natin. president?” niya. Sinabi niya na kapag kumatok Sinabi Niya sa atin na tinanggap natin Tumugon siya, “Hindi ko alam. siya sa pintuan at nakitang nanini- ito nang may sumpa at tipan. Tina- Marahil pwede.” garilyo ang isang tao at nakasuot gubilinan Niya tayo na dapat tayong Sabi ko, “President, isasama ko siya ng lumang damit at tila hindi intere- maging tapat at totoo sa lahat ng nata- sa isa pang silid at iinterbyuhin. Mag- sado—lalo na sa relihiyon—inilalara- tanggap natin, at may responsibilidad salita ka pagkatapos ng pangwakas na wan ng missionary sa kanyang isipan tayo na tupdin ang tipang ito maging himno hanggang sa makabalik kami.” kung ano ang hitsura ng taong iyon hanggang sa wakas. At pagkatapos Nang makabalik kami sa silid, tina- kapag nasa ibang sitwasyon. Sa kan- lahat ng mayroon ang Ama ay ibibigay pos ng mission president ang kanyang yang isipan nakikita niya ito na ahit sa atin.2 pagpapatotoo. Inihayag ko ang pangalan ng kapatid para masang-ayunan bilang bagong branch president. Mula nang araw na iyon, ang Leadville, Colorado, ay may nangungulo nang miyembro na tagaroon. Ang alituntunin ding iyan, mga kapatid, ay angkop sa mga hindi pa miyembro. Dapat magtamo tayo ng kakayahang makita ang tao hindi sa kung ano sila ngayon kundi kung ano ang maaari nilang kahinatnan kapag sila ay mga miyembro ng Simbahan, kapag nagkaroon sila ng patotoo tungkol sa ebanghelyo, at kapag ang buhay nila ay nakaayon sa mga turo nito. Noong 1961 isang pandaigdigang kumperensya ang ginanap para sa mga mission president, at bawat mission president sa Simbahan ay ipinadala sa Salt Lake City para sa mga pulong na iyon. Dumating ako sa Salt Lake City mula sa aking mission sa Toronto. Sa isang partikular na pulong, si N. Eldon Tanner, na noon ay Assis- tant sa Korum ng Labindalawa, ay kababalik lamang mula sa una niyang

70 Liahona Katapangan ang dapat nating mari- akin; sapagka’t sa aba ko kung hindi relihiyon; kalalakihang iginagalang nig at maisapuso—tapang na talikuran ko ipangaral ang evangelio!” 5 ang kanilang priesthood; . . . kalalaki- ang tukso, tapang na itaas ang ating Wala sa mga banal na kasulatan hang puspos ng Banal na Espiritu at mga tinig sa pagpapatotoo sa lahat ng ang napapanahong paghahayag, mas ng kapangyarihan ng Diyos . . . kala- makikilala natin, inaalala na lahat ay mahigpit na resposibilidad, at aral na lakihang may karangalan, integridad, dapat magkaroon ng pagkakataong mas matuwid kaysa utos na ibinigay kalinisan at kadalisayan.” 8 marinig ang mensahe. Hindi madali ng nabuhay-na-mag-uling Panginoon Mga kapatid, sa bawat isa sa atin para sa maraming tao na gawin ito. nang magpakita Siya sa Galilea sa iniuutos na ibahagi ang ebanghelyo Ngunit mapapaniwalaan natin ang labing-isang disipulo. Sabi Niya: ni Cristo. Kapag ang ating buhay ay mga salita ni Pablo kay Timoteo: “Ang lahat ng kapamahalaan sa nakaayon sa pamantayan ng Diyos, “Sapagka’t hindi tayo binigyan ng langit at sa ibabaw ng lupa ay naibigay yaong sakop ng impluwensya natin Dios ng espiritu ng katakutan; kundi na sa akin. ay hindi mananangis ng: “Ang pagaani ng kapangyarihan at ng pagibig at ng “Dahil dito magsiyaon nga kayo, ay nakaraan, ang taginit ay lipas na, at kahusayan. at gawin ninyong mga alagad ang tayo’y hindi ligtas.” 9 “Huwag mo ngang ikahiya ang lahat ng mga bansa, na sila’y inyong Ang sakdal na Pastol ng mga kalu- pagpapatotoo sa ating Panginoon.” 3 bautismuhan sa pangalan ng Ama at luwa, ang missionary na tumubos sa Noong Mayo 1974 kasama ako ni ng Anak at ng Espiritu Santo: sangkatauhan, ay ibinigay sa atin ang Brother John H. Groberg sa Tongan “Ituro ninyo sa kanila na kanilang Kanyang banal na katiyakan: Islands. May iskedyul kaming bisitahin ganapin ang lahat ng mga bagay na “Kung mangyayaring kayo ay ga- ang hari ng Tonga, at nakausap namin iniutos ko sa inyo: at narito, ako’y gawa nang buo ninyong panahon sa siya sa isang pormal na pulong. Nag- sumasa inyong palagi, hanggang sa pangangaral ng pagsisisi sa mga taong batian kami na karaniwang ginagawa. katapusan ng sanglibutan.” 6 ito, at magdala, kahit isang kaluluwa Ngunit, bago kami umalis, may sinabi Ang banal na utos na ito, lakip sa akin, anong laki ng inyong kaga- si John Groberg na talagang kakaiba. ang maluwalhating pangako nito, ay lakang kasama niya sa kaharian ng Sabi niya, “Kamahalan, dapat talaga siyang mithiin natin ngayon, tulad aking Ama! kayong maging Mormon at gayundin noong kalagitnaan ng panahon. Ang “At ngayon, kung ang inyong ka- ang inyong nasasakupan, sapagkat gawaing misyonero ay pinakama- galakan ay magiging malaki sa isang ang marami sa mga problema ninyo halagang bahagi ng Ang Simbahan kaluluwa na inyong nadala sa akin at problema nila ay malulutas.” ni Jesucristo ng mga Banal sa mga sa kaharian ng aking Ama, anong laki Ngumiti ang hari at sumagot, “John Huling Araw. Ganyan na iyan noon ng inyong kagalakan kung makapag- Groberg, marahil tama ka.” pa man; at magpasawalang-hang- dadala kayo ng maraming kaluluwa Naalala ko si Apostol Pablo sa gan. Tulad ng pahayag ni Propetang sa akin!” 10 harapan ni Agripa. Naalala ko ang Joseph Smith, “Matapos masabi ang Sa Kanya na nangusap ng mga sasagot ni Agripa sa patotoo ni Pablo: lahat, ang pinakadakila at pinakama- litang ito, nagpapatotoo ako. Siya ang “Sa kakaunting paghikayat ay ibig mo halagang tungkulin ay ipangaral ang anak ng Diyos, ang ating Manunubos, akong maging Cristiano.” 4 Si Brother Ebanghelyo.” 7 at ating Tagapagligtas. Groberg ay may tapang na magpa- Sa loob ng maikling dalawang taon, Dalangin ko na magkaroon tayo ng totoo sa isang hari. lahat ng full-time missionary na kasa- tapang na makipagkaibigan sa ating Ngayong gabi libu-libo sa atin lukuyang naglilingkod sa maharlikang kapwa, at determinasyong magsikap ang naglilingkod nang full-time sa Pa- hukbong ito ng Diyos ay magtatapos tuwina, at ng kababaang-loob na ka- nginoon bilang Kanyang mga mission- ng kanilang mga gawain sa misyon ilangan upang mapatnubayan ng ating ary. Bilang tugon sa pagtawag, iniwan at makauuwi na sa kanilang mga Ama habang tinutupad natin ang utos nila ang kanilang tahanan, pamilya, tahanan at mga mahal sa buhay. Ang na ibahagi ang ebanghelyo. Ang res- mga kaibigan at pag-aaral at humayo kahalili nila ay naririto ngayong gabi ponsibilidad ay nasa atin, mga kapatid. upang maglingkod. Yaong hindi sa mga mayhawak ng Aaronic Priest- Sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ nakauunawa ay nagtatanong: “Bakit hood ng Simbahan. Mga kabataang MGA TALA handang-handa silang sumunod at lalaki, handa ba kayong sumunod? 1. Sa Bill Sands, The Seventh Step (1967), 9. magbigay nang lubos?” Handa ba kayong gumawa? Handa ba 2. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 84:33–39. Maaaring sagutin iyan ng ating kayong maglingkod? 3. II Kay Timoteo 1:7–8. mga missionary gamit ang mga salita Ibinuod ni Pangulong John Taylor 4. Ang Mga Gawa 26:28. ni Pablo, ang walang kapantay na ang mga kinakailangan: “Ang uri ng 5. I Mga Taga Corinto 9:16. 6. Mateo 28:18–20. missionary na nabuhay noong unang kalalakihan na nais nating maging 7. Mga Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: panahon: “Sapagka’t kung ipinanga- mga tagapagdala ng mensaheng ito ng Joseph Smith (2007), 386. ngaral ko ang evangelio, ay wala ebanghelyo ay kalalakihang may pa- 8. Mga Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: John Taylor (2002), 87. akong sukat ipagmapuri; sapagka’t nanampalataya sa Diyos; kalalakihang 9. Jeremias 8:20. ang pangangailangan ay iniatang sa may pananampalataya sa kanilang 10. Doktrina at mga Tipan 18:15–16.

Nobyembre 2012 71 SESYON SA LINGGO NG UMAGA | Oktubre 7, 2012 ngunit naunawaan din niya na ang nabuhay na mag-uli at niluwalhating Jesucristo ay may katawan at isang lugar lamang ang maparoroonan sa bawat pagkakataon.3 Kung wala Siya sa Kanyang bahay, naunawaan niya na nasa ibang lugar Siya. At sa pagkaalam niya sa Tagapagligtas, alam niya na nasa ibang lugar Siya at gumagawa ng mabuti sa mga anak ng Kanyang Ama. Ni Pangulong Henry B. Eyring Malinaw na inasahan niyang makita Unang Tagapayo sa Unang Panguluhan si Jesus, hindi para mapagtibay ang himala na Siya ay buhay kundi dahil lamang sa mahal niya Siya. Maihahayag ng Espiritu sa kanyang puso’t isipan na katulad ng taglay ng Nasaan ang Pabilyon? isang bata ang kapanatagang kailangan at nais nating lahat. Si Jesucristo Ang pabilyong tila nakaharang sa banal na tulong ay hindi ay buhay, kilala tayo, binabantayan tayo, at mahal tayo. Sa mga sandali ikinukubli ang Diyos kundi paminsan-minsan ay ikinukubli ng pasakit, lumbay, o pagkalito, hindi tayo nito. Ang Diyos ay hindi nakakubli kailanman, kundi natin kailangang makita si Jesucristo tayo ang nakakubli kung minsan. para malaman na alam Niya ang ating sitwasyon at na ang Kanyang misyon ay magpala. Alam ko mula sa sarili kong buhay a katindihan ng kanyang pagda- kung saan ang mga opinyon ng ibang na ang naranasan ni Eliza ay maaari dalamhati sa Liberty Jail, humi- tao ay malaki ang epekto sa ating mga nating maranasan kahit matatanda na Syaw si Propetang Joseph Smith: motibo. Ngunit ipauunawa niyan sa tayo. Sa mga unang taon ko sa tra- “O Diyos, nasaan kayo? At nasaan atin ang katotohanang ito: ang Diyos baho, nagpakasipag ako para matiyak ang pabilyon na tumatakip sa inyong ay malapit sa atin at sinusubaybayan na tatagal ako hanggang magretiro pinagkukublihang lugar?” 1 Marami sa tayo at hindi nagkukubli sa Kanyang bilang propesor sa Stanford University. atin, sa mga sandali ng sariling pag- mga anak kailanman. Akala ko nabigyan ko na ng magan- dadalamhati, ay nadarama na malayo Inilarawan ng tatlong-taong-gulang dang buhay ang sarili ko at pamilya ang Diyos sa atin. Ang pabilyong na apo kong babae ang bisa ng ko. Malapit lang ang tirahan namin sa tila nakaharang sa banal na tulong kawalang-malay at pagpapakumbaba mga magulang ng asawa ko sa napa- ay hindi ikinukubli ang Diyos kundi upang makaugnay tayo sa Diyos. katiwasay na kapaligiran. Ayon sa mga paminsan-minsan ay ikinukubli tayo Sumama siya sa kanyang pamilya sa pamantayan ng mundo, matagumpay nito. Ang Diyos ay hindi nakakubli open house ng Brigham City Temple na ang narating ko. Ngunit nabigyan kailanman, kundi tayo ang nakakubli sa Utah. Sa isang silid sa magandang ako ng pagkakataon ng Simbahan na kung minsan, natatakpan ng pabilyon gusaling iyon, luminga-linga siya at lisanin ang California at magpunta sa ng mga panghihikayat na naglalayo sa nagtanong, “Mommy, nasaan si Jesus?” Ricks College sa Rexburg, Idaho. Ang atin sa Diyos at ginagawang tila ma- Ipinaliwanag ng kanyang ina na hindi habambuhay kong mga adhikain sa layo Siya at hindi natin maabot. Ang niya makikita si Jesus sa templo, ngu- propesyon ay maaaring isang pabilyon sarili nating mga naisin, sa halip na nit madarama ng kanyang puso ang na naghihiwalay sa akin sa isang ma- ang damdaming “[Mangyari] nawa ang Kanyang impluwensya. Pinag-isipang pagmahal na Ama na mas nakakaalam iyong kalooban,” 2 ay nagpapadama sa mabuti ni Eliza ang tugon ng kanyang kung ano ang magiging kinabukasan atin na may pabilyong nakaharang sa ina at mukhang nasiyahan naman siya ko kaysa sa akin. Ngunit pinagpala Diyos. Nakikita o kinakausap tayo ng at sinabi, “Ah, wala si Jesus at tinutulu- akong malaman na anumang tagum- Diyos, ngunit maaaring ayaw nating ngan ang iba,” patapos niyang sabi. pay ang marating ko sa aking propes- makinig o sumunod sa Kanyang ka- Walang pabilyong humadlang sa yon at buhay-pamilya hanggang sa gustuhan at itinakdang panahon. pag-unawa o humarang sa pag-alam oras na iyon ay kaloob ng Diyos. Kaya Ang ating damdamin na nahiwalay ni Eliza sa katotohanan. Malapit sa nga, tulad sa isang bata, lumuhod ako tayo sa Diyos ay mababawasan kapag kanya ang Diyos, at nadarama niyang sa panalangin para itanong ang dapat mas katulad tayo ng bata sa Kanyang malapit siya sa Kanya. Alam niya na kong gawin. Narinig ko ang isang harapan. Hindi iyan madali sa mundo ang templo ang bahay ng Panginoon mahinang tinig sa aking isipan na

72 Liahona manatili sa Ricks College. Alam Niya ang lahat ng dahilan na baka kailanga- nin pa ang aking serbisyo sa kolehiyo at sa Rexburg. Kaya naroon ako para madalas na itanong sa Ama sa Langit sa panalangin kung ano ang nais Niyang ipagawa sa akin para sa mga taong nasalanta ang mga ari-arian at buhay. Maraming oras akong tumulong sa ibang tao na mag-alis ng putik at tubig sa mga tahanan. Ang hangarin kong malaman at gawin ang Kanyang kalooban ay nagbigay sa akin ng pagkakataong magmuni-muni. Inilalarawan ng pangyayaring iyan ang isa pang paraan na makalilikha tayo ng hadlang sa pag-alam sa kalooban ng Diyos o pagdama sa Kanyang pagmamahal sa atin: sa paggigiit ng ating takdang panahon samantalang may sariling takdang panahon ang Panginoon. Akala ko sapat na ang ginugol kong panahon sa pagseserbisyo nagsabing, “Paaralan Ko ito.” Walang saan ka makikita.” Malalaman nila sa Rexburg at nagmadali na akong pabilyong nagkubli sa akin mula sa kung saan ako makikita, pero ang makalipat. Kung minsan ang paggigiit Diyos. May pananampalataya at pagpa- mga hangarin ko para magtagumpay nating kumilos ayon sa sarili nating pakumbaba, sinunod ko ang Kanyang sa propesyon ay maaaring lumikha ng takdang panahon ay maaaring humad- kalooban, at nadama kong mahal Niya pabilyong magpapahirap sa akin na lang sa Kanyang kalooban para sa atin. ako at malapit Siya sa akin. makita ang Diyos at mas mahihirapan Sa Liberty Jail, hiniling ni Prope- Habang nasa Ricks College ako, akong makinig at sumunod sa Kan- tang Joseph sa Panginoon na parusa- kung saan sinikap kong alamin ang yang mga paanyaya. han ang mga nagpapahirap sa mga kalooban ng Diyos at gawin ito, wa- Ang asawa ko, na nakatunog dito, miyembro ng Simbahan sa Missouri. lang pabilyong nagkubli sa akin o hu- ay naramdaman na hindi kami dapat Nanalangin siya para sa tiyak at ma- madlang sa papel ng Diyos sa buhay umalis ng Ricks College. Sabi ko, bilis na paghihiganti. Ngunit tumugon ko. Nang hangarin kong gawin ang “Sapat na sa akin iyan.” Ngunit iginiit ang Panginoon na “hindi bibilang ng Kanyang gawain, naging malapit ako niya, nang buong talino, na dapat maraming taon mula [noon],” 4 hahara- sa Kanya at natiyak ko na alam Niya akong makatanggap ng sarili kong pin Niya ang mga kaaway na iyon ng ang aking sitwasyon at gustung-gusto paghahayag. Kaya nagdasal akong Simbahan. Sa ika-24 at ika-25 na talata Niya akong lumigaya. Ngunit tulad muli. Sa pagkakataong ito nakatang- ng bahagi 121 ng Doktrina at mga ng nangyari sa Stanford, nagsimulang gap nga ako ng utos, mula sa isang Tipan, sinabi Niya: pumasok ang mga panghihikayat ng tinig sa aking isipan na nagsabing, “Masdan, ang aking mga mata ay mundo. Isa na rito ang napakagan- “Hahayaan pa kitang magtagal nang nakikita at nalalaman ang lahat ng dang alok na trabaho, na ipinarating kaunti sa Ricks College.” Ang mga kanilang mga gawa, at ako ay may na- noong patapos na ang ikalimang taon personal kong ambisyon ay maaaring kalaang isang mabilis na paghahatol sa ko bilang pangulo ng Ricks College. nakalito sa pag-unawa ko sa katotoha- sandaling yaon, para sa kanilang lahat; Pinag-isipan ko ang alok at ipinagdasal nan at nahirapan akong makatanggap “Sapagkat may panahong naka- ko ito at tinalakay ko pa ito sa Unang ng paghahayag. takda sa bawat tao, alinsunod sa kan- Panguluhan. Tumugon sila nang Tatlumpung araw matapos akong yang mga magiging gawain.” 5 may kabaitan at kaunting biro ngunit mabigyang-inspirasyong magdesisyon Inaalis natin ang pabilyon kapag tinitiyak ko na wala iyong pamimilit. na tanggihan ang alok na trabaho at nadarama at ipinagdarasal nating, Pinakinggan ni Pangulong Spencer W. manatili sa Ricks College, nagiba ang “[mangyari] nawa ang [In]yong kaloo- Kimball ang paliwanag ko tungkol sa kalapit na Teton Dam. Alam ng Diyos ban” at “sa Inyong sariling panahon.” alok ng isang malaking korporasyon at na magigiba ang dam at daan-daang Malapit nang dumating ang Kanyang sinabi niya: “Hal, mukhang magandang tao ang mangangailangan ng tulong. panahon para sa atin dahil alam natin pagkakataon iyan! At kung kailanga- Hinayaan niyang humingi ako ng payo na tanging pinakamabuti lamang ang nin ka man namin, alam namin kung at matamo ang Kanyang pahintulot na nais Niya.

Nobyembre 2012 73 Isa sa mga manugang kong babae at dinala ang kanyang mga anak sa Maaaring tuluy-tuloy ang pagkilos ang nakadama nang maraming taon ibang bansa. Sa misyon nagkaroon palapit sa Diyos. “Magsiparito kayo, na tinakpan siya ng Diyos ng pabil- siya ng isa pang anak—sa araw ng mga pinagpala ng aking Ama, mana- yon. Bata pa siyang ina ng tatlong lipatan ng mga missionary. hin ninyo ang kahariang nakahanda bata at sabik na magkaroon pa ng Ang ganap na pagsunod sa kasa inyo buhat nang itatag ang sangli- mga anak. Matapos makunan nang looban ng langit, tulad ng bata pang butan,” 7 ang turo ng Tagapagligtas. dalawang beses, ang kanyang mga inang ito, ay mahalaga para maalis ang At sinabi Niya sa atin kung paano: pagsamo sa panalangin ay napuno ng mga espirituwal na pabilyon na kung “Sapagka’t ako’y nagutom, at ako’y dalamhati. Sa paglipas ng mga taon na minsan ay itinatakip natin sa ating ulo. inyong pinakain; ako’y nauhaw, at hindi siya nagkaanak, parang gusto Ngunit hindi nito tinitiyak ang agarang ako’y inyong pinainom; ako’y nana niyang magalit. Nang mag-aral ang mga sagot sa ating mga dalangin. ging taga ibang bayan, at inyo akong kanyang bunso, ang kahungkagan sa Mukhang matwid na ang puso ni pinatuloy; kanyang tahanan ay parang nakabalisa Abraham bago pa man ipinagdalantao “Naging hubad, at inyo akong sa kanyang desisyong pagtuunan ang ni Sara si Isaac at bago nila natang- pinaramtan: ako’y nagkasakit, at inyo kanyang pagiging ina—idagdag pa gap ang kanilang lupang pangako. akong dinalaw: ako’y nabilanggo, at ang di-inasam at di-gustong pagbu- May iba pang mga layunin ang langit inyo akong pinaroonan. buntis ng mga kakilala. Nadama niya na dapat munang matupad. Kasama “Kung magkagayo’y sasagutin siya na parang siya si Maria na tapat at sa mga layuning iyon hindi lamang ng mga matuwid, na mangagsasabi, itinalaga, na nagsabing, “Narito, ang ang pagkakaroon ng pananampala- Panginoon, kailan ka namin nakitang alipin ng Panginoon.” 6 Ngunit kahit taya nina Abraham at Sara kundi pati nagutom, at pinakain ka namin? o sinambit niya ang mga salitang ito sa na ang pagtuturo sa kanila ng mga nauuhaw, at pinainom ka? kanyang puso, wala siyang narinig walang-hanggang katotohanan na ibi- “At kailan ka namin nakitang isang na sagot. nahagi nila sa iba sa kanilang mahaba taga ibang bayan, at pinatuloy ka? o Sa pag-asang mapasigla siya, isi- at paikut-ikot na daan patungo sa hubad, at pinaramtan ka? nama siya ng asawa niya sa business lupaing inihanda para sa kanila. Ang “At kailan ka namin nakitang may- trip nito sa California. Habang nasa mga pagpapaantala ng Panginoon sakit, o nasa bilangguan, at dinalaw miting ang asawa, naglakad-lakad siya ay kadalasang tila matagal; ang ilang ka namin? sa maganda at walang katau-taong pagpapaantala ay habambuhay. Ngu- “At sasagot ang Hari at sasabihin dalampasigan. Sasabog na ang dibdib nit ang mga ito ay laging inaasahang sa kanila, Katotohanang sinasabi ko niya, kaya nagdasal siya nang mala- magpala. Hindi kailangang maging sa inyo, Yamang inyong ginawa sa isa kas. Sa unang pagkakataon, hindi siya mga oras ito ng kalungkutan o pighati dito sa aking mga kapatid, kahit sa humiling ng isa pang anak kundi ng o pagkabagot. pinakamaliit na ito, ay sa akin ninyo isang banal na utos. “Ama sa Langit,” Bagama’t ang Kanyang panahon ay ginawa.” 8 ang malakas niyang sabi, “Ibibigay ko hindi laging katulad ng sa atin, makati- Kapag ginagawa natin ang ipina- sa Inyo ang lahat ng oras ko; mang- tiyak tayo na tinutupad ng Panginoon gagawa Niya sa atin para sa mga anak yari pong ipakita ninyo sa akin kung ang Kanyang mga pangako. Para sa ng Kanyang Ama, itinuturing ito ng paano ito pupunan.” Nagpahayag siya sinuman sa inyo na nadarama ngayon Panginoon na kabaitan sa Kanya, at ng kahandaang dalhin ang kanyang na mahirap Siyang maabot, pinato- madarama natin na mas malapit tayo pamilya saanman sila papuntahin. Ang totohanan ko na darating ang araw sa Kanya kapag nadama natin ang panalanging iyon ay nagpadama sa na lahat tayo ay makakaharap Siya. Kanyang pagmamahal at pagsang- kanya ng di-inaasahang kapayapaan. Kung walang nakahadlang ngayon ayon. Pagdating ng panahon magiging Hindi iyon nakasiya sa paghahangad sa Kanyang pagtanaw sa atin, walang katulad Niya tayo at iisipin natin ang ng kanyang isipan para sa katiyakan, makahahadlang sa ating pagtanaw sa Araw ng Paghuhukom nang may ma- ngunit sa unang pagkakataon pag- Kanya. Lahat tayo ay tatayo sa Kan- sayang pag-asam. karaan ng maraming taon, pinanatag yang harapan, nang personal. Tulad Ang pabilyong tila itinatago kayo nito ang kanyang puso. ng aking apo, nais nating makita si sa Diyos ay maaaring pagkatakot sa Ang panalangin ay nag-alis sa Jesucristo ngayon, ngunit ang tiyak na tao sa halip na sa hangaring ito na pabilyon at nagbukas ng mga dunga- pakikipagkita nating muli sa Kanya maglingkod. Ang tanging layon ng Ta- wan sa langit. Sa loob ng dalawang sa hukumang-luklukan ay magiging gapagligtas ay tulungan ang mga tao. linggo nalaman niyang nagdadalang- mas kasiya-siya kung gagawin muna Marami sa inyo, katulad ko, ang takot tao siya. Isang taong gulang lamang natin ang mga bagay na magiging na lumapit sa isang taong nasaktan ang bagong sanggol nang matawag pamilyar Siya sa atin at gayon din tayo ninyo o nakasakit sa inyo. Ngunit nasa misyon ang anak kong lalaki at sa Kanya. Kapag pinaglingkuran natin kita ko nang palambutin ng Panginoon kanyang asawa. Dahil nangako si- Siya, nagiging katulad Niya tayo, at na- ang mga puso nang paulit-ulit, pati yang gawin ang anuman at magpunta papalapit tayo sa Kanya kapag walang na ang puso ko. Kaya nga hinaha- saanman, isinantabi niya ang takot nakahadlang sa ating pagtanaw. mon ko kayo na lumapit sa isang tao

74 Liahona alang-alang sa Panginoon, anumang takot ang nadarama ninyo, upang magmahal at magpatawad. Ipinapa- ngako ko na kapag ginawa ninyo ito, madarama ninyo ang pagmamahal ng Tagapagligtas sa taong iyon at sa inyo, at tila hindi malayo ang pagmumulan ng damdaming iyon. Para sa inyo, ang hamong iyan ay maaaring sa pamilya, Ni Pangulong Boyd K. Packer sa komunidad, o sa ibang bansa. Pangulo ng Korum ng Labindalawang Apostol Ngunit kung gagawin ninyo ito para mapagpala ng Panginoon ang iba, makikita at gagantimpalaan Niya ito. Kung gagawin ninyo ito nang madalas at matagal, madarama ninyo ang Ang Pagbabayad-sala pagbabago sa inyong pagkatao mismo sa pamamagitan ng Pagbabayad- Saanman magtungo ang ating mga miyembro at misyonero, sala ni Jesucristo. Hindi lamang kayo mapapalapit sa Kanya, lalo’t higit ang ating mensahe ay iisang pananampalataya at pag-asa pa ninyong madarama na nagiging sa Tagapagligtas na si Jesucristo. katulad Niya kayo. Sa gayon, kapag nakita nga ninyo Siya, at makikita natin Siyang lahat, magiging katulad kayo ni Moroni nang sabihin niyang: ng mensahe ko ay para sa Nang paalis na kami sa daungan ng “At ngayon, ako ay namamaalam sa sinuman sa atin na nagdurusa, Savai’i, ang kapitan ng 40-talampakan lahat. Ako ay malapit nang magtungo Abinabagabag ng kasalanan at (12 m) na barko ay nagtanong sa mis- sa kapahingahan sa paraiso ng Diyos, kahinaan at kabiguan, lungkot, at sion president kung may flashlight ito. hanggang sa ang aking espiritu at ka- kawalan ng pag-asa. Mabuti na lang at may dala siya at ibi- tawan ay muling magsama, at ako ay Noong 1971, naatasan ako sa mga nigay ito sa kapitan. Nakatawid kami matagumpay na madadala ng hangin, kumperensya ng stake sa Western sa 13-milya (21 km) patungo sa Upolo upang kayo ay tagpuin sa harapan ng Samoa, kabilang na ang pag-organisa Island sa napakaalong dagat. Walang nakalulugod na hukuman ng dakilang ng bagong stake sa isla ng Upolu. sinumang nakaalam sa amin na isang Jehova, ang Walang Hanggang Hukom Matapos mag-interbyu sumakay kami napakalakas na bagyo ang tumama sa ng kapwa buhay at patay. Amen.” 9 sa isang maliit na eruplano papunta isla, at doon kami mismo papunta. Kung maglilingkod tayo nang may sa isla ng Savai’i upang magdaos ng Nakarating kami sa daungan ng pananampalataya, pagpapakumbaba, kumperensya ng stake roon. Lumapag Mulifanua. May makitid kaming at hangaring gawin ang kalooban ang eruplano sa madamong kapata- daraanan na babaybayin sa kahabaan ng Diyos, pinatototohanan ko na gan ng Faala at babalik din kinabuka- ng reef. Ang ilaw sa ituktok ng burol ang hukumang-luklukan ng daki- san nang hapon para ibalik kami sa sa may dalampasigan at ang pangalang Jehova ay magiging kasiya-siya. isla ng Upolu. lawang ilaw sa ibaba nito ang tuma- Makikita natin ang ating mapagma- Noong araw na aalis na kami sa tanglaw sa makitid na daan. Kapag hal na Ama at ang Kanyang Anak Savai’i, umuulan. Dahil alam namin patungo rito ang barko, sabay na na katulad ng pagkakita Nila sa atin na hindi makalalapag ang eroplano tatanglaw ang dalawang ilaw na ito, at ngayon—na may sakdal na kalinawan sa basang kapatagan, nagbiyahe kami ang barko ay magagabayan nang tama at pagmamahal. Sa banal na pangalan sa dulong kanluran ng isla, kung saan para makaraan sa delikadong malala- ni Jesucristo, amen. ◼ naroon ang parang isang runway sa king bato na nakahilera sa daraanan. ibabaw ng mahaba’t makitid na koral Ngunit nang gabing iyon iisa lang MGA TALA na naghihiwalay sa tubig. Naghintay ang ilaw. Dalawang elder ang nag- 1. Doktrina at mga Tipan 121:2. 2. Tingnan sa Mateo 6:10; Lucas 11:2; 3 Nephi kami hanggang gabi, pero walang aabang sa amin sa dalampasigan, 13:10; Eter 12:29; Doktrina at mga Tipan eruplanong dumating. Kalaunan, ngunit ang paglayag patawid ay mas 109:44; Moises 4:2. nalaman namin mula sa mensahe sa tumagal kaysa karaniwan. Matapos 3. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 130:22. 4. Doktrina at mga Tipan 121:15. radio na may bagyo, at hindi makali- mag-abang nang maraming oras para 5. Doktrina at mga Tipan 121:24–25. lipad ang eruplano. Nagpadala kami sa senyas na parating na ang aming 6. Lucas 1:38. ng mensahe sa radio na darating kami barko, napagod ang mga elder at 7. Mateo 25:34. 8. Mateo 25:35–40. sakay ng barko. Kailangang may su- nakatulog, nakalimutang buksan ang 9. Moroni 10:34. malubong sa amin sa Mulifanua. pangalawang ilaw, ang ilaw na nasa

Nobyembre 2012 75 Kadiliman ng kasalanan lumatag na; Dagundong ng alon ay nagngangalit. Sabik na mga matang nagbabantay, naghihintay, Sa mga ilawan sa dalampasigan.

Ilawan ay pagningasin, aking kapatid; Abang mandaragat sa bagyo’y sumasagupa, Dalampasiga’y hangad marating, Sa kadilima’y maaaring masawi.1

Nagsasalita ako ngayon sa mga taong maaaring nalilihis at naghahanap ng liwanag na gagabay sa kanila pabalik. Naunawaan natin sa simula pa lamang na sa mortalidad na ito hindi ibaba. Dahil dito, hindi makita ang tubig. Nakahulagpos sa pagkakapit si tayo magiging perpekto. Hindi inaasa- daraanan papasok sa reef. Brother Mark Littleford at naibalibag hang mabubuhay tayo nang walang Pinatakbo ng kapitan ang barko sa sa harang na bakal. Nasugatan ang nalalabag na batas. abot ng kanyang makakaya patungo kanyang ulo, pero dahil sa harang na “Sapagkat ang likas na tao ay sa natatanglawan ng isang ilaw na bakal hindi siya naanod sa tubig. kaaway ng Diyos, at naging gayon nasa ituktok mula sa dalampasigan Sa wakas, nakausad kami at halos mula pa sa pagkahulog ni Adan, at habang ang isang tripulante na hawak magbubukang-liwayway na nang magiging gayon, magpakailanman at ang hiniram na flashlight ay naroon sa makarating kami sa daungan sa Apia. walang katapusan, maliban kung kan- unahang bahagi ng barko at inaaninag Ang mga bapor doon ay pinagtali-tali yang bibigyang-daan ang panghihi- mabuti ang mga bato sa daraanan. sa isa’t isa para hindi maanod. Halos kayat ng Banal na Espiritu, at hubarin Naririnig namin ang paghampas ng maharangan ng mga barkong ito ang ang likas na tao at maging banal sa mga alon sa mga bato. Kapag nakita daungan. Dinaanan namin ang mga pamamagitan ng pagbabayad-sala ni namin ito nang malapitan gamit ang ito, sinisikap na hindi maistorbo ang Cristo, ang Panginoon.” 2 flashlight, sumisigaw ang kapitan na mga taong natutulog sa kubyerta Mula sa Mahalagang Perlas, nau- iatras ang barko at susubukang muli [deck]. Nakarating kami sa Pesega, nawaan natin na “walang maruming na hanapin ang daan. pinatuyo ang kasuotan namin, at tu- bagay ang makatatahan [sa kaharian Matapos ang maraming pagta- muloy sa Vailuutai para mag-organisa ng Diyos],” 3 kaya isang paraan ang tangka, alam niyang imposibleng ng bagong stake. inilaan para sa lahat ng nagkasala mahanap ang daan. Ang magagawa Hindi ko alam kung sino ang nag- upang makapagsisi at maging kara- lang namin ay sikaping makarating abang sa amin sa Mulisanua. Ayaw pat-dapat na makapiling muli ang sa daungan sa Apia na ang layo ay 40 kong sabihin nila sa akin. Ngunit totoo ating Ama sa Langit. milya (64 km). Wala kaming magawa na dahil wala ang isa pang ilaw na Isang Tagapamagitan, isang Manu- sa napakalakas na bagyo. Noon lang iyon, maaari naming ikamatay iyon. nubos, ang pinili, isang Tao na mabu- ako napunta sa napakadilim na lugar. Nasa ating himnaryo ang isang buhay nang sakdal, walang anumang Hindi kami makausad sa una, baga- napakaluma at bihirang kantahing kasalanan, at ihahandog ang “kanyang ma’t itinodo na ang pag-andar ng ma- himno na napakaespesyal ng kahulu- sarili na isang hain para sa kasalanan, kina. Hirap na makalayag ang barko gan sa akin. upang tugunin ang layunin ng batas sa malalaking alon at tumitigil ito sa para sa lahat ng yaong may bagbag na tuktok ng mga alon at palitaw-litaw Awa ng ating Ama’y nagliliwanag puso at nagsisising espiritu; at walang ang mga propeller ng barko sa tubig. Mula sa Kanyang parola sinumang maaaring makatugon sa Ang pag-ikot ng mga propeller ay yu- magpakailanman, mga layunin ng batas.” 4 mayanig sa barko na halos ikawasak Ngunit atas niya’y panatilihin Hinggil sa kahalagahan ng Pagba- nito bago ito lumubog sa tubig. Ating ilawan sa dalampasigan. bayad-sala, itinuro ni Alma, “Sapagkat Nakadipa kami sa pinaglalagyan Hayaang iyon ay magliwanag; kinakailangan na ang pagbabayad-sala ng kargo, nakakapit ang aming mga Tumanglaw sa karagatan. ay maisagawa; . . . at kung hindi, ang kamay at ang aming mga paa ay Aba at pagod na mandaragat buong sangkatauhan ay tiyak na hindi nakaipit para hindi kami maanod ng Inyong masasagip, maliligtas. makaiiwas na masawi.” 5

