Prof. Jerzy Vetulani Start Ii Edycji Konkursu 2016! O Szkole Super Dziadka I Bezpiecznej Starości

NR 20 www.glosseniora.pl

LUTY-MARZEC 2016 | ISSN 2299-6990 | www.glosseniora.pl FOT. FRANCISZEK VETULANI

DJ Wika

JESZCZE WIELE MI SIĘ CHCE!

MIŁOŚĆ PO 60 TCE

Opowiedz Nam Swoją Historię

PROF. JERZY VETULANI START II EDYCJI KONKURSU 2016! O SZKOLE SUPER DZIADKA I BEZPIECZNEJ STAROŚCI

ZAMÓW PRENUMERATĘ GŁOSU SENIORA s. 42 OGÓLNOPOLSKĄ KARTĘ SENIORA s. 43 ZNAJDZIESZ TEŻ NAS NA FACEBOOKU ADRES REDAKCJI: al. J. Słowackiego 46/30, 30-018 Kraków Tel./faks 12 429 37 28 OD REDAKCJI e-mail: [email protected] [email protected] [email protected] www.glosseniora.pl [email protected] SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNY: Łukasz Salwarowski [email protected] SZKOŁA SUPER DZIADKÓW 4-5 ZDROWA WODA NAJLEPSZYM JAK ZOSTAĆ SUPER DZIADKIEM? WYWIAD LEKARSTWEM! ZASTĘPCA REDAKTORA NACZELNEGO: Z PROFESOREM JERZYM VETULANIM. Patrycja Kosek BEZPIECZNY SENIOR 28-29 [email protected] AKTYWNY SENIOR 6-7 BEZPIECZNA STAROŚĆ. WYWIAD Z JESZCZE WIELE MI SIE CHCE! WYWIAD Z PROFESOREM JERZYM VETULANIM. KOREKTA TEKSTÓW: WIRGINIĄ SZMYT - DJ WIKĄ. Anna Żegleń OSZCZĘDNY SENIOR 30-31 [email protected] MIŁOŚĆ PO 60 TCE 8-9 OGÓLNOPOLSKA KARTA SENIORA MIŁOSNA HISTORIA STANISŁAWY - EDYCJE LOKALNE Szanowni Państwo, ZESPÓŁ REDAKCYJNY: BABECKIEJ-SOJKI OSZCZĘDZAJ Z OGÓLNOPOLSKĄ Anna Żegleń KARTĄ SENIORA [email protected] NOWA EDYCJA KONKURSU "OPOWIEDZ Edward Gretschel NAM SWOJĄ HISTORIĘ" SPORT SENIORA 32-33 o już dwudzieste wydanie Głosu Seniora! Tym jubile- piękną historią miłości po 60 tce, Stanisławy i Zbigniewa z Boch- WALENTYNKI W TRÓJMIEŚCIE [email protected] VIII OLIMPIADA SPORTOWA UTW uszowym lutowo-marcowym numerem naszego ma- ni tworzymy nowy dział poświęcony miłości. Głos Seniora łączy! Andrzej Skrzyński RADY SENIORÓW 10-11 „TRZECI WIEK NA START" W ŁAZACH gazynu kontynuujemy kolejny bardzo intensywny rok [email protected] Zapraszamy do wysyłania swoich historii miłości i dowodów na RADA KRAKOWSKICH SENIORÓW IV OGÓLNOPOLSKI MARSZ NORDIC naszej pro-seniorskiej działalności. Program Ogólnopolska Karty to, że po 60tce też można znaleźć miłość i przeżyć złotą jesień WALKING STUDENTÓW UTW WSPÓŁPRACA: ŚLĄSKA RADA SENIORÓW KOŹLA PIĄTKA TSeniora prężnie się rozwija, a jego zasięg przerasta nasze naj- swego życia nie w samotności lecz RAZEM. W nowym dziale Franciszek Vetualni RYBNICKA RADA SENIORÓW Stanisława Babecka-Sojka RADA SENIORÓW W DĄBROWIE GÓRNICZEJ MYŚLENICKI KLUBU PETANQUE UTW śmielsze oczekiwania! Kartę wyrobiło już ponad 30 tysięcy se- chcemy inspirować i pomagać w poszukiwaniu przyjaźni i miłości Barbara Szafraniec KONGRES RAD SENIORÓW 50+ SPORT KRAKÓW 2016 niorów, dzięki której mogą korzystać ze zniżek już w blisko 250 i udowadniać, że jest to możliwe w każdym wieku. Antoni Wiatr III OGÓLNOPOLSKA ZIMOWA SENIORIADA Marian Krzewiński UNIWERSYTETY NA PODHALU firmach i instytucjach w całej Polsce. Formularze zgłoszeniowe Ruch to zdrowie, dlatego nasz nowy dział to Sport Seniora! TRZECIEGO WIEKU 12-15 Henryk Kaletka PARAOLIMPIJCZYCY 34 napływają do nas z całego kraju, z klubów seniora, rad senio- Zapraszamy do wzajemnego inspirowania się różnymi formami Maria Prymakowska-Paluch KLUB SENIORA "MOTŁAWA" W GDAŃSKU rów, uniwersytetów trzeciego wieku i od osób indywidualnych. aktywności sportowej. Jak co roku zapraszany na VIII Olimpiadę Ludmiła Kucharska MYŚLIBORSKI UNIWERSYTET TRZECIEGO STARTOWAŁEM POD WIATR... Paulina Kowalik WIEKU WYWIAD Z RAFAŁEM WILKIEM Do programu przystępują też gminy i miasta, które zdecydowały Sportową UTW „Trzeci Wiek na Start”, podsumowujemy Ogólno- Bożena Sałacińska UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU się na wydanie z nami karty lokalno - ogólnopolskiej, działającej polską Zimową Senioradę na Podhalu i zapraszamy na Ogólno- Miłosz Sałaciński MIASTA PARTNERSKIE 35-37 W WEJHEROWIE w danym mieście i w całym kraju! Coraz więcej przedsiębiorstw polski Marsz Nordic Walking. Nie zabrakło miejsca też na coraz Stefania Łabaziewicz UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU JERZMANOWICE-PRZEGINIA DLA Ewelina Hrycaj-Małanicz SENIORÓW zgłasza chęć współpracy i honorowania Karty. To utwierdza nas bardziej popularne bule! Po zdrowej rywalizacji trzeba się wyci- Monika Dubec W LISZKACH KAZIMIERZOWSKI UNIWERSYTET ZABIERZOWSKI PROGRAM DLA SENIORÓW w przekonaniu, że ta inicjatywa ma sens i przynosi wiele pożytku szyć i uspokoić. Muzyka łagodzi obyczaje, koi i inspiruje, dlatego Dorota Żmiejko OSIEDLOWY KLUB "AKTYWUJ SIĘ" W Patryk Cyb TRZECIEGO WIEKU W BYDGOSZCZY seniorom z całej Polski. kolejną nowością tego numeru jest dział „Senior Meloman”. GIŻYCKI UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU DĄBROWIE GÓRNICZEJ Brat Pio Berger Oh Rozwija się także Głos Seniora! Nasz magazyn dystrybuowa- Teresa Kobiałka II MAŁOPOLSKIE FORUM SREBRNEJ HISTORIE 38-39 Nie mogło zabraknąć naszych sprawdzonych działów – Myśl GOSPODARKI ny przez pierwsze lata głównie w klubach seniora i uniwersyte- Agnieszka Seweryn JANKOWSKI, NIE PISZ TYLE. WYWIAD Zdrowo (zioła, seks po zawale, alergia) Aktywny Senior (wspa- Roman Białas LWOWSKI UNIWERSYTET TRZECIEGO tach trzeciego wieku zaczyna wykraczać poza te granice. Chęć niała DJ Wika, Wirginia Szmyt) oraz Senior w Uzdrowisku (Wy- Stefan Patyk WIEKU Z STANISŁAWEM M. JANKOWSKIM Agnieszka Mleczko TYDZIEŃ SENIORA W ARKADACH LIST DO REDAKCJI otrzymywania Głosu Seniora zgłaszają osoby indywidualne, bi- sowa, Goczałkowice, Busko, Nałęczów, Solec). POEZJA Ryszard Bujak WROCŁAWSKICH blioteki, domy seniora, domy kultury, parafie i apteki. Po sukcesie konkursu „Opowiedz nam swoją historię” z przy- Aleksandra Nadolna UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU SENIOR MELOMAN 40-41 Anna Boraczyńska W KOŁOBRZEGU Zmienia się i rozwija także wnętrze naszego magazynu. jemnością informujemy, że postanowiliśmy go reaktywować, co Lidia Jaźwińska MUZYKA ŁAGODZI OBYCZAJE! W tym numerze inaugurujemy nowe działy tematyczne. Rozmo- więcej, tym razem w trzech odsłonach: moja historia, historia MYŚL ZDROWO 16-22 WYWIAD Z PROFESOREM JERZYM Magdalena Petryniak wa z naszym ambasadorom, światowej sławy psychofarmakolo- mojej miłości i historia z podróży. Z niecierpliwością czekamy na Marcin Mucha SEKS-BEZPIECZNY PO ZAWALE? SALWAROWSKIM Irena Frankiewicz WYWIAD Z DOKTOREM N. MED. ZŁOTE MYŚLI giem profesorem Jerzym Vetulanim zainspirowała nas do powo- zgłoszenia i jesteśmy pewni, że mają Państwo do opowiedzenia BARTOSZEM PUCHALSKIM PRENUMERATA łania do życia dwóch nowych działów – Szkoła Super Dziadków jeszcze wiele niesamowitych historii. MARKETING: LEK A SUPLEMENT DIETY Łukasz Salwarowski OGÓLNOPOLSKIEGO oraz Bezpieczna starość. Zostały one wypełnione niezwykle cie- Widzimy, że nasz magazyn cieszy się coraz większą popular- ALERGIA WIOSENNA ZMORA MAGAZYNU GŁOS SENIORA 42 [email protected] MIÓD JAK MULTIWITAMINA kawymi wywiadami z naszym drogim profesorem, uwielbianym nością, wciąż zachęcamy do podsyłania nam przez czytelników Anna Żegleń [email protected] SENIOR W UZDROWISKU 23-27 OGÓLNOPOLSKA KARTA przez wielu seniorów w całej Polsce. ich twórczości bądź pomysłów, które moglibyśmy zrealizować na SENIORA 43 Bardzo nas cieszy rosnące znaczenie rad seniorów (gminnych, ZDROWO Z NATURY. łamach pisma. Będziemy również wdzięczni za darowizny – nie PROJEKT I SKŁAD GRAFICZNY: miejskich, powiatowych czy wojewódzkich). Z wieloma z nich na- Jarosław Szczurek | good-art.pl byłoby naszej gazety i Ogólnopolskiej Karty Seniora, gdyby nie wiązaliśmy już owocną współpracę. W wielu miastach wspiera- Państwa wsparcie. Zapraszamy do współpracy wszelkie organi- NAKŁAD: my ich tworzenie. Stąd nowy dział tematyczny poświęcony wła- zacje i stowarzyszenia, które są zainteresowane wsparciem dzia- 25 000 egzemplarzy śnie radom seniora i ich aktywności. łań pro-senioralnych w całym kraju. DRUK: Przekaż nam swój Ale tak naprawdę w życiu liczy się .. miłość. Seniorzy z całej INTROMAX Drukarnia Offsetowa Kraków, ul. Biskupińska 21 Polski przekonują nas, że wiek nie może być przeszkodą w pielę- gnowaniu i znajdowaniu miłości swojego życia! Zainspirowani www.glosseniora.pl Łukasz Salwarowski Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega KRS 0000225549 sobie prawo skracania i redagowania nadesłanych tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i tekstów stowarzyszeniemanko.pl 3 SZKOŁA SUPER DZIADKÓW

JAK ZOSTAĆ Dziadkowie rzeczywiście nie mogą być traktowani SUPER jako bezpłatna opiekunka do dziecka rodziców ich dzieci dzięki dziadkom wracają do religii. W cza- dziennym. Za taki stosunek do rodziców trzeba potem płacić. sie kiedy rodzice byli w pracy, dziadkowie przekazali im zasady Rodzice i dziadkowie mieszkają zatem osobno, tworząc własne DZIADKIEM? i wartości, które teraz owocują. autonomiczne gospodarstwa domowe. Dziadkowie mają swoje życie, swoje potrzeby, swoje zajęcia, często jeszcze pracują PROFESOR JERZY VETULANI, Na co dziadkowie powinni jeszcze zwracać uwagę przy wycho- na emeryturze i podrzucanie im wnuków może często zaburzać W ROZMOWIE Z ŁUKASZEM wywaniu wnuków? ich styl życia. Poza tym dziadkowie rzeczywiście nie mogą być Dziadkowie muszą współpracować z rodzicami. Nie mogą traktowani jako bezpłatna opiekunka do dziecka. Ta niechęć SALWAROWSKIM. prowadzić własnej polityki wychowawczej, a już na pewno prze- może też wynikać ze zmiany społecznego statusu dziadków – FOT. FRANCISZEK VETULANI chodzić do opozycji względem rodziców. Nie mogą podważać ich seniorów! Otworzyły się przed nimi nowe możliwości, których decyzji, a wręcz powinni je wspierać poprzez pomoc wnukowi nie było dawniej – uniwersytety trzeciego wieku, kluby seniora JAK ZOSTAĆ DOBRĄ BABCIĄ LUB DZIADKIEM? JAK Warto też pamiętać, że nadmierne poświęcanie się dzieciom w zrozumieniu postępowania rodziców. Powinni zatem starać się i inne pro-seniorskie inicjatywy. Seniorzy mogą się rozwijać, WSPIERAĆ RODZICÓW W WYCHOWANIU? CZY POSY- (wnukom) uczy je egoizmu. pomóc wnukowi w interpretacji decyzji ojca lub matki. To zrozu- integrować i aktywizować poza domem i rodziną. ŁAĆ NASZE WNUKI DO SZKOŁY W WIEKU 6 LAT? ZACZYNA- mienie świata ma tu bardzo duże znaczenie. Bardzo często rodzice MY NOWY DZIAŁ WSPIERAJĄCY DZIADKÓW W WYCHOWANIU Mimo tych słabości uważa Pan dziadków za wsparcie w wycho- czy dziadkowie zostawiają wnuki samymi sobie z telewizją, książką Dziadkowie stali się zatem bardziej wartościowi i doceniani! SWOICH WNUKÓW! ROZMOWY I PORADY ROZPOCZYNAMY waniu i kształtowaniu wnuka? lub komputerem. To duży błąd. Dziadkowie i rodzice powinni po- Rodzice i wnuki muszą o nich bardziej zabiegać i konkurować OD WYWIADU Z NASZYM AMBASADOREM, NAJSŁYNNIEJSZYM Oczywiście! Są dziadkowie mądrzejsi i głupsi (podobnie jak magać dzieciom w interpretacji obserwowanych i doświadczanych z innymi. Jak ich przekonać do swoich wnuków? POLSKIM PSYCHO-FARMAKOLOGIEM I BIOCHEMIKIEM MÓZGU rodzice). Jednak rola dziadków w wychowaniu dziecka jest wręcz zjawisk czy zachowań. Dziadkowie muszą też pamiętać o tym, że Wielu dziadków nie trzeba przekonywać. Musimy jednak – PROFESOREM JERZYM VETULANIM. nieoceniona! Rodzic nigdy nie da dziecku tego, co może dać mu dziecko ma czterech dziadków. Nie ma mowy o rywalizacji między uszanować to, że mogą mieć swoje pasje, obowiązki czy inne za- dziadek! Poza większą ilością czasu oraz mądrością życiową prze- dziadkami i zniechęcania wnuka do którejś ze stron. Dobry dzia- jęcia. Można im jednak przypominać, jak ważną rolę w wychowa- Jaki dziadkowie mają wpływ na wychowanie wnuków? wagą dziadków jest większa cierpliwość i doświadczenie. Dzia- dek powinien wręcz zachęcać wnuka do odwiedzania tego dru- niu dziecka mogą pełnić, jak wiele mogą przekazać potrzebnego Bardzo duży! Zaryzykowałbym twierdzenie, że takie będzie dek jest też potrzebną dziecku ostoją wsparcia i spokoju. Dziecko giego dziadka czy babci. Po pierwsze potrzebują tego wnuki, po dziecku doświadczenia. Można im też uświadomić, że własnym społeczeństwo, jacy byli dziadkowie! Okazuje się bowiem, że słusznie skarcone przez rodziców lub będące z nimi w konflikcie drugie sami dziadkowie. wnukiem można się pochwalić, poczuć dumę z bycia dziadkiem, dziadkowie często mają lepszy kontakt z wnukami niż rodzice. powinno znaleźć gdzieś schronienie i wsparcie. Oczywiście mą- bo wnuk dodaje przecież dziadowi czy babci atrakcyjności. Mają ku temu bardzo dobre predyspozycje i możliwości. dry dziadek udziela wsparcia nie bezwarunkowo: "Postąpiłeś źle, Żyjemy w czasach kryzysu związków i małżeństw. Jak w takiej ale przecież nie jesteś zły i możesz postępować lepiej!". Rodzice sytuacji mają zachować się dziadkowie? Dlaczego jest Pan zwolennikiem posyłania dzieci do szkoły Dlaczego tak się dzieje? cię kochają, nawet jeżeli nie rozumieją". Kryzys małżeństwa to bardzo trudna sytuacja dla dziecka. w wieku 6 lat? Mają więcej czasu, więcej doświadczeń, dystansu do siebie Dziadkowie mają w takiej sytuacji bardzo ważną rolę do spełnie- Bo nierobienie tego jest marnotrawstwem potencjału dziec- i życia, i co oczywiste – więcej mądrości życiowej. Odchodzimy od rodzin wielopokoleniowych – wnukowie bar- nia. Muszą zrobić wszystko, aby dziecko było jak najmniej za- ka! Dziecko w tym wieku potrzebuje nowych bodźców, aby się dzo często nie żyją już z dziadkami w jednym domu. Czy to źle? angażowane w konflikty rodziców; muszą starać się niwelować rozwijać. Jego mózg tego potrzebuje! Jeśli w określonym wieku Skąd zatem częste twierdzenia rodziców, że dziadkowie roz- Najlepszy wpływ dziadka na wnuka i pomoc w wychowaniu te napięcia. Cokolwiek się dzieje w małżeństwie, podczas kon- (do 7 roku życia) mózg dziecka nie otrzyma odpowiednej por- puszczają i psują ich dzieci? mamy oczywiście w przypadku rodziny wielopokoleniowej lub fliktu czy po rozwodzie, dziecko musi wiedzieć, że ma rodziców cji informacji i wiedzy, dużo straci – komórki, które mogłyby się Bo często rzeczywiście się tak dzieje. Pomocna w wychowa- kiedy dziadkowie mieszkają bardzo niedaleko. Wtedy dziadko- i dziadków. Musi wiedzieć, że może się do nich zwrócić o pomoc, rozwijać, obumrą. Badania wykazują zresztą, że dzieci młodsze niu dyscyplina i konsekwencja rodziców są rozluźniane czy ni- wie mogą czuwać nad wnukiem, kiedy rodzice są w pracy. Mogą że może na nich liczyć, że wciąż mogą być dla niego tą ostoją w danej klasie – te, które poszły do szkoły w wieku lat 6 i i dzie- welowane przez dziadków. Matka karze nastolatka np. brakiem go wspierać w rozwiązywaniu zadań domowych czy interpreta- spokoju, bezpieczeństwa i zrozumienia. Mimo negatywnej oceny więciu miesięcy (grudniowe) mają później lepsze wyniki, niż te obiadu, a ten ucieka do babci i dostaje trzydaniowy posiłek. cji pewnych szkolnych problemów. Odchodzimy jednak od tego zachowań jednego z rodziców, dziadek nie może uczyć dziecka idące do szkoły w wieku 7 lat i 9 miesięcy (styczniowe); dzieje się i dziadka zastępuje świetlica, opiekunka lub szereg zajęć pozalek- nienawiści, musi uczyć go kochać swoich rodziców. I nie próbo- tak w systemie, w którym obowiązek szkolny zaczyna się w wie- Co zrobić, aby unikać rozpuszczania i psucia wnuków przez dziad- cyjnych. Jest to może lepsze z punktu widzenia edukacyjnego, wać uczyć niechęci do nowych macoch czy ojczymów. ku 7 lat, jak to teraz znów będzie w Polsce. Dom nigdy nie za- ków? ale na pewno gorsze z punktu widzenia emocjonalnego, bo tak stąpi szkoły, bo nauczyciele, nawet nienajlepsi, mają wykształce- Po pierwsze: dziadkowie muszą zrozumieć, że wnuk to nie jak powiedziałem wcześniej - dziadkowie to możliwa i potrzebna Dziadkowie są wnukom potrzebni, a często wręcz zbawienni. nie i doświadczenie pedagogiczne, którego nie ma 95% rodziców jest rozkoszna zabawka, tylko mały człowiek! Po drugie: muszą dziecku oaza spokoju i bezpieczeństwa. Jak zatem wytłumaczyć coraz większą niechęć dziadków do an- i dziadków! Poza tym nie możemy dzieci trzymać pod kloszem wiedzieć, że wszystko, co robimy w stosunku do dziecka, ma gażowania się w wychowywanie wnuków? Jak wytłumaczyć ich – to im zdecydowanie nie służy. Dziecko za długo ochraniane swoje znaczenie i konsekwencje. Po trzecie: dziadkowie muszą Co jeszcze tracimy, wychowując dzieci bez dziadków? prośby, żeby im nie podrzucać wnuków, bo oni jeszcze chcą cie- przez rodzinę przed światem może potem bardzo boleśnie się założyć, że dożyją dorosłości wnuka! To znaczy muszą sobie wy- Dziadkowie to także idealny przekaźnik uniwersalnych war- szyć się życiem i jeszcze sobie pożyć? z nim zderzyć. Bardzo często dziecko potem nie wie, jak zacho- obrazić, że będą musieli z nim żyć i patrzeć jak żyje, czyli jak tości. Rodzice często w pogoni za pieniądzem czy karierą za- Po pierwsze wynika to z tego, że mamy w Polsce coraz mniej wać się w wielu życiowych sytuacjach. Czy tego chcemy czy nie, został wychowany. Dziadkowie bardzo często rozpuszczają wnu- pominają, co tak naprawdę jest w wychowaniu najważniejsze, rodzin i domów wielopokoleniowych. Często młodzi ludzie dziecko prędzej czy później musi doświadczyć jakiejś niesprawie- ki, gdyż podświadomie zakładają, że nie zobaczą lub nie odczu- a jest to m.in. przekaz pewnych wartości. Bardzo ciekawa sy- opuszczają dom rodzinny i ich stosunki z rodzicami bardzo dliwości i braku szacunku. Musi się też nauczyć, jak stawiać czo- ją konsekwencji jego rozpieszczenia czy zepsucia w przyszłości. tuacja nastąpiła w Rosji sowieckiej, kiedy to po erze ateizmu się rozluźniają; dzieci przestają rodzicom pomagać w życiu co- ła takim wyzwaniom.

