Vliegbasis Soesterberg 2 "Vliegbasis Soesterberg" (voorontwerp) 3 Toelichting Inhoudsopgave 7 Hoofdstuk 1 Inleiding 9 1.1 Aanleiding 9 1.2 Doelstelling 9 1.3 Begrenzing projectgebied vliegbasis Soesterberg 10 1.4 Vigerende bestemmingsplannen 11 1.5 Leeswijzer 11 Hoofdstuk 2 Beleidskader 13 2.1 Inleiding 13 2.2 Europees beleid 13 2.3 Rijksbeleid 14 2.4 Provinciaal beleid 17 2.5 Regionaal beleid 28 2.6 Gemeentelijk beleid Zeist 34 Hoofdstuk 3 Planproces Vliegbasis Soesterberg 45 3.1 Inleiding 45 3.2 Atlas Vliegbasis Soesterberg 45 3.3 PlanMer 45 3.4 Ruimtelijk Plan Vliegbasis Soesterberg 46 3.5 Bewoners bijeenkomsten 46 Hoofdstuk 4 Bestaande situatie 47 4.1 Inleiding 47 4.2 Historie 47 4.3 Ruimtelijke aspecten 48 4.4 Milieuaspecten 51 Hoofdstuk 5 Planbeschrijving 61 5.1 Inleiding 61 5.2 Ruimtelijk Plan Vliegbasis Soesterberg 61 5.3 Vertaling Ruimtelijke Plan in bestemmingsplan 68 Hoofdstuk 6 Planologische en milieutechnische randvoorwaarden 71 6.1 Inleiding 71 6.2 Bodem 72 6.3 Niet gesprongen explosieven 75 6.4 Externe veiligheid 75 6.5 Geluid 76 6.6 Luchtkwaliteit 83 6.7 Bedrijven en milieuzonering 84 6.8 Geur 86 6.9 Natuur 88 6.10 Archeologie en cultuurhistorie 92 6.11 Water 97 6.12 Kabels en leidingen 99 6.13 Klimaat en energie 101 "Vliegbasis Soesterberg" (voorontwerp) 4 "Vliegbasis Soesterberg" (voorontwerp) 5 Hoofdstuk 7 Juridische toelichting 103 7.1 Inleiding 103 7.2 Inleidende regels 104 7.3 Bestemmingsregels 104 7.4 Algemene regels 106 7.5 Overgangs- en slotregels 107 7.6 De verbeelding 107 Hoofdstuk 8 Uitvoerbaarheid 109 8.1 Economische uitvoerbaarheid 109 8.2 Maatschappelijke uitvoerbaarheid 110 Bijlagen bij toelichting 111 Bijlage 1 Saldobenadering 113 Bijlage 2 PlanMER 115 Bijlage 3 Inrichting en beheerplan 117 Bijlage 4 Archeologie 119 Bijlage 5 Omgevingsverkenning Vliegbasis Soesterberg 121 Bijlage 6 Ruimtelijk Plan 123 Bijlage 7 Bodemonderzoek 125 "Vliegbasis Soesterberg" (voorontwerp) 6 "Vliegbasis Soesterberg" (voorontwerp) 7 Toelichting "Vliegbasis Soesterberg" (voorontwerp) 8 "Vliegbasis Soesterberg" (voorontwerp) 9 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De Vliegbasis Soesterberg is een gebied met een rijke geschiedenis, unieke cultuurhistorische waarden en specifieke natuurwaarden gelegen in de gemeenten Soest en Zeist. Omdat de oorspronkelijke militaire functie sinds 2008 is komen te vervallen hebben de Provincie Utrecht, de gemeente Soest en de gemeente Zeist gezamenlijk de planvorming opgepakt om te komen tot een passende herbestemming van het gebied. Om te komen tot herontwikkeling is er een intensief proces opgezet van overleggen, werkateliers en informatiebijeenkomsten. De gemeenten Soest en Zeist en de provincie Utrecht gaan gezamenlijk de vliegbasis opnieuw inrichten, in samenspraak met het Utrechts Landschap als toekomstig eigenaar en beheerder. Hiertoe is in juni 2009 door de gemeenteraden van Soest en Zeist en de provinciale Staten van Utrecht in een gezamenlijke bijeenkomst ingestemd met het Ruimtelijk plan Vliegbasis Soesterberg. Met de aankoop van de vliegbasis op 12 juni 2009 door de provincie Utrecht is een einde gekomen aan bijna 100 jaar gemotoriseerd vliegverkeer boven Soesterberg. De