Predodžba identiteta hvarske komune u književnosti XVI. stoljeća Čavić, Aldo Doctoral thesis / Disertacija 2018 Degree Grantor / Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj: University of Zadar / Sveučilište u Zadru Permanent link / Trajna poveznica: https://urn.nsk.hr/urn:nbn:hr:162:856161 Rights / Prava: In copyright Download date / Datum preuzimanja: 2021-10-06 Repository / Repozitorij: University of Zadar Institutional Repository of evaluation works SVEUČILIŠTE U ZADRU POSLIJEDIPLOMSKI SVEUČILIŠNI STUDIJ HUMANISTIČKE ZNANOSTI Aldo Čavić PREDODŽBA IDENTITETA HVARSKE KOMUNE U KNJIŽEVNOSTI XVI. STOLJEĆA Doktorski rad Zadar, 2018. SVEUČILIŠTE U ZADRU POSLIJEDIPLOMSKI SVEUČILIŠNI STUDIJ HUMANISTIČKE ZNANOSTI Aldo Čavić PREDODŽBA IDENTITETA HVARSKE KOMUNE U KNJIŽEVNOSTI XVI. STOLJEĆA Doktorski rad Mentor akademik Tonko Maroević, znanstveni savjetnik emeritus Komentorica prof. dr. sc. Divna Mrdeža Antonina Zadar, 2018. SVEUČILIŠTE U ZADRU TEMELJNA DOKUMENTACIJSKA KARTICA I. Autor i studij Ime i prezime: Aldo Čavić Naziv studijskog programa: Poslijediplomski sveučilišni studij Humanističke znanosti Mentor/Mentorica: akademik Tonko Maroević, znanstveni savjetnik emeritus Komentor/Komentorica: prof. dr. sc. Divna Mrdeža Antonina Datum obrane: 10. srpnja 2018. Znanstveno područje i polje u kojem je postignut doktorat znanosti: humanističke znanosti, filologija II. Doktorski rad Naslov: Predodžba identiteta hvarske komune u književnosti XVI. stoljeća UDK oznaka: 821.163.42(091) Broj stranica: 260 Broj slika/grafičkih prikaza/tablica: 5/4/3 Broj bilježaka: 694 Broj korištenih bibliografskih jedinica i izvora: 146 Broj priloga: 3 Jezik rada: hrvatski III. Stručna povjerenstva Stručno povjerenstvo za ocjenu doktorskog rada: 1. prof.dr.sc. Sanja Roić, predsjednica 2. akademik Tonko Maroević, član 3. doc.dr.sc. Mateo Bratanić, član Stručno povjerenstvo za obranu doktorskog rada: 1. prof.dr.sc. Sanja Roić, predsjednica 2. akademik Tonko Maroević, član 3. doc.dr.sc. Mateo Bratanić, član UNIVERSITY OF ZADAR BASIC DOCUMENTATION CARD I. Author and study Name and surname: Aldo Čavić Name of the study programme: Postgraduate doctoral study in Humanities Mentor: Academician Tonko Maroević, Scientific Advisor Emeritus Co-mentor: prof. dr. sc. Divna Mrdeža Antonina Date of the defence: 10 July 2018 Scientific area and field in which the PhD is obtained: Humanities, Philology II. Doctoral dissertation Title: Image of identity of the Hvar commune in the XVI century literature UDC mark: 821.163.42(091) Number of pages: 260 Number of pictures/graphical representations/tables: 5/4/3 Number of notes: 694 Number of used bibliographic units and sources: 146 Number of appendices: 3 Language of the doctoral dissertation: Croatian III.Expert committees Expert committee for the evaluation of the doctoral dissertation: 1. prof.dr.sc. Sanja Roić, chair 2. Academician Tonko Maroević, member 3. doc.dr.sc. Mateo Bratanić, member Expert committee for the defence of the doctoral dissertation: 1. prof.dr.sc. Sanja Roić, chair 2. Academician Tonko Maroević, member 3. doc.dr.sc. Mateo Bratanić, member Izjava o akademskoj čestitosti Ja, Aldo Čavić, ovime izjavljujem da je moj doktorski rad pod naslovom Predodžba identiteta hvarske komune u književnosti XVI. stoljeća rezultat mojega vlastitog rada, da se temelji na mojim istraživanjima te da se oslanja na izvore i radove navedene u bilješkama i popisu literature. Ni jedan dio mojega rada nije napisan na nedopušten način, odnosno nije prepisan iz necitiranih radova i ne krši bilo čija autorska prava. Izjavljujem da ni jedan dio ovoga rada nije iskorišten u kojem drugom radu pri bilo kojoj drugoj visokoškolskoj, znanstvenoj, obrazovnoj ili inoj ustanovi. Sadržaj mojega rada u potpunosti odgovara sadržaju obranjenoga i nakon obrane uređenoga rada. Zadar, 23. srpnja 2018. SADRŽAJ 1. Predgovor ...................................................................................................................... III 2. Uvod: teorijski okvir istraživanja identiteta otoka Hvara u XVI. stoljeću ................... 1 3. Geneza suvremene percepcije hvarske književnosti i Hvara XVI. stoljeća ................ 17 3.1. Uvod ........................................................................................................................ 17 3.2. Otkrivanje hvarske renesansne književnosti: djelovanje Šime Ljubića ...................... 19 3.3. Zaokružena devetnaestostoljetna slika: povijest književnosti Đure Šurmina .............. 36 3.4. Višeglasno dvadeseto stoljeće: kriteriji odabira proučavanih glasova ........................ 40 3.5. Glas katoličkog pokreta: Mate Ujević ....................................................................... 