4 www.glosseniora.pl 5 AKTYWNY SENIOR

Jeżeli te imprezy były popularne, dlaczego przestała Pani je or- międzypokoleniowych dancingów dostaję też zaproszenia in- ganizować? dywidualne z miejsc typowo młodzieżowych, więc jeżdżę do Jasne, że były popularne. Biletów mieliśmy na dwieście pięć- różnych klubów: Kosmata w Tarnowskich Górach, X-Demon JESZCZE WIELE dziesiąt osób i zawsze wyprzedawały się wszystkie, co do jednego. w Zielonej Górze, Niebostan w Łodzi, grałam w Radomiu, Rze- Kosztowały po pięć, siedem złotych. Jednak wszystko, co dobre, szowie, Wrocławiu... szybko się kończy, wkrótce zmieniły się władze w urzędzie gminy i przydzielono odgórnie kierownika, mnie pozostawiając funkcję Jest Pani już znana w środowisku jako DJ prawda ? instruktora. Nie mogliśmy się dogadać z tym nowym kierowni- Tak, mam dużo propozycji do prowadzenia imprez. A sko- MI SIĘ CHCE! kiem i po trzech miesiącach złożyłam rezygnację. Odeszłam do ro to się ludziom podoba, to chyba coś w tym jest. Są ciekawi, fundacji Wspierania Inicjatyw Artystycznych, która zapropono- a poza tym widocznie potrzebują tego, zawsze uważałam, że wała mi założenie organizacji, a więc stworzyłam salon literacki muzyka tak jak i poezja przyczyniają się do tego, że człowiek O KARIERZE DJ-A I O TYM, ŻE Z DOBRĄ MOTYWACJĄ MOŻNA ZROBIĆ i prowadziłam wieczorki poetyckie. Zarówno salon jak i fundacja jest dobry, lepszy. WSZYSTKO, OPOWIADA WIRGINIA SZMYT, CZYLI DJ WIKA, mieściły się w pubie Bolek i wtedy właśnie zaczęłam tam grać, a seniorzy chętnie przychodzili na zabawy, nie musiałam nawet nikogo Mam nadzieję, że uda się nam zorganizować w Krakowie potań- W ROZMOWIE Z ŁUKASZEM SALWAROWSKIM I ANNĄ ŻEGLEŃ . specjalnie zapraszać. cówkę dla seniorów z Panią w roli DJ-a ? FOT. MARCIN URBAN Z przyjemnością zagram dla krakowskich seniorów! Wszyst- W Pubie Bolek gra Pani w środy, soboty i niedziele. Jak licznie ko jest do zrobienia. Czy jako niezwykle aktywna osoba czuje się Pani fenomenem A gdy wnuki pytają: „babciu zrobisz pierogi, upieczesz ciasto?”, seniorzy się tam pojawiają? wśród seniorów? to co Pani odpowiada? Przychodzi około setki osób, to są często stali bywalcy, nie- Nie powiedziałabym. Jest bardzo dużo starszych ludzi, którzy Wtedy odpowiadam, że zrobię, jak będę miała czas. Oczywi- których z tego pokolenia już z nami nie ma, ale za to bywają Dalsza częśc wywiadu już w kolejnym numerze Głosu Seniora! mają zacięcie do działania, a nawet są pewnymi nośnikami kul- ste, że jeśli mam w planach grać gdzieś wieczorem, to nie będę i nowe osoby z Warszawy i okolic. tury. Sama mam liczne grono znajomych, którzy mimo starszego jeszcze w nocy na kolanach robić pierogów. Mam dużo siły, je- wieku zajmują się wieloma rzeczami, takich, którzy organizują stem bardzo odporna, ale tę odporność trzeba szanować, nie Poprawczak, Ikar, Pub Bolek, a potem zaczęła Pani działać jesz- poetyckie wieczory, piszą piękną poezję, rzeźbią… To są ludzie mogę przekroczyć pewnej granicy, bo wtedy padnę i będę cał- cze szerzej… w moim wieku, to są seniorzy – być może nie jest o nich zbyt kiem wyłączona z życia. Tak, w pewnym momencie w wyniku krachu finansowego głośno, ale są. fundacja, dzięki której mogłam organizować wieczory literackie, Niektórzy myślą, że jak są starzy, to już niewiele mogą robić, Ile już imprez Pani poprowadziła jako DJ? zbankrutowała. Musiałam przerwać działalność. Ale w Bolku za- a przecież tak nie jest. Mam koleżanki z bloku, które są w moim Oj, tego było mnóstwo, trudno mi policzyć, w samym pubie proponowano, żebym mimo to została i dalej prowadziła zabawy. Inspiruje i łamie stereotypy. wieku i one zawsze powtarzają: „Wika, Ty sobie usiądź, czy ty na Bolek gram już od szesnastu lat trzy razy w tygodniu, można więc Jej dyskoteki i dancingi łączą nic nie chorujesz? Jak ty tak możesz, że jeszcze masz siłę?” A ja sobie wyobrazić. Zaczęłam w 2000 roku. Kiedy Pani granie nabrało międzypokoleniowego charakteru? pokolenia w całej Polsce. Zachwyca inteligencją, skromnością im odpowiadam, że nie mam. Bo tak naprawdę przecież niczym Pracując w poprawczaku miałam wiele do czynienia z trudną i poczuciem humoru. się nie różnimy, sił mamy tyle samo. Czyli zaczęła Pani wtedy karierę i niedawno było piętnastole- młodzieżą, zachowałam pewien sentyment i później, w Ikarze, or- Poznajcie tę niezwykłą kobietę. Ona naprawdę ma moc! cie? ganizowałam imprezy dla blokersów, zapraszam nawet chłopców Właśnie, więc jak to jest, że Pani się chce, a innym się nie chce? Nie do końca, gram już od osiemnastu lat, zaczęłam się tym z mojego osiedla, którzy siedzieli na ławkach i się nudzili. Nie było No cóż, ja nie znoszę bezczynności. I jeszcze jedno: ja po pro- zajmować jeszcze w klubie seniora. tam żadnej ochrony, obstawy. Udało się kilka takich zabaw prze- stu chcę próbować różnych rzeczy, testować, nie mogę znieść dys- prowadzić, ale było też trochę problemów, bo dopóki chłopcy byli kryminacji starości. Dla mnie to jest uwłaczające, kiedy ktoś mówi, A jak to się stało, że w ogóle zaczęła Pani grać? na sali, zachowywali się w porządku, jednak czasem po imprezie że jest stary i już się do czegoś „nie nadaje”. Nie można generalizo- Zaczęło się od tego, że aby ściągnąć ludzi na zajęcia edu- umawiali się całymi grupami i bili się między sobą. Powtarzałam wać, szufladkować ludzi według ich wieku. Są różni starzy i różni kacyjne, zapraszałam ich na zabawy – a zatem po każdej edu- im „nie róbcie mi obciachu” żeby się nie tłukli pod Ikarem, więc młodzi. Bywa, że człowiek młody i rześki okazuje się niezbyt przy- kacyjnej imprezie była zabawa taneczna, bo na same warsztaty oni podjeżdżali dwa przystanki dalej i tam załatwiali porachunki. datny we współpracy, a z kolei ktoś starszy, kto ma doświadczenie przyszłoby niewiele osób. Tyle tylko, że załatwienie DJ-a na taki Z czasem media zaczęły się interesować moją osobą ze względu na i wiedzę, jest aktywny i myśli nowocześnie, staje się bardzo pożą- wieczór kosztowało około 300 złotych, więc powiedziano mi, prowadzone przeze mnie imprezy, zdarzało się, że przychodzili do dany na danym stanowisku. I ja to chcę udowodnić na sobie. Nie że można coś takiego organizować raz na pół roku, a jeżeli chcę mnie z wywiadem ludzie z prasy obcojęzycznej, a potem pojawiła FASCYNUJĄCA BIOGRAFIA NAJSTARSZEJ można lekceważyć starości, przekreślać jej i twierdzić, że starszy częściej, to mogę sama grać. Wtedy używało się kaset i płyt, się pani Paulina Braun i wyszła z pomysłem stworzenia zabawy, DIDŻEJKI W POLSCE. WIRGINIA SZMYT wiek to już koniec, szufla i do kosza – bo doświadczenie senio- przyjrzałam się, jak robi to DJ i pomyślałam sobie: „cóż to ta- która łączyłaby pokolenia poprzez taniec i muzykę. Udało się to MA 77 LAT I NIE MA CZASU NA STAROŚĆ! ra w połączeniu z chęciami do działania jest bardzo wartościowe. kiego wielkiego?”. Miałam swoje kasety w domu, więc po prostu zorganizować, pierwsza taka międzypokoleniowa impreza odbyła Czasem warto to wykorzystać, starość nie musi oznaczać tylko sie- je przyniosłam i puszczałam w odtwarzaczach. I wyszło dobrze, się latem, w plenerze. Pojawiło się tam mnóstwo osób, zarówno dzenia w domu z wnukami. ludzie byli zadowoleni, ja z przyjemnością spędzałam czas, a na młodzież jak i seniorzy, zabawa bardzo się spodobała, więc powta- dodatek nie musieliśmy nadwyrężać finansów. rzaliśmy to potem średnio co miesiąc. No właśnie, jaką jest Pani babcią? Powiedziałabym, że jestem bardziej przyjaciółką, z wnukami łą- Często odbywały się te wykłady połączone z zabawami tanecz- Nadal gra Pani na tych imprezach? czą mnie więzy krwi, a nie częste wspólne spotkania, rozmowy, bo nymi? Tak, ostatnio byłam na takiej zabawie w Katowicach w klu- wątpię, żeby młodzież w tym wieku czerpała z tego przyjemność. Trzy razy w tygodniu, co tydzień: czwartek, sobota i niedziela. bie Galop, wcześniej odbyła się na barce nad Wisłą, oprócz tych

6 www.glosseniora.pl 7 96x136mm_DJVika.indd 1 2/4/16 11:11 AM MIŁOŚĆ PO 60 TCE

MIŁOŚĆ PO 60 TCE JAKA JEST HISTORIA Opowiedz TWOJEJ MIŁOŚCI? Nam Swoją GŁOS SENIORA ŁĄCZY! NOWA EDYCJA KONKURSU Historię „OPOWIEDZ NAM SWOJĄ HISTORIĘ”! Dzięki sukcesowi ostatniej edycji konkursu, postanowiliśmy URODZIŁAM SIĘ W KRAKOWIE, A CAŁE ŻYCIE MIESZ- go reaktywować. Otrzymaliśmy od państwa mnóstwo zgłoszeń! KAM W BOCHNI, GDZIE CZUJĘ SIĘ NAJLEPIEJ. OD Aby przedstawić jeszcze więcej ciekawych historii oraz Możesz przesłać zgłoszenie do każdej z kategorii. Przeży- MŁODOŚCI BYŁAM SIEROTĄ, BO JAKO MŁODA w ramach naszego nowego miłosnego działu, postanowiliśmy łeś niesamowitą historię miłosną? Twoje życie to niezwykła DZIEWCZYNA PRZED MATURĄ W LICEUM W TARNOWIE kontynuować konkurs w trzech odsłonach: opowieść, którą chcesz się podzielić? A może jesteś podróż- STRACIŁAM MATKĘ, A DWA LATA PÓŹNIEJ OJCA. LATA nikiem i przebywałeś za granicą, gdzie spotkały cię ciekawe PÓŹNIEJ ZMARŁ NAGLE W WIEKU 43 LAT MÓJ MĄŻ. ZO- • MOJA HISTORIA zdarzenia? STAŁAM SAMA Z CÓRECZKĄ, KTÓRĄ WYCHOWYWAŁAM. • MOJA HISTORIA MIŁOSNA Opowiedz nam o tym! Opisz nam swoje fascynujące DOSKONALE WIEM, CO TO SAMOTNOŚĆ. • MOJA HISTORIA Z PODRÓŻY doświadczenia w wiadomości pod adresem: [email protected]

Mimo to nie załamałam się, tylko rzuciłam się w wir pracy spo- łecznej. Pracuję społecznie do chwili obecnej. Już dziesięć lat pro- wadzę Klub Seniora "Sami Lecz Nie Samotni" w Bochni. Kocham WALENTYNKI starszych ludzi, a oni mnie. Lecz mimo tego intensywnego życia, ciągle mi czegoś brakowało. Właśnie bliskiej drugiej osoby, którą STANISŁAWA BABECKA-SOJKA Z MĘŻEM ZBIGNIEWEM W TRÓJMIEŚCIE poznałam już w podeszłym wieku. Należę do różnych organizacji oraz stowarzyszeń, m.in. do Stowarzyszenia Osób Niepełno- z kochanym mężem Klub Seniora, organizujemy wycieczki kra- 17 lutego 2016 roku w klu- sprawnych. Właśnie tam poznałam Zbigniewa. On był załamany jowe i zagraniczne, ciekawe spotkania, np. Dzień Solenizantów bie filmowym „Sztuka Wyboru” po śmierci swojej młodej żony, która zmarła, mając 46 lat. Nie da Stanisławów, rocznice urodzin najstarszych Seniorów i Jubileusz w Gdańsku Ośrodek Opiekuńczo- MIŁOŚĆ Szkoleniowy „Serafin” zorganizo- się opisać, jak strasznie to przeżywał, nawet chciał sobie odebrać Złotych Godów wdów i wdowców, którzy obchodziliby pięćdzie- wał Spotkanie Walentynkowe dla życie. Lecz dzięki dobremu koledze i przyjacielowi Januszowi roz- siąt lat małżeństwa, gdyby ta druga osoba żyła. Trójmiejskich Seniorów. począł na nowo. Wychował na wspaniałych ludzi dwójkę dzieci – Dobra rada – proszę uwierzyć – nie trzeba być samotnym Spotkanie przygotowano dzięki syna i córkę. Był wdowcem dziesięć lat, a ja dwadzieścia. i siedzieć w czterech ścianach… Trzeba iść do ludzi, bo to czło- uprzejmości "Sztuki Wyboru" oraz Jestem emerytowaną nauczycielką pełną humoru i wigoru, wiek rozweseli i wyleczy z melancholii! W czasie choroby (jestem PO 60-CE! wolontariatu wykładowców i prele- ale nigdy w życiu nie myślałam, że na starsze lata spotka mnie po zawale serca) widzi się troskę kochanej osoby i cieszy człowie- Seniorzy też chcą kochać! gentów. takie szczęście i żarliwa miłość. Nie rozmawialiśmy na ten temat, ka to, że ktoś się nami opiekuje. Dorosłe dzieci mają swoje rodzi- Odbyły się ciekawe wykłady, takie przyszło samo z siebie. Jakież było moje zdziwienie, kiedy mi się ny i czasem zapominają o starszych rodzicach i dziadkach – nie Dojrzały człowiek to dojrzałe uczucia. jak: „Zakochać się w życiu po 60-ce”, oświadczył z bukietem kwiatów i pierścionkiem o 3 w nocy, gdy ze złej woli, lecz z powodu braku czasu. Jesteś sam i czujesz się z tym źle? „Czy miłość może trwać wiecznie” wracał z pracy z Krakowa w Dzień Nauczyciela… i inne. Można było również wziąć Samotni Seniorzy niech nie boją się wszyst- Chcesz poznać inne osoby, zawiązać nową udział w podróży multimedialnej W grudniu 2014 roku zdecydowaliśmy, że chcemy być razem, przyjaźń, miłość? gdyż połączyła nas naprawdę wielka miłość. Chociaż jestem już kiego, a zwłaszcza ułożenia sobie życia na „Śladem Gdańskich Kochanków” w starszym wieku, a mąż jest młodszy ode mnie, bardzo się sza- nowo w starszym wieku, bo to naprawdę jest oraz dowiedzieć się, jak przez całe Zaczynamy nowy dział „Miłość po 60- ce”, życie zachować zdrowie i sprawność nujemy, kochamy i nie możemy być jednego dnia bez siebie. Mąż wspaniałe mieć drugą osobę bliską sercu. mnie onieśmiela, mówiąc ciągle, że nie zamieniłby mnie za żad- by udowodnić, że nikt nie musi być samotny fizyczną. Ponadto Seniorzy z okolic całego ne skarby na młodszą. Gdyby nawet stało się coś najgorszego, po- Seniorze, pamiętaj: w każdym wieku można spotkać miłość i w każdym wieku zasługujemy na szczęście! Napisz do nas, a my opublikujemy twój anons Trójmiasta, nie tylko samotni, mogli szedłby ze mną. i szczęście – jeśli tylko będziesz chciał! Bierz wzór z naszego ży- po prostu spędzić czas w miłej at- Nasz ślub był wielkim wydarzeniem w Bochni. Na ślubie cia. Nie daj się zepchnąć na boczny tor, myśl o sobie, a nie tylko na łamach „Głosu Seniora”! mosferze walentynkowej. obecni byli: władze miasta, Starosta, sporo przyjaciół, a Seniorzy o bliskich. Oby jak najwięcej takich inicjatyw! przygotowali wielką niespodziankę. Uroczystość uświetnił Chór Samotni, nie będziecie sami – zapraszamy do współpracy, Czekamy na zgłoszenia pod adresem Złota Jesień z Miejskiego Domu Kultury z Bochni oraz solistka pomożemy! Opery i Operetki z Krakowa, Joanna Grandys. Teraz prowadzimy STANISŁAWA BABECKA-SOJKA [email protected]

