OUDE VOETSPOREN IN OMMERSCHANS ROUTE 8 km Wandeling door Ommerschans, dat in de 19e eeuw als één van de ‘onvrije’ koloniën van Weldadigheid onderdak bood aan 1200 bedelaars. Onderweg informatie over de geschiedenis van Ommerschans, van de vestingwerken t/m de roerige periode tijdens de Maatschappij van Weldadigheid. Reestdalgroep i.s.m. Landschap Overijssel. Archieffoto's: vereniging de Ommerschans en hist. ver. Avereest. 20 21 Oude voetsporen in Ommerschans 11 12 10A12 13 9 8 U44 7 U43 U42 U41 1P 6 5 2 U45 U46 3 4 U49 Oude voetsporen in Ommerschans Hoe kom ik bij het startpunt? Startpunt: parkeerplaats Ommerschans aan Balkerweg, 7739 PT Vinkenbuurt. Minihoreca (koffie/thee/fris) bij Rustpunt Boskerk. Bewandel 200 m zandweg naar het kerkgebouw (Thomashuis). Startpunt OV-reizigers: Lijnbus 29/83 rijdt tussen NS station Zwolle en Coevorden. Lijnbus 31 rijdt tussen NS station Hoogeveen en station Ommen. Stap uit bij halte Balkbrug centrum of Ommerschans. Volg de omhooglopende POI-nummering voor de juiste looprichting. 1 Ommerschans: historie Afstand tot volgende punt: 40 m De hoofdroute gaat naar links over de 'stepping stones'. Staan de Ommerschans, bushalte stapstenen te ver onder Afstand tot volgende punt: 110 m water? Keer dan terug naar het brede zandpad en loop naar het Wandelkeuzepunt U41 U41 knooppunt U43. Vervolg Afstand tot volgende punt: 550 m de markering (pijl: paars) tot de instructie Boslaan: Start-/eindpunt OV 2 Hist begraafplaats Ommerschans Balkbrug. Afstand tot volgende punt: 110 m Afstand tot volgende punt: 80 m U46 Wandelkeuzepunt U46 5 Mysterie Ommerschans ontrafeld Afstand tot volgende punt: 200 m Afstand tot volgende punt: 190 m 3 Hoeve nr. 4 in Ommerschans 6 Een ravelijn Afstand tot volgende punt: 1,1 km Afstand tot volgende punt: 300 m U49 Wandelkeuzepunt U49 U43 Wandelkeuzepunt U43 Afstand tot volgende punt: 550 m Afstand tot volgende punt: 30 m 4 Canadabos en houtwal 7 Oude verbindingsweg Afstand tot volgende punt: 650 m Afstand tot volgende punt: 200 m U45 Wandelkeuzepunt U45 8 Voormalige moestuin Veldzicht Afstand tot volgende punt: 140 m Afstand tot volgende punt: 700 m 9 Koloniewijk en natuurbeheer Afstand tot volgende punt: 700 m A12 Wandelkeuzepunt A12 Afstand tot volgende punt: 0 m > ontdek meer op de volgende pagina Vervolg route 10 Korenmolen de Star Afstand tot volgende punt: 700 m OV-reiziger: bewandel Boslaan tot nr. 92 (wit huisje met rieten dak). Sla hier linksaf, Dronkemanslaantje en maak een rondwandeling via de markering (pijl: paars gaat later over op geel) van het regionale wandelnetwerk. Afstand tot volgende punt: 250 m Balkbrug centrum, Zwolseweg Afstand tot volgende punt: 40 m 11 OV-reiziger: tips looprichting Afstand tot volgende punt: 100 m 12 Geschiedenis Balkbrug Afstand tot volgende punt: 70 m Halte Centrum/Coevorderweg Afstand tot volgende punt: 550 m 13 Rijksmonumenten in Balkbrug Afstand tot volgende punt: 950 m U44 Wandelkeuzepunt U44 Afstand tot volgende punt: 300 m U42 Wandelkeuzepunt U42 Afstand tot volgende punt: 40 m Einde van de route Oude voetsporen in Ommerschans 8 km 1 Ommerschans: historie Ommerschans: Oude voetsporen Ommerschans is rond 1625 gebouwd ter verdediging tegen de