42 3.6. Lokalni glasovi – glasovi kampanilizma: Frane Maroević, Petar Kuničić, Grga Novak . ................................................................................................................................. 47 3.7. Estetički glas – kročeanska koncepcija književnosti: Kombol ................................... 59 3.8. Glasovi mekog jugoslavenskog marksizma: Franičević i Kolumbić ........................... 65 3.9. Izdvojeni humanistički glas: Tonko Maroević ........................................................... 74 3.10. Novi kozmopolitizam: Slobodan P. Novak ............................................................... 76 3.11. Zaključak.................................................................................................................. 80 4. Hvar i Hvarani u tekstovima XVI. stoljeća .................................................................. 84 4.1. Uvod ........................................................................................................................ 84 4.2. Pogled izvana – Hvar očima hodočasnika, izvjestitelja, pustolova u XV. i XVI. stoljeću ............................................................................................................................. 86 4.2.1. Hvar očima hodočasnika ...................................................................................... 89 4.2.1.1. Hvar u posljednjim desetljećima XV. stoljeća .................................................. 89 4.2.1.2. Izdvojen pogled: Pietro Casola, 1494. .............................................................. 92 4.2.1.3. Njemački putopisci na istom hodočašću 1494. ................................................. 95 4.2.1.4. Hvar u XVI. stoljeću ........................................................................................ 97 4.2.2. Pogled iz Venecije: Marin Sanudo Dnevnici....................................................... 101 4.2.3. Hvar 1553.: Itinerario Zan Battista Giustiniana .................................................. 109 4.2.4. Rana barokna slika Hvara: William Lithgow: Hvarsko čudovište ....................... 121 4.3. Dalmatinska respublica literaria i položaj Hvarana i Hvara u njoj .................... 125 I 4.3.1. Uvod: aristokratske republike, dalmatinska respublica literaria, intelektualna polja . .......................................................................................................................... 125 4.3.2. Poslanice kao oblik komunikacije unutar intelektualnog polja dalmatinske književne republike ....................................................................................................... 128 4.3.3. Korpus tekstova književne komunikacije unutar hvarskih intelektualnih polja .... 130 4.3.4. Prvi dio korpusa ................................................................................................. 132 4.3.5. Prvo hvarsko intelektualno polje ........................................................................ 141 4.3.6. Drugi dio korpusa .............................................................................................. 147 4.3.7. Drugo hvarsko intelektualno polje ...................................................................... 165 4.3.8. Zaključak ........................................................................................................... 170 4.4. Otok i njegovi ljudi u književnosti Hvarana........................................................ 172 4.4.1. Uvod .................................................................................................................. 172 4.4.2. Pavao Paladinić: Srednjovjekovni mirakul u renesansnom Hvaru ....................... 174 4.4.3. Vinko Pribojević: O podrijetlu i slavi Slavena .................................................... 181 4.4.4. Petar Hektorović: Ribanje i ribarsko prigovaranje .............................................. 194 4.4.5. Martin Benetović i njegove komedije ................................................................. 204 5. Zaključak ..................................................................................................................... 213 6. Bibliografija ................................................................................................................. 219 7. Sažetak / Summary ...................................................................................................... 232 8. Prilozi ........................................................................................................................... 236 9. Popis priloga ................................................................................................................ 260 10. Životopis ..................................................................................................................... 261 II 1. PREDGOVOR Petar