PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA LUBUSKI PAŃSTWOWY WOJEWÓDZKI INSPEKTOR SANITARNY W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM OCENA ZAOPATRZENIA LUDNOŚCI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO W WODĘ PRZEZNACZONĄ DO SPOŻYCIA W 2016 ROKU I PROGNOZA SYTUACJI W TYM ZAKRESIE Gorzów Wielkopolski marzec 2017 rok Spis treści Wstęp .......................................................................................................................................... 3 I. Producenci wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.................................................. 5 II. Liczba ludności zaopatrywanej w wodę przeznaczoną do spożycia .................................. 6 III. Ocena jakości wody do spożycia w 2016r. ........................................................................ 7 III.I. Decyzje stwierdzające brak przydatności wody do spożycia. ........................................... 9 III.II. Decyzje stwierdzające warunkową przydatność wody do spożycia............................... 10 III.III. Stan techniczny urządzeń wodociągowych. .................................................................. 12 IV. Ocena ryzyka zdrowotnego związanego ze stwierdzoną nieodpowiednią jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. ................................................................................... 14 V. Prognoza sytuacji w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia na terenie województwa lubuskiego. ....................................................................................... 16 Załącznik nr 1. Wykaz wodociągów i producentów wody w województwie lubuskim w 2016r. .................................................................................................................................................. 21 Strona | 2 Wstęp Województwo lubuskie znajduje się w środkowozachodniej części Polski – od strony północnej graniczy z województwem zachodniopomorskim, od wschodu z wielkopolskim, od południa z dolnośląskim, a od strony zachodniej z Niemcami. Obszar województwa zajmuje powierzchnię 13 988 km2, co stanowi 4,5% terytorium kraju. Województwo podzielone jest na 12 powiatów ziemskich: gorzowski, krośnieński, międzyrzecki, nowosolski, słubicki, strzelecko – drezdenecki, sulęciński, świebodziński, wschowski, zielonogórski, żagański i żarski oraz 2 powiaty grodzkie: Gorzów Wlkp. i Zielona Góra. W skład powiatów wchodzą 82 gminy, w tym: 9 miejskich, 33 miejsko – wiejskich i 40 wiejskich. Województwo zamieszkuje 1 017 450 osób, co stanowi 2,6% ludności kraju (stan na dzień 30 czerwca 2016r.). Podstawowym źródłem zaopatrzenia mieszkańców województwa w wodę przeznaczoną do spożycia są wody podziemne. Wielkość zasobów wód podziemnych na danym obszarze zależy od charakteru budowy geologicznej oraz rodzaju skał i osadów. Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych w województwie lubuskim szacowane są na 823,7 hm3 (źródło: GUS). Stanowi to 4,7% ogółu zasobów wód podziemnych w Polsce. Stan ten pozwala określić, iż województwo lubuskie należy do średnio zasobnych w wody podziemne województw w kraju, przy czym część północna województwa jest bardziej zasobna od części południowej. Podobny stan utrzymuje się od wielu lat. Największą część zasobów stanowią wody wyodrębnione w czwartorzędowych strukturach wodonośnych (około 93%), pozostała część to wody z utworów trzeciorzędowych (7%). Wody zlokalizowane w utworach czwartorzędowych, zalegających na niedużych głębokościach, charakteryzują się słabą izolacją od powierzchni terenu. Są to zbiorniki o dobrym zasilaniu i szybkim przepływie, ale przez to wymagające szczególnej ochrony przed możliwościami zanieczyszczenia. Wody podziemne charakteryzują się stałym składem fizykochemicznym, który kształtują procesy hydrogeologiczne, fizyczne i biologiczne. W większości wymagają uzdatniania, z uwagi na przekroczenia norm dotyczących dopuszczalnych ilości żelaza i manganu. Na terenie województwa lubuskiego występuje 16 Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, spośród których jedynie 3 znajdują się w całości na jego terenie, tj.: GZWP nr 148 „Sandr rzeki Pliszka”, GZWP nr 149 „Sandr Krosno – Gubin”, GZWP nr 301 „Pradolina Zasieki – Nowa Sól”. Strona | 3 Na terenie województwa znajduje się tylko 1 ujęcie wody powierzchniowej, zlokalizowane na rzece Obrzycy w miejscowości Sadowa (gmina Trzebiechów – powiat zielonogórski). Ujęcie to stanowi jedno z zasadniczych źródeł wody „surowej”, ujmowanej dla potrzeb wodociągu publicznego w Zielonej Górze obok wód podziemnych pobieranych z ujęcia lewarowego w Janach. Nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi sprawowany jest przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na podstawie: ustawy z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2015r. poz. 1412), ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2017r. poz. 328), rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2016r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. 