76 Liahona Kung hindi kayo nagkakasala, kung gayon hindi ninyo kailangan ang Pagbabayad-sala. Kung may mga kasalanan kayo, at lahat tayo ay mayroon, maliit man o malaki, kung gayon kailangang-kailangang malaman ninyo kung paano mabubura ang mga ito nang sa gayon hindi kayo manatili sa kadiliman. [Si Jesucristo] ang ilaw at ang buhay ng daigdig.” 6 Kapag itinuon natin ang ating paningin sa Kanya at sa Kan- yang mga turo, tayo ay magagabayan patungo sa daungan ng espirituwal na kaligtasan. Nakasaad sa ikatlong saligan ng pananampalataya, “Naniniwala kami na sa pamamagitan ng Pagbabayad-sala ni Cristo, ang buong sangkatauhan ay maaaring maligtas, sa pamamagitan ng “Siya’y humiwalay sa kanila na may ninyo dapat ginawa. Kung inyong pagsunod sa mga batas at ordenansa agwat na isang itsang bato; at siya’y tatalikuran ang kasalanan, malalaman ng Ebanghelyo.” 7 nanikluhod at nanalangin, ninyo balang-araw ang kapayapaang Itinuro ni Pangulong Joseph F. “Na sinasabi, Ama, kung ibig mo, dumarating sa pagtahak sa landas ng Smith: “Hindi maaaring patawarin ng ilayo mo sa akin ang sarong ito: gayon ganap na pagsisisi. mga tao ang kanilang mga sariling ma’y huwag mangyari ang aking ka- Anuman ang naging mga kasalanan kasalanan; hindi nila maaaring linisin looban, kundi ang iyo. natin, gaano man tayo nakasakit sa ang kanilang sarili mula sa mga kina- “At napakita sa kaniya ang isang iba, ang kasalanang iyan ay mabu- hinatnan ng kanilang mga kasalanan. anghel na mula sa langit, na nagpala- burang lahat. Para sa akin, marahil Ang mga tao ay maaaring tumigil sa kas sa kaniya. ang pinakamagandang mga kataga paggawa ng kasalanan at makagawa “At nang siya’y nanglulumo ay sa mga banal na kasulatan ay nang ng tama sa hinaharap, at [hangga’t] nanalangin siya ng lalong maningas; at sabihin ng Panginoon, “Masdan, siya ang kanilang mabubuting gawa [ay ang kaniyang pawis ay naging gaya ng na nagsisi ng kanyang mga kasalanan, katanggap-tanggap] sa harapan ng malalaking patak ng dugo na nagsisi- ay siya ring patatawarin, at ako, ang Panginoon [ito ay nagiging] karapat- tulo sa lupa.” 9 Panginoon, ay hindi na naaalaala ang dapat sa pagsasaalang-alang. Ngunit Sa nalalaman ko, may nag-iisang mga ito.” 11 sino ang mag-aayos sa mga kamaliang salaysay sa sariling mga salita ng Taga- Iyan ang layunin ng ebanghelyo ginawa nila sa kanilang sarili at sa pagligtas na naglalarawan ng dinanas ni Jesucristo at ng Pagbabayad-sala: iba, na para bang imposible sa kanila Niya sa Halamanan ng Getsemani. tanggapin ang sinumang lalapit, ang na ayusin ito ng kanilang sarili? Sa Itinala ng paghahayag: sinumang sasama, at susubukan pamamagitan ng pagbabayad-sala ni “Sapagkat masdan, ako, ang Diyos, sila nang sa gayon sa katapusan ng Jesucristo ang mga kasalanan ng nag- ay pinagdusahan ang mga bagay na paglalakbay ng kanilang buhay, ay sipagsisi ay mapapalis; bagaman ang ito para sa lahat, upang hindi sila mag- makapapasok sila sa tabing na naka- mga ito ay maging mapula, gagawin dusa kung sila ay magsisisi; pagsisi ng kanilang mga kasalanan at itong mapuputi na parang niebe [ting- “Subalit kung hindi sila magsisisi nalinis sa pamamagitan ng dugo ni nan sa Isaias 1:18]. Ito ang pangakong sila ay kinakailangang magdusa na Cristo.12 ibinigay sa inyo.” 8 katulad ko; Iyan ang ginagawa ng mga Banal Hindi natin lubos na nalalaman “Kung aling pagdurusa ay dahilan sa mga Huling Araw sa buong mundo. kung paano isinagawa ng Panginoon upang ang aking sarili, maging ang Iyan ang Liwanag na maibibigay natin ang Pagbabayad-sala. Ngunit alam na- Diyos, ang pinakamakapangyarihan sa mga yaong nasa kadiliman at nali- tin na ang labis na paghihirap sa Pag- sa lahat, na manginig dahil sa sakit, at ligaw. Saanman magtungo ang ating kakapako sa krus ay bahagi lamang labasan ng dugo sa bawat pinakama- mga miyembro at misyonero, ang ng kalagim-lagim na pagdurusa na liit na butas ng balat.” 10 ating mensahe ay iisang pananampala- nagsimula sa Getsemani—ang sagra- Sa buhay ninyo, maaaring may taya at pag-asa sa Tagapagligtas na dong lugar na iyon ng pagdurusa— mga panahong naparoon kayo sa mga si Jesucristo. at natapos sa Golgota. lugar na hindi ninyo dapat puntahan Isinulat ni Pangulong Joseph Itinala ni Lucas: at nakagawa ng mga bagay na hindi Fielding Smith ang titik sa himnong

Nobyembre 2012 77 “Does the Journey Seem Long? [Paglalakbay Ba ay Tila Walang Katapusan?]” Siya ay matalik kong kaibigan. Ito ay naglalaman ng panghihikayat at pangako sa mga naghahangad na sundin ang mga turo ng Tagapagligtas:

Paglalakbay ba ay tila walang Ni Linda K. Burton katapusan, Relief Society General President Daan ay mabato at matarik? Madawag at matinik? Matulis na bato’y nakasugat ba sa iyo Sa pagsisikap na maakyat Tuktok ng bundok sa init ng Magmasid Muna sikat ng araw? Nanghina at nalungkot ba ang at Pagkatapos ay iyong puso, Napagod ba ang iyong kaluluwa, Sa hirap na nararanasan? Pasanin ba’y mabigat Maglingkod Na sinisikap na mabata? Sa iyo ba ay may tutulong? Kung palaging ginagawa, bawat isa sa atin ay magiging higit na katulad ng Tagapagligtas kapag pinaglingkuran Puso’y huwag mawalan ng pag-asa Simula na ng iyong paglalakbay; natin ang mga anak ng Diyos. Naroon Siya tumatawag sa iyo. Kaya’t umasa at magalak At tanganan kanyang kamay; Ika’y kanyang aakayin sa isang sa sa pinakamalalaking katibayan na Narinig ba ninyo—ang paanyaya bagong lugar— mayroon tayo na ang ating mahal na na mahalin ang isa’t isa? Sa ilan, ang Ipropeta na si Pangulong Thomas S. paglilingkod sa bawat tao, na sinusu- Isang lupaing banal at dalisay, Monson ay piniling tagapaglingkod nod ang halimbawa ng Tagapaglig- Doon ay walang paghihirap, ng Panginoon ay natutuhan niyang tas, ay hindi madaling gawin. Ngunit At ligtas sa lahat ng kasalanan, sundin ang halimbawa ng Tagapaglig- kung palaging ginagawa, bawat isa sa Doon ay wala nang luhang dadaloy, tas—naglilingkod sa bawat tao. Tayo atin ay magiging higit na katulad ng Sapagkat wala nang kalungkutan. na mga nabinyagan ay nakipagtipan Tagapagligtas kapag pinaglingkuran Kanyang kamay ay hawakan at na gagawin din ang gayon. Tayo ay natin ang mga anak ng Diyos. Upang pumasok kasama niya.13 nakipagtipan na “[laging] alalahanin matulungan tayo na lalo pang mahalin [ang Tagapagligtas] at susundin ang ang isa’t isa, gusto kong magmung- Sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ kanyang mga kautusan,” 1 at sinabi kahi ng anim na salita na aalalahanin: Niya, “Ito ang aking utos, na kayo’y “Magmasid muna at pagkatapos ay MGA TALA mangagibigan sa isa’t isa, na gaya ng maglingkod.” 1. “Brightly Beams Our Father’s Mercy,” pagibig ko sa inyo.” 2 Halos 40 taon na ang nakaraan, Hymns, blg. 335. 2. Mosias 3:19. Pansinin kung paanong ang kaming mag-asawa ay nagpunta 3. Moises 6:57. mga salita ni Pangulong Monson ay sa templo nang Biyernes ng gabi. 4. 2 Nephi 2:7. naglalaman ng paanyaya ring iyon: Bagong kasal pa lang kami noon, at 5. Alma 34:9. 6. Mosias 16:9. “Napaliligiran tayo ng mga taong na- kinakabahan ako dahil pangalawa ko 7. Mga Saligan ng Pananampalataya 1:3. ngangailangan ng ating pansin, ating pa lang itong pagpunta mula noong 8. Mga Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: paghikayat, ating suporta, pag-alo, mag-asawa ako. Isang miyembrong Joseph F. Smith (1998), 119. 9. Lucas 22:41–44. kabaitan. . . . Tayo ang mga kamay ng babae, na nakaupo sa tabi ko, ang na- 10. Doktrina at mga Tipan 19:16–18. Panginoon dito sa lupa, na inutusang kapansin. Marahan siyang bumulong 11. Doktrina at mga Tipan 58:42. maglingkod at tulungan ang Kanyang sa akin, “Huwag kang mag-alala. Tu- 12. Tingnan sa Apocalipsis 1:5. 13. “Does the Journey Seem Long?” Hymns, mga anak. Umaasa Siya sa bawat isa tulungan kita.” Napawi ang pangamba blg. 127. sa atin.” 3 ko, at naging panatag na sa buong

78 Liahona temple session. Siya ay nagmasid muna at pagkatapos ay naglingkod. Lahat tayo ay inaanyayahang sundin ang mga turo ni Jesus at maglingkod sa kapwa. Ang paanyayang ito ay hindi limitado sa mga butihing kababaihan. Sa pagbabahagi ko ng ilang halimbawa ng mga miyembro na natutong magmasid muna at pagkatapos ay naglingkod, pakinggan ang mga turo ni Jesus na inilalarawan ng mga ito. Sabi ng isang anim na taong gulang na bata sa Primary: “Nang mapili akong class helper, pwede akong pumili ng isang kaibigan na makakasama ko. Pinili ko [ang isang batang lalaki sa klase namin na laging nananakot sa akin] dahil hindi siya pinipili ng iba. pagsikapan nang husto. Napansin ng “Tinutulungan ko noon ang asawa Gusto kong maging masaya siya.” 4 isang inspiradong dalagita na nagnga- ko isang araw ng Linggo sa Primary Ano ang naobserbahan ng batang ngalang Alexandria na ang kanyang class niya na puno ng malilikot na ito? Napansin niya na hindi napi- pinsan na si Madison ay hindi kayang batang pitong taong gulang. Nang pili ang siga-siga sa klase. Ano ang tapusin ang kanyang Pansariling magsimula ang oras ng pagbabahagi ginawa niya para makapaglingkod? Pag-unlad dahil malubha ang autism sa Primary, napansin ko ang isa sa Pinili niya ito na maging kaibigan niya nito. Kinausap ni Alexandria ang mga mga [bata] na nakasiksik sa kanyang bilang class helper. Itinuro ni Jesus, kabataang babae sa kanyang ward, silya at halatang masama ang paki- “Ibigin ninyo ang inyong mga kaa- sumangguni sa kanyang mga lider, ramdam. Ibinulong sa akin ng Espiritu way, at idalangin ninyo ang sa inyo’y at determinadong gawin ang hindi na kailangan niyang guminhawa [sa nagsisiusig.” 5 makakayang gawin ni Maddy para sa nararamdaman niya], kaya umupo ako Sa isang ward, nagmasid muna ang kanyang sarili. Masigasig na tinapos sa tabi niya at marahang itinanong mga mayhawak ng Aaronic Priest- ng bawat kabataang babae ang bahagi kung ano ang problema niya. Hindi hood at ngayon ay naglilingkod na sa ng mga aktibidad at proyekto sa Pan- siya sumagot, . . . kaya’t sinimulan ko makabuluhang paraan. Tuwing linggo sariling Pag-unlad para matanggap ni siyang kantahan nang mahina. dumarating nang maaga ang mga Maddy ang kanyang medalyon.7 “Pinag-aaralan ng Primary ang isang kabataang lalaki at tumatayo sa labas Ang mga kabataang babaeng ito bagong awitin noon, at nang kumanta ng meetinghouse, sa ulan, niyebe, o ay magiging mabuting ina at Relief kami ng, ‘Kung makikinig nang taos, mainit na panahon, naghihintay sa Society dahil natuto silang magma- Siya’y aking maririnig,’ pinuspos ng pagdating ng maraming matatandang sid muna at maglingkod nang may di-kapani-paniwalang liwanag at init miyembro ng kanilang ward. Kanilang pagmamahal. ang aking kaluluwa. . . . Tumanggap binubuhat ang mga wheelchair at wal- Ipinaalala sa atin ni Pangulong ako ng . . . patotoo sa pagmamahal ker palabas sa mga sasakyan, inaalala- Monson na ang pag-ibig sa kapwa-tao, ng ating Tagapagligtas sa kanya, . . . at yan at matiyagang inihahatid sa loob “ang dalisay na pag-ibig ni Cristo” 8— sa akin. . . . Natutuhan ko na tayo ang ang matatanda. Talagang ginagawa o sa madaling salita pagmamasid at mga kamay [ng Tagapagligtas] kapag nila ang kanilang tungkulin sa Diyos. paglilingkod— ay “kitang-kita kapag naglilingkod tayo sa isang tao.” 11 Nang sila ay magmasid at pagkatapos ang isang matandang babaeng balo Hindi lamang napansin ng mapag- ay naglingkod, sila ay mga halimbawa ay naaalala at dinadala sa mga aktibi- mahal na lalaking ito na kailangan ng turo ng Tagapagligtas: “Yamang in- dad sa ward” at “kapag ang miyem- ng tulong ng kanyang asawa sa klase yong ginawa sa isa dito sa aking mga bro na mag-isang nakaupo sa Relief nito na puno ng malilikot na batang kapatid, kahit sa pinakamaliit na ito, Society ay tumanggap ng paanyayang, pitong taong gulang; tinulungan niya ay sa akin ninyo ginawa.” 6 Sa imple- ‘Halika—tabi-tabi tayo.’” 9 Angkop dito rin ang isang batang nangangailangan. mentasyon ng bagong kurikulum para ang golden rule na: “Lahat ng bagay Sinunod niya ang Tagapagligtas, na sa mga kabataan, tiyak na magkaka- na nais ninyong gawin ng [kalalaki- nagturong, “Ang mga gawaing nakita roon ng mas maraming pagkakataon han o kababaihan] sa inyo, gayon ang ninyong ginawa ko ay siya rin nin- ang mga kabataang ito na maglingkod gawin ninyo sa kanila.” 10 yong gagawin.” 12 nang katulad ni Cristo. Isang mapagmasid na asawa ang Kamakailan isang pagbaha ang Ang pagmamasid at pagliling- naglingkod sa dalawang mahalagang nagbigay ng maraming pagkaka- kod kung minsan ay kailangang paraan. Ikinuwento niya: taon sa mga disipulo ni Jesucristo na

Nobyembre 2012 79 magmasid muna at pagkatapos ay Hindi niya alam, ngunit alam ng Ama maglingkod. Nakita ng kalalakihan, sa Langit. Nakita Niya ang malaking kababaihan, kabataan, at mga bata pangangailangan ko. Kailangan kong na nawasak ang mga negosyo at maglingkod. Binigyang-inspirasyon tahanan at kanilang iniwan ang lahat Niya ang mapagkumbabang babaeng ng iba pang bagay upang tumulong ito na paglingkuran ako sa pamamagi- na maglinis at magkumpuni ng mga tan ng pag-anyaya sa akin na pagling- nasirang istruktura. Namasdan ng kuran siya. Tinitiyak ko sa inyo na ako ilan na kailangan nilang tumulong ang higit na natulungan dito. sa napakaraming labahin. Ang iba ay Kinikilala ko nang may lubos na matiyagang nilinis ang mga retrato, le- pasasalamat ang maraming tao na gal na dokumento, liham, at iba pang tulad ni Cristo na naglingkod sa aming mahahalagang papeles at maingat na pamilya sa maraming taon. Buong isinabit para matuyo at maisalba ang puso akong nagpapasalamat sa aking maaari pang maisalba. Ang pagmama- mahal na asawa at pamilya, na lubos sid at pagkatapos ay paglilingkod ay na naglingkod nang may malaking hindi palaging madali at akma sa ating pagmamahal. sariling iskedyul. Nawa ay hangarin nating lahat na Ano pa bang mas mahalagang magmasid muna at pagkatapos ay lugar na dapat pagmasdan muna at maglingkod. Kapag ginawa natin ito, pagkatapos ay paglingkuran kundi tinutupad natin ang ating mga tipan, ang tahanan? Isang halimbawa sa ng kanyang asawa, “Binibili mo ba ito at ang ating paglilingkod, tulad ng kay buhay ni Elder Richard Scott ang nag- para sa akin o para sa iyo?” 15 Kung Pangulong Monson, ay magpapakita lalarawan nito: iaangkop natin ang tanong na iyan sa ng ating pagiging disipulo. Alam ko “Isang gabi nagising [at umiyak] ang ating sarili kapag naglilingkod tayo at na buhay ang Tagapagligtas. Ang musmos naming anak na si Richard, itatanong, “Ginagawa ko ba ito para Kanyang Pagbabayad-sala ay nagtulot na may sakit sa puso. . . . Karaniwan sa Tagapagligtas, o para sa akin?” sa atin na ipamuhay ang Kanyang ay asawa ko ang laging tumatayo para ang ating paglilingkod ay higit na mga turo. Alam ko na si Pangulong aluin ang batang umiiyak, ngunit sa makahahalintulad ng paglilingkod ng Monson ang ating propeta ngayon. pagkakataong ito sabi ko, ‘Ako na ang Tagapagligtas. Nagtanong ang Taga- Sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ mag-aasikaso sa kanya.’ pagligtas, at dapat tayo rin, “Ano ang “Dahil sa sakit niya, kapag nagsisi- ibig ninyong gawin ko sa inyo?” 16 MGA TALA mula na siyang umiyak, bumibilis ang Ilang linggo na ang nakararaan, lagi 1. Doktrina at mga Tipan 20:77. 2. Juan 15:12. pintig ng munting puso niya. Nagsu- akong nagmamadali at pagud na pa- 3. Thomas S. Monson, “Ano ang Nagawa suka siya at narurumihan ang kobre- god, sa napakarami kong kailangang Ko Ngayon para sa Isang Tao?” Liahona, kama. Nang gabing iyon niyakap ko gawin. Inasam ko na makapunta sa Nob. 2009, 86. 4. Canyon H., “A Good Choice,” Friend, siya nang mahigpit para kumalma ang templo nang araw na iyon pero napa- Ene. 2012, 31. pintig ng kanyang puso at tumahan karami kong ginagawa. Nang pumasok 5. Mateo 5:44. siya sa pag-iyak habang pinapalitan sa isipan ko na abala ako para maka- 6. Mateo 25:40. 7. Tingnan sa “For Madison,” lds.org/youth/ ko ang damit niya at ang kobrekama. punta sa templo, kaagad akong napu- video/for-madison. Yakap ko siya hanggang sa makatu- kaw nito sa dapat kong unang gawin. 8. Moroni 7:47. log siya. Hindi ko alam noon na ilang Iniwan ko ang opisina at naglakad 9. Thomas S. Monson, “Ang Pag-ibig sa Kapwa-Tao Kailanman ay Hindi buwan na lang ay papanaw na siya. papunta sa Salt Lake Temple, iniisip Nagkukulang,”Liahona, Nob. 2010, 125; Lagi kong maaalala ang pagyakap ko ko kung kailan ko mababawi ang mga tingnan din sa Mga Anak na Babae sa sa kanya noong hatinggabing iyon.” 13 oras na mawawala sa akin. Salamat na Aking Kaharian: Ang Kasaysayan at Gawain ng Relief Society (2011), 119. Sinabi ni Jesus, “Sinomang magi- lamang at mapagpasensya at mahaba- 10. 3 Nephi 14:12. big na dumakila sa inyo ay magiging gin ang Panginoon at tinuruan ako ng 11. Al VanLeeuwen, “Paglilingkod sa Isang lingkod ninyo.” 14 magandang aral nang araw na iyon. Tao,” Liahona, Ago. 2012, 19; tingnan din sa Sally DeFord, “Kung Makikinig ng Taos,” Kung minsan natutukso tayong Habang nakaupo ako sa session Outline para sa Oras ng Pagbabahagi, 28. maglingkod sa paraang gusto na- room, isang bata pang babae ang ma- 12. 3 Nephi 27:21. tin at hindi sa paraang kailangan sa galang na bumulong sa akin, “Kinaka- 13. Richard G. Scott, “Ang mga Walang-Hanggang Pagpapala ng Kasal o sandaling iyon. Nang ituro ni Elder bahan po talaga ako. Pangalawa ko pa Pag-aasawa,” Liahona, Mayo 2011, 96. Robert D. Hales ang alituntunin ng lang na pagpunta ito sa templo. Pwede 14. Mateo 20:26. masinop na pamumuhay, ibinahagi po bang tulungan ninyo ako?” Paano 15. Robert D. Hales, “Pagiging Masisinop na Tagapaglaan sa Temporal at sa Espirituwal,” niya ang halimbawa ng pagbili ng niya nalaman na iyon mismo ang Liahona, Mayo 2009, 9. regalo sa kanyang asawa. Itinanong mga salitang kailangan kong marinig? 16. Mateo 20:32.

80 Liahona hindi makatayo, dalawa sa ating mga misyonero ang tumulong sa kanyang tumayo at iniuwi siya ng mga ito sa kanyang bahay. Sinabi niya na may nadama siyang hindi pangkaraniwan nang tulungan siya ng mga misyonero. Kalaunan may matindi na naman siyang nadama nang turuan siya ng mga Ni Elder Walter F. González misyonero. Napakatindi ng epekto Ng Panguluhan ng Pitumpu ng nadama niyang iyon kaya natapos niyang basahin ang Aklat ni Mormon nang ilang araw lamang. Nabinyagan siya at naglingkod nang buong katapatan mula nang araw na iyon. Naaalala Matuto Gamit ko siya na nakamotorsiklong nililibot ang mga kalye sa aming lungsod, kahit sa maulang taglamig, para dalhin ang ang Ating Puso mga tao sa simbahan nang sa gayon ay makakita, makadama, at makaalam sila nang may katiyakan tulad niya. Isang paraan para makalapit kay Cristo ay ang hangaring Dahil napapalibutan tayo ngayon matutuhan ang mahahalagang katotohanan gamit ang ng maraming impormasyon, maa- ating puso. aring isipin natin na ang pagtingin sa milyun-milyong website ay magbibigay sa atin ng lahat ng dapat nating malaman. Makakakita tayo ng mabuti at masamang impormasyon sa internet, umapit sa akin, nang inyong ma- Si Abinadi ang nagpaliwanag sa ngunit hindi sapat ang impormasyon “ dama at makita.” 1 Ito ang utos na tungkulin ng mga damdaming nag- lamang. Binigyan tayo ng Diyos ng iba ibinigay ng Tagapagligtas sa mga mula sa Diyos tungo sa ating puso. pang pagkukunan ng mas malaking L 6 taong nabuhay noon sa sinaunang Itinuro niya na hindi natin mauuna- kaalaman, maging ng kaalamang mula Amerika. Nadama nila sa kanilang waan nang ganap ang mga banal na sa langit. Mabibigyan tayo ng Ama mga kamay at nakita ng kanilang kasulatan kung hindi natin gagamitin sa Langit ng gayong kaalaman kapag mga mata na si Jesus ang Cristo. Ang ang ating puso sa pag-unawa.4 hinangad natin ang kaalamang mula kautusang ito na natanggap nila na Ang katotohanang ito ay napakasa langit sa ating puso’t sipan. Sinabi ni mahalaga sa kanila noon ay mahalaga gandang ipinahayag sa aklat para sa propetang Joseph Smith na “nakakintal rin sa atin ngayon. Sa paglapit natin mga bata, ang The Little Prince ni sa puso [niya] ang pinakalumang aklat, kay Cristo madarama at makikita at Antoine de Saint-Exupéry. Sa kuwento, maging ang kaloob na Espiritu Santo.” 7 “[malalaman] natin nang may katiya- naging kaibigan ng batang prinsipe Napasasaatin ang Espiritu Santo kan” 2—hindi sa ating mga kamay at ang isang soro o fox. Nang maghihi- kapag nagbabasa tayo ng mga banal mata kundi sa ating puso’t isipan—na walay na, may sinabing lihim ang soro na kasulatan, nakikinig sa buhay na si Jesus ang Cristo. sa batang prinsipe. Sabi nito, “Heto ang propeta, at nagdarasal. Bukod dito, ma- Isang paraan para makalapit kay sikreto ko . . . : Tanging sa paggamit halaga rin na mapanatag at magnilay- Cristo ay ang hangaring matutuhan lamang ng puso makakakita nang nilay 8 at damhin ang mga pahiwatig ng ang mahahalagang katotohanan gamit tama ang tao; ang pinakamahalagang langit. Kapag ginawa natin ito, “mada- ang ating puso. Sa paggawa natin nito, bagay ay hindi nakikita ng mata.” 5 rama at makikita” natin ang mga bagay ang mga inspirasyong mula sa Diyos Ang walumpung-taong-gulang na na hindi matututuhan sa makabagong ay magbibigay sa atin ng kaalaman na si Brother Thomas Coelho ay magan- teknolohiya. Sa sandaling hangarin hindi natin makukuha sa anupamang dang halimbawa ng isang nakakita natin ang kaalamang ito mula sa langit, paraan. Alam ni Apostol Pedro nang ng mahahalagang bagay gamit ang madarama natin ang katotohanan, may katiyakan na si Jesus ang Cristo, kanyang puso. Isa siyang matapat na kahit nagbabasa pa tayo ng sekular ang Anak ng buhay na Diyos. Ipinali- miyembro ng aming high council sa na kasaysayan o iba pang paksa. Ang wanag ng Tagapagligtas na ang pinag- Paysandú, Uruguay. Bago siya naging matatapat na naghahangad ng katoto- mulan ng kaalaman ni Pedro ay hindi kasapi ng Simbahan, naaksidente siya hanan ay malalaman ang katotohanan [ipinahayag] ng “laman at ng dugo . . . habang sakay ng kanyang motorsiklo. ng lahat ng bagay sa pamamagitan ng kundi ng . . . Ama na nasa langit.” 3 Habang nakahandusay sa lupa at kapangyarihan ng Espiritu Santo.9

Nobyembre 2012 81 ay mapagagaling at ang mga nasaktang puso ay mapahihilom. Walang pasaning hindi Niya kayang pagaanin o alisin. Alam niya ang ating mga kahinaan at karamdaman. Ipinapangako at pinatototohanan ko na kapag tila hindi na ninyo kayang magpatuloy, kapag tila wala nang pag-asa, hindi Niya kayo pababayaan. Si Cristo ay tutulong at sasagip, kayo man ay nagdurusa sa pagkalulong, matinding lungkot, o iba pa. Alam Niya “kung paano tutulungan Barcelona, Spain ang kanyang mga tao.” 17 Ang mga mag-asawa at pamilya na naghihirap Ngayon, ito ang babala: hindi kapangyarihan sa kanila.13 Dapat din sa anupamang dahilan—problema sa tayo magkakaroon ng kaalamang ito nating gawin iyon. Ang pag-alaala sa kabuhayan, masamang impluwensya mula sa langit kung tayo ay masama Diyos ay tutulong sa ating makadama ng media, o mga sitwasyon sa pa- at nakalilimot sa Panginoon. Sinabi at makakita. Ito ay nagbibigay ng mas milya—ay makadarama ng kapana- ni Nephi sa kanyang mga kapatid malalim na kahulugan sa mga salita tagan mula sa langit. Nakapapanatag na hindi nila “madama ang kanyang ni Haring Benjamin, na nagsabing, na “madama at makita” na Siya na mga salita” dahil sila ay “mabilis sa “At ngayon, O tao, pakatandaan at nagbangon mula sa mga patay ay paggawa ng kasamaan [at] mabagal nang huwag masawi.” 14 may pagpapagaling sa Kanyang mga sa pag-aalaala sa Panginoon.” 10 Ang Isa sa mga pinakasagradong ala- bagwis,” 18 na dahil sa Kanya, ating kasamaan ay hadlang sa ating kakaya- alang itinatangi ko ay ang nadama ko makikita at mayayakap na muli ang hang makakita, makadama, at magma- noong malaman ko na ang Aklat ni mga minamahal nating nagsipanaw na. hal ng iba. Ang mabilis na pag-alaala Mormon ay salita ng Diyos. Natutuhan Tunay ngang sa pagbabalik-loob natin sa Panginoon sa pamamagitan ng pag- ko na makadarama tayo ng galak na sa Kanya tayo ay mapagagaling.19 darasal “nang buong lakas ng puso” 11 hindi sapat na mailalarawan ng mga Alam ko nang may katiyakan na at pag-alaala ng ating mga espirituwal salita. Nang mismong araw na iyon, totoo ang lahat ng ito. Dahil dito naki- na karanasan ay nagpapalawak sa habang ako’y nagdarasal, nadama kiisa ang aking tinig sa mga nabuhay ating kakayahang makita at madama ko at nalaman nang may katiyakan noon sa Amerika sa pagsasabi ng: Ho- ang mga bagay ni Cristo. Ngayon ay ang mga bagay na hindi ko marahil sana! Purihin ang pangalan ng Kataas- tatanungin ko kayo: nalaman sa ibang paraan. Ang gayong taasang Diyos!” 20 Binibigyan Niya tayo alaala ay dahilan para magpasalamat ng kaligtasan. Pinatototohanan ko na si • Naaalala ba ninyo ang kapayapa- ako nang walang hanggan at mapala- Jesus ang Cristo, ang banal na Mesiyas. ang inyong nadama nang, matapos kas sa mga araw ng pagsubok. Siya ang Panginoon ng mga Hukbo, ang matinding pagsubok, nagsu- Ang mga tumatanggap ng kaala- ang ating Tagapagligtas at Manunubos. mamo kayo sa Ama sa mataimtim man, na hindi nagmula sa laman at Sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ na panalangin? dugo kundi sa ating Ama sa Langit, ay MGA TALA • Natatandaan ba ninyong binago malalaman nang may katiyakan na si 1. 3 Nephi 18:25. ninyo ang mga plano ninyong Jesus ang Cristo at ito ang Kanyang 2. 3 Nephi 11:15. gawin para sundin ang ipinahiwatig Simbahan. Ang kaalamang iyan ang 3. Tingnan sa Mateo 16:16–17. 4. Tingnan sa Mosias 12:27. sa inyong puso? nagbibigay ng lakas na magawa ang 5. Antoine de Saint-Exupéry, The Little Prince, kinakailangan upang makalapit kay trans. Katherine Woods (1971), 87. Naragdagan ang kaalaman ng mga Cristo. Dahil dito, inaanyayahan natin 6. Tingnan sa Eter 4:13. 7. Mga Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: kalalakihan sa Aklat ni Mormon nang ang bawat tao na magpabinyag, mag- Joseph Smith (2007), 132. alalahanin nila ang mahahalaga nilang sisi, at lumapit sa Kanya.15 8. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 101:16. espirituwal na karanasan. Pinatatag Sa paglapit kay Cristo, sinuman ay 9. Tingnan sa Moroni 10:3–5. 10. 1 Nephi 17:45. at pinalakas ni Alma ang kanyang makikita, madarama, at malalaman 11. Moroni 7:48. mga anak sa pagpapaalala sa kanila nang may katiyakan na nagdusa si 12. Tingnan sa Alma 36:5–24; 38:6–9. ng kanyang naranasan sa pagbabalik- Cristo at nagbayad-sala para sa ating 13. Tingnan sa Helaman 5:12. 12 14. Mosias 4:30. loob. Itinuro ni Helaman kina Nephi mga kasalanan upang magkaroon 15. Tingnan sa 3 Nephi 9:13. at Lehi na tandaan—tandaan na sa tayo ng buhay na walang hanggan. 16. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 19:16. bato na si Cristo nila kailangang itayo Kung tayo’y magsisisi, hindi na natin 17. Alma 7:12. 16 18. 2 Nephi 25:13; tingnan din sa 3 Nephi 25:2. ang kanilang saligan nang sa gayon kailangang magdusa. Salamat sa 19. Tingnan sa 2 Nephi 16:10; 3 Nephi 9:13. ang diyablo ay hindi magkaroon ng Kanya, lahat ng nasugatang kaluluwa 20. Tingnan sa 3 Nephi 11:15–17.

82 Liahona gamit ang mga salitang wala sa mga banal na kasulatan. Parang ganito ang sinabi ni Pedro sa mga kasama niya: “Mga kapatid, tatlong taon na ang maluwalhating lumipas. Walang nag-akala sa atin na sa nakalipas na iilang buwan nakakita tayo ng mga himala at nagkaroon ng mga sagra- Ni Elder Jeffrey R. Holland dong karanasan. Nakausap natin, Ng Korum ng Labindalawang Apostol nakasama sa pagdarasal at sa gawain ang mismong Anak ng Diyos. Kasama natin Siyang naglakad at nanangis, at sa gabing iyon ng kalunus-lunos na wakas, walang higit na nanangis kaysa Ang Unang sa akin. Ngunit tapos na iyon. Nata- pos na Niya ang Kanyang gawain, at Siya ay nagbangon mula sa libingan. Dakilang Utos Naisagawa na Niya ang Kanya at ating kaligtasan. Kaya itatanong ninyo, ‘Ano ang gagawin natin ngayon?’ Wala na Dapat tayong mamuhay bilang matatapat na disipulo akong masasabi pa sa inyo kundi para ipamalas ang ating pagmamahal sa Panginoon. bumalik kayo sa dati ninyong buhay na nagagalak. Balak kong ‘mangisda.’” At di-kukulangin sa anim sa sampung natirang Apostol ang nagsabi, “Sasama alos wala nang ibang grupo unawain ang gayong nakapanlulu- rin kami sa iyo.” Isinulat ni Juan, na isa sa kasaysayan ng tao na mas mong bagay. Isinulat ni Marcos: sa kanila, “Sila’y nagsiyaon, at nagsilu- Hkinahahabagan ko kaysa sa “Tinuruan niya ang kanyang mga lan sa daong.” 3 labing-isang natirang Apostol kasunod alagad, at sa kanila’y sinabi, Ibibi- Ngunit, ang malungkot, walang ng pagkamatay ng Tagapagligtas ng gay ang Anak ng tao sa mga kamay isdang nahuli. Sa unang gabi ng sanlibutan. Sa tingin ko nalilimutan ng mga tao, at siya’y papatayin nila; kanilang pangingisda, wala silang natin kung minsan na kulang pa sila at pagkapatay sa kaniya, ay siyang nahuli—ni isang isda. Nang magbu- sa karanasan at kailangan pa nilang magbabangong muli pagkaraan ng kang-liwayway, bigong ibinalik nila sa lubos na umasa kay Jesus. Sinabi Niya ikatlong araw. pampang ang kanilang bangka, kung sa kanila, “Malaon nang panahong “Nguni’t hindi nila naunawa ang saan nakita nila sa di-kalayuan ang ako’y inyong kasama, at hindi mo ako sabing ito, at nangatakot silang magsi- isang tao na tinatawag sila, “Mga anak, nakikilala . . . ?” 1 pagtanong sa kaniya.” 2 may nahuli ba kayo?” Malungkot na Ngunit, mangyari pa, para sa kanila At, makalipas ang gayon kaikling isinagot ng mga Apostol na ito na nag- ay hindi pa sapat ang panahong panahon para matuto at kakaunting balik-sa-pangingisda ang hindi nanai- itinagal Niya sa piling nila. Maikli ang panahon pa para maghanda, nangyari sing isagot ng sinumang mangingisda. tatlong taon para tawagin ang isang ang hindi nila inaasahan at pinaniniwa- “Wala kaming nahuli,” pag-ungol nila, buong Korum ng Labindalawang laan. Ang kanilang Panginoon at Guro, at ang mas masakit pa, tinawag silang Apostol mula sa iilang bagong miyem- kanilang Tagapayo at Hari, ay ipinako “mga anak.” 4 bro, alisin sa kanila ang mga maling sa krus. Natapos ang Kanyang mortal “Ihulog ninyo ang lambat sa dakong kaugalian, ituro sa kanila ang kagan- na ministeryo, at ang nagpupunyaging kanan ng daong, at makakasumpong dahan ng ebanghelyo ni Jesucristo, at maliit na Simbahan na Kanyang itina- kayo,” 5 sabi ng estranghero—at sa mga pagkatapos ay iwan sila para ituloy tag ay tila nakatadhanang hamakin at simpleng salitang iyon, nakilala nila ang gawain hanggang sa sila man ay maglaho. Nakita nga ng Kanyang mga ang nagsalita. Tatlong taon lamang paslangin. Mahirap na gawain ito para Apostol na nabuhay Siyang mag-uli, bago iyon ang kalalakihan ding ito ay sa grupo ng mga bagong orden na ngunit lalo lang silang nagulumihanan nangisda sa dagat ding iyon. Noon din mga elder. dahil doon. Kaya nga tiyak na itina- sila “buong magdamag [na] nagsipag- Lalo na ang bahaging naiwan silang nong nila, “Ano ang gagawin natin pagal, at walang [silang] nahuli,” 6 sabi mag-isa. Paulit-ulit na sinikap ni Jesus ngayon?” at hiningi ang sagot kay sa banal na kasulatan. Ngunit sinabi- na sabihin sa kanila na hindi Siya pisi- Pedro, ang senior na Apostol. han sila ng isang kapwa taga-Galilea kal na mananatili sa piling nila, ngunit Tulutan ninyo akong ilarawan sa pampang na ihulog ang kanilang hindi nila maunawaan o ayaw nilang ang maaaring naging pag-uusap nila lambat, at nakahuli sila ng “lubhang