8 www.glosseniora.pl 9 RADY SENIORÓW

Zgłoszenia do udziału w Kongresie, propo- RADA KRAKOWSKICH KONGRES RAD SENIORÓW zycje i uwagi oraz pytania w sprawie przystą- W dniu 7 kwietnia 2016 r. odbędzie się do ustawodawcy, od takich działań możliwe pienia do „Ogólnopolskiego Porozumienia w Krakowie w Sali Obrad Urzędu Miasta będzie prawdziwe upodmiotowienie ludzi Rad Seniorów” prosimy kierować na adres: SENIORÓW 31-537 Kraków, Al. Daszyńskiego 22 Krakowa „Ogólnopolski Kongres Rad Se- starszych by nie byli traktowani i nie czuli się niorów” organizowany przez Ogólnopol- wykluczeni. Tutaj jest nasza rola gminnych telefon: 660-637-097 e-mail: owela Ustawy o Samorządzie zumienie Rad Seniorów, które w swoim skie Porozumienie Rad Seniorów pod pa- Rad Seniorów. [email protected] art. 5c z grudnia 2013 r. pozwa- założeniu ma kreować politykę powsta- Zapraszamy do współpracy z Radą Kra- tronatem Głosu Seniora. Istnienie i funkcjonowanie Rad Seniorów la na powoływanie Rad Senio- w gminach jest potrzebne nie tylko Senio- N wania Rad Seniorów w Polsce. Bardzo kowskich Seniorów podczas dyżurów Zapraszamy przedstawicieli istniejących już Patronem Kongresu Rad Seniorów jest Pre- rów w gminach. Słowo „pozwala” jest nas to cieszy. Powstaje wielka rodzina w każdy wtorek w godz. 11.00 – 13.00. Rad Seniorów z całego kraju do uczestnic- rom i nie tylko w rozstrzygnięciu doraźnych spraw, ale również służy Władzom Gmin zydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski kluczowe. Na 2479 gmin w Polsce Rad senioralna, która będzie się troszczyć Siedziba Rady i Zarządu Dzielnicy II, twa w tym bardzo ważnym wydarzeniu dla oraz Głos Seniora. Seniorów jest ok. 100. Czy są potrzeb- o potrzeby wielomilionowej społeczno- 31-537 Kraków, al. Daszyńskiego 22 przyszłości życia Seniorów. Zapraszamy i władzy wyższych szczebli, by decyzje i roz- wiązania o charakterze lokalnym oraz ogól- ne? Ustawodawca dał pełną swobo- ści osób starszych. tel. 12 431-25-00 również Seniorów i Przedstawicieli Władz ANTONI WIATR, nopolskim były trafniejsze i służyły Seniorom dę samorządom lokalnym w podej- Członkowie Rady bardzo poważnie Adres do korespondencji: Samorządowych z gmin, w których jeszcze Przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Rady Seniorów nie powstały. i innym grupom wiekowym i społeczeństwa. mowaniu decyzji o ich powoływaniu. podchodzą do pracy w KRS i traktują 31-004 Kraków, Rad Seniorów i Krakowskiej Rady Seniorów Celem Kongresu jest omówienie i wyartyku- Dlatego wypracowanie wspólnych przesłań, swoją działalność jako misję oraz niesie- Pl. Wszystkich Świętych 3-4 łowanie do opinii publicznej i do władz usta- stanowisk, uchwał i kierowanie ich skutecz- Już po kilku miesiącach funkcjonowanie pomocy w rozwiązywaniu problemów e-mail: wodawczych oraz wykonawczych wszystkich nie do władz oraz wypracowanie programu nia art. 5c władze Krakowa były gotowe na wszystkich mieszkańców Krakowa, ze [email protected] szczebli – łącznie z Parlamentem, Prezyden- długofalowego pracy przedstawicieli Senio- powołanie do życia Rady Seniorów. Pod- szczególnym uwzględnieniem ludzi star- lub za pośrednictwem Wydziału Spraw tem RP i Rządem – problemów i spraw doty- rów z całej Polski jest podstawowym celem jęta Uchwała Rady Miasta i zatwierdzony szych. Zebrania plenarne RKS odbywają Społecznych Urzędu Miasta Krakowa czących wielu dziedzin życia ludzi starszych, Kongresu. przez nią Statut pozwoliły na ogłoszenie się systematycznie jeden raz w miesiącu. Referat ds. Młodzieży i Seniorów, 31-931 a szczególnie tych najważniejszych i najpil- Jesteśmy pewni, że efektem obrad Kon- demokratycznych wyborów, które odbyły Zarząd RKS ma posiedzenia jeden raz Kraków, os. Centrum C10 niejszych, które rzutują na możliwość egzy- gresu będzie wpływ na środowiska ludzi się 15 września 2014 r. Rada ukonstytu- w tygodniu, a członkowie Rady Krakow- tel. 12 616 78 06, 12 616 78 02 stencji, zdrowie i życie Seniorów nie tylko starszych oraz na władze Gmin i że Rady owała się 30 września 2014 r., a władzami skich Seniorów pełnią co tygodniowe dy- lub na facebooku. środowisk wielkomiejskich o wyższym stan- Seniorów będą powstawać we wszystkich zostali: żury, podczas których przyjmują miesz- Partnerem i patronem medialnym Rady dardzie ekonomicznym, ale również gmin Gminach w całym kraju. Przewodniczący: Antoni Wiatr kańców Krakowa. Krakowskich Seniorów jest mniejszych i ubogich. Są sprawy, które nale- Zapraszamy wszystkie istniejące już Rady Wiceprzewodnicząca: Na dyżury przychodzą nie tylko ludzie Stowarzyszenie MANKO, wydawca Głosu ży rozwiązywać lokalnie w gminie, powiecie, Seniorów do przystąpienia do Ogólno- RADA SENIORÓW polskiego Porozumienia Rad Seniorów. starsi, z prośbami o pomoc w rozwiazy- Seniora i Ogólnopolskiej Karty Seniora. w miasteczku, ale są także sprawy i zagadnie- W DĄBROWIE Barbara Szafraniec Chętnym prześlemy interesujące Państwa Wiceprzewodnicząca: waniu spraw, ale ludzie w różnym wieku. nia zasadnicze i fundamentalne, których roz- wiązywanie jest możliwe przez kierowanie materiały i deklarację przystąpienia do „Po- GÓRNICZEJ Barbara Ostrowska-Płaszewska ich wspólnie od dołu z osiedla, wioski, gminy rozumienia”. Sekretarz: Joanna Talar Przewodniczący RKS ANTONI WIATR i Wiceprzewodnicząca RKS BARBARA SZAFRANIEC W listopadzie 2014 r. powołano Radę Se- Rzecznik Prasowy: Marian Krzewiński. niorów Miasta Dąbrowa, która funkcjo- nuje dziś jako organ inicjatywny, opiniu- Od tego czasu minęło już półtora ŚLĄSKA RADA SENIORÓW RYBNICKA RADA SENIORÓW jący i doradczy dla Prezydenta Miasta. Po roku działalności rada ma już pewne suk- roku. Rozpoczęła się „praca u podstaw”. Śląska Rada ds. Seniorów zainauguro- • subregion zachodni: Krystyna Jurkie- Z inicjatywy Rybnickiej Rady Seniorów, poprzez jej przedstawicieli Jolantę Groborz cesy jakimi są m.in.: organizacja pierwszej Doświadczenia życiowe i zawodowe oraz wała swoją działalność. Zasiada w niej wicz, Wanda Korzuch, Grażyna Płonka, i Henryka Kaletkę, miasto Rybnik przystąpiło do programu Ogólnopolskiej Karty Se- Dąbrowskiej Konferencji Senioralnej zor- zaangażowanie członków Rady pozwoliły dwadzieścia osób w wieku od 30 do 78 Wiesława Walkowska. niora. Już 3 tys. rybnickich seniorów wyrobiło w ramach programu Kartę Seniora, dzięki ganizowanej w październiku 2015 r. oraz na dobrą organizację pracy. Bywa różnie, lat zajmujących się wszystkimi aspekta- której mogą korzystać ze zniżek w blisko 250 instytucjach w Polsce. wprowadzenie w mieście Ogólnopolskiej ale nie zniechęca nas mozolne przypo- mi życia osób starszych. Rada ma opiniować działania samorządu Rada współtworzy i dystrybuuje magazyn Głos Seniora, prowadzi też podstronę poświęconą Karty Seniora. minanie o naszym istnieniu i budowanie województwa, doradzać mu w sprawach rybnickim Seniorom na portalu gazety. Nawiązuje również współpracę z lokalnymi przed- Członkowie rady mają jeszcze wiele pomy- swojej pozycji. Nie ma gotowych recept Regiony województwa śląskiego repre- związanych z osobami starszymi i inspiro- siębiorcami, dzięki czemu coraz więcej instytucji i przedsiębiorstw honoruje Ogólnopolską słów dotyczących organizacji przedsięwzięć zentują: wać takie działania, by integrować osoby Kartę Seniora i przystępuje do programu Rybnik Przyjazny Seniorom. na skuteczność. Szeroko pojęty dialog prosenioralnych, ale są również otwarci na • subregion centralny: Zuzanna Geilke, starsze, tworzyć płaszczyznę wymiany do- W planach Rady jest ponadto współpraca przy organizacji Dnia Seniora w Rybniku. Tymcza- i umiejętność diagnozowania oraz wska- propozycje ze strony mieszkańców. Krystyna Łaźna, Krystyna Męcik, Kry- brych praktyk, informować i wspierać śro- sem udało się powołać do życia projekt „Rybnickie Kino Seniora”. Dzięki uprzejmości dyrek- zywania sposobów rozwiązywania pro- Dlatego też zachęcamy do kontaktu z Radą blemów są siłą Rady zwanej potocznie styna Jurczewska-Płońska, Ewa Kulisz, dowiska seniorów, budować przestrzeń tora Teatru Ziemi Rybnickiej Michała Wojaczka od 7 marca 2016 r. seniorzy mogą uczęsz- czać na seanse kinowe w każdy poniedziałek o 13.00 w specjalnej, zniżkowej cenie. Seniorów poprzez adres mailowy radase- „Srebrną Radą”, której mądrość i doświad- Violetta Skrzypulec-Plinta, Anna Sze- społeczną przyjazną najstarszym miesz- Rybniccy Seniorzy mogą zgłosić się do programu Ogólnopolskiej Karty Seniora bądź otrzymać [email protected] lub osobiście w cza- czenie to kapitał nie do przecenienia. lest, Maria Zrałek; kańcom. Przewodniczącą Rady została informacje nt. działań Rady, przychodząc na cotygodniowe dyżury Rybnickiej Rady Seniorów sie dyżurów w każdą środę w godzinach Sił i zapału mimo upływającego cza- prof. Maria Zrałek, jej zastępcą Henryk 10.00-12.00 w Centrum Aktywności Oby- • subregion południowy: Lucyna Bałan- Wójtowicz, zaś sekretarzem Ewa Kulisz. w Urzędzie Miasta Rybnika przy ul. Bo- su nie brakuje, bo przecież seniorzy to watelskiej przy ul. Sienkiewicza 6A w Dą- dziuk, Elżbieta Gacek, Henryk Adam Powołano również cztery tematyczne ze- lesława Chrobrego 2 – w każdy wtorek, twardzi i zahartowani w boju ludzie. w godz. 10.00-12.00 (w pokoju 213). browie Górniczej. Wójtowicz, Izabela Zając-Gawlak; społy zadaniowe: zdrowia, wizerunku, ak- Relacje z posiedzeń Rady oraz aktualne in- A Rada oprócz zadań ma również swoje Partnerem RRS jest Stowarzyszenie tywności, wsparcia. formacje znaleźć można na stronie interne- marzenia – jedno z wielu zostało już zre- • subregion północny: Joanna Górna, Informacje o spotkaniach Rady znajdzie- MANKO i Głos Seniora. alizowane. Jest to Ogólnopolskie Poro- towej: Jolanta Koral, Adrian Skrzypczak, Je- cie Państwo na stronie: http://seniorzy. www.konsultacje.dabrowa-gornicza.pl rzy Grzegorz Zając; slaskie.pl/newslist/ PRZEDSTAWICIEL RRS V-CE PRZEW. RRS HENRYK KALETKA W IMIENIU RRS DZIĘKUJE PANI KATARZYNIE 10 www.glosseniora.pl www.seniorzy.slaskie.pl ZA UDZIAŁ W PROGRAMIE "RYBNIK PRZYJAZNY 11 SENIOROM". UNIWERSYTETY TRZECIEGO WIEKU

FOT. MIŁOSZ SAŁACIŃSKI KARNAWAŁ NA MAZURACH Z MIASTEM ZINTEGROWANI Na zakończenie yśliborski Uniwersytet Trzeciego Wieku po pięciu latach swojej działal- Karnawału 2016 ności został laureatem najwyższego lokalnego odznaczenia. Otrzymał roku Giżycki Uni- wersytet Trzecie- GDAŃSKA „MOTŁAWA” LAUR MYŚLIBORSKI – NAGRODĘ ROKU, w kategorii: Sfera Kulturalno- M go Wieku zorga- Klub Seniora „Motława” jest jednym Oświatowa. nizował w dniu z najprężniej działających w Gdańsku. 30.01.2016 Bal dla W czwartki, kiedy spotykają się wszyscy Nagroda przyznawana jest za wkład Seniorów. członkowie, gościny licznej grupie udziela w rozwój Miasta i Gminy Myślibórz, za Instytut Kultury Miejskiej. promocję, podnoszenie rangi i wizerun- Bal odbył się w restauracji Hotelu „Wodnik” w Giżycku. Pięknie W pozostałe dni seniorzy mają zajęcia ku regionu. Spośród kilku nominowanych przystrojona sala restauracyjna oraz sala balowa, smaczne i obfite IMIENINY PATRONA UTW w mniejszych grupach. W poniedziałki spa- stowarzyszeń, firm, instytucji i osób pry- menu, a także doskonała muzyka były gwarancją dobrej zabawy. cerują z przewodnikiem po gdańskich za- watnych statuetkę LAURU zdobył MYŚLI- Jako jeden z gości muszę powiedzieć, że bawiłem się wspaniale! W BYDGOSZCZY kamarkach, we wtorki przy ul. Ogarnej są BORSKI UTW. Zmęczenie tańcami i konsumpcją regenerowano wspólnym śpie- próby grupy wokalnej Mieszczki Gdańskie. 3 marca o godz. 14.00 pod pomnikiem króla Kazimierza Wiel- – Wielki to dla nas zaszczyt i honor. wem przy akompaniamencie akordeonu, humory dopisywały, at- W środy spotykają się miłośniczki rękodzie- mosfera jak na karnawał przystało. kiego w Bydgoszczy przy ul. Pod Blankami odbyły się kolejne Nagroda trafiła do grona wspaniałych lu- ła, w piątki odbywa się gimnastyka rehabili- NAGRODZENI LAUREM MYŚLIBORSKIM. W ŚRODKU, OBOK Seniorzy w Giżycku pokazali, że potrafią się elegancko bawić, o czym obchody imienin króla, patrona uczelni i miasta. Od 4 lat słu- dzi ściśle zintegrowanych z Myśliborzem, tacyjna. Klubowicze aktywnie włączają się BURMISTRZA PIOTRA SOBOLEWSKIEGO, PREZES MUTW - świadczy fakt, że bal trwał aż 10 godzin! chacze Kazimierzowskiego bydgoskiego UTW są organizato- BOŻENA WIERUCKA. w życie miasta. Seniorki dziergają szaliki dla którzy sławią i promują swój region dale- Organizatorom należą się podziękowania i gratulacje. rami happeningu przyciągającego setki widzów. uczestników Parady Niepodległości, wspie- ko poza jego granicami – powiedziała przy rają Fundację „Hospicjum to też życie”, biorą odbiorze statuetki z rąk burmistrza Piotra Sobolewskiego prezes MUTW Bożena Wie- Rzecznik Prasowy Rady Krakowskich Seniorów – MARIAN KRZEWIŃSKI – Na pomysł tego happeningu, organizowanego w przeddzień udział w akcjach charytatywnych. rucka. Nagroda została wręczona na noworocznej gali, w której brały udział lokalne imienin monarchy, wpadłam cztery lata temu – mówi przewod- Motorem napędowym klubu jest jego prze- osobistości. nicząca Rady Słuchaczy KUTW, Bożena Sałacińska – Kazimierz wodnicząca Helena Turk. Organizuje pikni- Dojrzali studenci od 5 lat sławią swoje miasto tańcem, występując w wielu miejsco- III Wielki jest królem niezwykle ważnym dla bydgoszczan. To on ki i wycieczki, stara się o granty, wyszuku- wościach, także poza Polską; piórem – artykuły o MUTW mocno powiązanym z My- 670 lat temu nadał miastu prawa miejskie. W tym roku przed po- je szkolenia. To do niej zwracają się osoby, śliborzem regularnie ukazują się w prasie, pędzlem – wystawy twórczości malarskiej mnikiem króla w dniu 3 marca spotkali się ze studentami-senio- z różnymi problemami. W tej wspólnocie w wielu miastach przyciągają widzów, corocznymi olimpiadami pływackimi, w których rami KUTW przedstawiciele władz rządowych i samorządowych. nikt nie pozostanie bez pomocy. biorą udział studenci z rodzinami z zaprzyjaźnionych okolicznych uniwersytetów, wy- W swoim wystąpieniu prof. Adam Sudoł z UKW zapoznał ze- Po więcej informacji zapraszamy na Face- stępami kabaretowymi, a także wykładami naukowymi. branych z dokonaniami solenizanta. Po przemówieniach, przy book klubu. MARIA PRYMAKOWSKA-PALUCH wtórze werbli, delegacje zaproszonych gości złożyły pod pomni- LUDMIŁA KUCHARSKA, , kiem króla wieńce i wiązanki kwiatów. W tym roku nowością był portal www.gdansk.pl występ grupy tanecznej KUTW. Odbył się też m. in. pokaz mody UTW W LISZKACH średniowiecznej oraz konkursy wiedzy z nagrodami o epoce pa- UTW W WEJHEROWIE trona. Po happeningu kolorowy orszak udał się do stylowej re- Przy Stowarzyszeniu Liszki.TV jako odpo- stauracji, w której seniorzy bawili się w stylu średniowiecznym. wiedź na potrzeby Senio- 17.03.2008 r. powstało Stowarzyszenie Akademia Złotego Wieku – jego głównym Więcej informacji: www.kutw.ukw.edu.pl rów powstaje Uniwersytet celem, który udało się osiągnąć, było założenie Uniwersytetu Trzeciego Wieku BOŻENA SAŁACIŃSKA Trzeciego Wieku. w Wejherowie. Odbywać się będą różnego Uniwersytet realizuje różne zajęcia dostosowane do potrzeb studentów, między innymi: rodzaju zajęcia, prelekcje, zajęcia rekreacyjno-sportowe (kinezyterapia), Nordic Walking, wycieczki terenowe, so- FORUM SREBRNEJ GOSPODARKI warsztaty wzmacniające i roz- cjologia, biologa, archeologia, malarstwo, rękodzieło i inne. Od ośmiu lat organizujemy za- wijające kreatywność, poszerzające zainte- jęcia z różnych dziedzin, a każde z nich prowadzone są przez wolontariuszy. W zeszłym roku Jurajska Izba Gospodarcza przy patronacie resowania oraz budujące otwartość na nowin- Obok celów edukacyjnych jednym z ważniejszych postawionych przez Uniwersytet za- medialnym Głosu Seniora zorganizowała konferencję „Srebr- ki naukowe i technologiczne. Rok akademicki dań jest interakcja studentów województwa na Gospodarka w Małopolsce. Strategie działania w starzeją- UTW w Liszkach obejmie dwa semestry: letni pomorskiego w ramach przedsięwzięcia pn. cym się społeczeństwie”. – od marca do czerwca oraz zimowy – od paź- Wejherowska Wiosna. W bieżącym roku, tak Już w marcu 2016 roku odbędzie się II Małopolskie Forum dziernika do stycznia. jak w latach ubiegłych, w ramach tego pro- Srebrnej Gospodarki, w którym udział weźmie około 150 przed- Stowarzyszenie dołoży wszelkich starań, aby jektu odbędą się: VII Rajd Nordic Walking siębiorców i przedstawicieli organizacji senioralnych z terenu tematyka wykładów była ciekawa i zróżnico- im. Grzegorza Rożyńskiego studentów UTW Małopolski. Poruszana będzie tematyka zatrudniania osób star- wana. Z zajęć może korzystać każdy niezależ- woj. Pomorskiego, V Tour – Kocham Wej- szych oraz emerytur u osób aktywnych zawodowo. nie od wykształcenia i wieku. herowo, V Spływ Kajakowy rzeką Piaśnicą. ZAPRASZAMY DO UDZIAŁU W WYDARZENIU! SENIORZE, DOŁĄCZ DO NAS! W ciągu 6 lat w naszej Wejherowskiej Wio- Więcej informacji: www.jig.krakow.pl Więcej informacji: www.liszki.tv śnie uczestniczyło ponad 1500 studentów. Więcej informacji: www.utww.pl PAULINA KOWALIK 12 marca w całej Polsce odbędzie się Noc Szkoleń, ROMAN BIAŁAS w której może wziąć udział każdy bez względu na wiek. Wejdź na www.nocszkolen.pl i wybierz szko- 12 www.glosseniora.pl lenie dla siebie ! 13

Bez nazwy-2 1 2016-02-23 13:51:56 Bez nazwy-2 1 2016-02-23 13:51:56 UNIWERSYTETY TRZECIEGO WIEKU

ŚWIĘTA WE LWOWIE TYDZIEŃ SENIORA W ARKADACH WROCŁAWSKICH Polski Uniwersytet Trzeciego Wieku na Ukrainie w październiku W dniach 18-23 stycznia 2016 r. odbył się Tydzień Seniora w Ar- inaugurował 22 lata swojej działalności 1994 r. kadach Wrocławskich. UTW we Lwowie przeprowadził w tym czasie szereg działań. Jest W trakcie imprezy można było skorzystać m.in. z bezpłatnych badań prekursorem instytucji kształcących seniorów na terenie Ukrainy, i konsultacji medycznych, wspólnej gimnastyki czy wziąć udział w tur- bierze udział w Ogólnopolskich Forach Trzeciego Wieku i prężnie nieju brydżowym. Pełna widownia towarzyszyła przeglądom chórów działa, przyczyniając się do poprawy jakości życia seniorów i dając i kabaretów senioralnych, pokazowi kulinarnemu oraz wspólnemu im możliwość ciągłego rozwoju. kolędowaniu. Zwieńczeniem był sobotni finał (23.01.2016 r.), pod- Tej zimy jednym z ważniejszych wydarzeń UTW było uroczyste spo- czas którego odbył się wyjątkowy pokaz mody osób 50+ i wnucząt, tkanie wigilijne. Odbyło się 29 grudnia 2015 r. w dużej sali Lwowskiej z muzyką na żywo graną przez najstarszą w Polsce DJ-kę – DJ Wikę. Politechniki, zorganizowane i prowadzone przez prezesa TKPZL Pana Główną gwiazdą był aktor Tomasz Stockinger, ulubieniec starszego Emila Legowicza i prezesa LUTW Ewelinę Hrycaj-Małanicz. pokolenia z recitalem, który widzowie nagrodzili gromkimi brawami. Przybyło około 250 członków organizacji i liczne ważne osobistości Przez cały tydzień kolejka chętnych ustawiała się także przy stoisku, z okręgu lwowskiego. Dzielono się opłatkami i wymieniano życzenia gdzie można było wyrobić Wrocławską Kartę Seniora, dzięki której między obecnymi gośćmi. Czas uświetniły swoimi występami chóry do końca stycznia seniorzy mogli liczyć na rabaty i zniżki w sklepach, działające przy Uniwersytecie Trzeciego Wieku i Towarzystwie Kul- punktach usługowych i restauracjach Arkad Wrocławskich. tury Polskiej Ziemi Lwowskiej oraz dwa zespoły – „Wesoły Lwów” Styczniowa akcję wspierało Wrocławskie Centrum Seniora. Patro- i „Wesoła Lwowska Fala”. Słuchaliśmy przepięknych kolęd w wyko- nat medialny objęli: Głos Seniora, Gazeta Senior, Regionalny Maga- naniu chóru, a zespoły wystąpiły z wesołymi i oryginalnymi piosen- zyn Seniora, senior.pl, starsirodzice.pl i Radio Zet Gold. kami lwowskimi. Więcej informacji : www.arkadywroclawskie.pl Więcej informacji: www.utwlwow.wordpress.com STEFANIA ŁABAZIEWICZ, EWELINA HRYCAJ-MAŁANICZ MONIKA DUBEC, DOROTA ŻMIEJKO

