DE KRITISCHE KIJK OP PARANORMALE VERSCHIJNSELEN EN PSEUDOWETENSCHAP Chiropraxie Jaargang 25 nr. 2 ● Na dit leven ● Hartcoherentietraining ● Kangenwater Winter 2012 ● Ancient Aliens ● Puma Punku ● UFO’s bestaan gewoon Losse nummers: ● Zonnestaren ● Leverstenen ● Bad Pharma ● Pendelproef € 6,50 2 Jaargang 25, nr. 2 Jaargang 25, nr. 2, winter 2012 Omslagillustratie: 123RF Stockfoto’s Skepter is een halfjaarlijkse uitgave van de Stichting Skepsis Redactie Postbus 2657, 3500 GR Utrecht Tel. 040 - 2216791 Rob Nanninga Dirk Koppenaal Dagelijks bestuur: Prof. dr. F.P. Israel (voorzitter); Jan Willem Nienhuys Dr. J.W. Nienhuys (secretaris); Dr. D.J. Zeilstra (penningmeester). Administratie Mario Tamboer Algemeen bestuur: Drs. P.J. van Erp; Drs. M.G.A. Koller; Drukwerk Scholma Druk, Bedum Dr. D.W. Koppenaal; Drs. G.J. van ’t Land; R.H. Nanninga; Losse nummers € 6,50 M. Tamboer; A.M. Tieben. Comité van Aanbeveling: Abonnees en donateurs Prof. dr. P. Borst (em) – klinisch biochemicus Een abonnement op Skepter kost €12 per jaargang. Donateurs betalen €30 per jaar (of Prof. dr. A.A. Derksen (em) – wetenschapsfilosoof meer). Zij ontvangen eveneens het blad en Prof. dr. P.J.D. Drenth (em) – psycholoog hebben bovendien gratis toegang tot het Prof. dr. ir. H. Duifhuis (em) – biofysicus en Skepsiscongres. Wanneer het bedrag niet oud-bestuurslid van Skepsis automatisch geïncasseerd kan worden, komen Prof. dr. E.P.J. van den Heuvel (em) – astronoom er 2 euro administratiekosten bij. Een donateur- Prof. dr. G. ’t Hooft (em) – theoretisch natuurkundige en € schap voor het leven kost 300. winnaar Nobelprijs 1999 In andere landen kunt u met de volgende codes Prof. dr. V. Icke – astronoom geld overmaken naar de rekening van Skepsis: Prof. dr. C. de Jager (em) – astronoom en IBAN NL55INGB0000568808; BIC INGBNL2A oud-voorzitter van Skepsis Prof. dr. H.L.G.J. Merckelbach – psycholoog In Nederland kunt u geld overmaken op ING- rekening 568808 t.n.v. Stichting Skepsis. Nieuwe Prof. dr. J.A. Michon (em) – psycholoog donateurs en abonnees kunnen zich aanmelden via het formulier op onze website. Website skeptische werkgroepen: www.kloptdatwel.nl Adres redactie Belgische zusterorganisatie: Skepp – www.skepp.be Postbus 2657, 3500 GR Utrecht E-mail: [email protected] / Tel: 050-3129893 Doelstellingen van SKEPP en SKEPSIS Adres administratie et verrichten van kritisch onderzoek naar beweringen die op Postbus 2657, 3500 GR Utrecht basis van de huidige stand van de wetenschappelijke kennis E-mail: [email protected] H hetzij uiterst onwaarschijnlijk zijn, hetzij met deze kennis in tegen- Stuur uw adreswijziging bij voorkeur per e-mail naar de administratie. spraak zijn. In het bijzonder richt zij zich op als pseudo-wetenschap- pelijk te kwalificeren verklaringen en als paranormaal geduide Internet verschijnselen. Website: skepsis.nl ierbij claims, verklaringen of theorieën niet a priori af te Weblog: skepsis.nl/blog wijzen. Hun waarde wordt slechts bepaald na kritisch onder- Werkgroepen: kloptdatwel.nl H zoek en objectieve evaluatie van alle argumenten. Beide zijn vrij van Mailinglijst: stuur voor deelname uw naam en adres naar [email protected]. filosofische, levensbeschouwlijke en politieke opvattingen. et verzamelen en ontsluiten van literatuur, documenten en Copyright ander materiaal dat op bovenstaande beweringen betrek- Iedere vermenigvuldiging is verboden, H king heeft. behoudens met schriftelijke toestemming van de redactie. et onder een groot publiek bekendmaken van de resultaten Hvan haar eigen en ander kritisch onderzoek door het uitgeven van een periodiek, het organiseren van lezingen en congressen en Heeft u belangstelling voor een abonnement of het geven van voorlichting via de media, scholen, et cetera. donateurschap? Op de aanmeldingspagina op onze website staat meer informatie. Nieuwe et onderhouden van contacten met organisaties die haar doel donateurs krijgen alle oude Skepters cadeau. Hstellingen geheel of gedeeltelijk onderschrijven. Skepter, winter 2012 3 Volgens chiropraxie ontstaan aandoe- Inhoudsopgave ningen door scheefstand van een ruggenwervel. Na correctie verdwijnt de kwaal. Wetenschappelijke onderbou- wing voor herkenning van de scheve wervel en genezing ontbreken. Bijwer- Chiropraxie 4 kingen zijn wel aantoonbaar. Een wervelende show Pag. 4 DIRK KOPPENAAL CHIROPRAXIE Ademen via je hart 12 Vraagtekens bij hartcoherentietraining JANNEKE DONKERLO Door middel van hartcoherentietraining Kangen Water 16 probeert men de hartslagfrequentie op MIRTHE VAN LIESHOUT een regelmatige wijze flink op en neer te laten gaan. Er wordt gezegd dat dit allerlei stressgerelateerde klachten kan Zonnestaren 20 verhelpen. Maar lang niet alle deskun- Een nieuwe religie met oogkleppen digen hechten er veel waarde aan. HILJE DE BOER & ROB NANNINGA Pag. 12 HARTCOHERENTIE Een neurochirurg in de hemel 24 ROB NANNINGA Ufo’s bestaan gewoon 30 De wetenschappelijke visie van Coen Vermeeren ROB NANNINGA Met een duur apparaat kun je Kangen- water maken, dat licht basisch is. Er worden allerlei heilzame effecten aan Puma Punku 34 toegeschreven, al kan het water geen DIRK KOPPENAAL enkele invloed hebben op processen in het lichaam. Het verschilt ook vrijwel niet van Nederlands kraanwater. Ancient Aliens 38 Pag. 16 Pseudogeschiedenis als infotainment DIRK KOPPENAAL KANGENWATER Leverstenen 41 Een recept met olijfolie AGNES TIEBEN Er zijn mensen die hun geestelijke, Dood of levend? 