WIŻAJNY INFORMACJA O GMINIE I. Dane podstawowe nazwa urzędu URZĄD GMINY adres RYNEK 1 tel. (87) 5688303 fax (87) 5688049 e-mail [email protected] www wizajny.pl imię i nazwisko wójta/burmistrza mgr inż. Jerzy Antoni Gora II. Instytucje kultury (samorządowe, społeczne, prywatne) - ośrodki kultury, biblioteki, kina, galerie, muzea, skanseny i inne adres strony www imię i nazwisko nazwa adres telefon fax adres poczty elektronicznej dyrektora/kierownika Świetlica Gminna w Wiżajnach Wierzbołowska 3 (87) 5688053 (87) 5688049 www.wizajny.pl Małgorzata Danielewicz 16-407 Wiżajny [email protected] Biblioteka Gminna w Wiżajnach Sejneńska 14 (87) 5688161 (87) 5688049 www.wizajny.pl Alicja Zajączkowska 16-407 Wiżajny [email protected] Filia Świetlicy Gminnej w Smolniki (87) 5688308 Bożena Pachucka Smolnikach 16-407 Wiżajny Filia Biblioteki Gminnej w Smolniki (87) 5688306 Bożena Pachucka Smolnikach Szkoła Podstawowa 16-407 Wiżajny Izba Regionalna poświęcona Szkoła Podstawowa (87) 5688306 Bożena Pachucka pamięci tradycji regionalnej. w Smolnikach 16-407 Wiżajny III. Szkoły artystyczne adres strony www imię i nazwisko nazwa adres telefon fax adres poczty elektronicznej dyrektora IV. Stowarzyszenia kulturalne, fundacje adres strony www imię i nazwisko nazwa adres telefon fax adres poczty elektronicznej prezesa Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Wierzbołowska 1 (87) 5688015 www.stowarzyszenie.wizajny.pl Mariusz gminy Wiżajny i okolic [email protected] Łanczkowski V. Media lokalne (telewizja, radio, czasopismo) adres strony www imię i nazwisko nazwa adres telefon fax adres poczty elektronicznej red. naczelnego VI. Wiodące zespoły artystyczne adres strony www imię i nazwisko nazwa dziedzina adres telefon fax adres poczty kierownika zespołu elektronicznej „Jezioranki” Zespół działa przy (87) 5688053 (87) 5688049 Małgorzata muzyka Świetlicy Gminnej w Danielewicz ludowa Wiżajnach Wierzbołowska 3 „Młode Jezioranki” Zespół działa przy (87) 5688053 (87) 5688049 Anna muzyka Świetlicy Gminnej w Andruszkiewicz ludowa Wiżajnach Wierzbołowska 3 „CRAZY DANCE” Wiżajny 0602711172 [email protected] Stanisław muzyka różna Dziadówek 0692188855 Grubkajtys VII. Twórcy profesjonalni, ludowi imię i nazwisko dziedzina Krystyna Sajewska ♦ Obrazy: z ziarna zbóż, ze skóry oraz malowane farbą olejną; ♦ Pamiątki: z kamienia, ze szkła, talerze, widoczki; ♦ Stroiki. Anna Stasińska ♦ Prace szydełkowe; ♦ Wycinanki z papieru; ♦ Palmy wielkanocne; ♦ Kwiaty; ♦ Pisanki; ♦ Przędza wełniana tradycyjnym sposobem /wrzeciono/. Stefania Hołub ♦ Kwiaty z papieru; ♦ Ozdoby do luster i obrazów; ♦ Palmy wielkanocne. Zofia Gibowicz ♦ Kwiaty; ♦ Wycinanki. Danuta Kalinowska ♦ Haft krzyżykowy; ♦ Gobeliny; ♦ Prace szydełkowe. Jadwiga Falecka ♦ Pająki ze słomy; ♦ Prace szydełkowe /serwetki, bieżniki, obrusy/. Joanna Grabek ♦ Obrazy i stroiki ze skóry; ♦ Hafty richele. Leokadia Laskowska ♦ Haft richele /serwetki, bieżniki, obrusy/. Krystyna Wach ♦ Haft richele /serwetki, bieżniki, obrusy/. Helena Rudziewicz ♦ Haft /serwetki, jasieczki, bieżniki/; ♦ Pisanki. Krzysztof Ostrowski ♦ Obrazy malowane na płótnie farbą olejną. Anna Uchan ♦ Obrazy . Janina Kalinowska ♦ Obrazy; ♦ Pamiątki. Urszula Kalinowska ♦ Maluje na szkle. VII. Atrakcje turystyczne gminy (szlaki kulturowe, ważniejsze zabytki, miejsca kultu itp.) Piesze szlaki turystyczne: ♦ Szlak 1: Smolniki- jez. Czarne- Bondziszki – Poplin – Marianka - Rogożajny Małe – Wiżajny ♦ Szlak 2: Dziadówek – Sześciwłóki ♦ Szlak 3: Wiżajny – Sudawskie – Skombobole – Maszutkinie – Wingrany – Postawelek – Budzisko ♦ Szlak 4: ścieżka poznawcza wokół jeziora Jaczno. Mija 13 tablic informacyjnych. Prowadzi wokół najpiękniejszego na Suwalszczyźnie jeziora Jaczno, odkrywając jego uroki – rozległe panoramy z wyniosłych wzgórz, osobliwości przyrodnicze np. wiszące torfowiska, stanowiska skrzypu olbrzymiego, borealną łąkę torfową a także młyn wodny. Łączy się z czarnym i żółtym szlakiem i wspina się po stromej skarpie , na której jest wiata widokowa „U Pana Tadeusza”. Rowerowe szlaki turystyczne: ♦ Szlak czarny: 7 km Gulbieniszki – Smolniki – wiedzie wśród morenowych i kemowych wzniesień, obok góry Cisowej i zabytkowego młyna w Jacznie, forsuje szeroki grzbiet Tabaczyzny, pomiędzy jeziorami Kojle i Jaczno dociera do Smolnik. ♦ Szlak żółty: 10 km Sidory – Smolniki – Kłajpeda - prowadzi przez malowniczą dolinę Szeszupy, wzdłuż północnych brzegów jeziora Perty i Kojle na wysoką skarpę wysoczyzny smolnickiej oraz w dolinę górnego odcinka Czarnej Hańczy. ♦ Zielony szlak przez Góry Sudawskie: 34,5 km - szlak rozpoczyna się na rynku w Wiżajnach a kończy na przejściu granicznym w Budzisku. Wiedzie przez położone przy granicy z Litwą Góry Sudawskie porośnięte lasem, poprzecinane głębokimi dolinami. Krajobraz przypomina tereny podgórskie. Szlak wiedzie wzdłuż biegu rzeczki Wigry mijając po drodze dwa dawne folwarki (Sudawskie i Skombobole). ♦ Czarny szlak ze Smolnik do Wiżajn: 13 km - wychodzi przy szkole w Smolnikach, mija położone w lesie jeziora Czarne i Białe, przechodzi przez pasma pofałdowanych wzgórz i głęboką Dolinę Rowelską do położonych na północnych wysoczyznach Wiżajn. Ścieżki rowerowe: ♦ Wokół jeziora Wiżajny /znaki w kolorze czerwonym/: 12,8 km Wiżajny – Burniszki – Stankuny – Wiłkupie – Wiżajny . Przecina rzekę Pissę Wisztyniecką. Biegnie obok cmentarza ewangelickiego w Burniszkach. ♦ W Góry Sudawskie /znaki w kolorze żółtym/: 16,5 km Wiżajny – Sudawskie – Maszutkinie – Makowszczyzna – Kamionka – Marianka – Wiżajny. Trasa prowadzi przez wiele wzgórz o wysokości ponad 250 m n.p.m. często poprzecinanych jarami i wąwozami. Dolinami płyną strumienie, z których największa rzeka Wigra wpada do Szeszupy. W głębokich nieckach leżą niewielkie jeziora, tworzące małe pojezierze. Trasa wiedzie obok pozostałości po dawnych folwarkach Sudawskie i Skombobole oraz nieopodal wzgórze zwanego Gulberkiem, które sądząc po kształcie /ścięty stożek otoczony szeroką platformą/ było grodziskiem jaćwingów. Około 500 m dalej – kolejne wzgórze zwane Mogiłą Świdy – tajemniczy czworokąt z zagłębieniem pośrodku. Trasa przebiega obok cmentarza ewangelickiego we wsi Maszutkinie, gdzie pomimo bujnej roślinności można dostrzec żeliwne krzyże. Na skraju masywu Góry Rowelskiej stoi wieża widokowa z której widać wieżę kościoła we wsi Liubavas na Litwie. ♦ Do Smolnik /znaki w kolorze zielonym/: 32,3 km Wiżajny – Bolcie – Leszkiemie – Mauda – Użmauda – Żelazkowizna – Kłajpeda – Stara Hańcza – Dzierwany – Smolniki – Ługiele – Jegliniszki – Śześciwłóki – Rogożajny – Wiżajny. We wsi Bolcie po prawej stronie zobaczymy wąskie i wydłużone jezioro Ingiel, którego północny kraniec znajduje się na terytorium Litwy . Zbaczając nieco w Bolciach z trasy warto zatrzymać się na trójstyku granic: Polski, Litwy i Rosji. Trasa przebiega koło jeziora Hańcza, gdzie można zobaczyć pozostałości po dworze w Starej Hańczy, otoczone pięknym parkiem. Warto jeszcze wspomnieć o jeziorze Jegliniszki, obok którego biegnie ścieżka – żyje tu wiele gatunków ptaków wodnych. Trasy narciarskie: ♦ Trasa narciarska w okolicy Wiżajn – Sudawskie /zielony szlak/ - 6,5 km, ciekawostki: Góra Gulberek, Góra Pruska /170m n. p. m/, żeremie bobrów, jezioro „Ślepak”, park i pozostałości dworu Rekoszów. ♦ Trasa narciarska w okolicy Smolnik - 11 km, ciekawostki trasy: wylot Wilczego Jaru nad jez. Jaczno, Dolina jez. Kleszczowieckich z górą Cisową w tle, stary młyn nad jez. Jaczno. Zabytki sakralne: ♦ Kościół klasycystyczny pw. Św. Teresy z Avila w Wiżajnach z 1825 roku; ♦ Drewniana dzwonnica obok kościoła w Wiżajnach z 1862 roku; ♦ Drewniana kaplica na starym cmentarzu w Smolnikach z początku XIX wieku. Układ staromiejski: XVII-wieczny układ urbanistyczny z prostokątnym rynkiem. Zabytki dworsko-pałacowe oraz wiejskie: ♦ Ruiny dawnego dworu w Starej Hańczy z końca XVIII wieku; ♦ Drewniany młyn wodny we wsi Jaczno z XIX wieku usytuowany na strudze łączącej dwa piękne jeziora : Jaczno i Kameduł; ♦ Ruiny dawnego folwarku Sudawskie oraz fragment alei w parku dworskim; ♦ Ruiny folwarku Skombobole; ♦ Drewniany dwór z przełomu XIX i XX wieku oraz część zabudowań gospodarczych dawnego folwarku we wsi Kleszczówek Zabytki historyczno – geologiczne: Cmentarze ewangelickie z XIX wieku we wsiach: ♦ Bolcie; ♦ Burniszki; ♦ Gramadczyzna; ♦ Kłajpeda; ♦ Maszutkinie; ♦ Okliny; ♦ Soliny; ♦ Stankuny; ♦ Wiżajny; ♦ Wiżgóry. Wiżajny: ♦ Pomnik Józefa Piłsudskiego z napisem „Wodzowi narodu 24 Baon KOP i społeczeństwo 1930 r.” ♦ Cmentarz par. rzym. kat. z XIX wieku. Sudawskie: ♦ Grodzisko zwane Gulberkiem; ♦ Wzgórze zwane Mogiłą Świdy Smolniki: ♦ Mogiła żołnierza radzieckiego z II wojny światowej; ♦ Cmentarz par. rzym. kat (nowy) z XX wieku; ♦ Cmentarz par. rzym. kat. (stary) z XIX wieku. Kleszczówek: ♦ Mogiła zbiorowa z widniejącym na krzyżu napisem: „Dnia 7 sierpnia 1944 roku tu żywcem spalono 13 Polaków przez Hitlerowców”. Dzierwany: ♦ Mogiła zbiorowa z umieszczoną od czoła płytą, na której widnieje napis: „Miejsce zbrodni hitlerowskiej dokonanej w nocy z 6 na 7 sierpnia 1944 roku”, poniżej umieszczono 13 nazwisk ofiar oraz ich wiek. Sporządziła: Krystyna Anna Gałażyn. Zgłaszający wyraża zgodę na przetwarzanie przez Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Białymstoku i Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego danych zawartych w niniejszym formularzu. Niniejszą ankietę proszę przesłać do dnia 5 września br. na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego Departament Edukacji i Kultury ul. Legionowa 28 15-281 Białystok Wiżajny, 2003-08-22 ........................................................... pieczątka, podpis.