Spanjaarden en in de loop van de tijd uitgebreid met bastions en ravelijnen. Vanaf 1740 dient het terrein ook als munitieopslagplaats, 'Lands Magazijnen. Eind achttiende eeuw nam de militaire functie af en nu ligt het er verlaten bij. https://www.landschapoverijssel.nl/routes/oud e-voetsporen-in-ommerschans (Oude voetsporen: lees meer...) https://mijnstadmijndorp.nl/app/vereniging-de-ommerschans#groep-Inhoud (Vereniging De Ommerschans) Nieuw! Authentiek kanon "Ze komen eraan!" Zo moet het in 1672 geklonken hebben op de schans van Ommen. In dat jaar viel de Munsterse bisschop Bernard van Galen, ook wel bekend als Bommen Berend, Overijssel binnen met een groot leger met 42.000 man voetvolk en 17.000 ruiters. RTV oost was bij de onthulling van het kanon. https://www.rtvoost.nl/nieuws/298376/Authen tiek-kanon-nieuwe-eye-catcher-op-Ommersch ans (Lees meer...) Bij het 'kanon' staat ook een verhalenpaal. Trap rustig op het pedaal om het verhaal over dé Ommerschans met haar roerige tijden te beluisteren. Maatschappij van Weldadigheid Ooit was hier de toegangspoort tot de onvrije kolonie Ommerschans (1819-1890). Deze kolonie, bedoeld als straf-en bedelaarskolonie, was onderdeel van de Maatschappij van Weldadigheid, een maatschappelijk experiment bedacht door Johannes van den Bosch. Het hoofdgebouw bood plaats aan 1200 bedelaars. > ontdek meer op de volgende pagina https://www.youtube.com/watch?v=iyqp1O3y4pk&t=66s (Video Werelderfgoed 2018) 2 Hist begraafplaats Ommerschans Historische begraafplaats De omheinde begraafplaats van bedelaarskolonie Ommerschans is in 1821 in gebruik genomen. Het voorste gedeelte is de laatste rustplaats van de ambtenaren van de kolonie, het achterste gedeelte was voor de kolonisten. De witte kruizen zijn geplaatst op de graven van overledenen van kliniek Veldzicht. https://www.dodenakkers.nl/artikelen-overzich t/begraafplaatsen/begraafplaatsen-in-overijss el/ommerschans.html (Lees meer) Informatiehut Ommerschans Op het fundament van het voormalige baarhuisje is een informatiehut geplaatst door stichting participatieproject De Ommerschans (foto). Er staat ook een grote houten bank voor de vermoeide wandelaar(s). > ontdek meer op de volgende pagina 3 Hoeve nr. 4 in Ommerschans Historie Hoeve Nr 4 Dit is één van de 21 hoeves uit de voormalige kolonie Ommerschans. Na sluiting van de kolonie, werd de boerderij als zuivelhoeve in gebruik genomen voor jongens van rijksopvoedingsgesticht Veldzicht (1894-1930). Nu is het eigendom van familie Hiemstra. Zij runnen een biologisch melkveebedrijf. https://melkvee.home.xs4all.nl/ (Hoeve No 4) > ontdek meer op de volgende pagina Plattegrond Ommerschans, circa 700 hectare groot (rond 1818) met limiethuisjes (rode blokjes) op strategische punten (bewaking)en circa 20 hoeve's (lichtbruine blokjes), waarvan er nu nog een aantal zijn, zoals deze hoeve Nr.4 aan Balkerweg 72. Bron: RAAP-Rapport 2216, 2010. Smederij Bart Hiemstra Pal naast de historische kolonieboerderij bevindt zich smederij Hiemstra. De jonge Bart Hiemstra is zeer gedreven om het oude smedenambacht in ere te houden. Het bijwonen daarvan is een belevenis! http://www.smederijhiemstra.nl/ (Lees meer) 4 Canadabos en houtwal De naam 