Ágripabók Rannsóknir í félagsvísindum XVII. Ágrip erinda flutt á ráðstefnu í október 2016 Reykjavík: Félagsvísindastofnun Háskóla Íslands ISBN 978-9935-424-22-8 Þjóðarspegillinn 2016 Málstofur Afbrotafræði I Klámnotkun íslenskra framhaldsskólanema* ............................................................ 1 Tíðni og tegundir netbrota á Íslandi* ......................................................................... 2 Upplifun og afleiðingar ofbeldis í æsku ...................................................................... 3 Djúp og viðvarandi þjáning: Reynsla íslenskra karla af kynferðislegu ofbeldi í æsku* ............................................................................................................................. 4 Afbrotafræði II Umfang og eðli heimilisofbeldis og viðhorf til þess ................................................. 5 Tengsl kynja- og tekjuójafnaðar við alvarlegt ofbeldi gegn konum og körlum: Samanburðarrannsókn á morðtíðni í 127 löndum .................................................... 6 Hafa tengsl milli aðila áhrif á kynferðislegt samþykki?............................................. 7 „Saman gegn ofbeldi“: Mat á átaksverkefni Lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu og Reykjavíkurborgar gegn heimilisofbeldi .......................... 8 Almenn efnahagsmál I Eru vaxtabætur tímaskekkja?........................................................................................ 9 Einföld tölfræðilíkön fyrir þróun fasteignamarkaða* ............................................. 10 Áhættuálag hlutabréfa í ljósi hruns markaða* .......................................................... 11 Hversu stórt verður íslenska lífeyriskerfið?.............................................................. 12 Almenn efnahagsmál II Kostnaðarfall íslenskra grunnskóla: Hvers vegna hefur meðalkostnaður íslenskra grunnskóla vaxið um þriðjung að raungildi á nýliðnum áratug?* ......... 13 Framleiðni í byggingariðnaði á Íslandi og í Noregi*............................................... 14 Hagræn umsvif sjónvarps- og kvikmyndaiðnaðarins á Íslandi.............................. 15 i Þjóðarspegillinn 2016 Alþjóðaviðskipti Fyrirliggjandi þekking um mælingar á alþjóðavæðingu .......................................... 16 BEPS: Hvað er það? .................................................................................................... 17 Samspil peningamálastefnu og fjármálastefnu á alþjóðavísu ................................. 18 Brottfluttir Íslendingar og jaðarsamfélög Hlutverk fólks á Suðurnesjum: Þátttaka, gildi, áhugi og frammistaða ................. 19 Áhrif brottfluttra í smáum jaðarsamfélögum og tengsl þeirra við heimahagana ................................................................................................................. 20 „Ég kem ekki aftur.“ Brottfluttar konur af Austurlandi, tengsl við svæðið og líkur á að snúa aftur ..................................................................................................... 21 Grímsey: Draumaland í Dumbshafi .......................................................................... 22 Þverþjóðlegir gerendur? Fórnarlömb á flótta? Sjónarmið í rannsóknum á vesturferðum ógiftra kvenna, 1870-1914 ................................................................. 23 Faglegt háskólastarf Gildi mannvísinda á 21. öldinni ................................................................................. 24 Gildi félagsvísinda á 21. öldinni ................................................................................. 25 Rannsóknartengt nám: Hvernig skiljum við það? ................................................... 26 „Þetta er náttúrulega ekki tilfinningatungumálið manns“: Viðhorf háskólakennara til að skrifa fræðigreinar á ensku.................................................... 27 Samþróun þekkingar í læknisfræði og verkfræði ..................................................... 28 Faglegt skólastarf á grunnskólastigi Faglegt forystuhlutverk skólastjóra grunnskóla ....................................................... 29 Yfirvofandi fækkun grunnskólakennara næstu áratugi: Lýðfræðileg greining..... 30 Þróun faglegrar sjálfsmyndar fyrstu fimm árin í kennslu ....................................... 31 Í upphafi skyldi endinn skoða: Námsefni í lífsleikni sem miðar að því að efla siðferðisþroska nemenda og hæfni þeirra til að sjá fyrir afleiðingar gerða sinna ............................................................................................................................... 32 ii Þjóðarspegillinn 2016 Flóttamannaréttur Þjóðaréttur og grundvallarreglan um bann við að endursenda flóttamenn og innleiðing þeirrar reglu í íslenskum lögum33 (International law and the principle of non-refoulement regarding asylum seekers and its implementation into Icelandic law) ................................................................................................................ 