NACZELNA DYREKCJA ARCHIWO´ W PAN´ STWOWYCH ARCHEION CII WARSZAWA 2000 ARCHEION CII PERIODICAL DEVOTED TO ARCHIVAL QUESTIONS ORGAN OF THE POLISH STATE ARCHIVES HEAD OFFICE * REVUE D’ARCHIVES PUBLIÉE PAR LA DIRECTION GÉNÉRALE DES ARCHIVES D’ÉTAT EN POLOGNE * NACZELNA DYREKCJA ARCHIWO´ W PAN´ STWOWYCH ARCHEION CZASOPISMO POS´WIE˛CONE SPRAWOM ARCHIWALNYM ZAŁOZ˙ONE PRZEZ STANISŁAWA PTASZYCKIEGO W ROKU 1926 CII WARSZAWA 2000 RADA REDAKCYJNA Andrzej Biernat, Stanisław Kłys, Tadeusz Krawczak, Stefan Krzysztof Kuczyn´ski, Daria Nałe˛cz, Sławomir Radon´, Władysław Ste˛pniak, Jo´zef Szyman´ski, Andrzej Tomczak — przewodnicza˛cy, Bolesław Woszczyn´ski REDAKCJA Stefan Krzysztof Kuczyn´ski — redaktor naczelny Stanisław Lelin´ski — członek redakcji, Izabella Rdzanek — sekretarz redakcji OPRACOWANIE GRAFICZNE Andrzej Pilich ADRES REDAKCJI Naczelna Dyrekcja Archiwo´w Pan´stwowych 00–263 Warszawa, ul. Długa 7, tel. 831–54–91 w. 441 Copyright by Naczelna Dyrekcja Archiwo´w Pan´stwowych Warszawa 2000 ISSN 0066–6041 Skład i łamanie: EDUCATIO Korekta: Ewa Stempniewicz Printed in Poland Wyd. 1. Nakład 600 egz. Ark. wyd. 38 Druk: Paper & Tinta OD REDAKCJI Redakcja „Archeionu” uprzejmie informuje Szanownych Czytelniko´w, z˙e zamo´wienia na prenumerate˛ nalez˙y kierowac´ pod adresem: Naczelna Dyrekcja Archiwo´w Pan´stwowych. Wydział Wydawnictw, ul. Długa 7, 00-263 Warszawa. W Wydziale Wydawnictw moz˙na takz˙e nabywac´ tomy czasopism z ubiegłych lat. UKAZAŁY SIE˛ PUBLIKACJE ARCHIWALNE Zjazdy i konferencje konsulo´w polskich w Niemczech. Protoko´ły i sprawozdania 1920–1939, oprac. Henryk Chałupczak, Edward Kołodziej, Lublin 1999 Miscellanea historico-archivistica, t. 10, red. M. Kulecki, Warszawa 1999 The Private Archives and Archival Materials in the Central and East European Countries. Materials of the International Conference, Ma˛dralin, October 8−11, 1998, ed. Władysław Ste˛pniak, Warszawa 1999 S´lady polskos´ci. Polonia i emigracja w s´wietle badan´iz´ro´deł historycznych, red. Daria Nałe˛cz, Warszawa 1999 Zakon Krzyz˙acki a cystersi z Oliwy i Pelplina. Nieopublikowane z´ro´dła z pierwszej połowy XV w. (korespondencja) [w:] Nowe miscellanea historyczne, t. 4, Warszawa 1999 Archiwum Skarbu Koronnego. Rachunki poselstw. Sumariusz, oprac. Anna Wajs, Warszawa 1999 Lidia Wakuluk, Akta miast Rejencji Bydgoskiej 1815−1919. Procesy archiwotwo´rcze, Warszawa 1998 Melania Dereszyn´ska-Romaniuk, Kancelaria Urze˛du Wojewo´dzkiego Pomorskiego w Toruniu w latach 1919−1930, Warszawa 1998 Jerzy Gaul, Kancelaria Generalnego Gubernatorstwa Wojskowego w Lublinie 1915−1918, Warszawa 1998 Sumariusz ksia˛g Metryki Koronnej, cz. 6, Ksie˛gi z okresu panowania Henryka Walezego 1573−1577, oprac. Maria Woz´niakowa, Warszawa 1999 Kolektywizacja wsi w wojewo´dztwie lubelskim w 1953 r. [w:] Nowe miscellanea historyczne, t. 5, Warszawa 1999 Heroldia Kro´lestwa Polskiego 1836−1861 r. Inwentarz, oprac. Małgorzata Osiecka, Warszawa 1999 Włodzimierz Bagien´ski, Procesy archiwotwo´rcze akt miejskich na Mazowszu na przykładzie Piaseczna w latach 1815−1950, Warszawa 1999 ARCHEION, T. CII WARSZAWA 2000 SPIS TRES´ CI Szes´c´dziesia˛ ta rocznica zbrodni katyn´skiej Wojciech M a t e r s k i, Bolesław W o s z c z y n´ s k i Edycja z´ro´deł: Katyn´. Dokumenty zbrodni ....................................... 