'Canadabos' De naam 'Canadabos' was al ver voor de tweede wereldoorlog bekend. Men vermoedt dat de naam 'Canadabos' ontleend is aan de arbeiders die hier te werk werden gesteld. Gezien de lange weg naar dit ondoordringbare dennenbos, werd al gauw gezegd: ''t is net de weg naar Canada'. https://www.oudommen.nl/op-zoek-naar-36/ (Lees meer) Houtwal Een houtwal werd aangelegd om vee en wild te keren en als eigendomsgrens voor de boer. Zo'n houtwal wordt ook wel wildwal of eswal genoemd, of 'oude veedrift'; een zandweg die tussen dorpen en heidevelden of graslanden in lagere delen van een gebied liep, zoals 'Ommermoer'. Klik op de link: https://www.rug.nl/research/kenniscentrumlandschap/mscripties/mascr_r_pielman_landsch ap_ommerschans_2018.pdf (Landschapsgeschiedenis) > ontdek meer op de volgende pagina 5 Mysterie Ommerschans ontrafeld Mysterie Ommerschans ontrafeld Met het uitdiepen van grachten, herstel van het ravelijn, het plaatsen van verhaalpalen en 'stepping stones' in de gracht werd de rijke geschiedenis van de voormalige vesting de Ommerschans weer zichtbaar gemaakt. In de punt van het ravelijn is het verhaal te beluisteren. 6 Een ravelijn Oude ravelijn in ere hersteld In ere hersteld, de oude ravelijn uit de achttiende eeuw. Deze ravelijn, een driehoekig buitenwerk van de vesting, heeft een licht oplopend vlak waarachter de manschappen beschermd stonden opgesteld en is omgeven door een ravelijnsgracht. Trap op 't pedaal voor de geschiedenis 'Ommerschans'. > ontdek meer op de volgende pagina 7 Oude verbindingsweg Oude Schansweg Rond 1740 vond de uitbreiding plaats van de verdedigingsschans tot een van de grotere munitieopslagplaatsen van Nederland. De doorgaande route van het zuiden naar het noorden van Nederland liep om de schans heen. In 1832 was het (halfverharde) zandpad (wat nu Oude Schansweg is) de verbindingsweg. https://www.oudommen.nl/category/artikelen/ommerschans/page/5/ (Rondwandelingen Ommerschans) 8 Voormalige moestuin Veldzicht Tuinen Rijksopvoedingsgesticht Het enige overblijfsel van de voormalige tuin van het rijksopvoedingsgesticht Veldzicht, is de roodstenen muur waar de fruitbomen langs werden geleid. Fruit was vroeger een luxe product en kwajongens klommen daarom ook wel eens over die muur om wat te jatten. Of het 'gestolen' goed ze ook smaakte? > ontdek meer op de volgende pagina 9 Koloniewijk en natuurbeheer Koloniewijk De naam herinnert aan de kolonie 'Ommerschans' van de 'Maatschappij van Weldadigheid'. Klik op de link om kennis te maken met alle zeven koloniën (Drenthe, Overijssel, België). De koloniewijk is nu een afwateringssloot. https://www.welkomtoenwelkomnu.nl/ (Maatschappij van Weldadigheid) Natuurbeheer landschap Landschap Overijssel beheert de kleinschalige bosjes en graslanden (op de kaart geel gemarkeerd) rond korenmolen de Star. Via de grondwaterstand, kunnen we op een positieve manier invloed uitoefenen op de natuur. https://www.landschapoverijssel.nl/op-je-eigen-plek/kennisbank/agrarisch-natuurbeheer (Agrarisch natuurbeheer) 10 Korenmolen de Star Historie molen de Star De molen aan de Koloniewijk, een zijwijk van kanaal de Dedemsvaart, is gebouwd in 1848. Vanaf de kruising Balkbrug had je toen zicht