Raport o stanie Powiatu Częstochowskiego za 2018 rok Maj 2019 rok Raport o stanie Powiatu Częstochowskiego za 2018 rok 1.Wstęp…………………………………………………………………………………………………………………..……...2 2. Informacje ogólne………………………………………………………………………………………….……….……3 2.1. Ogólna charakterystyka powiatu……………………………………………………………………………...3 3. Informacje finansowe……………………………………………………………………………………...….……..11 4. Informacja o stanie mienia komunalnego…………………………………………………………………...16 5. Informacja o realizacji polityk, programów i strategii…………………………………………….…...37 5.1. Strategia rozwoju………………………………………………………………………………………………….…37 5.2. Realizacja polityk, programów i strategii związanych z pomocą społeczną…………..….40 6. Polityka społeczna – funkcjonowanie powiatowych jednostek polityki społecznej……..45 7. Edukacja, kultura, sport oraz funkcjonowanie powiatowych jednostek oświatowych…56 7.1. Edukacja……………………………………………………………………………………………………..…………..56 7.2. Kultura……………………………………………………………………………………………………………..……..64 7.3.Sport i Turystyka………………………………………………………………………………………………..…….66 8. Ochrona zdrowia……………………………………………………………………………………………..…………70 9.Ochrona środowiska……………………………………………………………………………………………….……72 10. Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa……………………………………………..76 11.Budownictwo, geodezja i gospodarowanie nieruchomościami skarbu państwa………….92 12.Komunikacja, inżynieria ruchu i transport………………………………………………………………….99 13. Rynek pracy…………………………………………………………………………………………………………….111 14. Współpraca z organizacjami pozarządowymi…………………………………………………….…….123 15. Działalność inwestycyjna powiatu oraz pozyskane środki zewnętrzne………………...….127 15.1. Inwestycje drogowe……………………………………………………………………………………….…….134 16. Realizacja uchwał Rady Powiatu Częstochowskiego……………………………..…………….…..145 17. Współpraca z innymi organizacjami…………………………………………………………………………149 17.1. Przynależność Powiatu Częstochowskiego do Związku Powiatów Polskich…………...149 17.2.Przynależność Powiatu Częstochowskiego do Stowarzyszenia do spraw Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Subregionu Północnego Województwa Śląskiego…..…...150 17.3.Współpraca z samorządami zagranicznymi…………………………………………..……….……..151 Podsumowanie………………………………………………………………………..………………………….……….152 1. Wstęp Obowiązek sporządzania Raportu o stanie gminy/powiatu wprowadzono ustawą z dnia 11 stycznia 2018 roku o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. Ponadto, szczegóły dotyczące raportu o stanie powiatu określono i uregulowano w art. 30a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym. W ust.3. w/w ustawy wskazano, że Rada Powiatu może określić w drodze odrębnej uchwały wymogi dotyczące zwartości raportu. W przypadku Raportu o stanie Powiatu Częstochowskiego Rada Powiatu Częstochowskiego uchwałą nr VI /47/2019 z dnia 25 kwietnia 2019 roku określiła zagadnienia, które powinien zawierać raport o stanie Powiatu Częstochowskiego. Przedłożony Raport o stanie Powiatu Częstochowskiego za 2018 rok opracowany został na podstawie danych źródłowych pochodzących z wydziałów i jednostek organizacyjnych powiatu oraz danych Głównego Urzędu Statystycznego. Zarząd Powiatu Częstochowskiego 2 2. Informacje ogólne 2.1. Ogólna charakterystyka powiatu W wyniku reformy administracyjnej, która wprowadzała nowy podział administracyjny kraju, z dniem 1 stycznia 1999 roku zlikwidowano istniejące od 1975 roku województwo częstochowskie. Z części terenu województwa powstał powiat częstochowski, który w obecnym kształcie obejmuje powierzchnie 1522 km2 i jest jednym z 17 powiatów tworzących województwo śląskie. Granice powiatu ustalone zostały rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 roku. Powiat Częstochowski podzielony jest na 16 jednostek administracyjnych (Rys.2): gminy miejsko-wiejskie: Blachownia, Koniecpol; gminy wiejskie: Dąbrowa Zielona, Janów, Kamienica Polska, Kłomnice, Konopiska, Kruszyna, Lelów, Mstów, Mykanów, Olsztyn, Poczesna, Przyrów, Rędziny, Starcza. Rys. 1. Mapa Powiatu Częstochowskiego w latach 1933-1950 3 Rys. 2.Powiat Częstochowski w 2018 roku Rys. 3. Herb Powiatu Częstochowskiego 4 Rys. 4. Flaga Powiatu Częstochowskiego Powierzchnia i ludność Powiat częstochowski to największy powiat na terenie województwa śląskiego. Powierzchnia Powiatu wynosi 1522 km2, co stanowi aż 12,4% powierzchni całego województwa. Powiat częstochowski tworzy 16 gmin: • gminy miejsko-wiejskie: Blachownia, Koniecpol; • gminy wiejskie: Dąbrowa Zielona, Janów, Kamienica Polska, Kłomnice, Konopiska, Kruszyna, Lelów, Mstów, Mykanów, Olsztyn, Poczesna, Przyrów, Rędziny, Starcza. W powiecie częstochowskim jest 278 miejscowości, a najwięcej w gminie Mykanów – 40, w gminie Kłomnice – 32, w gminie Koniecpol – 28. Najmniej miejscowości mają gminy Rędziny – 7 i Blachownia – 8. Największą liczbę ludności ma miasto Blachownia – 9 350 mieszkańców, a największą wsią pod względem mieszkańców są Rędziny- 4 745 mieszkańców. Najmniej mieszkańców mają miejscowości: Jamrozowizna i Nieznanice SHR (gmina Kłomnice) – po 4 mieszkańców oraz Osiny (gmina Mykanów) – 6 mieszkańców. Powiat częstochowski usytuowany jest w północnej części województwa śląskiego. Od północy graniczy z województwem łódzkim, od wschodu z województwem świętokrzyskim, od południa i zachodu z czterema innymi powiatami ziemskimi województwa śląskiego: zawierciańskim, myszkowskim, lublinieckim i kłobuckim. Miasto Częstochowa nie wchodzi w skład ziemskiego powiatu częstochowskiego, jest odrębnym 5 powiatem grodzkim. Powiat częstochowski leży głównie na Wyżynie Krakowsko- Częstochowskiej, która stanowi prowincję Wyżyny Małopolskiej w jej zachodniej części. Wschodnia i północna część powiatu położona jest na obszarze Niecki Włoszczowskiej. W obrębie powiatu Wyżyna Częstochowska wznosi się na poziomie powyżej 200 m n.p.m., zaś część skałek i ostańców przekracza nawet 350 m n.p.m. Powiat częstochowski – ziemski otacza miasto Częstochowę, która od czasów ostatniej reformy administracyjnej kraju funkcjonuje jako miasto na prawach powiatu (powiat grodzki). Takie szczególne usytuowanie powiatu powoduje trudności, gdyż część usług publicznych realizowanych jest przez instytucje powiatowe mieszczące się w mieście Częstochowa, a więc w odrębnym powiecie. Także niektóre powiatowe jednostki organizacyjne, obsługujące mieszkańców powiatu ziemskiego (finansowane i zarządzane przez powiat ziemski) mają swoją siedzibę w Częstochowie – największym mieście i ośrodku gospodarczym regionu. Taka sytuacja sprawia, że współpraca powiatu częstochowskiego i miasta Częstochowa ma charakter strategiczny. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego liczba ludności wg stałego miejsca zameldowania w powiecie częstochowskim na koniec 2017 roku wyniosła 135 227 osób, z czego mężczyźni to 66 222 osób, a kobiety 69 005 osób. Ludność Powiatu Częstochowskiego stanowi 2,9% całości mieszkańców województwa śląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie częstochowskim wynosi 89 osób/km2 i jest znacznie niższa od średniej w województwie śląskim (376 osób/km2). Rozwój powiatu częstochowskiego nie jest równomierny na całym jego obszarze. Wschodnia część powiatu jest znacznie słabiej rozwinięta niż gminy leżące wokół Częstochowy. Uwidacznia się to głównie w zagęszczeniu sieci dróg, ale także w pozostałej infrastrukturze technicznej. 6 Tab. 1.Powierzchnia i ludność w powiecie częstochowskim (stan na koniec 2017 roku) Gęstość Liczba ludności wg. faktycznego Powierzchnia zaludnienia Jednostka terytorialna miejsca zamieszkania (ha) (osób/km2) Ogółem Kobieta Mężczyzna Ogółem Powiat częstochowski 152 205 135 227 69 005 66 222 89 Miasto i Gmina 6 661 13 056 6 869 6 187 198 Blachownia Gmina Dąbrowa Zielona 10 021 3 888 1 963 1 925 39 Gmina Janów 14 675 5 979 2971 3 008 41 Gmina Kamienica Polska 4 645 5 610 2 907 2 703 121 Gmina Kłomnice 14 773 13 602 7 033 6 569 92 Miasto i Gmina 14 662 9 605 4 825 4 780 66 Koniecpol Gmina Konopiska 7 851 10 775 5 190 5 585 137 Gmina Kruszyna 9 355 4 869 2478 2391 52 Gmina Lelów 12 369 4 929 2 449 2 480 40 Gmina Mstów 11 957 10 785 5 525 5 260 90 Gmina Mykanów 14 156 15 034 7 575 7 459 106 Gmina Olsztyn 10 910 7 785 3 899 3 886 72 Gmina Poczesna 5 998 12 705 6 483 6 222 213 Gmina Przyrów 8 040 3 804 1 933 1 871 47 Gmina Rędziny 4 123 9 977 5 061 4 916 241 Gmina Starcza 2 009 2 824 1 449 1 375 141 Województwo śląskie 1 233 309 4 548 180 2 355 267 2 192 913 369 Źródło: dane Głównego Urzędu Statystycznego Gęstość zaludnienia w powiecie częstochowskim na koniec 2017 roku wynosiła 89 osób na 1 km2, co w stosunku do przeciętnego zagęszczenia ludności na terenach wiejskich w Polsce (wynoszącego 52 osoby/km2) jest liczbą dość wysoką. Jednakże gęstość zaludnienia w poszczególnych gminach powiatu częstochowskiego jest bardzo zróżnicowana i zawiera się w przedziale od 39 do 241 osób /km2 (Tab.1). Największą gęstość zaludnienia mają gminy zlokalizowane wokół Częstochowy – powyżej 90 osób/km2 (wyjątkiem jest jedynie gmina Olsztyn, głównie ze względu na swoją specyfikę, gdyż jest to gmina o dużej lesistości, której większa część powierzchni należy do Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, jednak i ona ma średnie zagęszczenie ludności nieco większe od średniej krajowej dla terenów wiejskich – 72 osoby/km2). Znacznie słabiej zaludniona jest część centralna i wschodnia powiatu – 40 – 66 osób/km2 (Rys.5). 7 Rys.5.Zagęszczenie ludności w poszczególnych gminach powiatu częstochowskiego (osoby/km2) Źródło:dane Głównego Urzędu Statystycznego 8 Rys. 6.. Liczba ludności w powiecie częstochowskim w latach 2014-2017 Liczba ludności 140000 139000 138000 137000