landingsbanen, kerosineopslagplaatsen, shelters en hangars blijven als militair erfgoed bewaard. Daarnaast heeft het gebied zich, door zijn geïsoleerde bestaan, tot een uniek natuurgebied kunnen ontwikkelen. Als ode aan de plek waar ooit de Nederlandse luchtvaart begon, kunnen bezoekers over enkele jaren al fietsend of wandelend deze landmarks in het landschap ontdekken. Naast de natuurontwikkeling en recreatieve voorzieningen worden er op beperkte schaal functies aan het gebied toegevoegd. De uitgangspunten uit het Ruimtelijk plan dienen juridisch-planologisch geregeld te worden om tot uitvoering over te kunnen gaan. Echter de uitgangspunten uit het Ruimtelijk plan passen niet binnen de geldende regelingen uit de vigerende bestemmingsplannen. Voorliggend bestemmingsplan zorgt ervoor dat een vertaling plaatsvindt van het Ruimtelijk plan naar een actuele en passende juridische vormgeving. Voorop staat de ontwikkeling van het gebied tot een waardevol natuurgebied met voldoende relaties met zijn omgeving. Omdat het projectgebied in zowel de gemeente Soest als Zeist ligt is het projectgebied opgeknipt in twee plangebieden (zie 1.5 Leeswijzer) 1.2 Doelstelling Het nieuwe bestemmingsplan heeft meerdere doelen. Het betreft hier: y het tot stand brengen van een adequate planologisch-juridische regeling die de voorwaarden schept voor de gewenste ruimtelijke ontwikkeling op de voormalige vliegbasis Soesterberg; y het behouden en waar mogelijk versterken van de specifieke aanwezige natuur- en cultuurhistorische waarden; y meerdere (verouderde) bestemmingsplannen te vervangen en op te nemen in één bestemmingsplan; "Vliegbasis Soesterberg" (voorontwerp) 10 y het voldoen aan de digitale verplichting. Het bestemmingsplan zal digitaal raadpleegbaar worden gemaakt. Doordat de informatiehuishouding beter wordt ingericht kan de gemeente haar ruimtelijke ordeningstaak efficiënter uitvoeren. Voor de burger is de informatie sneller beschikbaar (op elke plaats en elk tijdstip). 1.3 Begrenzing projectgebied vliegbasis Soesterberg De Vliegbasis Soesterberg ligt als een scharnier tussen de gemeente Zeist en de gemeente Soest in. De omheining van de vliegbasis vormt grotendeels de grens van het plangebied. Globaal gaat het om het gebied tussen de N237, N413, N238 en de spoorlijn Utrecht - Amersfoort. De vliegbasis sluit aan bij bos- en heidegebied van de Utrechtse Heuvelrug. Aan de zuidkant sluit het gebied aan bij de stedelijke noordrand van Soesterberg. Het terrein Camp New Amsterdam aan de zuidzijde van de vliegbasis behoort eveneens tot het plangebied. De oostkant van het plangebied grenst aan de landgoederen de Paltz en de Vlasakkers. De westkant sluit aan op Het Panbos en de golfbaan de Biltse Duinen. Voor de projectgrens is aangesloten bij het Ruimtelijk plan Vliegbasis Soesterberg. afbeelding - globale ligging van het projectgebied "Vliegbasis Soesterberg" (voorontwerp) 11 1.4 Vigerende bestemmingsplannen Momenteel gelden in het gebied vijf bestemmingsplannen die door het opstellen van het bestemmingsplan 'Vliegbasis Soesterberg' worden vervangen. Het gaat (globaal) om de volgende bestemmingsplannen: Bestemmingsplan Vastgesteld Goedgekeurd Onherroepelijk Gemeente Zeist 1 Bosch en Duin e.o. 3 februari 1997 16 september 1997 ABRvS 19 juli 1999 2 Amersfoortseweg e.o. 15 januari 2008 10 september 2008 ABRvS 30 juni 2010 Overig 3 Diverse partiële herzieningen en uitbreidingsplannen (in hoofdzaak). Het plangebied is belegd met diverse bestemmingsplannen. Onder deze bestemmingsplannen bevinden zich verouderde bestemmingsplannen die over het algemeen regelingen kennen die niet zijn afgestemd op het nieuwe beleid van de provincie en de gemeenten. 