Nobyembre 2012 83 maraming isda,” 7 kaya napunit ang ang nadama niya, sinabi ni Pedro sa Pagkatapos, pagbaling Niya sa lahat kanilang mga lambat, at bumigat ikatlong pagkakataon, “Panginoon, . . . ng Apostol, marahil ay sinabi Niya, nang husto ang dalawang bangka sa nalalaman mo na kita’y iniibig.” 12 “Wala rin ba kayong alam na tulad dami ng isda kaya nagsimula silang Na sinagot ni Jesus, (at dito ay ng mga eskriba at Fariseo? Tulad nina lumubog. inaamin ko muli akong gumamit ng Herodes at Pilato? Inisip ba ninyo, Nangyayari na naman iyon. Ang mga salitang wala sa banal na kasula- tulad nila, na patayin lang nila ako ay “mga anak” na ito, na angkop lamang tan) marahil parang ganito ang sinabi mahihinto na ang gawaing ito? Inisip sa gayong tawag, ay sabik na inihulog Niya, “Pedro, bakit ka narito? Bakit ba ninyo, tulad nila, na nagwakas ang ang kanilang lambat, at “hindi na nila narito tayong muli sa pampang na ito, lahat ng ito sa pagpapako sa krus at [ito] mahila dahil sa karamihan ng mga sa tabi ng mga lambat ding ito, at ito sa libingan at bawat isa ay masayang isda.” 8 Sinabi ni Juan ang malinaw, pa rin ang pinag-uusapan natin? Hindi makababalik sa inyong pinagmulan? “Ang Panginoon nga.” 9 At mula sa pa ba malinaw noon at ngayon na Mga anak, hindi ba nakaantig sa puso gilid ng bangka, tumalon ang di- kung gusto ko ng isda, makakakuha ninyo ang buhay at pagmamahal ko mapigilang si Pedro. ako? Ang kailangan ko, Pedro, ay mga nang higit kaysa riyan?” Matapos ang masayang pagkikita ni- disipulo—at kailangan ko sila magpa- Minamahal kong mga kapatid, lang muli ng nabuhay na mag-uling si kailanman. Kailangan ko ng magpa- hindi ko tiyak kung ano ang mangya- Jesus, kinausap ni Pedro ang Tagapag- pakain at magliligtas sa aking mga yari sa atin sa Araw ng Paghuhukom, ligtas na itinuturing kong pinakamaha- tupa. Kailangan ko ng mangangaral ngunit ikagugulat ko nang lubos kung lagang sandali ng simula ng ministeryo ng aking ebanghelyo at magtatanggol sa ating pakikipag-usap sa Diyos ay ng mga apostol at lalo na ni Pedro, sa aking simbahan. Kailangan ko ng hindi niya itatanong sa atin ang mis- na nagbigay-inspirasyon sa matatag isang taong mahal ako, totoong mahal mong itinanong ni Cristo kay Pedro na taong ito na mamuhay na tapat na ako, at minamahal ang ipinagagawa na, “Inibig mo baga ako?” Palagay naglilingkod at namumuno. Habang sa akin ng ating Ama sa Langit. Hindi ko nais Niyang malaman kung sa nakatingin sa kanilang sira at maliliit mahina ang ating mensahe. Hindi mismong mortal, kakulangan, at kung na bangka, punit na mga lambat, at ito pansamantalang gawain. Hindi minsan ay parang batang pag-unawa salansan ng 153 isda, sinabi ni Jesus sa ito sawimpalad; hindi ito nawalan sa mga bagay, ay naunawaan man Kanyang senior na Apostol, “Pedro, ini- ng pag-asa; hindi ito malilimutan sa lang ba natin ang isang utos, ang ibig mo baga ako ng higit kay sa mga paglipas ng panahon. Ito ay gawain una at pinakadakilang utos—“Iibigin ito?” Sabi ni Pedro, “Oo, Panginoon; ng Pinakamakapangyarihang Diyos, mo ang Panginoon mong Dios ng nalalaman mo na kita’y iniibig.” 10 at babaguhin nito ang mundo. Kaya, buong puso mo, at ng buong kalu- Tumugon ang Tagapagligtas sa Pedro, sa ikalawa at malamang ay luwa mo, at ng buong pagiisip mo.” 13 sagot na iyon ngunit patuloy na naka- huling pagkakataon, hinihiling kong At kung sa gayong sandali ay masa- tingin sa mga mata ng Kanyang disi- iwan mo ang lahat ng ito at humayo sabi nating, “Oo, Panginoon, nalala- pulo at muling sinabi, “Pedro, iniibig ka at magturo at magpatotoo, gumawa man mong iniibig kita,” maaari Niya mo baga ako?” Halatang nalito nang at maglingkod nang tapat hanggang sa tayong paalalahanan na ang pinaka- bahagya sa inulit na tanong, sumagot araw na gawin nila sa iyo ang mis- dakilang katangian ng pag-ibig ay ang dakilang mangingisda sa ikala- mong ginawa nila sa akin.” katapatan sa tuwina. wang pagkakataon, “Oo, Panginoon; nalalaman mo na kita’y iniibig.” 11 Muling tumugon nang maikli ang Tagapagligtas, ngunit masusing itinanong sa ikatlong pagkakataon, “Pedro, iniibig mo baga ako?” Ngayon ay tiyak na talagang nabalisa si Pedro. Mara- hil sa kanyang kalooban ay naalala pa niya na ilang araw pa lang ang nakararaan ay tatlong beses siyang tinanong ng ibang tanong at gayon din kalinaw ang kanyang sagot—ngunit sumagot siya ng hindi. O marahil inisip niya na hindi niya naunawaan ang tanong ng Dalubhasang Guro. O marahil sinusuri niya ang kanyang puso, at naghahanap ng tapat na patibay sa sagot na napakadali at halos kagyat niyang ibinigay. Anuman

84 Liahona lambat na walang huli. Ang panawagan ay bumalik, manatiling tapat, mahalin ang Diyos, at tumulong na maitayo ang kaharian. Isinasama ko sa panawagang iyon na manatiling tapat ang bawat nakauwi nang missionary na tumayo sa bautismuhan at nagtaas ng kamay at nagsabing, “Bilang naatasan ni Jesucristo.” 16 Ang atas na iyan ay dapat magpabago sa nabinyagan ninyo magpakailanman, at sa inyo rin. Sa mga kabataan ng Simbahan na lumalaki at magmimisyon at pupunta sa templo at mag-aasawa, sinasabi namin, “Mahalin ang Diyos at manatiling malinis mula sa dugo at mga kasalanan ng henerasyong ito. Kayo ay may napakahalagang gawaing gagawin, na binigyang-diin ng napakagandang pahayag ni Pangulong Thomas S. Monson kahapon ng umaga. Inaasa- han ng inyong Ama sa Langit ang inyong katapatan at pagmamahal sa bawat yugto ng inyong buhay.” Sa lahat ng nakaririnig sa aking mensahe, ang tinig ni Cristo ay naririnig sa lahat ng panahon, at nagtatanong sa bawat isa sa atin habang may panahon, “Iniibig mo baga ako?” Para sa ating lahat, sumasagot ako nang aking buong dangal at kaluluwa, “Oo, Panginoon, iniibig ka namin.” At yamang tayo ay “[nakahawak na] sa araro,” 17 hindi na tayo tatalikod “Kung ako’y inyong iniibig, ay Apostol at wala “ni isang sinagoga o hanggang sa matapos ang gawain tutuparin ninyo ang aking mga espada” 15na iwan ang mga lambat at maghari sa mundo ang tunay na utos,14 wika ni Jesus. Kaya may mga na iyon sa ikalawang pagkakataon at pag-ibig sa Diyos at sa ating kapwa. kapitbahay tayong tutulungan, mga hubugin ang kasaysayan ng daigdig Sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ batang pangangalagaan, mga mara- na ating tinitirhan ngayon. MGA TALA litang kakalingain, at katotohanang Pinatototohanan ko mula sa kai- 1. Juan 14:9. ipagtatanggol. May mga mali tayong buturan ng aking puso, nang aking 2. Marcos 9:31–32. itatama, mga katotohanang ibabahagi, buong kaluluwa, sa lahat ng nakariri- 3. Juan 21:3. 4. Tingnan sa John 21:5. at kabutihang gagawin. Sa madaling nig ng aking tinig na ang mga susing 5. Juan 21:6. salita, dapat tayong mamuhay bilang iyon ng mga apostol ay naipanum- 6. Lucas 5:5. matatapat na disipulo para ipamalas balik na sa lupa, at matatagpuan sa 7. Lucas 5:6. 8. Juan 21:6. ang ating pagmamahal sa Panginoon. Ang Simbahan ni Jesucristo ng mga 9. Juan 21:7. Hindi tayo maaaring tumalikod at Banal sa mga Huling Araw. Sa mga 10. Juan 21:15. bumalik sa dati. Matapos makilala ang hindi pa nakikiisa sa atin sa dakilang 11. Juan 21:16. 12. Juan 21:17. buhay na Anak ng buhay na Diyos, layuning ito ni Cristo, sinasabi natin, 13. Lucas 10:27; tingnan din sa Mateo wala nang mababalik pa sa dati. Ang “Halina kayo.” Sa mga taong minsa’y 22:37–38. Pagpapako sa Krus, Pagbabayad-sala, nakiisa sa atin ngunit tumalikod, at 14. Juan 14:15. 15. Frederick William Farrar, The Life of at Pagkabuhay na Mag-uli ni Jesucristo mas gustong makibahagi sa ilang Christ (1994), 656; tingnan sa kabanata ang simula ng buhay-Kristiyano, hindi aktibidad ng Simbahan ngunit hindi 62 para malaman ang iba pa tungkol sa ang wakas nito. Ang katotohanang sa mga pagpapala ng Ipinanumbalik hirap na kalagayan ng bagong tatag na Simbahang ito. ito, ang nagtulot sa ilang mangingisda na ebanghelyo, sinasabi ko, Nahaha- 16. Doktrina at mga Tipan 20:73. ng Galilea na nagbalik sa pagiging rap kayo sa mahahabang gabi at mga 17. Lucas 9:62.

Nobyembre 2012 85 Panginoon mong Diyos ay aakayin ka sa kamay, at bibigyan ka ng kasagutan sa iyong mga panalangin.”? 2 Sa susunod na ilang minutong ibinigay sa akin, gusto kong ibahagi ang kaunting karanasan ko kung saan dininig at sinagot ang mga panalangin at, kapag iniisip ko, nagdulot ng mga pagpapala sa buhay ko gayundin sa Ni Pangulong Thomas S. Monson buhay ng ibang tao. Ang daily journal ko, na maraming taon ko nang inii- ngatan, ay nakatulong sa pagbibigay ng partikular na mga bagay na malamang na hindi ko na maaalala. Isipin ang mga Noong kasisimula ng 1965, inatasan akong dumalo sa mga stake conference at magdaos ng iba pang mga Pagpapala miting sa buong South Pacific area. Ito ang unang pagbisita ko sa dakong iyon ng mundo, at hindi ko iyon Alam ng ating Ama sa Langit ang mga kailangan natin at malilimutan. Maraming espirituwal na tutulungan tayo kapag humingi tayo sa Kanya ng tulong. karanasan ang nangyari sa gawaing ito nang makipagpulong ako sa mga lider, miyembro at mga misyonero. Pagsapit ng Sabado at Linggo, Pe- ahal kong mga kapatid, sa maituturing na pambihira. Sa katu- brero 20 at 21, nasa Brisbane, Austra- kumperensyang ito ay 49 na nayan, nang maganap ang mga ito, lia, kami para magdaos ng regular na Mtaon na ang lumipas mula parang napakaliit at pangkaraniwan mga sesyon ng kumperensya ng Bris- nang masang-ayunan ako, noong lang ang mga ito. Gayunman, kung bane Stake. Sa mga pulong sa araw ng Oktubre 4, 1963, bilang miyembro titingnang mabuti, pinagyaman at Sabado, ipinakilala ako sa isang dis- ng Korum ng Labindalawang Apostol. pinagpala nito ang maraming buhay— trict president mula sa kalapit na lugar. Mahabang panahon ang 49 na taon. pati na ang buhay ko. Imumungkahi Habang kinakamayan ko siya, nadama Gayunman, sa maraming paraan, pa- kong gawin din ninyo ito—suriin ang ko na kailangan ko siyang kausapin at rang kailan lang nang tumayo ako sa inyong buhay at isipin ang mga pag- payuhan, kaya’t tinanong ko siya kung pulpito sa Tabernacle at ibinigay ang papala, malaki at maliit, na natanggap puwede niya akong samahan kinabu- unang mensahe ko sa pangkalahatang ninyo. kasan sa sesyon sa Linggo ng umaga kumperensya. Sa pagbabalik-tanaw ko sa buhay para maisagawa ito. Marami nang nagbago mula noong ko palaging napagtitibay ang kaala- Pagsapit ng sesyon sa araw ng Oktubre 4, 1963. Nabubuhay tayo sa man ko na ang mga dasal natin ay Linggo, nagkaroon kami ng pagkaka- kakaibang panahon sa kasaysayan ng dinirinig at sinasagot. Pamilyar sa atin taong makapag-usap. Pinag-usapan mundo. Napakarami nating pagpa- ang katotohanang matatagpuan sa namin ang marami niyang responsibi- pala. Gayunman mahirap kung min- 2 Nephi sa Aklat ni Mormon: “Ang tao lidad bilang district president. Habang san na makita ang mga problema at ay gayon, upang sila ay magkaroon nag-uusap kami, nadama kong dapat pagpapabaya sa ating paligid at hindi ng kagalakan.” 1 Pinatototohanan ko ko siyang payuhan tungkol sa gawa- panghinaan ng loob. Natuklasan ko na karamihan sa kagalakang iyon ay ing misyonero at kung paano siya na sa halip na palaging isipin ang ne- dumarating kapag natanto natin na makakatulong at ang kanyang mga gatibo, kung titingnan nating mabuti maaari tayong manalangin sa Ama sa miyembro sa mga full-time missionary at iisipin ang mga pagpapala sa ating Langit at ang mga dasal na iyon ay sa gawain sa kanyang lugar. Kalau- buhay, kabilang na ang tila maliliit, diringgin at sasagutin—siguro hindi nan nalaman ko na ipinagdarasal ng at kung minsan ay hindi napapansin ito sasagutin sa paraan at panahon na taong ito na magabayan siya tungkol na mga pagpapala, magiging mas inaasahan natin, pero sasagutin ang sa bagay na ito. Para sa kanya, ang maligaya tayo. mga ito ng Ama sa Langit na nakakiki- pag-uusap namin ay espesyal na Sa pagbabalik-tanaw ko sa nalala at nagmamahal sa atin nang lubos patunay na ang kanyang mga dasal ay karaang 49 na taon, may ilan akong at naghahangad sa ating kaligaya- dininig at sinagot. Parang pangkarani- natuklasan. Isa na rito ang maraming han. Hindi ba’t ipinangako Niya na, wan lang ang pag-uusap na ito ngunit karanasan ko na hindi naman talagang “Maging mapagpakumbaba ka; at ang naniniwala ako na ginabayan iyon ng

86 Liahona physical therapy. Totoo ngang naroon siya. Nagpunta siya doon sakay ng kanyang wheelchair at siya lang mag- isa ang naroon. Nasa kabilang panig siya ng pool, malapit sa malalim na bahagi nito. Tinawag ko siya, at pina- andar niya ang kanyang wheelchair para batiin ako. Masaya ang naging pag-uusap namin, at sinamahan ko siya pabalik sa kanyang silid sa ospital kung saan binigyan ko siya ng basbas. Nalaman ko kalaunan mula sa kaibigan ko na masyado na siyang nawalan ng pag-asa at inisip niyang magpakamatay na lang. Nagdasal siya at humiling ng kapanatagan ngunit nagsimula niyang madama na hindi sinasagot ang mga dasal niya. Nag- punta siya sa pool na iniisip na ito na ang paraan para tapusin ang kanyang paghihirap—sa pagpapaandar ng kanyang wheelchair papunta sa malalim na bahagi ng pool. Dumating ako sa kritikal na sandali, bilang tugon sa alam kong inspirasyon mula sa Diyos. Maraming taon pang nabuhay ang kaibigan ko—mga taon na puno ng kaligayahan at pasasalamat. Natutuwa ako na naging kasangkapan ako sa kamay ng Panginoon sa kritikal na araw na iyon sa tabi ng swimming pool. Sa isa pang pagkakataon, habang pauwi na kami ni Sister Monson matapos dalawin ang mga kaibigan, nadama kong dapat kaming magpunta sa bayan—na malayu-layo rin— para dalawin ang isang matandang balo na minsan tumira sa aming ward. Ang pangalan niya’y Zella Thomas. Noong panahong iyon ay nakatira Espiritu at nakagawa ito ng kaibhan isang pahiwatig. Sa isang pagkaka- na siya sa isang bahay-kalinga. Nang sa buhay ng district president at sa taon noon, habang lumalangoy ako sa hapong iyon nakita naming mahina kanyang pamamahala, sa buhay ng lumang Deseret Gym sa Salt Lake City na siya ngunit payapang nakahiga sa kanyang mga miyembro, at sa tagum- nadama ko ang inspirasyon na mag- kanyang kama. pay ng mga misyonerong naroon. punta sa University Hospital para da- Matagal nang bulag si Zella, ngunit Mga kapatid, ang mga layunin ng lawin ang isang mabuting kaibigan na kaagad niyang nakilala ang aming bo- Panginoon ay kadalasang naisasaka- hindi na maigalaw ang kanyang mga ses. Itinanong niya kung puwede ko tuparan kapag sinunod natin ang pat- binti dahil sa tumor at isinagawang siyang bigyan ng basbas, at sinabing nubay ng Espiritu. Naniniwala ako na operasyon. Kaagad kong nilisan ang handa na siyang mamatay kung nais kapag kumilos tayo ayon sa inspiras- swimming pool, nagbihis, at pinunta- na siyang pabalikin ng Panginoon. yon at mga pahiwatig na dumarating han kaagad ang butihing lalaking ito. May magiliw at payapang diwa sa sa atin, lalo tayong pinagkakatiwalaan Pagdating ko sa kanyang silid, wala silid, at alam naming lahat na ang ng Panginoon. nang tao roon. Nang magtanong ako nalalabi niyang oras sa mortalidad ay Natutuhan ko, gaya ng nabanggit nalaman ko na malamang ay matag- sandali na lamang. Hinawakan ni Zella ko na sa mga mensahe ko noon, na puan ko siya sa tabi ng swimming ang kamay ko at sinabi niyang taimtim huwag kailanman ipagpaliban ang pool ng ospital, na gamit noon sa siyang nanalangin na sana magpunta

Nobyembre 2012 87 ako para dalawin siya at bigyan siya at pinasalamatan ko siya sa kanyang parang isang karaniwang karanasan ng basbas. Sinabi ko sa kanya na kabaitan. Sa sulat hinikayat ko siyang lang ito noon na naging maayos ang nagpunta kami dahil sa inspirasyong maglingkod sa full-time mission. Inila- lahat. Gayunman, nang malaman ko mula sa ating Ama sa Langit. Hinag- kip ko ang kopya ng isa sa mga aklat ang mga sitwasyong may kaugnayan kan ko siya sa noo, batid na marahil ko at ginuhitan ang mga kabanata sa kultural na pagdiriwang sa gabi hindi ko na siya muling makikita sa tungkol sa pagmimisyon. bago inilaan ang templo, natanto ko buhay na ito. Gayon nga ang nangyari, Makalipas ang mga isang linggo na ang pagtatanghal nang gabing iyon dahil pumanaw siya kinabukasan. Ang tumawag ang ina ng binatang ito at ay hindi pangkaraniwan. Sa halip, makapagbigay ng kaunting aliw at ka- sinabing napakahusay ng kanyang talagang pambihira ito. payapaan sa aming magiliw na si Zella anak ngunit dahil sa ilang impluwen- Gaya ng lahat ng mga kultural na ay pagpapala sa kanya at sa akin. sya sa buhay nito, unti-unting nawala pagdiriwang kaugnay ng mga pag- Ang pagkakataong maging pagpa- ang matagal na niyang hangaring lalaan ng templo, ang kabataan sa pala sa buhay ng isang tao ay mada- magmisyon. Sinabi niya na silang mag- Kansas City Missouri Temple District las dumating nang hindi inaasahan. asawa ay nag-ayuno at nanalangin na ay nag-ensayo sa magkakahiwalay Isang napakaginaw na Sabado ng gabi magbago ang kanyang puso. Isinulat na grupo sa kani-kanilang lugar. Ang sa taglamig ng 1983–84, naglakbay nila ang kanyang pangalan sa prayer plano ay magkikita-kita silang lahat kami ni Sister Monson ng ilang milya roll ng Provo Utah Temple. Umasa sa isang malaking inarkilang muni- papunta sa lambak ng Midway, Utah, sila na kahit paano ay maantig ang cipal center sa Sabado ng umaga kung saan mayroon kaming bahay. puso niya sa kabutihan, at magbalik ng pagtatanghal para malaman nila Ang temperatura nang gabing iyon ay ang hangarin niyang magmisyon at kung kailan at saan papasok, saan sila minus 24 degrees Fahrenheit, (–31°C), matapat na maglingkod sa Panginoon. tatayo, gaano ang puwang sa pagi- at gusto naming matiyak na maayos Gustong ipaalam sa akin ng ina na tan nila at ng kasunod nila, paano ang lahat sa aming tahanan doon. Ti- itinuring niyang sagot sa kanilang mga lalabas sa unang palapag, at marami ningnan namin at nakita naming ayos dalangin para sa kanya ang naganap pang iba—maraming detalye na dapat naman, kaya’t umalis na kami para noong maginaw na gabing iyon. Sabi nilang makuha agad sa maghapon bumalik sa Salt Lake City. Halos ilang ko, “Sang-ayon ako sa iyo.” habang binubuo ng mga nanganga- milya pa lang kami sa highway nang Makaraan ang ilang buwan at mas siwa ang iba’t ibang tagpo o eksena tumigil sa pag-andar ang aming kotse. marami pang pakikipag-ugnayan sa bi- para maging makinis at maganda ang Tuluyan na kaming nahimpil doon. Bi- natang ito, tuwang-tuwa kami ni Sister huling pagtatanghal. hira akong ginawin, kung sakali man, Monson na nakadalo kami sa kanyang Isa lang ang malaking problema nang kasingtindi nang gabing iyon. missionary farewell bago siya umalis sa araw na iyon. Ang buong produk- Atubili man nagsimula kaming papuntang Canada Vancouver Mission. syon ay nakaasa sa nakarekord na maglakad papunta sa pinakamalapit Nagkataon lang ba na nagtagpo mga yugto na ipapalabas sa malaking na bayan, habang humahagibis ang ang aming landas sa maginaw na screen na tinatawag na JumboTron. mga kotseng dumaraan. Sa wakas gabing iyon ng Disyembre? Hindi ako Ang nakarekord na mga yugtong ito isang kotse ang tumigil, at isang binata naniniwalang nagkataon lang iyon. Sa ay napakahalaga sa buong produk- ang nag-alok ng tulong. Kalaunan halip, naniniwala ako na ang pagta- syon. Hindi lamang nila pinagdugtong nalaman namin na ang kargang diesel tagpo namin ay sagot sa taos-pusong ang lahat ng ito, kundi bawat naka- sa aming kotse ay lumapot dahil sa panalangin ng isang ama’t ina para sa televise na yugto ay pasimula ng ka- lamig, at imposible nang mamaneho kanilang minamahal na anak. sunod na pagtatanghal. Sa mga video ang kotse. Ang mabait na binatang Muli, mga kapatid, alam ng ating segment nakasalalay ang katuturan ng ito ang naghatid sa amin sa aming Ama sa Langit ang mga kailangan na- buong produksyon. At ayaw gumana tahanan sa Midway. Tinangka ko tin at tutulungan tayo kapag humingi ang JumboTron. siyang bayaran sa kanyang serbisyo, tayo sa Kanya ng tulong. Naniniwala Balisa na ang mga technician sa pero malugod niya itong tinanggihan. ako na wala tayong alalahanin na paglutas ng problema habang naghi- Sinabi niyang isa siyang Boy Scout at napakaliit o walang halaga. Pinagma- hintay ang daan-daang kabataan, na gusto niyang makatulong. Nagpakilala malasakitan ng Panginoon ang mga nauubusan na ng mahalagang oras ako sa kanya, at nagpasalamat siya sa detalye ng ating buhay. ng ensayo. Mukhang imposible nang pribilehiyong makatulong. Dahil ipi- Nais kong magtapos sa pagkuku- masolusyunan ang sitwasyon. nalagay ko na nasa edad na siya para wento ng isa pang karanasan kama- Ang manunulat at direktor ng magmisyon, tinanong ko kung may kailan na nagkaroon ng epekto sa pagdiriwang, si Susan Cooper, ay plano siyang magmisyon. Sinabi niya daan-daang katao. Nangyari ito sa nagpaliwanag kalaunan: “Habang na hindi niya tiyak kung ano talaga isang kultural na pagdiriwang para sa sinusubukan namin ang iba’t ibang ang gusto niyang gawin. Kansas City Temple, limang buwan plano, alam naming hindi ito umuu- Nang sumunod na Lunes ng pa lang ang nakalilipas. Gaya ng bra. . . . Habang nakatingin kami sa umaga sinulatan ko ang binatang ito maraming nangyayari sa ating buhay, iskedyul, alam naming hindi na namin

88 Liahona Hindi nagtagal lumapit ang isa sa mga technician at sinabi sa kanilang nalaman na kung saan ang problema at naayos na ito. Sinabi niyang masuwerte sila na nahanap ang solusyon, ngunit mas alam ng mga kabataan ang talagang dahilan. Pagpasok namin sa municipal center nang gabing iyon, wala kaming ideya sa mga hirap na pinagdaanan nang araw na iyon. Kalaunan lang namin nalaman ang tungkol dito. Ang aming nasaksihan, gayunman, ay isang maganda, napakahusay na pagtatanghal—isa sa mga pinakamagandang nakita ko. Nabanaag sa kabataan ang maluwalhati, napakalakas na diwa na nadama ng lahat ng naroon. Parang alam na alam nila kung saan papasok, saan tatayo, at paano makikipag-ugnayan sa iba pang mga nagtatanghal na nakapaligid sa kanila. Nang malaman ko na nagkulang na sila sa oras para mag-ensayo at marami sa mga pagtatanghal ang hindi na naensayo ng buong grupo, nagulat ako. Hindi ma- hahalata ng kahit sino. Ang Panginoon nga ang nagpuno sa kakulangan. Namamangha ako lagi sa paraan ng Panginoon sa paghikayat at pangangasiwa sa lahat ng bahagi ng Kanyang kaharian at na may oras pa Siyang magbigay ng inspirasyon sa isang ta- o—o sa isang kultural na pagdiriwang o sa isang JumboTron. Ang katotohanan na kaya Niyang gawin, at ginagawa Niya ito, ay patotoo sa akin. Mga kapatid, ang Panginoon ay nasa ating buhay. Mahal Niya tayo. Nais Niya tayong pagpalain. Nais Niyang hingin natin ang Kanyang tulong. Sa paggabay Niya sa atin, at sa pagdinig at pagsagot Niya sa ating mga dasal, mapapasaatin ang kaligayahan dito at ngayon na nais makakaya, pero alam naming nasa nila na ang mga nag-aayos sa Jumbo- Niya para sa atin. Nawa makita natin amin ang isa sa mga pinakamatinding Tron ay mabigyang-inspirasyon kung ang Kanyang mga pagpapala sa ating lakas sa palapag sa ibaba—ang 3,000 paano ito ayusin; hiniling nila sa Ama buhay, ang dalangin ko sa pangalan ni kabataan. Kailangan kaming bumaba sa Langit na tulungan sila sa hindi nila Jesucristo, amen. ◼ at sabihin [sa kanila] ang nangyayari kayang gawin dahil kulang na sa oras. at humugot ng lakas sa kanilang Sabi ng isang nagsulat tungkol dito MGA TALA 3 1. 2 Nephi 2:25. pananampalataya.” pagkatapos, “Iyon ay panalanging 2. Doktrina at mga Tipan 112:10. Isang oras na lang bago magsimu- hindi malilimutan ng mga kabataan, 3. Susan Cooper, sa Maurine Proctor, lang pumasok ang mga manonood, hindi dahil sa matigas na sahig, kundi “Nothing’s Too Hard for the Lord: The Kansas City Cultural Celebration,” Meridian ang 3,000 kabataan ay lumuhod at dahil sa nadama nila nang napakala- Magazine, Mayo 9, 2012, ldsmag.com. sama-samang nanalangin. Ipinagdasal kas ang Espiritu.” 4 4. Proctor, Meridian Magazine, Mayo 9, 2012.

Nobyembre 2012 89 SESYON SA LINGGO NG HAPON | Oktubre 7, 2012 Isipin natin ang karanasan ng dalawang disipulong Kristiyano: “At sa paglalakad [ni Jesus] sa tabi ng dagat ng Galilea; ay nakita niya ang dalawang magkapatid, si Simon na tinatawag na Pedro, at si Andres na kaniyang kapatid, na inihuhulog ang isang lambat sa dagat; sapagka’t sila’y mga mamamalakaya. “At sinabi niya sa kanila, Magsisunod Ni Elder Robert D. Hales kayo sa hulihan ko, at gagawin ko ka- Ng Korum ng Labindalawang Apostol yong mga mamamalakaya ng mga tao. “At pagdaka’y iniwan nila ang mga lambat, at nagsisunod sa kaniya.” 1 Bilang mga Kristiyano ngayon, may pagkakataon tayong kumilos pagdaka, Pagiging Mas at kaagad, at nang may katatagan, tulad nina Pedro at Andres: “iniwan nila ang mga lambat, at nagsisunod sa Kristiyanong Kristiyano kaniya.” 2 Tayo man ay inuutusang iwa- nan ang ating mga lambat, na itakwil ang mga makamundong gawi, kauga- Ito ang panawagan ni Cristo sa bawat Kristiyano ngayon: lian, at tradisyon. Iniuutos din sa atin “Pakanin mo ang aking mga kordero. . . . Pakanin mo ang na talikuran ang ating mga kasalanan. aking mga tupa.” “Pinalapit [ni Jesus] sa kaniya ang karamihan . . . , at sa kanila’y sinabi, Kung ang sinomang tao ay ibig sumunod sa akin, ay tumanggi sa kaniyang sarili, at no ang ibig sabihin ng maging ang Ama sa Langit, ay nagpakita kay pasanin ang kaniyang krus, at sumu- Kristiyano? Propetang Joseph Smith noong 1820 nod sa akin.” 3 Ang pagkakait sa ating A Ang isang Kristiyano ay at ipinanumbalik ang ebanghelyo at sarili ng di-makadiyos na pag-uugali ay may pananampalataya sa Panginoong ang organisasyon ng Kanyang orihinal simula ng pagsisisi, na naghahatid ng Jesucristo, na Siya ang literal na Anak na Simbahan. malaking pagbabago ng puso hang- ng Diyos, na isinugo ng Kanyang Ama Sa pamamagitan ng banal na kasu- gang sa tayo ay “wala nang hangarin upang magdusa para sa ating mga latan at patotoo ni Joseph Smith, alam pang gumawa ng masama.” 4 kasalanan sa dakilang pagpapakita natin na ang Diyos, ang ating Ama sa Ang pagbabagong ito, na tinatawag ng pagmamahal na alam natin bilang Langit, ay may niluwalhati at perpek- na pagbabalik-loob, ay posible lamang Pagbabayad-sala. tong katawang may laman at buto. Si sa pamamagitan ng Tagapagligtas. Ang isang Kristiyano ay naniniwala Jesucristo ang Kanyang Bugtong na Nangako si Jesus: “Kung ang mga tao na sa pamamagitan ng biyaya ng Anak sa laman. Ang Espiritu Santo ay ay lalapit sa akin ay ipakikita ko sa ka- Diyos Ama at ng Kanyang Anak na isang personahe ng espiritu na ang nila ang kanilang kahinaan. . . . At ang si Jesucristo, maaari tayong magsisi, gawain ay patotohanan ang Ama at aking biyaya ay sapat para sa lahat ng magpatawad sa iba, sumunod sa mga ang Anak. Ang Panguluhang Diyos ay taong magpapakumbaba ng kanilang utos, at magmana ng buhay na walang tatlong magkakahiwalay at magkakai- sarili sa aking harapan; sapagkat kung hanggan. bang nilalang, na iisa ang layunin. magpapakumbaba sila ng kanilang sa- Ang katagang Kristiyano ay nanga- Sa mga doktrinang ito na pundas- rili sa aking harapan, at magkakaroon ngahulugan na tinataglay natin ang yon ng ating pananampalataya, may- ng pananampalataya sa akin, sa gayon pangalan ni Cristo. Ginagawa natin ito roon pa bang pagdududa o pagtatalo ay gagawin ko ang mahihinang bagay sa pagpapabinyag at pagtanggap ng ka- na tayo, bilang mga miyembro ng Ang na maging malalakas sa kanila.” 5 loob na Espiritu Santo sa pamamagitan Simbahan ni Jesucristo ng mga Banal Kapag tayo ay napanibago kay Cristo, ng pagpapatong ng mga kamay ng mga sa mga Huling Araw, ay Kristiyano? magbabago ang mismong pagkatao mayhawak ng Kanyang priesthood. Ngunit sa bawat Kristiyano, may isa natin at hindi na natin nanaising bali- Alam ng isang Kristiyano na sa pang simpleng tanong: anong klaseng kan ang dati nating pag-uugali. buong kasaysayan, palaging pinatoto- Kristiyano ba tayo? Sa madaling salita, Magkagayunman, ang matatapat tohanan ng mga propeta ng Diyos si kumusta na ang pagsisikap nating na Kristiyano ay laging pagpapalain Jesucristo. Ang Jesus ding ito, kasama sundin si Cristo? sa pagdanas ng mga paghihirap at

90 Liahona kabiguan. Kapag dumating ang mga hamong ito na nagpapadalisay sa atin, maaari tayong matuksong balikan ang dati nating pag-uugali. Matapos ang Pagpapako sa Krus sa Tagapagligtas, nagpakita Siya sa kababaihan at sinabi sa kanila na makikita Siya ng kalalakihan sa Galilea. Pagbalik ni Pedro, ang nakatatandang Apostol, sa Galilea, nagbalik din siya sa gawaing alam niya—na komportable siyang gawin. “Mangingisda ako,” 6 paliwanag niya, at nagsama siya ng ilang disipulo. Tunay ngang si Pedro at ang iba pa ay nangisda buong magdamag na walang mahuling isda. Kinabuka- pinaniniwalaan kaysa atin. Pinakakain maglingkod sa maysakit na asawa, san nagpakita si Jesus sa pampang natin ang Kanyang mga kordero sa tiisin ang mga di-pagkakasundo, o at tinawag sila sa dagat at sinabi, ating tahanan sa paraan ng pamumu- paghihirap. Nangangahulugan ito na “Ihulog ninyo ang lambat sa dakong hay natin ng ebanghelyo: sa pagsunod ihanda ang ating sarili sa pagtugon kanan.” Sinunod ng mga disipulong sa mga utos, pagdarasal, pag-aaral ng sa Kanyang panawagan at sabihing, nasa bangka ang mga tagubilin ng mga banal na kasulatan, at pagtulad sa “Saanman ako’y tutungo; nais N’yo’y Tagapagligtas at agad natuklasan na Kanyang pagmamahal. Pinakakain na- bibigkasin ko; susundin ko ang utos himalang napuno ng mga isda ang tin ang Kanyang mga tupa sa Simba- N’yo; [magiging katulad ng nais kanilang mga lambat. Nakilala ni Juan han sa paglilingkod sa mga priesthood N’yo].” 11 ang tinig ng Tagapagligtas, at dagling quorum at auxiliary organization. At Para maging katulad ng nais ng tumalon si Pedro sa dagat at lumangoy pinakakain natin ang Kanyang mga Ama sa Langit, sinusunod natin si patungong pampang.7 tupa sa buong mundo sa pagiging ma- Jesucristo. Pinatototohanan ko na Sa mga Kristiyanong nagbalik sa bubuting Kristiyano sa ating kapwa, patuloy Siyang nananawagan na dati nilang di-tapat na pag-uugali, isipin na ipinamumuhay ang dalisay na sundin natin Siya. Kung ngayon lang ang halimbawa ng katapatan ni Pedro. relihiyon sa pagbisita at paglilingkod ninyo nalaman na tapat na Kristiyano Huwag magpaliban. Halina’t pakinggan sa mga balo, ulila sa ama, maralita, at ang mga Banal sa mga Huling Araw o at kilalanin ang tinig ng Panginoon sa lahat ng nangangailangan. kung hindi kayo aktibo sa Simbahan na tumatawag. At kaagad magbalik sa Para sa marami, ang panawagang at nagnanais na sundin Siyang muli— Kanya at muling tanggapin ang Kan- maging isang Kristiyano ay maaaring huwag matakot! Ang mga unang yang saganang pagpapala. mahirap, at malaking tungkulin. Ngunit disipulo ng Tagapagligtas ay pawang Nang magbalik sa pampang ang hindi tayo dapat matakot o makadama mga bagong miyembro ng Simbahan, mga kapatid, natuklasan nila ang mara- ng kakulangan. Nangako ang Tagapag- na kababalik-loob pa lang sa Kanyang ming isda at tinapay. “Magsiparito kayo ligtas na gagawin Niya tayong mara- ebanghelyo. Matiyagang tinuruan ni at mangagpawing gutom,” 8 ang pag- pat at magagawa natin ang Kanyang Jesus ang bawat isa sa kanila. Tinulu- anyaya ng Tagapagligtas. Nang paka- gawain. “Magsisunod kayo sa hulihan ngan Niya silang gampanan ang ka- inin Niya sila, tatlong beses Niyang ti- ko,” ang wika Niya “at gagawin ko nilang mga responsibilidad. Tinawag nanong si Pedro, “Simon, anak ni Juan, kayong mga mamamalakaya ng mga Niya silang Kanyang mga kaibigan iniibig mo baga ako?” Nang ipahayag tao.” 10 Kapag sumunod tayo sa Kanya, at ibinuwis ang Kanyang buhay para ni Pedro ang kanyang pagmamahal, bibiyayaan Niya tayo ng mga kaloob, sa kanila. At nagawa na rin Niya iyon hiniling sa kanya ng Tagapagligtas, “Pa- talento, at lakas na gawin ang Kanyang para sa inyo at sa akin. kanin mo ang aking mga kordero. . . . kalooban, na magtutulot sa atin na Pinatototohanan ko na sa pamama- Pakanin mo ang aking mga tupa.” 9 gumawa ng higit pa sa mga gawaing gitan ng Kanyang walang-katapusang Ito ang panawagan ni Cristo sa madali para sa atin at gawin ang mga pagmamahal at awa, maaari tayong bawat Kristiyano ngayon: “Pakanin mo bagay na akala natin ay hindi natin maging mas Kristiyanung-Kristiyano. ang aking mga kordero. . . . Paka- magagawa. Maaaring ang kahulugan Isipin ang sumusunod na mga kata- nin mo ang aking mga tupa”—iba- nito ay ibahagi ang ebanghelyo sa mga ngiang katulad ng kay Cristo. Ano ang hagi ang aking ebanghelyo sa mga kapitbahay, sagipin ang mga naliligaw ginagawa natin para mapag-ibayo ang bata at matatanda, na nagpapasigla, ng landas, magmisyon, magtrabaho mga ito sa ating sarili? nagpapala, nagpapanatag, naghihi- sa templo, magpalaki ng anak na Pagmamahal ng Kristiyano. Pina- kayat, at nagpapalakas sa kanila, lalo may mga espesyal na pangangaila- halagahan ng Tagapagligtas ang lahat. na sa mga yaong iba ang iniisip at ngan, mahalin ang alibughang anak, Mabait at mahabagin sa lahat, iniwan

Nobyembre 2012 91 atin ang paraan nang ipagdasal Niya na mapatawad ang mga nagpako sa Kanya sa krus. Pagbabalik-loob ng Kristiyano. Tulad nina Pedro at Andres, maraming nakauunawa sa katotohanan ng ebanghelyo sa sandaling marinig nila ito. Sila ay kaagad na nagbabalik-loob. Para sa iba maaaring mas matagal ito. Sa isang paghahayag kay Joseph Smith, itinuro ng Tagapagligtas, “Yaong sa Diyos ay liwanag; at siya na tumatanggap ng liwanag, at nagpa- patuloy sa Diyos, ay tumatanggap ng marami pang liwanag; at ang liwanag na yaon ay lumiliwanag nang lumiliwanag hanggang sa ganap na araw,” 14 ang ganap na araw ng ating pagbabalik-loob. Si Jesucristo ang “ilaw at ang Manunubos ng sanlibutan; ang Espiritu ng katotohanan.” 15 Pagtitiis ng Kristiyano hanggang wakas. Sa lahat ng araw ng Tagapag- ligtas, hindi Siya sumuko kailanman sa paggawa ng kalooban ng Kanyang Ama kundi nagpatuloy Siya sa kabutihan, kabaitan, awa, at katotohanan hanggang sa wakas ng Kanyang mortal na buhay. Ito ang ilan sa mga katangian ng Niya ang siyamnapu’t siyam upang Paglilingkod ng Kristiyano. Umii- mga nakikinig at sumusunod sa tinig hanapin ang isang nawawala,12 dahil gib man ng tubig sa balon, nagluluto ng Tagapagligtas. Bilang isa sa Kan- “maging ang mga buhok ng [ating] ulo ng makakaing isda, o naghuhugas ng yang natatanging saksi sa mundo, pina- ay . . . bilang” 13 sa Kanya. maruruming paa, ginugol ng Taga- tototohanan ko bilang isang Kristiyano Pananampalataya ng Kristiyano. pagligtas ang Kanyang mga araw sa na nananawagan Siya sa inyo ngayon, Sa kabila ng mga tukso, pagsubok, at paglilingkod sa kapwa—pinasisigla “Pumarito ka, sumunod ka sa akin.” 16 pang-uusig, nagtiwala ang Tagapaglig- ang napapagod at pinalalakas ang Halina’t tumahak sa landas patungo tas sa ating Ama sa Langit at piniling mahina. sa walang-hanggang kaligayahan, ka- maging tapat at masunurin sa Kanyang Pagtitiyaga ng Kristiyano. Sa Kan- galakan, at buhay na walang hanggan mga utos. yang sariling kalungkutan at pagdu- sa kaharian ng ating Ama sa Langit. Sa Pagsasakripisyo ng Kristiyano. Sa rusa, naghintay ang Tagapagligtas sa pangalan ni Jesucristo, na ating Taga- buong buhay niya, ibinigay ng Taga- tulong ng Kanyang Ama. Nagtiyaga pagligtas at Manunubos, amen. ◼ pagligtas ang Kanyang oras, lakas, at para sa atin, matiyaga Niyang hinintay MGA TALA sa huli, sa pamamagitan ng Pagbaba- na makita natin ang tamang landas at 1. Mateo 4:18–20. yad-sala, ay ibinigay Niya ang Kan- bumalik sa Kanya. 2. Marcos 1:18. 3. Marcos 8:34. yang Sarili upang ang lahat ng anak Kapayapaan ng Kristiyano. Sa 4. Mosias 5:2. ng Diyos ay mabuhay na mag-uli at buong paglilingkod Niya hinimok 5. Eter 12:27; idinagdag ang pagbibigay-diin. magkaroon ng pagkakataong mag- Niyang magkasundo tayo at itinagu- 6. Juan 21:3. 7. Tingnan sa Juan 21:3–8. mana ng buhay na walang hanggan. yod ang kapayapaan. Lalo sa Kanyang 8. Juan 21:12. Pagmamalasakit ng Kristiyano. mga disipulo, itinuro Niya na ang mga 9. Tingnan sa Juan 21:15–17. Tulad ng mabuting Samaritano, patuloy Kristiyano ay hindi maaaring makipag- 10. Mateo 4:19; idinagdag ang pagbibigay-diin. 11. Tingnan sa “Tutungo Ako Saanman,” Mga na tumutulong ang Tagapagligtas na talo sa ibang mga Kristiyano, anuman Himno, blg. 171. sagipin, mahalin, at pangalagaan ang ang kanilang di-mapagkasunduan. 12. Tingnan sa Mateo 18:12–14. mga tao sa Kanyang paligid, anuman Pagpapatawad ng Kristiyano. Iti- 13. Lucas 12:7. 14. Doktrina at mga Tipan 50:24. ang kanilang kultura, paniniwala, o nuro Niya na pagpalain natin ang mga 15. Doktrina at mga Tipan 93:9. sitwasyon. sumusumpa sa atin. Ipinakita Niya sa 16. Lucas 18:22.