9 Ewa Z i o´ ł k o w s k a Miejsca pamie˛ci martyrologii Polako´w na Wschodzie . 18 Andrzej B a r t n i k Z´ro´dła dotycza˛ce Polako´w w byłym ZSRR pozyskane z archiwo´w rosyjskich . 24 Władysław S t e˛ p n i a k Dokumentacja losu Polako´w na Wschodzie w czasie II wojny s´wiatowej, w tym ofiar zbrodni katyn´skiej, w zbiorach Instytutu Hoovera . 36 Sławomir R a d o n´ Zbrodnia katyn´ska w s´wietle badan´ i Archiwum Janusza Zawodnego . ............................................... 47 Boz˙ena Ł o j e k „Zeszyty Katyn´skie” w słuz˙bie badan´ naukowych nad losami Polako´w na Wschodzie ............................................... 52 Ewa R o s o w s k a Pomoc Naczelnej Dyrekcji Archiwo´w Pan´stwowych ofiarom represji stalinowskich w uzyskaniu pos´wiadczen´ w archiwach rosyjskich . 58 Artykuły i studia Krzysztof G r o n i o w s k i Warszawska specjalizacja archiwalna (1951−1953) . 65 Anna K r o c h m a l Greckokatolicki Konsystorz Biskupi i jego kancelaria na przykładzie diecezji przemyskiej (1786−1946) . ................. 92 Materiały Roman S t e l m a c h Dokumenty s´la˛skich komend joannito´w w zasobie Centralnego Achiwum Pan´stwowego w Pradze . ........................... 111 Z warsztatu archiwisty Wartos´c´z´ro´dłowa akt Gimnazjum i Liceum Ogo´lnokształca˛cego w Trzemesznie (Erazm Scholtz, Marek Szczepaniak) ............................... 135 Ksie˛gozbio´r Archiwum Pan´stwowego w Elbla˛gu z siedziba˛ w Malborku (do 1945 r.) (Krzysztof Lewalski) ........................................... 142 Dokumentacja fotograficzna gdan´skiego KW PZPR w zbiorach Archiwum Pan´stwowego w Gdan´sku (Joanna Bławat) ..................................... 145 Problematyka kancelaryjna i archiwalna w jednostkach organizacyjnych Słuz˙by Wie˛ziennej (Karol Pawlak) ..................................... 148 Skuteczna i bezpieczna dezynfekcja tlenkiem etylenu zbioro´w archiwalnych i bibliotecznych (Barbara Drewniewska-Idziak, Władysław Sobucki) ......... 153 4 SPIS TRES´CI Dyskusje Jacek M a t u s z e w s k i, Zasoby archiwalne w informacjach publikowanych przez pan´stwowa˛ słuz˙be˛ archiwalna˛ ..................................... 161 Recenzje i noty bibliograficzne Schlesisches Urkundenbuch, t. 6, 1291−1300, wyd. Winfried I r g a n g, Daphne S c h a d e w a l d t, Köln 1998 (Roman Stelmach) .................... 169 Matricularum Regni Poloniae Summaria, excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur, cz. 6, Henrici Valesii regis tempora complectens 1573–1574, oprac. Maria W o z´ n i a k o w a, Varsoviae 1999 (Jerzy Cygan OFMCap) 172 Andrzej R a d z i m i n´ s k i, Janusz T a n d e c k i Katalog dokumento´w i listo´w kro´lewskich z Archiwum Pan´stwowego w Toruniu (1345−1789), Warszawa 1999 (Waldemar Chora˛z˙yczewski) ..................................... 174 Miscellanea historico-archivistica, t. 9, red. T. Z i e l i n´ s k a, Warszawa 1998; t. 10, red. Michał K u l e c k i, Warszawa 1999 (Stefan Ciara)................ 178 Małgorzata S i k o r s k a Warszawa w poczto´wce 1900–1939. (Ze zbioro´w Archiwum Pan´stwowego m.st. Warszawy), Warszawa 1998 (Marek Wojtylak) .......... 