1.5 Leeswijzer Het bestemmingsplan bestaat uit drie delen: 1. de toelichting; hierin worden de beweegredenen weergegeven die hebben geleid tot het geven van een bepaalde bestemming en/of bescherming aan een stuk grond, alsmede uitleg van de gebruikte bestemmingen, 2. de regels; hierin wordt per bestemming een omschrijving van de doeleinden gegeven en voorschriften met betrekking tot het gebruik van de in dit plan begrepen gronden en de zich daarop bevindende opstallen, en 3. de verbeelding, met daarop de bestemmingen van de betreffende gronden aangegeven. Intergemeentelijk bestemmingsplan De Vliegbasis Soesterberg is gelegen in het grondgebied van zowel de gemeente Soest als Zeist. Aangezien het niet tot de mogelijkheden behoort om één bestemmingsplan voor twee gemeenten van toepassing te laten zijn, dient voor beide gemeenten een afzonderlijk bestemmingsplan opgesteld te worden met min of meer een overeenkomstige inhoud. De regels en verbeelding worden per gemeente voor hun eigen plangebied opgesteld. De toelichting heeft grotendeels betrekking op het hele projectgebied (i.c. beide gemeentelijke plangebieden). De hoofdstukken 1 tot en met 6 zijn om die reden voor beide gemeenten dan ook gelijkluidend. Er is aangesloten op het Handboek Digitale Ruimtelijke Plannen van de gemeente Soest zoals dat begin 2009 is opgesteld. De gemeente Zeist heeft zich voor dit project geconformeerd aan de uitgangspunten die de gemeente Soest heeft geformuleerd. De voorliggende toelichting is als volgt opgebouwd: y Allereerst wordt in hoofdstuk 2 ingegaan op alle voor het plangebied relevante beleid. y Hoofdstuk 3 geeft een overzicht van het proces en de stappen die zijn genomen om tot de uiteindelijke herbestemming te komen. y In hoofdstuk 4 is de bestaande situatie van het plangebied beschreven. Hier komen onderwerpen aan de orde zoals ruimtelijke en functionele structuur en de bestaande milieusituatie van het gebied. y In hoofdstuk 5 wordt een planbeschrijving gegeven. De beschrijving van deze elementen "Vliegbasis Soesterberg" (voorontwerp) 12 zijn als uitgangspunt gebruikt bij het verdere ontwerp van het plangebied. Het ruimtelijk beleid komt hierin per thema aan de orde. Bij nieuwbouwplannen wordt in dit hoofdstuk tevens ingegaan op de belangrijkste uitgangspunten voor de stedenbouwkundige inrichting. y Hoofdstuk 6 verwoordt de uitkomsten van het uitgevoerde onderzoek naar milieu- en overige aspecten. y Hoofdstuk 7 beschrijft de opbouw en inhoud van de regels als onderdeel van het bestemmingsplan. Tevens wordt ingegaan op specifieke juridische aspecten van het plan. Per gemeente worden alleen die bestemmingen uitgelegd die voorkomen binnen het betreffende plangebied. y Per gemeente zal tot slot in hoofdstuk