92 Liahona Joseph Smith at sa sumunod na mga propeta, naunawaan at pinaghandaan ang gawain sa templo at sa family history na sumusuporta dito. Binigyang- diin ng bawat propeta magmula kay Joseph Smith na kailangang-kailangang maisagawa ang lahat ng ordenansa para sa ating sarili at sa namatay nating Ni Elder Richard G. Scott mga ninuno. Ng Korum ng Labindalawang Apostol Ang gawain sa templo at family history ay isang gawain na nahahati sa dalawang bahagi. Magkaugnay ang mga ito tulad ng mga ordenansa ng binyag at ng kaloob na Espiritu Santo. Ang Kagalakan ng Maaaring hindi magawa ng ilang miyembro ang mga gawaing ito dahil sa problema sa kalusugan o napakalayo Pagtubos sa mga Patay nila sa templo. Itinuro ni Pangulong Howard W. Hunter: “Kanyang itatanim sa mga puso ng mga anak ang mga “Kailangan nating maisagawa ang pangakong ginawa sa mga ama, at ang mga puso ng mga ordenansa ng priesthood sa tem- mga anak ay magbabalik-loob sa kanilang mga ama.” plo na mahalaga sa ating sariling kadakilaan; pagkatapos ay kailangan nating gawin ang mahalagang gawain para sa mga hindi nagkaroon ng pagkakataon nihayag ng Panginoon kay Prope- ang kaligtasan sa bawat kaluluwang na tanggapin ang ebanghelyo sa buhay tang Joseph Smith ang napakagan- nagsisisi. Dinaig ng Kanyang Pagbaba- na ito. Ang paggawa nito para sa iba Idang doktrina tungkol sa sagradong yad-sala ang kamatayan, at tinulutan ay naisasagawa sa dalawang hakbang: ordenansa ng binyag. Dumating ang Niyang matanggap ng mga karapat- una, sa pagsasaliksik ng family history paghahayag na iyon nang itinuturo ng dapat na yumao ang lahat ng orde- para matukoy ang ating mga ninuno; iba pang mga simbahang Kristiyano na nansa ng kaligtasan. at pangalawa, sa pagsasagawa ng mga ang kamatayan ay hindi madadaig, wa- Sa isang liham na isinulat mahigit ordenansa ng templo upang bigyan lang hanggan at nagtatadhana sa kaha- 150 taon na ang nakalilipas, sinabi ni din sila ng mga pagkakataon tulad hantungan ng kaluluwa. Itinuro nila na Joseph Smith: “Ang mga Banal ay may ng mga buhay. ang mga nabinyagan ay ginagantimpa- pribilehiyong mabinyagan para sa . . . “Gayunman maraming miyembro laan ng walang-katapusang kagalakan kanilang namatay na mga kamag-anak ng Simbahan ang limitado ang pag- samantalang ang iba ay dumaranas . . . na tumanggap ng Ebanghelyo sa pasok sa mga templo. Ginagawa nila ng walang-hanggang kaparusahan, daigdig ng mga espiritu, sa pamama- ang lahat sa abot ng makakaya nila. na walang pag-asang matubos pa. gitan ng . . . mga inatasang mangaral Nagsasaliksik sila sa family history at Ang paghahayag ng Panginoon sa kanila.” 2 Kalaunan sinabi pa niya, ipinagagawa sa iba ang ordenansa sa na ang binyag ay maaaring isagawa “Ang mga Banal na magbabalewala templo. Gayunman, may ilang miyem- para sa mga patay sa pamamagitan ng dito para sa kanilang namayapang mga bro na ginagawa ang gawain sa templo wastong awtoridad ng priesthood ay kamag-anak, ay ginagawa ito sa ikapa- ngunit bigong gawin ang pagsasaliksik nagbigay-katwiran sa Kanyang pahayag pahamak ng sarili nilang kaligtasan.” 3 ng family history sa kanilang sariling na: “Maliban na ang tao’y ipanganak Ipinagkaloob ng propetang si Elijah mga ninuno. Bagama’t nagsasagawa ng tubig at ng Espiritu, ay hindi siya, ang mga susi ng pagsasagawa ng mga sila ng banal na paglilingkod sa pag- makapapasok sa kaharian ng Dios.” 1 gawain para sa mga patay kay Joseph tulong sa iba, nawawala sa kanila ang Ang pagbibinyag para sa mga patay ay Smith sa Kirtland Temple 4 upang mga pagpapala sa hindi pagsasaliksik mahalagang ordenansa para sa lahat ng tuparin ang pangako ng Panginoon sa sarili nilang kamag-anak na namatay pumanaw na karapat-dapat na hindi na “kanyang itatanim sa mga puso ng na gaya ng tagubilin ng mga propeta nakatanggap nito sa mortalidad. mga anak ang mga pangakong ginawa sa mga huling araw. . . . Ang maluwalhating doktrinang sa mga ama, at ang mga puso ng mga “Nalaman ko na ang mga nagsasalik- ito ay isa pang patotoo sa ganap at anak ay magbabalik-loob sa kanilang sik ng family history at pagkatapos ay walang-hanggang Pagbabayad-sala mga ama.” 5 isinasagawa ang mga ordenansa sa tem- ni Jesucristo. Ginawa Niyang posible Sa dagdag na paghahayag kay plo para sa mga pangalan na nahanap

Nobyembre 2012 93 nila ay makadarama ng dagdag na paglalaro. . . . Ang gawain sa genealogy inyo sa pagkumpleto ng gawaing ito. kagalakan sa pagtanggap sa lahat ng ay isang bagay na magagawa natin dito Magagawa ninyo ito sa pagbibigay ng pagpapala na dulot ng mga ito.” 6 sa mundo, at mananatili ito sa langit.” mga temple card sa mga miyembro ng Nais ng Ama sa Langit na matang- Maraming matatapat na Banal ward at stake na handang tumulong o gap natin ang lahat ng pagpapala na ang nakapagsaliksik na ng kanilang sa paggamit ng FamilySearch compu- dulot ng mahahalagang gawaing ito mga ninuno at ginagamit ang reserve ter system upang direktang maisumite para sa mga patay. Inakay Niya ang feature ng FamilySearch upang sarili ang mga pangalan sa templo. Ang iba upang ipakita sa atin kung paano nilang pamilya ang mag-proxy sa huling opsiyong ito ang matagal nang maging karapat-dapat. Nasa inyo na at gagawing mga ordenansa. Ang layon ginagawa ni Cindy Blevins ng Casper, sa akin ang pagtatamo ng mga pagpa- ng pagrereserba ng mga pangalan ay Wyoming. palang iyon. para magkaroon ng sapat na panahon Si Sister Blevins ay nabinyagan Ang anumang gawain na ginagawa ang bawat isa na isagawa ang mga noong tinedyer siya at siya lang ang ninyo sa loob ng templo ay hindi ordenansa para sa mga ninuno at kamiyembro ng Simbahan sa kanyang pagsasayang ng panahon, bagkus ang anak nito. Sa ngayon may 12 milyong pamilya. Napakarami na niyang naga- pagtanggap ng mga ordenansa para pangalan at milyun-milyong kaukulang wang genealogy. Ngunit napakarami sa isa sa mga yumao ninyong ninuno ordenansa ang gagawin para sa mga ng pangalan para makumpleto niya at ay lalong magpapabanal sa oras na ito. Maraming pangalan ang ilang taon ng kanyang pamilya. Dahil dito, isinu- ginugol sa templo at mas malalaking nang nakareserba. Ang nahanap na mite ni Sister Blevins ang mga panga- pagpapala ang matatanggap. Ipina- mga ninuno ay tiyak na sabik at natu- lan sa templo, na, sabi niya, kadalasan hayag ng Unang Panguluhan, “Ang tuwa nang mapahintulutang magawan ay nakukumpleto sa loob ng ilang pinakamahalagang obligasyon natin ng mga ordenansa ang kanilang pa- linggo, karaniwan ay sa isa sa dala- ay hanapin at tukuyin ang sarili nating ngalan. Gayunman, maaaring hindi sila wang pinakamalapit na templo sa kan- mga ninuno.” 7 masyadong masaya kapag kailangan yang tahanan. Natutuwa raw siyang Kayong mga kabataan, gusto ba pang maghintay sila para maisagawa isipin na maaaring kabilang ang mga ninyo ng isang tiyak na paraan para ang mga ordenansa para sa kanila. kaibigan at kapitbahay sa kanyang sa- maalis ang impluwensya ng kaaway sa Hinihikayat namin kayong may riling ward at stake sa mga tumutulong inyong buhay? Lubos na makibahagi sa maraming inireserbang pangalan sa pagkumpleto ng gawain para sa paghahanap ng inyong mga ninuno, na ipagawa ito sa iba para ang mga kanyang mga ninuno. Pinasasalamatan ihanda ang kanilang pangalan para sa kamag-anak ninyo o ang mga miyem- niya ang paggawa nila nito. mga sagradong ordenansa na maisasa- bro ng ward at stake ay makatulong sa Gustung-gusto ng mahal kong gawa sa templo, at magpunta sa templo para magsilbing proxy nila sa pagtanggap ng mga ordenansa ng binyag at kaloob na Espiritu Santo. Sa pagtanda ninyo, magagawa ninyong makibahagi sa pagtanggap ng iba pang mga ordenansa. Wala akong maisip na mas mainam na proteksyon laban sa impluwensya ng kaaway sa inyong buhay. Sa Russia Rostov-na-Donu Mission inanyayahan ang mga kabataan na mag-index ng 2,000 pangalan ang bawat isa sa kanila at ihanda ang kahit isang pangalan lang mula sa sarili nilang pamilya para sa mga ordenansa sa templo. Ang mga nakagawa sa mithiing ito ay inanyayahang pumunta sa bagong Kyiv Ukraine Temple. Isang binatilyo ang nagkuwento ng kanyang karanasan: “Marami akong inuubos na oras noon sa mga computer game. Nang simulan ko ang indexing, wala na akong panahon na maglaro nito. Noong una naisip ko, “Naku! Paano nangyari ito!’ Nang matapos ang proyektong ito, nawalan na rin ako ng interes sa

94 Liahona asawang si Jeanene, ang pagsasaliksik sa family history. Noong maliliit pa ang mga anak namin, nakikipagrelyebo siya ng pagbabantay sa mga bata sa mga kaibigan para makapag-ukol siya ng ilang oras bawat ilang linggo sa pagsasaliksik ng aming mga ninuno. Nang umalis na sa bahay ang bunsong anak namin, itinala niya sa kanyang journal: “Nakapagdesisyon na ako at gusto kong panindigan at ipagsigawan ito. Ang dating silid ni Mike ay naging silid ko sa paggawa ng genealogy. Kumpleto ito ng gamit para maisaayos ang mga talaan at makagawa ako. Ang buhay ko’y matutuon ngayon sa mahalagang pagsasaliksik ng pamilya at pagsusu- mite ng mga pangalan sa templo. Sabik na sabik na akong gawin ito.” 8 Mababasa sa isang pang journal at Siya ang namamahala dito.” 9 naisip ninyong hindi kayo genealogist. entry: “Ang . . . himala ay nangyari sa Naranasan ko na ang ibinunga ng ‘Di ba ninyo nakikita na hindi na ninyo akin sa Family History office ni Mel napakadakilang gawaing ito kaya na- kailangang maging genealogist? Nagsi- Olsen na nagbigay sa akin ng printout laman ko na ang mga susi ni Elijah na simula ang lahat ng ito sa pagmamahal ng lahat ng aking nahanap na mga ipinanumbalik kay Joseph Smith ang at matapat na hangaring tulungan ang pedigree chart mula sa update ng mga nagbibigkis sa ating mga puso at nag- mga nasa kabilang-buhay na hindi Ancestral File computerized record na uugnay sa atin sa ating mga ninuno na matulungan ang kanilang sarili. Magta- ipinadala sa genealogical society. Kara- naghihintay ng ating tulong. Sa ating nung-tanong kayo. Makahahanap kayo mihan dito ay mula sa rekord na bunga mga gawain sa mga banal na templo ng isang tao sa inyong lugar na maka- ng programa ng Simbahan na gina- dito sa lupa gamit ang awtoridad na tutulong sa inyo na magtagumpay. mit maraming taon na ang nakalipas ipinagkatiwala ng Tagapagligtas, nata- Ang gawaing ito ay espirituwal, upang hikayatin ang mga miyembro na tanggap ng ating mga ninuno ang mga isang napakalaking pagtutulungan saliksikin ang apat na henerasyon ng nakapagliligtas na ordenansa na mag- sa magkabilang-panig ng tabing na kanilang family history. Palaging nasa bibigay-daan upang matamasa nila kapwa tumatanggap ng tulong. Saan- isip ko ang malaking gawaing dapat ang walang-hanggang kaligayahan. man kayo naroon, sa pamamagitan ng kong gawin para matipon ang lahat Noon, dahil sa matinding pananalig panalangin, pananampalataya, deter- ng nasaliksik na rekord ng aking mga sa kabanalan ng gawain, magiting na minasyon, sigasig, at kaunting sakri- ninuno mula sa mga organisasyon ng hinarap ng mga tao ang hamon na pisyo, malaki ang maiaambag ninyo. pamilya at ilagay lahat ito sa computer para bang kaya nilang anihing mag-isa Simulan na ngayon. Ipinapangako ko para sa kauna-unahang computer- ang lahat ng butil sa Nebraska. Ngayon, na tutulungan kayo ng Panginoon na ized distribution ng Ancestral File. At marami na ang nagtutulung-tulong mahanap ang daan. At napakaganda naroon silang lahat, maganda, maayos para magawa ito. Sama-sama nating ng mararamdaman ninyo. Sa pangalan at naka-print at nasa ibabaw ng mesa magagawa ang kailangang gawin. ni Jesucristo, amen. ◼ sa harapan ko. Nag-umapaw ang tuwa Nagpapatotoo ako na ang Espiritu ko at naupo ako na namamangha at ni Elijah ang umaantig sa puso ng ma- MGA TALA pagkatapos ay nagsimulang umiyak, rami sa mga anak ng Ama sa buong 1. Juan 3:5. 2. History of the Church, 4:231. napakasaya ko. . . . Para sa tulad kong mundo, na siyang nagpapabilis sa 3. Mga Turo ng mga Pangulo ng Simbahan: walang-tigil at masigasig na nagsaliksik gawain para sa mga patay. Joseph Smith (2007), 553. sa loob ng tatlumpung taon, ang pagla- Ano naman ang ginagawa ninyo? 4. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 110:13–16. lagay ng lahat ng talaang ito sa com- Ipinagdasal na ba ninyo ang gawain 5. Doktrina at mga Tipan 2:2; idinagdag puter ay talagang kapana-panabik. At para sa sarili ninyong mga ninuno? ang pagbibigay-diin. kapag naiisip ko ang libu-libong tao na Isantabi ang mga bagay sa inyong bu- 6. Howard W. Hunter, “A Temple-Motivated People,” Liahona, Mayo 1995, 5–6. ngayon o di magtatagal ay maglalagay hay na hindi mahalaga. Magpasiyang 7. Liham ng Unang Panguluhan, Peb. 29, sa computer ng napakaraming listahan gawin ang isang bagay na magkaka- 2012; idinagdag ang pagbibigay-diin. ng mga census at mga disk na personal roon ng epekto sa kawalang-hanggan. 8. Jeanene Watkins Scott, personal journal, Abr. 1988. na sinaliksik. . . . tuwang-tuwa ako. Marahil nadama na ninyong dapat ha- 9. Jeanene Watkins Scott, personal journal, Tunay na ito ang gawain ng Panginoon napin ang inyong mga ninuno ngunit Set. 23, 1989.

Nobyembre 2012 95 para matugunan nila ang mga pangangailangan ng kanilang mga tinuturuan. Nakita ko ang mga kabataang babae sa kanilang mga klase, ang mga kabataang lalaki sa kanilang mga korum sa Aaronic Priesthood, at mga kabataan sa Sunday School na natutu- tong gamitin ang kanilang kalayaan at Ni Russell T. Osguthorpe kumilos para sa kanilang sarili. Sunday School General President Isang guro ng mga kabataan sa Sunday School ang nag-isip kung paano tutulungan ang dalawang autistic na binatilyo na kumilos para sa kanilang sarili. Nang anyayahan niya ang Isang Hakbang Palapit mga miyembro ng klase na ibahagi ang kanilang natututuhan, nag-alala siya na baka tanggihan ng dalawang sa Tagapagligtas binatilyong ito ang kanyang paanyaya. Pero hindi sila tumanggi. Tumayo ang isa para ituro ang natutuhan niya at Pagbabalik-loob ang mithiin ng lahat ng pag-aaral at nagpatulong pa sa kanyang kaklaseng pagtuturo ng ebanghelyo. Ang pagbabalik-loob ay hindi autistic. Nang magsimulang mahirapan nangyayari nang minsanan. Ito ay habambuhay na ang una, nanatili sa kanyang tabi ang pagsisikap na maging higit na katulad ng Tagapagligtas. kaklase niya at bumulong sa kanya para madama niyang nagtagumpay siya. Kapwa sila nagturo nang araw na iyon. Itinuro nila kung ano ang itinuro ng Tagapagligtas, at nagturo rin sila itong nakaraang tag-init ang sa mga silid-aralan. (Alamin ang iba kung paano nagturo ang Tagapaglig- isang maikling artikulong isinu- pang detalye tungkol sa mga bagong tas. Noong nagtuturo ang Tagapag- Nlat ko ay nalathala sa Liahona materyal sa pag-aaral para sa kabataan ligtas, nagpakita Siya ng pagmamahal at Ensign. Nag-email ang anak ko sa lds.org/youth/learn.) sa bawat tao na Kanyang tinuturuan, na nagsasabing, “Itay, sabihin naman Noong nagtuturo ang Tagapag- gaya ng ginawa ng kaklaseng ito sa po ninyo sa amin kapag may lalabas ligtas, ang kalayaan ng nag-aaral ay kanyang kaibigan.5 kayong artikulo.” Ang sagot ko, “Gusto napakahalaga. Ipinakita Niya sa atin Kapag natuto tayo at itinuro ang ko lang malaman kung binabasa hindi lamang kung ano ang ituturo Kanyang salita ayon sa Kanyang pa- ninyo ang mga magasin ng Simbahan.” kundi kung paano rin magturo. Na- raan, tinatanggap natin ang Kanyang Nag-email siya ulit na nagpapaliwa- katuon ang Kanyang pansin sa mga paanyaya na “pumarito ka, sumu- nag na ang kanyang 10-taong gulang pangangailangan ng nag-aaral. Tinulu- nod ka sa akin.” Sumusunod tayo sa na anak na babae ang “nakapasa sa ngan Niya ang mga tao na matuklasan Kanya sa paisa-isang hakbang. Sa pagsubok. Kinuha niya ang Ensign sa nila mismo ang katotohanan.1 Siya ay bawat hakbang, napapalapit tayo sa mailbox, pumasok sa bahay, at binasa palaging nakikinig sa kanilang mga Tagapagligtas. Nagbabago tayo. Alam ito. Pagkatapos pumasok siya sa silid tanong.2 ng Panginoon na ang espirituwal na namin at ipinakita sa amin ang inyong Ang mga bagong pag-aaralang ito pag-unlad ay hindi nangyayari nang artikulo.” ay tutulong sa ating lahat na matuto minsanan. Ito ay nangyayari nang da- Binasa ng apo kong babae ang at magturo ayon sa paraan ng Ta- han-dahan. Sa tuwing tatanggapin na- Ensign dahil gusto niyang matuto. gapagligtas sa ating mga tahanan at tin ang Kanyang paanyaya at pipiliing Kusa siyang kumilos. Kamakailan ay silid-aralan.3 Kapag ginawa natin ito, sumunod sa Kanya, umuunlad tayo inaprubahan ng Unang Panguluhan makatutugon tayo sa Kanyang paan- tungo sa lubusang pagbabalik-loob ang bagong mga pag-aaralan para sa yaya na “pumarito ka, sumunod ka sa o pagbabago. kabataan na susuporta sa hangarin ng akin,” 4 tulad ng napakagandang iti- Pagbabalik-loob ang mithiin ng mga kabataan na matutuhan, ipamu- nuro ni Elder Robert D. Hales. Habang lahat ng pag-aaral at pagtuturo ng hay, at ibahagi ang ebanghelyo. Ang binubuo noon ang mga bagong pag- ebanghelyo. Ang pagbabalik-loob ay mga pag-aaralang ito ay maaari na aaralang ito, nakita ko ang mga lider hindi nangyayari nang minsanan. Ito ngayong rebyuhin online. Sa Enero at guro sa mga auxiliary at seminary ay habambuhay na pagsisikap na ma- sisimulan nating gamitin ang mga ito na nakikipag-usap sa mga magulang ging higit na katulad ng Tagapagligtas.

96 Liahona Ipinaalala sa atin ni Elder Dallin H. tuwing umaga. Pagkatapos ay nagba- Oaks na hindi sapat ang “magka- basa ako sa Pagtuturo, Walang Higit roon [lang] ng kaalaman.” “Upang na Dakilang Tungkulin para maituro ‘magbalik-loob’ . . . kailangan tayong ko sa aking mga anak ang natutuhan gumawa at magkaroon ng kahihi- ko sa pinakamainam na paraan.” natnan.” 6 Kaya't ang pag-aaral para Nais niyang matutuhan at ituro ang sa pagbabalik-loob ay tuluy-tuloy na Kanyang salita ayon sa Kanyang paraan, pag-alam, paggawa, at pagkakaroon kaya’t pinag-aralan niya ang Kanyang ng kahihinatnan. Gayundin, kailangan salita sa mga banal na kasulatan at pagsa pagtuturo para sa pagbabalik-loob katapos ay pinag-aralan naman kung ang pangunahing doktrina, paan- paano ituro ang Kanyang salita upang yayang kumilos, at pangakong mga lubusang magbalik-loob ang kanyang pagpapala.7 Kapag nagtuturo tayo mga anak. Ang kanyang paraan ng ng totoong doktrina, tinutulungan pag-aaral at pagtuturo ng ebanghelyo natin ang nag-aaral na matuto. Kapag ay hindi nangyari nang minsanan. Nag- inanyayahan natin ang iba na kumilos, desisyon siyang gawin ang isang bagay. tinutulungan natin silang gawin o ipa- At habang ginagawa niya ang alam muhay ang doktrina. At kapag duma- niyang dapat niyang gawin, lalo siyang ting ang mga pagpapalang ipinangako binatilyong ito. Naging bahagi ito ng pinalakas ng Panginoon sa pagtahak sa ng Panginoon, tayo ay nagbabago. kanyang buhay dahil nagtanong siya Kanyang landas. Kagaya ni Alma, tayo ay maaaring at pagkatapos ay ginamit ang kanyang Kung minsan ang landas tungo maging bagong nilalang.8 kalayaan para kumilos.9 sa pagbabalik-loob ay mahaba at Ang mga bagong pag-aaralan para Ang binatilyong ito ay lalo pang nag- mahirap. Ang bayaw ko ay di-gaanong sa kabataan ay may isang napaka- balik-loob, at gayundin ang kanyang aktibo noon sa Simbahan sa loob ng halagang mithiin: tulungan ang mga mga kaklase. Nagtuon sila sa isang ma- 50 taon. Tinanggap lamang niya ang kabataan na magbalik-loob sa ebang- halagang doktrina sa pag-aaral ng mga paanyaya ng Tagapagligtas na buma- helyo ni Jesucristo. Nakita ko kamaka- banal na kasulatan. Iniugnay nila ang lik noong siya ay nasa kanyang 60s. ilan lang ang isang binatilyo sa klase mga sagradong salitang iyon sa sarili Marami ang tumulong sa kanya. Isang sa Sunday School na nakatuklas ng nilang buhay at pagkatapos ay nag- home teacher ang nagpapadala sa katotohanan para sa kanyang sarili. patotoo tungkol sa mga pagpapalang kanya ng postcard buwan-buwan sa Nang mapansin kong nahihirapan dumating sa kanila bunga ng pagsunod loob ng 22 taon. Ngunit kailangang siyang iugnay ang Pagbabayad-sala sa doktrina. Kapag itinuturo natin ang siya ang magpasiya na gusto na nisa kanyang buhay, itinanong ko kung ebanghelyo ni Jesucristo, tumutuon yang magbalik. Kailangan niyang ga- nakadama na siya ng pagpapatawad. tayo sa mga banal na kasulatan at sa mitin ang kanyang kalayaan sa pagpili. Sagot niya: “Opo, gaya noong nabali mga salita ng mga makabagong pro- Kailangan niyang gawin ang unang ko ang ilong ng kalaro ko habang peta. Umaasa tayo sa sagradong teksto hakbang na iyon—at ang mga susu- naglalaro kami ng soccer. Nalung- para mapalakas ang pananampalataya, nod pang hakbang. Ngayon nabuklod kot po ako dahil dito. Inisip ko po magkaroon ng patotoo, at matulungan na silang mag-asawa, at naglilingkod kung ano ang kailangan kong gawin ang lahat na lubusang magbalik-loob. siya ngayon sa bishopric. para gumaan ang pakiramdam ko. Ang bagong pag-aaralan para sa ka- Kamakailan ipinakita namin sa Kaya nagpunta ako sa bahay niya at bataan ay tutulong sa lahat ng gagamit kanya ang mga video na ginawa para humingi ng patawad, pero alam kong nito na maunawaan at maipamuhay tulungan ang mga lider at guro na ipa- may kailangan pa akong gawin, kaya ang salita ng Diyos. tupad ang mga bagong pag-aaralan. nanalangin ako, at nadama ko na Habang nagtuturo sa mga Banal sa Pagkatapos panoorin ang mga video, pinatawad din ako ng Ama sa Langit. Costa Rica, ipinakita ko ang kopya ng sumandal sa kanyang upuan ang Iyan po ang ibig sabihin sa akin ng Pagtuturo, Walang Higit na Dakilang bayaw ko at medyo madamdaming Pagbabayad-sala.” Tungkulin at nagtanong, “Ilan sa inyo sinabi, “Siguro kung mayroon niyan Nang ikuwento niya ang karana- ang may kopya ng manwal na ito?” noong kabataan ko, hindi siguro ako sang ito sa klase nang araw na iyon, Halos lahat ay nagtaas ng kamay. May nawala noon sa Simbahan.” binasa niya ang Juan 3:16—“Sapagka’t ngiting sinabi ko, “At tiyak na binabasa Ilang linggo na ang nakalilipas may gayon na lamang ang pagsinta ng ninyo ito araw-araw.” Nagulat ako na nakilala akong isang binatilyo na may Dios sa sanglibutan, na ibinigay niya isang babae sa harapan ang nagtaas problema. Itinanong ko kung miyem- ang kaniyang bugtong na Anak”—at ng kanyang kamay, tanda na binabasa bro siya ng Simbahan. Sinabi niya na nagpatotoo sa kapangyarihan ng Pag- niya ito araw-araw. Pinapunta ko siya sa duda siya kung may Diyos o wala babayad-sala. Ang doktrinang ito ay podyum para magpaliwanag. Sabi niya, ngunit noong kabataan niya ay may hindi na isang konsepto lang para sa “Binabasa ko ang Aklat ni Mormon alam siya tungkol sa Simbahan. Nang

Nobyembre 2012 97 Pinatototohanan ko na ang Diyos Ama at ang Kanyang Anak na si Jesucristo ay buhay. Pinatototohanan ko na patuloy tayong tinatawag ng Tagapagligtas na lumapit sa Kanya tulad ng ginawa Niya noong sinauna. Maaari nating tanggapin ang Kanyang paanyaya. Tayong lahat ay maaaring matuto, magturo, at ipamuhay ang Kan- yang salita ayon sa Kanyang paraan sa pamamagitan ng paghakbang palapit sa Tagapagligtas. Sa paggawa nito, tayo ay tunay na magbabalik-loob. Sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼

MGA TALA 1. Tingnan sa Juan 3:1–7. Sa talatang ito sinagot ng Tagapagligtas ang tanong ni Nicodemo. Nagturo Siya para matugunan ang pangangailangan ni Nicodemo. Hinayaan Niyang gamitin ni Nicodemo ang kalayaan nito para matuto. Tinulungan Niya si Nicodemo na mismong sarili nito ang makatuklas sa sagot. 2. Tingnan sa Juan 3:4; Joseph Smith— Kasaysayan 1:18. 3. Tingnan sa “Teaching the Gospel in the Savior’s Way,” lds.org/youth/learn/ guidebook/teaching. 4. Tingnan sa Lucas 18:18–22. 5. Tingnan sa I Ni Juan 4:19. 6. Dallin H. Oaks, “Ang Paghamon na Magkaroon ng Kahihinatnan,” Liahona, Ene. 2001, 41: “Ang magpatotoo ay ang malaman at magpahayag. Ang ebanghelyo ay naghahamon sa atin na ‘magbalik-loob,’ na kailangan tayong gumawa at magkaroon ng kahihinatnan. Kung ang sinuman sa atin ay umaasa lamang sa kaalaman at patotoo natin sa ebanghelyo, Athens, Greece tayo ay nasa katayuan din ng mga Apostol na mapapalad ngunit may kakulangan pa sabihin ko sa kanya ang tungkulin ko at bulay-bulayin ang mga bagay na rin na hinamon ni Jesus na ‘magbalik-loob.’ Lahat tayo ay may kakilala na nagtataglay sa Sunday School at na magsasalita . . . sinabi, at tanungin ang Ama, sa ng malakas na patotoo ngunit hindi ako sa pangkalahatang kumperensya, pangalan [ni Cristo], upang [tayo’y] ginagawa ito upang siya’y mapabalik-loob.” sabi niya, “Kung magsasalita po kayo, makaunawa.” 11 7. Tingnan sa Abraham 2:11. 8. Tingnan sa Mosias 27:24–26; II Mga Taga panonoorin ko ang sesyong iyon.” Gusto naming makaunawa ang Corinto 5:17. Sana nanonood siya ngayon. Alam ko bawat kabataan. Gusto namin silang 9. Tingnan sa David A. Bednar, “Mangagpuyat na kung nanonood siya, may natutu- matuto, magturo, at ipamuhay ang sa Buong Katiyagaan,” Liahona, Mayo 2010, 43: “Tinutulungan ba natin ang ating han siya. Ang Conference Center na ebanghelyo ni Jesucristo araw-araw. mga anak na makatayo sa sarili nilang ito ay pambihirang lugar para matuto Ito ang gusto ng Panginoon sa lahat mga paa na kumikilos at naghahangad at magturo para sa pagbabalik-loob. ng Kanyang anak. Ikaw man ay bata, na matuto sa pamamagitan ng pag-aaral at pananampalataya, o sinanay natin Kapag ipinamuhay natin ang mga kabataan, o matanda, inaanyayahan ang ating mga anak na maghintay na alituntuning itinuro ng mga sinasang- kitang lumapit at sundan ang Kanyang maturuan at pakilusin? Inuuna ba nating ayunan natin bilang mga propeta, ta- mga yapak. Sa bawat paghakbang mga magulang na bigyan ang ating mga anak ng katumbas na espirituwal na gakita, at tagapaghayag, natututo tayo natin, nagpapatotoo ako na palalakasin isda na kakainin, o palagian natin silang ayon sa paraan ng Tagapagligtas.10 tayo ng Panginoon. Tutulungan Niya tinutulungan na kumilos, matuto para sa Humahakbang tayo palapit sa Kanya. tayong tahakin ang landas. At kapag kanilang sarili, at tumayo nang matatag at di natitinag? Tinutulungan ba natin Sa pagtatapos nitong kumperensya, nagkaroon ng mga hadlang, magpa- ang ating mga anak na maging sabik sa inaanyayahan ko ang lahat ng naki- patuloy pa rin tayo. Kapag dumating pagtatanong, paghahanap, at pagkatok?” kinig na gawin ang hakbang na iyon. ang pag-aalinlangan, magpapatuloy pa 10. Tingnan sa Dennis B. Neuenschwander, “Mga Buhay na Propeta, Tagakita, at Tulad ng mga Nephita noong sinauna, rin tayo. Hindi tayo kailanman aatras. Tagapaghayag,” Liahona, Ene. 2001, 49–51. magsiuwi tayo sa ating “mga tahanan, Hindi tayo kailanman tatalikod. 11. 3 Nephi 17:3.