KOŁOBRZEG – SEMESTR ZIMOWY OKIEM NOWICJUSZKI W UTW ołobrzeg oprócz tego, że to su? Symbolicznie wybrano kilkanaście osób. formie i prowadzi dwie sekcje: aqua fitness, piękne miasto położone nad A tu, w Kołobrzegu – proszę, każde z nas za- rowerową i olimpijską. KBałtykiem obfitujące w wiele proszone na scenę, pasowane na studenta, Uczestniczyliśmy w Kołobrzeskich Spotka- atrakcji, ma swą specyfikę. Rozwija obdarzone indeksem. (…) niach Literackich, podczas których autorzy się prężnie i nieustannie napływają tu Następnego dnia występy artystyczne: tań- czytali własne teksty wydane w almanachu. nowi „osadnicy”, którym znudziło się ce, popisy wokalne, skecze kabaretowe ba- No i bawimy się, a to spotkanie z tańcami mieszkanie w głębi kraju. (…) W tym wiły nas, wzruszały. Zanim jednak mogliśmy w Karczmie Solnej, a to z okazji Ogólnopol- roku szeregi nowych studentów UTW je obejrzeć, wszyscy wystrojeni w studenc- skiego Dnia Seniora z występami kabaretu, w Kołobrzegu zasiliła kolejna grupa kie mundurki – koszulka, czapeczka z na- chóru „Retrowianki” i zespołu tanecznego emerytów i rencistów, a wśród nich drukiem, z balonikami, przy wtórze bębnów „Bajaderki”. I turystyka oczywiście – wy- i ja, osoba przyjezdna. przemaszerowaliśmy przez miasto, głównie cieczki rowerowe po najbliższej okolicy, au- część uzdrowiskową, budząc niekłamany tokarowe po województwie i zagranicę. (…) Pierwsze kroki po zameldowaniu skierowa- podziw kuracjuszy. (…) Co widzę jako nowa mieszkanka Kołobrze- łam do UTW, aby poznać warunki przyna- Po zakończonych imprezach zaczęła się gu i „świeża” studentka? Jeśli ktoś nie chce leżności do stowarzyszenia. A potem – za- „szara rzeczywistość” – wykłady, najczęściej się nudzić, chce spędzać czas aktywnie, częło się z fajerwerkami i przytupem. dotyczące troski o zdrowie, ale i o histo- twórczo, ma jakieś pasje, może je tu speł- Nie, nie, fajerwerków nie było, ale tańce rii miasta, o przyrodzie. Z impetem ruszyły niać. Każdy z nas znajdzie tu coś dla siebie. i przytupy owszem. Najpierw inauguracja sekcje artystyczne i rekreacyjno-rehabilita- www.utw.kolobrzeg.eu roku akademickiego i immatrykulacja. Mu- cyjne. Włączamy się w działania pomocowe IMW szę przyznać, że immatrykulacja miło mnie – zbiórka karmy dla zwierząt, koców i kołder zaskoczyła. Należę bowiem do wyżu lat 50’, dla podopiecznych schroniska dla zwierząt, kiedy rozpoczynałam swe pierwsze studia pieniędzy na zakup potrzebnych rzeczy dla w 1974 r. wszyscy studenci z całego woje- świetlicy w Podczelu. Pan Jerzy Leśniak, któ- wództwa zostali zaproszeni na wojewódzką ry zdobył 2 medale w Austrii podczas Pucha- inaugurację roku akademickiego połączoną ru Świata: 1. miejsce w kategorii UWCT i 5. z 30-leciem Politechniki Gliwickiej. (…) Czyż Miejsce – Puchar Świata oraz złoty medal na tam ktoś mnie, jedną z setek nowych stu- wyścigu kolarskim pod Poznaniem urodził dentek mógł wyróżnić wręczaniem indek- się baaardzo dawno temu, a jest w świetnej

14 www.glosseniora.pl 15 SEKS – BEZPIECZNY PO ZAWALE? LEK A SUPLEMENT

DR N. MED. BARTOSZ PUCHALSKI, Czy są jakieś badania potwierdzające, że wtedy z dużą dozą prawdopodobieństwa DIETY KARDIOLOG, CZŁONEK POLSKIEGO aktywność fizyczna powstrzymuje pro- można stwierdzić, że aktywność seksual- TOWARZYSTWA KARDIOLOGICZNE- cesy chorobowe? na jest bezpieczna. OBECNE TEMPO ŻYCIA SKŁANIA NAS DO SZUKANIA Antinervinum GO, EUROPEAN SOCIETY OF CARDIO- Tak – wysiłek fizyczny o charakterze ROZWIĄZAŃ ŁATWYCH, SZYBKICH, CZĘSTO Z POMINIĘCIEM LOGY, KLUBU 30 PTK (ORGANIZACJI aerobowym 5 godzin tygodniowo chroni Jaki rodzaj aktywności fizycznej zalecał- GABINETU LEKARSKIEGO, A MNOGOŚĆ REKLAM NAJZDOLNIEJSZYCH MŁODYCH KARDIO- nas przed schorzeniami układu sercowo- by Pan osobom starszym? I RÓŻNORODNOŚĆ PREPARATÓW ZACIERA NAM GRANICE 200 g, produkt leczniczy LOGÓW) ORAZ POLSKIEGO TOWARZY- MIĘDZY LEKIEM I SUPLEMENTEM DIETY. naczyniowego. W przypadku osób z cho- Odpowiednio dostosowany wysi- Valerianae tinctura + Crataegi tinctura + Lupuli strobili tinctura STWA MEDYCYNY I RATOWNICTWA GÓR- robami układu krążenia zaleca się wyko- łek fizyczny o charakterze aerobowym, Syrop (1032 mg, 903 mg, 645 mg)/5 ml SKIEGO, KILKUKROTNY MARATOŃCZYK nywanie ćwiczeń 3 razy w tygodniu po np. nordic walking, spacery, pływanie, O ile jeszcze lek wydawany na podstawie recepty lekarskiej I RATOWNIK GÓRSKI, ROZMAWIA Z BASIĄ pół godziny. taniec, wszystkie aktywności związane nie przysparza większych dylematów, o tyle rozróżnienie leku GAGNON. z poprawą wydolności fizycznej. Dyna- OTC (w sprzedaży bez recepty) od suplementu diety nastręcza Siła spokoju Często osoby chore, szczególnie np. po miczne ćwiczenia oporowe z niewielkim nam już trudności, zwłaszcza że dostępne są one nie tylko w ap- Prof. Jerzy Vetulani w wywiadzie posta- zawale mogą mieć obawy przed aktyw- obciążeniem zaleca się pacjentom cho- tekach, ale i innych punktach sprzedaży i niejednokrotnie są bar- wił tezę, że wdowcy umierają szybciej, bo nością fizyczną, czy są przeciwwskazania rym na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze. dzo podobne składem. Podejmując się na własną rękę zakupu tracą partnera seksualnego. Zgadza się wiekowe lub rodzaje aktywności, które Najlepiej ćwiczyć pod kierunkiem reha- preparatu w ramach tzw. „samoleczenia”, główną odpowiedzial- Pan z tym twierdzeniem? by Pan odradzał? bilitanta, który zademonstruje i skon- ność za odpowiedni dobór i właściwe zastosowanie przejmuje Aktywność seksualna jest formą ak- Na pewno ćwiczenia oporowe ze zbyt troluje każde ćwiczenie. Nie wystarczy pacjent, dlatego warto zapoznać się z podstawowym pojęciem tywności fizycznej, a jak wiadomo wysi- dużym obciążeniem i aktywności aerobo- ćwiczyć – trzeba wiedzieć, jak robić to leku, suplementu diety, by ów zakup był świadomy. łek fizyczny jest najlepszym i najtańszym we o zbyt dużej intensywności lub nagły, poprawnie. Wysiłek musi być odpowied- Lek (na receptę lub bez recepty) ma za zadanie zahamować lekiem zarówno w prewencji pierwotnej zbyt intensywny wysiłek. Ale sam wiek nio „dawkowany”. lub odwrócić proces chorobotwórczy. Musi on posiadać pełną (przed zawałem), jak i wtórnej (po zawa- nie jest przeciwwskazaniem do aktywno- dokumentację w zakresie skuteczności i bezpieczeństwa stoso- le) chorób układu krążenia. Znaczenie ści fizycznej. W wątpliwych przypadkach, Czy są miejsca, w których senior może li- wania, jego rejestracja jest długim i kosztownym procesem pro- ma też oczywiście aspekt psychologiczny, zwłaszcza jeśli podejrzewamy chorobę czyć na wsparcie w podjęciu aktywności wadzenia badań i podlega ścisłym regulacjom prawnym. Zwień- kwestia poczucia bliskości, którą trudno wieńcową lub u pacjentów po zawale ser- fizycznej? czeniem jest pozwolenie na dopuszczenie do obrotu podpisane ująć w statystyki. ca, warto wykonać elektrokardiograficzną Są specjalne ośrodki rehabilitacji kar- przez Ministra Zdrowia. Numer pozwolenia musi być widocz- próbę wysiłkową. Poprzez ten test może- diologicznej, zarówno stacjonarne, jak ny na opakowaniu, sam lek zaś opatrzony w ulotkę informacyjną my określić intensywność wysiłku fizycz- i ambulatoryjne, dla pacjentów z cho- dot. szczegółowego dawkowania oraz działań niepożądanych. nego, jaka jest dla danego pacjenta bez- robami układu sercowo-naczyniowego. Szeroki asortyment suplementów diety, uzupełnia dietę pieczna. Pacjent przyjeżdża trzy razy w tygodniu w niezbędne składniki których najczęściej brak w pokarmach Naturalny lek o synergicznie działających i ćwiczy pod okiem rehabilitanta i leka- choćby pod względem dziennego zapotrzebowania. Suplement składnikach, który: Gdzie taką próbę można zrobić? Czy jest rza, w wersji szpitalnej jedzie na turnus diety służy więc utrzymaniu równowagi organizmu na poziomie to kosztowne? stacjonarny i tam ćwiczy. Po takim turnu- zapewniającym pełnię zdrowia, dając mu siłę do walki z ewentual- • łagodzi stany napięcia emocjonalnego i niepokoju Można ją zrobić w przychodni, w wa- sie wie, jak to robić i jaki rodzaj wysiłku nymi chorobami. Zawiera on najczęściej zespół witamin, minera- • działa kojąco w stanach pobudzenia runkach ambulatoryjnych, na bieżni ru- wykonywać. łów, naturalnych składników ziołowych dobranych w bezpiecznej • ułatwia zasypianie chomej lub cykloergometrze pod okiem dla nas dobowej dawce, której nie należy przekraczać. Nie wymaga • dzięki formie płynnej ma szybki początek działania kardiologa. W przypadku bieżni zmienia Jaki procent pacjentów po zawale trafia tak kosztownej procedury rejestracyjnej i przeprowadzenia badań się cyklicznie kąt nachylenia i prędkość na takie turnusy? jak w przypadku leków. Suplementy diety choć często zawierają Wskazania do stosowania: Tradycyjnie w stanach wzmożonego napięcia nerwowego, przesuwu. Bardzo mały. Niestety jest to niewiel- podobne substancje czynne co leki, charakteryzują się mniejszą okresowych trudnościach w zasypianiu. ki odsetek, większość osób woli pójść do siłą oddziaływania na organizm człowieka. Nie oznacza to jednak, Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na którykolwiek składnik produktu. Nie zaleca się stosowania przez osoby źle tolerujące walerianę. Czy są konkretne wskaźniki, które okre- domu, łykać tabletki przed telewizorem, że nie działają w ogóle i stosować je możemy bez ograniczeń. Po- ślają rodzaj dozwolonej aktywności np. niż gdzieś jeździć i męczyć się na sali dobnie jak nieodpowiednio stosowane leki czy źle zbilansowana Podmiot odpowiedzialny: Konwent Zakonu Bonifratrów, ul. Sapieżyńska 3, 00-215 Warszawa. Informacji udziela: Boni Fratres Pharmaceutical sp. z o.o., seksualnej po zawale? gimnastycznej. Nie wszyscy lekarze kie- codzienna dieta, mogą one wywołać skutki niepożądane. ul. Krakowska 50 lok. 4, 31-066 Kraków Wysiłek fizyczny w czasie aktywności rują też pacjentów na podobne turnusy. Korzystajmy świadomie i rozsądnie seksualnej jest określony na poziomie 5-6 Nastąpiły jednak pewne zmiany w ciągu z wolności wyboru, a w przypadku wąt- MET. MET to tzw. jednostka metabolicz- ostatnich kilku lat, szczególnie w dużych pliwości skonsultujmy się z farmaceutą na używana w teście wysiłkowym. Jeśli ośrodkach jak Warszawa, gdzie kieruje- lub lekarzem. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera pacjent jest w stanie w trakcie testu wyko- my pacjentów do uzdrowiska w Konstan- wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań nać wysiłek w granicach 5-6 MET bez ob- cinie, tam jest pełna rehabilitacja kardio- niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące jawów niedokrwienia mięśnia sercowego, logiczna. BRAT PIO BERGER OH stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się Konwent Zakonu Bonifratrów w Krakowie z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu. 16 www.glosseniora.pl 17 potrzeb skóry alergicznej. Większość z tych kosmetyków nie za- POMOC LEKARZA wiera substancji uczulających, są więc świetnie tolerowane. Ist- Jeśli domowe sposoby w połączeniu z właściwym stosowa- nieją też preparaty zawierające naturalne składniki zmniejszające niem wyżej wymienionych preparatów są niewystarczające, uczucie swędzenia. wskazana jest wizyta u lekarza, który może przepisać mocniejsze ALERGIA leki doustne. W niektórych przypadkach silne objawy alergii le- DOMOWE SPOSOBY czy się preparatami sterydowymi podawanymi doustnie, jak rów- WIOSENNA ZMORA NA WALKĘ Z PYŁKAMI nież miejscowo w postaci aerozoli donosowych lub wziewnych. Oprócz preparatów z apteki warto też zastosować kilka pro- Takie leczenie należy zawsze prowadzić pod opieką specjalisty. stych sposobów pozwalających zmniejszyć dolegliwości. Pamię- W przypadku bardzo uciążliwych i regularnie pojawiających KTO Z NAS NIE MA JUŻ DOŚĆ ZIMY? OD KILKU TYGODNI znoszą świąd, obrzęki, wysypki, nieżyt nosa. Stosuje się je tylko raz tajmy, że z alergią najskuteczniej można walczyć usuwając aler- się objawów alergii sezonowej warto zasięgnąć porady alergolo- Z UTĘSKNIENIEM, WYCZEKUJEMY PIERWSZYCH PĄCZKÓW NA dziennie – najlepiej rano, jednak u bardzo wrażliwych osób mogą geny. Dobrymi sposobami są: ga, który specjalnymi testami ustali, które alergeny wywołują re- DRZEWACH, ŚPIEWU PTAKÓW I CIEPLEJSZYCH PROMYKÓW powodować senność – w takim wypadku podaje się je na noc, lub ÎÎ Przebieranie się w czyste ubranie po powrocie do domu. akcję i – jeśli zajdzie taka potrzeba – zaproponuje terapię odczu- SŁOŃCA. ALE SĄ I TACY, KTÓRYCH NADEJŚCIE WIOSNY NIE stosuje feksofenadynę – najnowszą z substancji przeciwalergicz- ÎÎ Chłodny prysznic (ciepła woda może zwiększać świąd). lającą, czyli immunoterapię swoistą. Obejmuje ona od kilku do CIESZY. MOWA O ALERGIKACH, BO DLA NICH WŁAŚNIE ZACZĄŁ nych, która nie wywołuje senności. Niektóre preparaty zawierają ÎÎ Czasem już samo przemycie twarzy zimną wodą przy- kilkunastu zastrzyków podskórnych podawanych w odstępach SIĘ NIEPRZYJEMNY OKRES ROKU, KIEDY RADOŚĆ Z CIEPLEJSZYCH dodatkowo substancje obkurczające błonę śluzową nosa, przez co niesie ulgę. około tygodnia. Leczenie należy zacząć na 3-4 miesiące przed se- DNI PSUJĄ NIEPRZYJEMNE OBJAWY SPOWODOWANE PYŁKAMI szybciej usuwają katar. Znakomitym uzupełnieniem leków antyhi- ÎÎ By pozbyć się pyłków z nosa można stosować roztwo- zonem pylenia, ponieważ będzie skuteczne dopiero po zakończe- KWITNĄCYCH ROŚLIN. staminowych są preparaty zawierające wapno i kwercytynę, które ry soli morskiej w sprayu, niektóre z nich zawierają jony niu całej serii. Natomiast jeśli objawy zaczęły doskwierać nam już zmniejszają przepuszczalność drobnych naczynek krwionośnych, manganu o dodatkowym działaniu antyalergicznym. dziś, bez wahania udajmy się do apteki, po profesjonalną poradę DOKUCZLIWE OBJAWY a tym samym zmniejszają obrzęki. Dodatkowo mogą zawierać cynk ÎÎ Stężenie pyłków najwyższe jest w godzinach porannych, i korzystajmy w pełni z uroków rozkwitającej wiosny. Do typowych objawów alergii sezonowych należy katar, prze- stymulujący układ odpornościowy. Katar, jak również łzawiące wtedy należy unikać opuszczania pomieszczeń. Nie po- krwienie i opuchnięcie błony śluzowej nosa, swędzące i łzawiące oczy, możemy też leczyć miejscowo. W aptece jest wiele prepara- winno się również otwierać okien, jeśli stężenie pyłków mgr farmacji, Ziko Apteka oczy, nieprzyjemne uczucie drapania w gardle lub kaszel. tów donosowych w postaci kropli lub aerozoli, których dodatkową jest wysokie. PATRYK CYB Ostrzejszej reakcji mogą towarzyszyć objawy skórne takie jak: zaletą jest to, że rozpylona substancja pokrywa błonę śluzową nosa swędzenie, pokrzywka,drobne krostki. równomiernie, działając na całą jej powierzchnię. Leki donosowe mogą zawierać: substancje kurczące drobne naczynia krwionośne FARMAKOLOGIA A KATAR SIENNY np. ksylometazolinę, lub oksymetazolinę (przez co hamują wysięk), Na szczęście w walce z alergią z pomocą śpieszą preparaty z ap- leki antyhistaminowe (podobne jak te w tabletkach, które zahamują teki. Największą popularnością cieszą się doustne leki antyhista- reakcję alergiczną dokładnie w miejscu jej powstawania) lub sub- mobilnie minowe. Zawierają one substancje niwelujące działanie histaminy stancje łagodzące obrzęk błonyśluzowej jak dexapanthenol (co za- – substancji, której uwalnianie podczas kontaktu z alergenem po- pewnia optymalne nawilżenie błony śluzowej, a przez to optymalną woduje powstawanie reakcji alergicznej. Obecnie leki dostępne bez odporność na alergeny). Przeciwalergiczne krople oczne również recepty zawierają głównie cetyryzynę lub loratadynę, oraz od nie- zawierają takie składniki, dlatego po ich zastosowaniu zmniejszy się dawna dostępną bez recepty feksofenadynę. Substancje te należą do łzawienie, opuchnięcie i przekrwienie spojówek. Przed zastosowa- HIT! tzw. II generacji – powodują znacznie mniejszą senność niż starsze niem kropli można przepłukać oczy roztworem soli fizjologicznej HIT! i obecnie rzadko stosowane leki I generacji (jak np. clemastyna – (dostępnej w aptekach w postaci jednorazowych ampułek), aby wy- dostępna z przepisu lekarza). Ich działanie jest podobne (loratady- płukać alergeny. na działa dłużej, cetyryzyna szybciej i jest bezpieczna dla wątroby) SKÓRNE REAKCJE ALERGICZNE Może się zdarzyć, że katarowi siennemu towarzyszą reakcje skórne. Swędzącej skóry nie należy drapać, bo może spowodować to powstawanie mikro uszkodzeń, przez które alergeny jeszcze łatwiej wnikną do organizmu. Znacznie lepiej swędzące miejsca posmarować preparatami typu Fenistil, a przy mocniejszych obja- wach maściami z hydrokortyzonem. W drugim wypadku należy jednak pamiętać, aby nie stosować ich dłużej niż kilka dni. Dodatkową 100 kap. ochronę alergicznej skóry dają emolienty – kosmetyki 50 kap. natłuszczające i nawilżające skórę, które tworzą na jej powierzchni warstwę ochronną. W aptece dostępnych jest wiele marek tych preparatów – farmaceuta lub der- mokonsultantka pomoże dobrać właściwy produkt do

18 www.glosseniora.pl 19 MIÓD JAK MULTIWITAMINA iód jest naturalną słodką substancją wytworzoną przez pszczoły miodne z nektaru kwiatów (miód nek- tarowy)M lub spadzi (spadziowy). Poza ww. miodami rozróż- niamy jeszcze miody mieszane: nektarowo-spadziowe. Na rynku występują również miody sztuczne, jednak nie mają one nic wspólnego z prawdziwym miodem pszczelim i nie dorównują im ani smakiem, ani niezastąpionymi zdrowot- nymi właściwościami.

