Gminny Program Rewitalizacji gminy Knyszyn na lata 2017 – 2023 Gminny Program Rewitalizacji gminy Knyszyn na lata 2017 – 2023 PROJEKT DO KONSULTACJI SPOŁECZNYCH Knyszyn, Białystok czerwiec 2017r 1 Gminny Program Rewitalizacji gminy Knyszyn na lata 2017 – 2023 Projekt „Opracowanie Programu Rewitalizacji dla Gminy Knyszyn” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej, Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014 - 2020 oraz z budżetu państwa, przyznanych w ramach konkursu dotacji na działania wspierające gminy w zakresie przygotowania programów rewitalizacji na terenie Województwa Podlaskiego. 2 Gminny Program Rewitalizacji gminy Knyszyn na lata 2017 – 2023 Spis treści Wstęp str. 4 Rozdział 1. Opis powiązań Gminnego Programu rewitalizacji gminy Knyszyn na lata 2017-2023 z dokumentami strategicznymi str. 5 Rozdział 2. Etapy prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji gminy Knyszyn str. 8 Rozdział 3. Szczegółowa diagnoza obszaru rewitalizacji gminy Knyszyn str. 10 Rozdział 4. Wizja obszaru rewitalizacji str. 68 Rozdział 5. Cele rewitalizacji oraz kierunki działań służące eliminacji, bądź ograniczeniu negatywnych zjawisk na wyznaczonym obszarze rewitalizacji. str. 69 Rozdział 6. Przedsięwzięcia rewitalizacyjne str. 75 Rozdział 7. Mechanizmy integrowania działań w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji gminy Knyszyn str. 94 Rozdział 8. Szacunkowe ramy finansowe programu rewitalizacji wraz z szacunkowym wskazaniem środków finansowych str. 102 Rozdział 9. Struktura zarządzania Gminnym Programem Rewitalizacji str. 105 Rozdział 10. System monitorowania i oceny Gminnego Programu Rewitalizacji str. 110 Rozdział 11. Określenie niezbędnych zmian w uchwałach str. 116 Rozdział 12. Sposób realizacji Programu Rewitalizacji w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego str. 117 Załącznik 1. Podstawowe kierunki zmian funkcjonalno-przestrzennych obszaru rewitalizacji gminy Knyszyn. str. 118 3 Gminny Program Rewitalizacji gminy Knyszyn na lata 2017 – 2023 Wstęp ___________________________________________________________________________ Przemiany społeczno-gospodarcze na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci wywołane procesem globalizacji oraz transformacją ustrojową i wyzwaniami gospodarki wolnorynkowej spowodowały szereg niekorzystnych zjawisk i procesów na obszarach jednostek samorządu takich jak degradacja tkanki materialnej oraz narastające problemy w sferach społecznej i gospodarczej. W takiej sytuacji szczególnego znaczenia zaczęło nabierać planowanie oraz realizacja kompleksowych projektów rewitalizacyjnych, obejmujących sferę przestrzenną, społeczną, gospodarczą, środowiskową i kulturową, a tym samym odpowiadających na indywidualny zestaw zidentyfikowanych problemów, czynników i zjawisk kryzysowych występujących na danym obszarze. Na potrzeby projektowania interwencji wspierających rewitalizację współfinansowaną ze środków programów operacyjnych w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 rewitalizacja została zdefiniowana jako kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości, organy władzy publicznej, etc.) tego procesu, w tym przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością. Rewitalizacja gminy Knyszyn koncentruje się na czterech głównych obszarach: a. gospodarczym – nowe miejsca pracy oraz warunkowanie powstawania nowych podmiotów gospodarczych, rozpowszechnianie i ułatwianie aktywności gospodarczej, b. społecznym – działania koncentrujące się na zapobieganiu patologiom i wykluczeniu społecznemu (marginalizacji, bezrobociu, ubóstwu) oraz mające na celu wzrost poziomu integracji mieszkańców gminy, c. przestrzenno-funkcjonalnym – w zakresie niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną, w tym: zaplanowano inwestycje w zakresie budowy elementów małej infrastruktury rekreacyjnej, zagospodarowania obszarów stanowiących miejsca rozrywki i integracji dla mieszkańców, d. techniczno-środowiskowym– zły stan techniczny obiektów użyteczności publicznej, brak funkcjonowania rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska. Dzięki wdrożeniu Gminnego Programu Rewitalizacji zwiększy się atrakcyjność gospodarcza gminy Knyszyn, a co za tym idzie stworzona zostanie szansa do tworzenia nowych podmiotów gospodarczych oraz miejsc pracy. Ponadto wdrożenie działań zaplanowanych w GPR pozwoli na rozwój kulturalno-społeczny gminy, a co za tym idzie na przeciwdziałanie wykluczeniu kulturalnemu mieszkańców gminy. Objęcie danego obszaru Gminnym Programem Rewitalizacji będzie stanowiło podstawę do ubiegania się o dofinansowanie poszczególnych przedsięwzięć w ramach funduszy zewnętrznych w tym środków Unii Europejskiej. 