98 Liahona [tayo] sa mga bagay na hindi nakikita, ngunit totoo.” 7 Ito ay isang pagpa- patunay 8 ng Espiritu na natamo sa pamamagitan ng ating pag-aaral na nagpapakilos sa atin9 na tularan ang halimbawa ng Tagapagligtas at mapanalanging sundin ang Kanyang mga utos, maging sa mga panahon ng Ni Elder Marcus B. Nash sakripisyo at pagsubok.10 Ang pana- Ng Pitumpu nampalataya ay nagbibigay sa atin ng kapangyarihan ng Panginoon, na nai- papakita—bukod pa sa ibang mga bagay—sa pag-asa sa mabubuting bagay na darating,11 mga himalang nagpapa- Sa Pamamagitan ng tunay sa ating pananampalataya,12 at pangangalaga ng langit sa mga bagay na espirituwal at temporal.13 Pananampalataya ang Ang buhay ni Ann Rowley, isang pioneer noong bago pa lang ang Simbahan, ay nagpapakita kung paano naiimpluwensyahan ng pananampala- Lahat ng Bagay ay taya ang ating buhay sa kabutihan. Isang balo mula sa England, si Sister Rowley ay nanampalataya nang sun- Naisasakatuparan din niya ang panawagan ng propeta na magtipun-tipon sa Sion. Kasama Tutulungan tayo ng pananampalataya na ligtas na makaakyat sa siya sa Martin handcart company na naglakbay sa makapal na bunton ng landas ng ebanghelyo, daigin ang bawat hamon ng mortalidad, mga niyebe sa daan noong taglagas at bumalik sa maringal na presensya ng ating Ama sa Langit. ng 1856. Umabot sila sa punto ng paglalakbay na halos mamatay sa gutom ang kanyang pitong anak. Isinulat niya: “Masakit sa aking makita na nagugu- indi pa natatagalan ilan sa amin dito, nagtakda Siya ng mga alituntunin tom ang aking mga anak. . . . Papagabi sa pamilyang Nash ang umakyat at ordenansa ng ebanghelyo upang na pero wala pa ring makain para sa Hsa tuktok ng Huayna Picchu, akayin tayo sa Tagapagligtas at sa hapunan. Humingi ako ng tulong sa isang mataas na taluktok sa tabi ng mga Kanyang nakapagliligtas na kapang- Diyos tulad ng dati. Lumuhod ako, labi ng sinaunang Inca sa Machu Picchu yarihan.1 Ang una sa mga alituntuning na inaalala ang dalawang matitigas na sa kabundukan ng Peru. Napakatarik iyon, ang pananampalataya sa Pa- biskwit na . . . natira sa paglalayag sa nito na may makapigil-hiningang ta- nginoong Jesucristo,2 ay parang mga dagat. Hindi ito gaanong malalaki, at nawin at matatarik na bangin. Nakalu- kable sa Huayna Picchu: kung matibay napakatigas kaya’t hindi ito mahati. lungkot na may mga nagsiakyat doon at mahigpit na nakakabit sa “bato ng Totoong hindi iyon sapat para mapa- na namatay nang mahulog sa makitid at ating Manunubos,” 3 tutulungan tayo kain ang 8 tao, pero ang 5 tinapay at matarik na daan na iyon. Upang maiwa- ng pananampalataya na ligtas na ma- 2 isda ay hindi rin sapat para mapakain san ang gayong mga trahedya, kinabi- kaakyat sa landas ng ebanghelyo, dai- ang 5,000 tao, pero sa pamamagitan tan ng matitibay na kable ang matigas gin ang bawat hamon ng mortalidad,4 ng himala, nagawa iyon ni Jesus. Kaya, na bato sa gilid ng bundok ng Huayna at bumalik sa maringal na presensya sa tulong ng Diyos, walang imposible. Picchu. Humawak kami sa mga kableng ng ating Ama sa Langit. Sa pamamagi- Nakita ko ang mga biskwit at inilagay iyon habang umaakyat, at nakarating tan ng pananampalataya ang lahat ng ko ito sa malaking kaldero at inilubog kami nang ligtas sa tuktok, kung saan bagay ay naisasakatuparan.5 ito sa tubig at hiniling ko sa Diyos na napakaganda ng tanawin mula roon! Ang pananamapalataya ay kapwa basbasan ito. Pagkatapos ay tinakpan Tulad ng landas sa Huayna Picchu, isang alituntunin ng paggawa at ng ko ang kaldero at isinalang ito sa uling. ang ating paglalakbay sa mundo ay kapangyarihan.6 Ito “ay hindi ang Nang tanggalin ko ang takip maya- matarik at mahirap akyatin, at kaila- pagkakaroon ng ganap na kaalaman maya pa, nakita kong puno ng pagkain ngan ng tulong ng Ama sa Langit para sa mga bagay; kaya nga kung [tayo] ang kaldero. Lumuhod kaming mag- matagumpay itong maakyat. Dahil ay may pananampalataya, umaasa anak at nagpasalamat kami sa Diyos

Nobyembre 2012 99 sa Kanyang kabutihan. Nang gabing ay magiging dahilan para salungatin [at] natakot” at lumubog sa maalong iyon may sapat ng pagkain ang aking natin ang Espiritu ng Diyos.21 Ang karagatan.28 Nakapagpatuloy sana siya pamilya.” 14 solusyon ng Panginoon sa pagdu- sa paglakad kung hindi siya natakot! Malaki ang sakripisyo ni Ann duda ay simple. Ayon sa pahayag ni Sa halip na magtuon at matakot sa ma- Rowley para maipamuhay ang ebang- Haring Benjamin, “Maniwala sa Diyos, lakas na hangin at alon sa ating buhay, helyo. Siya ay nangailangan ng tulong, maniwala na siya nga, at na siya ang inaanyayahan tayo ng Panginoon na at hiniling niya ito sa panalangin. lumikha ng lahat ng bagay, kapwa sa “isaalang alang ako sa bawat pag- Dahil sa kanyang pananampalataya, langit at sa lupa; maniwala na taglay iisip; huwag mag-alinlangan, huwag napuspos siya ng pag-asa at himalang niya ang lahat ng karunungan, at lahat matakot.” 29 napakain niya ang kanyang pamilya. ng kapangyarihan, kapwa sa langit at Pangatlo, binabawasan ng pagka- Biniyayaan din siya ng Panginoon ng sa lupa, maniwalang hindi nauuna- kasala ang presensya ng Espiritu sa malaking kakayahang magtiis “nang waan ng tao ang lahat ng bagay na ating buhay, at kung wala ang Espiritu may pananampalataya hanggang wa- nauunawaan ng Panginoon.” 22 Santo, mawawalan tayo ng espirituwal kas.” 15 Sa kabila ng walang katiyakang Kung manghina ang inyong panana lakas na magpatuloy at manam- hinaharap, hindi niya pinilit malaman nampalataya dahil sa kawalang-pani- palataya. Pinakamainam na manam- kung paano niya mapapakain ang niwala o pagdududa, alalahanin na palataya tayo na “huwag humipo ng kanyang mga anak kinabukasan; sa maging ang mga sinaunang Apostol masamang kaloob ni ng maruming halip, matiyaga siyang “[nag]hintay ay nagsumamo sa Panginoon na bagay” 30 at “maging masigasig sa pagsa Panginoon” 16 at nagpatuloy nang “dagdagan mo ang pananampalataya sunod sa lahat ng . . . kautusan, upang may pag-asa—tulad ng ipinahayag namin.” 23 Isinasaisip na ang pananam- . . . ang inyong pananampalataya sa magandang himno: palataya at lohika ay kailangang mag- ay [hindi] manghina, at ang inyong kasama, pag-isipan ang sumusunod kaaway ay [hindi] magwagi sa inyo.” 31 Liwanag sa gitna nitong dilim, na analohiya: ang pananampalataya at Kung nasira ng pagkakasala ang in- Maging gabay! lohika ay parang magkabilang pakpak yong buhay, inaanyayahan ko kayong Tahanan ko’y malayo sa akin, Maging ng isang eroplano. Parehong kaila- “[manampalataya] tungo sa pagsisisi,” 32 gabay! ngan ito para manatiling lumilipad. at ang Tagapagligtas, sa pamamagitan Palakasin at ang hinaharap Kung ang lohika, sa inyong pananaw, ng Pagbabayad-sala, ay dadalisayin at ‘Di man tanaw—patnubay mo’y ay tila salungat sa pananampalataya, paghihilumin ang inyong buhay. sapat.17 sandaling alalahanin na ang ating Mga kapatid, tutuparin ng Pa- pananaw ay napakalimitado kumpara nginoon, ayon sa ating pananampa- Tayo man ay maaaring manam- sa Panginoon.24 Huwag ninyong alisin lataya, ang Kanyang mga pangako at palataya nang gayon sa Panginoon, ang pananampalataya na tulad ng tutulungan tayong malampasan ang naniniwala at nagtitiwala na ang ating hindi ninyo aalisin ang isang pakpak bawat pagsubok.33 Ginawa Niya iyan mabait at hindi nagbabagong Diyos 18 ng eroplanong lumilipad. Bagkus, pa- para kay Ann Rowley at nagawa iyan ay bibiyayaan tayo ng Kanyang ma- ngalagaan ang bahagyang pananam- para sa Kanyang mga tao sa lahat ng himalang kapangyarihan na akma sa palataya at hayaang maging angkla bansa at sa bawat panahon at hene- ating kalagayan, at ayon sa Kanyang ang pag-asang dulot nito sa inyong rasyon. Dahil Siya ay “Diyos ng mga takdang panahon. Kapag ginawa natin kaluluwa—at sa inyong lohika.25 Kaya himala” at “hindi nagbabago,” bibiya- ito, makikita rin natin ang kamay ng nga inuutusan tayo na “maghangad na yaan Niya rin ang bawat isa sa atin Diyos sa ating buhay. matuto . . . sa pamamagitan ng pag- ng pag-asa, proteksyon, at kapangyari- Iniutos ng Panginoon na taglayin aaral at gayundin sa pamamagitan ng han ayon sa ating pananampalataya sa natin “ang kalasag ng pananampalataya pananampalataya.” 26 Tandaan, nauuna Kanya.34 Ang matatag na pananampa- at sa pamamagitan nito ay masusubu- ang pananampalataya at lumilikha lataya sa Panginoong Jesucristo—tulad han ninyo ang lahat ng nag-aapoy ito ng mga himalang hindi kayang ng mga kable sa landas ng Huayna na sibat ng masama.” 19 Gagamitin ni ipaliwanag ng ating kaalaman, tulad Picchu—ay iaangkla kayo at ang Satanas ang mga bagay na katulad ng ng kalderong puno ng pagkain mula inyong mga mahal sa buhay sa “bato pagdududa, takot, o pagkakasala para sa dalawang maliliit na biskwit o ng na ating Manunubos” 35 at sa Kanyang tuksuhin tayong mawalan ng pananam- simpleng pagtitiis nang may pananam- walang kapantay na kapangyarihang palataya at mawala sa atin ang pro- palataya anuman ang mangyari.27 magligtas. teksyong ibinibigay nito. Alamin natin Pangalawa, ang takot ay humahad- Sinabi ni Pangulong Thomas S. nang paisa-isa ang mga hamong ito lang at nagpapahina sa pananampala- Monson, “Ang hinaharap ay kasingli- sa pananampalataya upang matukoy taya sa Tagapagligtas. Si Apostol Pedro wanag ng inyong pananampalataya.” 36 at maiwasan natin ang mga tukso ng ay umasa sa Panginoon noong isang Pinatototohanan ko ang dakila at puno kaaway.20 maunos na gabi at lumakad sa tubig— ng pag-asa na katotohanang iyan at Una, ang kawalang-paniniwala sa hanggang sa magbaling siya ng tingin inaanyayahan ang bawat isa sa atin Panginoon o sa Kanyang ebanghelyo at “nakita ang malakas na hangin na matatag na magpatuloy nang may

100 Liahona pananampalataya sa Panginoon, “nang walang anomang pagaalinlangan.” 37 Alam ko na ang Tagapagligtas ay buhay, Siya ang “may akda at tagata- pos ng ating pananampalataya” 38 at “tagapagbigay ganti sa mga sa kaniya’y naghahanap.” 39 Pinatototohanan ko ito sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ Ni Elder Daniel L. Johnson MGA TALA 1. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan Ng Pitumpu 84:19–21. 2. Tingnan sa Mga Saligan ng Pananampalataya 1:4. 3. Helaman 5:12. 4. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 76:53. 5. Tingnan sa Eter 12:3. Pagiging Tunay 6. Tingnan sa Lectures on Faith (1985), 3; tingnan din sa Jacob 4:6; Eter 12:7–22; Sa Mga Hebreo 11:4–40. 7. Alma 32:21. 8. Tingnan sa Pagsasalin ni Joseph Smith, na Disipulo Sa Mga Hebreo 11:1. 9. Tingnan sa 2 Nephi 25:23; Alma 34:15–17; Eter 12:6; Santiago 2:17–26. Kapag sinunod natin ang Kanyang mga utos at 10. Tingnan sa Eter 12:4–6; Lectures on Faith, 69. pinaglingkuran ang ating kapwa, nagiging mas 11. Tingnan sa Moroni 7:40–42. mabubuting disipulo tayo ni Jesucristo. 12. Tingnan sa Gabay sa mga Banal na Kasulatan, “Pananampalataya”; tingnan din sa Mormon 9:8–21; Moroni 7:33–37. 13. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 27:17; Alma 57:19–27; 58:10–13. ayo na nagsilusong sa mga tubig araw ng Marso, dumating ang isang 14. Ann Rowley, sa Andrew D. Olsen, The Price We Paid: The Extraordinary Story of ng binyag at tumanggap ng ka- bagyo, at nagsimulang umulan ng the Willie and Martin Handcart Pioneers loob na Espiritu Santo ay naki- niyebe. Umulan ng niyebe hanggang (2006), 113. T pagtipan na handa tayong taglayin sa mga alas-tres ng umaga. Pagkatapos, 15. Doktrina at mga Tipan 20:25. 16. Isaias 40:31. ating sarili ang pangalan ni Jesucristo, nang umaliwalas ang langit, biglang 17. “Liwanag sa Gitna Nitong Dilim,” Mga o sa madaling salita, ipinapahayag lumamig. Buong magdamag at kina- Himno, blg. 53. natin na tayo ay mga disipulo ng bukasan ng madaling-araw, lahat ng 18. Tingnan sa Jacob 4:10; Mormon 9:9. 19. Doktrina at mga Tipan 27:17; idinagdag Panginoon. Pinaninibago natin ang pagsisikap ay ginawa para maisalba ang pagbibigay-diin. tipang iyan linggu-linggo kapag naki- kahit man lang ang ilang bahagi ng 20. Tingnan sa 1 Nephi 8:33–34; Alma 37:33; kibahagi tayo ng sakramento, at ipina- pananim. Wala ring nangyari. Tala- Doktrina at mga Tipan 20:22. 21. Tingnan sa Alma 32:28. pakita natin ang ating pagkadisipulo gang napakalamig, at lubos na nanigas 22. Mosias 4:9. sa paraan ng ating pamumuhay. Ang ang mga pananim. Walang prutas na 23. Lucas 17:5. gayong pagkadisipulo ay ipinamalas maaani at maibebenta sa taong ito. 24. Tingnan sa Mosias 4:9–10; Mga Kawikaan 3:5–7; Isaias 55:8–9. nang mahusay sa mga kaganapan sa Nagsimula ang araw ng Martes nang 25. Tingnan sa Eter 12:4. Mexico kamakailan. may lungkot at labis na dalamhati sa 26. Doktrina at mga Tipan 88:118; idinagdag Magandang tagsibol iyon para sa pagkawala ng lahat ng magagandang ang pagbibigay-diin. 27. Tingnan sa Moroni 7:33–38; Eter 12:19. mga komunidad na nag-aalaga ng plano, pag-asa, at pangarap na iyon 28. Tingnan sa Mateo 14:25–31. mga punong namumunga sa hila- noon lamang nakaraang araw. 29. Doktrina at mga Tipan 6:36. gang Mexico. Ang mga puno ay hitik Nakatanggap ako ng email tung- 30. Moroni 10:30. 31. Doktrina at mga Tipan 136:42. sa bulaklak, at malaki ang pag-asa kol sa teribleng Martes ng umagang 32. Tingnan sa Alma 34:15–17; tingnan din na sagana ang ani. May mga plano iyon mula kay Sandra Hatch, ang sa Eter 12:3. nang bayaran nang buo ang mga asawa ni John Hatch, unang tagapayo 33. Tingnan sa Eter 12:29; Alma 7:27. 34. Tingnan sa Mormon 9:18–21; tingnan utang, palitan ang mga kailangang sa panguluhan ng Colonia Juárez din sa Moroni 7:33–38; Alma 37:16–17. kasangkapan at lumang halamanan, Chihuahua Temple. Babanggitin ko 35. Helaman 5:12. at tuparin ang mga ipinangako tulad ang ilang bahagi ng email na iyon: 36. Thomas S. Monson, “Magalak,” Liahona, Mayo 2009, 92. ng matrikula sa eskuwela para sa mga “Maagang gumising si John—mga alas 37. Tingnan sa Santiago 1:6–8. kapamilya. May mga plano pang mag- 6:30—para magpunta sa templo at 38. Moroni 6:4; tingnan din sa Sa Mga bakasyon ang pamilya. Maganda ang alamin kung dapat naming kanselahin Hebreo 12:2. 39. Sa Mga Hebreo 11:6; tingnan din sa pananaw ng lahat. Pagkatapos, isang ang sesyon ngayong umaga. Buma- Eter 12:41. Lunes ng hapon noong mga huling lik siya at sinabing walang niyebe sa

Nobyembre 2012 101 paradahan at kalsada, kaya nagpasiya makaani sa susunod na taon. Gayun- nagsisi tayo sa ating mga kasalanan at kaming ituloy iyon. Naisip namin na man, may isang butihing lalaki na bata nagsikap gawin ang ipinagagawa Niya siguro ay darating ang ilang traba- pa ang mga anak na walang ibang sa atin at naglingkod sa ating kapwa hador na walang mga halamanan, at lupain at walang kikitain sa loob ng tulad ng paglilingkod Niya sa kanila, mapapapunta namin silang lahat sa isang taon. Ang iba pa sa komunidad, tiyak na magiging katulad Niya tayo. sesyon. . . . Nakasisiglang makita ang na nakakita sa teribleng sitwasyon ng Ang maging katulad Niya at maging pagpasok ng kalalakihan, nang sunud- kapatid na ito ay kusang kumilos at kaisa Niya ang pinakamahalagang mit- sunod. Naroon sila, wala pang tulog, nagbigay ng pera, naghanda ng kapi- hiin at adhikain—at siyang mismong at iniisip na wala na ang kanilang mga rasong lupain, ginamit ang sarili nilang kahulugan ng tunay na pagkadisipulo. pananim. . . . Minasdan ko sila habang kasangkapan para bungkalin ang lupa, Tinanong ng Tagapagligtas ang idinaraos ang aming preparation at binigyan siya ng itatanim na chili. Kanyang mga disipulo nang bisita- meeting, at nahirapan silang manati- Kilala ko ang mga lalaking binanggit hin Niya ang kontinente ng Amerika, ling gising. Ngunit sa halip na isiping ko. Dahil kilala ko sila, hindi ako na- “Kung gayon, maging anong uri ng may magandang dahilan sila para gulat sa ginawa nila. Pero yaong hindi mga tao ba nararapat kayo?” At pagka- hindi magpunta, dumating pa rin sila. nakakakilala sa kanila ay malamang tapos, nang sagutin Niya ang sariling At may 38 tao sa sesyon (isang puno na magtanong ng dalawang bagay, na tanong, sinabi Niya, “Katotohanang na sesyon)! Nakasisiglang umaga iyon kapwa nagsisimula sa salitang bakit. sinasabi ko sa inyo, maging katulad para sa amin, at pinasalamatan namin Bakit sila pupunta sa templo para ko” (3 Nephi 27:27). ang Ama sa Langit para sa mabubuting magsagawa ng kanilang mga tungku- Ang maging katulad ng Tagapaglig- taong gumagawa ng kanilang tungkulin at maglingkod matapos magpuyat tas ay hindi madaling gawin, lalo na sa lin, anuman ang mangyari. Nadama sa buong magdamag, para lamang mundong tinitirhan natin. Nahaharap ko ang espesyal na diwa na naroon matanto na nabawasan nang malaki tayo sa mga balakid at paghihirap kaninang umaga. Tiyak ko na natuwa ang kanilang kita para sa buong taon? halos araw-araw ng ating buhay. May Siya dahil mahal namin ang Kanyang Bakit nila gagamitin ang kakaunti na dahilan ito, at isa iyan sa mga pangu- bahay at nadama namin na mabuting at napakahalagang kabuhayan para nahing layunin ng mortalidad. Tulad pumunta roon sa gayon kalungkot na tulungan ang ibang taong lubhang nang mababasa natin sa Abraham 3:25, umaga.” ngangailangan samantalang sila mismo “Susubukin natin sila upang makita Hindi roon nagwawakas ang ku- ay naghihirap? kung kanilang gagawin ang lahat ng wento at may karugtong pa ito. Kung nauunawaan ninyo ang bagay anuman ang iutos sa kanila ng Karamihan sa mga nawalan ng kahulugan ng maging disipulo ni Panginoon nilang Diyos.” kanilang pananim ay may lupaing Jesucristo, malalaman ninyo ang sagot Ang mga pagsubok na ito ay iba-iba mapagtataniman ng alternatibong mga sa dalawang tanong na ito. ang uri at katindihan. Ngunit walang pananim para sa panahong iyon, tulad Ang pakikipagtipan na maging sinumang lilisan sa buhay na ito nang ng chili o beans. Ang mga pananim na disipulo ni Cristo ay simula ng ha- hindi pinagdaraanan ang mga ito. Kara- ito ay makapaglalaan ng kahit kaunting bambuhay na pagsisikap, at hindi niwan, inilalarawan natin ang mga pag- pera, na sapat para mabuhay hanggang palaging madaling gawin iyan. Kapag subok bilang pagkawala ng pananim o trabaho; pagkamatay ng isang mahal sa buhay; karamdaman; pisikal, mental o emosyonal na kapansanan; karali- taan; o pagkawala ng mga kaibigan. Gayunman, kahit ang pagtatamo ng tila makabuluhang mga adhikain ay nanganganib dahil sa walang-kabuluhang kapalaluan, kung saan mas hangad natin ang mga parangal ng tao kaysa papuri ng langit. Maaaring kasama na rito ang makamundong katanyagan, pagkilala ng madla, pisikal na kakayahan, talento sa sining o athletics, kaunlaran, at kayamanan. Hinggil sa mga huling pagsubok na ito, maaaring nadama rin ng ilan sa atin ang damdaming ipinahayag ni Tevye sa Fiddler on the Roof: Kung ang kayamanan ay isang sumpa, ‘nawa’y ba- gabagin ako nito [ng Diyos]. At nawa’y hindi na ako gumaling kailanman!” 1

102 Liahona Ngunit ang huling uri ng mga pagsubok na ito ay maaaring mas nakakatakot at mapanganib at mas mahirap pang madaig kaysa sa nauna. Ang ating pagkadisipulo ay uunlad at mapapatunayan hindi sa pamamagitan ng uri ng mga pagsubok na nararanasan natin kundi kung paano natin ito tinitiis. Ito ay tulad sa itinuro sa atin ni Pangulong Henry B. Eyring: “Kaya nga, ang mabigat na pagsubok ng buhay ay ang makita kung diringgin at susundin natin ang mga utos ng Diyos sa kabila ng mga pagsubok sa buhay. Hindi ito pagtitiis sa bagyo, kundi pagpili ng tama habang huma- hagupit ito. At ang trahedya ng buhay ay ang hindi pagpasa sa pagsubok na iyon, at dahil dito’y maging hindi karapat-dapat na bumalik nang may kaluwalhatian sa ating tahanan sa langit” (“Kahandaang Espirituwal: Simulan nang Maaga at Magpatuloy,” Liahona, Nob. 2005, 38). Ipinagmamalaki ko ang 23 kong apo. Walang katapusan ang pagkamangha ko sa pag-unawa nila sa mga walang-hanggang katotohanan, kahit napakabata pa nila. Habang naghahanda ako para sa mensaheng ito, sinabihan ko ang bawat isa sa kanila na padalhan ako ng maikling kahulugan ng maging disipulo o alagad ni Jesucristo. Tumanggap ako ng magagandang sagot mula sa kanilang lahat. Gayunman gusto kong ibahagi sa inyo ang sagot ng walong taong gulang na si Benjamin: “Ang ibig sabihin ng maging disipulo ni Jesucristo ay maging isang halimbawa. Ang ibig sabihin nito ay maging missionary at maghandang Santo, pati na rin ng mga pagpapala ng muling pagpapatibay ng mga miyem- maging missionary. Ibig sabihin ay kapayapaan, kagalakan, at seguridad brong lalaki at babae ng kanilang mga maglingkod sa iba, magbasa ng mga na laging dulot ng ikatlong miyem- pangako sa Diyos at sa isa’t isa sa kabila banal na kasulatan at magdasal, iga- brong ito ng Panguluhang Diyos. At ng napakahirap na pagsubok. lang ang araw ng Sabbath, makinig sa hindi darating ang mga ito sa ibang Pinatototohanan ko na kapag sinu- mga bulong ng Espiritu Santo, mag- paraan. Sa huli, ganap na pagsuko sa nod natin ang Kanyang mga utos, pi- simba at magpunta sa templo.” Kanyang kalooban ang tumutulong naglingkuran ang iba, at isinuko ang Sang-ayon ako kay Benjamin. Ang sa atin na maging higit na katulad ng ating kalooban sa Kanyang kalooban, pagkadisipulo ay tungkol sa ginagawa ating Tagapagligtas. Muli, ang maging tunay ngang tayo ay magiging tunay natin at kung ano ang kahihinatnan katulad Niya at maging kaisa Niya ang Niyang mga disipulo. Pinatototoha- natin. Kapag sinunod natin ang Kan- pinakamahalagang mithiin at adhi- nan ko ito sa pangalan ni Jesucristo, yang mga utos at pinaglingkuran ang kain—at siyang mismong kahulugan amen. ◼ ating kapwa, nagiging mas mabubuting ng tunay na pagkadisipulo. disipulo tayo ni Jesucristo. Ang pagsu- Pagkadisipulo ang nakita kong NOTE 1. Tingnan sa Joseph Stein, Jerry Bock, nod at pagsuko sa Kanyang kalooban nanaig sa Colonia Juárez Temple at Sheldon Harnick, Fiddler on the Roof ay naghahatid ng patnubay ng Espiritu sa kalapit nitong mga kaparangan sa (1964), 61.

Nobyembre 2012 103 pagbisita sa mga Nephita.2 Nalaman ko ang kahalagahan ng dalawang pangyayaring ito. Sinabi ni Pangulong David O. McKay, “Dama kong dapat kong bigyang-diin ang sinabi ng Panginoon na pinakamahalagang pulong sa Simba- han, at iyan ang sacrament meeting.” 3 Ni Elder Don R. Clarke Kung maghahanda tayong mabuti para Ng Pitumpu sa sakramento, mababago natin ang ating buhay. Gusto kong magmungkahi ng limang alituntunin na magpapala sa ating buhay kapag karapat-dapat tayo Mga Pagpapala sa pakikibahagi sa sakramento. I. Makadama ng Pasasalamat sa Pagbabayad-sala ni Jesucristo ng Sakramento Ang unang alituntunin ay makadama ng pasasalamat sa Ama sa Langit sa oras ng sakramento para sa Pagba- Pagpapalain tayo kapag nakadama tayo ng pasasalamat sa bayad-sala ng Kanyang Anak. Narito Pagbabayad-sala ni Jesucristo, sinariwa ang ating mga tipan ang kuwento tungkol sa pagpapasa sa binyag, nakadama ng kapatawaran, at nakatanggap ng ng sakramento: inspirasyon mula sa Espiritu Santo. “Ang sakramento ay nagkaroon lang sa akin ng kabuluhan noong Linggong maorden ako bilang deacon. Nang hapon na iyon nagpasa ako ng sakramento sa kauna-unahang pagka- umaki ako sa Rexburg, Idaho, kung ng bago, malawak, at espirituwal na kataon. Bago ang pulong, binalaan ako saan ako naimpluwensyahan at na- kahulugan. Nasabik ako sa pagsapit ng ng isa sa mga deacon, ‘Bantayan mo si Lturuan ng isang kahanga-hangang mga Linggo at magkaroon ng pagka- Brother Schmidt. Baka kailangan mo pamilya, mga kaibigan, guro, at lider. kataong makibahagi sa sakramento, siyang gisingin!’ Sa wakas pagkakataon May mga espesyal na karanasan sa bu- dahil nagbabago na ang pagkaunawa ko nang makibahagi sa pagpapasa ng hay nating lahat na umaantig sa ating ko sa Pagbabayad-sala ng Tagapaglig- sakramento. Maayos naman ang pagpa- kaluluwa at habampanahon nang tas. Hanggang ngayon tuwing Linggo, pasa ko sa unang anim na hanay. Ang nagbabago ang mga bagay. Isang kapag nakikibahagi ako sa sakramento, mga bata at matatanda ay nakibahagi gayong karanasan ang nangyari noong nakikita ko ang aking kard at nirere- ng tinapay nang maayos. At napunta kabataan ko. Binago ng karanasang paso ang aking listahan. Palaging una na ako sa ikapitong hanay, kung saan ito ang aking buhay. sa listahan ko ngayon, higit sa lahat, palaging nakaupo si Brother Schmidt. Palagi akong aktibo noon sa Simba- ang Tagapagligtas ng sangkatauhan. Pero nagulat ako. Sa halip na natutulog han at umuunlad sa Aaronic Priesthood. Sa Bagong Tipan mababasa natin gising na gising siya. Hindi tulad ng Noong tinedyer ako, hiniling ng guro ang panahon na ang Tagapagligtas at ibang inabutan ko, kinuha niya ang kong si Brother Jacob na isulat namin Kanyang mga Apostol ay nagpulong sa tinapay na tila nag-iisip nang malalim sa isang kard ang iniisip namin habang silid sa itaas para sa Pista ng Paskua. at mapitagan. nasa sakramento. Kinuha ko ang kard “Pinagputul-putol Niya ang tinapay “Makaraan ang ilang minuto palapit ko at nagsimulang magsulat. Una sa at ibinigay sa kanila, na sinasabi, Ito’y na ako sa ikapitong hanay dala ang listahan ang laro ng basketbol na na- aking katawan, na ibinibigay dahil sa tubig. Sa pagkakataong ito, tama ang panalunan namin noong isang gabi. At inyo: gawin ninyo ito sa pagaalaala kaibigan ko. Si Brother Schmidt ay sumunod ang deyt pagkatapos ng laro, sa akin. nakaupo na nakayuko ang ulo at naka- at marami pang iba. Hindi nakalista sa “Gayon din naman ang saro, pag- pikit ang kanyang malalaking matang itaas at hindi nabigyan ng pagpapaha- katapos na makahapon, na sinasabi, German. Halatang tulog na tulog siya. laga ang pangalan ni Jesucristo. Ang sarong ito’y ang bagong tipan sa Ano ang gagawin o sasabihin ko? San- Bawat linggo ay sinusulatan ang aking dugo, na nabubuhos nang dahil dali kong tiningnan ang kanyang noo, kard. Para sa isang batang mayhawak sa inyo.” 1 na kulubot na dahil sa maraming taong ng Aaronic Priesthood, ang sakramento Pinasimulan din ni Jesus ang or- hirap at pagod. Sumapi siya sa Simba- at sacrament meeting ay nagkaroon denansa ng sakramento sa Kanyang han noong tinedyer pa siya at dumanas

104 Liahona ng matinding pang-uusig sa kanyang munting bayan sa Germany. Maraming beses ko nang narinig ang kuwentong iyon sa testimony meeting. Sa wakas nagpasiya ako na bahagya kong tatapi- kin ang kanyang balikat para gisingin siya. Nang gagawin ko na iyon, dahan- dahang umangat ang kanyang ulo. May mga luha sa kanyang pisngi at habang tinitingnan ko ang kanyang mga mata nakita ko ang pagmamahal at kagalakan. Tahimik niyang inabot at kinuha ang tubig. Kahit na labindalawang taong gulang lang ako noon, malinaw pa rin sa alaala ko ang nadama ko habang makapagtuon sa pagpapanibago ng ang mission president sa Bolivia, mapa- minamasdan ko ang pakikibahagi sa ating mga tipan sa binyag. Tayo man lad kami ng asawa kong si Mary Anne sakramento ng butihing matandang ito. ay 8 o 80 taong gulang nang binya- na makadalo sa isang mission presi- Nakatitiyak ako na may nadarama siya gan tayo, sana hindi natin malimutan dents’ seminar kasama si Pangulong tungkol sa sakramento na hindi ko pa ang araw na iyon at ang mga tipang Henry B. Eyring. Sa pulong na iyon nadama. Nagpasiya ako noon na gusto ginawa natin. itinuro niya sa amin na may tatlong ko ring madama iyon.” 4 mahahalagang paraan ng paghahanda Si Brother Schmidt ay nakipag- III. Sa Oras ng Sakramento Maaari upang makinabang sa isang pulong. ugnayan sa langit, at ang langit ay Nating Madama na Pinatawad Dapat tayong dumating na iniisip na nakipag-ugnayan sa kanya. ang Ating mga Kasalanan malulutas ang ating mga problema, Pangatlo, sa oras ng sakramento mapagkumbaba gaya ng mga batang II. Alalahanin na Pinaninibago Natin maaari nating madama na pinata- handang matuto, at may hangaring ang Ating mga Tipan sa Binyag wad ang ating mga kasalanan. Kung tulungan ang mga anak ng Diyos. Ang ikalawang alituntunin na dapat nag-ukol tayo ng panahon na pagsi- Habang mapagpakumbaba tayong tandaan ay na pinaninibago natin ang sihan ang ating mga kasalanan bago dumarating sa sacrament meeting, ating mga tipan sa binyag habang ang sacrament meeting, aalis tayo sa pagpapalain tayong madama ang mga nakikibahagi tayo ng sakramento. Ang sacrament meeting na damang malinis pahiwatig para sa mga solusyon ng ilan sa mga pangakong ginagawa na- at dalisay tayo. Sinabi ni Pangulong ating mga problema sa araw-araw. tin, gaya ng nakatala sa mga banal na Boyd K. Packer: “Muling pinaninibago Kailangang dumating tayong handa, kasulatan, ay kinabibilangan ng: ng sakramento ang pagpapatawad. handang makinig, at hindi nagagam- “Lumapit sa kawan ng Diyos, at Tuwing Linggo kapag ibinibigay ang bala. Mababasa natin sa mga banal na matawag na kanyang mga tao, . . . sakramento, iyan ay seremonya para kasulatan, “Subalit, masdan, sinasabi magpasan ng pasanin ng isa’t isa, . . . panibaguhin ang pagpapatawad. . . . ko sa iyo, na kailangan mong pag- makidalamhati sa mga yaong nagda- Tuwing Linggo nililinis ninyo ang aralan ito sa iyong isipan; pagkatapos dalamhati . . . , at tumayo bilang mga inyong sarili upang, sa takdang pana- kailangang itanong mo sa akin kung saksi ng Diyos.” 5 hon, kapag namatay kayo ang inyong ito ay tama, at kung ito ay tama aking “Humarap nang may bagbag na espiritu ay malinis.” 8 Ang pagtanggap papapangyarihin na ang iyong dibdib puso at nagsisising espiritu, . . . puma- ng sakramento nang karapat-dapat ay mag-alab; samakatwid, madarama payag na taglayin sa kanilang sarili ang ay magpapadama sa atin ng nadama mo na ito ay tama.” 10 Malalaman natin pangalan ni Jesucristo, na may mati- ng mga tao ni Haring Benjamin, na ang dapat nating gawin para malutas bay na hangaring paglingkuran siya “napuspos ng kagalakan, sa pagka- ang ating mga problema. hanggang wakas,” 6 at susundin ang tanggap ng kapatawaran ng kanilang Kanyang mga kautusan at lagi Siyang mga kasalanan, at sa pagkakaroon V. Ang Pakikibahagi sa Sakramento aalalahanin.7 ng katahimikan ng budhi.” 9 nang Karapat-dapat ay Tutulong Upang Ang mga panalangin sa sakramento Mapuspos Tayo ng Espiritu Santo ay paalala ng mga tipang ito. Kapag IV. Makatatanggap Tayo ng Ang panglimang alituntunin, ang nakikibahagi tayo sa sakramento, pina- Inspirasyon para sa Kalutasan pakikibahagi ng sakramento nang ninibago natin ang ating pangako na ng Ating mga Problema karapat-dapat, ay tutulong upang tutuparin ang mga tipang ito. Nanini- Ang pang-apat na alituntunin ay ma- mapuspos tayo ng Espiritu Santo. Sa wala kami na nararapat lang na isaulo katatanggap tayo ng inspirasyon para pagpapasimula ng sakramento sa ang mga panalangin sa sakramento sa kalutasan ng ating mga problema sa Kanyang pagbisita sa mga Nephita, at isapuso ito. Tutulong ito sa atin na oras ng sacrament meeting. Noong ako sinabi ni Jesus, “Siya na kumakain ng

