Agata Dąbrowska – Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Katedra Studiów Europejskich, 90-131 Łódź, ul. Narutowicza 59 AUTORZY Agata Dąbrowska (Uniwersytet Łódzki), Jakub Parnes (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Ewelina Chodakowska (Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu), Olga Bogdańska (Uniwersytet Łódzki), Agnieszka Szwach (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) Aleksandra Budrewicz (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), Dorota Buchwald (Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie), Monika Krawul (Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie) RECENZENCI Daniel Kalinowski, Zbigniew Kopeć REDAKTOR INICJUJĄCY Agnieszka Kałowska OPRACOWANIE REDAKCYJNE AGENT PR SKŁAD I ŁAMANIE AGENT PR KOREKTA JĘZYKOWA Monika Szabłowska-Zaremba INDEKSY Agata Dąbrowska, Jakub Parnes KOREKTA TECHNICZNA Leonora Wojciechowska PROJEKT OKŁADKI Katarzyna Turkowska Zdjęcie wykorzystane na okładce: https://commons.wikimedia.org Title pape William Shakespeare’s First Fotio 1623 Publikacja powstała w ramach zespołowego grantu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Projekt zrealizowany w latach 2011–2015 na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego © Copyright by Authors, Łódź 2016 © Copyright for this edition by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2016 ISBN 978-83-8088-067-2 e-ISBN 978-83-8088-068-9 Spis treści Wstęp ......................................................................................................................................... 7 Wykaz skrótów ........................................................................................................................ 9 SZEKSPIR PIERWSZEJ DEKADY XXI WIEKU Szekspir w nauce, literaturze i sztuce ................................................................................... 13 Szekspir postpamięciowy ....................................................................................................... 16 Szekspir (nie)zapomniany...................................................................................................... 21 Podsumowanie ........................................................................................................................ 23 TŁUMACZENIA UTWORÓW SZEKSPIRA NA JĘZYK POLSKI TŁUMACZENIA 1. Utwory dramatyczne ........................................................................................................ 27 1.1. Wydania zbiorowe ...................................................................................................... 27 1.2. Wydania pojedyncze ................................................................................................. 28 2. Poezje, poematy i wiersze ................................................................................................ 30 3. Fragmenty przekładów w periodykach ......................................................................... 31 PRACE O SZEKSPIRZE I BADANIA NAD JEGO TWORCZOŚCIĄ PR ACE ZWARTE 1. Prace zbiorowe ................................................................................................................... 35 2. Monografie oraz monografie tłumaczone .................................................................... 41 2.1. Wydanie pełne.......................................................................................................... 41 2.2. Fragmenty monografii publikowane w czasopismach ..................................... 54 3. Bibliografie, słowniki, leksykony, pomoce szkolne i przewodniki ........................... 55 ARTYKUŁY I RECENZJE W PRACACH ZBIOROWYCH, PERIODYKACH I PRASIE CODZIENNEJ 1. Artykuły w pracach zbiorowych .................................................................................... 57 2. Artykuły w periodykach i prasie codziennej ................................................................ 102 3. Wywiady ............................................................................................................................. 119 4. Recenzje i zapowiedzi festiwali teatralnych ................................................................. 128 5. Recenzje monografii, prac zbiorowych i esejów .......................................................... 144 5 6. Recenzje i zapowiedzi przedstawień teatralnych, operowych i telewizyjnych ....... 155 7. Recenzje filmowe............................................................................................................... 299 TWÓRCZOŚĆ INSPIROWANA OSOBĄ LUB DZIEŁAMI WILLIAMA SZEKSPIRA PRZEDSTAWIENIA TEATRALNE, TELEWIZYJNE I OPEROWE 1. Przedstawienia teatralne i telewizyjne .......................................................................... 305 2. Przedstawienia operowe .................................................................................................. 