Prawdziwy miód, czyli ten „wyprodukowany” przez pszczo- ły możemy kosztować na co dzień dzięki niedocenionej pracy pszczelarzy. Oczywiście ogromny udział w tym procesie mają same pszczoły, niemniej jednak w dzisiejszym środowisku pszczoły miodne nie poradziłyby sobie bez opieki pszczelarza. Miód jest produktem naturalnym, nieprzetworzonym, a w jego wolno podgrzewając w kąpieli wodnej i mieszając co jakiś czas. składzie dominują cukry proste – glukoza i fruktoza, które są Zasadniczo nie powinno się podgrzewać miodu do temp. wyż- wchłaniane w naszym układzie pokarmowym bezpośrednio do szej niż 42°C. krwi. Tam w zależności od potrzeb są przetwarzane w energię Obecnie oraz większą popularnością cieszą się miody kre- lub odkładane w wątrobie w postaci glikogenu. Cukry proste bio- mowane, które mają konsystencję miękkiego masła, a podobnie rą udział w detoksykacji, obniżają działanie alkoholu czy nikoty- jak patoka (płynny miód) zawierają wszystkie cenne dla naszego ny oraz chronią przed szkodliwym działaniem zanieczyszczonego zdrowia składniki. Zadzwoń i dowiedz się więcej +48 12 376 31 31 środowiska. Ponadto miód zawiera aminokwasy, enzymy, witami- A jaki miód wybrać? O tym w kolejnych miodowych artyku- ny i inne korzystne dla naszego zdrowia składniki. łach na łamach „Głosu Seniora”. Centrum Medyczne iMed24, ul. prof. Michała Życzkowskiego 29, 31-864 Kraków Bardzo ważne jest, aby miodu nie przegrzewać – jeśli słodzi- www.imed24.pl my nim herbatę, to powinna być ona letnia. Jeśli miód skrysta- TERESA KOBIAŁKA lizuje i zrobi się twardy – doprowadzamy go do płynnej postaci Wydawnictwo „Pasieka”; [email protected]

MIÓD KUPUJESZ – PSZCZOŁY RATUJESZ DWUMIESIĘCZNIK DLA PSZCZELARZY Z PASJĄ

„Miód kupujesz – pszczoły ratujesz” to kampania wspierająca polskie pszczelarstwo, która rozpoczęła się w 2014 r. organizowana przez Wy- dawnictwo „ Pasieka” oraz Polski Związek Pszczelarski. Celem akcji „Miód kupujesz - pszczoły ratujesz” jest wyjaśnienie, w jaki sposób pomagamy pszczołom kupując miód od pszczelarzy. „Pasieka” - pismo dla pszczelarzy z pasją Jak kupując miód od pszczelarzy można pomagać pszczołom? Adresowane również do początkujących.

Dowiedz się: » o apiterapii, czyli leczeniu » jak założyć pasiekę przy pomocy produktów » o zdrowotnych właściwo- pszczelego pochodzenia ściach miodu i innych pro- » jak uprawiać rośliny miodo- duktów pszczelich dajne 1 2 3 » o historii pszczelarstwa » oraz poznaj tajemnice świata pszczół dzięki opiece pszczelarze a więc kupując miód pszczelarzy większa natomiast od pszczelarzy liczba pszczół może utrzymują swoje pośrednio ratujemy Zamów „Pasiekę” do domu przetrwać w obecnym pasieki głównie ze pszczoły. tel. 33 875-51-40, 33 845-10-11 środowisku i zapylić sprzedaży miodu, www.pasieka24.pl więcej roślin, 21 KUPUJ POLSKI MIÓD OD PSZCZELARZY ZOSTAŃ MŁODYM PSZCZELARZEM! SENIOR W UZDROWISKU ZDROWO Z NATURY

CZĘSTO MIESZKAJĄC W SWOJEJ OKOLICY, NIE WIEMY, ŻE W POBLIŻU ISTNIEJE NATURALNE LEKARSTWO NA NASZE DOLE- GLIWOŚCI, TAKIE JAK BOROWINA CZY SOLANKA. ZAPEW- NE JUŻ WIELE RAZY WSZYSCY SŁYSZELIŚMY, ŻE „NATURA NATU- RALNYM LEKARSTWEM”, A NA PEWNO WIELE OSÓB UPRAWIA W SWOICH PRZYDOMOWYCH OGRÓDKACH ZIELNIKI, KTÓRE Z PO- WODZENIEM STOSUJE NA SWOJE CODZIENNE DOLEGLIWOŚCI.

Uzdrowisko Goczałkowice-Zdrój bazuje na środkach naturalnych już od ponad 150 lat. Widzimy jak ponad 10 000 ludzi rocz- nie, dzięki właśnie naturze odzyskuje codzienną radość i w wielu przypadkach znów cieszy się zdrowiem i życiem. Największymi darami, jakimi dysponuje Uzdrowisko to borowina oraz solanka. Są to dwa niesamowite surowce, o których wiemy mało, a co za tym idzie – trochę się ich boimy. Borowina jest to masa ciemnego błota. Nie bójmy się uży- wać tego stwierdzenia, ponieważ borowina to inaczej torf leczni- Fundacja im. HiT Augustyn w partnerstwie z Funda- czy wydobywany z ziemi z głębokości 23 metrów. Po wydobyciu cją „Senior Plus” w dniu 15.02.2016r uruchomiła Cen- Uzdrowisko w specjalnym procesie przygotowuje ją, podgrzewa- CENTRUM trum Aktywności Seniora „LEMON FITNESS” przy jąc do temperatury ponad 50 stopni C. Przed podaniem na ciało ul. Ludwinowskiej 11 /poziom – 1,basen Dzielnica XIII pacjenta borowina schładzana jest do przyjemnej temp. 42 stopni Podgórze. Obiekt przy bulwarach wiślanych oraz plan- C, aby mogła wchłonąć z organizmu toksyczne substancje, takie tach im. Floriana Nowackiego. Obiekt posiada wszyst- jak np. tłuszcze, cholesterol, kwas moczowy, kwas mlekowy. AKTYWNOŚCI kie usprawnienia dla osób niepełnosprawnych – windę, Sam zabieg polega na przykryciu grubą warstwą borowiny równie pochyłą, łazienki i prysznic są przygotowane pod wyznaczonego przez lekarza miejsca zgodnie ze swoją dolegliwo- osoby starsze. Zajęcia będą prowadzone przez kadrę ścią przede wszystkim na okolice stawów, wspomagając przebieg specjalistów odnowy biologicznej i zdrowia. Uczestnicy procesów wypoczynkowych w więzadłach, czy ścięgnach naj- SENIORA będą mogli skorzystać z basenu, zajęć aqua aerobicu,fit- częściej ulegającym przeciążeniom, czy urazom mechanicznym. ness,siłowni W programie przewidziano kurs florystyki W procesach pourazowych i zwyrodnieniowych stawów popra- oraz ogrodnictwa. Uzupełnieniem programu są wykła- wia ich ukrwienia i odżywienie w przewlekłych zespołach krę- dy „zdrowy styl życia” oraz praktyczny kurs automasażu gosłupa. Dobroczynny wpływ zabiegów borowinowych można nerwowy. Naturalne kąpiele zawierają jony sod i chloru, związ- pod kierownictwem prof. dr hab. Dariusza Muchy . Aby też spotkać w schorzeniach ginekologicznych, a także w przewle- ki siarki, magnezu, wapnia, potasu, jodu, bromu oraz dwutlenek „LEMON uczestniczyć w wybranych zajęciach wystarczy zadzwo- nić 603 359 864 lub 511 161 785 zgłaszając swój udział. kłych stanach zapalnych pęcherzyka żółciowego i wątroby. węgla i siarkowodór. Poprzez kąpiele normalizuje się ciśnienie Każdy uczestnik otrzyma Ogólnopolską Kartę Seniora. Drugim ważnym i niezwykle cennym surowcem jest solanka. tętnicze i polepsza regulację krążenia krwi. Na terenie placówki znajduje się kawiarenka będzie ona Uzdrowisko Goczałkowice Zdrój posiada aż 3 odwierty, z których Uzdrowisko Goczałkowice Zdrój posiada już ponad 150letnie dostępna bezpłatnie dla członków CAS. z głębokości ok. 500 m wydobywa na powierzchnię oraz trans- doświadczenie w stosowaniu borowiny oraz solanki, dobrze wy- FITNESS” portuje solankę do samego Uzdrowiska. Solanka to nic innego jak kwalifikowany zespół lekarzy, pielęgniarek oraz rehabilitantów, woda mineralna zawierająca dużą ilość jonów sodowych, soli ma- miejsce otoczone ciszą i spokojem co czyni Uzdrowisko – Two- gnezowych oraz jodu i bromu. Do zabiegów solanka jest rozcień- im Uzdrowiskiem, Twoim miejscem do którego z radością będzie czona i podgrzewana. Tak przygotowana kąpiel solankowa dzia- się powracało. Nie bójmy się borowiny oraz solanki, nie bójmy ła podobnie jak kąpiel morska. Nie tylko leczy, ale hartuje skórę się dobrodziejstw natury. Uzdrowisko zawsze dysonuje pomocną i uodparnia cały organizm poprzez działanie bodźcowe na układ ręką i dobrą radą. www.gozdroj.pl tel. 32 449 20 20 / 801 022 280 23 Najtańsze w Polsce ! ZDROWA WODA NAJLEPSZYM LEKARSTWEM! Wczasy profilaktyczno - zdrowotne

Wysowa-Zdrój to piękna miejscowość rolę w regulacji pracy serca. Przy jego małej nizmie. Gruczoł tarczycy ulega przerosto- położona w słonecznej kotlinie, otoczo- ilości w organizmie może rozwijać się nad- wi, zmienia się jego struktura wewnętrzna, nej wzgórzami południowo-zachodniej ciśnienie oporne na terapię i inne problemy tworzy się tzw. wole, które może utrudnić części Beskidu Niskiego, tuż przy granicy kardiologiczne, a także zaburzenia metaboli- oddychanie i przełykanie. Jest określane ze Słowacją. Uzdrowiskowe wody z Wy- zmu i skłonność do tycia, niezależnie od die- mianem nadczynności tarczycy, a nieleczo- Tygodniowy pobyt zawiera: sowej Zdroju to naturalna woda mine- ty. Dla prawidłowego funkcjonowania nasze- ne może prowadzić z czasem do powstania • 7 noclegów w Sanatorium “Fortunat” ralna „Wysowianka” oraz wody lecznicze go organizmu powinno znajdować się w nim guzków nowotworowych. Natomiast nie- • całodzienne wyżywienie z możliwością diet „Franciszek”, „Henryk”, „Józef”. 10 do 30 miligramów jodu. Aby ten stan doczynność tarczycy powoduje ponadto • konsultacja lekarska utrzymać, powinniśmy dostarczać organi- zwolnienie wszystkich czynności ustroju, Różnorodność wód mineralnych tego zmowi wraz z pożywieniem co najmniej zobojętnienie i przytępienie umysłowe, • 10 zabiegów leczniczych uzdrowiska wynika ze złożonej budowy geo- 150 mikrogramów jodu na dobę. Istnieje ochrypły głos, obrzęk powiek, skłonność • całodobowa opieka lekarsko-pielęgniarska logicznej podłoża, w którym woda krąży po- ścisła zależność między funkcjonowaniem do wypadania włosów. Kobiety mogą mieć między ułożonymi na przemian warstwami tarczycy a ilością jodu przyswajanego przez problemy nie tylko z zajściem w ciążę, ale piaskowców i łupków i nasyca się minerała- ustrój ze spożywanego pokarmu i wody. donoszeniem płodu. Dzieci natomiast ------mi. Ze źródeł tego terenu wypływa wysoko mogą wykazywać objawy niedorozwoju - - zmineralizowana naturalna woda mineralna GDY BRAK JODU… umysłowego. - - - -

„WYSOWIANKA”. Jako jedna z unikatowych Niedobór jodu w krótkim czasie powo- Wobec tak groźnych konsekwencji niedo- - -

- już od -

wód mineralnych zawiera w swoim składzie duje wystąpienie charakterystycznych ob- boru jodu, szczególnie ważna jest profilakty- - -

- zł/os.

mineralnym jod. jawów: uczucia pogłębiającego się zmęcze- ka – dostarczanie organizmowi odpowied- -

- -

nia, zimna, osłabienia pamięci, trudności nich jego dawek. Bardzo dobrym sposobem -

- -

- - - - - JOD – WAŻNY BIOPIERWIASTEK w kojarzeniu, złego nastroju, suchości skó- jest wypijanie wody wysoko zmineralizowa- 9m8iejsc- e0 w pokoju dwuosobowym DLA ORGANIZMU. ry. Dzieci w okresie wzrastania pozbawione nej „Wysowianki”, która w 1 litrze zawiera Bez jodu prawidłowe funkcjonowanie tar- dostatecznej podaży jodu słabiej się rozwi- 0,52 mg tego ważnego biopierwiastka. czycy, gruczołu regulującego przemianę ma- jają fizycznie i intelektualnie. Są niższe od „WYSOWIANKA” to woda rekomendo- terii i funkcje układu nerwowego organizmu swoich rówieśników, gorzej się uczą i czę- wana przez Polską Komisję ds. Kontroli i Za- Z. L. „Uzdrowisko Nałęczów” S.A. człowieka, jest niemożliwe. Jod gromadzony ściej chorują. burzeń z Niedoboru Jodu, zawierająca jod Al. Małachowskiego 5; 24-140 Nałęczów ZADZWOŃ JUŻ DZIŚ w tarczycy stanowi niezbędny budulec do Przedłużający się deficyt jodu prowadzi dobrze przyswajalny przez organizm i prawi- email: [email protected]; www.zlun.pl Tel. 81 50 16 027 syntezy hormonów. Odgrywa bardzo ważną do groźnych patologicznych zmian w orga- dłowo wykorzystywany.

Cuda Uzdrowiska Solec-Zdrój – Perły Polskich Uzdrowisk

Tel: 41 377 60 61 Uzdrowisko Solec-Zdrój - świętokrzyska perła przyrodolecznictwa to miejsce idealne dla ludzi email: [email protected] bardziej ceniących uroki przyrody niż wielkomiejski gwar. Warto podkreślić, iż jest to jedyny Zakład Lecznictwa Uzdrowiskowego w Solcu-Zdroju. Uzdrowisko słynie z najlepszych wód siarczkowych na świecie nie tylko pod względem stężenia siarkowodoru, ale również zawartości pozostałych pier- www.uzdrowiskosolec.pl wiastków mineralnych. To dlatego ten kameralny polski kurort przyciąga rzeszę kuracjuszy od blisko 180 lat! Idealne stężenie jonów siarczkowych o parametrach 137 mg/l wody powoduje, iż woda ta nadaje się do kuracji bezpośrednio ze źródła „Szyb Solecki” - poddawana jest tylko podgrzaniu do temperatury ciała, dzięki czemu zapewnia maksymalne właściwości lecznicze. Śmiało moż- na więc stwierdzić ,że siarka z „Szybu Soleckiego” to w wielu przypadkach nieoceniony lek dla naszego umęczonego, słabego, schorowanego ciała. Dobry bo NATURALNY! Uzdrowisko specjalizuje się przede wszystkim w leczeniu schorzeń narządu ruchu, głównie cho- rób zwyrodnieniowych, reumatycznych i gośćcowych. Niezależnie od tego prowadzi kuracje związa- 24 www.glosseniora.pl ne z problemami skórnymi i dermatologicznymi. Bukowina Tatarzańska OW Morskie Oko - 488 zł - HB Wszystko co najlepsze

W cenie: wejście do term Bukowina (2,5 h) w wypoczynku w Polsce

SIEĆ HOTELI I OŚRODKÓW WYPOCZYNKOWYCH W POLSCE Szczytna OW Relax - 472 zł - FB Bukowina Tatarzańska W cenie: basen OW Morskie Oko - 488 zł - HB Wszystko co najlepsze

W cenie: wejście do term Bukowina (2,5 h) w wypoczynku w Polsce

SIEĆ HOTELI I OŚRODKÓW WYPOCZYNKOWYCH W POLSCE Szczytna OW Relax - 472 zł - FB

W cenie: basen

KWIECIEŃ - Świnoujście Hotel*** RybniczankaUwagi: Wczasy 7 dniowe Kołobrzeg Hotel*** Górnik wczasy 7 dni • wszystkie ceny dotyczą pobytówz wyżywieniem, 7 dniowych, pobyt od kolacji/obiadokolacji w dniu przyjazdu do śniada- Sarbinowo Hotel*** Jawor nia w dniu wyjazdu zabiegi, programy w dobrej cenie Ustroń Hotel*** Ziemowit • FB - śniadanie (bufet), obiadspecjalistyczne (serwowany), kolacja Wisła Pensjonat*** Ogrodzisko(bufet). W OLW Smrek kolacja serwowana. • HB - śniadanie (bufet), obiadokolacja,Zadzwoń (obiad i zapytaj Krynica Zdrój DWL Jagiellonkaserwowany + bufet) o ofertę specjalnie Centralna rezerwacja: Piwniczna Zdrój OLW Smrek• doba hotelowa od 17.00 do 10.00 dla siebie! 32 326 23 50-51, • na miejscu pobierana jest meldunkowa opłata Bukowina Tatarzańska OW Morskieklimatyczna Oko 32 661 12 74, www.nat.pl Szczytna OW Relax 32 325 04 80-81 rezerwuj przez internet

TURNUSY REHABILITACYJNE MEDYCYNA PRACY Z DOFINANSOWANIEM MOPS/PCPR  BADANIA PROFILAKTYCZNE ORAZ PEŁNOPŁATNE PRACOWNIKÓW WCZASY ZDROWOTNE  BADANIA NA BROÑ  BADANIA KIEROWCÓW KWIECIEw najciekawszych regionachŃ - całej Polski PORADNIE Uwagi:  NEUROLOGICZNA *  ZDROWIA PSYCHICZNEGO* wczasy 7 dni • wszystkie ceny dotyczą pobytów 7 dniowych, pobyt  REHABILITACYJNA* od kolacji/obiadokolacji w dniu przyjazdu do śniada- w dobrej cenie ZAKŁAD REHABILITACJI LECZNICZEJ* ** nia w dniu wyjazdu  FIZYKOTERAPIA • FB - śniadanie (bufet), obiad (serwowany), kolacja  HYDROTERAPIA  MASAŻ KLASYCZNY, LIMFATYCZNY, (bufet). W OLW Smrek kolacja serwowana. PUNKTOWY • HB - śniadanie (bufet), obiadokolacja, (obiad  KRIOTERAPIA  GIMNASTYKA DOBRANA DO serwowany + bufet) SCHORZENIA Centralna rezerwacja:  STABILIZACJA BACKFIT (TRENING • doba hotelowa od 17.00 do 10.00 32 326 23 50-51, ZDROWYCH PLECÓW) • na miejscu pobierana jest meldunkowa opłata www.nat.pl klimatyczna 32 661 12 74, * UMOWA Z NFZ ** 10% ZNIŻKI Z KARTĄ SENIORA 32 325 04 80-81 rezerwuj przez internet ZAKŁAD USŁUG PRZYCHODNIA SPECJALISTYCZNA „PROFIMED” REHABILITACYJNO-SOCJALNYCH Sp. z o.o. ZAKŁADU USŁUG REZERWACJE: REHABILITACYJNO-SOCJALNYCH Sp. z o.o. TEL: (032) 259-62-21..4; 259-79-14 TEL: (032) 253-74-42..4; 259-79-14 FAX: (32)258 65 80 FAX: (32)258 65 80 UL. SOKOLSKA 3, 40-084 KATOWICE UL. SOKOLSKA 3, 40-084 KATOWICE