4 Gminny Program Rewitalizacji gminy Knyszyn na lata 2017 – 2023 Rozdział 1. Opis powiązań Gminnego Programu rewitalizacji Gminy Knyszyn na lata 2017- 2023 z dokumentami strategicznym ________________________________________________________________________ Gminny Program Rewitalizacji odnosząc się w swych założeniach do zidentyfikowanych problemów mieszkańców na zdegradowanych obszarach gminy Knyszyn, uwzględnia kontekst innych dokumentów strategicznych na szczeblu lokalnym (stanowiąc istotny element całościowej wizji rozwoju jednostki). W związku z tym, komplementarność z innymi działaniami oraz priorytetami wpływa na skuteczność i efektywność procesu rewitalizacji. W tabeli zaprezentowane powiązanie celów strategicznych Gminnego Programu Rewitalizacji z celami i priorytetami rozwoju społeczno- gospodarczego, jakie wyznaczono w różnorodnych dokumentach strategicznych oraz planistycznych. Tabela 1. Opis powiązań Gminnego Programu rewitalizacji gminy Knyszyn na lata 2017-2023 z dokumentami strategicznymi Cel strategiczny 3. Cel strategiczny 1. Cel strategiczny 2. Cel strategiczny 4. Poprawa kondycji Zdrowie i Wzrost zaangażowania i Wzmacnianie poczucia ekonomiczno- bezpieczeństwo poziomu kompetencji tożsamości lokalnej gospodarczej mieszkańców kluczowych mieszkańców wśród mieszkańców mieszkańców Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Knyszyn na lata 2016-2020 z perspektywą na lata 2021 – 2023 Poprawa warunków życia mieszkańców Likwidacja niskiej emisji Dążenie do rozwoju i przez przechodzenie na poprawy przetwórstwa ekologiczne paliwo i oraz marketingu odnawialne źródła Wzrost mobilności zawodowej produktów rolnych. energii. mieszkańców Ułatwienie realizacji Tworzenie warunków do inwestycji związanych z Zwiększenie stopnia dywersyfikacji działalności obsługą ruchu skanalizowania gminy gospodarczej. turystycznego. Poprawa podstawowej infrastruktury Upowszechnianie społecznej. agroturystyki. Zwiększenie dostępności komunikacyjnej do Właściwe wykorzystanie walorów przyrodniczych wszystkich terenów dla rozwoju ekoturystyki. gminy przez poprawę jakości dróg gminnych. Tworzenie warunków do dywersyfikacji działalności gospodarczej Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Knyszyn Zapewnienie ciągłej dostawy wody o jakości Stwarzanie ułatwień dla zgodnej z istniejących i nowo obowiązującymi powstających firm – normami sanitarnymi w zwłaszcza w ilości pokrywającej pełne początkowym okresie potrzeby odbiorców i działania podmiotów przeciwpożarowe gospodarczych. 5 Gminny Program Rewitalizacji gminy Knyszyn na lata 2017 – 2023 Sukcesywne zwiększanie udziału proekologicznych nośników energetycznych jako paliwa takich jak gaz, olej opałowy dla zmniejszenia Ożywienie (poprawa) gospodarki i tworzenie zanieczyszczeń klimatu do lokalizacji dobrego funkcjonowania środowiska. podmiotów gospodarczych w gminie. Zmniejszanie strat cieplnych w konstrukcjach budynków i poprzez modernizację starych o złych warunkach termoizolacyjnych. Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Knyszyn na lata 2011-2021 Cel strategiczny: Wspieranie Cel strategiczny: Cel strategiczny: Wyrównywanie szans edukacyjnych mieszkańców w zakresie Rozwój infrastruktury społeczności wiejskiej, promocja form atrakcyjnego ich aktywizacji turystycznej i spędzania czasu wolnego zawodowej komunikacyjnej. Cel operacyjny: Podnoszenie Cel operacyjny: Cel operacyjny: Rozwój poziomu wiedzy mieszkańców Przeciwdziałanie Cel operacyjny: placówek kulturalno- wsi. bezrobociu, wspieranie Wskazanie miejsc oświatowych i bezrobotnych w atrakcyjnych sportowych. poszukiwaniu pracy. turystycznie. Cel operacyjny: Promowanie form Cel operacyjny: atrakcyjnego spędzania Aktywizacja zawodowa czasu wolnego. społeczności wiejskiej. Cel operacyjny: Cel strategiczny: Rozwój Przeciwdziałanie i infrastruktury eliminowanie turystycznej i negatywnych skutków komunikacyjnej. psychospołecznych bezrobocia. Cel operacyjny: Cel strategiczny: Promocja Kreowanie nowych form zdrowego stylu życia, wypoczynku. podniesienie poziomu usług Cel operacyjny: Permanentne działania poprawiające Cel operacyjny: Rozwijanie komunikację. idei wolontariatu.