Organizaciona jedinica: CENTAR ZA ELEKTROENERGETSKE SISTEME Godina: 2010 Studija dugoročnog razvoja električne mreže naponskog nivoa 10-110 kV na području ED Loznica Urađeno za: PD "Elektrosrbija" Kraljevo Rukovodilac Maja Marković, dipl. ing, Vladimir Sovrlić, dipl. ing. Branka Kostić, dipl. ing. Ana Šaranović, dipl. ing. Saradnici: Dragan Dabić, dipl. ing. Saša Minić, dipl. ing. Ogranak Loznica u okviru PD Elektrosrbija Kraljevo lociran je na području zapadne Srbije, pokriva površinu od oko 1350 km2 i posredstvom njega se napaja nešto više od 63000 potrošača, čija je ukupna potrošnja za period 1. 9. 2007 - 30. 9. 2008. godine iznosila oko 335 GWh. Za njihove potrebe je nabavljena energija od oko 417 GWh u istom periodu posredstvom TS 110/35 kV Loznica, Lešnica, Mali Zvornik, Krupanj i Ljubovija (sa ukupno instalisanih 194.5 MVA). Maksimalno opterećenje na nivou transformacije 110/X kV (zbir nejednovremenih maksimalnih opterećenja TS 110/X kV) u istom periodu bilo je oko 104 MW, pri čemu je oko 89.4 MW otpadalo na konzum u okviru ogranka Loznica, a oko 14.4 MW na konzum koji se plasira u BiH iz pojedinih TS 110/35 kV (za analizirano stanje - Lešnica i Mali Zvornik). Energija se distribuira posredstvom 17 distributivnih TS 35/10 kV i dve industrijske TS 35/X kV i dve TS 35/10 kV u okviru TS 110/35 kV, te ukupno skoro 850 TS 10/0.4 kV. Ukupan instalisani kapacitet transformacije 35/10 kV koja napaja potrošače na području ED Loznica u TS 110/35/10 kV i TS 35/10 kV je 154.2 MVA. Dva potrošača (Viskoza i Valy) u ED Loznica energiju preuzimaju na 35 kV i imaju sopstvene TS 35/X kV, preko koje se ona dalje distribuira u industrijsku mrežu. Ukupna dužina distributivne 35 kV mreže na području ED Loznica je oko 239 km (uključujući tu i vod TS 110/35 kV Krupanj - TS 35/10 kV Osečina), pri čemu je oko 25 km realizovano kao dvosistemski vod, a dužina distributivne 10 kV mreže je nešto veća od 921 km, pri čemu je 11.2 km ovih vodova realizovano sa izolacijom za napon 35 kV. "Studija dugoročnog razvoja električne mreže naponskog nivoa 10-110 kV na području ED Loznica" je proistekla iz potrebe da se sagleda razvoj mreže 10-110 kV na području ogranka Loznica PD Elektrosrbija u narednom periodu. Izradi studije prethodio je proces opsežne pripreme podataka koji mogu da posluže kao osnova za brojne druge analize. Naime, za deo ED Loznica koji obuhvata šire gradsko područje Loznice (gde je locirano 26600 potrošača) raspolagalo se georeferenciranom digitalizovanom geografskom podlogom pogodne razmere, što je iskorišćeno za precizan unos i proveru podataka o mreži (dužina i trasa nadzemnih i kablovskih vodova). Oko 42% potrošača direktno je locirano na raspoloživoj podlozi, što je omogućilo da se precizno odrede napojne TS 10/0.4 kV za svakog potrošača. Lociranje napojnih TS 10/0.4 kV realizovano je obilaskom traforeona radi identifikacije potrošača. Ovako formirane podloge sada se mogu koristiti za potrebe održavanja (moguće je jednostavno locirati i obavestiti potrošače koji će ostati bez napajanja tokom radova na mreži), upravljanja (npr. u slučaju kvara po pozivu potrošača jednostavno se identifikuje napojna ili napojne TS 10/0.4 kV koje