NAJNIŻSZE CENY • WYSOKI STANDARD • SPRAWDZONE OŚRODKI [email protected],[email protected] [email protected],[email protected] 27 WWW.ZURS.PL WWW.ZURS.PL BEZPIECZNY SENIOR

wych wczasów z dobrą opieką. W Polsce winny być transparentne, aby każdy mógł Jednak takie „wczasy” to chyba duży wy- przykładem takiego miejsca jest ośrodek zobaczyć, co się dzieje w takim domu, czy datek? w Czernichowie, który jest też dobrym nie dochodzi do żadnych nadużyć. Muszą Koszty są tu jedynym istotnym proble- BEZPIECZNA rozwiązaniem dla osób chcących zapew- tam też być dogodne, niemal sanatoryj- mem. Instytucje tego rodzaju nie są objęte nić seniorowi pobyt na określony czas, ne warunki klimatyczne. Łatwiej też jest żadnymi dofinansowaniami. Ceny wahają np. kiedy rodzina chce wyjechać na waka- w domach takich uniknąć błędów diete- się między 3 a 4 tys. złotych miesięcznie. cje na miesiąc czy dwa. tycznych, które może popełniać osoba sa- To dość dużo – przeciętna emerytura za- motna, gotując wedle upodobań – zapew- zwyczaj nie osiąga nawet 50% tej kwoty, ale STAROŚĆ FOT. FRANCISZEK VETULANI niają one troskę również pod względem biorąc pod uwagę koszt utrzymania osoby Jakie powinny być idealne domy spokoj- nej starości? żywieniowym, obserwując, czy dieta od- mieszkającej samotnie wraz z opieką zdro- CZY ODDAWANIE BLISKICH DO DOMÓW OPIEKI JEST ETYCZNE? O PLUSACH Powinny umożliwiać komunikację powiada potrzebom zdrowotnym seniora. wotną, dopłata może się okazać nie tak I MINUSACH DOMÓW OPIEKI W ROZMOWIE Z ŁUKASZEM SALWAROWSKIM MÓWI z wieloma innymi osobami, bo w starości To wszystko, o czym mówię, wskazuje na wielka, jakby się wydawało. Zwłaszcza, że NASZ AMBASADOR, ŚWIATOWEJ SŁAWY PSYCHOFARMAKOLOG, BIOCHEMIK MÓZGU, poważnym problemem jest postępująca to, że nie powinno być żadnych oporów w takim „pakiecie” jest wszystko. PROFESOR JERZY VETULANI. samotność. Ważne są też możliwości re- moralnych przed zorganizowaniem takie- kreacji i rehabilitacji, a wtedy jest to wła- go pobytu seniorom, w ten sposób robimy Leki też? ściwie idealne miejsce do życia seniora. im tylko przysługę, zapewniając wypoczy- Jest w takich instytucjach lekarz, który Na czym polegają główne problemy sem kruchym. Niegroźne wypadki, po- są usankcjonowane tradycją, a nawet Konieczny jest z pewnością dostęp do In- nek i zwiększamy ich bezpieczeństwo, po- ma prawo przepisywania leków, ale to jest z opieką nad osobami starszymi? wodują np. złamanie kości udowej, drob- wydają się być rzeczą konieczną. W Ho- ternetu, komputerów, personel powinien nieważ monitoruje się ich stan zdrowot- kwestia indywidualna – za to każdy sobie Problemy te są spowodowane znacz- ne utraty pamięci mogą być groźne, bo landii istnieją np. Hoffiess, czyli osady uczyć chętnych klientów, jak operować ny, zapewnia poprawne żywienie i życie płaci sam. Wkrótce być może pojawia się nym przyrostem ilości osób starszych zdarza się, że ktoś np. zapomina zakręcić seniorów. Są tam pojedyncze, samodziel- programami umożliwiającymi rozmowy w warunkach higienicznych. Takie insty- oferty typu „wszystko w cenie” – obecnie oraz wzrostem długości ich życia. Jest to gaz, zamknąć piecyk, itp. A zatem moż- ne domki dla seniorów, zapewniona jest z bliskimi na żywo z użyciem kamerek, tucje jak dom w Czernichowie, w którym takie miejsca cieszą się coraz większą po- spowodowane tym, że w późnym wieku na powiedzieć, że z wiekiem życie osoby opieka zdrowotna i bezpieczeństwo. (…) tak, aby mogli się z nimi wygodnie po- mamy z jednej strony część hotelowo-po- pularnością, więc konkurencja będzie rosła. ujawnia się wiele schorzeń i dysfunkcji, mieszkającej samotnie jest coraz bardziej Tego rodzaju osiedla łatwo jest oczywi- rozumiewać, mimo odseparowania geo- bytową, z drugiej część rehabilitacyjną, są jak np. choroby otępienne. Ten problem ryzykowne. Najlepiej by było wówczas ście zorganizować w Holandii, która jest graficznego. Oczywiście domy opieki po- więc bardzo atrakcyjne. Dziękuję za rozmowę. nasilił się teraz, kiedy ludzie żyją dłużej mieszkać z tą osobą, aby móc obserwo- krajem bogatym, jednak obecnie zaczyna i powiększyła się liczba osób, która do- wać, czy nic się nie dzieje, niestety często się o nich myśleć również w takich kra- żywa wieku, w którym trzeba tym cho- warunki i tryb życia nie pozwalają na za- jach jak Polska, bo jest to świetne rozwią- ŚLĄSKIE CENTRUM OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ robom stawić czoła. Stały się więc dość pewnienie adekwatnej opieki. zanie dla starszych osób autonomicznych I REHABILITACJI LECZNICZEJ popularnym zjawiskiem. Poza tym zmie- funkcjonalnie. im. Księżnej Marii Krystyny Habsburg nia się struktura rodziny. Widać to w po- A zatem czy dom opieki jest dobrym roz- w Czernichowie k/Żywca równaniu do zwyczajów wywodzących wiązaniem dla seniora? Co Pan rozumie przez autonomiczność się z kultur prymitywnych – tam społecz- Tak, jeśli tylko zapewnia godne wa- funkcjonalną? 34-311 Czernichów, ul. Strażacka 4 ność wzajemnie się wspierała i nawet cho- runki i opiekę. Niestety w społeczeństwie Chodzi o zdolność radzenia sobie tel. 503 363 310, 500 611 974, 33 867 01 47 (od pn do pt od 7.00 do 15.00) roby psychiczne bądź degeneracyjne były ciągle istnieje przeświadczenie, że odda- z takimi codziennymi czynnościami, mniej szkodliwe dla jej członków. U nas wanie rodziców do ośrodków opieki, na- jak przygotowanie jedzenia, korzystanie www.centrumadfinem.pl jeszcze sto lat temu tradycyjna rodzina zywanych zresztą dość brutalnie „doma- z łazienki, ubikacji, włączanie i wyłącza- była trójpokoleniowa, dzieci opiekowały mi starców”, jest dowodem braku więzi nie ogrzewania, wyjście na spacer. Gorzej, się rodzicami, rodzice dziadkami, jak gdy- emocjonalnej z rodzicami, obojętności kiedy wiek powoduje, że mobilność danej REZYDENCJA DLA SENIORA CENTRUM REHABILITACJI LECZNICZEJ by odpłacając się za wychowanie, dotych- i bezduszności. Traktuje się te domy czę- osoby jest poważnie utrudniona lub stan Oferta skierowana jest do osób, które z racji wieku obciążone są szeregiem Największa w Polsce wielospecjalistyczna rehabilitacja czas zresztą w polskim prawie alimenta- sto jako przechowalnie, do których moż- psychiczny nie pozwala na dobre funkcjo- chorób geriatrycznych, psychogeriatrycznych i demencyjnych lecznicza u stóp Góry Żar! cja obowiązuje w obie strony. Wydaje się na oddać daną osobę, zanim umrze. nowanie we własnym, znanym otoczeniu Zapewniamy: Pobyty lecznicze pod nadzorem personelu lekarskiego i pielęgniarskiego! to naturalne, ustalone tradycją, dlatego – np. przy zaawansowanym otępieniu.  całodobową opiekę medyczną świadczoną przez kompetentny zespół Zapewniamy pomoc opiekunek medycznych! w naszym poczuciu moralności silnie za- w składzie: lekarz geriatra, internista, psychiatra i neurolog oraz pielęgniarki Brzmi okrutnie. i opiekunki medyczne (całą dobę). Stosujemy unikalną terapię specjalistyczną w kierunku kodowana jest opieka nad osobami star- Mało tego, zdarzają się przypadki jesz- Jak pomóc takiej osobie?  codzienną terapię i psychoterapię bazującą na indywidualnych i grupowych choroby Parkinsona i stwardnienia rozsianego! szymi. cze gorsze – kiedy osoby starsze zostają W takiej sytuacji jest możliwość opie- programach opracowanych przez terapeutów zajęciowych, logopedów i Jako nieliczni posiadamy urządzenie komputerowe BIOFEEDBACK skierowane do szpitala, z którego później ki właśnie poprzez instytucjonalizację – psychologów. do neurorehabilitacji A jednak nie zawsze jest ktoś, kto może nikt z rodziny ich nie odbiera. Oczywiście czyli miejsca podobne do domów starców,  codzienną rehabilitację geriatryczną tę opiekę zapewnić. nie wyrzuca się ich wówczas na bruk ani lecz takie, które w idealnych warunkach Specjalizujemy się również w leczeniu następujących stanów: Posiadamy oddział dla osób chorych na ch. Alzheimera  po udarach mózgu Owszem, często zdarza się, że starsze nie dokonuje eutanazji, natomiast to jest powinny łączyć cechy domu i sanatorium  po zabiegach operacyjnych osoby mieszkają samotnie i ktoś je od- rzeczywiście wielki problem. Natomiast jednocześnie. Wówczas moralny aspekt po urazach w obrębie narządu ruchu Część miejsc refundowanych przez  wiedza, jednak czasem to nie wystarczy. takie instytucje jak różnego rodzaju domy oddania tam rodziców stałby się znacznie  przewlekłe stany bólowe (zwyrodnienia stawów i kręgosupa, RZS, i in.) Nawet normalny, zdrowy senior wymaga starości, domy opieki i tworzenie wspól- łagodniejszy, można by to traktować jako pewnej troski, ponieważ starość jest okre- not osób starszych w niektórych krajach zafundowanie rodzicom beztermino-

28 www.glosseniora.pl 29 JUŻ 30 TYS. POSIADACZY KARTY I BLISKO 250 FIRM HONORUJĄCYCH ! Oszczędzaj z Ogólnopolską Kartą Seniora

UKOŃCZYŁEŚ 60. ROK ŻYCIA? SKORZYSTAJ ZE ZNIŻEK Z OGÓLNOPOLSKĄ KARTĄ SENIORA. PONAD 200 FIRM Z CAŁEJ OGÓLNOPOLSKA POLSKI OFERUJE ATRAKCYJNE RABATY DLA POSIADACZY KARTY. SPRAWDŹ, GDZIE SKORZYSTASZ ZE ZNIŻEK! WIELE MIAST ZAMIAST WPROWADZAĆ LOKALNĄ KARTĘ SE- NIORA, KTÓRA DZIAŁAŁABY TYLKO NA TERENIE ICH MIASTA KARTA SENIORA ZDECYDOWAŁO SIĘ PRZYSTĄPIĆ DO PROGRAMU OGÓLNO- CENTRUM OPIEKUŃCZO-REHABILITACYJNE  SALWATOR PARK POLSKIEJ KARTY SENIORA, KTÓRA JEST WAŻNA W CAŁEJ POL- Klub FENIKS – edycje lokalne! NZOZ DOMOWA OPIEKA KRAKÓW, ul. Św. Jana 2 Pl. Salwatorianów 1 , 43-190 Mikołów SCE, ALE TAKŻE W ICH MIEŚCIE (GMINIE). PALIATYWNA DAR-MED tel. 790212040, www.feniksklub.com [email protected] Rynek 6A , 36-200 Brzozów • 10% rabatu na indywidualną usługę www.salwatorpark.pl [email protected] gastronomiczną, 10% rabatu na przyjęcia 575 616 222 Dzięki temu senior z danego miasta otrzymuje połączenie • 15% zniżki na wszystkie zabiegi rehabilitacyjne www.dar-med.eu grupowe (urodziny, imieniny, przyjęcia karty lokalnej i ogólnopolskiej. Uczestnictwo w programie koor- WIĘCEJ INFORMACJI: tel. 13 43 431 22 okolicznościowe), 10% na wszystkie pozycje Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy dynuje we współpracy z władzami miasta najczęściej Rada Senio- • 20% na transport osoby niesamodzielnej z karty menu, darmowy wstęp do klubu, „Pod Kamiennikiem” rów lub w razie jej braku inna organizacja seniorska. KRAKÓW I CAŁA POLSKA do lekarza, konsultacje medyczne, darmowa rezerwacja stolika PORĘBA k/Myślenic, Trzemeśnia Seniorzy z poparciem organizatora (Głos Seniora) i miastem Stowarzyszenie MANKO dowóz - telezakupy medyczne na telefon, tel. 12 273 55 30, www.podkamiennikiem.pl – Redakcja Głosu Seniora rehabilitacja w gabinecie ZAKŁAD USŁUG REHABILITACYJNO- • 10% zniżki na nocleg i wyżywienia od 2 do 7 dni; często sami przekonują i pozyskują lokalne firmy do honorowa- -SOCJALNYCH SP. Z O.O. 15% zniżki na nocleg i wyżywienie od 7 dni; 30% nia karty. Obecnie lokalną edycję Ogólnopolskiej Karty Seniora Al. Słowackiego 46/30 Uzdrowisko Busko-Zdrój ul. Sokolska 3, 40-084 Katowice zniżki pobyt grup zorganizowanych posiadają Dąbrowa Górnicza, Rybnik, Jastrzębie-Zdrój i Zabie- tel. 12 429 37 28 BUSKO-ZDRÓJ, ul. Rzewuskiego 1 tel. 609 058 615 rzów. Do programu dołączyły również: Rzeszów, Świętochłowi- tel. 41 312 48 30, [email protected], www.zurs.com.pl FUNDACJA EDF POLSKA RYBNIK www.uzdrowisko-busko-zdroj.com.pl • 15% zniżki na zabiegi rehabilitacyjne ul. Podmiejska ce, Nędza, Jerzmanowice-Przeginia i Nowy Sącz. DĄBROWA GÓRNICZA • 10% zniżki na pełnopłatny pobyt tel. 32 739 18 98, www.fundacja.edf.pl Dostajemy zgłoszenia od gmin i miast z całej Polski. Ogólno- Inkubator Społecznej Przedsiębiorczości leczniczy w wymienionych obiektach Centrum Rekreacyjno-Lecznicze • 20% zniżki na wszystkie zabiegi w Zakładzie spółki: Szpital Krystyna, Szpital Górka; "Glinik" Sp. z o. o. Rehabilitacji Leczniczej (Strefa Relaksu, Strefa polską Kartę Seniora posiada już ponad 30 tys. seniorów i hono- Urząd Miejski w Dąbrowie Górniczej Lecznicza - oprócz wizyty lekarskiej), na bilet ruje już ją blisko 250 firm. Sanatoria: Marconi, Mikołaj, Oblęgorek, Wysowa-Zdrój 101 ul Sienkiewicza 6a tel. 18 35 32 024/ 510 132 958 i karnet na Siłownie,na bilet na Saune Willa Zielona • 15% zniżki na bilet i karnet na Aqua Aerobic Zapraszamy do współpracy rady seniorów i inne organizacje tel. 668 573 952, 602 502 478 • 10% zniżki na pobyt w wolnostojącym [email protected] seniorskie chcące wydać z nami w swoim mieście lokalną edycję • 10% zniżki na turnusy rehabilitacyjne, • 10% zniżki na bilet i karnet na Sauna Infrared DOMKU na terenie Parku Zdrojowego (sauna na podczerwień), na Zajęcia Pilates, • turnusy zdrowotne i wczasy dla seniorów, Ogólnopolskiej Karty Seniora. Zapraszamy też lokalne firmy chcą- (kwatera) na Basen i Grotę Solną ce dołączyć do programu i honorować kartę. Dzięki temu będą one JASTRZĘBIE-ZDRÓJ • 10% zniżki na pełnopłatne zabiegi • turnus "Zdrowy kręgosłup" Urząd Miasta Jastrzębie-Zdrój • 10% zniżki na dodatkowe zabiegi. promowane wśród aktywnych seniorów w całej Polsce. dodatkowe bez ordynacji lekarskiej" Gabinet Stomatologiczny PRODENT al. Józefa Piłsudskiego 60 os. Niepodległości 3A, Kraków Dom Seniora Beata tel. 32 47 85 100 NAT - Sieć Hoteli i Ośrodków [email protected], www.prodent.pl Wypoczynkowych w Polsce MUSZYNA, Złockie 103 tel.12 681 33 22 tel. 18 471 49 17, www.domseniorabeata.pl CAŁA POLSKA, [email protected] • 30% zniżki na protezy akrylowe ruchome • 15% rabatu na dowolny pokój tel. 32 326 23 70, www.nat.pl częściowe i całkowite) ZABIERZÓW ze śniadaniem Referat ds. Rozwoju i Promocji • 20% zniżki we wszystkich ośrodkach i hotelach NAT w Polsce w sezonie B i C Pensjonat Zającówka Zakład Leczniczy w Urzędzie Gminy Zabierzów SZKLARSKA PORĘBA, ul. Krasińskiego 3 "Uzdrowisko Nałęczów" tel. 500 092 493, www.noclegi-szklarska.pl ul. Kolejowa 15 (wejście od stadionu gminnego) SAFIRA SP. Z O.O. NAŁĘCZÓW, Al. Małachowskiego 5 • 10% zniżki na noclegi Węgierska 1/10, 30-535 Kraków pierwsze piętro pok. 2. tel. 81 501 43 56, www.spanaleczow.pl tel. 12 285 40 76, 12 285 13 66 [email protected], www.safira.pl • Procentowy rabat rosnący wraz z wiekiem na Geovita Hotele i Ośrodki Marzeń Geovita 12 259 72 30 pobyty sanatoryjne i SPA (min. 2 doby): 5 % Sieć 14 obiektów wypoczynkowo-szkoleniowych od • 20% zniżki na wszystkie produkty dla osób w wieku 60 lat, 6% dla osób w wieku morza aż do Tatr RYBNIK 61 lat, 7% dla osób w wieku 72 lat aż do 45% tel. 22 579 38 88 Rybnicka Rada Seniorów NZOZ RUDEK GABINETY REHABILITACJI rabatu dla stulatków. Dodatkowo rabat 10% dla [email protected] MEDYCZNEJ osoby towarzyszącej. • 5% rabatu na turnusy rehabilitacyjne i zdrowotne Urząd Miasta Rybnika ul. Pelczara 4/1, 35-312 Rzeszów • bezpłatne 2 zabiegi lecznicze lub 20 zł do wykorzystania na usługi dodatkowe w Obiekcie ul. Bolesława Chrobrego 2 [email protected] CENTRUM MEDYCZNE IMED24 www.rudek.rze.pl • każde 2 zabiegi w kolejnych dniach, za jedyne pokój 213 (II piętro) ul.prof.Michała Życzkowskiego 29, 18 zł tel.17 857 90 59 31-864 Kraków, tel. 123763131 dyżury Rady we wtorki w godz. od 10.00 do 12.00 • 15% zniżki na usługi [email protected], www.imed24.pl Uzdrowisko Wieniec-Zdrój 20% zniżki (z wyjątkiem stomatologii,ortodoncji, WIENIEC-ZDRÓJ, ul. Brzozowa 1 NOWY SĄCZ UNICARDIA & UNIMEDICA szczepionek,kontrastów, znieczuleń, zabiegów tel. 542 721 000, www.uzdrowisko-wieniec.pl Biuro Pełnomocnika Prezydenta ds. Społecznych KRAKÓW, ul. Kluczborska 15 naczyniowych, homeKTG, porady/wizyty • 12% na ofertę Uzdrowiska Wieniec-Zdrój tel. 12 626 08 08, www.Unicardia.pl położnej, telemonitoringu kardiologicznego, ul. Jagiellońska 14 • 10% zniżki na konsultacje specjalistyczne lekarskiej wizyty domowej, wizyty UZDROWISKO WYSOWA S.A. poniedziałek-piątek: 7:30-15:30 oraz diagnostyka ultrasonograficzna pielęgniarskiej,transportu medycznego, zabiegu Wysowa-Zdrój 149, 38-316 Wysowa-Zdrój tel: 18 449 06 87; 449 06 88 usunięcia zespołu cieśni nadgarstka) Tel. 18 353 20 54 UZDROWISKO KAMIEŃ POMORSKI S.A. www.uzdrowisko-wysowa.pl ul.Szpitalna 14, 72-400 Kamień Pomorski GoldCare [email protected] [email protected] WARSZAWA, ul. Mortkowicza 5 [email protected] tel. 91 382 11 49 tel. 500101515, www.goldcare.pl • 20% rabatu na oferty „SOS dla • 10 % zniżki na basen i grotę solną • 10% zniżki na wszystkie usługi GoldCare kręgosłupa”;„W harmonii ciała i ducha” www.glosseniora.pl • 10% rabatu na wczasy dla emerytów i rencistów, turnusy rehabiliatcyjne full www.facebook.com/ogolnopolskakartaseniora • 10% rabatu na dodatkowe zabiegi 30 Pełną listę firm oferujących zniżki możesz pobrać ze strony • 1 Aqua Kosmetyk za pełny tydzień pobytu www.glosseniora.pl 31 SPORT SENIORA

