PM 2004-12 omslag:00 omslag PM 04/1 03-03-2016 15:10 Pagina 1 PRO MEMORIE PRO Ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van ovr (de Stichting tot uitgaaf der bronnen van het Oud- PROMINENTEN KIJKEN OM Vaderlandse Recht) zijn voor deze zesde jaargang Achttien rechtsgeleerden uit de Lage Landen van Pro Memorie achttien prominente Belgische en Nederlandse rechtsgeleerden door vakgenoten (in over leven, werk en recht wat engere of ruimere zin) geïnterviewd over hun le- ven en hun wetenschappelijke en praktische werk. Van de geïnterviewden hebben dertien hun sporen verdiend op het terrein van het positieve recht, ter- wijl de verdiensten van de andere vijf liggen op ter- P reinen die tegenwoordig wel ‘metajuridica’ worden VAN BOVEN SENELLE KORTMANN genoemd. De grote variatie van de interviews heeft internationaal staatsrecht staatsrecht geresulteerd in een verrassend mozaïek van de recht M rechtsbeoefening in de laatste halve eeuw. SCHELTEMA BAETEMAN VAN GERVEN SCHOORDIJK bestuursrecht bestuursrecht privaatrecht privaatrecht & familierecht SNIJDERS STORME VAN MOURIK BLANPAIN privaatrecht privaatrecht notariaat arbeidsrecht & procesrecht DUPONT VAN VEEN HUYSE VANDERLINDEN strafrecht strafrecht rechtssociologie rechtsantropologie 6.1-2 (2004) 6.1-2 DE SMIDT VAN DER WAL PESTMAN rechtsgeschiedenis Byzantijns recht juridische papyrologie ISBN 90-6550-840-6 Pro Memorie. Bijdragen tot de rechtsgeschiedenis der Nederlanden 6.1-2 (2004) Stichting tot uitgaaf der bronnen van het Oud-Vaderlandse Recht (ovr) 9 789065 508409 Uitgeverij Verloren bv te Hilversum PM 2004-12 omslag:00 omslag PM 04/1 03-03-2016 15:11 Pagina 2 Pro Memorie. Bijdragen tot de rechtsgeschiedenis der Nederlanden Inhoud Pro Memorie 6.1-2 (2004) Redactie Uitgever Prominenten kijken om. Achttien rechtsgeleerden uit de Lage Landen over leven, werk en recht P.L. Nève (KUN en Universiteit Tilburg), erelid Uitgeverij Verloren E.C. Coppens (KUN) Postbus 1741 Woord vooraf door Theo Veen VII G. Donker, secretaris 1200 BS Hilversum S. Faber (VUA) www.verloren.nl ‘Mr Human Rights’: interview met Theo van Boven D. Heirbaut (Universiteit Gent) e-mail: [email protected] door Ingrid Westendorp en Cees Flinterman 1 F. Keverling Buisman (Gelders Archief, UvA) Over staatsrechtelijke kwesties en compromissen: interview met Robert Senelle R.C.H. Lesaffer (Universiteit Tilburg en KU Leuven) door Chris Coppens en Ilse van den Driessche 18 G. Martyn (Universiteit Gent) Tijn Kortmann: interview met een positivist in de staatsrechtsgeleerdheid C.H. van Rhee (UM) door Randall Lesaffer en Sabien Lust 34 T.J. Veen (UvA), voorzitter Michiel Scheltema: interview met de geestelijke vader van de Awb door Raymond Schlössels en Frits Stroink 51 Correspondentie en boeken ter recensie: Mr.drs. G. Donker Prof.dr. D. Heirbaut Gustaaf Baeteman: interview met een jurist ‘of all seasons’ Parklaan 10, 2011 KV Haarlem Vakgroep Grondslagen van het recht door Dirk Heirbaut en Sabien Lust 69 tel: ++31(0)23-5314150 Universiteit Gent Met recht en rede, de reden van het recht: interview met Walter van Gerven e-mail: [email protected] Faculteit der Rechtsgeleerdheid door Herman Cousy en Wouter Devroe 89 Universiteitstraat 4, B-9000 Gent H.C.F. Schoordijk, ‘Oerdom en ijzersterk’: interview met een civilist pur sang Prof.dr. T.J. Veen tel. ++ 32 (0)9-2646840 