33 Útlendingalög: Helstu álitamál34 (Icelandic Act on Foreigners: A general overview) ....................................................................................................................... 34 Dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða: Mannúð við jaðar flóttamannaréttar35 (Residence permit on humanitarian grounds: Humanitarianism by the margins of refugee law) ................................................... 35 Foreldramissir, áföll og óhefðbundin heilbrigðisþjónusta Raddir barna um foreldramissi úr krabbameini: Reynsla þeirra og ábendingar ........................................................................................................................................ 36 Efling í kjölfar áfalls: Fyrirbærafræðileg rannsókn* ................................................ 37 Ódæmigerð einkenni hjartaáfalls hjá þeim sem eru í kringum fimmtugt: Fyrirbærafræðileg rannsókn* ...................................................................................... 38 Notkun á óhefðbundinni heilbrigðisþjónustu vegna langvinnra verkja .............. 39 Frumkvölar og fyrirtæki Frumkvöðlar og félagsauður ...................................................................................... 40 Fjárhagslegur ávinningur fyrirtækja af nýsköpun* .................................................. 41 Fyrirtæki í hröðum vexti: „Þetta væri náttúrulega ekki hægt ef þú værir ekki með hörku duglegt starfsfólk sem vinnur mikið og leggur mikið á sig“* ........... 42 Stefnumótun sprotafyrirtækja sem starfa í ólíkum atvinnugreinum* ................... 43 Fæðingarorlof Fæðingarorlof og umönnun ungra barna á tímum efnahagskreppu .................... 44 Íslenskir feður – bestir í heimi?*................................................................................ 45 Þau sem skipta jafnt..................................................................................................... 46 iii Þjóðarspegillinn 2016 Fötlunarfræði, rannsóknir og börn Rannsóknir með fötluðum börnum: Staða mála og aðferðafræðilegar áskoranir ........................................................................................................................ 47 Ákvarðanir foreldra fatlaðra barna varðandi skólagöngu: Er leiðin jafn greið fyrir alla? ........................................................................................................................ 48 Líf með einhverfu: Reynsla móður og tveggja uppkominna barna hennar af stuðningi við þau sem fjölskyldu ............................................................................... 49 Reynsla og upplifun foreldris með geðröskun af stuðningsúrræðum og málsmeðferð innan Barnaverndar á Íslandi ............................................................. 50 Notendamiðuð endurhæfingarþjónusta ................................................................... 51 Heilbrigðisrannsóknir Að vera „feitur“ eða „sjúkur“ ................................................................................... 52 Genabreytingar og taugaefling: Afstaða almennings til nýrrar tækni ................... 53 Efnahagshrunið á Íslandi: Háþrýstingur og hjartasjúkdómar................................ 54 The tax-free year in Iceland: A natural experiment to explore the impact of a short-term increase in labor supply on the risk of heart attacks ........................ 55 Hið íslenzka ástarrannsóknarfélag Ástin á tímum neyslunnar ........................................................................................... 56 Tilfinningaauður sem greiningartæki og viðbót við auðmagnskenningu Bourdieu ........................................................................................................................ 57 Ást og umönnun í kvikmyndum ................................................................................ 58 Sú yðar sem syndlaus er .............................................................................................. 59 #Freethenipple: Gleði, samstaða og systralag ......................................................... 60 Hnattræn heilsa I The heart, the ears and the mouth: Stories on communicating with communities confronted with the Ebola epidemic ................................................ 61 iv Þjóðarspegillinn 2016 For protection against the ‘Ebola people’: The seeking of Ms. Camara Guinée ........................................................................................................................... 62 Safe and dignified burials during the Ebola outbreak in Sierra Leone ................ 63 Hnattræn heilsa II Preparedness for Ebola in Guinea-Bissau ..............................................................