Nobyembre 2012 105 tinapay na ito ay kumakain ng aking katawan sa kanyang kaluluwa; at siya na umiinom ng alak na ito ay umiinom ng aking dugo sa kanyang kaluluwa; at ang kanyang kaluluwa ay hindi kailanman magugutom ni mauuhaw, kundi mabubusog.” 11 Pinangakuan sila na kung sila ay magugutom at mauuhaw sa katuwiran, sila ay mapupuspos ng Ni Elder David A. Bednar Espiritu Santo. Nangangako rin ang Ng Korum ng Labindalawang Apostol mga panalangin sa sakramento na kapag tinupad natin ang ating mga tipan, palaging mapapasaatin ang Kanyang Espiritu.12 Sinabi ni Elder Melvin J. Ballard: Nagbalik-loob “Saksi ako na may diwang naroon sa pangangasiwa ng sakramento na umaantig sa kaluluwa mula ulo hang- sa Panginoon gang paa; nadarama ninyong guma- galing ang mga sugat ng kaluluwa, at gumagaan ang pasanin. Kapanatagan Ang malaman na totoo ang ebanghelyo ang pinakadiwa at kaligayahan ang dumarating sa kang patotoo. Ang patuloy na katapatan sa ebanghelyo ang luluwang karapat-dapat at tunay ang pinakadiwa ng pagbabalik-loob. hangaring makibahagi sa espirituwal na pagkaing ito.” 13 Pagpapalain tayo kapag nakadama tayo ng pasasalamat sa Pagbabayad- sala ni Jesucristo, pinaninibago ang ng mensahe ko ay nakatuon sa sapagka’t hindi ipinahayag sa iyo ito ating mga tipan sa binyag, nakadama kaugnayan ng pagtanggap ng ng laman at ng dugo, kundi ng aking ng kapatawaran, at nakatanggap ng Apatotoo na si Jesus ang Cristo Ama na nasa langit” (Mateo 16:15–17). inspirasyon mula sa Espiritu Santo ha- at ng pagbabalik-loob sa Kanya at sa Gaya ng ipinakita sa sagot ni Pedro bang nakikibahagi tayo sa sakramento Kanyang ebanghelyo. Karaniwan, ang at sa itinuro ng Tagapagligtas, ang pa- bawat linggo. Palaging magiging paksa tungkol sa patotoo at pagbaba- totoo ay personal na kaalaman tungkol napakaganda ng sacrament meeting lik-loob ay magkahiwalay nating tina- sa espirituwal na katotohanan na nata- kung ang sakramento ang sentro ng talakay. Gayunman, magkakaroon tayo tamo sa paghahayag. Ang patotoo ay ating pagsamba. Nagpapasalamat ako ng mahalagang pananaw at dagdag na isang kaloob mula sa Diyos at maaari sa Pagbabayad-sala ni Jesucristo. Alam espirituwal na katatagan sa pagsasa- itong matanggap ng lahat ng Kanyang kong Siya ay buhay. Sa pangalan ni alang-alang sa dalawang mahalagang mga anak. Ang sinumang matapat na Jesucristo, amen. ◼ paksang ito. naghahanap ng katotohanan ay mag- Dalangin ko na turuan at palakasin kakaroon ng patotoo sa paggamit ng MGA TALA ng Espiritu Santo ang bawat isa sa atin. kahit “bahagyang pananampalataya” 1. Lucas 22:19–20; idinagdag ang kay Jesucristo upang “subukan” (Alma pagbibigay-diin. 2. Tingnan sa 3 Nephi 18. Ano ang Sabi Ninyo Kung Sino Ako? 32:27) at “subukan ang bisa ng salita” 3. David O. McKay, sa Conference Report, Marami tayong matututuhan tung- (Alma 31:5), upang bigyang-daan “ang Okt. 1929, 11. kol sa patotoo at pagbabalik-loob panghihikayat ng Banal na Espiritu” 4. Book of Mormon Student Manual (Church Educational System manual, 1979), 417. mula sa ministeryo ni Apostol Pedro. (Mosias 3:19), at magising sa Diyos 5. Mosias 18:8–9. Pagdating ni Jesus sa baybayin ng (tingnan sa Alma 5:7). Ang patotoo 6. Doktrina at mga Tipan 20:37. Cesarea ni Filipo, itinanong Niya ang ay nagdudulot ng dagdag na personal 7. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 20:77. 8. Boyd K. Packer, Mine Errand from the Lord tumitimong tanong na ito sa Kanyang na pananagutan at pinagmumulan ng (2008), 196. mga disipulo: “Ano ang sabi ninyo layunin, katiyakan, at kagalakan. 9. Mosias 4:3; idinagdag ang pagbibigay-diin. kung sino ako?” Ang paghahanap at pagkakaroon 10. Doktrina at mga Tipan 9:8; idinagdag ang pagbibigay-diin. Kaagad sumagot si Pedro: ng espirituwal na patotoo ay na- 11. 3 Nephi 20:8. “Ikaw ang Cristo, ang Anak ng Dios ngangailangan ng paghingi, pag- 12. Tingnan sa Doktrina at mga Tipan 20:77. na buhay. hahanap, at pagtuktok (tingnan sa 13. Melvin J. Ballard, sa Bryant S. Hinckley, Sermons and Missionary Services of Melvin “At sumagot si Jesus at sa kaniya’y Mateo 7:7; 3 Nephi 14:7) nang may Joseph Ballard (1949), 149. sinabi, Mapalad ka, Simon Bar-Jonas: matapat na puso, tunay na layunin,

106 Liahona at pananampalataya sa Tagapagligtas at sa kanyang tungkuling maglingkod ay nagiging mga bagong nilalang kay (tingnan sa Moroni 10:4). Ang mga nang tapat. Cristo (tingnan sa II Mga Taga Corinto pangunahing bagay na nakapaloob Ang pinakadiwa ng ebanghelyo 5:17). Ang pagbabalik-loob ay pagha- sa isang patotoo ay ang alam mo na ni Jesucristo ay humihingi ng maha- handog ng sarili, ng pagmamahal, at buhay ang Ama sa Langit at mahal laga at permanenteng pagbabago sa katapatan sa Diyos nang may pasasala- Niya tayo, na si Jesucristo ang ating ating katauhan na nagiging posible sa mat sa kaloob na patotoo. Tagapagligtas, at ang kabuuan ng pamamagitan ng Pagbabayad-sala ng ebanghelyo ay ipinanumbalik sa lupa Tagapagligtas. Ang tunay na pagbaba- Mga Halimbawa ng Pagbabalik-loob sa mga huling araw na ito. lik-loob ay nagdudulot ng pagbabago sa Aklat ni Mormon sa paniniwala, puso, at buhay ng isang Ang Aklat ni Mormon ay puno Kung Makapagbalik Ka Nang Muli tao upang tanggapin at sundin ang ng mga nakaaantig na kuwento ng Nang magturo ang Tagapagligtas kagustuhan ng Diyos (tingnan sa Mga pagbabalik-loob. Si Amaleki, na inapo sa Kanyang mga disipulo sa Huling Gawa 3:19; 3 Nephi 9:20) at nakapa- ni Jacob, ay nagsabing: “Nais kong lu- Hapunan, sinabi Niya kay Pedro: loob dito ang tapat na pangako na mapit kayo kay Cristo, na Siyang Banal “Simon, Simon, narito, hiningi ka ni maging disipulo ni Cristo. ng Israel, at makibahagi sa kanyang Satanas upang ikaw ay maliglig niyang Ang pagbabalik-loob ay nakapagpa- kaligtasan, at sa kapangyarihan ng kan- gaya ng trigo: palaki, nakapagpapalalim, at nakapag- yang pagtubos. Oo, lumapit as kanya, “Datapuwa’t ikaw ay ipinamanhik papalawak ng pundasyon ng patotoo. at ialay ang inyong buong kaluluwa ko, na huwag magkulang ang iyong Ito ay bunga ng paghahayag mula sa bilang handog sa kanya” (Omni 1:26). pananampalataya; at ikaw, kung maka- Diyos, na may kasamang pagsisisi, Ang malaman na si Jesus ang Cristo pagbalik ka nang muli, ay papagtibayin pagsunod, at pagsisikap ng tao. Ang sa pamamagitan ng kapangyarihan mo ang iyong mga kapatid” (Lucas sinumang tapat na naghahanap ng kang Espiritu Santo ay mahalaga at kaila- 22:31–32). totohanan ay maaaring magbago kapag ngan. Ngunit ang masigasig na paglapit Nakatutuwa na ang dakilang naranasan ang malaking pagbabago sa Kanya at pag-aalay ng ating buong Apostol na ito ay nakausap at naka- ng puso at espirituwal na pagsilang sa kaluluwa bilang handog ay nanga- sama ang Panginoon, nasaksihan ang Diyos (tingnan sa Alma 5:12–14). Kapag ngailangan nang higit pa sa kaalaman. maraming himala, at nagkaroon ng iginagalang natin ang mga ordenansa Kailangan sa pagbabalik-loob ang ating malakas na patotoo sa kabanalan ng at tipan ng kaligtasan at kadakilaan buong puso, kakayahan, at pag-iisip at Tagapagligtas. Gayunman, si Pedro (tingnan sa D at T 20:25), “[patuloy] lakas (tingnan sa D at T 4:2). ay nangailangan pa rin ng dagdag na sa paglakad nang may katatagan kay Sumagot ang mga tao ni Haring tagubilin mula kay Jesus tungkol sa Cristo” (2 Nephi 31:20), at pagtitiis nang Benjamin sa kanyang mga itinuro at nakapagpapabalik-loob at nakadadali- may pananampalataya hanggang sa sinabing, “Oo, pinaniniwalaan namin say na kapangyarihan ng Espiritu Santo wakas (tingnan sa D at T 14:7), tayo ang lahat ng salitang iyong sinabi sa

Nobyembre 2012 107 sa katotohanan. Ang kanilang espirituwal na kaalaman at katapatan ay hindi sumapat sa mga hamon na kanilang nakaharap. Ang isang mahalagang aral tungkol sa kaugnayan ng patotoo at pagbabalik-loob ay makikita sa mga gawaing misyonero ng mga anak ni Mosias. “Kasindami ng nadala sa kaalaman ng katotohanan, sa pamamagitan ng pangangaral ni Ammon at ng kanyang mga kapatid, alinsunod sa diwa ng paghahayag at ng propesiya, at ng amin; at gayundin, alam namin ang Pagbabalik-loob kapangyarihan ng Diyos na gumagawa katiyakan at katotohanan ng mga Para sa marami sa atin, ang pagba- ng mga himala sa kanila—oo, . . . yaon, dahil sa Espiritu ng Pangino- balik-loob ay tuluy-tuloy na proseso at yamang buhay ang Panginoon, kasin- ong Makapangyarihan na gumawa hindi minsanang pangyayari na bunga dami ng mga Lamanita na naniwala sa ng malaking pagbabago sa amin, o ng isang matinding karanasan. Talud- kanilang pangangaral, at mga nagbasa aming mga puso, kaya nga kami tod sa taludtod at tuntunin sa tuntunin, lik-loob sa Panginoon, kailanman ay ay wala nang hangarin pang gumawa dahan-dahan at halos hindi mapu- hindi nagsitalikod. ng masama, kundi ang patuloy na puna, ang ating hangarin, kaisipan, “Sapagkat sila ay naging mabubuting gumawa ng mabuti” (Mosias 5:2). Ang mga salita at gawa ay umaayon na sa tao; ibinaba nila ang kanilang mga san- pagtanggap sa mga salitang binigkas, kagustuhan ng Diyos. Ang pagbaba- data ng paghihimagsik, na hindi na nila pagkakaroon ng patotoo hinggil sa lik-loob sa Panginoon ay nangangaila- muli pang nilabanan ang Diyos. . . . katotohanan ng mga ito, at pagpapa- ngan ng sigasig at tiyaga. “Ngayon, ito sila na mga nagbalik- kita ng pananampalataya kay Cristo Tinukoy ni Samuel na Lamanita ang loob sa Panginoon” (Alma 23:6–8). ay nagdulot ng malaking pagbabago limang pangunahing bagay sa pagba- Dalawang mahalagang bagay ang sa puso at matatag na determinasyon balik-loob sa Panginoon: (1) panini- inilarawan sa mga talatang ito: (1) ang na magpakabuti pa. wala sa mga turo at propesiya ng mga kaalaman ng katotohanan, na ma- Ang mga Lamanitang nagbalik-loob banal na propeta na nakatala sa mga aaring sabihing patotoo, at (2) pagsa aklat ni Helaman ay sinasabing banal na kasulatan, (2) pananampala- babalik-loob sa Panginoon, na sa “nasa landas ng kanilang tungkulin, taya sa Panginoong Jesucristo, (3) pag- pagkaunawa ko ay pagbabalik-loob sa at sila ay lumalakad nang maingat sisisi, (4) nararanasan ang malaking Tagapagligtas at sa Kanyang ebang- sa harapan ng Diyos, at pinagsisika- pagbabago ng puso, at (5) pagiging helyo. Kaya, ang matinding kombinas- pan nilang sundin ang kanyang mga “matatag at hindi natitinag sa pananam- yon ng patotoo at ng pagbabalik-loob kautusan at kanyang mga batas at palataya” (tingnan sa Helaman 15:7–8). sa Panginoon ang nagbunga ng kata- kanyang mga kahatulan. . . . Ito ang huwarang humahantong sa tagan at hindi pagkatinag at naglaan “. . . At sila ay nagsisikap nang pagbabalik-loob. ng espirituwal na proteksiyon. walang kapagurang pagsusumigasig Hindi sila kailanman tumalikod sa upang madala ang nalalabi sa kanilang Patotoo at Pagbabalik-loob katotohanan at isinuko nila “ang kani- mga kapatid sa kaalaman ng katotoha- Ang patotoo ang simula at kaila- lang mga sandata ng paghihimagsik, nan” (Helaman 15:5–6). ngan sa patuloy na pagbabalik-loob. na hindi na nila muli pang nilabanan Gaya ng ipinakikita sa mga halim- Patotoo ang simula; hindi ito ang ang Diyos.” Ang pagsasantabi ng tag- bawang ito, ang pangunahing kata- hantungan o destinasyon. Ang matatag lay na “mga sandata ng paghihimag- ngian na kaugnay ng pagbabalik-loob na patotoo ang pundasyon na pinag- sik” gaya ng kasakiman, kapalaluan, ay ang nararanasang malaking pagba- babatayan ng pagbabalik-loob. at pagsuway ay nangangailangan ng bago sa ating puso, pagkakaroon ng Ang patotoo lamang ay hindi sapat higit pa sa pananalig at kaalaman. hangaring patuloy na gumawa ng ma- upang mapangalagaan tayo sa unos ng Ang katapatan, pagpapakumbaba, buti, pagsulong sa landas ng tungku- kadiliman at kasamaan sa mga huling pagsisisi, at pagsunod ay kailangan lin, paglakad nang maingat sa harap araw sa mundong ating ginagalawan. bago maisuko ang ating mga sandata ng Diyos, pagsunod sa mga kautusan, Ang patotoo ay mahalaga at kailangan ng paghihimagsik. Tayo ba ay may- at paglilingkod nang may walang ngunit hindi sapat upang makapag- roon pa ring mga sandata ng paghi- kapagurang pagsusumigasig. Malinaw bigay ng espirituwal na kalakasan at himagsik na humahadlang sa ating na labis ang katapatan ng matatapat proteksiyon na kailangan natin. Ang pagbabalik-loob sa Panginoon? Kung na kaluluwang ito sa Panginoon at ilan sa mga miyembro ng Simbahan na mayroon, kailangan nating magsisi sa Kanyang mga turo. may patotoo ay natinag at tumalikod ngayon din.

108 Liahona Mapapansin na hindi nagbalik-loob isipin ninyo ang mga ilawang gina- ba na bunga ng pagkamasunurin sa ang mga Lamanita dahil sa mga misyo- mit ng mga dalaga bilang ilawan ng tuwina sa mga kautusan ay maaaring nero na nagturo sa kanila o sa napa- patotoo. Dinala ng mga mangmang ibigay sa ibang tao? Ang kaalaman ba kahuhusay na programa ng Simbahan. ang kanilang mga ilawan ngunit hindi na nakamtan sa masigasig na pag-aaral Hindi sila nagbalik-loob dahil sa mga sila nangagdala ng langis. Ipagpa- at pagninilay ng mga banal na kasula- katangian ng kanilang mga pinuno lagay ang langis bilang langis ng tan ay maaaring ibigay sa isang taong o para ipreserba ang isang pamana pagbabalik-loob. nangangailangan? Ang kapayapaan ng kultura o tradisyon ng kanilang “Datapuwa’t ang matatalino ay bang hatid ng ebanghelyo sa mata- mga ninuno. Sila ay nagbalik-loob sa nangagdala ng langis [ng pagbabalik- pat na Banal sa mga Huling Araw ay Panginoon—sa Kanya bilang Taga- loob] sa kanilang sisidlan na kasama maaaring ilipat sa isang taong dumara- pagligtas at sa Kanyang kabanalan ng kanilang mga ilawan [ng patotoo]. nas ng hirap o malaking hamon? Ang at doktrina—at hindi sila kailanman “Samantalang nagtatagal nga ang malinaw na sagot sa bawat isa sa mga tumalikod sa katotohanan. kasintahang lalake, ay nangag-antok tanong na ito ay hindi. Ang patotoo ay espirituwal na silang lahat at nangakatulog. Gaya ng wastong pagbibigay-diin kaalaman ng katotohanang nakamtan “Datapuwa’t pagkahating gabi ay ng matatalinong dalaga, kailangang sa pamamagitan ng kapangyarihan ng may sumigaw, Narito, ang kasintahang “magsibili tayo para sa ating sarili.” Espiritu Santo. Ang patuloy na pag- lalake! Magsilabas kayo upang salubu- Ang inspiradong kababaihang ito ay babalik-loob ay katapatan sa tuwina ngin siya. hindi naglalarawan ng transaksyon sa sa inihayag na katotohanan na ating “Nang magkagayo’y nagsipagba- negosyo; sa halip, binibigyang-diin natanggap—na may pusong handa at ngong lahat ang mga dalagang yaon, nila ang ating indibiduwal na respon- sa mabubuting kadahilanan. Ang ma- at pinagigi ang kanilang mga ilawan sibilidad na panatilihing nag-aalab laman na totoo ang ebanghelyo ang [ng patotoo]. ang ating ilawan ng patotoo at mag- pinakadiwa ng patotoo. Ang patuloy “At sinabi ng mga mangmang sa karoon ng sapat na suplay ng langis na katapatan sa ebanghelyo ang pi- matatalino, Bigyan ninyo kami ng in- ng pagbabalik-loob. Ang mahalagang nakadiwa ng pagbabalik-loob. Dapat yong langis [maging ng langis ng pag- langis na ito ay nakukuha sa paisa- nating malaman na totoo ang ebang- babalik-loob]; sapagka’t . . . ang aming isang patak—“taludtod sa taludtod helyo at maging tapat sa ebanghelyo. mga ilawan [ng patotoo ay mahihina [at] tuntunin sa tuntunin” (2 Nephi at] nangamamatay. 28:30), nang buong tiyaga at sigasig. Patotoo, Pagbabalik-loob, at ang “Datapuwa’t nagsisagot ang mata- Walang shortcut dito; walang huling- Talinghaga ng Sampung Dalaga talino, na nangagsasabi, Baka sakaling sandaling paghahanda ang maaaring Gusto kong gamitin ngayon ang hindi magkasiya sa amin at sa inyo: magawa. isa sa maraming posibleng pakahulu- magsiparoon muna kayo sa nangagbi- “Dahil dito, maging matapat, na- gan ng talinghaga ng sampung dalaga bili, at magsibili kayo ng ganang inyo” nanalangin tuwina, taglay ang inyong para bigyang-diin ang kaugnayan ng (Mateo 25:4–9). mga ilawan na tinabasan at nagnini- patotoo at pagbabalik-loob. Sampung Ang matatalino bang dalaga ay ngas, at may langis na dala kayo, upang dalaga, limang matalino at limang sakim at ayaw magbigay, o tama lang kayo ay maging handa sa pagparito ng mangmang, ang kinuha ang kanilang na ipinapahiwatig nila na ang langis Kasintahang lalaki” (D at T 33:17). ilawan at humayo para salubungin ng pagbabalik-loob ay hindi maaaring ang kasintahang lalake. Mangyaring hiramin? Ang espirituwal na kalakasan Patotoo Ipinapangako ko na sa pagkakaroon natin ng kaalaman ng katotohanan at sa pagbabalik-loob sa Panginoon, tayo ay mananatiling matatag at di- natitinag at hindi kailanman tatalikod sa katotohanan. Buong pananabik nating ibababa ang ating mga sandata ng paghihimagsik. Bibiyayaan tayo ng maliwanag na tanglaw ng ating ilawan ng patotoo at sapat na suplay ng langis ng pagbabalik-loob. At habang lubusang nagbabalik-loob ang bawat isa sa atin, mapatatatag natin ang ating mga pamilya, kaibigan, at kasamahan. Pina- tototohanan ko ang mga bagay na ito sa sagradong pangalan ng Panginoong Jesucristo, amen. ◼

Nobyembre 2012 109 maraming pagpapalang ipinagkaloob Niya sa akin. Tulad ng binanggit ko sa mensahe ko ngayong umaga, nadama ko ang Kanyang kamay na gumagabay sa mga gawain ko habang pinagsisikapan kong paglingkuran Siya at paglingkuran kayong lahat. Ang tanggapan ng Pangulo ng Simbahan ay may mabigat na responsi- Ni Pangulong Thomas S. Monson bilidad. Lubos akong nagpapasalamat sa dalawang matapat kong tagapayo, na naglilingkod sa aking tabi at laging handa at kayang tumulong sa gawain na dumarating sa tanggapan ng Unang Patnubayan Nawa Panguluhan. Nagpapasalamat din ako sa mararangal na kalalakihan na bumubuo ng Korum ng Labindalawang Apostol. Kayo ng Diyos Walang pagod silang gumagawa para sa gawain ng Panginoon, kasama ang mga miyembro ng mga Korum ng Pitumpu na inspiradong tumutulong sa kanila. Hanggang sa Muli Pinapupurihan ko rin kayo, mga kapatid, saanman kayo naroroon sa mundo, sa lahat ng ginagawa ninyo Nating Pagkikita para sa inyong mga ward, branch, at stake at district. Kapag kusang-loob Kung isasapuso at ipamumuhay natin ang mga mensahe ninyong ginagawa ang mga tungkuling ipinagagawa sa inyo, tumutulong nitong nakaraang dalawang araw, pagpapalain tayo. kayo sa pagtatatag ng kaharian ng Diyos sa mundo. Nawa’y pangalagaan natin ang isa’t isa, tumulong sa mga oras ng panga- ahal kong mga kapatid, narito natututo mula sa mga inspiradong ngailangan. Huwag maging mapanuri na tayo sa pagtatapos ng isa mensaheng ito kapag pinag-aaralan at mapanghusga kundi maging mapag- Mna namang nakapagbibigay- ko pa ito nang mas mabuti. bigay, tinutularan ang halimbawa ng inspirasyong pangkalahatang kumpe- Mas malawak kaysa rati ang pag- mapagmahal na kabaitan ng Taga- rensya. Ako mismo ay espirituwal na sasahimpapawid ng kumperensya, pagligtas. Sa ganitong paraan, nawa’y napalakas at nabigyan ng inspirasyon umaabot ito sa mga kontinente at maging handa tayong maglingkod sa at alam kong nadama rin ninyo ang es- mga karagatan tungo sa mga tao sa isa’t isa. Nawa’y manalangin tayo na pesyal na diwa ng kumperensyang ito. lahat ng dako. Bagama’t malayo kami magkaroon tayo ng inspirasyong mala- Ipinahahatid namin ang taos-puso sa marami sa inyo, dama namin ang man ang mga pangangailangan ng mga naming pasasalamat sa lahat na naki- inyong diwa at ipinaaabot ang aming bahagi dito sa anumang paraan. Ang pagmamahal at pasasalamat sa inyo. mga katotohanan ng ebanghelyo ay Sa ating mga Kapatid na na-release magandang naituro at nabigyang-diin. sa kumperensyang ito, hayaang ipaabot Kung isasapuso at ipamumuhay natin ko ang taos-pusong pasasalamat na- ang mga mensahe nitong nakaraang ming lahat sa maraming taon ng inyong dalawang araw, pagpapalain tayo. tapat na paglilingkod. Di na mabilang Tulad ng dati, ang mga kaganapan ang mga napagpala ng inyong mga sa kumperensyang ito ay makukuha naiambag sa gawain ng Panginoon. sa mga darating na isyu ng Ensign at Mga kapatid, katatapos ko pa lamang Liahona magazine. Hinihikayat ko ka- ipagdiwang ang aking ika-85 kaarawan, yong basahing muli ang mga mensahe at nagpapasalamat ako sa bawat taon na at pag-isipang mabuti ang laman ng ipinagkakaloob sa akin ng Panginoon. mga ito. Napag-alaman ko mula sa sa- Habang inaalaala ko ang mga karanasan rili kong karanasan na higit pa akong ko sa buhay, pinasasalamatan ko Siya sa

110 Liahona taong nasa paligid natin, at pagkatapos PANGKALAHATANG PULONG NG RELIEF SOCIETY | Setyembre 29, 2012 ay puntahan sila at bigyan ng tulong. Lakasan natin ang ating loob habang hinaharap natin ang mga hamon sa buhay. Bagama’t nabubuhay tayo ngayon sa mas lalong nagiging mapanganib na panahon, minamahal at pinapatnubayan tayo ng Panginoon. Palagi Siyang nariyan sa ating tabi kapag ginagawa natin ang tama. Tutulungan Niya tayo sa oras Ni Linda K. Burton ng pangangailangan. Dumarating ang Relief Society General President mga paghihirap sa ating buhay, mga problemang hindi natin inaasahan at kailanman ay hindi natin nanaisin. Wala sa ating ligtas dito. Ang layunin ng mortalidad ay ang matuto at ma- Nakasulat Ba sa ging tulad ng ating Ama, at kadalasan sa oras na naghihirap tayo doon tayo mas natututo, maging masakit man Ating Puso ang ang mga aral na hatid nito. Ang buhay natin ay maaari ding maging puno ng kagalakan habang sinusunod natin ang mga turo ng ebanghelyo ni Jesucristo. Pananampalataya Sinabi ng Panginoon, “Laksan ninyo ang loob; aking dinaig ang sanglibutan.” 1 Ang kaalamang ito ay dapat mag- sa Pagbabayad-sala dulot sa atin ng malaking kaligayahan. Siya ay nabuhay at Siya ay namatay para sa atin. Siya ang nagbayad ng ni Jesucristo? ating mga kasalanan. Nawa’y tularan natin ang Kanyang halimbawa. Nawa’y ipakita natin ang ating malaking pa- Ang paggawa, pagtupad, at pagkagalak sa ating mga tipan sasalamat sa Kanya sa pamamagitan ang magiging katibayan na tunay na nakasulat sa ating ng pagtanggap sa Kanyang sakripisyo puso ang Pagbabayad-sala ni Jesucristo. at pamumuhay sa paraang magiging karapat-dapat tayo na makabalik at makasama Niya balang-araw. Tulad ng binanggit ko sa mga ahal kong mga kapatid, ilang ang Kanyang pagmamahal sa bawat nakaraang kumperensya, salamat sa buwan na kayong nasa puso’t isa sa atin! mga panalangin ninyo para sa akin. Misipan ko habang pinagnini- Tulad ninyo, mahal ko ang mga ba- Kailangan ko ang mga ito; at nadarama layan ko ang mabigat na responsibili- nal na kasulatan! Sa aklat ni Jeremias ko ang mga ito. Kaming mga General dad na ito. Bagama’t nadarama kong may talata roon na lubhang malapit Authority ay inaalala rin kayong lahat hindi sapat ang aking kakayahan sa sa puso ko. Nabuhay si Jeremias sa at idinadalangin namin na mapasainyo tungkuling ibinigay sa akin, alam ko panahon at lugar na puno ng hirap, ang mga pinakapiling biyaya ng ating na nagmula iyon sa Panginoon sa ngunit tinulutan siya ng Panginoon Ama sa Langit. pamamagitan ng Kanyang hinirang na na makinita “ang isang panahon ng Ngayon, mahal kong mga kapatid, propeta, at sa ngayon, sapat na iyan. pag-asa sa pagtitipon ng Israel sa mga magkita tayong muli pagkatapos ng Itinuro sa mga banal na kasulatan na huling araw” 2—ang ating panahon. anim na buwan. Patnubayan nawa kayo “maging sa pamamagitan ng . . . tinig Ipinropesiya ni Jeremias: ng Diyos hanggang sa muli nating pag- [ng Panginoon] o sa tinig man ng [Kan- “Pagkatapos ng mga araw na yaon, kikita. Sa pangalan ng ating Tagapaglig- yang] mga tagapaglingkod, ito ay iisa.” 1 sabi ng Panginoon, Aking itatala ang tas at Manunubos, maging si Jesucristo Isa sa mahahalagang kaloob na ka- aking kautusan sa kanilang kalooban, ang Panginoon, amen. ◼ akibat ng tungkuling ito ang katiyakan at aking isusulat sa kanilang puso; at TALA na mahal ng Ama sa Langit ang lahat ako’y magiging kanilang Dios, at sila’y 1. Juan 16:33. ng anak Niyang babae. Nadama ko na magiging aking bayan. . . .

Nobyembre 2012 111 Taimtim naming dalangin na buksan ng bawat isa sa atin ang ating puso at hayaang iukit dito ng Panginoon ang mga doktrina ng Pagbabayad-sala, mga tipan, at pagkakaisa. Paano natin mapapatatag ang mga pamilya o matutulungan ang iba kung hindi muna nakasulat sa ating puso ang matibay at matatag na pananampalataya kay Jesucristo at sa Kanyang walang-hanggang Pagbabayad-sala? Ngayong gabi ibabahagi ko ang tatlong alituntunin ng Pagbabayad-sala na kung nakasulat sa ating puso ay magpapalakas sa ating pananampala- “. . . Makikilala nilang lahat ako, ang lahat. Siguro, unti-unting mawa- taya kay Jesucristo. Sana’y mapagpala mula sa kaliitliitan sa kanila hanggang walan ng halaga ang maraming bagay. ng pag-unawa sa mga alituntuning ito sa kadakidakilaan sa kanila, sabi ng Kaunti lang daw ang nailalagay sa ang bawat isa sa atin, bagong miyem- Panginoon: sapagka’t aking ipatata- mga karitong iyon. Kung paanong ki- bro man tayo o matagal nang miyem- wad ang kanilang kasamaan, at ang nailangang piliin ng ating mga ninuno bro ng Simbahan. kanilang kasalanan ay hindi ko na ang dadalhin nila, marahil mahihika- aalalahanin.” 3 yat tayo ng ika-21 siglo na magpasiya Alituntunin 1: “Lahat ng di makatarungan Tayo ang mga taong nakita ni kung, ‘Ano ba ang mailalagay natin sa buhay ay naiwawasto sa Jeremias. Inanyayahan na ba natin ang sa kariton?’ Kung ano ang nasa ating pamamagitan ng Pagbabayad-sala ni Panginoon na isulat ang kautusan, o kaluluwa; ang nasa utak ng ating mga Jesucristo.” 5 doktrina, sa ating puso? Naniniwala buto.” 4 O sa madaling salita, kung ano Kasama ninyo, pinatototohanan ba tayo na ang kapatawarang dulot ng ang [nakasulat] sa ating puso! namin ang Pagbabayad-sala ng ating Pagbabayad-salang tinutukoy ni Jere- Bilang bagong Relief Society Tagapagligtas na si Jesucristo. Ang mias ay personal na angkop sa atin? presidency, taos kaming nanalangin aming patotoo, tulad ninyo, ay naisulat Ilang taon na ang nakalilipas, ibi- sa Panginoon para malaman ang sa aming puso nang maharap kami sa nahagi ni Elder Jeffrey R. Holland ang mahahalagang bagay na nais Niyang iba’t ibang matitinding hamon at hirap. kanyang nadarama tungkol sa matibay ilagay namin sa kariton ng ating Relief Kung hindi natin nauunawaan ang na pananampalataya ng mga pioneer Society upang patuloy na maisulong perpektong plano ng kaligayahan ng na nagpunta pa rin sa Salt Lake Valley ang Kanyang gawain. Nadama namin Ama sa Langit at ang Pagbabayad-sala kahit namatay na ang kanilang mga na nais ng Ama sa Langit na ipaunawa ng Tagapagligtas bilang pinakasentro anak. Sabi niya, “Hindi nila ginawa muna namin sa Kanyang minamahal ng planong iyan, ang mga hamong ito iyon para sa programa, hindi nila gina mga anak na babae ang doktrina ay tila hindi nga makatarungan. Lahat nawa iyon para lang magsaya, ginawa ng Pagbabayad-sala ni Jesucristo. tayo ay dumaranas ng pagsubok sa nila iyon dahil sa pananampalataya Kapag ginawa namin ito, alam naming buhay. Ngunit sa matatapat na puso ay sa ebanghelyo ni Jesucristo na nasa lalakas ang ating pananampalataya, nakasulat, “Lahat ng di makatarungan kanilang kaluluwa, na nasa utak ng at ang ating pagnanais na mamuhay sa buhay ay naiwawasto sa pamamagi- kanilang mga buto.” nang matwid. Pangalawa, habang tan ng Pagbabayad-sala ni Jesucristo.” Madamdamin niyang ipinahayag: iniisip namin ang malaking panganga- Bakit tinutulutan ng Panginoon na “Iyon lang ang paraan para maili- ilangang patatagin ang mga pamilya dumanas tayo ng pagdurusa at hirap bing ng mga inang iyon ang [kanilang at tahanan, nadama namin na nais ng sa buhay na ito? Simple lang ang mga sanggol] sa karton ng tinapay at Panginoon na hikayatin namin ang sagot, bahagi ito ng plano para tayo magpatuloy at sabihing, ‘Naroon ang Kanyang minamahal na mga anak lumakas at umunlad! Tayo ay “[nag- lupang pangako. Mararating natin ang na babae na masayang tuparin ang hiyawan] sa kagalakan” 6 nang mala- lambak.’ kanilang mga tipan. Kapag tinutupad man natin na paparito tayo sa lupa “Nasabi nila iyon dahil sa mga tipan ang mga tipan, tumatatag ang mga at mabubuhay bilang mortal. Itinuro at doktrina at pananampalataya at pamilya. Panghuli, nadarama namin ni Elder Dallin H. Oaks, “Ang mga paghahayag at Espiritu.” na nais Niyang makipagtulungan kami kinakailangan nating pagbabalik-loob Nagtapos siya sa nakapupukaw sa iba pang mga auxiliary at sa ating ay mas madalas na madaling natatamo na mga salitang ito: “Kung manana- mga lider ng priesthood, sa pagsisikap sa pamamagitan ng pagdurusa at tili iyan sa ating mga pamilya at sa na hanapin at tulungan ang mga taong paghihirap kaysa sa kaginhawahan at Simbahan, siguro magiging maayos kailangang umunlad sa espirituwal. kapayapaan.” 7

112 Liahona Inilalarawan ng halimbawa ng isang anak, apo, o mga kaibigan sa ibang tapat na babaeng pioneer ang kato- relihiyon na nais maunawaan ang tohanang ito. Si Mary Lois Walker ay mahalagang doktrinang ito. ikinasal sa edad na 17 kay John T. “Isang [babae] na naglalakad sa Morris sa St. Louis, Missouri. Tuma- daan ang nahulog sa isang hukay na wid sila sa kapatagan kasama ng mga napakalalim kung kaya’t hindi maka- Banal noong 1853, at nakarating sa Salt ahon. Kahit na ano ang gawin niya ay Lake Valley pagkaraan lang ng kani- hindi siya makaahon nang mag-isa. lang unang anibersaryo. Sa kanilang Ang [babae] ay humingi ng tulong at paglalakbay dumanas sila ng hirap laking tuwa niya nang isang maawa- tulad ng iba pang mga Banal. Ngunit ing dumaraan ang nakarinig sa kanya ang kanilang mga pagdurusa at pag- at nilawitan siya ng hagdan sa hukay. hihirap ay hindi nagwakas pagdating Ito’y nagbigay daan upang siya ay manila sa Salt Lake Valley. Nang sumunod kaahon sa hukay at muling makamit na taon isinulat ni Mary, na noon ay 19 ang kanyang kalayaan. na taong gulang: “Nagkaroon kami ng “Tayo ay tulad ng [babae] na nasa anak na lalaki. . . . Isang gabi noong hukay. Ang pagkakasala ay tulad ng dalawa o tatlong buwan na ang aming pagkahulog sa hukay, at hindi tayo anak . . . may nagbulong sa akin, ‘Ma- makakaalis kung tayo lang mag-isa. wawala sa iyo ang sanggol na ito.’” Katulad ng maunawaing dumaraan Pagsapit ng taglamig humina ang na nakarinig sa [babaeng] humingi katawan ng sanggol. “Ginawa nang tulong, isinugo ng Ama sa Langit min ang lahat, . . . ngunit patuloy na ang Kanyang Bugtong na Anak upang lumala ang kalagayan ng sanggol. magbigay ng paraan na makalaya. Ang . . . Pumanaw siya noong ikalawa ng pagbabayad-sala ni Jesucristo ay ma- Pebrero . . . kaya tiniis ko ang pait ihahambing sa paglalawit ng hagdan ng mawalay sa sarili kong laman at sa hukay; ito ay magbibigay sa atin ng dugo.” Ngunit hindi pa natapos doon paraan upang makaahon.” 10 Ngunit ang kanyang mga pagsubok. Nagka- hindi lang inilawit ng Tagapagligtas sakit din ang asawa ni Mary, at tatlong ang hagdan, Siya ay “bumaba sa hu- linggo mula nang pumanaw ang kan- nakaya kong labanan nang buong kay at tinulungan tayong gamitin ang yang anak, namatay rin ito. lakas ang lahat ng pagsubok na tila hagdan para makaahon.” 11 “Katulad Isinulat ni Mary: “Kaya kahit bata ibinuhos sa akin sa panahong ito.” 8 ng [babae] na nasa hukay na kinai- pa ako noon, sa loob lamang ng 20 Natutuhan ni Mary sa murang langang umakyat sa hagdan, tayo ay araw, nawalan na ako ng asawa at ng edad na 19 na tinitiyak sa atin ng dapat magsisi ng ating mga kasalanan kaisa-isang anak, sa isang di-pamilyar Pagbabayad-sala na lahat ng bagay na at sundin ang mga alituntunin at orde- na lupain daan-daang milya ang layo di-makatarungan sa buhay na ito ay nansa ng ebanghelyo upang makaa- mula sa aking mga kaanak at napa- naiwawasto at maiwawasto—maging hon sa ating hukay at magkaroon ng karami kong pagsubok na haharapin ang pinamatitinding pighati. epekto ang Pagbabayad-sala sa ating . . . at hiniling kong kunin na rin ako buhay. Samakatwid, pagkatapos ng at nang makasama ko ang aking [mga] Alituntunin 2: May kapangyarihan sa lahat ng ating magagawa, ginagawang mahal sa buhay.” Pagbabayad-sala na nagbibigay-lakas posible ng Pagbabayad-sala na tayo ay Sabi pa ni Mary: “Isang Linggo ng sa atin na daigin ang pagiging likas na maging karapat-dapat na makabalik sa gabi naglalakad-lakad kami ng kaibi- tao at maging tunay na mga disipulo ni kinaroroonan ng Ama sa Langit.” 12 gan ko. . . . Naalala ko ang pagkama- Jesucristo.9 Kailan lang ay nagkaroon ako tay ng [aking asawa] at ang matindi May paraan para malaman kung ng pribilehiyong makilala ang isang kong kalungkutan, at habang humaha- natutuhan natin ang isang doktrina pioneer ngayon, isang minamahal na gulgol ay nakita ko, na parang pangi- o alituntunin ng ebanghelyo. Ito ay anak na babae ng Diyos at kabibinyag tain, ang mahihirap na pagsubok na kapag naituro natin ang doktrina o ali- lang sa Simbahan sa Chile. Wala si- mararanasan ko at lubos kong nadama tuntunin sa paraang mauunawaan ng yang asawa at may dalawang musmos ang katotohanan nito. Nakaramdam isang bata. Ang isang makatutulong sa na anak na lalaki. Sa kapangyarihan ako ng matinding dalamhati, dahil pagtuturo sa mga bata na maunawaan ng Pagbabayad-sala, nagawa niyang alam ng kaaway kung kailan tayo igu- ang Pagbabayad-sala ay ang analohi- kalimutan ang kanyang nakaraan at gupo, ngunit ang ating [Tagapagligtas yang matatagpuan sa isang aralin sa ngayon ay nagsisikap na maging tunay na si Jesucristo] ay may kapangyari- Primary. Marahil matutulungan tayo na disipulo ni Jesucristo. Habang inii- hang magligtas. Sa . . . tulong ng Ama, nito sa pagtuturo sa sarili nating mga sip ko siya, isang alituntuning itinuro

