Bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel Bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel (Vaststelling) Code 041002 / 27-06-13 GEMEENTE DONGERADEEL 041002 / 27-06-13 BESTEMMINGSPLAN BUTENGEBIET DONGERADEEL TOELICHTING INHOUDSOPGAVE blz 1. INLEIDING 1 1. 1. Aanleiding 1 1. 2. Begrenzing plangebied 1 1. 3. Leeswijzer 3 2. KADER, REIKWIJDTE EN PLANSYSTEMATIEK 4 2. 1. Kader 4 2. 2. Reikwijdte 5 2. 3. Bouwstenen 5 2. 4. Voortraject 6 2. 5. Plansystematiek 7 3. HUIDIGE SITUATIE EN POSITIEBEPALING 8 3. 1. Ontstaansgeschiedenis 8 3. 2. Geomorfologie, reliëf en bodem 10 3. 3. Landschap 11 3. 4. Cultuurhistorie en archeologie 11 3. 5. Landbouw 14 3. 6. Vrijkomende agrarische bebouwing 18 3. 7. Natuur 18 3. 8. Wonen in het landelijk gebied 20 3. 9. Bedrijvigheid 21 3. 10. Recreatie en toerisme 21 3. 11. Verkeer en infrastructuur 22 4. BELEIDSKADER EN WET- EN REGELGEVING 27 4. 1. Internationaal niveau 27 4. 2. Nationaal niveau 30 4. 3. Provinciaal niveau 32 4. 4. Regionaal niveau 39 4. 5. Gemeentelijk niveau 43 5. OMGEVINGSASPECTEN 49 5. 1. Milieu 49 5. 2. Water 67 5. 3. Ecologie 72 5. 4. Archeologie 76 5. 5. PlanMER 79 6. JURIDISCHE TOELICHTING 87 6. 1. Algemeen 87 6. 2. De planregels 87 6. 3. SVBP 2008 87 6. 4. Toelichting op enkele algemene begrippen 88 6. 5. Toelichting op de inleidende regels 90 6. 6. Toelichting op de bestemmingen 90 6. 7. Toelichting op de algemene regels 107 6. 8. Toelichting op overgangs- en slotregels 110 7. UITVOERBAARHEID 111 7. 1. Maatschappelijke uitvoerbaarheid 111 7. 2. Economische uitvoerbaarheid 111 Bijlage 1 Nota van uitgangspunten bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel 2011 Bijlage 2 Beschrijving ontstaansgeschiedenis landschap buitengebied Dongeradeel Bijlage 3 Reactienota voorontwerp-bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel Bijlage 4 Ruimtelijke kwaliteitsparagraaf 041002 blz 1 1. INLEIDING 1. 1. Aanleiding Het gemeentebestuur van Dongeradeel heeft besloten te komen tot één nieuw Bestemmingsplan Bûtengebiet. Dongeradeel beschikt momenteel over twee bestemmingsplannen voor het buitengebied (Bestemmingsplan buitengebied “Dongeradeel - West” en “Oostdongeradeel”) die in resp.1988 en 1983 zijn vastgesteld. Deze bestemmingsplannen zijn verouderd en on- voldoende op elkaar afgestemd en de toepasbaarheid van de plannen in de dagelijkse praktijk levert steeds meer problemen op. Zowel beleidsmatig als juridisch is er derhalve niet meer sprake van een goede en actuele plano- logische regeling en is een nieuw integraal bestemmingsplan voor het bui- tengebied gewenst. Met de herziening gaat de gemeente weer beschikken over een nieuw samenhangend beleidskader voor het totale buitengebied. 1. 2. Begrenzing plangebied De gemeente Dongeradeel is de meest noordoostelijke gemeente op het Friese vasteland en beslaat het gebied tussen Dokkum en de Waddenzee en van Holwerd tot het Lauwersmeer. Onderstaand figuur geeft de ligging van de gemeente Dongeradeel in de provincie Fryslân weer. De totale op- pervlakte bedraagt 29.158 hectare. De landschappelijke diversiteit van Dongeradeel heeft geleid tot een grote diversiteit aan functies, die boven- dien op veel plaatsen nauw met elkaar zijn verweven. Het plangebied omvat het gehele buitengebied van de gemeente. Ook het tot het grondgebied van de gemeente behorende deel van het Lauwers- meer maakt deel uit van het plangebied van het Bestemmingsplan Bûten- gebiet. Onderstaande figuren 1 en 2 geven resp. de ligging van de ge- meente in de provincie Fryslân en de begrenzing van het plangebied van het Bestemmingsplan Bûtengebiet weer. Figuur 3 geeft de topografische kaart weer van het plangebied. Figuur 1. De ligging van de gemeente Dongeradeel in de provincie Fryslân Buro Vijn B.V. Bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel Status: Definitief /27-06-13 blz 2 041002 Figuur 2. Plangrens bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel Figuur 3. Topografische kaart Bûtengebiet Dongeradeel Bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel Buro Vijn B.V. Status: Definitief / 27-06-13 041002 blz 3 1. 3. Leeswijzer Het Bestemmingsplan Bûtengebiet wordt in de volgende hoofdstukken ge- motiveerd en toegelicht. In deze toelichting komen na deze inleiding aan de orde: • een korte uiteenzetting van de status en reikwijdte van het bestem- mingsplan alsmede en toelichting op de gehanteerde plansystematiek (hoofdstuk 2); • een beschrijving van de huidige situatie in het buitengebied en een ont- wikkeling van de tendensen die zich hierin voordoen (hoofdstuk 3); • een korte weergave van het relevante beleidskader voor het buitenge- bied (hoofdstuk 4); • een beschrijving van de diverse omgevingsaspecten die mede een randvoorwaarde vormen voor de nieuwe ontwikkelingen (hoofdstuk 5); • de planbeschrijving ter toelichting op de regels en de verbeelding; (hoofdstuk 6); • de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van het bestemmingsplan (hoofdstuk 7). De gemeentelijke afweging en de hieruit voortgekomen uitgangspunten voor het bestemmingsplan zijn verwoord in de Nota van uitgangspunten 2011. De nota is te beschouwen als een richtinggevend visiedocument voor het bestemmingsplan. De uitgangspunten vormen de basis voor de juridi- sche regelingen zoals die in de regels zijn vastgelegd. De Nota van uit- gangspunten 2011 is op 27 oktober 2011 vastgesteld door de gemeente- raad en als bijlage 1 bij de toelichting opgenomen. Buro Vijn B.V. Bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel Status: Definitief /27-06-13 blz 4 041002 2. KADER, REIKWIJDTE EN PLANSYSTEMATIEK 2. 