door Paul Nève en Jan Smits 103 Heemsteedse dreef 156, 2102 KR Heemstede fax ++ 32 (0)9-2646707 tel. ++ 31 (0)23-5292898 e-mail: [email protected] Wouter Snijders: interview met de vader van het nieuwe vermogensrecht e-mail: [email protected] door Matthias Storme, Mineke de Theije en Bram Delbecke 117 Jurist zonder grenzen: interview met M.L.L.V. Storme Pro Memorie wordt uitgegeven voor rekening van de Stichting tot uitgaaf der bronnen van het Oud-Vaderlandse door Lieke Coenraad en C.H. (Remco) van Rhee 144 Recht. Het is een in twee afleveringen per jaar verschijnend Nederlands-Vlaams rechtshistorisch tijdschrift dat Het recht is voor het volk... : interview met Martin-Jan van Mourik gratis wordt toegezonden aan alle contribuanten van de Stichting OVR. Een register op de eerste vijf jaargan- door Chris Coppens en Ben Duinkerken 168 gen is te vinden in aflevering 5.2 (2003) en tevens op de website van OVR: www.rechten.unimaas.nl/ovr De Stichting OVR stelt zich krachtens artikel 2 van haar Statuten ten doel het uitgeven en ontsluiten van Een Vlaamse scout op de bres voor sociale gelijkberechtiging: interview met Roger Blanpain rechtsbronnen in de ruimste zin van het woord, het publiceren van verslagen van haar werkzaamheden en van door Corjo Jansen en Georges Martyn 187 mededelingen omtrent hetgeen voor de kennis van het oud-vaderlandse recht belangrijk is, alsmede het vesti- Een criminoloog in een juristenvacht: interview met L. Dupont gen van een of meer leerstoelen op het gebied van de studie van de bronnen van het oud-vaderlandse recht. door Sjoerd Faber en Sibo van Ruller 213 De Stichting OVR geeft Werken uit voor de publicatie van bronnen. Ze publiceert in het tijdschrift Pro Memo- Onafhankelijk journalist en docent vol overtuiging: interview met Th.W. van Veen rie voornamelijk artikelen, kronieken, mededelingen, opiniërende stukken en recensies. De Stichting heeft een door Gretha Donker en Sjoerd Faber 236 bijzondere leerstoel ‘oud-vaderlands recht, in het bijzonder het onderzoek der bronnen’ aan de Universiteit van Amsterdam; deze leerstoel wordt thans bezet door Prof.dr. F. Keverling Buisman. Luc Huyse: interview met een multi-disciplinair grensbewoner door Dirk Luyten en Joggli Meihuizen 269 Contribuantenadministratie van de Stichting OVR: Rechtsantropoloog van pool tot evenaar: interview met J. Vanderlinden Stichting tot uitgaaf der bronnen van het Oud-Vaderlandse Recht door Laurent Waelkens 291 Het Gelders Archief J.Th. de Smidt: interview met een organisator van grote projecten Markt 1, 6811 CG Arnhem door Paul Nève en Theo Veen 312 tel. ++ 31 (0)26-3521600 Nico van der Wal: interview met een tekstbezorger van Byzantijnse rechtsbronnen fax ++ 31 (0)26-3521699 door A.J.B. Sirks en B.H. Stolte 331 e-mail: [email protected] Postgiro in Nederland 20430 Piet Pestman: interview met een papyroloog tussen mens en recht in het oude Epypte Postrekening in België 000-0142199-94 door A.J.B. Sirks en B.H. Stolte 347 Index van persoonsnamen 361 Jaarcontributie: € 25,– Losse nummers: de prijs wordt per aflevering vastgesteld. De prijs van dit dubbelnummer is € 29,–. Over de interviewers 368 issn 1566-7146 Prominenten kijken om Prominenten kijken om Achttien rechtsgeleerden uit de Lage Landen over leven, werk en recht Onder redactie van Theo Veen, Chris Coppens, Gretha Donker