Nobyembre 2012 113 bill—lukot, punit, marumi, gamit na gamit, at may pilas. Pero 20-dollar bill pa rin ako. May halaga ako. Kahit hindi ako mukhang gayon kahalaga at kahit ako lukot o gamit na, buong 20 dollars pa rin ang halaga ko.’” 15 Alam ng babaeng ito na siya ay mahal na anak ng kanyang Ama sa Langit at sapat ang kanyang halaga para isugo Niya ang Kanyang Anak upang magbayad-sala para sa kanya. Dapat malaman ng lahat ng kababaihan sa Simbahan ang alam ng babaeng ito—na siya ay mahal na anak ng Diyos. Paano mababago ng ating kaalaman na mahalaga tayo sa Kanya ang paraan ng pagtupad natin sa ating mga tipan? Paano naaapektuhan ng ating kaalaman na mahalaga tayo sa Kanya ang ating hangaring paglingkuran ang iba? Paano nadarag- dagan ng ating kaalaman na mahalaga tayo sa Kanya ang ating hangaring tulungan ang mga tao na maunawaan ang Pagbabayad-sala na tulad natin— ni Elder David A. Bednar ang puma- Alituntunin 3: Ang Pagbabayad-sala nang taos-puso? Kapag malalim na sok sa aking isipan: “Mahalagang ma- ang pinakamalaking katibayan natin na nakasulat sa ating puso ang doktrina laman na naparito si Jesucristo sa lupa mahal ng Ama ang Kanyang mga anak. ng Pagbabayad-sala, tayo ay magiging upang mamatay para sa atin—iyan Makabubuti sa atin na pagnilayan mga uri ng tao na nais ng Panginoon ay mahalagang bahagi ng doktrina ni ang nakaaantig na ideya mula kay na kahinatnan natin kapag Siya ay Cristo. Ngunit kailangan din nating Elder Oaks: “Isipin na lamang kung muling pumarito. Kikilalanin Niya pasalamatan na hangad ng Panginoon, gaano ang pighati ng ating Ama sa tayo bilang Kanyang tunay na mga sa pamamagitan ng Kanyang Pagbaba- Langit sa pagsusugo ng Kanyang Anak disipulo. yad-sala at kapangyarihan ng Espiritu upang tiisin ang di-maarok na pagdu- Nawa’y magdulot ng “malaking Santo, na [Siya ay] mapasaatin—hindi rusa para sa ating mga kasalanan. pagbabago” sa ating puso ang Pag- lamang [para] patnubayan tayo kundi Iyan ang pinakamalaking katibayan babayad-sala ni Jesucristo.16 Kapag [para] palakasin [din] tayo.” 13 ng Kanyang pagmamahal sa bawat tumalima tayo sa doktrinang ito, na Habang pinag-uusapan namin ng isa sa atin!” 14 ipinahayag ng anghel ng Diyos na kapatid na ito na taga-Chile kung Ang pinakadakilang pagpapaki- “masayang balita ng dakilang kaga- paano mamalagi sa landas tungo sa tang iyon ng pagmamahal ay dapat lakan,” 17 ipinapangako ko na mada- buhay na walang hanggan, masaya magtulak sa atin na lumuhod sa rama natin ang nadama ng mga tao niyang tiniyak sa akin na determinado mapagpakumbabang panalangin at ni Haring Benjamin. Matapos nilang siyang magpatuloy sa tamang landas. magpasalamat sa ating Ama sa Langit taimtim na ipagdasal na maiakma Matagal na siyang naligaw ng landas na minahal Niya tayo nang sapat para sa buhay nila ang Pagbabayad-sala, noon, at sinabi niya na walang anu- isugo ang Kanyang Bugtong at sakdal “sila ay napuspos ng kagalakan” 18 man “doon” sa lihis na landas na gusto na Anak na magdusa para sa ating at “nahahandang makipagtipan sa niyang balikan pa. Ang nagpapalakas mga kasalanan, pighati, at lahat ng . . . Diyos na gawin ang kanyang na kapangyarihan ng Pagbabayad-sala tila di-makatarungang bagay sa sarili kalooban, at maging masunurin sa ay nasa kanyang kalooban. Nakasulat nating buhay. kanyang mga kautusan sa lahat ng ito sa kanyang puso. Naaalala ba ninyo ang babaeng bagay.” 19 Ang paggawa, pagtupad, at Hindi lamang tayo tutulungan ng ikinuwento kamakailan ni Pangulong pagkagalak sa ating mga tipan ang kapangyarihang iyan na makaahon Dieter F. Uchtdorf? Sabi niya: “Isang magiging katibayan na ang Pagba- mula sa hukay kundi bibigyan din babae na dumanas ng maraming taon bayad-sala ni Jesucristo ay tunay na tayo ng lakas na magpatuloy sa mang pagsubok at kalungkutan ang nakasulat sa ating puso. Alalahanin kipot at makitid na landas pabalik sa lumuluhang nagsabi, ‘Natanto ko na sana ang tatlong alituntuning ito, ating Ama sa Langit. para akong isang lumang 20-dollar mga kapatid:

114 Liahona 1. “Lahat ng di makatarungan sa buhay ay naiwawasto sa pamamagitan ng Pagbabayad-sala ni Jesucristo.” 20 2. May kapangyarihan sa Pagbabayad- sala na nagbibigay-lakas sa atin na daigin ang pagiging likas na tao at maging tunay na mga disipulo ni Jesucristo.21 3. Ang Pagbabayad-sala ang pinaka- Ni Carole M. Stephens malaking katibayan natin na mahal Unang Tagapayo sa Relief Society General Presidency ng Ama ang Kanyang mga anak.22

“Pagkatapos ng mga araw na yaon, sabi ng Panginoon, Aking itatala ang aking kautusan sa kanilang kalooban, Magsigising sa Ating at aking isusulat sa kanilang puso; at ako’y magiging kanilang Dios, at sila’y magiging aking bayan.” 23 Inaanya- mga Tungkulin yahan ko tayong lahat na hilingin sa Panginoon na isulat ang mga alituntuning ito ng Pagbabayad-sala sa ating Kailangan nating magsigising sa ating tungkulin at puso. Pinatototohanan ko na totoo magpatuloy nang may pananampalataya habang ang mga ito. Sa pangalan ni Jesucristo, humuhugot tayo ng kapanatagan, lakas, kakayahan, amen. ◼ at paggaling sa kapangyarihan ng Pagbabayad-sala. MGA TALA 1. Doktrina at mga Tipan 1:38. 2. Lumang Tipan: Manwal ng Guro sa Doktrina ng Ebanghelyo (2001), 244. 3. Jeremias 31:33–34; idinagdag ang pagbibigay-diin. atapos akong tawagin “At ngayon, yamang kayo ay nagna- 4. Jeffrey R. Holland, “Talakayan,” sa Relief Society general nais na lumapit sa kawan ng Diyos, Pandaigdigang Pulong sa Pagsasanay sa Pamumuno, Peb. 9, 2008, 28. M presidency, hinangad kong at matawag na kanyang mga tao, at 5. Mangaral ng Aking Ebanghelyo: Gabay kilalanin pa ang kababaihang unang nahahandang magpasan ng pasanin sa Paglilingkod ng Misyonero (2004), 57. naglingkod kaysa akin. Humanga ng isa’t isa, nang ang mga yaon ay 6. Job 38:7. 7. Dallin H. Oaks, “Ang Paghamon na ako sa mga turo ni Sister Zina D. gumaan; Magkaroon ng Kahihinatnan,” Liahona, Young, unang tagapayo sa ikalawang “Oo, at nahahandang makidalam- Ene. 2001, 41. Relief Society general presidency. hati sa mga yaong nagdadalamhati, oo, 8. Sariling Talambuhay ni Mary Lois Walker Morris (kopyang nasa pag-iingat ni Linda Sabi niya, “Mga kapatid, kailangan at aliwin yaong mga nangangailangan Kjar Burton). nating magsigising sa ating mga ng aliw, at tumayo bilang mga saksi ng 9. Tingnan sa David A. Bednar, “Ang tungkulin.” 1 Pinag-isipan ko ang mga Diyos sa lahat ng panahon at sa lahat Pagbabayad-sala at ang Paglalakbay sa Mortalidad,” Liahona, Abr. 2012, 12–19. salitang magsigising at tungkulin at ng bagay, at sa lahat ng lugar. . . . 10. Primarya 7: Bagong Tipan (1996), 118. nagsaliksik pa ako sa mga banal na “Ngayon, sinasabi ko sa inyo, 11. Joseph Fielding Smith, Doctrines of kasulatan. kung ito ang naisin ng inyong mga Salvation, tinipon ni Bruce R. McConkie, 3 tomo (1954–56), 1:123. Sa Bagong Tipan, itinuro ni Pablo puso, ano ang mayroon kayo laban 12. Primary 7, 118. sa mga Banal sa kanyang panahon: sa pagpapabinyag sa pangalan ng 13. David A. Bednar, Liahona, Abr. 2012, 14. “Ngayo’y kapanahunan nang Panginoon, bilang saksi sa harapan 14. Dallin H. Oaks, “Pag-ibig at Batas,” Liahona, Nob. 2009, 26. magsigising kayo sa pagkakatulog: niya na kayo ay nakikipagtipan sa 15. Dieter F. Uchtdorf, “Kayo ang Aking mga sapagka’t ngayon ay lalong malapit kanya, na siya ay inyong pagliling- Kamay,” Liahona, Mayo 2010, 69. na sa atin ang kaligtasan. . . . kuran at susundin ang kanyang mga 16. Tingnan sa Alma 5:12–14. 17. Mosias 3:3. “Ang gabi ay totoong mala- kautusan, nang kanyang ibuhos nang 18. Tingnan sa Mosias 4:1–3. lim, at ang araw ay malapit na: . . . higit na masagana ang kanyang Espi- 19. Tingnan sa Mosias 5:2–5. ating isakbat ang mga sandata ng ritu sa inyo? 20. Mangaral ng Aking Ebanghelyo, 57. 2 21. Tingnan sa David A. Bednar, Liahona, kaliwanagan.” “At ngayon, nang marinig ng mga Abr. 2012, 12–19. Sa Aklat ni Mormon, itinuro ni tao ang mga salitang ito, ipinalak- 22. Tingnan sa Dallin H. Oaks, Liahona, Alma sa kanyang mga tao ang mga pak nila ang kanilang mga kamay sa Nob. 2009, 26. 23. Jeremias 31:33; idinagdag ang sagradong tungkulin ng mga nakiki- kagalakan, at nagbulalas: Ito ang mga pagbibigay-diin. pagtipan sa Diyos: naisin ng aming mga puso.” 3

Nobyembre 2012 115 Dahil sa sinabi ni Sister Young at at maamo? O unti-unti bang tumigas Taglay ang mga pusong nabago sa mga talatang ito, pinag-isipan ko ang ating puso dahil hinayaan nating dahil sa pananampalataya sa Tagapag- ang “mga tungkulin” na dapat nating makapasok ang ingay ng mundo at ligtas, umasa sila sa kapangyarihan ng gampanan sa ating panahon. magambala tayo sa pakikinig sa mga Kanyang Pagbabayad-sala. Napukaw Kapag tayo ay bininyagan, na- banayad na pahiwatig na tiyak na silang kumilos. Alam nila sa kaibutu- kikipagtipan tayo. Itinuro ni Elder nagmula sa Espiritu? ran ng kanilang puso na may isa—ang Robet D. Hales, “Kapag gumawa tayo Nang binyagan tayo, nabago at Tagapagligtas—na nakauunawa sa ng mga tipan at tinupad ang mga ito, nagising ang ating puso sa Diyos. kani-kanilang paghihirap dahil dina- lumalabas tayo sa daigdig at [pumapa- Habang tumatahak tayo sa landas ng nas Niya ito para sa kanila sa Halama- sok] sa kaharian ng Diyos.” 4 buhay, kailangan nating itanong palagi nan ng Getsemani at sa krus. Nadama Nabago tayo. Iba ang ating anyo, at sa sarili, “Kung [akin] nang naranasan Niya ang kanilang takot, pag-aalinla- iba ang ating kilos. Iba na ang pinaki- ang pagbabago ng puso, . . . nada- ngan, pighati, at lumbay. Dinanas Niya kinggan at binabasa at sinasabi natin, rama [ko ba iyon] ngayon?” 6 At, kung ang kanilang kalungkutan, pagkaapi, at iba na tayong manamit dahil tayo ay hindi, bakit hindi? gutom, pagod, at kawalan. At dahil naging mga anak ng Diyos na naki- Marami sa mga naunang Banal ang dinanas Niyang lahat ito, masasabi pagtipan sa Kanya. “[nakaranas ng] malaking pagbaba- Niya sa kanila, “Magsiparito sa akin, Sa ating kumpirmasyon, tinatang- gong ito sa [kanilang] puso.” 7 Pinu- kayong lahat na nangapapagal at na- gap natin ang kaloob na Espiritu kaw sila nitong tanggapin ang mga ngabibigatang lubha, at kayo’y aking Santo, ang karapatang mapatnubayan pagpapala ng templo na nagpalakas papagpapahingahin.” 10 tuwina ng isang miyembro ng Pangu- sa kanilang pagganap sa tungkulin. At nagsiparoon sila. Nagtiwala sila luhang Diyos upang tayo ay gabayan, Ang mga naunang Banal sa Nau- at sumunod sa propeta. Alam nila na panatagin, at protektahan. Binabalaan voo ay nagpunta “sa templo buong magiging mahaba ang paglalakbay, at Niya tayo kapag natutukso tayong ta- maghapon at buong magdamag” 8 mahirap ang kanilang tungkulin. Alam likuran ang ating mga tipan at muling upang tumanggap ng mga ordenansa nila na kailangang magsakripisyo, ngu- nagiging makamundo. Itinuro ni Pa- at makipagtipan bago sila naglakbay nit dahil pinalakas sila ng pananampa- ngulong Boyd K. Packer na wala ni isa pakanluran. lataya at nanangan sila sa kanilang mga sa atin “ang makagagawa kailanman Ganito ang sabi ni Sarah Rich, tipan, sila ay espirituwal na handa. ng malaking pagkakamali nang hindi isang Relief Society sister sa Nau- Bago lisanin ang Nauvoo, isang muna binabalaan ng mga paramdam voo: “Marami kaming natanggap na grupo ng mga Banal ang sumulat o pahiwatig ng Espiritu Santo.” 5 pagpapala sa bahay ng Panginoon, ng isang mensahe sa dingding ng Para matanggap ang kaloob na ito na nagdulot ng galak at kapanatagan assembly hall ng templo na sapilitan at laging mapasaaatin ang Espiritu, sa amin sa gitna ng lahat ng aming nilang iniwan. Sabi roon, “Nakita ng dapat tayong maging karapat-dapat pagdurusa at naging dahilan upang Panginoon ang aming sakripisyo: at masigasig na alamin ang kundis- sumampalataya kami sa Diyos, batid sundan ninyo kami.” 11 yon ng ating puso. Malambot ba ang na gagabayan at palalakasin Niya Kailan lang ay sumama ako sa mga ating puso? Tayo ba ay may pusong kami sa walang katiyakang paglalak- kabataang lalaki at babae ng aming mapagpakumbaba, madaling turuan, bay na aming haharapin.” 9 ward sa isang pioneer trek. Sa bawat umaga ay tinanong ko ang aking sarili, “Ano ang isasakripisyo ko? Paano ko sila susundan?” Sa ikalawang araw ng trek nahila na namin ang aming kariton nang walong milya (13 km) nang dumating kami sa isang lugar sa daan na tinatawag na “the women’s pull.” Inihiwalay ang kalalakihan sa kababaihan, at pinauna na ang kalalakihan paakyat ng isang burol. Nang simulan naming hilahin ang aming kariton, tumingala ako at nakita ko ang mga priesthood namin, bata at matanda, nakahanay sa magkabilang panig ng daan, at hinubad ang mga sumbrero bilang paggalang sa kababaihan. Madaling umakyat sa simula, ngunit di-naglaon ay lubog na kami

116 Liahona sa buhangin, at matarik na ang burol. Nakatungo ako at buong lakas kong iti- nutulak ang kariton nang maramdaman kong may humila rito at nakita ko si Lexi, isa sa mga dalagita namin at kapitbahay ko. Nahila na niya ang kanyang kariton hanggang sa tuktok at, nang makitang kailangan namin ng tulong, tumakbo siya pabalik. Pagdating namin sa tuktok, gustung-gusto ko sanang tumakbo pabalik para tulungan ang mga kasunod ko, pero humihingal na ako at malakas ang kabog ng puso ko, kaya ilang beses na pumasok sa isip ko ang mga salitang atake sa puso! Minasdan ko nang may pasasalamat ang iba pang mga dalagitang nagparada ng kanilang kariton at tumakbo para tumulong. Nang makarating ang lahat sa tuktok, ilang minuto kaming nagtala ng damdamin sa aming journal. Isinulat ko: “Hindi ko sapat na naihanda ang katawan ko kaya wala akong lakas para tulungan ang mga kasunod ko. Maaaring hindi ko na kailangang mag- kamay at sa inyong kaliwa, at ang pinakamainam dahil alam natin na hilang muli ng kariton, pero hindi ko aking Espiritu ay papasainyong mga ang patuloy na pagsisikap ay magsu- hahayaang hindi matulungan sa espiri- puso, at ang aking mga anghel ay nasa sulong sa atin sa landas at ihahanda tuwal ang mga kapatid, kailanman!” paligid ninyo, upang dalhin kayo.” 13 tayo para sa mga pagkakataong Ito ay isang sagradong karanasan Nakahanay sa magkabilang panig matanggap ang lahat ng ipinangakong na espirituwal na pumukaw sa akin sa ng daan ang kalalakihang tapat, pagpapala kapag tayo ay “nangaghi- mga tungkulin ko sa aking pamilya at masunurin, at tumutupad sa mga hintay sa Panginoon.” 14 sa iba. Sa buong paglalakbay namin, tipan. Ang kapangyarihan ng kanilang Bawat isa sa atin ay nakaranas at pinag-isipan ko ang natutuhan ko. priesthood—na ginagamit ng Diyos patuloy na daranas ng paghihirap sa Una’y naisip ko ang mga kapatid, upang pagpalain ang lahat ng Kan- buhay. Ang mortal na buhay na ito yaong mga humila nang mag-isa at yang anak—ay nagpasigla, nagpa- ay panahon ng pagsubok, at patuloy yaong mga patuloy ngayon na humi- lakas, at sumuporta sa amin. Sila ay tayong magkakaroon ng mga pagka- hila ng kanilang kariton nang mag-isa. isang paalaala na hindi tayo nag-iisa kataong gamitin ang ating kalayaan na Halos 20 porsiyento ng kababaihan kailanman. Mapapasaatin ang kapang- piliin kung ano ang matututuhan natin sa mga handcart company na iyon yarihang ito sa tuwina kapag tinupad mula sa mga paghihirap na tiyak na noon ang nag-iisa sa ilang bahagi ng natin ang ating mga tipan. darating. paglalakbay. Ang kababaihang ito ay Naisip ko ang kalalakihang nawalay Bilang mga anak ng Diyos, patuloy walang asawa, diborsyada, o balo. Ma- sa kanilang pamilya sa paglalakbay, at tayo sa landas ng pananampalataya raming inang walang asawa.12 Sama- naiwan silang mag-isa sa paghila ng dahil kinikilala natin, tulad ng itinuro sama silang humila—mga anak na kariton. Maraming lalaking namatay sa ni Pangulong Thomas S. Monson na, babae ng tipan, bata at matanda, iba’t paglalakbay. Ang ilang anak na lalaki “Ang nakapagliligtas na mga ordenan- iba ang sitwasyon sa buhay, sa iisang ay nagpaiwan para magmisyon sa kani- sang natanggap sa templo na nagtutu- landas, na iisa ang mithiin. lang lupang tinubuan. Ang ilan ay nau- lot sa atin na makabalik balang-araw Ang mga tumakbo para tulungan nang nandayuhan upang paghandaan sa ating Ama sa Langit sa ugnayan ng ang kanilang mga kapatid na nanga- ang pagdating ng kanilang pamilya sa pamilyang walang hanggan at mangailangan ay ipinaalala sa akin ang Salt Lake Valley. Ipinasiya ng iba na hu- pagkalooban ng mga pagpapala at mga tagasagip, kapwa nakikita at wag sumama, dahil pinili nilang hindi kapangyarihan mula sa itaas ay sulit sa hindi, na mabilis makapuna, makakita tuparin ang kanilang mga tipan. lahat ng sakripisyo at pagsisikap.” 15 ng pangangailangan, at makatulong. Tulad ng mga nauna, marami nga- Hindi sapat ang maglakbay lang; Naisip ko ang sinabi ng Panginoon: yon ang nabubuhay sa di-kainamang kailangan nating magsigising sa ating “Ako ay magpapauna sa inyong ha- sitwasyon. Patuloy tayong nagtu- tungkulin at magpatuloy nang may rapan. Ako ay papasainyong kanang turo at nagsisikap na makamtan ang pananampalataya habang humuhugot

Nobyembre 2012 117 tayo ng kapanatagan, lakas, kakayahan, at paggaling sa kapangyarihan ng Pagbabayad-sala. Mga kapatid, mahal ko kayo. Marami sa inyo ang hindi ko kilala sa personal, pero alam ko kung sino kayo! Tayo ay mga anak na babae sa Kanyang kaharian na tumutupad sa tipan, at dahil pinagkalooban ng Ni Linda S. Reeves lakas sa pamamagitan ng ating mga Pangalawang Tagapayo sa Relief Society General Presidency tipan, handa tayong gawin ang ating tungkulin. Inihahanda ng Relief Society ang kababaihan para sa mga pagpapala ng buhay na walang hanggan sa pag- Hindi Kayo Nalilimutan pukaw sa ating espirituwalidad upang maragdagan ang ating pananampalataya at sariling kabutihan. Magsimula ng Panginoon tayo sa ating sarili. Magsimula tayo kung saan tayo naroon. Magsimula tayo ngayon. Kapag nagsigising tayo Kilala at mahal tayo ng ating Ama sa Langit at ng ating sa espirituwal, higit nating mapapa- Tagapagligtas na si Jesucristo. . . . Madarama natin ang tatag ang mga pamilya at tahanan at Kanilang pagmamahal at habag sa ating pagdurusa. matutulungan ang iba. Ito ay gawain ng kaligtasan, at ginawa itong posible ng nagpapalakas at nagbibigay-kakayahang kapangya- apag nakakadaup-palad na- “Si Mollie ay hindi nag-iisa! Si Mollie rihan ng Pagbabayad-sala. Magsigising min ang kababaihan sa buong ay aking anak! Ako ang kanyang sa tunay nating pagkatao. Magsigising Kmundo, namamangha kami sa Ama! Napakahalaga niyang anak sa sa ating tungkulin. Tayo ay mga anak lakas ng inyong patotoo. Napakarami aking pamilya, at siya ay hindi kang ating Ama sa Langit, na nagmama- sa inyo ang una o ikalawang heneras- ilanman nag-iisa! ” hal sa atin. Pinatototohanan ko ito sa yong mga miyembro ng Simbahan. Isa sa mga paborito kong ku- pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ Nakikita namin ang maraming kaba- wento sa buhay ng Tagapagligtas ang MGA TALA baihang naglilingkod sa maraming kuwento tungkol kay Lazaro. Sinabi 1. Zina D. Young, sa Woman’s Exponent, tungkulin, nagbibiyahe nang malalayo sa atin sa mga banal na kasulatan na Okt. 15, 1877, 74. para makasimba, at nagsasakripisyo “Iniibig nga ni Jesus si Marta, . . . ang 2. Mga Taga Roma 13:11–12. 3. Mosias 18:8–11. para gumawa at tumupad ng mga kaniyang kapatid na [si Maria], at [ang 4. Robert D. Hales, “Pagiging Disente: tipan sa templo. Ikinararangal namin kapatid nilang] si Lazaro.” 1 Ipinarating Pagpipitagan sa Panginoon,” Liahona, kayo. Kayo ang mga makabagong nila kay Jesus na malubha si Lazaro, Ago. 2008, 21. 5. Boyd K. Packer, “Paano Magiging Ligtas pioneer ng Panginoon! ngunit hindi nagpunta kaagad si Jesus; sa Teritoryo ng Kaaway,” Liahona, Kailan lang ay nakilala namin nagpalipas pa Siya ng dalawang araw, Okt. 2012, 35. ng aking asawang si Mel ang isang at sinabing “ang sakit na ito’y . . . sa 6. Alma 5:26. 7. Alma 5:14. volunteer tour guide na nagnganga- ikaluluwalhati ng Dios, upang ang 8. Mga Anak na Babae sa Aking Kaharian: lang Mollie Lenthal nang bumisita Anak ng Dios ay luwalhatiin sa pama- Ang Kasaysayan at Gawain ng Relief kami sa isang museo sa Australia. Na- magitan niyaon.” 2 Society, 35–36. 9. Sarah Rich, sa Mga Anak na Babae sa laman namin na si Mollie, isang ma- Nang marinig na paparating si Aking Kaharian, 36. gandang babaeng nasa 70s ang edad, Jesus, “yumaon at sumalubong sa 10. Mateo 11:28. ay walang anak at hindi nakapag- kanya” si Marta,3 at sinabi sa Kanya 11. Sa Mga Anak na Babae sa Aking Kaharian, 36. asawa. Nag-iisa siyang anak, at ma- ang nangyari. Si Lazaro ay “apat na 12. Pagsasaliksik na pinangasiwaan ni tagal nang patay ang mga magulang araw na[ng] nalilibing.” 4 Nagdadalam- Jolene S. Allphin mula sa mga kuwento niya. Ang pinakamalalapit niyang hati, tumakbo si Marta pauwi para at listahan ng mga kumpanya; tingnan sa Tell My Story, Too, ika-81 ed. (2012). kamag-anak ay dalawang pinsan na sabihin kay Maria na dumating na 13. Doktrina at mga Tipan 84:88. nakatira sa ibang kontinente. Walang ang Panginoon.5 Si Maria, na lubhang 14. Isaias 40:31. anu-ano, nadama kong nagpatotoo malungkot, ay tumakbo kay Jesus, 15. Thomas S. Monson, “Ang Banal na Templo—Isang Tanglaw sa Mundo,” sa akin ang Espiritu, na halos parang nagpatirapa sa Kanyang paanan, at Liahona, Mayo 2011, 92. ang Ama sa Langit ang nagsasalita: tumangis.6

118 Liahona Sinabi sa atin na “nang makita nga mo, o babalik ang anak mong naligaw lamang ang nakaaalam ng iyong mga ni Jesus na [si Maria’y] tumatangis, . . . ng landas.” Nadarama Nila ang tindi saloobin at hangarin ng iyong puso.” 12 nalagim siya sa espiritu, at nagulumi- ng ating pagdurusa, at madarama Ipinaalala ng Tagapagligtas kay hanan,” at nagtanong kung saan nila natin ang Kanilang pagmamahal at Oliver na alam Niya ang bawat detalye inilibing si Lazaro. habag sa ating pagdurusa. ng pagsusumamong iyon—at naalaala “Sinabi nila sa kaniya, Panginoon, Nagpatotoo si Alma: ang mismong oras at gabing iyon. halika at tingnan mo.” 7 “At siya ay hahayo, magdaranas ng Maraming taon na ang nakalilipas At nabasa natin ang ilan sa mga sa- mga pasakit at hirap at lahat ng uri ng dinapuan ng di-karaniwang sakit ang lita sa banal na kasulatan na puno ng tukso; at ito ay upang matupad ang asawa ko at naging malubha. Nang pagkahabag at pagmamahal: “Tuma- salita na nagsabing dadalhin niya sa lumipas ang mga linggo at lumala pa ngis si Jesus.” 8 kanyang sarili ang mga pasakit at ang ang kanyang sakit, lalo akong nakum- Isinulat ni Apostol James E. mga sakit ng kanyang mga tao. binsi na mamamatay siya. Wala akong Talmage: “Nang makita ang dalawang “At dadalhin niya sa kanyang sinabihan ng aking mga pangamba. babaeng lubhang nagdadalamhati, sarili . . . ang kanilang mga kahinaan, Malaki ang aming pamilya, bata pa . . . nalungkot si Jesus [sa kanila], kaya upang ang kanyang sisidlan ay ma- ang aming mga anak, at nagmama- naghinagpis ang Kanyang espiritu at puspos ng awa, . . . upang malaman halan kami at walang hanggan ang lubhang nabagabag.” 9 Pinatototoha- niya . . . kung paano tutulungan ang aming kasal, at ang isiping mawawala nan ng karanasang ito ang pagkaha- kanyang mga tao alinsunod sa kani- ang asawa ko at mag-isa kong palala- bag, pagdamay, at pagmamahal ng lang mga kahinaan.” 10 kihin ang aking mga anak ay nagpa- ating Tagapagligtas na si Jesucristo at Kapag iniisip natin kung kilala ba dama sa akin ng kalungkutan, pighati, ng ating Ama sa Langit para sa bawat tayo ng ating Tagapagligtas at ng ating at galit. Nahihiya akong sabihin na isa sa atin tuwing nabibigatan tayo sa Ama sa Langit o kung gaano Nila tayo lumayo ako sa aking Ama sa Langit. pagdadalamhati, pagkakasala, paghi- kakilala nang personal, alalahanin Ilang araw akong hindi nagdasal; hirap, at mga pasakit sa buhay. natin ang sinabi ng Tagapagligtas kay hindi na ako nagplano; umiyak ako. Mahal na mga kapatid, kilala at Oliver Cowdery: Sa huli ay nadama ko na hindi ko mahal tayo ng ating Ama sa Langit at “Kung nagnanais ka ng karagda- kayang gawin itong mag-isa. ng ating Tagapagligtas na si Jesucristo. gang katibayan, ipako mo ang isipan Sa unang pagkakataon pagkaraan Alam Nila kapag nasasaktan o nagdusa gabi [na] ikaw ay nagsumamo sa ng maraming araw, lumuhod ako at rusa tayo sa anumang paraan. Hindi akin sa iyong puso, upang iyong mala- nagbuhos ng nilalaman ng puso ko sa Nila sinasabing, “OK lang na masaktan man ang hinggil sa katotohanan ng aking Ama sa Langit, at nagsumamong ka ngayon dahil di-maglalaon ay mga bagay na ito.” 11 patawarin ako sa paglayo sa Kanya, maaayos din ang lahat. Gagaling ka, Bago iyon ay sinabi ng Tagapag- at sinabi ko ang lahat ng nasasaloob o makakakita ng trabaho ang asawa ligtas, “Wala nang iba pa kundi Diyos ko, at sa huli ay ibinulalas ko na kung

Nobyembre 2012 119 o hirap o pagsubok na pinagdaraanan, alam Niya at nauunawaan ang mga sandaling iyon. Mahal Niya kayo! At tutulungan Niya kayo sa mga sandaling iyon, tulad ng ginawa Niya kina Maria at Marta. Nabayaran na Niya ang halaga upang malaman Niya kung paano kayo tutulungan. Ilagay ang inyong mga pasanin sa Kanya. Sabihin sa Ama sa Langit ang inyong nadarama. Sabihin sa Kanya ang inyong pasakit at pighati at ibigay ito sa Kanya. Saliksikin ang mga banal na kasulatan araw-araw. Doo’y makasusumpong din kayo ng malaking kapanatagan at tulong. Itinanong ng ating Tagapagligtas: “Sapagkat malilimutan ba ng isang ina ang kanyang anak na pinasu- suso, na hindi siya maawa sa anak ng kanyang sinapupunan? Oo, maaaring makalimot siya, gayon pa man hindi ito talaga ang nais Niyang gawin ko, Nakababatang Alma sa kanyang anak kita malilimutan. . . . gagawin ko ito. Alam ko na may plano na si Helaman. Inilarawan ni Alma “. . . Aking inanyuan ka sa mga Siya para sa ating buhay. ang “hindi maipaliwanag na masid- palad ng aking mga kamay.” 14 Habang nakaluhod ako at patuloy hing takot” na nadama niya habang “Iniutos ko na walang isa man sa na nagbubuhos ng nilalaman ng aking iniisip ang pagpasok sa presensya ng inyo ang umalis, kundi iniutos ko na puso, nabalot ako ng napakatamis, Diyos para hatulan sa marami niyang kayo ay lumapit sa akin, nang inyong napakapayapa, at magiliw na pagma- kasalanan. Matapos madama ang madama at makita; maging gayon din mahal. Para akong binalot ng nag- bigat ng lahat ng kanyang kasalanan ang inyong gagawin sa sanlibutan.” 15 uumapaw na pagmamahal. Parang nang tatlong araw at gabi, nagsisi Iyan ang ating tungkulin. Kailangan narinig kong sinabi ng Ama sa Langit, siya at nagsumamo sa Tagapagligtas nating madama at makita mismo at “Iyan lang ang kailangan kong mana kaawaan siya. Inilarawan niya pagkatapos ay tulungan ang lahat ng laman.” Ipinasiya kong huwag nang kay Helaman ang “napakaganda at anak ng Ama sa Langit na madama lumayo sa Kanyang muli. Unti-unti napakatamis” na kagalakan ng “hindi at makita at malaman na pinasan ng at kamangha-manghang bumuti ang na” maalaala pa ang kanyang mga ating Tagapagligtas hindi lamang ang lagay ng asawa ko hanggang sa lubos pasakit. Sa halip na madama ang lahat ng ating kasalanan kundi maging siyang gumaling. “hindi maipaliwanag na masidhing ang ating mga pasakit at pagdurusa at Makalipas ang ilang taon lumuhod takot” sa pag-iisip na haharap siya sa pighati upang malaman Niya kung ano kaming mag-asawa sa tabi ng aming Diyos, nakita ni Alma sa pangitain ang ang nadarama natin at kung paano 17-taong-gulang na anak na babae at “Diyos na nakaupo sa kanyang trono” tayo aaliwin. Pinatototohanan ko Siya nagsumamong palawigin pa ang kan- at sinabing, “Ang aking kaluluwa ay sa pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ yang buhay. Sa pagkakataong ito ang nag-asam na maparoon.” 13 MGA TALA sagot ay hindi, ngunit napakalakas Hindi nga ba gayon ang nadarama 1. Juan 11:5. ng damdaming iyon ng pagmamahal natin, mahal kong mga kapatid, kapag 2. Juan 11:4. at kapayapaang ipinangako ng ating nagsisi tayo at inisip ang pag-ibig, 3. Juan 11:20. 4. Juan 11:17. Tagapagligtas, at nalaman namin na awa, at pasasalamat natin sa ating Ama 5. Tingnan sa Juan 11:28. kahit pinauuwi na siya ng Ama sa La- sa Langit at sa ating Tagapagligtas—na 6. Tingnan sa Juan 11:32. ngit, magiging maayos ang lahat. Nala- tayo ma’y “[uma]asam na maparoon,” 7. Juan 11:33–34. 8. Juan 11:35. man namin ang ibig sabihin ng ilagay upang muling mayakap ng Kanilang 9. James E. Talmage, Jesus the Christ, 3rd ed. ang ating mga pasanin sa Panginoon, mapagmahal na bisig? (1916), 493. ng malaman na kilala, minamahal, at Tulad ng patotoo sa akin ng Pa- 10. Alma 7:11–12. 11. Doktrina at mga Tipan 6:22. kinahahabagan Niya tayo sa ating nginoon na hindi Niya nalilimutan ang 12. Doktrina at mga Tipan 6:16. mga kalungkutan at pasakit. Kanyang mahal na anak na si Mollie 13. Tingnan sa Alma 36:14–22; idinagdag Ang isa sa mga pinakamatatamis Lenthal, nagpapatotoo ako na hindi ang pagbibigay-diin. 14. 1 Nephi 21:15–16. na sandali ng mag-ama sa Aklat ni Niya kayo nalilimutan! Anuman ang 15. 3 Nephi 18:25; idinagdag ang Mormon ay nang magpatotoo si inyong kasalanan o kahinaan o pasakit pagbibigay-diin.