44 lichamelijke of spirituele welzijn willen Een pendelproef met aardstraal bevorderen door langdurig in de zon te MAARTEN KOLLER staren. Ze geloven dat dit geen oog- letsel verorzaakt, mits je je aan bepaalde richtlijnen houdt. Sommigen geloven Frauduleuze Farma 46 zelfs dat ze van de zon kunnen leven. JAN WILLEM NIENHUYS Pag. 20 ZONNESTAREN 4 Jaargang 25, nr. 2 CHIROPRAXIE Een wervelende show Dirk Koppenaal Chiropraxie is de verzamelnaam voor manuele therapieën Daniel David (DD) Palmer werd op 6 of 7 maart 1845 in een die uitgaan van scheefstand van een ruggenwervel als dorpje iets ten oosten van Toronto, Canada geboren. Zijn vader was oorzaak van ziektes. Het terugduwen van de ontspoorde schoenmaker, kruidenier, schoolhoofd en beheerder van een post- wervel herstelt geblokkeerde zenuwimpulsen en geneest kantoor, maar kon de eindjes nauwelijks aan elkaar knopen. DD moest als oudste zoon meeverdienen en kreeg nauwelijks de tijd de patiënt. voor onderwijs. In 1856 tijdens de nadagen van de Amerikaanse William Harvey Lillard (1856 - 1925) is in september 1895 burgeroorlog ging zijn vader failliet en het gezin verhuisde met vier nog laat aan het werk. [I] Lillard is de conciërge van een kinderen naar Iowa. DD en zijn broer Thomas J. bleven achter om vier verdiepingen hoog pand in Davenport, Iowa. Terwijl zich pas tien jaar later bij de rest van het gezin te voegen. DD trad een brandweerwagen voorbij raast, kijkt Lillard niet op of in zijn vaders voetsporen: hij werd kruidenier en gaf les op een om. Lillard is al 17 jaar bijna doof, maar hoort sinds een lagere school. Op een schuin stukje land kweekte hij bessen en paar maanden niets meer. Het laatste wat hij nog goed verdiende bij als imker. In 1871 trouwde hij voor de eerste keer. Hij hoorde was een knallende ‘pop’ in zijn ruggengraat toen zou uiteindelijk zesmaal trouwen en vier kinderen krijgen. hij een zware last optilde. [20] Hij was met zijn gehoor- Rond 1870 ging DD zich steeds meer voor spiritisme interesse- probleem bij verschillende dokters geweest, maar niemand ren. De basis van het Amerikaanse spiritisme werd in 1848 gelegd kon hem helpen. Lillard zal nooit gedacht hebben dat juist toen de vijftienjarige Margaret Fox en haar twaalfjarig zusje Kate hij op die avond het onderwerp zou worden van een revo- contact legden met een klopgeest in hun huis in New York. Al snel lutionaire medische uitvinding die – mits goed uitgevoerd gingen de zusjes op tournee met in hun kielzog andere getalent- – vrijwel iedere kwaal kan genezen. eerde mediums en werden seances als theatervoorstellingen be- Skepter, winter 2012 5 zocht. De populariteit van de beweging resulteerde in acceptatie Aan het begin van de negentiende eeuw herwon de manuele van metafysische, paranormale en theologische denkbeelden. In therapie terrein. De meeste clinici moesten er niets van hebben, 1875 stichtte de Russische esoterica Helena Blavatsky (1831 - maar erkenden ook dat bottenkrakers populair waren. De Britse 1891) de Theosofische Vereniging in New York. Volgens de grond- medicus James Paget (1814 - 1899) dacht dat hun succes meer gedachte van de theosofie zijn alle religies pogingen van een bo- geluk dan wijsheid was, maar riep wel zijn collega’s op om van hun vennatuurlijke macht om de mensheid tot grotere perfectie te bren- technieken te leren. De arts Wharton P. Hood nam zijn advies ter gen. DD verzamelde een groot aantal boeken over het onderwerp, harte en publiceerde in 1871 een aantal bottenkrakende artikelen. maar was tevens te eigenwijs om een bepaalde spirituele stroming Hood claimde geen buitenissige resultaten. Hij concludeerde dat aan te hangen. [6] bottenkraken vaak effectief was voor de behandeling van het In 1885 las DD over de magnetiseur Paul Caster. Caster genas bewegingsapparaat. Tien jaar later was bottenkraken het hoofd- als een soort Jezus kreupele patiënten die springend zijn kliniek onderwerp van het jaarlijkse congres van de Britse chirurgen. Ma- verlieten. De ideeën over magnetisme sloten perfect aan bij DD’s nuele therapie was terug van weggeweest, ook in het reguliere spirituele beleving. DD las zoveel mogelijk over magnetisme