2016r. poz. 1989). Zgodnie z ww. przepisami za jakość wyprodukowanej wody odpowiada jej producent, czyli przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, lub podmiot spełniający taką rolę, natomiast organ kontrolny, czyli Państwowa Inspekcja Sanitarna, sprawdza jakość wody w celu oceny jej zgodności z wymaganiami. Ocena jakości wody dokonywana jest przez właściwych Inspektorów Sanitarnych na podstawie sprawozdań z badań wykonywanych przez producentów wody w ramach kontroli wewnętrznej oraz przez organy Inspekcji Sanitarnej w ramach badań monitoringowych. W celu stwierdzenia, że woda jest bezpieczna dla zdrowia ludzkiego, badania wody prowadzone są metodami i w zakresie określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Badania wykonywane są w laboratoriach posiadających udokumentowany system jakości i zatwierdzonych przez właściwego Inspektora Sanitarnego. W województwie lubuskim badania wykonywane są przez akredytowane laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej, funkcjonujące w WSSE w Gorzowie Wlkp. i w PSSE w Zielonej Górze, a także inne laboratoria zatwierdzone przez organy Inspekcji Sanitarnej. Strona | 4 I. Producenci wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Woda do spożycia dostarczana jest mieszkańcom województwa lubuskiego przede wszystkim przez wodociągi publiczne, które zaopatrują około 96,0% ludności. Wodociągi te administrowane były w 2016r. przez 81 przedsiębiorstw wodociągowo – kanalizacyjnych, Informację dotyczącą liczby przedsiębiorstw w poszczególnych powiatach województwa lubuskiego w 2016r. przedstawiono na wykresie nr 1, natomiast szczegółowy wykaz wodociągów i producentów wody oraz informacje o jakości produkowanej wody zawiera załącznik nr 1. Wykres 1. Liczba przedsiębiorstw wodociągowo – kanalizacyjnych, zaopatrujących ludność w wodę przeznaczoną do spożycia w poszczególnych powiatach województwa lubuskiego w 2016r. W 2016 roku na terenie województwa lubuskiego funkcjonowało 549 urządzeń dostarczających wodę przeznaczoną do spożycia, w tym 388 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia i 161 innych podmiotów (Tab. 1). Strona | 5 Tabela 1. Liczba urządzeń do zaopatrywania w wodę i ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi na terenie województwa lubuskiego w 2016r. Liczba urządzeń dostarczających wodę Liczba ludności zaopatrywanej w wodę(w tys.) gicznym m ogółem wymaganiom wymaganiom wymaganiom w danym roku odpowiadającą według ewidencji nieodpowiadającą nieodpowiadającą wymaganiom wymaganiom wymaganiom fizykochemicznym mikrobiolo odpowiadającą mikrobiologiczny nieodpowiadającą nieodpowiadającą w tym skontrolowanych Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę – ogółem 388 388 376 2 10 936,266 35,768 0,171 ≤100 227 227 220 2 5 91,155 2,152 0,171 101–1000 137 137 134 0 3 261,342 7,392 0,000 Wodociągi o 1001–10000 22 22 20 0 2 356,641 26,224 0,000 produkcji [m3/d] 10001–100000 2 2 2 0 0 227,128 0,000 0,000 >100001 0 0 0 0 0 0,000 0,000 0,000 Inne podmioty zaopatrujące w wodę 161 161 151 2 9 15,718 0,295 0,000 Nadal obserwuje się zmniejszanie liczby małych urządzeń wodociągowych o wydajności ≤ 100 m3/d. Obiekty te podłączane są do większych wodociągów, co skutkuje poprawą jakości wody dostarczanej konsumentom. Tabela 2. Liczba urządzeń do zaopatrywania w wodę w powiatach województwa lubuskiego w 2016r. inne podmioty wodociągi zbiorowego zaopatrzenia Lp. PSSE zaopatrujące w wodę ogółem ≤ 100 101 - 1000 1001 - 10000 10001 - 100000 1. Drezdenko 35 27 6 2 0 13 2. Gorzów Wlkp. 18 5 11 1 1 15 3. Krosno Odrzańskie 34 24 8 2 0 10 4. Międzyrzecz 39 28 9 2 0 12 5. Nowa Sól 38 12 21 5 0 44 6. Słubice 45 38 6 1 0 10 7. Sulęcin 32 21 10 1 0 12 8. Świebodzin 43 30 12 1 0 20 9. Zielona Góra 49 22 23 3 1 24 10. Żagań 23 7 14 2 0 0 11. Żary 32 13 17 2 0 1 RAZEM 388 227 137 22 2 161 II. Liczba ludności zaopatrywanej w wodę przeznaczoną do spożycia W 2016r. ze zbiorowego zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia – z wodociągów publicznych korzystało ogółem 972 034 mieszkańców województwa lubuskiego [96,0%], w tym z wody odpowiadającej wymaganiom określonym dla wody Strona | 6 przeznaczonej do spożycia przez ludzi – 936 266 osób [92,0%]. Grupę wodociągów zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia – stanowiły wodociągi publiczne o następującej produkcji wody: . ≤ 100 m3/d – 227, które zaopatrywały w wodę 93 307 osób [9,2%]; . 101 – 1000 m3/d – 137, które zaopatrywały w wodę 268 734 osób [26,4%]; . 1001 – 10 000 m3/d – 22, które zaopatrywały w wodę 382 865 osób [37,6%]; . 10 001 – 100 000 m3/d – 2, które zaopatrywały w wodę 227 128 osób [22,3%]. Wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi na terenie