120 Liahona na gagawin ng mga taong handang tumulong?” 4 Sa ating panahon, ang mga grupo ng magigiting na kababaihan sa iba’t ibang dako ng mundo ay ipinamumuhay ang kanilang pananampalataya sa napakaraming lugar. At itinatanong nila sa kanilang puso at mga panala- Ni Pangulong Henry B. Eyring ngin ang bagay ding iyon tungkol sa Unang Tagapayo sa Unang Panguluhan paglilingkod na kanilang gagawin. Bawat isa sa inyo ay kakaiba ang kalagayan sa inyong paglalakbay tungo sa buhay na walang hanggan. Ang ilan ay marami nang karanasan sa pag- Ang Tagapag-alaga lilingkod, at ang iba ay nagsisimula pa lamang sa kanilang pagiging disipulo Kayo ay palalakasin subalit bibigyang-inspirasyong sa buhay. Bawat isa ay may kakaibang personal na kasaysayan at mga hamon malaman ang mga limitasyon at hangganan ng sa buhay. Ngunit kayong lahat ay mag- inyong kakayahang maglingkod. kakapatid at minamahal na mga anak ng ating Ama sa Langit, na nakakikilala at nangangalaga sa inyo. Ang napakagandang nagawa ninyo agpapasalamat akong maka- hindi makaalis dahil sa makapal nang sama-sama ay ang mahalin, sama kayo ngayong gabi. Ang na niyebe. Sa panahong iyon ng pa- pangalagaan at bigyang-ginhawa ang Nkababaihan ng Simbahan ni ngangailangan ay sinabi niya sa mga isa’t isa. Nasaksihan ko ang tatlong ba- Jesucristo ay nagiging samahan ng kamiyembro sa pangkalahatang kumpe- hagi ng himalang iyan isang buwan pa babaihan na inilarawan ng ina ni Pro- rensya: “Ang inyong pananampalataya, lang ang nakalilipas sa paglilingkod petang Joseph Smith na si Lucy Mack relihiyon, at pangangaral ng relihiyon, ninyo sa isang miyembro. Bilang kan- Smith, sa mga salitang ito: “Kailangan ay hindi makapagliligtas ng kahit yang ama, salamat sa inyo at salamat nating pakamahalin ang isa’t isa, [pa- isang kaluluwa sa inyo sa kahariang sa Diyos, na gumabay sa isang visiting ngalagaan] ang isa’t isa, aliwin ang isa’t selestiyal ng ating Diyos, kung hindi teacher. isa at maturuan, upang makaupo tayo ninyo susundin ang mga alituntuning Ang anak naming si Elizabeth, na nang magkakasama sa langit.” 1 itinuturo ko sa inyo ngayon. Humayo nakatira sa ibang estado at napakalayo May tatlong bahagi sa napaka- kayo at dalhin dito ang mga taong sa amin, ay nasa bahay kasama ang gandang paglalarawang iyan ng mga nasa kapatagan ngayon, at [isagawang] kanyang tatlong-taong-gulang na anak kwalipikasyon upang maging mali- mabuti ang mga bagay na tinatawag na babae. Ang isa pang anak niya ay gaya sa piling ng Diyos. Ang una ay nating temporal, . . . kung hindi [ay] nasa unang linggo pa lang ng kinder- pangalagaan ang isa’t isa. Ang isa pa mawawalang-saysay ang inyong garten. Si Elizabeth ay anim na buwan ay turuan ang isa’t isa at maturuan. pananampalataya.” 2 nang nagdadalantao at umaasam na At ang pangatlo ay magkakasamang Daan-daang kababaihan sa Utah ipanganak ang ikatlo niyang anak, maupo sa piling ng Diyos. ang tumugon dito. Sa kanilang karana ayon sa mga doktor ay babae na Ang layunin ko ngayong gabi ay litaan pinuno nila ang mga bagon ng naman. Ang asawa niyang si Joshua tulungan kayong madama ang papuri lahat ng maibibigay nila at makakalap ay nasa trabaho. at pagpapahalaga ng Diyos sa nagawa mula sa iba upang bigyang-ginhawa Nang makita niyang dinudugo ninyo para matulungan ang isa’t isa ang mga nasa kagipitan. Itinala ng isa na siya at tuluy-tuloy ito, tinawagan na makamtan ang dakilang mithiing sa magigiting na kababaihang iyon, niya sa telepono ang kanyang asawa. iyon. At, pangalawa, para ilarawan ang “Hindi pa ako kailanman higit na Sinabihan siya nito na tumawag ng ilan sa mga mangyayari pa sa inyong nasiyahan at, masasabi kong, natuwa ambulansya at doon na sila magkita sa nagkakaisang paglilingkod. sa anumang pagsisikap na ginawa ko ospital, na 20 minuto ang layo mula sa Tulad ng kababaihan noong araw, sa aking buhay, gayon ang nanaig na bahay niya. Bago siya nakatawag, na- tumugon kayo sa panawagan ng damdamin ng pagkakaisa.” 3 rinig niyang may kumatok sa pintuan. Panginoon na tumulong sa kapwa. Nang matapos ang pagsagip at Sa pintuan nagulat siyang makita Noong 1856 hiniling ng propetang si natunaw na ang niyebe, itinala ng ka- ang kanyang Relief Society visiting Brigham Young sa mga Banal na tu- patid na iyon ang tanong ng kanyang teaching companion. Wala silang usa- lungan ang mga handcart pioneer na tapat na puso: “Ano pa ang susunod pan nang umagang iyon. Nadama lang

Nobyembre 2012 121 nanatili kayong tapat, makikita ninyo na madalas kayong aanyayahan ng Panginoon na paglingkuran ang isang taong nangangailangan kapag tila hindi ito madali para sa inyo. Maa- aring mukha itong mahirap at marahil ay imposible pang gawin. Kapag dumating ang pagkakataong iyon, maaaring tila hindi kayo kailangan o may iba pang taong mas makakatulong kaagad. Alalahanin na kapag hinayaan ng Panginoon na makita natin ang isang taong nahihirapan, pinupuri natin ang mabuting Samaritano sa hindi ng kompanyon niya na dapat niyang ng nagkakaisang samahan ng kababa- niya ginawa at maging sa kanyang gi- puntahan si Elizabeth. ihan. Narito ang isang bahagi lamang nawa. Hindi siya dumaan sa kabilang Tinulungan siya nitong makasakay ng mensahe ng bishop ni Elizabeth na daan kahit estranghero at marahil ay sa kotse. Dumating sila sa ospital ilang ipinarating kina Elizabeth at Joshua sa kaaway pa ang nabugbog na manla- minuto bago nakarating si Joshua ospital ilang oras matapos isilang ang lakbay. Ginawa niya ang makakaya mula sa trabaho. Wala pang 20 minuto sanggol: “Ang Relief Society president niya para sa nabugbog na lalaki at ay nagpasiya na ang mga doktor na na ang bahala sa lahat. Nagpaplano na nagplanong makatulong pa ang iba operahan si Elizabeth para mailabas kaming tulungan ang mga anak ninyo pagkatapos. Ginawa niya ito dahil ang sanggol at mailigtas ang buhay sa bahay para makaparoo’t parito si naunawaan niya na ang pagtulong ng mag-ina. Kaya isinilang ang isang Elizabeth sa ospital habang nasa os- ay maaaring mangailangan ng higit munting sanggol na babae sa mundo, pital ang inyong magandang sanggol pa sa magagawa ng isang tao. na umiyak nang malakas, na napaaga na wala pang pangalan. Nagawa na Ang mga aral sa kuwentong iyan nang 15 linggo ang pagsilang. Siya ay namin ito noon nang matagalan, at ay maaaring gumabay sa inyo anuman may timbang na isang libra, labing- sinasamantala ng [ating] mga tao ang ang inyong hinaharap. Ang mga aral isang onsa (765 g). Ngunit buhay siya, pagkakataong ito. ding iyon ay natamo ninyo sa inyong gayon din si Elizabeth. Sabi pa ng bishop, na tinutukoy ang kabataan at sa mga karanasan ninyo Natupad ang sinabi ni Lucy Mack sarili at ang ward: “Nagpunta pa nga ngayon. Smith nang araw na iyon. Isang tapat kami sa ospital at sinamahan ang mga Kahit minsan lang, at marahil ay na miyembro ng Relief Society, na bata sa playroom nang hindi sila mai- madalas, ay nagulat kayong makita binigyang-inspirasyon ng Espiritu wan ng kanilang ina sa ibang lugar.” ang isang taong nangangailangan Santo, ang nagbantay, nagmahal, at At patuloy niya: “Hindi namin isang pangangalaga. Maaaring isa itong nagbigay-ginhawa sa kanyang kapatid sagawa ang aming plano nang walang magulang, lolo, lola, kapatid, o anak sa kaharian ng Diyos. Siya at libu-libo koordinasyon at pagsang-ayon ninyo, na nagkasakit o may kapansanan. Ang pang ibang nakapagbigay ng inspira- siyempre. Gusto lang naming ipaa- pagkahabag ninyo ang nanaig kaysa dong paglilingkod sa nagdaang mga lam na hindi kayo dapat mag-alala sa inyong mga pagnanais bilang tao. Kaya henerasyon ay hindi lamang pinasala- mga bagay na magagawa [at gagawin] sinimulan ninyong mag-alok ng tulong. matan ng mga natulungan nila at ng namin.” Tulad ng manlalakbay sa kuwento kanilang mga mahal sa buhay kundi Dahil sa pagtulong nila sa aking ng mabuting Samaritano sa banal na maging ng Panginoon. anak, nagkaroon siya ng matamis na kasulatan, malamang na ang tulong Alalahanin ang pagpapahalaga Niya sandaling kargahin, sa unang pagka- na kailangan ay naging pangmata- sa mga taong di-gaanong kinikilala kataon, ang kanyang munting sanggol. galan na hindi ninyo kayang ibigay ng mundo sa kanilang kabutihan: “At At tinapos ng bishop ang kanyang nang mag-isa. Kinailangang paala- sasagot ang Hari at sasabihin sa kanila, mensahe kina Joshua at Elizabeth sa gaan ng Samaritano ang manlalakbay Katotohanang sinasabi ko sa inyo, ipinararating ng kababaihan dahil sa sa katiwala ng bahay-tuluyan. Ang Yamang inyong ginawa sa isa dito sa pangako nilang paglingkuran ang iba plano ng Panginoon na paglingkuran aking mga kapatid, kahit sa pinakama- sa lahat ng dako ng mundo alang- ang ibang nangangailangan ay may liit na ito, ay sa akin ninyo ginawa.” 5 alang sa Panginoon: “Manatiling tapat.” pagtutulungan. Ngunit ang himala ng isang mi- Kahit magkakaiba ang kalaga- Laging inaanyayahan ng bishop at yembro ng Relief Society na tamang- yan at karanasan ninyo sa buhay, mga Relief Society president ang mga tama ang dating para tumulong ay may sasabihin ako tungkol sa ilang miyembro ng pamilya na magtulu- naragdagan sa pamamagitan ng lakas bagay na naghihintay sa inyo. Kapag ngan kapag kailangan. Napakaraming

122 Liahona dahilan para sa alituntuning iyan. pumanaw ang kanyang asawa, na Ngunit nagbabala rin Siya sa ilan Ang nangunguna ay ang maglaan ng nagpatotoo at nagpasalamat sa pagka- sa inyo na maaaring nagpapabaya sa ibayong pagmamahal sa mas mara- kataong mapaglingkuran ito hanggang sarili sa walang tigil at napakatagal ming tao na dulot ng paglilingkod sa sa huling sandali ng kanyang buhay. na mapagmahal na paglilingkod: “At isa’t isa. Walang makitang luha sa kanya, kundi tiyakin na ang lahat ng bagay na ito ay Nakita at nadama na ninyo ang masayang ngiti. gagawin sa karunungan at kaayusan; pagpapalang iyan. Kapag inalagaan Kahit malaki ang pagpapala ng ma- sapagkat hindi kinakailangan na ang ninyo ang isang tao kahit sandali lang, haba at mapagmahal na paglilingkod tao [o sinumang tagapag-alaga] ay napapamahal sa inyo ang taong insa mga tao, malalaman ninyo na may tumakbo nang higit na mabilis kaysa yong pinaglingkuran. At nang tumagal pisikal, emosyonal, at pinansiyal na sa kanyang lakas. At muli, kinakaila- pa ang pag-aalaga ninyo, nag-ibayo mga limitasyon sa maaaring mangyari. ngang siya ay maging masigasig, nang ang pagmamahal na iyon. Ang taong nag-aalaga nang sapat na sa gayon siya ay magkamit ng gantim- Dahil tayo ay mortal, ang nag- haba ng panahon ay maaaring siyang pala, anupa’t ang lahat ng bagay ay ibayong pagmamahal na iyan ay mangailangan ng pag-aalaga. dapat na gawin nang maayos.” 7 maaaring hadlangan ng lungkot at Ang Panginoon, na siyang Dalub- Ang payong iyan ay maaaring ma- pagod. Iyan ang isa pang dahilan kaya hasang Mangangalaga ng mga taong hirap gawin kapag kailangan ninyong hinahayaan ng Panginoon na matulu- nangangailangan, ay nagbigay ng magpasiyang balansehin ang hanga- ngan tayo ng iba sa paglilingkod natin magandang payo sa mga pagod na rin ninyong gawin ang lahat para sa mga nangangailangan. Iyan ang da- tagapag-alaga sa mga salitang ito na tulungan ang iba at ang karunungan hilan kaya nagtatag ang Panginoon ng ipinahayag ni Haring Benjamin at ninyong magtipid sa sarili ninyong mga samahan ng mga tagapag-alaga. nakatala sa Aklat ni Mormon: “Alang- mga pangangailangan upang patuloy Ilang linggo na ang nakalilipas na- alang sa pananatili ng kapatawaran ng kayong makapaglingkod. Maaaring roon ako nang sang-ayunan ang isang inyong mga kasalanan . . . nais kong nakita na ninyo ang iba na nahirapan babae sa sacrament meeting bilang ibahagi ninyo ang inyong kabuhayan sa gayong mga pagpapasiya. Ang assistant coordinator ng visiting teach- sa mga maralita, bawat tao alinsu- isang halimbawa ay ang pagpapasiya ing, isang posisyong hindi ko alam nod sa kung ano ang mayroon siya, kung aalagaan ninyo sa bahay o paa- na mayroon noon. Inisip ko kung gaya ng pagpapakain sa nagugutom, alagaan sa isang bahay-ampunan ang alam ba niya ang pagpapahalaga ng pagpapanamit sa hubad, pagdalaw sa isang taong malapit nang pumanaw Panginoon sa kanya nang tawagin siya may karamdaman, at pangangasiwa kapag pagod na pagod na kayo. sa tungkuling iyon. Dahil sa malikot sa kanilang ikagiginhawa, kapwa Ang nalalaman ninyo tungkol na anak, kinailangan niyang lisanin espirituwal at temporal, alinsunod sa sa plano ng kaligtasan ay maaaring ang miting bago ko nasabi sa kanya kanilang mga pangangailangan.” 6 gumabay sa inyo sa gayon kahirap kung gaano siya kamahal at pinaha- na mga pagpapasiya. Iyan ang isa sa halagahan ng Panginoon sa kanyang mga dahilan kaya matalinong sinabi ni pagtulong na pangasiwaan ang mga Lucy Mack Smith na ang kababaihan ginagawa ng Kanyang mga disipulo. ay dapat “maturuan.” Ang pangangalaga sa mga na- Makabubuting magkaroon ng mangangailangan ay kailangan ng tibay na pananalig sa layunin ng Pa- pagtutulungan, isang mapagmahal nginoon para sa bawat anak ng Diyos at nagkakaisang samahan. Iyan ang sa panahon ng paghihirap sa buhay. itinatatag ng Panginoon sa inyo. Mahal Itinuro Niya kay Propetang Joseph Niya kayo anumang tungkulin ang ang napakahalagang bagay sa plano inyong ginagampanan. ng kaligtasan sa ganitong paraan nang Ang isang patunay ng Kanyang sikapin ni Joseph na unawain ang tila pagpapahalaga sa inyo ay tinutulutan walang-katapusang mga pagsubok kayo ng Diyos na lalo pa ninyong sa kanya: “At muli, kung ito ay iyong mahalin ang inyong mga pinagliling- pagtitiisang mabuti, ang Diyos ay kuran. Iyan ang dahilan kaya ninyo dadakilain ka sa itaas.” 8 iniiyakan ang pagkamatay ng isang Ang pasiya nating makatulong taong pinaglingkuran ninyo nang ma- nang husto sa isang taong nasa gitna tagal. Ang nasayang na pagkakataong ng mahihirap na pagsubok ay nagi- alagaan sila ay maaaring parang mas ging, “Ano ang dapat kong gawin na malaki pang kawalan kaysa pansa- makakatulong nang husto sa taong mantalang paghihiwalay. Narinig ko mahal ko na ‘lubos na makapagtiis’?” ang isang babae—na matagal ko nang Kailangan natin siyang tulungan na kilala—kamakailan, noong linggong matutong sumampalataya kay Cristo,

Nobyembre 2012 123 na babae ng Diyos na kababaihan na sumama sa kanila. Kapag dumarating sa isang miting ang kababaihan at naghanap ng upuan, maririnig nila ang magiliw na salitang, “Halika[yo], tabi-tabi tayo.” Maririnig natin ang mga salitang iyan sa araw na nakita ni Lucy Mack Smith na ang kababaihan ay “[makaupo] nang magkakasama sa langit.” Hindi tayo naghahanda para sa araw na iyon sa isang iglap lamang. Mang- yayari ito sa mga araw at taon ng pag- aalaga natin sa isa’t isa at pagsasapuso ng mga salita ng buhay na walang hanggan. Dalangin ko na marami sa atin ang magkasama-sama sa maluwalhating hinaharap na iyon na naghihintay sa atin. Pinatototohanan ko na ang pag- asam ninyo sa mga araw na iyon ay hindi mabibigo. Ginawa itong posible ng Panginoong Jesucristo, sa pamamagitan ng Kanyang walang-hanggang Pagbabayad-sala, para sa bawat isa sa umasa sa buhay na walang hanggan, iba. Nagbibigay sila ng mga pagka- inyo. Naririnig at sinasagot ng Ama sa at ibigin ang kanyang kapwa, na dali- kataon sa kababaihan na matiis ang Langit ang inyong mga panalangin ng say na pag-ibig ni Cristo, hanggang sa mga pagsubok kapag inalagaan nila pananampalataya para patnubayan at wakas ng kanyang buhay. ang isa’t isa sa dalisay na pag-ibig ni tulungan kayong magtiis sa pagliling- Nakakita na ako ng kababaihan Cristo. Maaaring kabilang diyan ang kod sa Kanya. sa kaharian na nagtuon sa Tagapag- magiliw na panghihikayat sa pagod Isinusugo ang Espiritu Santo sa ligtas at sa Kanyang layunin. Isipin na tagapag-alaga na magpahinga at inyo at sa mga inaalagaan ninyo. ang mga panahong naparoon kayo sa tanggapin ang tulong ng iba. Palalakasin kayo subalit bibigyang- silid kung saan nagpulong ang Relief Nagagawa iyon ng kababaihan inspirasyon ding malaman ang Society o Primary o Young Women. dahil hindi sila nanghuhusga sa hangganan ng inyong kakayahang Maaaring walang makitang larawan mga taong dumaranas ng matinding maglingkod. Papanatagin kayo ng doon ng Tagapagligtas o ng Kanyang pagsubok. Karamihan sa mga tao na Espiritu kapag inisip ninyo, “Sapat mga salita, ngunit alam ninyo na nag- may mabibigat na pasanin ay nagsi- na ba ang nagawa ko?” karoon ng patotoo sa katotohanan at simulang mag-alinlangan sa sarili at Pinatototohanan ko na sasainyo kahalagahan ng Kanyang Pagbabayad- sa kanilang kahalagahan. Pinagagaan ang Panginoon at ihahanda ang sala sa oras na iyon na katulad sa ga- natin ang kanilang mga pasanin kapag inyong daan at papatnubayan kayo bing ito. Maaaring walang larawan ng nagpasensya tayo sa kanilang mga sa inyong paglilingkod sa mga taong banal na templo o mga salitang “Ang kahinaan at nagsasaya sa anumang mahal Niya sa kanilang mga panga- Mag-anak ay Magsasamang Walang kabutihang makita natin sa kanila. Gi- ngailangan at pagsubok. Sa sagradong Hanggan,” ngunit nakikita ninyo ang nagawa iyan ng Panginoon. At maaari pangalan ni Jesucristo, amen. ◼ pag-asa sa kanilang mga ngiti. nating tularan ang Kanyang halim- MGA TALA At nakita ninyo, katulad ko, na bawa—dahil Siya ang pinakadakilang 1. Lucy Mack Smith, sa Mga Anak na Babae pinalakas ng isang matalinong visiting tagapag-alaga ng lahat. sa Aking Kaharian: Ang Kasaysayan at Gawain ng Relief Society (2011), 30. teacher ang loob ng isang miyem- Madalas nating pag-uusapan ang 2. Brigham Young, sa Mga Anak na Babae brong nahihirapan na kailangan at lakas ng grupo ng kababaihan sa Sim- sa Aking Kaharian, 44. mahalaga pa rin ang kanyang pag- bahan ni Jesucristo. Dapat nating ma- 3. Lucy Meserve Smith, sa Mga Anak na Babae sa Aking Kaharian, 44. lilingkod sa iba, kahit siya ay nag- laman na ang Tagapagligtas ay laging 4. Lucy Meserve Smith, sa Mga Anak kukulang. Naghahanap ng paraan kasama sa grupo kapag inaanyayahan na Babae sa Aking Kaharian, 44. ang mahuhusay na Relief Society natin Siya. 5. Mateo 25:40. 6. Mosias 4:26. president para makatulong ang mga Makikita natin na parami nang pa- 7. Mosias 4:27. nangangailangan sa pag-aalaga sa rami ang inaanyayahan ng mga anak 8. Doktrina at mga Tipan 121:8.

124 Liahona Indeks ng mga Kuwento sa Kumperensya Ang sumusunod na listahan ng mga piling karanasan mula sa mga mensahe sa pangkalahatang kumperensya ay magagamit sa personal na pag-aaral, family home evening, at iba pang pagtuturo. Ang mga tagapagsalita ay nakalista nang sunud-sunod ayon sa alpabeto, at ang bilang ay tumutukoy sa unang pahina ng mensahe. TAGAPAGSALITA KUWENTO Neil L. Andersen (39) Hindi humina ang pananampalataya ng isang pamilya kasunod ng pagkamatay ng kanilang anak. Shayne M. Bowen (15) Itinuro ni Shayne M. Bowen at ng kanyang missionary companion sa isang pamilya na hindi na kailangang binyagan ang mga batang musmos. Linda K. Burton (78) Tinulungan ng isang babae si Linda K. Burton nang pumunta siya sa templo sa ikalawang pagkakataon noong bagong-kasal siya. (111) Pumanaw ang asawa at isang anak ng pioneer na si Mary Lois Walker habang tumatawid sa kapatagan. Craig C. Christensen (12) Nadama ng anim-na-taong-gulang na si Ben Christensen ang Espiritu Santo nang pumunta siya sa isang temple open house. D. Todd Christofferson (47) Nagtrabaho nang husto ang isang binata sa India para matulungan ang kanyang pamilya at makapag-aral. Quentin L. Cook (6) Tumangging sumali ang British Olympian na si Eric Liddell sa karera ng takbuhan sa araw ng Linggo.

Ann M. Dibb (10) Tiwalang isinuot ng isang dalagita ang isang T-shirt na nagpapahayag na siya ay miyembro ng Simbahan.

Larry Echo Hawk (32) Natuklasan ng drill instructor ni Larry Echo Hawk ang kanyang kopya ng Aklat ni Mormon.

Henry B. Eyring (60) Inukitan ni Henry B. Eyring ang isang kahoy para sa bawat anak niyang lalaki upang kumatawan sa kanilang mga espesyal na kaloob. (72) Hinanap ng apong babae ni Henry B. Eyring si Jesus sa isang temple open house. (72) Nilisan ni Henry B. Eyring ang Stanford University para magtrabaho sa Ricks College. (72) Nanalangin ang manugang na babae ni Henry B. Eyring sa dalampasigan at inilaan ang kanyang panahon sa Panginoon. Robert C. Gay (34) Itinanong ng ama ni Robert C. Gay sa kanya kung ipagbibili niya ang kanyang kaluluwa sa halagang singko. (34) Sinunod ni Robert C. Gay ang inspirasyong tulungan ang isang batang lalaking humihikbi sa tabi ng kalsada. Daniel L. Johnson (101) Dumalo sa templo ang mga Banal sa mga Huling Araw matapos sirain ng bagyo ang kanilang mga pananim na prutas. Thomas S. Monson (68) Nagulat si N. Eldon Tanner na makita ang apat na lalaki na maorden sa mas mataas na tungkulin sa priesthood. (68) Tumanggap ng inspirasyon si Thomas S. Monson na tumawag ng mga branch president. (68) Nagpatotoo si John H. Groberg sa hari ng Tonga. (86) Sinunod ni Thomas S. Monson ang inspirasyong magmungkahi tungkol sa gawaing misyonero. (86) Sinunod ni Thomas S. Monson ang inspirasyong bisitahin ang isang kaibigan sa ospital. (86) Hinikayat ni Thomas S. Monson ang isang binata na magmisyon. (86) Nasagot ang isang panalangin ng mga kabataan sa isang kultural na pagdiriwang para sa templo. Russell M. Nelson (18) Tumugon ang isang lalaki sa pahiwatig na “pahintuin . . . ang mga binatang nagbibisikleta.”

Russell T. Ogusthorpe (96) Tinulungan ng mga kabataang dumadalo sa Sunday School ang dalawang kaklaseng autistic na maibahagi ang kanilang natutuhan. Boyd K. Packer (75) Tinamaan ng matinding bagyo sa karagatan ang barkong sinakyan ni Boyd K. Packer sa Western Samoa.

Linda S. Reeves (118) Bumaling si Linda S. Reeves sa Diyos nang magkasakit ang kanyang asawa.

Richard G. Scott (93) Nag-index ng 2,000 pangalan ang bawat kabataan sa Russia at nagsumite ng pangalan ng isang ninuno para magawan ng mga ordenansa sa templo. Carole M. Stephens (115) Nagtulungan ang mga kabataang babae sa isang muling pagsasadula ng pioneer trek.

Gary E. Stevenson (51) Nilisan ng isang estudyante sa kolehiyo ang isang party sa Japan matapos tanggihan ang mga sigarilyong marijuana. Scott D. Whiting (37) Inayos ng mga kontratista ang dalawang maliit na depekto sa itinatayong Laie Hawaii Temple.

Nobyembre 2012 125 MGA BALITA SA SIMBAHAN

missionary na paghusayin ang kani- Ibinaba ang Edad na Kailangan lang paghahanda para sa misyon bago sila pumasok sa MTC. para Makapagmisyon “Pinabibilis ng Diyos ang Kanyang gawain,” sabi ni Elder Holland. “At Ni Heather Whittle Wrigley kailangan Niya ng mas marami pang Mga Balita at Kaganapan sa Simbahan handa at karapat-dapat na missionary na magpapalaganap ng liwanag at ka- a pagsisimula ng Ika-182 Ikala- sa pagdedesisyon kung kailan totohanan at pag-asa at kaligtasan ng wang Taunang Pangkalahatang magmimisyon. ebanghelyo ni Jesucristo sa madalas ay SKumperensya, ipinahayag ni Pa- Ipinaliwanag ni Elder Jeffrey R. madilim at nakatatakot na mundo.” ngulong Thomas S. Monson na, simula Holland ng Korum ng Labindala- Sinabi ni Elder Holland na mala- ngayon, ang mga lalaki ay maaari wang Apostol na ang magiging mga mang na maragdagan pa ang mga nang magmisyon sa edad na 18 at ang missionary ay maaaring irekomenda mission. mga babae sa edad na 19. ng kanilang bishop at stake president Para mapagkasya ang inaasahang Pagkatapos, sa isang press confer- sa full-time service 120 araw bago su- pagdami ng mga missionary sa mga ence, binigyang-diin ni Elder Russell M. mapit ang kanilang ika-18 kaarawan o misyon sa buong mundo, babawasan Nelson ng Korum ng Labindalawang ang petsang maaari na silang umalis. ng 1/3 ang mga araw ng pananatili ng Apostol na ang pagbabago ay isang Ang mga kabataang lalaki ay maa- lahat ng missionary sa mga MTC. Isang opsiyon: “Ang mga kabataang lalaki aring pumasok sa missionary training 12-linggong training course na ipinatu- at babae ay hindi dapat magsimulang center (MTC) pagkatapos nila ng pad kamakailan at isinasagawa sa mga maglingkod hangga’t hindi sila handa high school o ng katumbas nito at 18 misyon ang tutulong para lalo pang sa espirituwal at temporal,” sabi niya. taong gulang na sila. Ang mga babae maihanda ang mga missionary. ◼ Ang mga bagay na tulad ng pag-aaral, ay maaaring pumasok pagtuntong ng sitwasyon ng pamilya, at kalusugan kanilang ika-19 na kaarawan. Basahin ang iba pa tungkol dito ay mahalaga pa ring isaalang-alang Pinakikiusapan ang magiging mga sa “missionary age requirement” sa news.lds.org. Ang mga kabataang lalaki ay maaari na ngayong magmisyon sa edad na 18 at ang mga babae sa edad na 19, depende sa kanilang sitwasyon at sa pagpapasiya ng kanilang mga lider ng priesthood. Mga Turo para sa Ating Panahon

Mula Oktubre 2012 hanggang Marso 2013, ang mga aralin sa Melchizedek Priesthood at Relief Society para sa ikaapat na Linggo ay dapat ihanda mula sa isa o mahigit pang mga mensaheng ibinigay sa pangkalahatang kumperensya ng Ok- tubre 2012. Sa Abril 2013, maaaring piliin ang mga mensahe mula sa kumperensya ng Oktubre 2012 o Abril 2013. Mga stake at district president ang dapat pumili ng mga mensahe na gagamitin sa kanilang lugar. Alamin ang iba pang detalye sa pamamagitan ng pagbabasa ng bahaging “Mga Turo para sa Ating Panahon” ng Mayo 2012 Liahona

126 Liahona Mga Bagong Kasangkapang Tumutulong sa

PAGLALARAWAN NI CHRISTINA SMITH © IRI PAGLALARAWAN mga Miyembro Ang Pumarito Ka, Sumunod Ka sa Akin ay isang bagong kurikulum na tutulong sa mga guro na magturo sa paraan ng Tagapagligtas at tutulong sa mga na Maghanda ng kabataan na mas lubos na mabago at mapaunlad ng ebanghelyo. mga Pangalan ng Ipinatupad ng Simbahan ang Bagong mga Kamag-anak Kurikulum para sa Kabataan para a isang liham noong Oktubre sa 2013 8, 2012, inanyayahan ng Unang SPanguluhan ang mga miyem- binalita ng Simbahan ang bagong Mas maraming aralin sa bawat yu- bro—lalo na ang mga youth at young kurikulum—Come, Follow Me: Learn nit kaysa kayang ituro sa isang buwan, single adult—na tumanggap ng lubos Iing Resources for Youth [Pumarito kaya pinakikiusapan ang mga guro na mga pagpapala ng templo sa Ka, Sumunod Ka sa Akin: Mga Sang at lider na humingi ng inspirasyon at pamamagitan ng paghahanda ng mga gunian para sa Pag-aaral ng mga mag-usap-usap para mapagpasiyahan pangalan ng sarili nilang mga kamag- Kabataan]—para sa mga korum ng kung aling outline ng mga aralin ang anak na dadalhin sa templo. Aaaronic Priesthod, Young Women, gagamitin. Bukod pa rito, yaong may “naka- at klase ng mga kabataan sa Sunday Isang bagong gabay na aklat, ang reserbang napakaraming pangalan ng School para sa 2013. Teaching the Gospel in the Savior’s mga kamag-anak [ay hinihikayat] na Ang isa sa mga pangunahing mit- Way [Pagtuturo ng Ebanghelyo sa Pa ibigay kaagad ang mga pangalang ito hiin ng Pumarito Ka, Sumunod Ka sa raan ng Tagapagligtas], ang tutulong para maisagawa na ang kailangang Akin ay tulungan ang mga guro—sa sa mga lider at guro na mas mauna- mga ordenansa.” simbahan at sa tahanan—na makapag- waan kung paano iaakma ang mga Para matulungang tumugon ang turo nang katulad ng Tagapagligtas, aralin sa kakaibang mga pangangai- mga miyembro sa panawagan ng na ginagawang mas nakasentro ang langan ng kanilang mga kabataan at Unang Panguluhan, lumilikha ng mga mga lesson sa pagtalakay ng tungkol kung paano tutulungan ang mga ka- bagong sanggunian at kasanayan ang sa ebanghelyo. Ang mga kabataan bataan na matutuhan ang ebanghelyo. Simbahan, na matatagpuan sa 10 wika ay aanyayahang gampanan ang mas Lahat ng aralin ay maaaring i-print sa familysearch.org. mabigat na tungkulin sa pagtuturo at mula sa Internet. Makukuha ang mga Halimbawa, isang bagong upgrade pag-aaral. printed version ng Pumarito Ka, Su sa new.familysearch.org na tinatawag “Ang pagtutuunan ay ang pagpapa- munod Ka sa Akin sa mga darating na na Family Tree ang nagbibigay ng lakas at pagpapatatag ng pananampa- araw. Sa katapusan ng 2012, lahat ng mas pinahusay na paraan sa paggawa lataya, paniniwala, at patotoo, gamit outline ng aralin ay makukuha online ng ating family history sa pamamagi- ang pinakahuling mga turo ng mga sa 23 wika. tan ng pagtutulot sa mga user na General Authority at mga general au- Mababasa ng mga miyembro, lider, (1) kumonekta at makipagtulungan xiliary presidency,” pagsasaad sa isang at guro ang bagong kurikulum online sa iba na may ninunong bahagi rin liham ng Unang Panguluhan noong sa lds.org/youth/learn. ng pamilya nila, (2) i-edit at i-delete Setyembre 12, 2012. Ang area at lokal na mga lider ay ang mga maling datos, at (3) madaling Ang Pumarito Ka, Sumunod Ka sa magbibigay ng training sa mga lider at makapagsumite ng mga pangalan ng Akin ay inorganisa sa mga yunit na guro bago matapos ang 2012. ◼ mga ninuno para sa mga ordenansa sa nakatuon sa isang paksa ng doktrina templo. Ang mga user ay makakakita bawat buwan at ibinabahagi sa lahat Alamin ang iba pang detalye sa rin ng mga video sa “Assigning Names ng klase ng Sunday School, Young news.lds.org. Tingnan din sa pahina to the Temple” at iba pang training sa Women, at Aaronic Priesthood. 96 sa isyung ito. familysearch.org/treetraining. ◼

Nobyembre 2012 127 Elder Craig C. Mga General Auxiliary Presidency

Christensen RELIEF SOCIETY

Ng Panguluhan ng Pitumpu

agsimulang maglingkod si Elder Craig C. Christensen bilang miyembro ng Panguluhan ng Carole M. Stephens Linda K. Burton Linda S. Reeves NPitumpu noong Agosto 1, 2012, matapos siyang Unang Tagapayo Pangulo Pangalawang Tagapayo tawagin sa posisyong iyon noong Abril 2012. YOUNG WOMEN Isinilang kina Sheron at Colleen Christensen sa Salt Lake City, Utah, USA, noong Marso 1956, lumaki si El- der Christensen sa hilagang California sa “isang aktibo at mapagkalingang pamilyang LDS.” Binigyang-diin niya na noon pa man ay naniniwala na siya na totoo ang ebanghelyo, subalit mas lumakas ang kanyang patotoo nang magmisyon siya sa Chile. “Bilang missionary, laging hangarin kong madama Mary N. Cook Elaine S. Dalton Ann M. Dibb ang Espiritu Santo, at lumalim at naging mas tunay ang Unang Tagapayo Pangulo Pangalawang Tagapayo aking patotoo sa ebanghelyo,” sabi niya. Sa kanyang misyon napamahal sa kanya ang Aklat ni Mormon, na PRIMARY patuloy niyang ginagamit sa kanyang pagtuturo. Si Elder Christensen ay naging miyembro ng Una at Pangalawang Korum ng Pitumpu mula pa 2002. Kamakailan lamang, naglingkod siya bilang Executive Director ng Priesthood Department. Nakapaglingkod na siya bilang Mexico South Area president, Mexico City East Mission president, bishop, high councilor, at stake mission president. Jean A. Stevens Rosemary M. Wixom Cheryl A. Esplin Si Elder Christensen ay may bachelor’s degree sa Unang Tagapayo Pangulo Pangalawang Tagapayo accounting mula sa Brigham Young University at master of business administration degree mula sa Univer- YOUNG MEN sity of Washington. Siya ang may-ari at nagpapatakbo ng mga negosyo sa mga industriya ng retail automotive at real estate development, at naging visiting instructor sa ilang unibersidad. Ikinasal si Elder Christensen kay Debora Jones noong Marso 28, 1978. Naninirahan sila ngayon sa Holladay, Utah, at sila ay may apat na anak at limang apo. ◼ Larry M. Gibson David L. Beck Adrián Ochoa Unang Tagapayo Pangulo Pangalawang Tagapayo

SUNDAY SCHOOL

David M. McConkie Russell T. Osguthorpe Matthew O. Richardson Unang Tagapayo Pangulo Pangalawang Tagapayo

128 Liahona Isang Hakbang ng Pananampalataya, ni Michael T. Malm “At nang makita siya ng mga apostol na lumalakad sa ibabaw ng dagat, ay nangagu- lumihanan sila. . . . “Datapuwa’t pagdaka’y nagsalita sa kanila si Jesus, na nagsasabi, Laksan ninyo ang inyong loob; ako nga: huwag kayong mangatakot. “At sumagot sa kaniya si Pedro, at nagsabi, Panginoon, kung ikaw nga, ay papari- yanin mo ako sa iyo sa ibabaw ng tubig. “At sinabi niya, Halika. “At lumunsad si Pedro sa daong, at lumakad sa ibabaw ng tubig, upang pu- maroon kay Jesus” (Mateo 14:26–29). © MICHAEL T. MALM, HINDI MAAARING KOPYAHIN. © MICHAEL T. “Ikinalulugod kong ibalita na kaagad ipatutupad, na lahat ng karapat-dapat at may kakayahang kabataang lalaki na nakatapos na ng high school o ng katumbas nito, saanman sila nakatira, ay magkakaroon ng opsiyon na mairekomenda para makapagmisyon pagtuntong sa edad na 18, sa halip na edad na 19,” ipinahayag ni Pangulong Thomas S. Monson sa pagbubukas ng sesyon ng Ika-182 Ikalawang Taunang Pangkalahatang Kumperensya ng Simbahan. Sinabi rin niya, “Ngayon ikinalulugod akong ibalita na ang may kakayahan at karapat-dapat na mga kabataang babae na may hangaring maglingkod ay maaari nang mairekomendang magmisyon simula sa edad na 19, sa halip na edad na 21.”