1. Kader Beleidsgrenzen Bij het bepalen van haar beleid moet de gemeente rekening houden met het beleid van de hogere overheden. Voor het Bestemmingsplan Bûtenge- biet vormt het provinciale ruimtelijke beleid zoals neergelegd in het Streek- plan Fryslân 2007 en in de provinciale verordening Romte een belangrijk toetsingskader. Daarnaast vormt het nationaal ruimtelijk beleid zoals neer- gelegd in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) een kader. Naast het rekening houden met de beleidskaders is ook afstemming met de ‘harde’ wetgeving zoals de Flora- en faunawet, de Natuurbeschermingswet en de Reconstructiewet van belang. Instrumentele grenzen Naast het beleidsinhoudelijke kader geldt voor het bestemmingsplan een aantal ‘instrumentele’ grenzen. Zoals gezegd speelt het bestemmingsplan als instrument van het gemeentelijke ruimtelijke beleid een belangrijke rol. Het bestemmingsplan is echter slechts een van de instrumenten die zich met deze ontwikkeling bezig houdt. Het is daarom van belang de reikwijdte er van duidelijk aan te geven. Drie begrippen staan centraal om aan te ge- ven wat het bestemmingsplan wel en niet kan regelen: Beheer, Ontwikke- ling en Inrichting. Beheer Voor de bestaande functies vormt het bestemmingsplan het beheerskader. Waar mogelijk en gewenst wordt daarbij ontwikkelingsruimte geboden. Hierbij moet gezegd dat beheersmaatregelen ten aanzien van milieu, wa- terhuishouding, landbouw en ook beeldkwaliteit niet via het bestemmings- plan te regelen zijn. Ontwikkeling Nieuwe ontwikkelingen kunnen direct (bij recht) of via toepassing van afwij- kingsregelingen en wijzigingsbevoegdheden worden geregeld. Daarvoor gelden afzonderlijke procedures. Voor de toepassing van afwijkingen en/of wijzigingen geeft het bestemmingsplan zo mogelijk locaties aan. Inrichting Voor de daadwerkelijke uitvoering van inrichtingsmaatregelen is niet het bestemmingsplan, maar zijn meer op de uitvoering gerichte instrumenten zoals de integrale gebiedsplannen een geëigend middel. Met het oog op de beheers- en ontwikkelingsfunctie en vanuit het streven naar een goede handhaafbaarheid is het van belang dat het Bestemmings- plan Bûtengebiet: • heldere, duidelijke en handhaafbare regels geeft en daarbij niet meer dan strikt noodzakelijk is voor een praktisch hanteerbaar plan; • een flexibel plan is, waarmee de gemeente, ook in de toekomst in staat is om op ontwikkelingen in te spelen en/ of deze te begeleiden; Bestemmingsplan Bûtengebiet Dongeradeel Buro Vijn B.V. Status: Definitief / 27-06-13 041002 blz 5 • geen zaken regelt waarvoor anderszins al doelmatige regelgeving be- staat zoals ten aanzien van milieu, water, natuur en beeldkwaliteit. Het bestemmingsplan biedt dus ruimte voor de nodige flexibiliteit binnen de bovengenoemde kaders. De concrete criteria ten behoeve van de toetsing van de bouwaanvragen en de aanvragen voor het uitvoeren van werk- zaamheden zijn in de diverse regels vastgelegd. 2. 2. Reikwijdte Het bestemmingsplan speelt als instrument van het gemeentelijk ruimtelijk beleid een belangrijke rol. In het Bestemmingsplan Bûtengebiet wordt het vele beleid, dat voor verschillende beleidsvelden en door diverse overhe- den voor dit gebied is opgesteld, tegen elkaar afgewogen en samenge- voegd in een integraal plan. Het bestemmingsplan is uiteindelijk het enige ruimtelijke plan dat de overheid en de burgers rechtstreeks juridisch bindt. Belangrijke functies in het buitengebied zijn met name landbouw, natuur en landschap, en recreatie. Het bestemmingsplan zal niet alleen een goede planologische regeling moeten bieden voor de afzonderlijke functies en ac- tiviteiten, het plan zal ook het gemeentelijk instrument moeten zijn waar- mee nieuwe ontwikkelingen kunnen worden gestuurd en begeleid. Dat be- tekent dat het Bestemmingsplan Bûtengebiet ook moet fungeren als rich- tingwijzer voor nieuwe initiatieven in de gemeente. 2. 3. Bouwstenen Vooruitlopend op het Bestemmingsplan Bûtengebiet is in 2005 een Land- schapsvisie 1) gemaakt en is een discussienota 2) opgesteld. Zij vormen be- langrijke bouwstenen voor het op te stellen bestemmingsplan. Daarnaast heeft de gemeente voor diverse