Ambicje rosną: postawiliśmy sobie za cel OLIMPIADA CORAZ BLIŻEJ… zorganizować w Myślenicach corocz- ne otwarte zawodów w Petanque, pod patronatem władz Miasta oraz Powiatu 21 maja w Łazach pod patronatem Głosu Seniora odbędzie się Myślenickiego, adresowanych do wszyst- Informacje można też uzy- kich chętnych z Uniwersytetów Trzeciego VIII Olimpiada Sportowa UTW „Trzeci Wiek na Start”, która skać, kontaktując się z UTW przyciąga na Jurę uczestników z całej Polski. Wieku w Małopolsce, a następnie zain- w Łazach: MYŚLENICE GRAJĄ W BULE teresowanie tą alternatywną dyscyplina e-mail.: [email protected] sportową do uprawiania przez chętnych se- Pierwsze spotkania związane z organizacją olimpiady dla se- tel.: 32 67 19 903. niorów z całej Polski. Dowiedz się więcej na: W sierpniu 2015 roku, wskutek rozmów Późną jesienią powstał problem: gdzie tre- niorów już się odbyły. 10 lutego w sali posiedzeń Urzędu Miasta Koszty organizacji Olimpiady leżą w większości po stronie www.kultura.myslenice.pl Zarządu UTW z prezesem Myślenickiego nować? Jak wiadomo przy niskich tempera- i Gminy w Łazach odbyło się posiedzenie Sztabu Olimpijskiego, UTW Łazy. Dlatego Zarząd poszukuje sponsorów, bierze udział Klubu Petanque, powołano nowa Sekcję turach na otwartym bulodromie trening jest na którym omówiono szczegóły dotyczące organizacji impre- w konkursach, aby VIII Olimpiada spełniła nasze i uczestników Informacje opracował DR INŻ. STEFAN PATYK, Petanque w ramach działalności Uniwer- niemożliwy. Dzięki uprzejmości Burmistrza członek UTW Myślenice. zy. Wiadomo już, że VIII Olimpiada Sportowa UTW w Łazach oczekiwania. sytetu i tym samym między UTW a Pre- pan mgr Maciej Ostrowski i pani Dyrektor AGNIESZKA SEWERYN odbędzie się 21 maja. Zawodnicy wystartują nie w dziewięciu, zesem Klubu nawiązana została stała Szkoły Podstawowej nr. 3 im. Jana Pawła II jak to było w latach ubiegłych, a w dziesięciu konkurencjach. współpraca. Marii Mikołajczyk, udostępniono nam dwie III OGÓLNOPOLSKA ZIMOWA W tym roku oprócz zawodów pływackich, lekkoatletyki, strze- sale gimnastyczn. Możemy więc przez cały SENIORIADA NA PODHALU lectwa, tenisa stołowego, zawodów kajakowych, turnieju sza- Początkowo do sekcji zapisało się piętna- okres jesienno zimowy prowadzić raz w ty- 1-2 marca na Podhalu w Rabce-Zdroju chowego, turnieju brydżowego, turnieju boule i przełajów ro- ście osób. Treningi odbywały się raz w tygo- godniu treningi. odbyła się Ogólnopolska Senioriada, już werowych zawodnicy konkurować będą w nowej dyscyplinie, dniu, a entuzjaści zaczęli szybko doskonalić Zapał nie gaśnie – wręcz przeciwnie! po raz trzeci organizowana przez Uni- techniki gry, korzystając z materiałów znaj- obecnie nasza sekcja grających jaką jest łucznictwo. wersytet Trzeciego Wieku dujących sie w Internecie, jak i praktycz- w Petanque liczy dwudziestu członków, Aktualne komunikaty na ten temat Olimpiady będą pojawiać w Rabce-Zdroju. się na stronie internetowej: nych uwag członków Myślenickiego Klubu kobiet i mężczyzn w wieku od 50+ Petanque. do 80+ ! www.utw.lazy.pl Pierwsza Senioriada odniosła ogromy suk- ces – kto był, ten wi- dział na własne oczy, jak 50+ SPORT KRAKÓW 2016 świetnie bawili się Senio- OGÓLNOPOLSKI IV MARSZ rzy z 14 UTW z województw: Stolica Małopolski, 1-3 kwietnia i kilka- 50+ Sport Kraków to finałowa impreza małopolskiego, śląskiego, podkarpackiego, set osób aktywnie spędzających czas. sportowa ogólnoeuropejskiego progra- lubelskiego i mazowieckiego. W poprzed- NORDIC WALKING Tak będzie podczas 50+ Sport Kraków! muSport aktywizacji Kraków seniorów. Będą różne nim roku uczestniczyło w Senioriadzie prze- atrakcje: marsz z kijami, biegi, zawody szło 500 zawodników startujących i kibiców STUDENTÓW UTW Głos Seniora, Avatar Centrala Ruchu pływackie, zajęcia fitness, konsultacje z 19 Uniwersytetów Trzeciego Wieku. i Miasto Kraków zapraszają na nietuzin- z trenerami, rehabilitantami i inne. Wie- Tej zimy Rabka-Zdrój znów gościła senio- 7 maja o godz. 11:00 pod patro- kowe wydarzenie sportowe. "Naszym ce- czorami natomiast impreza muzyczna rów-sportowców z całej Polski! natem Głosu Seniora w całej lem jest pokazanie osobom z grupy 50+, i wspólne „Włoskie Przyjęcie". Tego roku uczestnicy zmagali się w kon- Polsce i poza granicami kraju że w każdym wieku można się ruszać, Więcej informacji, grafik oraz możli- kurencjach: Kręgle curlingowe na lodzie, studenci zgłoszonych UTW a tym samym miło i aktywnie spędzać wość rezerwacji na stronie internetowej: Slalom narciarski, Rzut śnieżkami do celu, ruszają na 5 km trasę IV Mar czas" – mówią organizatorzy. www.50pluskrakow.myavatar.pl Zjazd na dętkach i inne. Odbył się też Nor- szu Nordic Walking Studen dic Walking Gorczański – celem zabawy tów UTW. było dotarcie do Schroniska PTTK na Ma- ciejowej (852 m n.p.m.). Marsz, którego głównym Senioriady to przede wszystkim integracja organizatorem jest Stowarzy- studentów UTW, wymiana doświadczeń, szenie „Akademia Złotego Wieku" sportowa rywalizacja, wspieranie aktywne- - Uniwersytet Trzeciego Wieku go trybu życia seniorów, promocja naszego w Wejherowie cieszy się coraz większą popularnością. regionu. W roku 2015 uczestniczyło 111 UTW i 3235 stu- Informacje i zdjęcia z tegorocznej Senioria- dentów. dy znaleźć można na stronie UTW w Rabce- Zdroju: www.u3w.rabka-net.pl Propozycja uczestniczenia w marszu została wysłana Trzeciej Senioriadzie patronują: Burmistrz indywidualnie do ponad 500 UTW. Formularz zgłosze- Miasta Rabki-Zdroju, Starosta Powiatu No- niowy można również uzyskać na stronie Uniwersytetu wotarskiego, Prezes Ogólnopolskiej Fede- Trzeciego Wieku w Wejherowie: www.utww.pl racji Stowarzyszeń UTW oraz Głos Seniora.

32 www.glosseniora.pl 33 PARAOLIMPIJCZYCY MIASTA PARTNERSKIE STARTOWAŁEM POD WIATR… JERZMANOWICE-PRZEGINIA DLA SENIORÓW GMINA JERZMANOWICE-PRZEGINIA SPOTKANIE Z RAFAŁEM WILKIEM DLA DOŁĄCZYŁA W PAŹDZIERNIKU 2015 ROKU DO INNYCH SAMORZĄDÓW, SŁUCHACZY AKADEMII 50+ W WYŻSZEJ KTÓRE AKTYWNIE UCZESTNICZĄ W ROZ- SZKOLE INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA WOJU POLITYKI SENIORALNEJ. W RZESZOWIE. W związku z tym zdecydowała się O swojej trudnej karierze i motywacji opowiadał były podjąć współpracę ze Stowarzyszeniem żużlowiec, a obecnie zawodnik tzw. handbike’u, czyli kolar- „Manko” a Urząd Gminy stał się punk- stwa na rowerze z napędem ręcznym, dwukrotny złoty me- tem dystrybucji czasopisma „Głos Senio- dalista olimpijski z Londynu i pięciokrotny mistrz świata. ra”. Następnym etapem współdziałania I to na pewno nie koniec, bo w tym roku Rafał Wilk pojedzie było objęcie przez Wójta Gminy patrona- Karta Seniora już teraz honorowana na Igrzyska Paraolimpijskie w Rio, by obronić medale. tem honorowym Ogólnopolskiej Karty jest w restauracji „Chochołowy Dwór” WÓJT GMINY JERZMANOWICE-PRZEGINIA, ADAM PIAŚNIK Pokonać wszystkie trudności w życiu Rafałowi Wilkowi po- Seniora oraz konkursu „Opowiedz nam w Jerzmanowicach. mogła pasja do sportu. To jej zawdzięcza wszystkie swoje suk- swoją historię”. W planach jest już wdro- W celu wydania Karty oraz zacieśnie- remu patronował będzie „Głos Seniora”. cesy. – Na stadion trafiłem po raz pierwszy jeszcze w brzuchu żenie gminnej edycji Karty, początkowo nia współpracy na rzecz seniorów pod- W ramach Klubu seniorzy zyskają szan- mamy. Wspólnie kibicowaliśmy tacie, który jeździł na żużlu. Tę FOT. MARIUSZ GŁOWACKI w nakładzie 500 sztuk. Dzięki niej senio- pisane zostanie stosowne porozumienie sę rozwoju wiedzy i zainteresowań dzięki pasję przekazał i mnie. rzy z naszej Gminy będą mogli korzystać między Stowarzyszeniem a Gminą. Uro- umożliwieniu im uczestnictwa w wykła- Przez kilkanaście miesięcy ćwiczył z fizjoterapeutą, żeby na- ze zniżek w ponad 200 miejscach na tere- czysta inauguracja Karty w Gminie plano- dach i spotkaniach tematycznych z róż- PASJA NAJWAŻNIEJSZA uczyć się przesiadać na wózek. Za pierwszym razem nie był na- nie całej Polski – w tym w licznych sanato- wana jest na wiosnę tego roku. nych dziedzin, w tym także z zakresu pro- Kariera żużlowa Wilka trwała nieprzerwanie przez 16 lat. wet w stanie go popchnąć. – Nie chciałem, żeby mi przez cały riach, restauracjach, punktach rehabilita- Wówczas również powołany zostanie mocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej. Były sukcesy, były trudności, nie raz sportowiec chciał porzucić czas ktoś pchał wózek i pomagał. Teraz to wydaje się banalne, ale cji. W Gminie Jerzmanowice-Przeginia Klub Uniwersytetu Trzeciego Wieku, któ- www.jerzmanowice-przeginia.pl ten sport. – Czasami miałem już dość i chciałem z tym skończyć, kiedyś było sporym wyzwaniem. Cała ta sytuacja to najdłuższy ale zawsze dawałem sobie czas i pokonywałem przeszkody – po- wyścig w moim życiu – wspomina. dzielił się. Kolejną pasją Wilka był rower. Zaczął jeździć w 1998 r., a już w 2001 r. zdobył mistrzostwo Polski w amatorskim ko- NIEZDROWY, ALE SPRAWNY larstwie górskim. Rower był sposobem na to, by odpocząć od Minął czas, ćwiczenia przyniosły efekty. Po trzech miesiącach ZAPRASZAMY DO CHOCHOŁOWEGO żużla. Natomiast zamiłowanie górami przyczyniło się innej pasji Rafał Wilk jeździł już na quadzie, a po sześciu – na nartach. – sportowej – narciarstwa. – Miałem nawet swoją szkołę narciar- Jeżdżę na monoski. Miałem kiedyś zabawną sytuację na stoku. DWORU W JERZMANOWICACH! ką, gdzie szkoliliśmy dzieci i młodzież – wspominał medalista Jedna dziewczyna, widząc mnie, powiedziała do chłopaka: „Po- olimpijski. patrz, na czym ludzie jeżdżą, żeby się wyróżnić”. Nie tłumaczy- Pośród malowniczych krajobrazów Ojcowskiego Parku Narodowego, przy drodze łem, że w życiu normalnym jeżdżę na wózku, dlatego korzystam krajowej 94, w odległości 15 kilometrów od Krakowa, znajduje się idealne miejsce do 03.05.2006 z tak dziwnego sprzętu – opowiedział. organizacji spotkań biznesowych, rodzinnych czy pobytów weekendowych. Bliskość Jury Czyli zawody w Krośnie. – W tym dniu moje życie się prze- Rafał Wilk uważa, że takie sytuacje są wynikiem tego, że Krakowsko-Częstochowskiej daje możliwość ciekawego spędzenia wolnego czasu. wróciło. Miałem wszystko, a w ciągu ułamka sekundy stałem się nie pokazuje się sportów paraolimpijskich i ludzie nie wiedzą, Nasz dwór architekturą i stylem wnętrz nawiązuje do starych, szlacheckich tradycji bezbronny, jak dziecko – opowiadał Rafał Wilk. że osoby niepełnosprawne też mogą uprawiać sport, nawet na regionu, a nowoczesne rozwiązania zapewnią komfort i bezpieczeństwo. Po wypadku usłyszał jednoznaczne twierdzenie lekarza: „Zła- wyższym poziomie, niż zdrowi. – Swoim studentom zawsze Ponadto jesteśmy partnerem OGÓLNOPOLSKIEJ KARTY SENIORA! many kręgosłup. Pan już nie będzie chodził, a tym bardziej upra- proponuję spróbować wjechać na wózku na mały 20-centryme- 10 % ZNIŻKI DLA POSIADACZY KARTY SENIORA! wiał sportu”. – Nie zdawałem sobie wtedy do końca sprawy, co trowy podjazd. – Rafał Wilk wykłada na Wydziale Wychowa- www.chocholowydwor.pl tak naprawdę się wydarzyło. Myślałem tylko o tym, by udowod- nia Fizycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego. – Mówię, że jeżeli nić wszystkim, że się mylą – wspominał. potrafią, to dostaną zaliczenie i już nie będą musieli chodzić na Po wyjściu z szpitala na sportowca czekała żmudna i ciężka zajęcia. W ciągu czterech lat nikomu się nie udało, a dla mnie to rehabilitacja. – Na początku były łzy. Niejednokrotnie. I ból rów- dwa ruchy rękami i jestem na górze – mówił sportowiec. nież – przyznał zawodnik. Pasję do sportu Rafał Wilk przekazuje również swoim dzieciom. Podczas spotkania w Wyższej Szkole Informatyki i Zarzą- Trzeba było uczyć się każdej, nawet najdrobniejszej dzania w Rzeszowie z pokazem akrobatycznym wystąpiła jego cór- czynności. Nieraz spadałem z wózka, ale podnosiłem się ka – Wiktoria. ze łzami w oczach i próbowałem dalej. Przekonałem się na własnej skórze, że największą niepełnosprawnością W kolejnym wydaniu Głosu Seniora, wywiad są ograniczenia w głowie. z Mistrzem Świata, Januszem Rokickim.

34 www.glosseniora.pl 35 MIASTA PARTNERSKIE

ZABIERZOWSKI PROGRAM DLA SENIORÓW

NA GMINĘ ZABIERZÓW, LEŻĄCĄ W PÓŁNOCNO-ZACHOD- nie prowadzonych są m. in. zajęcia z decoupage, malowania na NIEJ CZĘŚCI KRAKOWA, SKŁADAJĄ SIĘ 23 SOŁECTWA, szkle, robienia mydełek, malowania tkanin, koronczarstwa, kurs ŁĄCZNIE ZAJMUJĄCE OBSZAR BLISKO 100 KM2. WIOSNĄ komputerowy, nordic walking, rehabilitacja, gimnastyka, śpiew, 2015 ROKU ZOSTAŁ W NIEJ POWOŁANY KOORDYNATOR DS. AK- język angielski, pierwsza pomoc, warsztaty z edukacji finansowej TYWIZACJI SENIORÓW. oraz porady prawne. Wszystkie zajęcia prowadzone są przez pa- sjonatów zawodowo pracujących w danej dziedzinie, mających Głównym zadaniem koordynatora jest organizowanie cza- ku temu odpowiednie wykształcenie i przygotowanie. su Seniorom, inspirowanie ich do spotkania, przeciwdziałanie Poza aktywnościami odbywającymi się na miejscu, seniorzy kil- ich wykluczeniu. Aby to osiągnąć, niezbędne jest wyznaczenie ka razy w miesiącu mogą uczęszczać do teatrów, oper, kin, muzeów w każdej gminnej miejscowości miejsca na spotkania. I tak oto oraz na koncerty. Nie sposób zapomnieć o organizowanym Kon- pojawiła się inicjatywa tworzenia klubów seniora, których liczba kursie Inicjatyw, który ubiegłej jesieni miał swoją pierwszą edycję. urosła już do dwudziestu. Podczas licznych wycieczek Seniorzy z powodzeniem korzy- Przygotowany przez Annę Domagałę (dyrektora Samorzą- stają z przywilejów posiadania Ogólnopolskiej Karty Seniora. Od dowego Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów) oraz lutego br. możemy pochwalić się Ogólnopolską Kartą Seniora Agnieszkę Mleczko (koordynatora ds. aktywizacji seniorów) pro- w edycji Zabierzowskiej. gram zakłada cykliczne spotkania (średnio raz w miesiącu) senio- Mamy nadzieję, że wprowadzone na przestrzeni niespełna rów z koordynatorem. Na spotkaniach rozmawiamy, wymieniamy ostatniego roku zmiany są korzystne. Obserwując liczne ini- się spostrzeżeniami, informujemy o ciekawostkach związanych cjatywy Seniorów, ich aktywność i frekwencję utwierdzamy się z życiem kulturalnym w gminie oraz poza nią, przekazujemy też w przekonaniu, że obrany kierunek jest właściwy. miesięczniki Głos Seniora, które cieszą się ogromnym powodzeniem. Poza tym regularnie odbywają się warsztaty: wśród obec- AGNIESZKA MLECZKO KLUB OSIEDLOWY

W październiku 2015 r. na mapie Dąbrowy Górniczej zagościł nowy punkt, do którego koniecznie trzeba zajrzeć. Na terenie Zespołu Szkół nr 4 na Osiedlu Łęknice powstał Klub „Aktywuj się”, którego gospodarzem jest Stowarzyszenie Civitas.

Jest to miejsce międzypokoleniowych spotkań, przestrzeń dla wszel- kiego rodzaju aktywności, kreatywnego bycia – przestrzeń, w której odbywają się zajęcia sportowe i rekreacyjne, m.in. aerobik w wodzie, zajęcia taneczne, a także warsztaty twórcze, warsztaty gier planszo- Kochani Seniorzy zapraszamy wych, dyskusje, spotkania, wymiany książek i wiele innych. po zdrowie nad morze. W ramach funkcjonowania klubu działa również dyskusyjny klub Z przyjemność przedstawiamy Państwu propozycję wypoczynku filmowy z pokaźną filmoteką oraz odbywają się spotkania pracowni w ramach pobytów zdrowotnych związanych z leczeniem szeregu rozwoju osobistego pod okiem doświadczonych trenerów. dolegliwości min. układu oddechowego, układu krążenia, cukrzycy, Do klubu zapraszamy wszystkich mieszkańców Dąbrowy Górniczej. miażdżycy, schorzeń układu kostno stawowego i wielu innych. Niezależnie od wieku, każdy powinien znaleźć coś dla siebie! Szczegółowy harmonogram zajęć dostępny w Zespole Szkół nr 4 Organizujemy: Oferujemy Państwu oraz na Facebooku: Stowarzyszenia Civitas i klubu „Aktywuj się”. Wczasy dla seniora już od 570 zł zabiegi rehabilitacyjne Wczasy rodzinne od 660 zł oraz SPA. Specjalistyczne turnusy Dla grup rehabilitacyjne Cztery Pory Roku zorganizowanych mamy z dofinansowaniem i bez autokar NEOPLAN Turnusy dla diadetyków Gorąco zapraszamy Turnusy odchudzające przez cały rok CENTRUM ZDROWIA I REHABILITACJI ALKA ul. Wojska Polskiego 7 | 78-111 Ustronie Morskie tel. 94-35-15-560 519-840-661 | [email protected] 37 www.alka-ustronie.pl Przyjazne i komfortowe miejsce dla Ciebie HISTORIE

żu, Budapeszcie, Florencji, Nowym Jorku, Bostonie – każdy wyjazd łączyłem z odwiedzaniem archiwów i przywoziłem materiały do nowych książek. Nie mógłbym napisać „Kluczy do wolności”, „JANKOWSKI, gdyby nie wystawa o antysowieckim powstaniu w Czortkowie. POBYTY STAŁE / AKTYWNY TYDZIEŃ / WEEKEND SENIORA Materiał do niej zbierałem blisko 15 lat.