su ostale bez napajanja, na osnovu čega se jednostavno određuju vodovi koje je potrebno isključiti ili uključiti) i smanjenja gubitaka (uvid u geografski raspored potrošača omogućuje da se formira predlog optimalne rekonfiguracije mreže 0.4 kV i da se shodno potrošnji potrošača odredi potrebni kapacitet svake napojne TS 10/0.4 kV, a moguće je uočiti objekte kojima nisu pridruženi potrošači i izvršiti kontrolu zbog čega je to tako). Poglavlje 2 daje prikaz funkcionisanja mreže 10 - 110 kV na razmatranom distributivnom području za vršna opterećenja iz 2007/2008. godine. Dat je detaljan opis postupka za formiranje modela mreže (naročito, kako su modelovana opterećenja), a zatim je na bazi formiranog modela ukazano na sva mesta u mreži koje ne zadovoljavaju neki od uobičajenih kriterijuma (nivo opterećenja, kvalitet napona ili sigurnost napajanja). U analizi postojećeg stanja mreže ukazano je na načine kako se bez investicija 1 4.23.2012 može poboljšati funkcionisanje mreže na području ED Loznica (samo promenom uklopnog stanja i prenosnog odnosa transformatora). Prognoza potrošnje električne energije i opterećenja pojedinih TS X/0.4 kV i po mernim mestima X kV data je u poglavlju 3. Prognoza potrošnje električne energije je formirana po različitim kategorijama, naseljima i TS X/0.4 kV, a na osnovu nje su određene i odgovarajuće snage na nivou maksimuma srednjenaponskih izvoda i maksimuma TS 110/X kV. Ona je poslužila kao osnov za planiranje razvoja mreže. Formirane su dve varijante prognoze: viša i niža koje omogućavaju da se sagleda potencijalni opseg mogućih pojačanja mreže na području ED Loznica. U nižoj varijanti prognoziran je porast ukupne potrošnje električne energije sa oko 335 GWh na oko 466 GWh, a u višoj na oko 573.5 GWh. Prognozirano proračunsko opterećenje koje se modeluje po TS 10/0.4 kV i mestima merenja 10 i 35 kV u nižoj varijanti prognoze raste sa oko 86 MW na nivou maksimuma transformacije 110/X kV na oko 105 MW, a u višoj varijanti na oko 130 MW. U poglavlju 4 izloženi su osnovni tehnički kriterijumi koji se koriste kao ograničenja pri planiranju razvoja mreže, ekonomska metoda koja se koristi za procenu ekonomičnosti rešenja, kao i preliminarne ekonomske analize koje omogućuju brzu selekciju ekonomičnih rešenja i analizu robusnosti s gledišta promene osnovnih ekonomskih parametara. Na zahtev Naručioca specificirana su oštrija naponska ograničenja u mreži 10 i 20 kV, počev od etape razvoja do kraja 2015. godine (zahteva se da minimalna vrednost napona u mreži 10 kV bude 9.7 kV, odnosno 19.4 kV mreži 20 kV). Sl. 1: Formirano uklopno stanje u mreži 10 kV na gradskom području Loznice na kraju etape razvoja do kraja 2025. godine (10 kV mreža i TS 10/0.4 kV predstavljeni su crnom bojom, a novi 10 kV vodovi crvenom; 20 kV mreža i TS 20/0.4 kV predstavljeni su plavom bojom, a novi 20 kV vodovi svetlo plavom bojom) Jošnjak Jošnjak 2 Ergela 1 Kovacevac Alnis Jadarac Loznicko Polje ka izvodu Kozjak Becin Grobljanska 2 Loznicko Polje mlin Ergela 2 Lipnicki šor Lipnicki nova zona 2 ka TS Grobljanska Klupci Klupci Stocna Icina Grobljanska 3 nova nova pijaca Mala zona 1 zona 2 Tehnika Lipnicki Šor Klupci Runjani Stefanovica