en Sjoerd Faber Stichting tot uitgaaf der bronnen van het Oud-Vaderlandse Recht Uitgeverij Verloren, Hilversum 2004 Deze tevens als boek verschijnende aflevering van Pro Memorie is uitgegeven met steun van de M.H. Bregstein Stichting te Amsterdam isbn 90-6550-840-6 issn 1566-7146 © Uitgeverij Verloren, Postbus 1741, 1200 bs Hilversum www.verloren.nl Omslagontwerp Sjoerd Faber en Gretha Donker Typografie Rombus, Hilversum Druk Wilco, Amersfoort Brochage Van Strien, Dordrecht No part of this book may be reproduced in any form without written permission from the publisher. Woord vooraf In 2003 heeft Pro Memorie haar eerste lustrum voltooid en in 2004 viert OVR (de juridische persoon voor rekening waarvan dit Nederlands-Vlaamse rechtshistorische tijdschrift ver- schijnt) haar 25ste lustrum: de op 5 februari 1976 opgerichte Stichting tot uitgaaf der bron- nen van het Oud-Vaderlandse Recht is immers de voortzetting en rechtsopvolger van de in 1879 te Utrecht ten doop gehouden Vereeniging tot uitgaaf der bronnen van het Oude Va- derlandsche Recht (die in wezen een stichting in het gewaad van een vereniging was).1 De redactie van Pro Memorie heeft die twee heugelijke jubilea willen vieren door in 2004 het tweede lustrum van het tijdschrift in te gaan met een bijzonder nummer.2 Zij beschouwt deze special tevens als een hommage aan Uitgeverij Verloren, die op 3 september jl. reci- pieerde ter gelegenheid van haar 25-jarig bestaan en Pro Memorie steeds met veel zorg en in- zet heeft geproduceerd en gedistribueerd. Het bestuur van OVR en de redactie van Pro Me- morie zijn Thijs VerLoren van Themaat en zijn medewerkers bijzonder erkentelijk voor de vruchtbare samenwerking. Terwijl de oprichters van OVR beoefenaren van het geldende recht waren die ver in de tijd terug gingen en middeleeuwse rechtsbronnen wilden publiceren, hebben omgekeerd de in de redactie van Pro Memorie vergaderde rechtshistorici het gezicht naar het heden (en het recente verleden) gewend. Pro Memorie heeft in de afgeronde vijf jaargangen (1999-2003)3 zeven interviews met bekende rechtshistorici geplaatst (drie Nederlanders, drie Vlamin- gen en één Zuid-Afrikaanse4). De redactie is voornemens in komende nummers niet alleen die reeks interviews voort te zetten maar tevens interviews op te nemen met prominente beoefenaren van het geldende recht die een lange rechtsontwikkeling kunnen overzien. Een voorproefje daarvan vormt dit speciale nummer waarvoor behalve drie rechtshistorici een rechtssocioloog, een rechtsantropoloog en dertien beoefenaren van het geldende 1 Vgl. Theo Veen, 120 jaar Verslagen en Medede(e)lingen. Algemeen Register met een inleiding (Hilversum 2000). 2 Het 125-jarig bestaan van OVR wordt bovendien gevierd met een congres over ‘Drie eeuwen erfrecht’ in het Nationaal Archief in Den Haag (11 december 2004). 3 Een Register op de jaargangen 1-5 is opgenomen in Pro Memorie 5.2 (2003), p. 438-447 (ook te raadplegen via de door de secre- taris van OVR, A.M.J.A. Berkvens, beheerde website van OVR: www.rechten.unimaas.nl/ovr). 4 De serie ‘Rechtshistorici uit de Lage Landen’ bestaat uit vraaggesprekken met (in volgorde van publicatie): [1] R.C. van Caenegem (door S. Faber en D. Heirbaut), jrg. 1 (1999), p. 3-18 [2] Ph. Godding (door D. Heirbaut en S. Faber), nr. 2.1 (2000), p. 3-16 [3] P. Gerbenzon (door S.