W latach 1997-2004 brał Pan udział w przygotowywaniu gaze- NIE PISZ TYLE” ty Akademii Ekonomicznej w Krakowie pt. „Eksperyment”. Jak Pan to wspomina? Pisanie scenariuszy czy książek to kwiatki do mojego kożu- FOT.: MARYTKA CZARNOCKA cha, bo pierwszym i ukochanym zawodem jest dziennikarstwo. Od roku 1965 obejmowałem różne stanowiska, zaczynając od ZESZŁEJ JESIENI POD TYTUŁEM: „JANKOWSKI, NIE PISZ Grocie-Roweckim. Najpierw „wpadła” drukarnia, a następnie Woj- stażysty w „Dzienniku Polskim”, a dochodząc do zastępcy redak- TYLE” W BIBLIOTECE JAGIELLOŃSKIEJ ODBYŁA SIĘ URO- ciech Jaruzelski wymyślił stan wojenny i 13 grudnia 1981 r. cały tora naczelnego w „Wieściach” czy nawet dyrektora Oficyny Wy- CZYSTOŚĆ JUBILEUSZOWA 50-LECIA PRACY TWÓRCZEJ nakład „Grota” ZOM-owcy zarekwirowali z zarządu Regionu „So- dawniczej „Urania”. Redagowanie „Eksperymentu” do czego mnie STANISŁAWA M. JANKOWSKIEGO, ABSOLWENTA WY- lidarności” w Krakowie. Później napisałem kilka książek o ofiarach Pan namówił, jako jego przyszły redaktor naczelny, dawało mi DZIAŁU FILOLOGICZNO-HISTORYCZNEGO, HISTORYKA, i sprawcach zbrodni katyńskiej i jeszcze dwie książki dla podniesie- satysfakcję i było dla mnie bardzo potrzebnym wówczas lekar- DZIENNIKARZA I LITERATA. AUTOR PONAD DWUDZIE- nia sobie poprzeczki: o kobietach w legionach, czyli „Dziewczęta stwem na depresję. Znakomicie mi się z Panem współpracowa- STU KSIĄŻEK O TEMATYCE NAJNOWSZEJ HISTORII POL- w maciejówkach”, oraz o Kasztance, do której wydania przymierza ło. Niestety, 30 czerwca 2004 r. rektor Ryszard Borowiecki nie m

noruje y m

o a

H o

ra o

i l

o k

n r K t e a SKIEJ, A SZCZEGÓLNIE ZBRODNI KATYŃSKIEJ, WYSTAW się Muzeum Niepodległości w Warszawie. wyraził zgody na wydawanie kolejnych numerów gazety. Powód? ę HISTORYCZNO-DOKUMENTALNYCH ORGANIZOWANYCH „Eksperyment” nie mógł ukazywać się bez cenzury ówczesnych W POLSCE I NA CAŁYM ŚWIECIE. KONSULTANT FILMU „KA- Jak wyglądała Pana współpraca z reżyserem Andrzejem Wajdą władz rektorskich Akademii Ekonomicznej w Krakowie. www.domseniorabeata.pl TYŃ”, W REŻYSERII ANDRZEJA WAJDY, WSPÓŁPRACOWNIK w trakcie przygotowywania filmu „Katyń”? Dom Seniora BEATA, Złockie 103, Muszyna PRASY POLONIJNEJ. AUTOR WIELU PUBLIKACJI W PRASIE Przygotowując się do realizacji filmu, Andrzej Wajda prze- Dziękuję za rozmowę. tel: 18 471 49 17, e-mail: [email protected] KRAJOWEJ I ZAGRANICZNEJ, SCENARIUSZY SŁUCHOWISK glądał różne opracowania, m.in. wydaną przeze mnie i Edwarda ZBIGNIEW PASZEK RADIOWYCH I FILMÓW DOKUMENTALNYCH. ODZNACZO- Miszczaka książkę „Powrót do Katynia”. Skontaktował się ze mną NY KRZYŻEM OFICERSKIM ORDERU ODRODZENIA POLSKI i zaczęliśmy współpracować. Miałem konsultować scenariusz na- ORAZ MEDALEM HONORIS GRATIA. pisany na podstawie powieści „Post mortem” Andrzeja Mularczy- ka. Nie wszystkie moje pomysły weszły do realizacji, ale z książ- Szanowna Redakcjo ki kilka można zobaczyć na ekranie. Przygodę konsultanta filmu „Głosu Seniora"! Pana dorobek wydawniczy jest imponujący. Które z wydanych przekułem na napisanie scenariuszy i pomoc przy realizacji – Jako 68-letni krakowianin, urodzony i związany z tym mia- książek uważa Pan za wyjątkowo znaczące? wspólnie z Jolantą Drużyńską – filmów dokumentalnych poświę- stem od zawsze, chciałbym podzielić się z Państwem (czytelnikami Każda była wielką przygodą historyczno-autorską. Pierwszą conych Armii Krajowej. A więc doświadczenie z „Katyniem” wiele "Głosu Seniora") moimi spostrzeżeniami w kwestii wychowania współczesnej młodzieży. To lubię książkę, „Steny z ulicy mogilskiej”, w 1977 r. trochę wycięli, ale po- ułatwiło, daj Boże każdemu historykowi i dziennikarzowi, żeby go Będąc z konieczności i wątpliwej przyjemności pasażerem tzw. komunikacji miejskiej i zmu- zwolili Wydawnictwu Literackiemu ją wydać. Pracowałem wów- zaproszono do takiej „roboty”... szony do korzystania z jej wątpliwych uroków, spotykam się często ze zjawiskiem bardzo bulwer- Jeśli mnie spytasz kolego czas w magazynie Życie Literackie, kierowanym przez Władysława sującym i bolesnym dla nas – starszych, przepracowanych i schorowanych czasem ludzi. Chodzi co w moim mieście lubię i dlaczego Machejka, krytycznie oceniającego AK. Czułem, że moje zaintere- Proszę opowiedzieć o wystawach historyczno-dokumentalnych tu o fakt (czy raczej zjawisko) ustępowania, a raczej nieustępowania miejsc siedzących przez mło- odpowiem bez namysłu sowania Naczelnemu „nie pasują”. Pozwolił jednak, by Wojciech Py- poświęconych Armii Krajowej i zbrodni katyńskiej, organizo- dzież, w każdym niemal wieku – osobom starszym z zakupami i nieraz o kulach. (…) Zdarzają Ja w moim mieście lubię wszystko! kosz, jego zastępca, zachwycony moim debiutem literackim, napi- wanych w wielu miastach za granicą. Czy da się zauważyć podo- się niekiedy chlubne wyjątki, gdy młoda osoba ustępuje miejsca starszym, ale są to przypadki nie- No taki ze mnie fan Krakowa sał bardzo pozytywną recenzję „Stenów”. Z czasem zacząłem pisać bieństwa i różnice? liczne i prawie wyjątkowe. Jako osoba starsza apeluję więc do wychowawców wszystkich szczebli Więcej nie powiem ani słowa. powieści historyczne z gatunku „płaszcza i szpady”. Kolejna przygo- W roku 1987, kiedy kończył się cykl moich reportaży histo- (przede wszystkim rodziców) od przedszkola do studiów wyższych: wpajajcie dzieciom, a następ- da, kolejki Czytelników, nakłady po 80-100 tys. egzemplarzy, drugie rycznych w „Przeglądzie Tygodniowym”, postanowiłem na zakoń- nie młodzieży nie tylko wiedzę, ale też ten szlachetny gest ustępowania miejsca ludziom starszym Chyba, że spytasz mnie co najbardziej wydania. Kiedy wspominam nakład, myślę, że to się nie zdarzyło. czenie pokazać fotografie moich bohaterów na wystawie histo- w środkach komunikacji miejskiej. (…) Młodzieży należy wskazywać i wpajać dobre wzorce, gdyż To ci odpowiem hardziej jeszcze: ryczno-dokumentalnej w Warszawie. Po raz pierwszy w centrum w dorosłym życiu będą oni wpajać je swoim dzieciom i wnukom. Chciałbym ponadto, aby ten mój Wawel jest najfajniejszy w mieście. I zaczął się Pan rozpędzać? stolicy pokazano żołnierzy AK, którzy po wejściu wojsk sowiec- apel na łamach "Głosu Seniora" był odebrany nie jako zrzędzenie stetryczałego staruszka, ale jako W roku 1986 postanowiłem wyżej podnieść sobie poprzecz- kich stali się „Żołnierzami wyklętymi”. nauka dla przyszłych pokoleń, które będą przecież kiedyś w przyszłości rządziły i pracowały w na- A może jeszcze czelność masz kę. Odnalazłem prof. Jana Karskiego, słynnego emisariusza, o któ- W 1989 r. postanowiłem ujawnić oficerów zamordowanych szej ojczyźnie – Polsce. (…) Zapytać, patrząc prosto w twarz rym cenzorzy wiedzieli, że lepiej zjeść ołówek aniżeli zgodzić się w Katyniu i powstała wystawa w „Kamienicy Hetmańskiej”, bez Jako korzystający z komunikacji miejskiej codziennie i to wielokrotnie apeluję też do rządzą- Dlaczego Wawel ekstra jest na druk jego nazwiska w PRL. Podpisano ze mną umowę, a prof. J. honorarium. Zorganizowałem wyjazd z wystawą do... Moskwy, cych naszym miastem o zwiększenie taboru tak tramwajowego, jak i autobusowego. W Krakowie, To ci odpowiem: jest the best... Karski zaprosił mnie do USA. Napisałem o Nim książkę, ale KAW w centrum stolicy ZSRR. Ambasadorowi Stanisławowi Cioskowi bowiem (jak wyczytałem w jakiejś gazecie) kształci się ok. 200 tysięcy studentów i w czasie roku bo jest! zerwała umowę, bo Partia Matka przypomniała sobie, że prof. J. nie pozwolił mówić minister Krzysztof Skubiszewski ze względu szkolnego na liniach komunikacyjnych panuje niemożliwy tłok, co utrudnia w znaczącym stopniu Karski wykłada m.in. w Langley. Książka „Emisariusz WITOLD” na poprawność polityczną, więc ja gadałem. „Zepsuło się” oświe- życie umęczonych stałych mieszkańców grodu Kraka. Apeluję w imieniu nas – coraz większej rze- Mirka, UTW Prądnik Czerwony ukazała się więc w Nowym Jorku i tak wyglądał mój debiut zagra- tlenie sali, „zepsuł się” mikrofon, ale co nagadałem, to moje i tych, szy starych ludzi w naszym kraju. Swój apel chciałbym przedstawić w "Głosie Seniora", gdyż uwa- niczny. W drugim obiegu wydawałem książkę o generale Stefanie którzy byli na otwarciu... Z wystawami byłem we Lwowie, w Pary- żam, że jest on bardzo istotny dla wszystkich seniorów. Z poważaniem: Stanisław Turczyński (rocznik 1948)

38 www.glosseniora.pl 39 SENIOR MELOMAN

nej (w najszerzej pojmowanym spektrum wanie muzyczne” i „Wychowanie pla- nie artyści z odpowiednim doświadcze- tego pojęcia), ten musi doznać działania styczne” (rozdzielnie!), które poprowa- niem, lecz menadżerowie, którzy do- piękna na sferę behawioralną z tym zwią- dzą fachowcy, a nie „pan od WF-u i prac bierają dyrektorów artystycznych wedle zaną. Doznania spokoju i wewnętrznego ręcznych”. Na poziomie szkół średnich – swego uważania. Wskazanym byłoby, aby wyciszenia dają nowy bodziec do poszu- spowodować działania podobne do po- odpowiedzialnym ciałem wybierających kiwania nieodłącznego dobra i prawdy. znańskiej „Pro Musici", „Szkoły na Par- dyrektorów artystycznych było Mini- Dla Seniorów jest to drogowskaz po- nasie” w Częstochowie lub „Musca Viva" sterstwo Kultury. Aby instytucje kultury zwalający na odejście od tak często po- w Opolu. mogły działać prężnie, potrzebne są pie- jawiającej się w tym wieku depresji Te działania nie mogą być li tylko niądze, których cały czas brak. Niewiele i wkroczenie w nowy (lub odnowiony!), partyzantką w poszczególnych miastach; pomogą tu projekty czy granty – to mogą cudowny świat doznań, pozwalający zapo- konieczna jest zmiana programu na po- być tylko działania wspomagające. mnieć o problemach samotności i odtrące- ziomie ministerialnym w sposób głęboko nia. Czasem zdarza się, że Seniorzy zaczy- przemyślany (lepiej niż w sprawie zmia- Jak Maestro ocenia Program Ogólnopol- MUZYKA nają czynnie zajmować się jakąś dziedziną ny asortymentu żywienia w szkołach!). ska Karta Seniora, dający zniżki dla jej sztuki, osiągając doskonałe rezultaty. Władze lokalne powinny wspomóc te posiadaczy (osób 60+) w wielu instytu- inicjatywy pewną ilością pieniędzy. cjach kultury? Co mogą zrobić decydenci – nowy rząd, Na poziomie akademickim i wyżej – Gorąco popieram i zachęcam! Jestem ŁAGODZI aby ułatwić dostęp i zachęcić do korzysta- konieczne jest wygenerowanie takiego ambasadorem Ogólnopolskiej Karty Se- nia kultury wyższej, jak to jest w innych programu w placówkach kulturalnych, niora, zatem polecam seniorom i zachę- krajach, może można pójść ich śladem? który zapewni duże zainteresowanie pu- cam wszystkie instytucje kultury do przy- Na poziomie szkół podstawowych bliczności. Dziś dyrektorzy wybierani stąpienia do Programu i honorowania OBYCZAJE! trzeba wrócić do przedmiotów „Wycho- w drodze konkursów to bardzo często Karty!

JERZY SALWAROWSKI Jak Maestro ocenia obecnie dostęp do dia karmią nas papką w postaci „Voice pochodzi z Krakowa, ukończył studia muzyki poważnej – zaliczanej do kultury of Poland” czy „Mam talent”. Transmisje w Akademii Muzycznej. Laureat czo- wyższej , w porównaniu do Polski w PRL z koncertów, nawet muzyki popularnej, łowych nagród krajowych i międzyna- i w innych krajach? zeszły do niszowego kanału „TVP Kultu- ZŁOTE MYŚLI rodowych konkursów dyrygenckich. Dostęp do muzyki poważnej jest te- ra” lub nie ma ich wcale. Większość po- Muzyka powinna zapalać płomień w sercu Dyryguje orkiestrami w Europie, Azji, raz o tyle lepszy, o ile zwiększyła się ilość lityków i decydentów nie bywa w salach mężczyzny, i napełniać łzami oczy kobiety. Afryce i obu Amerykach, współpracu- i kondycja sal koncertowych. Problemem koncertowych i nie daje dobrego przykła- je z czołowymi orkiestrami i operami są ceny biletów, czasem dość wygóro- du. Chodzenie na koncerty z rodzinami Ludwik Van Beethoven w Polsce. Jego nagrania zostały nagro- wane i ograniczenie liczby darmowych także przestaje mieć miejsce. Tak więc co- dzone m.in. "Złotą Płytą” i trzykrotnymi Muzyka uspokaja umysł, ułatwia wzlot myśli, a gdy nominacjami do Nagrody „Fryderyk” zaproszeń, które w PRL były często nieraz mniej jest ludzi, którzy samoistnie wy- (www.jerzysalwarowski.pl). wykorzystane lub źle skierowane. Cenna bierają wizytę w Świątyni Sztuki. Na razie trzeba, pobudza do walki. obecnie jest współpraca Instytucji mu- króluje łatwizna w odbiorze popkultury. Agrippa Von Nettesheim zycznych z młodzieżą na nieco innych niż Ostatni Konkurs Chopinowski pokazał, w PRL zasadach (bez przymusu) i z Senio- że globalnie media okopały się na wciska- Czas nareszcie przestać pisać o sztuce. (…) Życie MUZYKA POZWALA DOZNAĆ SPO- rami, która działa nie wszędzie i nie za- niu nam wspomnianego już kitu „rozryw- nasze jest już poezją. KOJU I WEWNĘTRZNEGO WYCISZE- wsze w pełnym zakresie. Wielka tu rola do ki" i wywoływania rechotu produkcjami Maurycy Mochnacki NIA. DLA SENIORÓW JEST TO DRO- spełnienia przez podmioty rodzaju Głos typu „Świat według kiepskich” i „Kaba- GOWSKAZ POZWALAJĄCY NA ODEJŚCIE Seniora, których próby obserwuję pod- ret moralnego niepokoju”, a nie zrobiły OD TAK CZĘSTO POJAWIAJĄCEJ SIĘ czas mych koncertów w Polsce (nie tylko nic, aby szerzej pokazać, że jednak na fo- Tylko życie poświęcone innym warte jest przeżycia. W TYM WIEKU DEPRESJI I WKROCZENIE tańsze bilety, ale także spotkania z arty- rum internetowym o rywalizacji młodych Albert Einstein W NOWY (LUB ODNOWIONY!), CUDOW- stami przed/po koncercie). Trzeba zrobić czołowych pianistów świata było głośno. NY ŚWIAT DOZNAŃ, POZWALAJĄCY ZA- wszystko, co możliwe, aby ta współpraca „Szołbiznes” ma się dobrze... Kochaj wszystkich. Ufaj niewielu. Bądź gotów do POMNIEĆ O PROBLEMACH SAMOTNO- rozwijała się dynamicznie! walki, ale jej nie wszczynaj. Pielęgnuj przyjaźnie. ŚCI I ODTRĄCENIA – MÓWI PROF. JERZY Jakie społeczne korzyści mamy z korzy- SALWAROWSKI, SENIOR I ŚWIATOWEJ Kto teraz głównie korzysta z muzyki po- stania z Muzyki poważnej i jakie są z tego William Shakespeare KLASY DYRYGENT. ważnej ? Jak było i jak będzie? korzyści dla seniorów? Niepokojący jest brak na koncertach W PRL lansowane było (słusznie!) Im lepszy lekarz, tym więcej zna bezwartościowych Dziś opowiada nam o tym, jak współ- młodzieży i części społeczeństwa wieku hasło „Muzyka łagodzi obyczaje”. Szerzej lekarstw. czesne społeczeństwo odnosi się do kultu- średniego. Szkoły i Uczelnie nie zajmują ujmując, „Sztuka łagodzi obyczaje”. Kto Benjamin Franklin ry wyższej a zwłaszcza muzyki poważnej. się sprawami edukacji muzycznej, a me- potrafi dostrzec piękno sztuki klasycz-

40 www.glosseniora.pl 41 ZAMÓWIENIE PRENUMERATY OGÓLNOPOLSKIEGO MAGAZYNU GŁOS SENIORA 2016

Rodzaj prenumeraty: ¨ 25,00 zł* wszystkie numery w roku 2016 (po jednym egzemplarzu każdego wydania) ¨ 4,00 zł* jeden egzemplarz w roku 2016 ¨ 84,00 zł* wszystkie numery w roku 2016 (po 5 egzemplarzy każdego wydania) ¨ 150,00 zł* wszystkie numery w roku 2016 (po 10 egzemplarzy każdego wydania)

*W wartość prenumeraty wliczona jest wysyłka listem ekonomicznym.

Adres do wysyłki: Formularz zgłoszeniowy Nazwa firmy / Imię i nazwisko dla Uczestników Programu „Ogólnopolska Karta Seniora”* Ulica, nr domu, nr lokalu Proszę o przyjęcie mnie w poczet uczestników programu „Ogólnopolska Karta Seniora”. Oświadczam, Kod i miejscowość że znane mi są postanowienia Regulaminu. Jednocześnie zobowiązuję się do jego przestrzegania. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Stowarzyszenie MANKO dla ce- Telefon lów statutowych zgodnie z ustawą z dnia 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. nr 133 poz. 883). Wiem, że mam prawo wglądu oraz poprawienia swoich danych, a także do sprzeciwu wobec E-mail: ich przetwarzania do wyżej wymienionych celów. Wyrażam zgodę na otrzymywanie informacji drogą e-mailową i pocztową nt. dostępnych promocji i rabatów skierowanych do seniorów. Wypełnione zgłoszenie prosimy odesłać na adres: Stowarzyszenie MANKO al. J. Słowackiego 46/30, 30-018 Kraków z dopiskiem „Prenumerata Głosu Seniora” lub na adres e-mail: [email protected]

......

...... miejscowość i data podpis data i czytelny podpis

ZAMÓW PRENUMERATĘ – POPRZEZ PRZEKAZANIE NAM DAROWIZNY DANE OSOBOWE: (zamówienie prenumeraty zwiększy nakład magazynu i Ogólnopolskiej Karty Seniora) Imię i nazwisko: ......

......

Data i miejsce urodzenia:......

......

Adres zameldowania (wraz z kodem pocztowym):......

......

Adres do korespondencji (jeśli inny niż adres zameldowania): ......

......

Numer telefonu stacjonarnego i komórkowego:......

......

E-mail: ......

* WYPEŁNIONY PISMEM DRUKOWANYM FORMULARZ PROSIMY ODESŁAĆ POCZTĄ TRADYCYJNĄ (WRAZ ZE ZWROTNYM ZNACZKIEM POCZTOWYMI I ZAADRESOWANĄ KOPERTĄ ) NA ADRES REDAKCJI „GŁOSU SENIORA” (AL. J. SŁOWACKIEGO 46/30, 30-018 KRAKÓW). PROSIMY RÓWNIEŻ O WSPARCIE PROJEKTU DAROWIZNĄ NA ADRES: STOWARZYSZENIE MANKO, UL. SIARCZKI 16, 30-698 KRAKÓW. NUMER RACHUNKU BANKOWEGO: 57 2490 0005 0000 4500 9810 9905 42 www.glosseniora.pl BAZA FIRM HONORUJĄCYCH KARTĘ SENIORA JEST DOSTĘPNA NA WWW.GLOSSENIORA.PL. 43 DZIĘKUJEMY, ŻE JESTEŚCIE Z NAMI!

Stanisława Babecka-Sojka Anna Boraczyńska i Eleonora Chmielarska , Bochnia Janusz Rokicki, Cieszyn

Prof. Jerzy Vetulani Prof. Jerzy Salwarowski Maria Mikołajczak, Solec Kujawski Krystyna Zyguła, Przybysławice

Lidia Jaźwińska, Tarnów Krzysztof Wolski, Kolping Elżbieta Rogowicz, Kamionka

SENIORZE, WESPRZYJ DZIAŁANIA STOWARZYSZENIA MANKO – GŁOSU SENIORA PRZEKAŻ DAROWIZNĘ: Stowarzyszenie MANKO ul. Siarczki 16, 30-698 Kraków numer rachunku bankowego: KRS 0000225549 57 2490 0005 0000 4500 9810 9905 stowarzyszeniemanko.pl www.stowarzyszeniemanko.pl