ka izvodu Kozjak put 2 Jarcan Eling Stobeks 2 M ilinovaca 1 Nova Lipnicki šor Lipnicki betonjerka Kozjak Klupci Stari Lagator VIR Lagator Drinska 3 Rupace 1 TS 110/20 kV Loznica Separacija RP 20 kV Stojnic Loznica 1 Stefanovica Loznica 2 put 1 Belo Polje Luk Sportski Omladinsko Milinovaca 2 Miloša centar naselje Pijaca Pocerca Radulovacki DIV put Radulovacki Vladica brdo 3 7. Jul Chabros 2 brdo Vladica put 3 Loznica Kikanovici Elektro Vulica Miloš Pocerac Miloš Loznicko Lagator Stari bašta Drinska 2 Ðunica Benzinska Polje Ladenice Opek pumpa Loznica put Vulica OMW Krivi m ost RP 20 kV Brezjak B olnica bašta 2 Loznica 1 Pajkino Sportski centar Sportski im anje Velkom Lekica Pekara Pajkino imanje put Loznicko Polje FAK Mala TS 35/10 kV Stefanovica Vladica Vladica Loznica 1 Grbica put 3 Orlovacki Rupace 2 put 1 brdo 1 brdo 2 im anje M irkovic Bolnica Autoservis Partizanska Trešanj Grobljanska 1 Bakal Milosava Vladica brdo 3 Hladnjaca Vocar Loznicko Vatrogasni dom Elekrticno Polje Klupci Drinska 1 Moda V ulici preduzece 2 centar Tržni centar Mlin Loznica Loznica Vojska Autobuska Klupci S - 90 stanica K olonija - 1 Nova Partizanska Loznicko Polje V-8 Gradska autobuska kafana Loznica Panici nova zona 1 stanica B - 0 Bulevar Lenjina S - 45 Bakal Trg Ante Beogradska Zelena Mala Milosava Bogicevica Banka pijaca Muzicka Soliter D škola Zanatski centar Beogradska Sloga Pošta Elekricno Školski B - 1 Loznica preduzece 1 centar Štira 1 Obdanište Bazar 2 Gornja Ploca 2 Slobodana Penezica 4 Penezica Slobodana Muzicka škola Muzicka Moda Slobodana Penezica 2 Vocar Drinska 1 Sreski TS 35/10 kV sud Luk Drinska M ladost-Fekalna Loznica 2 Sreski sud Kula K1 Štira 2 Gornja Ploca 1 Paun M ladost Šulovaca Kidriceva Elektropodrinje Kidriceva Fekalna Loznica stanica transport Nova Štira 3 Elektropodrinje zelena Donja Ploca pijaca ka T S 10/0.4 kV Štira G radilište 1 Škoric ka TS 35/10 kV Evropa Soliter Trbušnica G radilište 2 K3 Klanica Jerenjica put Ploca Štira Major Škoric Štira Brezjak Gucevska Krajišnici Jaše Soliter K3 ka T S 10/0.4 kV Loznica dom TS 35/10 kV Šepacki put 1 Vilzonova Trešnjice Goce Poenkareva Loznica 3 Delceva Šepak most Poenkareva Štira Trifunovici Štira Trifunovici ka izvodu G radilšte iz TS 35/10 kV Trbušnica ka izvodu Vocnjak 2 limar Vocnjak Paskovac ka izvodu Brezjak ka TS 10/0.4 kV Vocnjak 3 2 4.23.2012 U okviru poglavlja 5 je detaljna razrada razvoja mreže i analiza pojedinih rešenja za višu varijantu prognoze. Formulisane su tri varijante razvoja mreže sa izgradnjom nove TS 110/X kV na području grada Loznice koje se razlikuju u primenjenom tipu transformacije: 110/35/10 kV u okviru varijante 1, 110/10 kV u varijanti 2 i varijanta 3 koja podrazumeva formiranje napojne tačke 20 kV. Detaljna razrada mreže ED Loznica za nižu varijantu prognoze opisana je u poglavlju 6. Poglavlje 7 sadrži pregled zaključaka donetih na bazi analiza izvršenih u studiji, a u poglavlju 8 je data korišćena literatura. Prikaz pojedinih konzumnih područja 10 kV mreže ED Loznica dat je u poglavlju 9 kao prilog. U poslednjem poglavlju dat je pregled prognoziranih opterećenja po TS 10/0.4 kV i mernim mestima 10 kV za višu i nižu varijantu prognoze.