PLAN OCHRONY DLA WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO I OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA WIGIERSKA PLH200004 ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO I JEGO OTULINY Warszawa, Białystok, Olsztyn, Suwałki 2013 Plan ochrony dla Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 Ostoja Wigierska 2 Operat zagospodarowania przestrzennego został przygotowany przez zespół pod kierunkiem mgr Alicji Kiczyńskiej w składzie: mgr Alicja Kiczyńska, dr Wojciech Nowicki, mgr Andrzej Horbacz Opracowano w ramach realizacji projektów: POIS.05.03.00‐00‐275/10 „Plan ochrony Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 Ostoja Wigierska”, współfinansowanego ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, w ramach działania 5.3 priorytetu V 61/2013/Wn‐10/OP‐IN‐PS/D "Plan ochrony Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 Ostoja Wigierska – współfinansowanie", dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Projekt realizowany przez konsorcjum Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska i Taxus SI Plan ochrony dla Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 Ostoja Wigierska 3 Spis treści: CZĘŚĆ I WPROWADZENIE I DIAGNOZA STANU ............................................... 6 1. Przegląd literatury i opracowań źródłowych ............................................ 7 2. Położenie administracyjne Parku oraz jego powiązania przestrzenne ..... 12 3. Położenie przyrodnicze Parku ................................................................. 18 4. Charakterystyka i ocena aktualnego stanu zagospodarowania przestrzennego oraz planów jego rozwoju .................................................... 27 4.1. Aktualne zagospodarowanie przestrzenne ............................................................... 27 4.1.1. Struktura użytkowania gruntów i osadnictwo w WPN ...................................... 27 4.1.2. Infrastruktura drogowa i kolejowa ..................................................................... 28 4.1.3. System wodociągowy ......................................................................................... 29 4.1.4. System kanalizacyjny .......................................................................................... 30 4.1.5. Energetyka i ciepłownictwo ............................................................................... 30 4.1.6. Zagospodarowanie odpadów ............................................................................. 31 4.1.7. Eksploatacja surowców ...................................................................................... 32 4.2. Plany rozwoju ............................................................................................................ 33 4.2.1. Plany wojewódzkie ............................................................................................. 33 4.2.2. Plany powiatowe ................................................................................................ 46 4.2.3. Plany gminne ...................................................................................................... 59 4.2.4. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ....................................... 77 4.3. Ocena aktualnego stanu zagospodarowania przestrzennego oraz planów jego rozwoju na poziomie gminnym, powiatowym i wojewódzkim ............................................ 81 5. Charakterystyka i ocena uwarunkowań społecznych i gospodarczych ochrony Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 ....................................... 82 5.1. Ludność i sytuacja demograficzna w gminach: Suwałki, Nowinka, Krasnopol i Giby 82 5.2. Ludność i sytuacja demograficzna na terenie Wigierskiego Parku Narodowego ..... 85 5.3. Działalność gospodarcza w gminach: Suwałki, Nowinka, Krasnopol i Giby .............. 87 5.4. Struktura podmiotów gospodarczych na terenie Wigierskiego Parku Narodowego 90 5.5. Pozarolnicza działalność gospodarcza na terenie WPN ............................................ 92 5.6. Rolnictwo w gminach: Suwałki, Nowinka, Krasnopol i Giby ...................................... 92 5.7. Rolnictwo na terenie Wigierskiego Parku Narodowego ........................................... 98 5.8. Turystyka i rekreacja na terenie Wigierskiego Parku Narodowego ........................ 101 6. Inwentaryzacja istniejących i projektowanych lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w Parku i otulinie ............. 105 7. Identyfikacja korytarzy ekologicznych w otulinie Parku i wokół obszaru Natura 2000 ................................................................................................ 105 8. Ocena dotychczasowych trendów rozwoju społeczno‐gospodarczego oraz zagospodarowania przestrzennego Parku i jego otuliny oraz prognoza kierunków i tempa dalszych zmian w tym zakresie. ..................................... 110 Projekt realizowany przez konsorcjum Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska i Taxus SI Plan ochrony dla Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 Ostoja Wigierska 4 9. Wpływ zagospodarowania przestrzennego oraz dotychczas prowadzonej na terenie Parku i jego otuliny działalności na stan zasobów, tworów i składników przyrody, walorów krajobrazowych oraz wartości kulturowych 114 CZĘŚĆ II POSTULOWANE USTALENIA DO STUDIÓW UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO .................................................. 116 10. Określenie zakresu ustaleń do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i planów zagospodarowania przestrzennego województwa ..................................................................... 117 10.1. Określenie zakresu ustaleń do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin .......................................................................... 117 10.2. Określenie zakresu ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ................................................................................................................... 119 10.3. Określenie zakresu ustaleń do planów zagospodarowania przestrzennego województwa ..................................................................................................................... 120 11. Ustalenie obszarów wymagających rekultywacji i odtworzenia ekosystemów cennych pod względem przyrodniczym na obszarach objętych ochroną krajobrazową ................................................................................ 121 12. Określenie i ustalenie zasad utrzymania korytarzy ekologicznych łączących park narodowy z otoczeniem, w tym zasad kształtowania obiektów infrastruktury w sposób umożliwiający migrację roślin, zwierząt lub grzybów 122 13. Wskazanie obszarów, które powinny być zalesione, oraz obszarów wyłączonych z zalesiania ............................................................................. 123 14. Określenie szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczenia ich użytkowania ...................................................................... 123 14.1. Postulowane wyłączenia terenów spod zabudowy ............................................. 123 14.2. Postulowane ograniczenia lokalizacji infrastruktury technicznej i komunikacyjnej lub ograniczenia skutków jej oddziaływania ...................................................................... 123 14.3. Postulowane ograniczenia lokalizacji infrastruktury turystycznej i edukacyjnej lub ograniczenia skutków jej oddziaływania ............................................................................ 124 15. Wskazanie zasad ochrony charakterystycznych cech krajobrazu osiedli wiejskich, w tym tradycyjnej architektury, zieleni i układów osadniczych ... 125 15.1. Zasady ogólne ...................................................................................................... 125 15.2. Zasady ochrony krajobrazu dla poszczególnych miejscowości............................ 126 16. Wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i planach zagospodarowania przestrzennego województw ...................................................................... 131 Projekt realizowany przez konsorcjum Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska i Taxus SI Plan ochrony dla Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 Ostoja Wigierska 5 16.1. Wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin .......................................................................... 131 16.2. Wskazania do zmian w istniejących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla WPN, jego otuliny i Ostoi Wigierskiej ................................................. 133 16.3. Wskazania do zmian w istniejących planach zagospodarowania przestrzennego województwa ..................................................................................................................... 134 17. Spis tabel i rysunków ............................................................................ 136 Projekt realizowany przez konsorcjum Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska i Taxus SI Plan ochrony dla Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 Ostoja Wigierska 6 CZĘŚĆ I WPROWADZENIE I DIAGNOZA STANU Projekt realizowany przez konsorcjum Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska i Taxus SI Plan ochrony dla Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 Ostoja Wigierska 7 1. PRZEGLĄD LITERATURY I OPRACOWAŃ ŹRÓDŁOWYCH