186 Nowe miscellanea historyczne, t. 5, seria „Polska Ludowa”, z. 1, Kolektywizacja wsi wojewo´dztwa lubelskiego w 1953 roku, wybo´r i oprac. Kazimierz K o z ł o w s k i, Warszawa 1999 (Adam Grzegorz Da˛browski) ......................... 187 Przegla˛ d czasopism „Arbido”, 1996, nr 1–12 (Danuta Filarowa) ............................ 193 „Der Archivar”, 1998, nr 4; 1999, nr 1−4(Hanna Krajewska) ............... 197 „Archives”, t. 24, 1999, nr 101, (Stanisław Nawrocki) .................... 203 „Arhivski Vjesnik”, r. 41, 1998 (Piotr Bering) .......................... 206 „La Gazette des Archives”, 1997, nr 179; 1998, nr 180–181 (Alicja Kulecka) .... 210 „Izwiestija na Dyrz˙awnite Archiwi”, t. 66, 1993; t. 67, t. 68, 1994; t. 69, 1995 (Małgorzta Kos´ka) ............................................ 217 „Janus”, 1999, nr 1 (Alicja Kulecka) ................................. 221 „Nordisk Arkivnyt”, 1998, nr 3–4; 1999, nr 2–3 (Stanisław Nawrocki) ........ 223 „Otieczestwiennyje Archiwy”, 1998, nr 4–6; 1999, nr 1–3 (Anna Wajs) ......... 227 „Studii z Archiwnoji Sprawy i Dokumentoznawstwa”, 1996, nr 1; 1997, nr 2; 1998, nr 3; 1999, nr 4 (Natalia Cariowa) ................................ 233 Kronika Pan´stwowa słuz˙ba archiwalna w latach 1997–1999 (Dariusz Grot) ............ 243 III Posiedzenie Rady Dziedzictwa Archiwalnego . ................. 281 Posiedzenie Mie˛dzynarodowej Komisji ds. Mie˛dzynarodowej Słuz˙by Poszukiwan´ (Anna Laszuk) ............................................... 281 Posiedzenie Komitetu Wykonawczego Sekcji Edukacji i Szkolenia Archiwalnego Mie˛dzynarodowej Rady Archiwo´w (Irena Mamczak-Gadkowska) ........... 285 SPIS TRES´CI 5 XX Ogo´lnopolska Konferencja Kartograficzna (Jacek Krochmal) ............. 288 Czwarty Ogo´lnopolski Zjazd Studento´w Archiwistyki (Anna Krzemin´ska)........ 289 Kurs w Szkole Archiwalnej w Marburgu (Katarzyna Komsta) ................ 291 Kurs „Archives Automation” w Budapeszcie (Sławomir Filipowicz, Radosław Peterman, Maciej Wilman´ski) .................................... 292 Nawia˛zanie wspo´łpracy z Archiwum Pan´stwowym w Ro´wnem (Piotr Zawilski) ... 295 Przekazanie listu marszałka Piłsudskiego do zbioro´w Archiwum Akt Nowych (Janina Smogorzewska, Tadeusz Krawczak) ................................ 296 Jubileusz Archiwum Pan´stwowego w Poznaniu (Joanna Zaremba) ............ 300 80 lat Archiwum Pan´stwowego w Piotrkowie Trybunalskim (Aleksy Piasta) ...... 302 Wystawa „Millenium Metropolis Wratislaviensis et Silesiae” (Mieczysława Chmielewska) 303 Wystawa „Sankt Petersburg i Warszawa na przełomie XIX i XX wieku” (Henryk Fałek) 304 Wystawa „Bona Sforza. Kro´lowa Polski, ksie˛z˙na Bari” (Boz˙ena Lesiak-Przybył) . 305 Posiedzenia naukowe w archiwach pan´stwowych w latach 1998–1999. Zestawienie tytuło´w referato´w (Dariusz Ganczar) ............................... 306 Odznaczenia pracowniko´w pan´stwowej słuz˙by archiwalnej i nagrody naczelnego dyrektora w 1999 r. (Izabella Prusinowska) .......................... 309 Wspomnienia pos´miertne Andrzej Piber (Edward Kołodziej) ................................... 313 Orest Maciuk (Natalia Cariowa, Stefan K. Kuczyn´ski) ....................