394 3. Przedstawienia teatralne, telewizyjne i operowe oparte na wybranych sztukach .............................................................................................................................. 403 INDEKSY INDEKS DZIEŁ SZEKSPIRA ............................................................................................... 423 INDEKS AUTORÓW I REDAKTORÓW .......................................................................... 425 INDEKS TŁUMACZY ........................................................................................................... 441 INDEKS REŻYSERÓW ......................................................................................................... 443 http://dx.doi.org/10.18778/8088-067-2 WSTĘP Polska Bibliografia Szekspirowska 2001–2010 powstała w ramach grantu finan- sowanego przez Narodowe Centrum Nauki, realizowanego na Wydziale Stu- diów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Wpisuje się ona w studia bibliograficzne nad twórczością Szekspira w Polsce, które za- początkował Wiktor Hahn. Jego praca Shakespeare w Polsce (1956) obejmuje okres od pierwszych wystawień scenicznych w Gdańsku w XVII wieku do roku 1956. Kolejna publikacja, Polska Bibliografia Szekspirowska 1989–2000 (2007) pod redakcją prof. dr hab. Krystyny Kujawińskiej Courtney, rejestruje recepcję twórczości Szekspira w ostatnim dwudziestoleciu XX wieku. Niniejsza biblio- grafia stanowi zatem kontynuację obydwu tych opracowań, uzupełniając stan wiedzy o pierwsze dziesięciolecie XXI wieku. Praca nad powstaniem Polskiej Bibliografii Szekspirowskiej 2001–2010 przebie- gała w kilku fazach. Pierwszy etap polegał na stworzeniu witryny internetowej. W jej projektowaniu i testowaniu uczestniczyły prof. dr hab. Krystyna Kujawińska Courtney i dr Monika Sosnowska z Uniwersytetu Łódzkiego, którym autorzy niniejszej publikacji pragną serdecznie podziękować. Wyrazy wdzięczności kie- rujemy również do Pana Rektora Uniwersytetu Łódzkiego prof. dr. hab. Włodzi- mierza Nykiela, Pana Prorektora ds. nauki prof. dr. hab. Aleksandra Różalskiego, Pana prof. dr. hab. Tomasza Domańskiego (Dziekana Wydziału Studiów Mię- dzynarodowych i Politologicznych UŁ), Pana prof. dr. hab. Andrzeja de Lazari, Pani dr Bożeny Walickiej, Pani mgr Aleksandry Siwińskiej oraz Pani mgr Beaty Gradowskiej za okazaną pomoc i wsparcie w realizacji projektu. Następnie zespół badawczy kierowany przez dr Agatę Dąbrowską w skła- dzie: mgr Olga Bogdańska, mgr Dorota Buchwald, dr Aleksandra Budrewicz, mgr Ewelina Chodakowska, dr Agnieszka Karczewska, mgr Monika Krawul, dr Jakub Parnes, dr Monika Szabłowska-Zaremba, dr Agnieszka Szwach zebrał, opracował merytorycznie oraz wprowadził do systemu materiały analizujące dorobek literacki angielskiego barda w Polsce w latach 2001–2010. Powstała w ten sposób elektroniczna baza danych, umożliwiająca wyszukiwanie infor- macji z uwzględnieniem takich preferencji, jak: autor, tytuł, hasło przedmioto- we, typ publikacji, rok wydania, język, wydawnictwo. 7 A. Dąbrowska, J. Parnes, E. Chodakowska, O. Bogdańska i in. Efekty pracy zespołu zostały także zamieszczone w niniejszej publikacji. Jest to bibliografia adnotowana poświęcona recepcji Williama Szekspira w Polsce w latach 2001–2010. Składa się z dwóch sekcji. Pierwsza z nich to wykaz polskich tłumaczeń dzieł Szekspira, w tym dramatów, poematów, sonetów. Uwzględnio- no zarówno ich pojedyncze i zbiorowe wydania, jak i fragmenty dzieł. Druga część zawiera prace o Szekspirze i badania nad jego twórczością. Znajdują się w niej opisy prac zbiorowych, monografii, bibliografii, słowników, leksykonów, pomocy szkolnych i przewodników. Rejestruje również eseje, artykuły, wywia- dy oraz recenzje (monografii, prac zbiorowych, esejów, przedstawień teatral- nych, telewizyjnych, operowych, festiwali oraz filmów) publikowane w pracach zbiorowych, periodykach i prasie codziennej. Sekcja ta obejmuje także twórczość inspirowaną osobą lub pracami Szekspira oraz zawiera listę przedstawień tea- tralnych, telewizyjnych i operowych wraz z ich obsadą i recenzjami. Bibliografię wieńczy indeks dzieł Szekspira, autorów, redaktorów, reżyserów i tłumaczy. W celu rzetelnego opracowania materiału badawczego, który okazał się prze- ogromny, konieczne było wprowadzenie pewnych ograniczeń. W bibliografii uwzględniono prace opublikowane w Polsce w języku polskim i angielskim. Nie rejestrowano natomiast tych, które wydane zostały za granicą przez pol- skich autorów. Decyzja ta spowodowana była brakiem możliwości dotarcia do większości zagranicznych publikacji. Artykuły, wywiady i recenzje pochodzą z periodyków branżowych, czasopism oraz prasy codziennej o zasięgu ogólno- polskim („Gazeta Wyborcza”, „Polityka”, „Wprost”, „Tygodnik Powszechny”). W przypadku zapisów